1 00:00:11,279 --> 00:00:16,679 In den beginne kreeg de mens Stof als geschenk. 2 00:00:18,160 --> 00:00:21,640 Daardoor kreeg de mens fantasie en vrije wil. 3 00:00:22,920 --> 00:00:27,160 Maar die vrije wil heeft de mens gecorrumpeerd. 4 00:00:28,960 --> 00:00:33,759 Het Stof zal weer in eeuwige duisternis gehuld worden. 5 00:00:36,039 --> 00:00:42,479 Het geschenk zal worden weggenomen. 6 00:01:59,920 --> 00:02:03,640 Mrs Coulter? Wat is er gebeurd? 7 00:02:04,719 --> 00:02:07,719 Zeg me of mijn dochter nog leeft. 8 00:02:08,919 --> 00:02:10,479 Nu. 9 00:02:23,639 --> 00:02:25,120 Ze is... 10 00:02:26,199 --> 00:02:28,879 in duisternis gehuld. 11 00:02:33,439 --> 00:02:35,360 Wat staat er? 12 00:03:09,919 --> 00:03:15,719 Lyra. 13 00:03:16,800 --> 00:03:18,560 Lyra. 14 00:04:52,160 --> 00:04:54,480 De Stofmetingen gaan op en neer. 15 00:05:42,759 --> 00:05:44,920 Nee, nee. 16 00:05:50,079 --> 00:05:55,040 Stelmaria, het is zover. Alarbus heeft onze boodschap doorgegeven. 17 00:06:40,399 --> 00:06:42,040 Zij is het. 18 00:06:52,920 --> 00:06:58,040 Je bent terug. Mooi zo. Kom eens kijken. 19 00:07:01,240 --> 00:07:07,476 Weet je nog wat de scheidingskamer met onze gevangen engel deed? 20 00:07:07,560 --> 00:07:14,156 De kamer kan Stof aantrekken en voor altijd vastzetten. 21 00:07:14,240 --> 00:07:20,115 Deze Kloof doet hetzelfde, maar dan op ondenkbaar grote schaal. 22 00:07:20,199 --> 00:07:25,800 Dat kunnen we gebruiken. - Ze is dood, Asriel. 23 00:07:29,000 --> 00:07:32,000 Lyra is dood. 24 00:07:44,839 --> 00:07:48,355 Wil je weten hoe je dochter stierf... 25 00:07:48,439 --> 00:07:52,195 of blijf je liever met je speeltjes rommelen? 26 00:07:52,279 --> 00:07:57,115 Als het waar is wat je zegt, is dat heel erg. 27 00:07:57,199 --> 00:08:01,755 Maar wat ik hier doe, is van het grootste belang. 28 00:08:01,839 --> 00:08:03,995 Dit gaat alles veranderen. 29 00:08:04,079 --> 00:08:08,596 Hoe gaat dit iets veranderen? - Ik wil het nu niet horen. 30 00:08:08,680 --> 00:08:13,555 Luister toch maar. Het Magisterium maakte 'n bom om ons kind te doden. 31 00:08:13,639 --> 00:08:18,120 We probeerden hem onschadelijk te maken, waarbij Roke stierf. 32 00:08:23,639 --> 00:08:28,716 Geef jezelf niet de schuld... - Ik geef mezelf zeker niet de schuld. 33 00:08:28,800 --> 00:08:32,516 Ik ken die technologie. Die heb ik zelf ontworpen. 34 00:08:32,600 --> 00:08:35,799 Ik voorkwam dat de bom ontplofte. 35 00:08:38,159 --> 00:08:44,555 Maar een lichtstraal raakte de kamer, waardoor hij alsnog geactiveerd werd. 36 00:08:44,639 --> 00:08:47,159 De bom werd op Lyra afgevuurd. 37 00:08:48,440 --> 00:08:50,480 Engelenlicht. 38 00:08:52,360 --> 00:08:57,879 Metatrons antwoord op jouw oorlogsverklaring. 39 00:09:00,279 --> 00:09:04,759 Als je hem niet had uitgelokt, zou Lyra nog leven. 40 00:09:06,799 --> 00:09:12,519 Begrijp je dat? Jij hebt me mijn dochter afgenomen. 41 00:09:13,879 --> 00:09:16,039 En dat vergeef ik je nooit. 42 00:10:07,600 --> 00:10:11,080 Lyra, word wakker. 43 00:10:12,679 --> 00:10:14,159 Word wakker. 44 00:10:19,240 --> 00:10:21,080 Word alsjeblieft wakker. 45 00:10:30,120 --> 00:10:34,116 Ben je nog heel? - Volgens mij wel. 46 00:10:34,200 --> 00:10:35,480 Wat was dat? 47 00:10:50,600 --> 00:10:55,715 Je moet niet afdalen. - Maak je geen zorgen. 48 00:10:55,799 --> 00:11:01,519 Asriel, doe niet zo roekeloos. 49 00:11:40,360 --> 00:11:41,600 Stof. 50 00:11:45,879 --> 00:11:50,919 We moeten dit stoppen, en het Sraf terughalen. 51 00:11:52,000 --> 00:11:58,595 Eerst stroomde het gestaag, maar nu lijkt het een overstroming. 52 00:11:58,679 --> 00:12:05,276 Het stroomt deze wereld uit, in een soort... 53 00:12:05,360 --> 00:12:07,360 leegte. 54 00:12:16,399 --> 00:12:19,996 Het leek wel alsof de bomen het wilden tegenhouden. 55 00:12:20,080 --> 00:12:22,595 Alsof ze het tij wilden keren. 56 00:12:22,679 --> 00:12:26,759 Zonder Sraf kunnen we niet overleven. 57 00:12:29,559 --> 00:12:35,320 Ik weet niet of ik iets kan doen. We hebben tijd nodig. 58 00:12:53,960 --> 00:12:58,236 Is er nieuws van Sergi? - Hij verkent het gebied. 59 00:12:58,320 --> 00:13:04,240 Ik heb Serafina opgeroepen. - We stabiliseren het gebied nu. 60 00:13:14,159 --> 00:13:18,000 Ruta. - Het is Sergi. Hij heeft pijn. 61 00:13:21,080 --> 00:13:22,879 Hij kan me niet horen. 62 00:13:25,879 --> 00:13:29,636 Blijf bij hem. - Ik kan hem niet tegenhouden. 63 00:13:29,720 --> 00:13:33,955 De duisternis trekt hem naar binnen. - Nee. 64 00:13:34,039 --> 00:13:38,795 Verzet je. Dat kun je. - Nee, dat kan ik niet. 65 00:13:38,879 --> 00:13:41,159 Dat kan ik niet. 66 00:13:49,039 --> 00:13:54,840 Yambe-Akka. Yambe-Akka. 67 00:14:04,440 --> 00:14:05,919 Nee. 68 00:14:20,480 --> 00:14:22,480 Lee? - Lyra. 69 00:14:27,039 --> 00:14:29,919 Gaat het? Dat was me een knal. 70 00:14:32,399 --> 00:14:34,636 Denk je dat het door die wezens kwam? 71 00:14:34,720 --> 00:14:38,835 Nee, dit was krachtiger dan ik ooit heb gezien. 72 00:14:38,919 --> 00:14:41,960 Komt het door ons? Doordat wij hier zijn? 73 00:14:50,360 --> 00:14:55,396 We moeten in beweging blijven. De mensen moeten hier weg. 74 00:14:55,480 --> 00:15:01,195 Deze kant op. Lyra, het gaat hier omhoog. 75 00:15:01,279 --> 00:15:03,840 Naar voren en naar boven, mensen. 76 00:15:53,320 --> 00:15:56,519 Ben je in orde? - Ja. Jij ook? 77 00:15:58,440 --> 00:16:01,039 Die knal heeft alles hier verwoest. 78 00:16:13,679 --> 00:16:16,399 Hé, Lyra. 79 00:16:18,480 --> 00:16:20,555 We kunnen springen. 80 00:16:20,639 --> 00:16:24,840 Denk je dat zij dat halen? - Als het moet, wel. 81 00:16:26,200 --> 00:16:28,519 Wat zou er gebeuren als we vallen? 82 00:16:33,200 --> 00:16:35,320 Nee, stop. 83 00:16:39,240 --> 00:16:43,715 Ze volgen ons. Ze denken dat ik hen hieruit kan halen. 84 00:16:43,799 --> 00:16:47,715 Straks zitten we vast. Ik kan het mes niet gebruiken. 85 00:16:47,799 --> 00:16:51,720 Kijk me aan. Kijk me eens aan. 86 00:16:54,159 --> 00:16:57,435 Het komt goed. We komen hier wel weg. 87 00:16:57,519 --> 00:17:02,555 Het komt door deze afgrond. Ik voel het ook. Kijk me aan. 88 00:17:02,639 --> 00:17:04,640 Kijk. 89 00:17:15,680 --> 00:17:17,076 Ik ga nu. - Nee, ik. 90 00:17:17,160 --> 00:17:19,000 Ik kan het. - Ik ook. 91 00:17:29,759 --> 00:17:33,039 Kom je? Will? 92 00:17:39,400 --> 00:17:42,156 Asriel. - Ogunwe, dit is het. 93 00:17:42,240 --> 00:17:45,475 Deze Kloof is een oorlogsverklaring. 94 00:17:45,559 --> 00:17:49,836 Ruta's daemon, Sergi, werd erin getrokken, omdat hij van Stof was. 95 00:17:49,920 --> 00:17:52,515 Net als engelen. - Hoor eens. 96 00:17:52,599 --> 00:17:56,876 Wij moeten jou blind vertrouwen, terwijl je ons niet gelooft. 97 00:17:56,960 --> 00:18:00,955 En daardoor is Ruta nu dood. - Ik zie het grotere geheel. 98 00:18:01,039 --> 00:18:05,400 Open je ogen. Dit is geen tegenvaller, dit is een geschenk. 99 00:18:09,680 --> 00:18:13,839 Blijf staan. Stop. 100 00:18:15,759 --> 00:18:18,195 Wie ben jij? - Serafina Pekkala. 101 00:18:18,279 --> 00:18:22,116 Ik ben koningin van de Enara-clan. Wat is er met Ruta gebeurd? 102 00:18:22,200 --> 00:18:23,675 Niet schieten. 103 00:18:23,759 --> 00:18:26,235 Koningin Serafina, welkom. 104 00:18:26,319 --> 00:18:31,839 Ruta Skadi was een belangrijke bondgenoot in onze opstand. 105 00:18:34,559 --> 00:18:37,519 Ik hoorde haar roep toen ze stierf. 106 00:18:39,119 --> 00:18:44,675 Ze voelde een grote duisternis, en toen stierf ze. Het spijt me. 107 00:18:44,759 --> 00:18:47,995 Ik voel haar aanwezigheid hier nog steeds. 108 00:18:48,079 --> 00:18:54,316 Ik moet jullie vertellen dat Ruta niet dood is. Het is iets ergers. 109 00:18:54,400 --> 00:18:57,435 Die Kloof is een scheur in het multiversum... 110 00:18:57,519 --> 00:19:02,116 die alle Stof de leegte tussen de werelden in zuigt. 111 00:19:02,200 --> 00:19:05,316 Ik zag haar daemon, Sergi, erin vallen. 112 00:19:05,400 --> 00:19:09,796 Ik geloof dat geen enkel wezen, van vlees of van Stof... 113 00:19:09,880 --> 00:19:15,720 daar ooit uit kan komen. - Dan zal ze nooit in vrede rusten. 114 00:19:17,119 --> 00:19:20,319 Dat deel van haar ziel zal eeuwig blijven vallen. 115 00:19:22,519 --> 00:19:24,839 Voor altijd in het luchtledige. 116 00:19:26,759 --> 00:19:29,279 Ik zag de Kloof toen ik hierheen vloog. 117 00:19:30,640 --> 00:19:33,640 Hij doorklieft alle werelden waar ik doorheen kwam. 118 00:19:39,119 --> 00:19:42,156 Jij hebt dit gedaan. - Nee. 119 00:19:42,240 --> 00:19:47,556 Jouw arrogantie. Je speelt met krachten die je niet kunt bevatten. 120 00:19:47,640 --> 00:19:50,836 Ik ben overgeleverd aan jouw genade. 121 00:19:50,920 --> 00:19:54,995 Weet wel dat ik het verlies van Ruta Skadi... 122 00:19:55,079 --> 00:19:57,515 net zo zeer betreur als jij. 123 00:19:57,599 --> 00:20:02,796 We geloven dat dit Metatrons antwoord is op onze provocatie. 124 00:20:02,880 --> 00:20:05,515 We hebben zijn aandacht nu. Hij komt hierheen. 125 00:20:05,599 --> 00:20:11,599 Als je echt wraak voor Ruta wil, moet je met mij meevechten. 126 00:20:47,240 --> 00:20:49,596 Vies ongedierte. - We hebben erger gezien. 127 00:20:49,680 --> 00:20:51,916 Weet je Bolvanger nog? 128 00:20:52,000 --> 00:20:56,715 Toen sprongen wij en Iorek in Lees ballon en vlogen weg. 129 00:20:56,799 --> 00:21:01,435 Iorek is een gepantserde beer. - Weet ik, ik heb hem ontmoet, 130 00:21:01,519 --> 00:21:03,435 Ik zie hem niet in een ballon. 131 00:21:03,519 --> 00:21:07,995 Het was niet zomaar een ballon. Hij was schitterend. 132 00:21:08,079 --> 00:21:09,876 Dat was hij zeker. 133 00:21:09,960 --> 00:21:12,596 Roger, je vond het doodeng om te vliegen. 134 00:21:12,680 --> 00:21:16,636 Helemaal niet. Alleen toen we werden aangevallen. 135 00:21:16,720 --> 00:21:19,675 Het was midden in de nacht en we sliepen. 136 00:21:19,759 --> 00:21:21,435 Nee, ik hield de wacht. 137 00:21:21,519 --> 00:21:25,275 Toen vielen die wezens opeens aan, vanuit het niets. 138 00:21:25,359 --> 00:21:30,240 Lee schoot, Iorek schreeuwde... - En jij viel eruit. 139 00:21:32,720 --> 00:21:37,640 Heb ik je ooit verteld over die sjamaan die me een broodje bacon gaf? 140 00:21:47,480 --> 00:21:53,396 Commandant Ogunwe, waar is de Intentiekopter? 141 00:21:53,480 --> 00:21:58,275 Ik ben klaar voor vertrek. - Ik kan je helaas niet laten gaan. 142 00:21:58,359 --> 00:22:01,796 O, kom op. Doe niet alsof. 143 00:22:01,880 --> 00:22:06,316 Alleen Asriel heeft hier wat te vertellen. 144 00:22:06,400 --> 00:22:10,680 Hij handelt alleen vanuit eigenbelang. Dat moet jij ook doen. 145 00:22:13,039 --> 00:22:15,039 Ik ben niet zoals jullie. 146 00:22:16,119 --> 00:22:19,759 Ik ben hier voor iets anders dan m'n eigen belangen. 147 00:22:25,240 --> 00:22:27,240 Wat is er gebeurd? 148 00:22:29,880 --> 00:22:31,119 Lyra is dood. 149 00:22:34,160 --> 00:22:37,556 Gecondoleerd. Dat had Asriel niet gezegd. 150 00:22:37,640 --> 00:22:40,960 Krijg ik die kopter nu, of niet? 151 00:22:45,119 --> 00:22:49,559 Asriel is ermee naar het Noorden gevlogen. Sorry. 152 00:22:55,279 --> 00:22:56,720 Kom mee. 153 00:23:00,119 --> 00:23:02,039 Kom mee. 154 00:23:13,559 --> 00:23:15,200 Waar ga je... 155 00:23:52,519 --> 00:23:54,400 Je zoekt je vader. 156 00:23:55,640 --> 00:23:57,396 Die gaan we nooit vinden. 157 00:23:57,480 --> 00:24:01,039 We hebben hen gevonden. Dat leek ook onmogelijk. 158 00:24:03,880 --> 00:24:08,440 Ik wil zeker weten dat hij eruit komt, voor we naar Asriel gaan. 159 00:24:10,279 --> 00:24:12,596 Misschien kunnen we het doorgeven. 160 00:24:12,680 --> 00:24:15,039 Hoe heet hij? - John Parry. 161 00:24:16,240 --> 00:24:18,235 John Parry? 162 00:24:18,319 --> 00:24:22,836 John Parry. Jopari. 163 00:24:22,920 --> 00:24:26,240 Een man met vele namen. Hij heeft over je verteld. 164 00:24:27,279 --> 00:24:30,876 Jij bent de zoon van de sjamaan. - Ken je hem? 165 00:24:30,960 --> 00:24:36,960 Ja. Hij is niet makkelijk te vinden, maar het is het waard. 166 00:24:40,920 --> 00:24:43,876 Misschien kunnen we hem oproepen. 167 00:24:43,960 --> 00:24:49,000 Ik beloof niets, maar het is 't proberen waard. Ga maar vast door. 168 00:25:11,519 --> 00:25:14,079 Weet je dit zeker? 169 00:25:17,440 --> 00:25:19,440 Hij is heus voor rede vatbaar. 170 00:25:22,759 --> 00:25:24,119 Koning Iorek... 171 00:25:27,119 --> 00:25:32,559 Ik ben ongewapend. Er is niets aan om me te doden. 172 00:25:35,880 --> 00:25:40,235 Het spijt me dat ik hier zoveel schade heb veroorzaakt. 173 00:25:40,319 --> 00:25:44,515 Mijn beren verhongeren, omdat jij de hemel hebt opgeblazen. 174 00:25:44,599 --> 00:25:48,796 Het wordt nog veel erger als ik deze oorlog niet win. 175 00:25:48,880 --> 00:25:53,195 Geef me één reden waarom ik je niet zou moeten doden. 176 00:25:53,279 --> 00:25:58,319 Lyra Zilvertong, -Waarom noem je haar? 177 00:25:59,680 --> 00:26:04,240 Jij hebt haar die naam gegeven. Je hield van haar. 178 00:26:06,599 --> 00:26:08,640 Vertel me over haar. 179 00:26:10,079 --> 00:26:14,880 Ze is alles wat jij niet bent. 180 00:26:20,160 --> 00:26:23,359 Misschien had ik haar beter moeten leren kennen. 181 00:26:25,440 --> 00:26:27,796 Maar nu is ze er niet meer. 182 00:26:27,880 --> 00:26:31,480 Als je me doodt, zal ze nooit gewroken worden. 183 00:26:34,599 --> 00:26:41,515 Je begrijpt het niet. Lyra is in het Land der Doden. 184 00:26:41,599 --> 00:26:43,839 Het Land der... - Ja. 185 00:26:45,599 --> 00:26:48,519 Maar ze ging er levend heen. 186 00:26:51,480 --> 00:26:55,039 Hoe kwam ze daar naar binnen? - Het mes. 187 00:26:56,640 --> 00:27:00,435 Dat was toch kapot? - Ik heb het gerepareerd. 188 00:27:00,519 --> 00:27:05,916 Ze ging op zoek naar Roger. - Het keukenhulpje. 189 00:27:06,000 --> 00:27:10,235 Nog een reden om je te doden. - Wacht. 190 00:27:10,319 --> 00:27:14,275 Als de Autoriteit ons naar de hemel of de hel stuurt... 191 00:27:14,359 --> 00:27:18,275 waar is Lyra dan? - In geen van beide. 192 00:27:18,359 --> 00:27:24,680 Het is een zielloze plek waar de doden niet uit kunnen ontsnappen. 193 00:27:26,759 --> 00:27:28,880 Een eeuwige gevangenis? 194 00:27:36,240 --> 00:27:38,796 In dat geval... 195 00:27:38,880 --> 00:27:44,200 helpt m'n dochter nu alle gevangen ontsnappen. 196 00:28:55,759 --> 00:28:57,160 Lyra. 197 00:29:03,039 --> 00:29:05,880 Lyra. 198 00:29:41,440 --> 00:29:44,279 Ik hoorde van Ogunwe over Lyra. 199 00:29:50,039 --> 00:29:51,920 Gecondoleerd. 200 00:29:55,519 --> 00:29:58,596 Ik heb ooit een van jouw heksen gemarteld. 201 00:29:58,680 --> 00:30:01,839 Ik weet wie je bent. 202 00:30:06,559 --> 00:30:08,880 Ik heb haar destijds verminkt. 203 00:30:13,119 --> 00:30:19,596 Ik trok haar wolken-pijnboom eruit. Ze heeft heel erg geleden. 204 00:30:19,680 --> 00:30:21,880 Ze schreeuwde het uit. 205 00:30:23,519 --> 00:30:29,475 Ze smeekte om te mogen sterven. - Ik snap wat je me wilt laten doen. 206 00:30:29,559 --> 00:30:33,515 Toe maar. Doe het dan. 207 00:30:33,599 --> 00:30:38,556 Je weet dat je het wilt. Doe het voor haar. Doe het voor je zuster. 208 00:30:38,640 --> 00:30:42,035 Zwijg over m'n zuster. - Wat is er? 209 00:30:42,119 --> 00:30:44,039 Waar ben je bang voor? 210 00:30:45,480 --> 00:30:48,995 Die andere heks had het gedaan. Zonder twijfel. 211 00:30:49,079 --> 00:30:51,200 Ik ben Ruta niet. 212 00:30:52,480 --> 00:30:54,119 En ik doe dit niet. 213 00:30:55,400 --> 00:30:58,039 Als je het niet uit boosheid wilt doen... 214 00:31:00,640 --> 00:31:05,519 doe het dan alsjeblieft uit genade. - Ik heb ook verdriet. 215 00:31:07,079 --> 00:31:12,319 Ik begrijp het niet. Het slaat nergens op. 216 00:31:14,279 --> 00:31:18,156 Liefde maakt ons ongekend breekbaar. 217 00:31:18,240 --> 00:31:21,079 Ik hield niet van Lyra. 218 00:31:25,519 --> 00:31:27,640 Daar was ik niet toe in staat. 219 00:31:30,039 --> 00:31:33,519 Ik kon het niet. M'n geest was te verwrongen. 220 00:31:34,839 --> 00:31:39,039 Zelfs m'n eigen daemon keert zich van me af. 221 00:31:41,039 --> 00:31:44,880 Wat je nu voelt, bewijst dat je wel van haar hield. 222 00:31:45,960 --> 00:31:49,556 Ik begrijp het beter dan je denkt. 223 00:31:49,640 --> 00:31:55,279 Lang geleden ben ik mijn zoon kwijtgeraakt. 224 00:31:57,680 --> 00:31:59,680 Lyra gaf me weer hoop. 225 00:32:01,039 --> 00:32:07,715 Ze zou de wereld veranderen, de dood verslaan, Eva worden. 226 00:32:07,799 --> 00:32:10,755 En nu zal dat niet gebeuren. 227 00:32:10,839 --> 00:32:14,755 Ik vond die voorspelling aanvankelijk angstaanjagend. 228 00:32:14,839 --> 00:32:17,316 Waarom? 229 00:32:17,400 --> 00:32:24,396 Omdat me altijd was geleerd dat Eva iets schandelijks had gedaan. 230 00:32:24,480 --> 00:32:29,916 Het Magisterium ziet de Val als de geboorte van zonde uit angst. 231 00:32:30,000 --> 00:32:34,675 Het enige wat Eva deed, was durven ervaren. 232 00:32:34,759 --> 00:32:40,200 Het was moedig, en mooi. 233 00:32:43,279 --> 00:32:49,119 Jij was een monster. Maar kijk naar wat ervaring met je heeft gedaan. 234 00:32:52,240 --> 00:32:54,039 Wat liefde heeft gedaan. 235 00:32:56,000 --> 00:32:57,920 Je bent erdoor veranderd. 236 00:33:29,640 --> 00:33:32,039 Ben je nog heel? - Ja. 237 00:33:40,079 --> 00:33:43,759 Ik dacht dat je dood zou gaan. - Ik ook. 238 00:33:49,519 --> 00:33:51,319 Ze heeft je gered. 239 00:34:12,679 --> 00:34:14,400 Hallo. 240 00:34:20,800 --> 00:34:24,079 Ik wil je graag iets geven als bedankje. 241 00:34:26,079 --> 00:34:30,316 Een naam. - Je kunt niet zomaar een naam geven. 242 00:34:30,400 --> 00:34:33,760 Ik heb de mijne gekregen. Van een vriend. 243 00:34:41,199 --> 00:34:43,119 Genadige Vleugels. 244 00:34:47,199 --> 00:34:51,599 Als je die leuk vindt. - Je kunt hem nu niet meer terugnemen. 245 00:34:55,719 --> 00:34:57,760 Kun je ons vertellen... 246 00:35:00,119 --> 00:35:05,155 Genadige Vleugels, gaan we de goede kant op? 247 00:35:05,239 --> 00:35:07,559 We moeten naar het hoogste punt. 248 00:35:10,000 --> 00:35:11,719 Die kant op. 249 00:35:14,239 --> 00:35:15,635 Bedankt. 250 00:35:15,719 --> 00:35:21,515 Als je hier niet uit komt, kun je het verhaal van m'n naam niet vertellen. 251 00:35:21,599 --> 00:35:26,356 Je houdt van verhalen, hè? Waargebeurde verhalen. 252 00:35:26,440 --> 00:35:31,955 Waargebeurde verhalen voeden ons. 253 00:35:32,039 --> 00:35:34,356 Daar leven we van. 254 00:35:34,440 --> 00:35:39,595 We wisten niet dat er iets anders was dan leugens en kwaadaardigheid. 255 00:35:39,679 --> 00:35:43,595 Als iedereen hier je dingen vertelt over de wereld... 256 00:35:43,679 --> 00:35:48,480 waargebeurde dingen, leid je hen dan naar boven, om ze vrij te laten? 257 00:35:52,000 --> 00:35:55,000 Lieg niet tegen me. 258 00:35:59,239 --> 00:36:04,756 Ik zal niet liegen. Hebben we een afspraak? 259 00:36:04,840 --> 00:36:08,480 De gevangen gaan vrijuit in ruil voor hun verhalen. 260 00:36:15,960 --> 00:36:19,159 Leugenaars mogen er niet uit. 261 00:36:20,880 --> 00:36:26,276 Het is oké. Ze helpen ons. Vertel ze verhalen. 262 00:36:26,360 --> 00:36:30,239 Verhalen uit jullie levens. Dan brengen ze ons naar boven. 263 00:36:31,960 --> 00:36:34,199 Vertel ze verhalen. 264 00:36:41,159 --> 00:36:43,039 Dat was geniaal. 265 00:36:49,199 --> 00:36:50,760 Marisa? 266 00:36:56,840 --> 00:36:58,756 Lyra leeft nog. 267 00:36:58,840 --> 00:37:03,316 Ze is uit vrije wil in het Land der Doden om dat keukenhulpje te redden. 268 00:37:03,400 --> 00:37:07,075 Je liegt. Dit zeg je uit schuldgevoel. 269 00:37:07,159 --> 00:37:12,876 Het is een soort vagevuurgevangenis. Ze zijn daar met het mes heen gegaan. 270 00:37:12,960 --> 00:37:17,916 Ik zag het mes breken. - Het is hersteld door Iorek Byrnison. 271 00:37:18,000 --> 00:37:21,595 Hij zei het zelf. Het klinkt niet gek. 272 00:37:21,679 --> 00:37:25,475 De Autoriteit manipuleert ons met de dreiging van hemel of hel... 273 00:37:25,559 --> 00:37:30,079 maar er is alleen een vagevuur. - Je theorieën interesseren me niet. 274 00:37:38,519 --> 00:37:39,760 Heb je bewijs? 275 00:37:45,440 --> 00:37:48,679 Je weet toch dat Panserbjorne niet kunnen liegen? 276 00:37:53,199 --> 00:37:56,280 Marisa, ze leeft nog. 277 00:37:58,480 --> 00:38:00,280 Lieg niet tegen me. 278 00:38:02,559 --> 00:38:04,955 Niet doen. - Ze leeft nog. 279 00:38:05,039 --> 00:38:09,716 Ze komt hier naartoe als ze Roger heeft bevrijd. 280 00:38:09,800 --> 00:38:14,075 Alsjeblieft. M'n hart kan het niet aan. 281 00:38:14,159 --> 00:38:17,519 Je hebt zelf gezegd dat ze bijzonder is. 282 00:38:18,599 --> 00:38:23,039 Een ziel bevrijden uit het Land der Doden. 283 00:38:27,480 --> 00:38:29,440 De voorspelling van de heksen. 284 00:38:31,440 --> 00:38:37,280 Ze geloven twee dingen over Lyra. Dat ze Eva is, en de dood zal verslaan. 285 00:38:42,119 --> 00:38:43,920 Dat is ze aan het doen. 286 00:38:46,239 --> 00:38:48,519 De voorspelling is echt. 287 00:38:51,920 --> 00:38:54,280 We moeten haar helpen, Asriel. 288 00:39:34,000 --> 00:39:37,519 William, we zaten op je te wachten. 289 00:39:39,800 --> 00:39:41,800 Iemand wil je zien. 290 00:40:26,840 --> 00:40:28,760 Je bent hier. 291 00:40:30,920 --> 00:40:35,880 Ik heb niet gedaan wat je zei. Ik heb het mes niet naar Asriel gebracht. 292 00:40:37,719 --> 00:40:42,519 Je zei dat ik een strijder was, dat het in m'n aard zat. 293 00:40:44,119 --> 00:40:48,639 Volgens mij heb je het mis. Ik haat vechten. 294 00:40:50,480 --> 00:40:54,920 Ik ben niet zoals je wilt dat ik ben. - Nee. 295 00:41:07,960 --> 00:41:10,280 Nee. Je bent veel meer dan dat. 296 00:41:28,000 --> 00:41:30,676 Het komt wel goed met hem. 297 00:41:30,760 --> 00:41:35,796 Gelukkig heeft hij jou. - Dat weet ik nog niet zo zeker. 298 00:41:35,880 --> 00:41:39,276 Denk eens aan hoe je dat beest getemd hebt. 299 00:41:39,360 --> 00:41:43,199 Je bent altijd zo dapper geweest. 300 00:41:44,679 --> 00:41:47,159 Roekeloos, beter gezegd. 301 00:41:48,679 --> 00:41:52,719 De verhalen hebben haar getemd. Onze verhalen. 302 00:41:54,679 --> 00:41:58,679 We hebben veel herinneringen. - Zeg dat wel. 303 00:42:01,400 --> 00:42:03,119 Al die tijd... 304 00:42:04,760 --> 00:42:10,276 dacht ik dat we, als we elkaar terugvonden... 305 00:42:10,360 --> 00:42:13,280 samen naar Oxford zouden teruggaan. 306 00:42:16,079 --> 00:42:17,760 Dat dacht ik ook altijd. 307 00:42:21,920 --> 00:42:24,760 Wat gaat er gebeuren als we hieruit komen? 308 00:42:28,320 --> 00:42:29,960 Dat weet ik niet. 309 00:42:32,880 --> 00:42:35,480 Maar deze vreselijke plek verlaten we. 310 00:42:37,960 --> 00:42:40,360 We gaan niet dezelfde kant op. 311 00:42:48,000 --> 00:42:50,639 Ik vond jou altijd dapper. 312 00:42:52,639 --> 00:42:54,599 Veel dapperder dan ik. 313 00:43:00,280 --> 00:43:04,475 Heb je enig idee hoe bijzonder het is dat jullie hier zijn? 314 00:43:04,559 --> 00:43:08,995 Dat heb ik niet alleen gedaan. Het was Lyra's idee. 315 00:43:09,079 --> 00:43:15,039 Ja, het meisje. Eva. Ik heb over haar gehoord. 316 00:43:16,320 --> 00:43:18,920 Samen zullen jullie ons bevrijden. 317 00:43:22,880 --> 00:43:27,756 Ik weet niet eens of ik iets kan uitrichten. Ik ben zo moe, en... 318 00:43:27,840 --> 00:43:30,756 Omdat je van je daemon gescheiden bent. 319 00:43:30,840 --> 00:43:37,196 De band is zwakker, omdat jullie gescheiden zijn. Ze smacht naar je. 320 00:43:37,280 --> 00:43:40,199 Ik heb haar naar Asriels republiek gebracht. 321 00:43:41,280 --> 00:43:45,356 Zodra deze geesten vrij zijn, moet je haar gaan zoeken. 322 00:43:45,440 --> 00:43:50,119 Ze is kwetsbaar. Beloof me dat. - Dat zal ik doen, ik zweer het. 323 00:43:52,280 --> 00:43:53,840 Mooi. 324 00:43:54,920 --> 00:43:58,440 Will, luister naar me. 325 00:44:00,320 --> 00:44:05,555 Ga niet in een andere wereld wonen. Hoe verleidelijk het ook is. 326 00:44:05,639 --> 00:44:07,000 Jij en je daemon... 327 00:44:08,920 --> 00:44:10,920 zullen dat niet overleven. 328 00:44:11,719 --> 00:44:16,716 Jij hebt het gered. - Nee. Ik voelde de pijn elke dag. 329 00:44:16,800 --> 00:44:20,435 Maak niet dezelfde fout die ik gemaakt heb. 330 00:44:20,519 --> 00:44:25,079 Je verdient een vol leven. 331 00:44:27,239 --> 00:44:29,079 Met je moeder. 332 00:44:31,159 --> 00:44:32,955 Wat gebeurt er met jou? 333 00:44:33,039 --> 00:44:36,320 Hetzelfde als met alle zielen die hier vastzitten. 334 00:44:37,400 --> 00:44:39,635 Ik zal vrij zijn. 335 00:44:39,719 --> 00:44:43,396 Ik zal weer verbonden zijn met alle levende dingen. 336 00:44:43,480 --> 00:44:45,599 Dankzij jou. 337 00:44:49,519 --> 00:44:52,360 Ik kan niet nog eens afscheid van je nemen. 338 00:44:56,880 --> 00:44:58,920 Dan nemen we geen afscheid. 339 00:45:02,559 --> 00:45:05,079 Ik ben zo trots op je, William. 340 00:45:22,840 --> 00:45:24,400 Ga maar. 341 00:45:53,800 --> 00:45:58,519 Gaat het? - Ja, het gaat. 342 00:46:00,000 --> 00:46:01,719 We moeten verder gaan. 343 00:46:06,480 --> 00:46:09,075 Daemons kunnen het Land der Doden niet in. 344 00:46:09,159 --> 00:46:12,515 Als Lyra daar is, zit Pantalaimon nog elders. 345 00:46:12,599 --> 00:46:17,396 Zijn Lyra en Pan gescheiden? Dan moeten we ze bij elkaar brengen. 346 00:46:17,480 --> 00:46:23,075 Dan laat ik soldaten naar ze zoeken. - Dat valt op. Ik kan Kaisa sturen. 347 00:46:23,159 --> 00:46:26,119 Als er nieuws is, geef je dat dan meteen door? 348 00:46:28,360 --> 00:46:32,716 Als dit waar is, en Lyra de doden gaat bevrijden... 349 00:46:32,800 --> 00:46:37,039 doen zij en Will iets heel bijzonders. 350 00:46:38,039 --> 00:46:40,320 Veel meer dan jouw opstand. 351 00:46:42,000 --> 00:46:45,480 Lyra is nu jullie doel. Laat haar niet in de steek. 352 00:47:28,599 --> 00:47:30,440 We kunnen niet verder. 353 00:47:34,880 --> 00:47:36,480 Het is zover. 354 00:47:59,400 --> 00:48:00,840 Kom op. 355 00:48:44,800 --> 00:48:46,679 Krijg nou wat. 356 00:48:48,239 --> 00:48:51,356 Dat is het paradijs. 357 00:48:51,440 --> 00:48:54,955 Wat gebeurt er als we daardoorheen gaan? 358 00:48:55,039 --> 00:48:57,276 Volgens papa zijn jullie dan vrij. 359 00:48:57,360 --> 00:49:01,035 Je zult uit elkaar vallen, maar vrij zijn... 360 00:49:01,119 --> 00:49:03,840 en in verbinding staan met alles wat leeft. 361 00:49:08,920 --> 00:49:10,719 Ik zal wel eerst gaan. 362 00:49:16,840 --> 00:49:19,239 Ik ga je heel erg missen. 363 00:49:21,000 --> 00:49:27,519 Je redt je wel. Dat weet ik zeker. Je hebt je beste vriend gered. 364 00:49:31,280 --> 00:49:36,800 Als je teruggaat naar Jordan, ga dan voor mij naar het dak. 365 00:49:40,639 --> 00:49:43,039 Ja. 366 00:49:54,679 --> 00:49:56,360 Ik ben er klaar voor. 367 00:50:30,679 --> 00:50:34,639 Alles in me wil weer deel uitmaken van het universum. 368 00:50:41,280 --> 00:50:44,960 Hé, dat is niet nodig. 369 00:50:49,159 --> 00:50:50,840 Het is niet erg. 370 00:50:56,159 --> 00:51:01,356 Bedankt. Meneer. Zorg goed voor elkaar. 371 00:51:01,440 --> 00:51:03,559 Ik ga weer naar mijn Hester. 372 00:51:34,079 --> 00:51:38,039 Vertel ze verhalen. 373 00:51:40,159 --> 00:51:44,196 Als je ze verhalen vertelt... 374 00:51:44,280 --> 00:51:50,199 Als je ze verhalen vertelt... 375 00:52:21,480 --> 00:52:23,360 Lyra leeft nog. 376 00:52:27,039 --> 00:52:28,760 Mag ik bij je zitten? 377 00:52:48,039 --> 00:52:50,559 Het doet pijn als we niet samen zijn. 378 00:52:52,320 --> 00:52:54,920 Ik doe alsof dat niet zo is. 379 00:52:59,760 --> 00:53:06,679 De eerste keer dat ik je wegstuurde, was verschrikkelijk. 380 00:53:11,159 --> 00:53:13,559 Ik weet niet waarom ik het doe. 381 00:53:15,039 --> 00:53:17,920 Eerst was het uit nieuwsgierigheid. 382 00:53:21,079 --> 00:53:23,760 Maar nu is het iets anders. 383 00:53:26,320 --> 00:53:30,360 Een manier om het onverdraaglijke niet te hoeven voelen. 384 00:53:38,760 --> 00:53:41,559 Ik dacht altijd dat ik de sterke was... 385 00:53:44,920 --> 00:53:46,760 maar ik had het fout. 386 00:53:49,320 --> 00:53:53,480 Jij was altijd al de sterkste van ons twee. 387 00:54:00,719 --> 00:54:03,079 Het spijt me ontzettend. 388 00:54:05,960 --> 00:54:10,440 Kom alsjeblieft bij me terug. 389 00:54:44,639 --> 00:54:46,440 Het is tijd. 390 00:54:49,559 --> 00:54:52,639 De eerste voorspelling is uitgekomen. 391 00:54:57,039 --> 00:55:01,756 Het meisje en de jongen hebben hun taak volbracht. 392 00:55:01,840 --> 00:55:04,840 Asriel, hoor je dat? 393 00:55:06,159 --> 00:55:08,716 Het is Xaphania. 394 00:55:08,800 --> 00:55:12,639 Will en Lyra hebben de doden uit hun gevangenis bevrijd. 395 00:55:14,920 --> 00:55:19,559 Allemaal? - Metatrons vagevuur is vernietigd. 396 00:55:20,800 --> 00:55:24,119 Zijn macht is verzwakt. 397 00:55:25,199 --> 00:55:29,000 Hij zal jullie bestoken met alles wat hij heeft. 398 00:55:31,320 --> 00:55:35,480 De laatste opstand is begonnen. 399 00:55:39,840 --> 00:55:42,760 Vertaling: Coen van der Ham Iyuno