1 00:00:32,500 --> 00:00:35,600 Sorry, mensen. Goed jullie te zien. 2 00:00:38,300 --> 00:00:41,200 Dames en heren, generaal-majoor Ford. 3 00:00:51,600 --> 00:00:54,700 We lopen de mars, omdat sinds de opdeling... 4 00:00:54,900 --> 00:01:00,300 de katholieken gediscrimineerd worden in 'n overwegend protestants land. 5 00:01:03,100 --> 00:01:07,100 Gezien de oplopende spanningen in dit gebied... 6 00:01:07,300 --> 00:01:13,500 worden alle parades, processies en marsen tot nader order verboden. 7 00:01:14,500 --> 00:01:17,700 We gaan, omdat de regering hervorming beloofde. 8 00:01:17,800 --> 00:01:21,300 Maar we kregen alleen smoesjes en 'n avondklok... 9 00:01:21,400 --> 00:01:24,500 en schending van onze burgerrechten: 10 00:01:24,700 --> 00:01:28,400 Massale internering zonder proces. Vandaar de mars. 11 00:01:29,900 --> 00:01:35,300 Een ieder die meeloopt of deze mars mede organiseert... 12 00:01:35,500 --> 00:01:40,300 kan worden gearresteerd. De wet moet worden gerespecteerd. 13 00:01:41,800 --> 00:01:44,600 Dus zeggen we dit tegen de regering: 14 00:01:44,800 --> 00:01:49,900 Zondag zullen we vreedzaam demonstreren, en steeds weer... 15 00:01:50,100 --> 00:01:52,700 totdat de willekeur stopt... 16 00:01:52,900 --> 00:01:57,500 en de burgerrechten hier voor iedereen gelden. Dank u. 17 00:02:00,900 --> 00:02:04,300 En ik zeg tegen de burgerrechtenorganisatie: 18 00:02:04,500 --> 00:02:08,500 Iedere verantwoordelijkheid voor eventueel geweld... 19 00:02:08,700 --> 00:02:13,500 rust volledig op uw schouders. Dank u. 20 00:02:49,400 --> 00:02:52,100 30 januari 1972 21 00:02:53,800 --> 00:02:56,800 Derry, Noord Ierland. 22 00:03:20,400 --> 00:03:21,800 Het is niks. 23 00:03:22,000 --> 00:03:24,900 Wat heeft hij toch ? - Hij kan niet slapen. 24 00:03:38,200 --> 00:03:40,500 Gerry... 25 00:03:40,700 --> 00:03:42,300 ik ga wel. 26 00:03:42,500 --> 00:03:45,100 Laat mij maar. Ik krijg hem wel stil. 27 00:03:57,300 --> 00:03:59,600 Zijn moeder is thuis. 28 00:04:00,300 --> 00:04:02,300 Wat een avond. 29 00:04:02,400 --> 00:04:05,500 Hallo. Hoe ging het babysitten ? 30 00:04:05,700 --> 00:04:09,800 Dag, kereltje. Is hij lief geweest ? - Hij was poeslief. 31 00:04:10,000 --> 00:04:13,800 En nu pruttelt hij, natuurlijk. - Waar bent u geweest ? 32 00:04:14,000 --> 00:04:19,000 The Stardust. Wat gedronken. Precies goed voor de zaterdagavond. 33 00:04:20,000 --> 00:04:24,300 Ik breng Hester even terug. - Voorzichtig zijn, hé ? 34 00:04:24,500 --> 00:04:29,400 Ik wil niet dat ze je weer oppakken. - Ik let goed op. 35 00:04:29,600 --> 00:04:31,300 Tot straks. 36 00:04:35,100 --> 00:04:37,600 Ga je gauw weer terug ? - Ik denk 't wel. 37 00:04:37,800 --> 00:04:41,600 Dat kan leuk worden. - Hopelijk houden ze ze tegen. 38 00:05:11,900 --> 00:05:13,600 Doorlopen. 39 00:05:18,700 --> 00:05:23,200 Ze patrouilleren vanavond. - Je moet maar niet verder gaan. 40 00:05:33,100 --> 00:05:36,900 Voorzichtig, morgen. - Ach, het is maar 'n mars. 41 00:05:37,200 --> 00:05:42,100 En als het mis gaat ? - Welnee, het is een vreedzame mars. 42 00:05:48,500 --> 00:05:51,700 Ik zie je hier morgen. Rond zes uur, goed ? 43 00:05:54,800 --> 00:05:56,200 Ik zie je morgen. 44 00:06:43,000 --> 00:06:46,000 Ze knipoogde. Echt. - Vast wel. 45 00:07:00,300 --> 00:07:03,100 Een beetje tempo. 46 00:07:03,300 --> 00:07:06,400 Er komen zo bevelen. - Vooruit. 47 00:07:10,000 --> 00:07:11,600 Roep het hoofdkwartier op. 48 00:07:14,200 --> 00:07:18,400 Zet de wagens weg. Meld je als de uitkijkposten zover zijn. 49 00:07:21,800 --> 00:07:26,300 Er kunnen daar sluipschutters zitten, dus dek die positie. 50 00:07:26,500 --> 00:07:33,100 We zijn bezig met een post bij William Street. We houden contact. 51 00:07:33,200 --> 00:07:38,500 Prima, maar blijf uit 't zicht. We mogen onszelf niet verraden. 52 00:07:38,600 --> 00:07:41,400 Alle manschappen zijn nu ter plekke. 53 00:07:41,600 --> 00:07:45,100 Gaan we dadelijk de onderofficieren briefen ? 54 00:07:51,000 --> 00:07:55,100 Is Gerry daar ? Toe nou, Mary. We moeten weg. 55 00:07:55,300 --> 00:07:58,100 Mary, doe nou open. 56 00:07:58,300 --> 00:08:01,600 Rustig. - Slaapt de baby nog ? 57 00:08:05,400 --> 00:08:07,100 Hé, de Engelsen zijn er. 58 00:08:08,100 --> 00:08:11,300 Het wemelt van de politie. - In de hele buurt. 59 00:08:11,500 --> 00:08:14,900 Ik sta al op. - Het zijn er tientallen. 60 00:08:15,600 --> 00:08:18,200 Het was op de radio. 61 00:08:18,400 --> 00:08:21,000 Schiet op, man. - Kom op. 62 00:08:22,800 --> 00:08:25,800 Het was op de radio, vanochtend. Schiet op. 63 00:08:28,200 --> 00:08:32,200 Is je broek te strak voor je ballen ? - Je bent jaloers. 64 00:08:39,400 --> 00:08:43,400 Op een dag wordt hij ook een goeie stenengooier. 65 00:08:43,600 --> 00:08:47,000 Waar gaan jullie heen ? - Naar de mis. Ik ben zo terug. 66 00:08:51,600 --> 00:08:53,400 Zie je ze ? 67 00:08:57,400 --> 00:08:58,900 Moet je kijken. 68 00:09:04,400 --> 00:09:08,800 Alle Engelsen eruit. Ga terug naar huis. 69 00:09:11,900 --> 00:09:17,000 Donder op, Engelse smeerlappen. We zien jullie wel bij de Guild Hall. 70 00:09:19,600 --> 00:09:24,300 Vandaag zullen rubber kogels en prikkeldraad ons niet stoppen. 71 00:09:24,500 --> 00:09:27,700 Weg met de Engelsen. - Smeerlappen. 72 00:09:54,900 --> 00:09:56,900 Ma, neem jij even op ? 73 00:10:08,700 --> 00:10:10,300 Hemel. 74 00:10:10,500 --> 00:10:13,800 Goedemorgen. Alles goed ? Ik kom er zo aan. 75 00:10:17,000 --> 00:10:19,600 Ma, ik kan ze nu niet ontvangen. 76 00:10:20,200 --> 00:10:24,000 Ik kom er aan. Mag ik even de telefoon aannemen ? 77 00:10:24,800 --> 00:10:27,400 Kom, bereid je voor op de mars. 78 00:10:29,100 --> 00:10:31,100 Hoeveel ? 79 00:10:31,200 --> 00:10:33,400 En de IRA ? 80 00:10:35,100 --> 00:10:37,200 En op het plein ? 81 00:10:38,600 --> 00:10:40,900 Ik zie je bij Aggro Corner. 82 00:10:41,100 --> 00:10:46,300 Mensen, ik kom er aan. Maar ik bereid me voor op de mars. 83 00:10:46,400 --> 00:10:48,600 Ja, ik regel het. 84 00:10:49,600 --> 00:10:54,700 Ze wachten al een uur. - Zeg ze dat ik naar de bisschop moet. 85 00:10:54,900 --> 00:10:58,100 Nee, de kardinaal. - Ja ja, de paus. 86 00:10:58,300 --> 00:11:01,900 Misschien geloven ze 't niet, maar probeer het maar. 87 00:11:02,100 --> 00:11:05,100 Alles goed, pa ? Met mij prima. Heel goed. 88 00:11:07,400 --> 00:11:09,800 Gewoon 'n wandelingetje. Rustig. 89 00:11:10,000 --> 00:11:12,300 Moet je geen jas aan ? - Het is goed zo. 90 00:11:12,500 --> 00:11:15,300 Tot straks. - Voorzichtig, jongen. 91 00:11:29,500 --> 00:11:32,000 Mr. Cooper ? - Geen behandeling vandaag. 92 00:11:32,200 --> 00:11:37,100 Het is m'n tv. - Burgerrechten hebben voorrang. 93 00:11:37,300 --> 00:11:40,900 Mrs. Doherty, goed geslapen ? - Komt u naar de mis ? 94 00:11:41,000 --> 00:11:44,400 Een goede protestant zoals ik ? Mars tegen internering. 95 00:11:44,600 --> 00:11:47,500 Hallo. Mars tegen internering. 96 00:11:47,600 --> 00:11:49,700 Kijk eens. Tot straks. 97 00:11:59,300 --> 00:12:02,400 Daar is de kerk en wij zitten hier. 98 00:12:02,600 --> 00:12:08,600 De route van de mars gaat zo, en door de straat die daar loopt. 99 00:12:10,400 --> 00:12:16,000 Wij moeten die hooligans insluiten tussen onszelf en C compagnie. 100 00:12:16,200 --> 00:12:21,000 Dus door die muur, de straat over en dan lopen ze ons zo tegemoet. 101 00:12:21,200 --> 00:12:24,500 William Street loopt hier parallel achter. 102 00:12:24,700 --> 00:12:28,900 De voertuigen breken door de muur. Wij volgen te voet. 103 00:12:29,100 --> 00:12:32,600 Het is zo'n 150 meter door opgebroken terrein... 104 00:12:32,800 --> 00:12:35,100 en dan komen we achter hen uit. 105 00:12:35,200 --> 00:12:40,900 En hoe zit het met de Bogside ? - Daar zitten ze ongetwijfeld... 106 00:12:41,000 --> 00:12:44,800 Doen de militante jongens ook mee ? - Ongetwijfeld. 107 00:12:45,000 --> 00:12:47,000 We moeten er klaar voor zijn. 108 00:12:47,200 --> 00:12:52,700 Voornaamste doel is het oppakken van 200 tot 300 hooligans uit Derry. 109 00:12:52,800 --> 00:12:56,800 Ik wil een agressieve houding en veel arrestaties. 110 00:12:57,000 --> 00:13:00,900 En als er geschoten wordt, schieten we volop terug. 111 00:13:04,000 --> 00:13:06,200 Morgen, dames. Alstublieft. 112 00:13:07,600 --> 00:13:09,500 Tot straks. 113 00:13:10,600 --> 00:13:12,500 Deel deze even uit in de mis. 114 00:13:12,700 --> 00:13:16,100 Loop door, jongens. Laat je niet intimideren. 115 00:13:24,000 --> 00:13:28,400 Het is in orde. Ik ken hem. Dit is 'n vreedzame mars. 116 00:13:28,600 --> 00:13:30,500 Denk er aan: Vreedzaam. 117 00:13:30,700 --> 00:13:35,100 Ik ken hem. Het is in orde. 118 00:13:35,200 --> 00:13:37,400 Loop maar door. Dank u. 119 00:13:37,600 --> 00:13:39,100 Dit is 'n vreedzame mars. 120 00:13:39,300 --> 00:13:42,100 Ga naar huis, ga slapen. Ik zie je nog. 121 00:13:43,200 --> 00:13:46,500 Rustig, mensen. Het is een vreedzame mars. 122 00:13:46,600 --> 00:13:50,000 Geen rellen vandaag. Laat je niet intimideren. 123 00:13:55,500 --> 00:13:57,500 De Bogside is een zootje. 124 00:13:57,600 --> 00:14:02,300 We moeten erheen en we moeten die lui een lesje leren. 125 00:14:02,400 --> 00:14:06,000 Zorg dat iedereen de leiders van die vuilakken kent. 126 00:14:06,200 --> 00:14:08,100 We grijpen ze. 127 00:14:08,200 --> 00:14:13,400 Ze moeten de leiders kunnen herkennen. En ik wil ze opgepakt zien. 128 00:14:13,600 --> 00:14:16,000 We pakken ze. Daarom zijn we hier. 129 00:14:16,200 --> 00:14:20,900 Ik wil ze allemaal arresteren. Is dat duidelijk ? 130 00:14:21,100 --> 00:14:27,000 We gaan ze een lesje leren. Aan de slag, en maak de commandant trots. 131 00:14:27,200 --> 00:14:32,400 Ik wil ze laten zien uit welk hout we zijn gesneden. Duidelijk ? Vragen ? 132 00:14:32,600 --> 00:14:37,200 Gaan we er alleen op af ? - Alleen Charlie compagnie. 133 00:14:45,600 --> 00:14:48,300 Alles goed, jongens ? 134 00:14:49,600 --> 00:14:54,700 Dit is echt een explosieve situatie. Wacht even. 135 00:14:54,900 --> 00:14:58,300 Alles is afgesloten. Niemand komt erdoor. 136 00:14:58,400 --> 00:15:05,300 Daar lijkt het wel D-Day, dat is te link. Daarom haal ik de mensen hierheen. 137 00:15:05,500 --> 00:15:08,700 William Street is de start. - Zijn er genoeg stewards ? 138 00:15:08,900 --> 00:15:12,300 Michael, vraag of de anderen snel komen. 139 00:15:12,400 --> 00:15:15,100 Is dat de IRA ? Wat doen die hier ? 140 00:15:15,200 --> 00:15:18,500 Die denken dat het een Britse invasie is. 141 00:15:18,700 --> 00:15:21,300 Daar lijkt het op. Heb je ze al gesproken ? 142 00:15:21,400 --> 00:15:24,900 Ik spreek de commandant dadelijk. - Ik ga wel. 143 00:15:25,700 --> 00:15:29,000 Maak ze duidelijk dat het onder controle is. 144 00:15:29,200 --> 00:15:32,500 Hoe gaat het ? Ivan Cooper, parlementslid. 145 00:15:33,600 --> 00:15:36,200 Kunt u iets achteruit gaan ? De mars... 146 00:15:36,400 --> 00:15:39,000 Dit is een illegale mars. Achteruit. 147 00:15:39,200 --> 00:15:43,600 Verwijdert u zich van de barricade. - Wie geeft u dit recht ? 148 00:15:43,800 --> 00:15:47,900 Hoe eerder we dit doen, des te eerder hebben we onze rechten. 149 00:15:48,000 --> 00:15:52,200 Het is ons democratisch recht. - Deze mars is illegaal. 150 00:15:58,100 --> 00:16:02,300 Ik kom er niet doorheen. Mrs. Hegarty, u doet toch ook mee ? 151 00:16:02,500 --> 00:16:06,700 Ik kan niet: Mijn oom is ziek. - Van het bier, zeker ? 152 00:16:06,900 --> 00:16:09,100 Hij is echt ziek, Mr. Cooper. 153 00:16:09,900 --> 00:16:11,800 Wat moeten we nou ? 154 00:16:12,900 --> 00:16:14,700 De mars gaat door. - Echt ? 155 00:16:14,900 --> 00:16:20,600 Als we niet gaan, kunnen we onze rechten en de beweging vergeten. 156 00:16:20,800 --> 00:16:24,100 We moeten wel. Regel de stewards, ik doe de provo's. 157 00:16:24,800 --> 00:16:26,100 Ga zo door. 158 00:16:28,700 --> 00:16:31,600 De militairen hebben ons omsingeld. 159 00:16:31,800 --> 00:16:34,800 Let goed op de jongeren. En op jezelf. 160 00:16:35,000 --> 00:16:40,300 Er zijn nogal wat militairen. Dus wees heel voorzichtig. 161 00:16:40,400 --> 00:16:43,400 Gerry, ik wil je even spreken. Tot later. 162 00:16:45,400 --> 00:16:48,000 Hoe lang ben je nu vrij ? - Drie weken. 163 00:16:48,200 --> 00:16:49,700 En nu ? 164 00:16:49,900 --> 00:16:53,100 Ik zoek werk. Dat is lastig, met 'n strafblad. 165 00:16:53,300 --> 00:16:59,300 Dat komt wel goed, maar kijk uit dat ze je niet opnieuw arresteren. 166 00:16:59,500 --> 00:17:01,000 Maar ik doe wel mee. 167 00:17:01,200 --> 00:17:07,300 Er zijn nogal wat jonge relschoppers... - Ach, het zijn maar stenen. 168 00:17:07,400 --> 00:17:10,900 Gerry, je mag niet weer worden opgepakt. 169 00:17:11,100 --> 00:17:13,000 Ik weet wat u bedoelt. 170 00:17:13,200 --> 00:17:18,100 Hoe was het om jezelf aan te geven ? - Goed, op de lange termijn. 171 00:17:18,300 --> 00:17:20,900 Bid voor ons. Het is vreselijk. 172 00:17:21,000 --> 00:17:23,600 Zorg dat de kinderen naar huis gaan. 173 00:17:24,700 --> 00:17:29,800 Het is beter, op de lange duur. Nu kan ik verder met mijn leven. 174 00:17:30,000 --> 00:17:34,800 Je kan je gewoon niet permitteren om weer terug te moeten. 175 00:17:35,000 --> 00:17:38,500 Ik wil ook niet terug. Dan doe ik maar niet mee. 176 00:17:38,600 --> 00:17:42,600 Ga je wel naar de grote mars ? - Iedereen gaat erheen. 177 00:17:42,800 --> 00:17:46,300 Wees maar voorzichtig. Ik zie jullie daar wel. 178 00:17:46,500 --> 00:17:49,900 Let goed op uzelf. - Zeker. God behoede je. 179 00:17:52,700 --> 00:17:55,600 Wat zei hij ? - Hij vroeg hoe het ging. 180 00:18:01,800 --> 00:18:06,900 Jongens, ik wil geen herrie vandaag. Er lopen vrouwen en kinderen mee. 181 00:18:10,800 --> 00:18:15,600 Jullie maken het erger, laat ze met rust. Dit is onze grote dag. 182 00:18:15,800 --> 00:18:20,600 De vrouwen en kinderen moeten veilig zijn. Doe een beetje rustig. 183 00:18:30,800 --> 00:18:33,400 Even kijken of er geen wapens zijn. 184 00:18:33,600 --> 00:18:37,900 Dat is jouw zorg niet, Ivan. - Je hebt het beloofd. 185 00:18:38,100 --> 00:18:39,900 Wat zeur je dan ? 186 00:18:42,900 --> 00:18:48,700 We willen een vreedzame mars. De mensen zijn die schietpartijen beu... 187 00:18:48,900 --> 00:18:52,500 Een konvooi, en barricades in William Street. 188 00:18:52,700 --> 00:18:58,100 Heb je de para's al gezien ? Hou me op de hoogte, hé ? 189 00:19:01,800 --> 00:19:08,400 Ivan, jij krijgt iedere week fijn je loonstrookje van het parlement. 190 00:19:09,500 --> 00:19:11,700 Een mars lost niks op. 191 00:19:14,800 --> 00:19:16,800 Let maar eens op. 192 00:19:56,200 --> 00:19:59,200 Welkom bij de 8e brigade, sir. - Bedankt. 193 00:20:00,400 --> 00:20:02,800 Maurice. - Luitenant-kolonel Steele. 194 00:20:04,900 --> 00:20:07,600 Hoe is het, Pat ? - Uitstekend. 195 00:20:07,800 --> 00:20:09,900 Goed je te zien. - Insgelijks. 196 00:20:10,000 --> 00:20:15,200 Ik kreeg bericht van Downing Street. De premier is deze onrust beu. 197 00:20:16,400 --> 00:20:19,800 Zullen we doorlopen ? - Attentie. 198 00:20:22,000 --> 00:20:25,600 Sergeant-majoor, hoe is het ? Goed je te zien. 199 00:20:31,000 --> 00:20:33,700 Kop thee, Sir ? - Ja, graag. 200 00:20:38,900 --> 00:20:44,700 De mannen waren opgetogen toen ze hoorden dat u kwam. 201 00:20:44,800 --> 00:20:46,300 Mooi. Goed om te horen. 202 00:20:47,200 --> 00:20:49,700 Alles geregeld ? - Ik geloof het wel. 203 00:20:49,800 --> 00:20:53,900 Ze willen lopen via William Street, en dan door... 204 00:20:54,100 --> 00:20:58,100 naar de Guild Hall, waar ze zullen verzamelen. 205 00:20:58,300 --> 00:21:02,500 Bij post 14 stoppen we ze met de Royal Green Jackets. 206 00:21:02,700 --> 00:21:04,400 De Coldstreams ? 207 00:21:04,600 --> 00:21:08,800 Hier. En de King's Own ten noorden van William Street. 208 00:21:09,000 --> 00:21:11,900 De para's zijn op het kerkhof, hier. 209 00:21:12,100 --> 00:21:15,300 De 3e compagnie ligt achter post 14. 210 00:21:15,500 --> 00:21:19,600 Als er problemen zijn, kan die groep... - Die komen er zeker. 211 00:21:19,800 --> 00:21:25,700 zal die groep door de muur breken, dit oversteken, door die muur gaan... 212 00:21:25,800 --> 00:21:31,900 achter de hooligans komen en ze in de richting van post 14 jagen. 213 00:21:32,100 --> 00:21:38,300 Dan breekt het 3e hier door en zitten de hooligans in de val. 214 00:21:38,400 --> 00:21:43,700 Ik benadruk dat het 1e Para alleen in actie komt bij onlusten... 215 00:21:43,900 --> 00:21:49,500 en indien we de betogers van de hooligans kunnen onderscheiden. 216 00:21:49,600 --> 00:21:54,800 Weten we wie we zoeken ? - We hebben posten langs de route... 217 00:21:55,000 --> 00:22:00,500 en die kennen alle lastige personen. - Ze hebben de foto's gezien ? 218 00:22:00,700 --> 00:22:05,500 En we hebben sluipschutters, mocht de IRA mee willen spelen. 219 00:22:05,600 --> 00:22:08,300 Dat gebeurt vast. Enig idee waar ze zijn ? 220 00:22:08,500 --> 00:22:12,300 We observeren deze flats... - Waar we denken dat ze zitten. 221 00:22:12,500 --> 00:22:17,700 en in Glenfada Park. - Zijn de rubber kogels verstrekt ? 222 00:22:17,900 --> 00:22:23,300 Maurice, ben ik iets vergeten ? - Wellicht de mensen van de pers, sir. 223 00:22:23,500 --> 00:22:26,600 O ja, de propagandaoorlog. Wie regelt dat ? 224 00:22:26,800 --> 00:22:29,300 Luitenant Hector, de persofficier. 225 00:22:29,400 --> 00:22:34,000 Op uw verzoek is er zowel lokale als nationale pers... 226 00:22:34,200 --> 00:22:40,500 waaronder de belangrijkste kranten, tv-stations en diverse radiozenders. 227 00:22:43,600 --> 00:22:45,700 Bedankt. Goed werk. 228 00:22:45,800 --> 00:22:48,700 Bedankt, Michael. - Goed, ga door. 229 00:22:49,700 --> 00:22:53,700 Misschien verzamelt de pers zich vanzelf bij post 12. 230 00:22:53,800 --> 00:23:00,300 Dat is waarschijnlijk de beste plek, met goed zicht op Rossville Street. 231 00:23:07,100 --> 00:23:09,600 We moeten hard zijn vandaag, Pat. 232 00:23:13,400 --> 00:23:15,400 Heel hard. 233 00:23:15,600 --> 00:23:21,100 Als er problemen komen, slaan de para's terug. Is dat duidelijk ? 234 00:23:21,300 --> 00:23:23,200 Natuurlijk, Robert. - Goed. 235 00:23:27,100 --> 00:23:31,000 Ik sta natuurlijk volledig achter je. - Dank u, sir. 236 00:23:35,600 --> 00:23:37,900 Hallo, John. Jimmy. 237 00:23:46,700 --> 00:23:48,100 Hoe gaat het ? 238 00:23:52,500 --> 00:23:55,200 Ivan, goed dat je er bent. 239 00:23:55,400 --> 00:23:59,200 Ze hebben Belfast Road geblokkeerd. Tien bussen... 240 00:23:59,400 --> 00:24:01,300 Klaar ? Scherp jullie pennen. 241 00:24:01,400 --> 00:24:05,900 Tien bussen staan vast. - Hoe krijg je ze dan hier ? 242 00:24:06,000 --> 00:24:08,300 Jimmy is er. Het komt goed. 243 00:24:08,500 --> 00:24:10,700 Tien bussen, dat is... - Rustig. 244 00:24:10,800 --> 00:24:14,200 We verwachten ze rond 1 uur, de stewards zijn er. 245 00:24:14,400 --> 00:24:19,700 En Fenner Brockway is er, maar die mag van z'n advocaat niet meelopen. 246 00:24:19,800 --> 00:24:23,200 Heel even. Ik moet Frances spreken. Ik kom zo. 247 00:24:23,400 --> 00:24:26,200 Ik zou haar gisteren al zien. 248 00:24:26,400 --> 00:24:29,400 Een moment. Heel snel dan, alsjeblieft. 249 00:24:40,000 --> 00:24:43,600 Ik kom er aan. Regel jij 306 maar. 250 00:24:47,000 --> 00:24:48,800 Waar zat jij nou ? 251 00:24:51,300 --> 00:24:55,500 Vergaderingen. Deze mars is een nachtmerrie. 252 00:24:55,600 --> 00:24:59,500 Kevin weet het ook niet. Ik moet 't allemaal regelen. 253 00:25:01,400 --> 00:25:04,600 Verzin eens wat anders. Ik ben 't spuugzat. 254 00:25:04,800 --> 00:25:10,900 Luister nu even naar me. - Ik heb het te druk. Ik heb geen tijd. 255 00:25:11,000 --> 00:25:13,100 Ik heb er geen tijd voor. 256 00:25:13,300 --> 00:25:15,700 Ik ben tegen achten vrij. Zie ik je dan ? 257 00:25:15,800 --> 00:25:21,000 Onzin. Om twaalf uur zit jij nog steeds in de kroeg te ouwehoeren. 258 00:25:22,500 --> 00:25:24,700 Verwacht u dat alles goed gaat ? 259 00:25:24,800 --> 00:25:28,500 In het verleden ging alles prima en dit is onze dag. 260 00:25:28,600 --> 00:25:32,100 Dit is een mars voor vrede en burgerrechten. 261 00:25:34,200 --> 00:25:37,500 Het is niet eerlijk. - Zeg jij nou maar niks. 262 00:25:37,600 --> 00:25:40,300 Neem jij hem ? Hou op over 'eerlijk'. 263 00:25:40,500 --> 00:25:43,600 Ik ben katholiek dus zeg me dat nog eens. 264 00:25:43,800 --> 00:25:46,300 Ik weet dat je katholiek bent. 265 00:25:46,500 --> 00:25:50,500 Jij bent niet de enige die het achterlijk druk heeft. 266 00:25:50,700 --> 00:25:54,900 De hele pers is hier. En ze willen van alles van me. 267 00:25:55,100 --> 00:25:59,500 Dat weet ik. Maar toe nou, nog een laatste kans. 268 00:25:59,700 --> 00:26:04,500 Een moment. Wil jij dat afhandelen ? En jij komt nog te laat. 269 00:26:09,000 --> 00:26:12,500 Ivan, het Britse leger heeft de stad omsingeld. 270 00:26:12,700 --> 00:26:16,300 Dat bewijst dat ze zich bedreigd voelen. 271 00:26:16,500 --> 00:26:21,900 Dat is hun probleem. Wij willen alleen een vreedzame mars houden. 272 00:26:22,100 --> 00:26:25,000 Ze zeggen dat u de confrontatie zoekt. 273 00:26:25,200 --> 00:26:27,500 Wat moeten ze anders zeggen ? 274 00:26:29,500 --> 00:26:31,500 Sorry, mensen. 275 00:26:31,700 --> 00:26:36,400 Dit hier is het RUC bureau. In Rosemont. 276 00:26:36,600 --> 00:26:42,100 We moeten op hetzelfde moment van verschillende kanten komen. 277 00:26:42,300 --> 00:26:43,700 Goed idee. 278 00:26:43,800 --> 00:26:48,100 Dat werkt nooit. - Wel waar. Dat werkt verwarrend. 279 00:26:48,300 --> 00:26:51,200 Wat wil je zeggen ? - Vergeet de Guild Hall. 280 00:26:51,400 --> 00:26:55,700 Ik kom er net vandaan. Daar zijn tientallen soldaten. 281 00:26:55,800 --> 00:26:59,900 Als we die route nemen komen we er nooit door, we... 282 00:27:00,900 --> 00:27:03,600 Wanneer is dit besloten ? 283 00:27:03,800 --> 00:27:09,100 We moeten de realiteit in het oog houden en dit is een ernstig probleem. 284 00:27:09,300 --> 00:27:14,800 Ik ga geen nieuwe route opstellen. Ik verkwansel m'n ideeën niet. 285 00:27:15,000 --> 00:27:18,100 Wat doe je niet ? Wacht. Wacht even. 286 00:27:18,300 --> 00:27:21,700 Herhaal dat eens. 'Niet verkwanselen' ? 287 00:27:21,800 --> 00:27:26,600 Ik doe dit al net zo lang als jij en ik heb nooit iets 'verkwanseld'. 288 00:27:26,800 --> 00:27:30,300 Er zijn daar 3000 soldaten en ik wil geen bloedbad. 289 00:27:30,400 --> 00:27:34,600 Of we nemen 'n andere route en zien elkaar bij Free Derry Corner... 290 00:27:34,800 --> 00:27:38,400 of ik trek me terug en neem mijn kiezers mee. 291 00:27:38,600 --> 00:27:42,800 En al dit werk gaat gewoon in rook op ? - Wat stel je dan voor ? 292 00:27:43,000 --> 00:27:49,700 We kiezen Bridget, John of Eamonn om symbolisch naar de Guild Hall te gaan. 293 00:27:49,900 --> 00:27:53,100 Als men het maar op tijd weet. - Dat lukt wel. 294 00:28:24,000 --> 00:28:26,100 Is Lagan daar ? Met Cooper. 295 00:28:37,400 --> 00:28:42,800 Het zijn de katholieken en de IRA die hervormingen willen... 296 00:28:43,000 --> 00:28:46,500 en de protestanten die niet willen wijken. 297 00:28:53,000 --> 00:28:58,500 We mogen de protestantse meerderheid niet schofferen: Zij hebben de wapens. 298 00:28:58,700 --> 00:29:00,400 Uw thee, sir. 299 00:29:04,000 --> 00:29:06,500 Ik zal u naar de brigadier brengen. 300 00:29:09,500 --> 00:29:11,500 Hoofdcommissaris Lagan, sir. 301 00:29:11,600 --> 00:29:16,700 Hallo, Frank. Ken je generaal-majoor Ford al ? 302 00:29:16,800 --> 00:29:20,100 Hoofdcommissaris Lagan, Londonderry. 303 00:29:20,200 --> 00:29:26,200 Ik heb veel over u gehoord. We moesten maar eens gaan. 304 00:29:26,400 --> 00:29:29,800 Ik heb nieuws betreffende de mars. 305 00:29:30,000 --> 00:29:34,400 Ik sprak met de leiding van de burgerrechtenorganisatie. 306 00:29:34,600 --> 00:29:39,800 Ze lopen niet naar de Guild Hall, maar blijven in de Bogside. 307 00:29:40,000 --> 00:29:43,800 Nuttig, zo'n contact in de gemeenschap. 308 00:29:44,000 --> 00:29:46,300 Tenzij het een katholiek is. 309 00:29:46,500 --> 00:29:48,900 Waar gaat dit over ? 310 00:29:50,200 --> 00:29:53,300 Patrick ? Waar gaat dit over ? 311 00:29:54,900 --> 00:29:57,100 We zullen ons inhouden. 312 00:29:57,300 --> 00:29:59,900 Inhouden ? Para's die zich inhouden ? 313 00:30:01,600 --> 00:30:05,500 Alle posten zijn bezet en de para's zijn stand-by. 314 00:30:07,200 --> 00:30:10,100 Deze troepen zijn geen kleine jongens. 315 00:30:10,300 --> 00:30:14,800 Ze zijn geknipt voor de massa-arrestaties die gepland zijn. 316 00:30:15,000 --> 00:30:17,000 Luister goed. 317 00:30:17,200 --> 00:30:23,300 Ik ken deze mensen. Je weet dat ik al drie jaar probeer rotzooi te voorkomen. 318 00:30:23,500 --> 00:30:26,600 Waarom verbieden we deze mars eigenlijk ? 319 00:30:26,800 --> 00:30:31,500 Om een stel protestantse politici in het zadel te houden. 320 00:30:31,700 --> 00:30:34,900 En 't komt door hen dat we deze ongein hebben. 321 00:30:35,000 --> 00:30:37,700 Waarom laten we de mars niet doorgaan ? 322 00:30:39,000 --> 00:30:42,500 Waarom fotografeer je de leiders niet gewoon ? 323 00:30:45,600 --> 00:30:49,600 De generaal wil u nog spreken. - Dank je. 324 00:30:52,100 --> 00:30:55,800 Sorry, maar de beslissing ligt niet meer bij mij. 325 00:31:01,400 --> 00:31:05,500 Het is oorlog. Iedere week vallen er slachtoffers. 326 00:31:05,700 --> 00:31:11,100 Er zijn al 43 Britse soldaten gedood. Ik moet te veel brieven schrijven. 327 00:31:11,200 --> 00:31:13,700 We moeten een grens trekken. 328 00:31:15,000 --> 00:31:18,600 De generaal wordt ongeduldig. - Dank je. 329 00:31:24,900 --> 00:31:29,600 Ik heb er genoeg van om beschoten en bespuugd te worden. 330 00:31:29,800 --> 00:31:35,000 Hoog tijd dat ze 'n lesje leren. - Deze keer komen ze er niet mee weg. 331 00:31:35,200 --> 00:31:40,300 Je moet gewoon als eerste keihard toeslaan. Net als in Belfast. 332 00:31:40,500 --> 00:31:46,100 Dit is toch maar 'n mars ? - Het zijn allemaal herrieschoppers. 333 00:31:46,300 --> 00:31:49,300 Er lopen toch ook kinderen mee ? 334 00:31:49,500 --> 00:31:54,500 En die twee doden van vorige week ? Waar zijn hun burgerrechten ? 335 00:31:54,700 --> 00:31:58,100 Het zijn maar stenen. - Je bent voor ons, of tegen ons. 336 00:31:58,300 --> 00:32:01,000 Ik sta aan jouw kant. - Maar goed ook. 337 00:32:01,200 --> 00:32:03,300 Rustig, ik ben er klaar voor. 338 00:32:03,500 --> 00:32:08,800 Iedereen achter die muur is de vijand. - Maar de kinderen ook ? 339 00:32:09,000 --> 00:32:13,700 Als ze in de weg staan wel. Je moet nu voor ons kiezen. 340 00:32:13,800 --> 00:32:16,500 En de rest regelen we onderling wel. 341 00:32:16,700 --> 00:32:20,400 Als we door die muur gaan, schijten ze in hun broek. 342 00:32:20,600 --> 00:32:23,700 We gaan erdoor en nemen ze flink te grazen. 343 00:32:30,400 --> 00:32:33,000 Ben je naar de mis geweest ? - Jazeker. 344 00:32:33,200 --> 00:32:36,200 Wie sprak er ? - Vader Billy. 345 00:32:36,400 --> 00:32:37,700 Een aardige man. 346 00:32:37,900 --> 00:32:42,000 Hij vroeg nog hoe het nu gaat, sinds ik weer vrij ben. 347 00:32:42,200 --> 00:32:45,300 Of je werk kon vinden ? - Nee, dat niet. 348 00:32:48,400 --> 00:32:53,300 Je bezorgt die meid nog moeilijkheden. Je weet wat ik bedoel. 349 00:32:54,400 --> 00:32:58,300 Je bent m'n moeder niet. - Maar ik ben alles wat je hebt. 350 00:32:59,300 --> 00:33:01,600 Alsof ze de duivel aanbidt, of zo. 351 00:33:01,800 --> 00:33:07,500 Maar zij komt van Irish Street en jij van de Bogside. Ze is protestant. 352 00:33:07,600 --> 00:33:12,800 Ik mag haar graag, maar ik wil niet dat jullie problemen krijgen. 353 00:33:13,600 --> 00:33:16,400 Willen jullie trouwen ? - Inderdaad. 354 00:33:16,600 --> 00:33:20,500 Wat zullen je ouders zeggen ? - Laat die er buiten. 355 00:33:20,700 --> 00:33:25,000 Je zus is gewoon bezorgd. - Hou jij je er ook buiten. 356 00:33:25,200 --> 00:33:30,200 Ik ben gewoon bezorgd. Iedere keer als je de deur uitgaat. 357 00:33:30,400 --> 00:33:36,000 Ik wil niet dat jou iets overkomt. Iedereen is bezorgd. 358 00:33:36,200 --> 00:33:41,300 Ik wil alleen jou en Dennis en ons gebied beschermen... 359 00:33:41,500 --> 00:33:44,100 tegen die lui. - Hoezo 'die lui' ? 360 00:33:44,300 --> 00:33:47,400 Lui die voor de Britten werken. 361 00:33:47,600 --> 00:33:53,600 Dat werk zorgt wel voor jouw eten. - Geen ruzie aan tafel, alsjeblieft. 362 00:33:54,700 --> 00:33:58,000 Denk je dat stenen gooien veel helpt ? 363 00:33:58,200 --> 00:34:01,000 Voorlopig houdt het ze wel tegen. 364 00:34:01,200 --> 00:34:05,500 Zonder ons zou je hier niet kunnen wonen. Onthoudt dat. 365 00:34:05,700 --> 00:34:08,500 Dat geloof je echt, hé ? - Inderdaad, ja. 366 00:34:12,500 --> 00:34:15,600 Mary, ik ga even weg. Ik zie je straks. 367 00:34:15,800 --> 00:34:18,900 Ik pas wel op. - Let goed op jezelf, oké ? 368 00:34:19,100 --> 00:34:23,400 Blijf uit de gevangenis, anders kan je nooit trouwen. 369 00:34:23,600 --> 00:34:27,400 Geen paniek. Ik spreek je later wel. 370 00:34:37,100 --> 00:34:42,000 Mike, ik weet het niet. Ergens tussen de 10 en 'n miljoen. 371 00:34:42,200 --> 00:34:44,500 Ik spreek je straks. 372 00:34:44,700 --> 00:34:47,100 Alles goed ? - Je thee. 373 00:34:50,600 --> 00:34:55,300 Wanneer ga je ? - Over een uur of zo. En jij ? 374 00:34:55,500 --> 00:34:59,500 Ik heb dienst tot 1330. Twee kranten willen 'n interview. 375 00:34:59,600 --> 00:35:03,200 - Nu meteen ? Het kan wel even wachten. 376 00:35:03,400 --> 00:35:08,100 Luister. Ik weet dat het moeilijk is. 377 00:35:09,400 --> 00:35:13,000 Daarom was ik zo boos. - Het spijt me. 378 00:35:22,000 --> 00:35:23,400 Frank, ja ? 379 00:35:25,000 --> 00:35:27,000 Vanwege de para's ? 380 00:35:32,000 --> 00:35:35,200 Frank, wie heeft er eigenlijk de leiding ? 381 00:35:38,500 --> 00:35:43,600 Lagan. Het leger gaat ons aanpakken en we moeten het afblazen. 382 00:35:43,800 --> 00:35:48,300 Ivan, dat kan niet. Je kan het niet afblazen. 383 00:35:52,700 --> 00:35:55,300 Weet je hoe vaak ik dit op wil geven ? 384 00:35:55,400 --> 00:36:00,600 Ik zou je zo graag mee naar de bios willen nemen, of zoiets. 385 00:36:00,800 --> 00:36:05,700 Maar wat als ze besluiten om jou te pakken, omdat je katholiek bent ? 386 00:36:05,800 --> 00:36:10,200 Wanneer komen de stewards ? - Daar moet ik Kevin over spreken. 387 00:36:10,400 --> 00:36:15,600 Ik moet zeker weten dat ze het snappen. En wie voor en achter loopt. 388 00:36:15,800 --> 00:36:20,400 Ik bel Kevin wel. Dan kan jij hem straks spreken. 389 00:36:30,200 --> 00:36:36,000 Ik sprak met Lagan. De para's zijn er. De stewards moeten weten wat ze doen. 390 00:36:37,400 --> 00:36:40,500 Echt, Kevin. Regel dat goed. 391 00:36:45,400 --> 00:36:50,500 Wat moet ik dan ? Een katholiek meisje en een protestantse activist. 392 00:36:51,300 --> 00:36:55,500 Daarom doe ik wat ik doe. De bijeenkomsten, de marsen... 393 00:36:58,200 --> 00:37:00,800 omdat ik vind dat we het waard zijn. 394 00:37:06,400 --> 00:37:09,700 Ik ben er over een uur. Laat Bridget ook komen. 395 00:37:09,800 --> 00:37:13,200 Geef ze een kop thee. Nee: Geef ze een borrel. 396 00:37:16,100 --> 00:37:19,500 Mijn vader was een militant. - Ik weet het. 397 00:37:19,700 --> 00:37:24,500 Ik liep vroeger ook al mee. En jouw broer werd neergeschoten. 398 00:37:30,100 --> 00:37:36,100 Daarom gaan we niet naar de bioscoop, maar naar marsen en bijeenkomsten. 399 00:37:36,200 --> 00:37:40,400 En steeds denk ik dat als ik dit op kan lossen... 400 00:37:40,600 --> 00:37:43,600 we misschien ooit, op een dag... 401 00:37:44,900 --> 00:37:46,700 normaal kunnen doen... 402 00:37:48,600 --> 00:37:51,300 en ons geen zorgen hoeven te maken. 403 00:38:34,400 --> 00:38:40,200 Stewards, zorg alsjeblieft dat alle deelnemers veilig aansluiten... 404 00:38:40,400 --> 00:38:44,200 en wegblijven uit het afgeschermde gebied. 405 00:38:44,400 --> 00:38:47,500 We willen dat iedereen veilig is. 406 00:38:49,300 --> 00:38:52,700 Vooral de mensen in dat gebied. 407 00:38:52,900 --> 00:38:56,500 Een demonstratie heeft een begin en een eind. 408 00:39:00,900 --> 00:39:03,400 Stewards, hier achteraan. 409 00:39:04,300 --> 00:39:05,900 Hallo, mensen. 410 00:39:06,100 --> 00:39:08,400 Wat een toestand, hé ? 411 00:39:10,300 --> 00:39:13,600 Willie, staat dat erop ? - Ik heb het. 412 00:39:13,800 --> 00:39:17,500 Wil je dit signeren ? - Natuurlijk. 'Veel liefs' ? 413 00:39:17,600 --> 00:39:20,500 Hoe voel je je, Ivan ? 414 00:39:20,700 --> 00:39:23,500 Als Martin Luther King. - Is die katholiek ? 415 00:39:23,700 --> 00:39:28,800 Dat zijn we allemaal, behalve ik. Ik heb dispensatie van de paus. 416 00:39:29,700 --> 00:39:32,500 Goed je te zien. - Ik zou het niet willen missen. 417 00:39:32,700 --> 00:39:35,300 Klaar voor de mars, Jim ? - Reken maar. 418 00:39:35,500 --> 00:39:37,900 Ivan, het is prachtig. 419 00:39:39,600 --> 00:39:43,200 Zou je echt gegaan zijn ? - En iedereen teleurstellen ? 420 00:39:43,400 --> 00:39:47,100 Je bent een smeerlap. - Nee, een politicus. 421 00:39:48,100 --> 00:39:52,600 Jezus, kijk dan. Wat een sfeer. Wat een zootje mensen. 422 00:39:54,300 --> 00:39:59,400 Lopen jullie met ons mee ? - We blijven, voor als de Britten komen. 423 00:39:59,600 --> 00:40:03,600 We komen later wel. - Dan hebben we ze al naar huis gestuurd. 424 00:40:03,800 --> 00:40:08,300 Zouden ze niet wat meer moeten doen ? - Wij regelen het wel. 425 00:40:08,400 --> 00:40:11,800 Zeker na dat gedoe met McGilligan. - Ben je klaar ? 426 00:40:12,000 --> 00:40:15,200 Ik sta vooraan. Dat is beloofd. 427 00:40:19,000 --> 00:40:23,800 Wat denk je: 'Britten Eruit' ? - We sturen ze met z'n allen weg. 428 00:40:34,300 --> 00:40:37,500 Film al die mensen maar. 429 00:40:59,100 --> 00:41:02,100 Ze houden ons nooit meer tegen. 430 00:41:04,800 --> 00:41:07,100 De hele Bogside is hier. 431 00:41:20,000 --> 00:41:23,200 De mars is in beweging. 432 00:41:26,800 --> 00:41:32,100 Sergeant-majoor, de menigte is op weg. Geef het door aan de posten. 433 00:41:36,900 --> 00:41:39,500 Geef door dat de mars begonnen is. 434 00:41:39,800 --> 00:41:41,600 Wat willen we ? - Rechten. 435 00:41:41,800 --> 00:41:43,100 Wanneer ? - Nu. 436 00:41:43,300 --> 00:41:44,700 Wat willen we ? - Rechten. 437 00:41:44,900 --> 00:41:47,100 Wanneer ? - Nu. 438 00:41:49,100 --> 00:41:52,300 Stewards, hou de weg vooraan vrij. 439 00:41:54,500 --> 00:41:56,200 Willie, kom hier. 440 00:41:56,400 --> 00:41:59,100 Film de menigte. - Ze komen er prima op. 441 00:41:59,300 --> 00:42:03,900 Je ziet het einde bijna niet. - Dit is pas het begin. 442 00:42:32,200 --> 00:42:36,300 De menigte is nu halverwege William Street, over. 443 00:42:36,500 --> 00:42:38,700 Ze zitten nu ongeveer hier. 444 00:42:38,800 --> 00:42:43,300 De menigte zwaait en zingt, maar geen overlast tot dusver. 445 00:42:44,100 --> 00:42:48,200 Snap je het ? Als je het verbiedt, komt juist heel Derry. 446 00:42:51,200 --> 00:42:56,300 Mensen, kijk uit. We naderen de Britse posities. Blijf kalm. 447 00:43:05,000 --> 00:43:07,700 Dit is Five Niner Sunray. 448 00:43:08,800 --> 00:43:12,700 Dus volgens jullie kunnen we niet door de muur ? 449 00:43:20,100 --> 00:43:25,900 Het commando heeft de muur gecheckt. Erachter is het bijna 'n meter diep. 450 00:43:26,100 --> 00:43:32,900 Als we daarlangs gaan, lukt het niet. Dan slaan we om. 451 00:43:33,100 --> 00:43:37,200 Maar we moeten ze afsnijden. Dan moeten we eroverheen. 452 00:43:37,400 --> 00:43:42,700 We knippen het prikkeldraad door en gaan over de muur. Nu. 453 00:43:44,100 --> 00:43:45,700 Wat willen we ? - Rechten. 454 00:43:45,900 --> 00:43:48,200 Wanneer ? - Nu. 455 00:43:58,600 --> 00:44:02,100 Krijgen we nog herrie, denk je ? 456 00:44:02,200 --> 00:44:07,300 Volgens mij wordt het nog flink rellen. Kijk al die soldaten. 457 00:44:07,500 --> 00:44:11,400 Ben je niet bang opgepakt te worden ? - Natuurlijk. 458 00:44:11,600 --> 00:44:15,300 Je had jezelf niet aan moeten geven voor Hester. 459 00:44:15,500 --> 00:44:19,500 Pas maar op. - Het gaat toch om onze burgerrechten ? 460 00:44:20,400 --> 00:44:22,700 Help met die ladders. 461 00:44:29,300 --> 00:44:31,300 Wat een hoop mensen, hé ? 462 00:44:38,900 --> 00:44:42,100 We gaan naar rechts, op deze hoek hier. 463 00:44:50,800 --> 00:44:52,800 Hou ze in bedwang. 464 00:44:57,000 --> 00:45:00,500 Kijk dat, daar. Is dat provoceren, of niet ? 465 00:45:07,300 --> 00:45:10,700 Wat is dat verdomme nou ? - Para's. 466 00:45:13,500 --> 00:45:15,000 We willen jullie hier niet. 467 00:45:15,400 --> 00:45:21,400 Vanuit mijn locatie kan ik wat stenengooiers waarnemen. Over. 468 00:45:21,600 --> 00:45:25,900 Hier wordt met stenen gegooid, sir. Bij het begin... 469 00:45:26,100 --> 00:45:28,800 Waarom laten de para's zichzelf zien ? 470 00:45:29,000 --> 00:45:32,400 Ze knippen het prikkeldraad op de muur door. 471 00:45:32,600 --> 00:45:36,200 Dat werkt als een rode lap op de menigte, Patrick. 472 00:45:37,700 --> 00:45:41,100 De kop van de mars nadert Aggro Corner. 473 00:45:41,300 --> 00:45:44,700 Daar gaan ze hopelijk afslaan ? - Dat zeiden ze. 474 00:45:45,200 --> 00:45:48,700 We slaan bij die hoek rechtsaf. 475 00:45:53,300 --> 00:45:55,200 Achteruit, mensen. 476 00:45:57,900 --> 00:46:03,800 We gaan hier rechtsaf. De mars slaat hier rechtsaf. 477 00:46:09,200 --> 00:46:12,100 Ze lopen verkeerd. Ze gaan rechtsaf. 478 00:46:12,400 --> 00:46:16,900 We gaan naar de Guild Hall. Kom op. We gaan erlangs. 479 00:46:25,500 --> 00:46:27,300 Geef ze op hun flikker. 480 00:46:27,600 --> 00:46:31,800 Een klein groepje maakt zich los van de mars... 481 00:46:32,000 --> 00:46:35,100 richting sector Een Vier. 482 00:46:37,700 --> 00:46:41,000 Deze mars gaat hier rechtsaf. 483 00:46:48,200 --> 00:46:50,400 Deze kant op, alstublieft. 484 00:46:53,300 --> 00:46:58,700 Als de truck richting Free Derry Corner gaat, volgen ze wel. 485 00:46:59,400 --> 00:47:02,300 Ik ga naar de barricade. 486 00:47:02,600 --> 00:47:06,200 Kom op, mensen. Volg de vrachtwagen. 487 00:47:08,800 --> 00:47:13,700 Blijf bij elkaar, mensen. Geen afsplitsingen. 488 00:47:13,900 --> 00:47:18,200 We gaan niet naar de Guild Hall. We moeten bij elkaar blijven. 489 00:47:19,500 --> 00:47:23,600 Jullie gaan verkeerd. We moeten naar Free Derry Corner. 490 00:47:23,800 --> 00:47:25,500 Laat me erdoor, mensen. 491 00:47:25,800 --> 00:47:29,000 Ze zijn langs barricade 12 en komen op ons af. 492 00:47:29,200 --> 00:47:32,400 Wat we al voorspelden. 493 00:47:33,300 --> 00:47:34,700 Houd iedereen paraat. 494 00:47:38,800 --> 00:47:44,500 Dit is de afsplitsing, bij barricade 14. Ze willen naar de Guild Hall. 495 00:47:44,700 --> 00:47:46,900 Overduidelijk relschoppers. 496 00:47:48,100 --> 00:47:51,500 Donder op, Britse smeerlappen. 497 00:48:08,000 --> 00:48:12,100 Ik ben Ivan Cooper, parlementslid. Geef me wat tijd... 498 00:48:12,300 --> 00:48:15,300 Dit is 'n illegale samenscholing... - Hou nou op. 499 00:48:21,400 --> 00:48:24,100 Gooi dan. 500 00:48:28,100 --> 00:48:32,800 Er zijn meldingen van vijandige handelingen bij post 14... 501 00:48:33,000 --> 00:48:35,100 met name stenengooiers. 502 00:48:35,200 --> 00:48:39,500 Ik wil weten hoeveel hooligans er bij de barricade zijn. 503 00:48:39,700 --> 00:48:43,800 Ik wil weten hoeveel we er oppakken als we nu optrekken. 504 00:48:44,000 --> 00:48:46,900 Neem contact op met barricades 12 en 14... 505 00:48:47,100 --> 00:48:51,800 en zeg dat ze klaar staan om op te trekken, indien nodig. 506 00:48:53,700 --> 00:48:57,700 Het is begonnen bij barricade 14. We gaan er zo tegenaan. 507 00:49:02,100 --> 00:49:06,700 Volgens sectie 6, Gemeentelijke Bepalingen Noord Ierland... 508 00:49:06,900 --> 00:49:10,800 zijn marsen en processies tot nader order verboden. 509 00:49:11,000 --> 00:49:13,300 Dit verbod wordt streng nageleefd... 510 00:49:13,400 --> 00:49:19,500 en ieder die de bepaling overtreedt, wordt onmiddellijk gearresteerd. 511 00:49:23,000 --> 00:49:25,500 Nog steeds stenengooiers bij 14 ? - Inderdaad. 512 00:49:25,700 --> 00:49:28,900 De menigte wordt toegesproken... - Stuur het waterkanon. 513 00:49:46,500 --> 00:49:48,800 Achteruit, vergeet de Guild Hall. 514 00:50:00,500 --> 00:50:03,600 Jullie maken het erger. Kom, achteruit. 515 00:50:28,200 --> 00:50:31,400 Free Derry Corner. Daar is de bijeenkomst. 516 00:50:35,200 --> 00:50:37,100 Ga weg daar. 517 00:50:45,500 --> 00:50:47,300 Kom op, deze kant op. 518 00:50:47,600 --> 00:50:51,800 William is nu leeg. Men gaat naar Rossville Street... 519 00:50:52,000 --> 00:50:58,100 en de harde kern gaat richting barricades 12, 13 en deels 14. 520 00:50:58,200 --> 00:51:02,700 Het loopt uit de hand. - Rubber kogels naar eigen inzicht. 521 00:51:03,200 --> 00:51:06,200 Gerry... - Ik mag niet worden opgepakt. 522 00:51:06,400 --> 00:51:07,700 Dat kan echt niet. 523 00:51:10,400 --> 00:51:11,900 Jezus. 524 00:51:18,100 --> 00:51:21,100 Ik breng rapport uit als we er zijn. 525 00:51:23,400 --> 00:51:27,900 De rellen schijnen op te laaien bij 12. Bij Rossville Street. 526 00:51:28,000 --> 00:51:30,400 Laten we daar eens kijken. 527 00:51:30,600 --> 00:51:35,300 We worden hier zwaar bestookt... - Zet het traangas maar in. 528 00:51:37,200 --> 00:51:41,200 Wat doe je nou ? - Ik probeer slachtoffers te voorkomen. 529 00:51:57,600 --> 00:52:00,200 Dit werkt niet. Ze wijken niet. 530 00:52:00,400 --> 00:52:05,300 We nemen 'n andere weg naar de Hall. - Nee, deze kant op. 531 00:52:15,100 --> 00:52:16,900 Hoeveel relschoppers ? 532 00:52:18,000 --> 00:52:21,000 Drie- tot vierhonderd. We zijn er bijna. 533 00:52:23,300 --> 00:52:25,300 Geef me de radio. 534 00:52:27,200 --> 00:52:29,800 Breng de pelotonleiders in positie. 535 00:52:30,000 --> 00:52:35,800 Dit is Six Five Sunray. We zijn zover. We willen gaan. 536 00:52:36,000 --> 00:52:38,600 We zijn zover. We willen gaan. 537 00:52:52,700 --> 00:52:54,900 Alles goed, man ? - Ik stik. 538 00:52:55,200 --> 00:52:57,200 Ze maken foto's. 539 00:52:57,400 --> 00:53:00,800 Waarom fotograferen ze ? 540 00:53:02,400 --> 00:53:09,200 Dit is Six Five Sunray. We zijn klaar om in actie te komen. 541 00:53:11,100 --> 00:53:13,000 Mogen we gaan ? 542 00:53:13,200 --> 00:53:16,600 Nog niet. Six Five blijft waar ze is. 543 00:53:22,200 --> 00:53:29,000 Als we er niet keihard inspringen, verliezen we. Bereid de mannen voor. 544 00:53:29,200 --> 00:53:32,600 We mogen nog niet. - In hemelsnaam. 545 00:53:37,100 --> 00:53:39,500 Frances ? Hier. 546 00:53:39,900 --> 00:53:43,300 Het is een rotzooi. 547 00:53:43,500 --> 00:53:47,900 Ze zijn langs de stewards gegaan. De Britten slaan zo terug. 548 00:53:48,000 --> 00:53:51,900 Waarom ? Het is een vreedzame mars. - Ze zijn bang. 549 00:53:52,100 --> 00:53:55,300 Stel je voor dat ze in Londen zouden marcheren. 550 00:53:55,400 --> 00:53:59,500 Het is zo dom. Nou ja, het komt wel goed, denk ik. 551 00:54:13,900 --> 00:54:17,200 Knip dat prikkeldraad door. 552 00:54:22,200 --> 00:54:23,900 Een aanval. 553 00:54:32,700 --> 00:54:34,800 Er wordt teruggeschoten. 554 00:54:35,100 --> 00:54:39,100 Dat waren geen rubber kogels. Absoluut niet. 555 00:54:39,400 --> 00:54:42,900 Hij is doodgeschoten. 556 00:54:44,000 --> 00:54:46,400 Hij zegt dat er een is neergeschoten. 557 00:54:50,600 --> 00:54:53,900 Wat is er gebeurd ? - Ze hebben hem neergeschoten. 558 00:54:54,100 --> 00:54:56,500 Help 'm overeind. 559 00:54:56,700 --> 00:54:59,000 Damien, is alles goed ? 560 00:54:59,200 --> 00:55:00,700 Wie heeft dat gedaan ? 561 00:55:00,900 --> 00:55:05,000 De soldaten. Ze hebben ook een oude man neergeschoten. 562 00:55:11,800 --> 00:55:14,500 Ze hebben mijn neef neergeschoten. 563 00:55:17,800 --> 00:55:20,400 De jongens gaan er op af. 564 00:55:22,300 --> 00:55:24,400 Ze hebben die ouwe man neergeschoten. 565 00:55:24,600 --> 00:55:29,600 Five Six Bravo, rapport graag. Wat waren dat voor schoten ? 566 00:55:30,700 --> 00:55:35,800 De soldaten hebben het vuur geopend. Er zijn twee mensen geraakt. 567 00:55:36,000 --> 00:55:40,500 Misschien zijn er bommen gegooid: Er is veel agressie. 568 00:55:40,700 --> 00:55:46,900 Er wordt teruggeschoten. Die muur af. Er wordt op de bewakers geschoten. 569 00:55:47,500 --> 00:55:50,300 Wat doe je nou ? - Ze hebben die ouwe gedood. 570 00:55:50,500 --> 00:55:54,100 Je had geen toestemming. Haal de auto. 571 00:55:57,100 --> 00:56:00,500 Ze hebben die ouwe neergeschoten. 572 00:56:00,700 --> 00:56:03,300 Er zijn hier vrouwen en kinderen. 573 00:56:04,800 --> 00:56:06,500 Klootzakken. 574 00:56:08,400 --> 00:56:11,600 Ze hebben m'n neef neergeschoten. 575 00:56:12,000 --> 00:56:17,800 Sterf, klootzakken. Ze hebben m'n neef neergeschoten. 576 00:56:23,200 --> 00:56:25,300 Tijd om de para's in te zetten. 577 00:56:25,400 --> 00:56:29,700 Er is veel agressie daar. Van een groepje jongens. 578 00:56:30,400 --> 00:56:34,500 We kunnen niet veilig over de muur. We moeten weg hier. 579 00:56:34,700 --> 00:56:38,500 We komen er niet veilig langs. - Dan doen we 't anders. 580 00:56:38,700 --> 00:56:41,200 Dus niet over de muur ? 581 00:56:41,400 --> 00:56:45,500 We gaan per voertuig. Compagnie A en C gaan te voet. 582 00:56:45,700 --> 00:56:50,800 We gaan niet over de muur. We gaan langs barricade 12... 583 00:56:51,000 --> 00:56:52,900 waar lichte regiment is... 584 00:56:53,100 --> 00:56:59,800 en hergroeperen met Charlie compagnie bij Aggro Corner. Over twee minuten. 585 00:57:00,000 --> 00:57:04,900 Geef door dat de plannen veranderd zijn. We gaan naar barricade 12. 586 00:57:05,100 --> 00:57:07,300 We gaan met de hele compagnie. 587 00:57:07,500 --> 00:57:10,900 Zero, dit is Six Five Sunray. 588 00:57:11,100 --> 00:57:15,100 We moeten ze nu insluiten, anders zijn we ze kwijt. 589 00:57:15,200 --> 00:57:17,800 De jongens willen aanvallen. - Wacht. 590 00:57:18,100 --> 00:57:20,300 Wie is dit ? 591 00:57:20,500 --> 00:57:23,500 hij zegt dat hij de hooligans kan pakken. 592 00:57:23,700 --> 00:57:27,300 We wachten. - Zeg dat Sunray moet afwachten. 593 00:57:27,400 --> 00:57:29,200 Stelletje eikels. 594 00:57:30,700 --> 00:57:34,700 Eenheid 1 en 3 gaan te voet naar de barricades. 595 00:57:34,800 --> 00:57:38,700 Wij gaan per voertuig naar barricade 12. En wel nu. 596 00:57:38,900 --> 00:57:40,900 Vooruit. 597 00:57:41,000 --> 00:57:48,200 Hier Six Five Sunray. We gaan nu naar de barricades. We moeten hier weg. 598 00:57:50,600 --> 00:57:52,100 We gaan. 599 00:58:18,000 --> 00:58:21,700 Six Five hier. Eenheden in stelling gebracht... 600 00:58:21,900 --> 00:58:26,300 Op wiens gezag ? - ... in afwachting van nieuwe orders. 601 00:58:26,400 --> 00:58:29,400 Six Five, dit is Zero, blijf op uw positie. 602 00:58:30,900 --> 00:58:34,300 Ik wil weten waar dit vandaan komt. - Van Sunray. 603 00:58:34,500 --> 00:58:37,600 Zeg dat ze wachten tot nader order. 604 00:58:42,000 --> 00:58:45,900 Ik ga hier wel langs. Ik zie je gauw, oké ? 605 00:58:47,200 --> 00:58:49,500 Oké, mensen. Laat me even door. 606 00:58:52,300 --> 00:58:55,000 Een warm applaus... 607 00:59:07,000 --> 00:59:11,000 Mike, ga naar de barricade en zeg dat ze opschieten. 608 00:59:11,600 --> 00:59:15,500 Zero, hier Six Five. Wij zijn klaar om te gaan. Over. 609 00:59:18,200 --> 00:59:21,400 Waar wachten we nou op ? Kom op. 610 00:59:22,600 --> 00:59:29,500 Een warm welkom voor: Eamonn McCann, Bridget Bond... 611 00:59:32,300 --> 00:59:34,500 Bernadette Devlin... 612 00:59:34,600 --> 00:59:39,300 en een man die geen introductie nodig heeft, Ivan Cooper. 613 00:59:41,800 --> 00:59:47,000 We zijn samen al zo ver gekomen, dus we moesten maar eens beginnen. 614 00:59:49,300 --> 00:59:52,200 Moet je dat zootje zien. - Klaar om te gaan. 615 00:59:52,400 --> 00:59:56,700 Het was een zware maar glorieuze dag, hier in Derry. 616 00:59:56,900 --> 01:00:01,800 Met z'n allen op weg. Mannen, vrouwen en kinderen. 617 01:00:02,000 --> 01:00:06,200 Mrs. Hammer, zo enthousiast zag ik u niet meer sinds '68. 618 01:00:08,500 --> 01:00:13,900 Laten we in deze verwarring niet vergeten dat we voor 'n keuze staan. 619 01:00:14,100 --> 01:00:18,100 Niet over wat we willen. Dat is radicale verandering. 620 01:00:18,300 --> 01:00:22,500 En een einde aan de Unionistische overheersing. 621 01:00:27,100 --> 01:00:31,100 Zoek uit of eenheden 1 en 3 klaar voor actie zijn. 622 01:00:32,800 --> 01:00:39,200 De keuze is, hoe we dat bereiken. Met geweld of geweldloos. 623 01:00:39,400 --> 01:00:42,900 Controlepost 12 ? 14 ? Of Aggro Corner ? 624 01:00:43,000 --> 01:00:46,300 Als we onze kinderen een toekomst geven... 625 01:00:46,400 --> 01:00:50,900 Die jongens daar, die elke dag relletjes veroorzaken. 626 01:00:51,100 --> 01:00:56,500 Voor hun toekomst moeten we laten zien dat geweldloosheid werkt. 627 01:00:57,300 --> 01:00:59,000 Toe dan, klootzakken. 628 01:01:01,600 --> 01:01:06,300 Zo niet, dan zal het niet blijven bij het gooien van stenen. 629 01:01:06,500 --> 01:01:09,300 Onze weg is niet de gemakkelijkste... 630 01:01:09,500 --> 01:01:13,900 niet wanneer de stenen rondvliegen en 't leger aanvalt. 631 01:01:14,000 --> 01:01:17,200 Het is zwaar om geweldloos te blijven als men zegt: 632 01:01:17,400 --> 01:01:21,200 Dit werkt niet, pak je wapen en neem wraak. 633 01:01:21,400 --> 01:01:22,900 M'n neef is neergeschoten. 634 01:01:23,100 --> 01:01:29,100 Maar als je absoluut gelooft in de burgerrechtenbeweging, net zoals ik... 635 01:01:29,300 --> 01:01:34,500 Waarom gaan ze niet ? - Als we nu niet gaan, missen we ze. 636 01:01:34,900 --> 01:01:40,900 Als je gelooft wat Gandhi en Martin Luther King geloofden, zoals ik doe... 637 01:01:41,000 --> 01:01:48,000 dan zullen we uiteindelijk met een verenigde mars overwinnen. 638 01:01:54,100 --> 01:01:55,800 We moeten eropaf, hé ? 639 01:01:56,000 --> 01:02:00,500 Beter gescheiden krijgen we ze niet. - Dank je, Charles. 640 01:02:01,500 --> 01:02:05,300 Je mag ze niet sturen. Je weet niet waar iedereen is. 641 01:02:05,500 --> 01:02:09,600 Je hebt gewonnen. Je hebt de mars gestopt. 642 01:02:09,800 --> 01:02:12,000 Doe het niet, Patrick. 643 01:02:20,300 --> 01:02:24,900 Laad je wapen. Niks rubber kogels, we schieten met scherp. 644 01:02:45,600 --> 01:02:48,400 Dames en heren, Bernadette Devlin. 645 01:02:50,100 --> 01:02:54,800 Wij maken deel uit van de wereldwijde beweging voor burgerrechten. 646 01:02:55,000 --> 01:02:59,000 We protesteren tegen de internering van mensen. 647 01:03:00,000 --> 01:03:05,900 Zeg Wilford dat een compagnie in actie komt, maar alleen tegen de relschoppers. 648 01:03:06,100 --> 01:03:08,600 Door controlepost 14 ? - Begrepen ? 649 01:03:13,200 --> 01:03:15,000 Six Five, dit is Zero, kom er in. 650 01:03:15,600 --> 01:03:17,700 Six Five, Wilco, sluiten. 651 01:03:17,900 --> 01:03:22,500 Alle radioposten, dit is Five Niner, klaar om te gaan. 652 01:03:22,700 --> 01:03:24,300 Schiet op. 653 01:03:26,900 --> 01:03:28,900 Kom op. 654 01:03:29,200 --> 01:03:30,900 We gaan. 655 01:03:31,100 --> 01:03:36,600 We zullen ze hard raken. We weten wie we pakken. 656 01:03:36,800 --> 01:03:39,500 Kom op, 1e para's. Grijp ze en succes. 657 01:03:49,700 --> 01:03:51,100 Daar zijn ze. 658 01:03:57,300 --> 01:03:59,200 Wat is daar aan de hand ? 659 01:03:59,400 --> 01:04:00,900 Ivan, ze komen. 660 01:04:02,800 --> 01:04:06,900 Houd stand, mensen. We hebben het recht om hier te zijn. 661 01:04:07,100 --> 01:04:09,400 Verdomme. 662 01:04:12,700 --> 01:04:14,700 Kijk nou. Het zijn er duizenden. 663 01:04:32,000 --> 01:04:34,800 Sergeant-majoor, een team daarheen. 664 01:04:36,000 --> 01:04:38,500 Verdomme, het zijn de para's. 665 01:04:50,900 --> 01:04:52,600 Rotzakken. 666 01:05:11,000 --> 01:05:13,700 Kom op, wegwezen. 667 01:05:23,000 --> 01:05:29,100 Houd vol. Het zijn maar rubber kogels en ze vuren over jullie hoofden heen. 668 01:05:40,700 --> 01:05:43,000 Ze schieten met scherp. 669 01:05:43,300 --> 01:05:46,100 Zoek dekking. 670 01:06:03,000 --> 01:06:05,500 Wegwezen, mensen. - Zoek dekking. 671 01:06:08,300 --> 01:06:11,200 We moeten niet schieten, daar links. 672 01:06:19,200 --> 01:06:21,100 Wat doe je nou, verdomme ? 673 01:06:44,300 --> 01:06:47,100 Ga achteruit, tussen de salvo's. 674 01:06:48,500 --> 01:06:52,100 Die jongens moeten daar weg. 675 01:06:52,200 --> 01:06:54,400 Jongens, zoek dekking. 676 01:06:57,900 --> 01:07:01,800 Hij heeft 'n wapen. - Ze hebben iemand neergeschoten. 677 01:07:04,200 --> 01:07:06,700 Ga liggen, ze schieten met scherp. 678 01:07:17,300 --> 01:07:19,500 Hij is gewapend. 679 01:07:19,700 --> 01:07:24,700 Geen wapens zichtbaar. Ik zie geen enkel doelwit. 680 01:07:24,900 --> 01:07:26,500 Er is geen doelwit. 681 01:07:27,400 --> 01:07:31,000 Ze schieten op die jongens. - Jongens, ga weg daar. 682 01:07:31,200 --> 01:07:33,400 Jezus, wat doen ze nou ? 683 01:07:33,600 --> 01:07:36,900 Ze schieten ze in de rug. De een na de ander. 684 01:07:39,800 --> 01:07:42,800 Alleen gericht schieten. 685 01:07:43,000 --> 01:07:45,100 Waar schieten we op ? 686 01:07:45,200 --> 01:07:46,900 Ik zie geen doelwit. 687 01:07:51,700 --> 01:07:53,500 Ze hebben die knul geraakt. 688 01:07:53,700 --> 01:07:58,500 Klootzakken. - Je moet 'm hier weghalen. 689 01:08:07,900 --> 01:08:12,100 Ga weg bij de barricade. 690 01:08:24,000 --> 01:08:27,200 Hoe heet hij ? - Michael Kelly. 691 01:08:29,000 --> 01:08:32,200 We moeten hier weg. Ze pakken me. 692 01:08:33,400 --> 01:08:37,100 Ze verlaten de barricade. Ze gaan naar het kerkhof. 693 01:08:37,300 --> 01:08:40,500 Kom op. - Stop met vuren. 694 01:08:41,500 --> 01:08:46,300 Stop met vuren. - Het bevel is 'staakt het vuren'. 695 01:08:46,500 --> 01:08:52,600 We moeten weg. Ze komen me halen, Hamish. 696 01:08:59,400 --> 01:09:01,800 Staakt 't vuren. 697 01:09:11,600 --> 01:09:14,100 Ze schieten mensen neer. 698 01:09:14,200 --> 01:09:16,800 Ik moet weg, ik kan niet blijven. 699 01:09:19,200 --> 01:09:22,200 Laat me gaan. - Wacht, jongen... 700 01:09:22,400 --> 01:09:25,400 Niet schieten, ik ben ongewapend. 701 01:09:26,400 --> 01:09:30,000 Niet schieten. - Weg hier. 702 01:09:31,000 --> 01:09:33,700 Ik ben geraakt. 703 01:09:42,000 --> 01:09:44,400 Kijk die steward, daar. 704 01:09:47,700 --> 01:09:50,500 Ze hebben hem geraakt. 705 01:09:53,600 --> 01:09:56,600 Nee, ga terug, Barney. - Barney, nee. 706 01:09:58,900 --> 01:10:01,100 Barney, nee. 707 01:10:01,900 --> 01:10:05,900 Ik moet naar hem toe. - Ivan, ze schieten. 708 01:10:08,100 --> 01:10:10,300 Kom terug. 709 01:10:57,000 --> 01:11:02,700 Zero, hier Nine Four, rapport over de situatie in William Street. 710 01:11:02,800 --> 01:11:08,300 Zeven mensen gevangen door Six Five bij Rossville Street. 711 01:11:14,200 --> 01:11:19,400 Ze zijn gegaan. - Six Five, direct rapporteren. 712 01:11:19,500 --> 01:11:24,700 Dit is Six Five, twee groepen zijn betrokken bij 'n vuurgevecht. 713 01:11:24,900 --> 01:11:30,700 De schoten lijken van links te komen. Er zijn twee groepen heen. 714 01:11:30,900 --> 01:11:36,600 Er liggen twee burgers, gewond of dood, in de buurt van Chamberlain Street. 715 01:11:36,800 --> 01:11:39,400 Daders onbekend, over. 716 01:11:42,300 --> 01:11:44,100 Help hem overeind. 717 01:11:47,400 --> 01:11:48,900 Deze man is stervende. 718 01:11:52,300 --> 01:11:56,100 Rustig aan, hij bloedt. Een ernstige wond. 719 01:12:00,600 --> 01:12:03,300 Is er een dokter hier ? Bel een dokter. 720 01:12:13,600 --> 01:12:17,300 Tegen de muur. Handen boven je hoofd. 721 01:12:22,000 --> 01:12:25,100 Kent iemand z'n naam ? Wacht, het is Willy. 722 01:12:25,200 --> 01:12:29,100 Willy, dit is je dokter. Hoe voel je je ? 723 01:12:29,300 --> 01:12:32,200 Het komt goed. Rustig aan maar. 724 01:12:32,400 --> 01:12:35,900 Zeg tegen m'n moeder dat het me spijt. 725 01:12:36,000 --> 01:12:39,400 Hij is hier geraakt. Kent iemand deze man hier ? 726 01:12:39,600 --> 01:12:41,900 Hij heet Jim. - Hoor je me, Jim ? 727 01:12:43,600 --> 01:12:45,600 Hij ademt niet meer. 728 01:13:44,700 --> 01:13:48,500 Ze hebben m'n zoon vermoord. 729 01:14:15,400 --> 01:14:18,700 Haal die lichamen weg. - Kom op, mannen. 730 01:14:48,500 --> 01:14:51,100 Hoeveel schoten ? - Ik moest herladen... 731 01:14:51,300 --> 01:14:55,100 Er kroop iemand weg, maar ik had hem nog. 732 01:14:55,300 --> 01:15:00,500 Ik begon met twee schoten, maar het werden er vier, vijf... 733 01:15:00,600 --> 01:15:04,500 Hoeveel heb je er verschoten ? - Zeker een magazijn. 734 01:15:04,700 --> 01:15:06,700 Wat heb je nou gedaan ? 735 01:15:06,900 --> 01:15:11,700 De adrenaline gierde door m'n lijf. - Je schoot op burgers. 736 01:15:11,900 --> 01:15:14,100 Alle burgers zijn terroristen. 737 01:15:14,300 --> 01:15:20,400 Terroristen ? Ik zag niemand schieten. - Zeker wel. Ze schoten op ons. 738 01:15:20,600 --> 01:15:23,400 Ik zag wat er gebeurde. - Luister. Stil. 739 01:15:23,600 --> 01:15:27,200 We gingen erheen, we zagen honderden mensen. 740 01:15:27,400 --> 01:15:31,700 We zagen een schutter en we schakelden hem uit. 741 01:15:31,800 --> 01:15:35,900 Zorg dat het verhaal klopt, want dit wordt gezeik. 742 01:15:37,000 --> 01:15:41,100 Ik heb minstens 15 minuten nodig, dan kom ik. 743 01:15:41,300 --> 01:15:46,700 De BBC en ITN willen allebei een interview met u. 744 01:15:46,900 --> 01:15:48,900 Ik ben er over 15 minuten. 745 01:15:49,100 --> 01:15:52,000 Er liggen daar lichamen, waarvan drie lijken. 746 01:15:52,200 --> 01:15:55,600 Er was daar een schutter. - Goed. Hebben we 't wapen ? 747 01:15:56,600 --> 01:16:00,000 Dus geen wapen. Stuur meteen 'n patrouille. 748 01:16:00,200 --> 01:16:04,600 Kam dat gebied uit en vind die wapens bij de barricade. 749 01:16:06,000 --> 01:16:10,200 De generaal wil me spreken, en de media. 750 01:16:10,400 --> 01:16:13,300 Er is ontzettend veel geschoten. 751 01:16:13,500 --> 01:16:17,500 We moeten weten waarom en we moeten de wapens hebben. 752 01:16:21,300 --> 01:16:23,500 Wat is de situatie op de barricade ? 753 01:16:23,600 --> 01:16:30,100 We hebben drie lijken gevonden. Ze zagen er vreselijk uit. 754 01:16:30,200 --> 01:16:32,600 Dus er zijn drie doden bevestigd ? 755 01:16:32,800 --> 01:16:35,900 Breng verslag uit... - Heb je wapens gevonden ? 756 01:16:36,100 --> 01:16:39,400 Geen wapens. - Heb je alles goed doorzocht ? 757 01:16:39,600 --> 01:16:43,100 Zo snel als we konden. - Hulzen, verborgen wapens ? 758 01:16:43,300 --> 01:16:45,100 Niks. - Verdomme. 759 01:16:45,300 --> 01:16:48,700 We gaven drie schoten af... - Wie was 't doelwit ? 760 01:16:48,900 --> 01:16:50,500 Niemand... - Hoezo 'niemand' ? 761 01:16:50,600 --> 01:16:55,000 De menigte drong op en ik werd niet gedekt... 762 01:16:55,200 --> 01:16:59,600 eenheid C arresteerde mensen... 763 01:16:59,800 --> 01:17:03,000 en ze kwamen op ons af. Ik moest ze terugdringen. 764 01:17:03,200 --> 01:17:07,800 Dus je gaf waarschuwingsschoten af ? We bespreken dit later wel. 765 01:17:08,000 --> 01:17:11,700 Men beweert dat de troepen in het wilde weg schoten. 766 01:17:11,900 --> 01:17:13,800 Voor de duidelijkheid: 767 01:17:14,000 --> 01:17:18,800 Er werd een soldaat beschoten. Daarop beantwoordden wij het vuur. 768 01:17:19,000 --> 01:17:24,200 Ik meen dat er drie schoten gelost zijn, ondanks forse beschietingen. 769 01:17:24,400 --> 01:17:29,700 Drie schoten ? Dat lijkt me weinig. Ik heb zelf al drie lijken gezien. 770 01:17:29,800 --> 01:17:32,100 Maar niet persé door onze hand. 771 01:17:32,300 --> 01:17:37,700 We hebben drie doden. En nog eens drie door mortiervuur. 772 01:17:38,000 --> 01:17:42,700 Generaal Ford moet u meteen spreken bij barricade 12. U moet gaan. 773 01:17:42,800 --> 01:17:46,500 Ik zal iedereen informeren over de drie doden. 774 01:17:46,700 --> 01:17:51,300 Jij moet 'n rechtvaardiging vinden. - Wordt aan gewerkt. Ik regel het. 775 01:17:52,700 --> 01:17:56,200 Ik zie fotografen bij Rossville. 776 01:17:56,400 --> 01:18:00,300 Ze fotograferen een in bloed gedrenkte vlag. 777 01:18:03,100 --> 01:18:06,700 Haal ze weg uit de Bogside. - Daar ben ik mee bezig. 778 01:18:07,900 --> 01:18:14,000 Six Five, Zero hier. Ik verzoek onmiddellijke terugtrekking. 779 01:18:22,200 --> 01:18:27,500 De ambulance is Diamond Street net gepasseerd... 780 01:18:27,700 --> 01:18:30,600 en rijdt nu op Ferry Quay Street. 781 01:18:45,000 --> 01:18:47,100 Noem je dat 'beperkt geweld' ? 782 01:18:50,900 --> 01:18:53,700 Waarom werden vandaag de para's ingezet ? 783 01:18:53,800 --> 01:18:56,800 Omdat het hier compleet uit de hand was gelopen. 784 01:18:57,000 --> 01:19:02,000 Twee dode agenten, 81 incidenten: Er moest iets gebeuren. 785 01:19:02,200 --> 01:19:06,600 Maar waarom werd er met scherp geschoten ? 786 01:19:06,800 --> 01:19:11,900 We beantwoordden slechts de agressie van de hooligans in de mars. 787 01:19:12,100 --> 01:19:16,700 Maar er zijn geen gewonde soldaten. - Moesten er onschuldigen sterven ? 788 01:19:16,900 --> 01:19:23,000 Ik begrijp dat de para's werden beschoten en ze beantwoordden het vuur. 789 01:19:23,200 --> 01:19:26,600 Zijn er soldaten gewond ? - Niet dat ik weet. 790 01:19:26,800 --> 01:19:30,800 Wie geeft de officiële verklaring ? - Kolonel Tugwell. 791 01:19:41,800 --> 01:19:44,000 We moeten weg uit de Bogside. 792 01:19:44,200 --> 01:19:47,300 Mannen, we moeten ons terugtrekken. 793 01:20:04,400 --> 01:20:07,700 Er schijnen vandaag erg veel slachtoffers te zijn. 794 01:20:07,900 --> 01:20:12,100 Begrijp goed dat deze operatie zojuist beëindigd is. 795 01:20:12,300 --> 01:20:18,800 We kennen alle details nog niet, maar zeker is dat er drie doden zijn. 796 01:20:19,000 --> 01:20:24,500 Was er sprake van buitensporig geweld ? - Wat is dat in 'n situatie als deze ? 797 01:20:24,700 --> 01:20:28,500 Als ze op ons vuren, schieten we terug. Dat weten ze. 798 01:20:28,700 --> 01:20:32,600 Was deze operatie verantwoord ? - Natuurlijk. 799 01:20:32,800 --> 01:20:36,400 Betreurt u de operatie niet ? - Zeer zeker niet. 800 01:20:36,600 --> 01:20:38,200 Absoluut niet ? 801 01:20:42,300 --> 01:20:46,200 We brengen hem naar buiten. Kom op, we gaan. 802 01:20:46,400 --> 01:20:48,400 Donder op hier. 803 01:20:58,000 --> 01:20:59,900 Vooruit. 804 01:21:09,300 --> 01:21:13,600 Hou vol knul, je redt het wel. kan je me horen ? 805 01:21:15,400 --> 01:21:18,000 Rustig maar. 806 01:21:18,200 --> 01:21:21,800 Verdomme, een wegversperring. 807 01:21:25,500 --> 01:21:27,100 Uit die auto. 808 01:21:27,300 --> 01:21:31,500 We hebben een gewonde. We moeten naar 't ziekenhuis. 809 01:21:34,200 --> 01:21:36,800 Klootzak, tegen de muur. 810 01:21:39,300 --> 01:21:43,300 Deze gaat dood. - Weer een terrorist minder. 811 01:21:44,400 --> 01:21:48,700 Hij heeft geen wapen. - Tegen de muur. Voor de laatste keer. 812 01:21:59,600 --> 01:22:01,300 Ga erlangs. 813 01:22:13,800 --> 01:22:18,600 Kan ik er door ? Ivan Cooper, parlementslid. 814 01:22:19,200 --> 01:22:26,100 Ik moet de families bijstaan. Ik heb je superieuren al gesproken. 815 01:22:26,300 --> 01:22:29,300 Ik heb de leiding al gesproken. Laat me door. 816 01:22:29,500 --> 01:22:31,700 Ik ben parlementslid. 817 01:22:34,300 --> 01:22:36,800 Is er al een lijst met slachtoffers ? 818 01:22:50,400 --> 01:22:53,800 Hoeveel liggen er daar ? - Zes mensen. 819 01:22:56,700 --> 01:23:00,300 Je kan ze zo niet laten liggen. - Er is geen ruimte. 820 01:23:14,300 --> 01:23:19,100 Er liggen daar zes lijken. Ik weet niet wie, maar niet Barney. 821 01:23:19,300 --> 01:23:21,400 Ik was net ook al binnen. 822 01:23:21,600 --> 01:23:25,200 Zes lijken. Niet Paddy Doherty of Barney McGuigan. 823 01:23:33,600 --> 01:23:37,700 Heb je iets gehoord over Michael Kelly ? - Ik zoek het uit. 824 01:23:37,900 --> 01:23:43,200 Weet je iets over mijn broer, Jacky ? - Jacky Duddy ? 825 01:23:43,900 --> 01:23:47,800 Michael McDaid. Ik zoek het uit. - Vuile klootzakken. 826 01:24:00,000 --> 01:24:02,400 Er zijn dertien doden... 827 01:24:02,600 --> 01:24:07,000 veertien gewonden. - Hoeveel ? Mannen of vrouwen ? 828 01:24:07,200 --> 01:24:10,800 Ik heb de lijst. - Mannen of vrouwen ? 829 01:24:11,000 --> 01:24:15,600 We moeten iedereen informeren. Zoek de familie. 830 01:24:15,800 --> 01:24:17,400 Vuile moordenaars. 831 01:24:19,200 --> 01:24:20,900 Het spijt me. 832 01:24:30,600 --> 01:24:32,800 Let op ze. 833 01:24:40,200 --> 01:24:44,000 Het spijt me. Michael Kelly is omgekomen. 834 01:24:44,200 --> 01:24:47,600 Achteruit. Een beetje respect voor de doden. 835 01:24:51,100 --> 01:24:54,100 Ivan, wat moeten we nu doen ? Mijn vrouw... 836 01:24:54,300 --> 01:24:57,700 Ze hebben hem doodgeschoten... 837 01:26:41,400 --> 01:26:46,400 Ik bracht m'n groep naar Glenfada park, om de menigte af te snijden... 838 01:26:46,600 --> 01:26:50,500 maar er bleken wel honderd mensen te zijn. 839 01:26:50,600 --> 01:26:55,800 Al meteen zag ik dat er iemand een bom wilde gooien. 840 01:26:55,900 --> 01:26:59,300 Zeker weten ? - Absoluut. Dus ik ondernam actie. 841 01:26:59,400 --> 01:27:01,900 Ik knielde en schoot gericht... 842 01:27:02,100 --> 01:27:06,600 ik raakte de persoon met de spijkerbom in de schouder. 843 01:27:06,800 --> 01:27:10,900 Toen ik de hoek omkwam, werd ik door twee man beschoten... 844 01:27:11,100 --> 01:27:17,200 met M1 karabijnen. Ik knielde en vuurde drie keer gericht. 845 01:27:17,400 --> 01:27:23,200 Ze gooiden een benzinebom, maar niemand raakte gewond. 846 01:27:23,400 --> 01:27:28,700 Een tweede was al aangestoken. Ik schreeuwde dat ze moesten ophouden... 847 01:27:28,900 --> 01:27:31,600 ik vuurde enkele malen, hij viel... 848 01:27:31,800 --> 01:27:34,700 Hoeveel schoten ? - Vier, sir. 849 01:27:34,900 --> 01:27:39,100 Raakte je hem ? - Voor zover ik weet wel. 850 01:27:39,300 --> 01:27:42,900 Hoeveel schoten loste je ? - 22, sir. 851 01:27:43,100 --> 01:27:45,200 22 schoten ? 852 01:27:45,900 --> 01:27:49,300 Hoe kan dat ? Zoveel munitie krijg je niet eens. 853 01:28:03,700 --> 01:28:06,500 Stop er ook een in zijn broekzak, daar. 854 01:28:11,600 --> 01:28:14,800 Kan de explosievendienst komen ? 855 01:28:16,500 --> 01:28:22,900 Four One Alpha hier. We hebben 'n bom hier. Stuur de robot. 856 01:28:25,100 --> 01:28:27,000 Zero, dit is Five Four Alpha. 857 01:28:27,200 --> 01:28:32,900 Een overleden persoon op onze locatie heeft een spijkerbom. 858 01:28:33,100 --> 01:28:35,500 Stuur de opruimingsdienst. Over. 859 01:30:02,700 --> 01:30:04,600 Kom binnen, Lomas. 860 01:30:08,900 --> 01:30:10,700 Doe de deur dicht. 861 01:30:17,600 --> 01:30:19,900 Op de plaats rust. Ga zitten. 862 01:30:21,600 --> 01:30:24,900 Dit is sergeant Bridge. We nemen je verklaring af. 863 01:30:25,100 --> 01:30:30,600 Je majoor is er in jouw belang. kan je ons vertellen wat er gebeurde ? 864 01:30:30,800 --> 01:30:36,600 Ik kon vanuit het voertuig zien dat er een soort barricade was... 865 01:30:36,800 --> 01:30:42,200 aan het eind van Rossville Street, met duizenden mensen erachter. 866 01:30:42,400 --> 01:30:45,800 We stapten uit bij de barricade. 867 01:30:46,000 --> 01:30:49,100 Ik ging naar de rechterkant van de straat... 868 01:30:49,300 --> 01:30:53,100 tegenover de flats, links van ons. 869 01:30:53,200 --> 01:30:59,500 Terwijl we rechts oprukten, was er links wat opschudding... 870 01:30:59,600 --> 01:31:02,600 en we vermoedden contact met de vijand. 871 01:31:02,800 --> 01:31:07,000 Toen riep m'n commandant dat er een sluipschutter was... 872 01:31:07,200 --> 01:31:13,800 waarop hij terugschoot. - Lomas, heb jij het doelwit gezien ? 873 01:31:20,600 --> 01:31:25,900 Ik stak een moment later m'n wapen de hoek om... 874 01:31:26,100 --> 01:31:32,600 en toen meenden we 'n schutter te zien die een wapen op ons gericht hield. 875 01:31:32,800 --> 01:31:36,000 M'n pelotonscommandant riep dat hij... 876 01:31:36,200 --> 01:31:41,800 50 of meer oproerkraaiers naar rechts zag afbuigen... 877 01:31:42,000 --> 01:31:46,200 waarop hij ons beval deze groep af te snijden. 878 01:31:47,400 --> 01:31:50,700 Bij het park aangekomen was er veel verwarring. 879 01:31:50,900 --> 01:31:54,200 Er waren heel veel mensen... 880 01:31:54,400 --> 01:31:58,600 en het begin van de schotenwisseling zag ik niet. 881 01:31:58,800 --> 01:32:05,100 Wanneer kwam het bevel 'staakt 't vuren' ? Voor of na deze schoten ? 882 01:32:08,100 --> 01:32:10,900 'Staakt 't vuren' werd bevolen... 883 01:32:11,000 --> 01:32:14,400 na de laatste schoten bij Glenfada Park. 884 01:32:15,600 --> 01:32:18,200 Soldaat, naar jouw mening... 885 01:32:18,400 --> 01:32:22,000 werd er geschoten volgens de voorschriften ? 886 01:32:29,100 --> 01:32:30,700 Ja, meneer. 887 01:32:32,600 --> 01:32:37,100 Natuurlijk betreuren we alle slachtoffers... 888 01:32:37,200 --> 01:32:44,200 maar ik meen toch dat we correct hebben gereageerd op deze situatie. 889 01:32:45,200 --> 01:32:48,200 En Londenderry lijkt rustig te zijn... 890 01:32:48,400 --> 01:32:52,800 wat betekent dat de openbare orde langzaam terugkeert. 891 01:32:53,000 --> 01:32:59,200 Ik benadruk dat ik niets heb gezien wat onze troepen in diskrediet brengt. 892 01:32:59,400 --> 01:33:04,900 Ze gedroegen zich, zoals altijd, beheerst en zeer professioneel. 893 01:33:05,100 --> 01:33:09,100 Dus bedank de manschappen namens mij. 894 01:33:09,300 --> 01:33:15,500 Jij zal uiteraard het onderzoek leiden inzake de inzet van de para's. 895 01:33:15,700 --> 01:33:20,600 Ik was deze dag slechts een waarnemer. Heb je nog iets toe te voegen ? 896 01:33:21,900 --> 01:33:25,200 Nee, sir. - Gefeliciteerd. 897 01:33:26,200 --> 01:33:30,900 De strijd tegen de IRA zal doorgaan. Dank u, heren. 898 01:33:41,200 --> 01:33:45,400 Als u me nodig hebt, dan ben ik hier. - Dank je, Michael. 899 01:34:48,800 --> 01:34:53,700 Mensen, alstublieft, een moment. Als u wilt gaan zitten. 900 01:34:53,900 --> 01:34:56,300 We geven dadelijk een verklaring. 901 01:34:56,500 --> 01:35:00,500 Daarna zullen we vragen beantwoorden. Gaat u zitten. 902 01:35:21,300 --> 01:35:25,400 Vanmiddag zijn er 27 mensen neergeschoten. 903 01:35:30,900 --> 01:35:33,400 Dertien van hen zijn overleden. 904 01:35:35,400 --> 01:35:38,400 Ze waren onschuldig. We waren erbij. 905 01:35:41,200 --> 01:35:43,300 Dit is ons eigen Sharpesville. 906 01:35:44,100 --> 01:35:46,800 Ons eigen Amritsar-bloedbad. 907 01:35:48,800 --> 01:35:51,500 Een moment van de waarheid... 908 01:35:51,600 --> 01:35:53,700 en een moment van schande. 909 01:35:57,300 --> 01:36:00,300 Ik wil de Engelse regering dit zeggen... 910 01:36:01,600 --> 01:36:04,900 jullie weten wat jullie hebben gedaan, niet ? 911 01:36:06,800 --> 01:36:10,100 Jullie hebben de burgerrechtenbeweging vernietigd. 912 01:36:12,000 --> 01:36:16,000 En jullie hebben de IRA hun grootste zege ooit bezorgd. 913 01:36:17,500 --> 01:36:20,500 Vannacht zullen zich in heel de stad... 914 01:36:20,600 --> 01:36:26,800 jongemannen en jongens aansluiten bij de IRA... 915 01:36:27,700 --> 01:36:30,700 en jullie zullen de storm oogsten. 916 01:36:32,600 --> 01:36:37,400 Wat zegt u tegen degenen die zich aanmelden ? Wat wilt u hen zeggen ? 917 01:36:38,300 --> 01:36:44,000 Ik voel me niet in staat om ze na vandaag nog 'n preek te geven. 918 01:36:45,900 --> 01:36:53,700 Twee dagen na 'Bloody Sunday' startte de Britse regering 'n officieel onderzoek. 919 01:36:55,200 --> 01:36:58,400 De namen van de slachtoffers luiden als volgt: 920 01:36:59,400 --> 01:37:03,600 Patrick Joseph Doherty, 31 jaar. 921 01:37:05,300 --> 01:37:08,300 Gerald Vincent Donaghy... 922 01:37:08,400 --> 01:37:10,200 17 jaar. 923 01:37:11,400 --> 01:37:15,800 De commissie onderschreef de bewering dat Britse soldaten... 924 01:37:16,000 --> 01:37:20,300 onder vuur van de IRA kwamen toen ze de Bogside betraden. 925 01:37:22,200 --> 01:37:26,800 John Francis Duddy, 17 jaar. 926 01:37:28,200 --> 01:37:31,600 Hugh Pius Gilmore, 17 jaar. 927 01:37:32,600 --> 01:37:36,300 De conclusie was dat er 'sterke aanwijzingen' waren... 928 01:37:36,500 --> 01:37:40,800 dat de slachtoffers wapens droegen en dat het leger juist handelde. 929 01:37:41,800 --> 01:37:45,200 James Gerald McKinney, 35 jaar. 930 01:37:46,000 --> 01:37:49,900 William Anthony McKinney, 26 jaar. 931 01:37:51,300 --> 01:37:54,900 Kevin Gerard McElhinney, 17 jaar. 932 01:37:56,000 --> 01:38:01,700 Geen van de schutters op 'Bloody Sunday' werd disciplinair gestraft. 933 01:38:03,400 --> 01:38:06,400 Bernard McGuigan, 41 jaar. 934 01:38:08,100 --> 01:38:11,400 Michael Martin McDaid, 20 jaar. 935 01:38:13,500 --> 01:38:16,200 Michael Gerald Kelly, 17 jaar. 936 01:38:17,200 --> 01:38:23,100 De officieren die de actie leidden, kregen 'n koninklijke onderscheiding. 937 01:38:24,400 --> 01:38:28,400 William Noel Nash, 19 jaar. 938 01:38:29,600 --> 01:38:32,900 James Patrick Wray, 22 jaar. 939 01:38:33,600 --> 01:38:37,000 John Pius Young, 17 jaar. 940 01:38:39,600 --> 01:38:44,000 Zijn de families al ingelicht ? - Inderdaad, ja. 941 01:38:46,800 --> 01:38:50,400 We moesten deze bijeenkomst maar opbreken. 942 01:38:50,600 --> 01:38:54,900 Onze mensen zijn erg aangedaan. Toont u wat begrip. 943 01:38:55,100 --> 01:38:57,400 Totdat we... We kunnen nu... 944 01:38:58,200 --> 01:39:02,100 Ze zei: 'Waar is Jack' ? - Zeg niks tot je buiten bent. 945 01:39:02,300 --> 01:39:08,400 Wilt u even opzij gaan ? - Wat moet ik Barney's familie vertellen ? 946 01:39:10,200 --> 01:39:12,300 Want ik heb ze er bijgehaald. 947 01:39:15,000 --> 01:39:19,500 Ik zeg dit tegen jullie, Britse journalisten: Ga naar huis... 948 01:39:19,600 --> 01:39:24,800 en vertel jullie volk en je regering wat hier vandaag is gebeurd. 949 01:39:25,000 --> 01:39:30,400 De para's wachtten ons op in Derry, om ons af te slachten. 950 01:39:30,600 --> 01:39:37,500 En ik wil nog dit zeggen, voor onszelf en de nabestaanden van de slachtoffers... 951 01:39:37,700 --> 01:39:42,000 dat we niet rusten tot het recht zijn loop heeft gekregen.