1
00:01:53,200 --> 00:01:54,840
Pan?

2
00:02:20,639 --> 00:02:24,000
Heb je ze ergens gezien?
- Nee.

3
00:02:31,199 --> 00:02:34,596
Gaat het een beetje?
- Weet ik niet.

4
00:02:34,680 --> 00:02:39,400
We hebben zoveel meegemaakt
dat dit wel een droom lijkt.

5
00:02:40,960 --> 00:02:42,199
Ja.

6
00:02:45,000 --> 00:02:50,680
In de Toren loste de daemon
van m'n moeder voor m'n ogen op.

7
00:02:55,599 --> 00:02:57,479
Volgens mij is ze dood.

8
00:03:00,759 --> 00:03:03,120
Ik zou opluchting moeten voelen.

9
00:03:04,919 --> 00:03:08,235
Ik begrijp zoveel niet van m'n ouders.

10
00:03:08,319 --> 00:03:09,876
Wat bijvoorbeeld?

11
00:03:09,960 --> 00:03:13,355
Waarom ze niet eerlijk tegen me waren.

12
00:03:13,439 --> 00:03:17,000
Waarom ze zulke vreselijke dingen deden.

13
00:03:18,560 --> 00:03:24,039
Waarom ze zich na dertien jaar
ineens wél voor me interesseerde.

14
00:03:28,439 --> 00:03:30,599
Waarom lieten ze me in de steek?

15
00:03:34,039 --> 00:03:38,479
Toen ik nog dacht dat Asriel
m'n oom was, aanbad ik hem.

16
00:03:41,039 --> 00:03:43,039
Daarna haatte ik hem.

17
00:03:44,120 --> 00:03:46,479
Nu kan ik hem niet vergeven, maar...

18
00:03:48,280 --> 00:03:51,000
haten doe ik hem ook weer niet.

19
00:03:52,280 --> 00:03:57,000
Hij heeft de oorlog gewonnen.
En wij zijn nu hier, dus...

20
00:03:59,039 --> 00:04:02,120
Ik heb zo het gevoel
dat hij er niet meer is.

21
00:04:04,400 --> 00:04:06,719
Dus ben ik alleen.

22
00:04:08,479 --> 00:04:10,080
Dat ben je niet.

23
00:04:40,040 --> 00:04:42,276
Wat is er?

24
00:04:42,360 --> 00:04:43,759
Niks.

25
00:04:47,279 --> 00:04:50,680
Fijn dat je je nu gewassen hebt.
Je stinkt continu.

26
00:04:53,240 --> 00:04:55,555
Ze lijkt me niet te missen.

27
00:04:55,639 --> 00:04:59,235
Zo te zien gaat het prima.

28
00:04:59,319 --> 00:05:02,795
Wacht maar tot ze jou ziet.

29
00:05:02,879 --> 00:05:07,435
Het wordt zo fijn om weer
bij ze te zijn. In hun nabijheid.

30
00:05:07,519 --> 00:05:11,755
Straks voelt het niet meer hetzelfde.
Nooit meer.

31
00:05:11,839 --> 00:05:13,836
Lyra houdt van je.

32
00:05:13,920 --> 00:05:18,480
Eindelijk zijn we in dezelfde wereld.
We zijn hier veilig.

33
00:05:58,600 --> 00:06:02,279
Dat zijn zij toch niet?
- Nee, dat zou je weten.

34
00:06:10,000 --> 00:06:12,399
Onze daemons zijn in veiligheid.

35
00:06:14,680 --> 00:06:17,279
Maar we moeten iemand ontmoeten.

36
00:06:22,079 --> 00:06:23,800
Pan is hier wel.

37
00:06:25,680 --> 00:06:28,956
Net als toen we verstoppertje
speelden in Jordan.

38
00:06:29,040 --> 00:06:32,396
Ik weet niet precies waar hij is.
Ergens hier.

39
00:06:32,480 --> 00:06:36,480
Ik voel me niet verscheurd.
Hij is niet in gevaar.

40
00:06:50,360 --> 00:06:52,240
Hoor je dat?

41
00:06:54,560 --> 00:06:56,480
Wat is dat?

42
00:07:14,000 --> 00:07:16,399
Ze hebben wielen.

43
00:07:23,879 --> 00:07:26,839
Het meisje en de jongen.

44
00:07:28,360 --> 00:07:29,755
Hallo.

45
00:07:29,839 --> 00:07:32,959
Kom mee naar Mary.

46
00:07:34,560 --> 00:07:37,040
We moeten mee, denk ik.

47
00:08:02,759 --> 00:08:04,720
Dr. Malone.
- Lyra.

48
00:08:06,319 --> 00:08:08,120
Niet te geloven, u bent er.

49
00:08:10,600 --> 00:08:14,600
Ik moest je zoeken.
Ik wist dat ik je terug zou zien.

50
00:08:15,839 --> 00:08:18,516
Kijk nou toch. Hallo.

51
00:08:18,600 --> 00:08:23,076
Jij hebt het nodige meegemaakt.
- Aangenaam.

52
00:08:23,160 --> 00:08:27,759
Bedankt, Atal. Hoe zijn jullie hier
beland? Hebben jullie trek?

53
00:09:05,200 --> 00:09:07,799
Goddeloze beesten.

54
00:09:20,679 --> 00:09:25,036
Ze hebben minder Sraf dan jij.

55
00:09:25,120 --> 00:09:29,480
Wanneer komt het naar ze toe?
- Geen idee.

56
00:09:31,279 --> 00:09:33,720
Geen zaaddozen, de stakkers.

57
00:09:37,159 --> 00:09:42,075
Atal is zo prachtig. Ik heb nog nooit
een dier zoals zij gezien.

58
00:09:42,159 --> 00:09:45,475
Vorig jaar had ik dit bizar gevonden.

59
00:09:45,559 --> 00:09:48,356
Maar pratende beren en engelen
bestaan ook.

60
00:09:48,440 --> 00:09:52,759
Je wordt hier vast een beetje
onrustig van. Dat had ik ook.

61
00:09:54,919 --> 00:09:59,756
Van alle plekken waar we geweest
zijn, is dit m'n favoriete wereld.

62
00:09:59,840 --> 00:10:03,356
Ik heb hier meer geleerd
dan in de decennia hiervoor.

63
00:10:03,440 --> 00:10:06,795
Atal heeft me zoveel geleerd.
- Wat dan?

64
00:10:06,879 --> 00:10:12,679
Vertrouwen op m'n instinct.
Een boom met respect behandelen.

65
00:10:14,159 --> 00:10:16,555
Hoe doe je dat dan?

66
00:10:16,639 --> 00:10:20,039
Door niet te denken
dat je superieur bent.

67
00:10:21,679 --> 00:10:26,236
Wij mensen geloven stom genoeg
dat we de top van de evolutie zijn.

68
00:10:26,320 --> 00:10:28,360
Maar we zien zoveel verkeerd.

69
00:10:29,559 --> 00:10:32,240
Morgenochtend laat ik jullie iets zien.

70
00:10:39,240 --> 00:10:41,996
Is dat wat ik denk?

71
00:10:42,080 --> 00:10:46,356
Het is het antwoord
op wat je me in Oxford vroeg:

72
00:10:46,440 --> 00:10:48,396
Of Stof zonde was.

73
00:10:48,480 --> 00:10:52,955
Jouw Stof, mijn schaduwdeeltjes
noemen ze hier Sraf.

74
00:10:53,039 --> 00:10:56,876
Het is allemaal hetzelfde:
de vonk die ons bezielt.

75
00:10:56,960 --> 00:10:59,080
Het is bewustzijn.

76
00:11:00,320 --> 00:11:05,159
Stof is dus geen zonde.
Het is net zo goed of slecht als wij.

77
00:11:07,519 --> 00:11:10,116
Waarom trek jij meer Stof aan dan Lyra?

78
00:11:10,200 --> 00:11:14,756
De Mulefa hebben dat ook:
ouderdom en ervaring.

79
00:11:14,840 --> 00:11:18,996
Ongelofelijk. Hoe heb je dit gemaakt?

80
00:11:19,080 --> 00:11:21,756
Met olie uit de zaaddozen.

81
00:11:21,840 --> 00:11:24,636
Zo kunnen zij Sraf zien.

82
00:11:24,720 --> 00:11:29,756
Ze evolueerden samen met de bomen
in een perfecte symbiose.

83
00:11:29,840 --> 00:11:35,200
Alles was in evenwicht.
Tot er iets veranderde.

84
00:11:37,559 --> 00:11:39,720
Hartverscheurend, hè?

85
00:11:42,720 --> 00:11:44,240
De bomen sterven.

86
00:11:45,679 --> 00:11:47,955
Zijn ze ziek?

87
00:11:48,039 --> 00:11:51,636
Nee, het Stof verdwijnt.

88
00:11:51,720 --> 00:11:54,116
Het stroomt deze wereld uit.

89
00:11:54,200 --> 00:11:59,200
Gedachten, verbeelding, emoties,
alles verwaait.

90
00:12:00,759 --> 00:12:06,356
Zo'n prachtplek waar de inwoners
veel milder en wijzer zijn...

91
00:12:06,440 --> 00:12:07,960
die doodgaat.

92
00:12:09,559 --> 00:12:14,356
Is er nog redding mogelijk?
- Als het Stof terugkeert.

93
00:12:14,440 --> 00:12:18,516
Denkwerk en creativiteit
trekken Stof aan.

94
00:12:18,600 --> 00:12:22,320
Dus een grootse ontdekking?

95
00:12:24,960 --> 00:12:30,919
Volgens Atal kan ik dit niet goed
denken, maar ik probeer het toch.

96
00:12:55,200 --> 00:12:59,555
Hoe zien die daemons er precies uit?

97
00:12:59,639 --> 00:13:02,835
Ze lijken op dieren.

98
00:13:02,919 --> 00:13:05,876
Maar je emoties veranderen hun uiterlijk.

99
00:13:05,960 --> 00:13:09,399
Als Pan een veelvraat is,
is ze woest op je.

100
00:13:11,200 --> 00:13:13,080
Ze zijn een deel van jou.

101
00:13:14,200 --> 00:13:18,195
Will dacht dat hij er geen had
omdat hij uit jouw wereld komt.

102
00:13:18,279 --> 00:13:21,000
Maar die heeft hij wel. En jij ook.

103
00:13:22,240 --> 00:13:24,236
Ik moet er nog aan wennen.

104
00:13:24,320 --> 00:13:27,036
Ik kijk nergens meer van op.

105
00:13:27,120 --> 00:13:30,236
Dit is zo'n ongelofelijk avontuur
geweest.

106
00:13:30,320 --> 00:13:33,675
Ik heb al m'n aannames moeten herzien.

107
00:13:33,759 --> 00:13:37,955
Maar je gelooft toch wel in de ziel,
als oud-non?

108
00:13:38,039 --> 00:13:41,955
Was je een non?
Een echte, uit onze wereld?

109
00:13:42,039 --> 00:13:44,195
Die heb je daar nog steeds.

110
00:13:44,279 --> 00:13:46,559
Waarom ben je dat niet meer?

111
00:13:49,360 --> 00:13:53,955
Een heleboel redenen tegelijk.

112
00:13:54,039 --> 00:13:56,840
Mary. Vertel ze verhalen.

113
00:14:04,720 --> 00:14:08,840
Ik was op een congres in Lissabon.

114
00:14:11,080 --> 00:14:16,835
Ik gaf 'n lezing over deeltjesfysica.
M'n orde steunde mijn onderzoek.

115
00:14:16,919 --> 00:14:21,396
Ik was voor het eerst in het
buitenland, en alles liep gesmeerd.

116
00:14:21,480 --> 00:14:27,080
Dat gingen we vieren,
en ik werd een beetje overmoedig.

117
00:14:28,720 --> 00:14:33,360
Tot dat moment had ik nooit
het gevoel dat ik iets miste.

118
00:14:34,799 --> 00:14:38,600
Toen ontmoette ik iemand.

119
00:14:41,120 --> 00:14:43,996
Ze was anders
dan de andere wetenschappers.

120
00:14:44,080 --> 00:14:47,955
Ze schepte niet op over hoeveel ze wist.

121
00:14:48,039 --> 00:14:50,636
Ik kon goed met haar praten.

122
00:14:50,720 --> 00:14:56,116
Ineens vertelde ik haar dingen
die ik nooit hardop had gezegd.

123
00:14:56,200 --> 00:15:00,120
En dat maakte dat ik
allerlei mogelijkheden zag.

124
00:15:01,320 --> 00:15:03,955
En dingen voelde...

125
00:15:04,039 --> 00:15:06,039
die ik nooit had gevoeld.

126
00:15:07,399 --> 00:15:12,759
En toen gaf ze me
een snoepje met amandel.

127
00:15:14,639 --> 00:15:19,996
Toen ik ervan proefde, werd ik
overspoeld door herinneringen.

128
00:15:20,080 --> 00:15:26,156
Ik besefte ineens
dat ik me eerder zo had gevoeld.

129
00:15:26,240 --> 00:15:28,756
Jaren eerder, op school.

130
00:15:28,840 --> 00:15:32,595
Die vlinders, diep in m'n buik.

131
00:15:32,679 --> 00:15:36,240
Het verlangen dicht bij iemand te zijn.

132
00:15:37,320 --> 00:15:42,675
Ik was tot dan toe te bang geweest
om het te benoemen.

133
00:15:42,759 --> 00:15:46,435
Maar deze keer
wilde ik het niet meer vergeten.

134
00:15:46,519 --> 00:15:50,195
Ik wist dat ik niet terug kon
naar het klooster.

135
00:15:50,279 --> 00:15:56,399
Om terug te keren naar m'n leven
zonder me zo levend te voelen.

136
00:15:58,080 --> 00:16:00,116
En ik dacht:

137
00:16:00,200 --> 00:16:05,675
Heeft iemand er voordeel van als ik
ga bidden in m'n hotelkamer...

138
00:16:05,759 --> 00:16:09,435
en beloof om nooit meer
in verzoeking te raken?

139
00:16:09,519 --> 00:16:12,036
En toen kreeg ik antwoord.

140
00:16:12,120 --> 00:16:15,720
'Nee, daar heeft niemand voordeel van.'

141
00:16:17,519 --> 00:16:20,116
En toen besefte ik...

142
00:16:20,200 --> 00:16:24,036
dat niemand me zou belonen
omdat ik braaf was.

143
00:16:24,120 --> 00:16:27,516
En dat niemand me zou straffen
als ik stout was.

144
00:16:27,600 --> 00:16:29,200
Er was niemand.

145
00:16:30,639 --> 00:16:32,435
En dat voelde...

146
00:16:32,519 --> 00:16:34,519
als een bevrijding.

147
00:16:36,480 --> 00:16:38,840
En ook een beetje eenzaam.

148
00:16:40,120 --> 00:16:44,116
Maar ik wist dat ik alles
wilde meemaken wat er was.

149
00:16:44,200 --> 00:16:46,159
Ik wilde de liefde meemaken.

150
00:16:47,559 --> 00:16:48,840
En gebeurde dat?

151
00:16:51,879 --> 00:16:55,236
Ja.
- Was je bang?

152
00:16:55,320 --> 00:17:01,475
Reken maar. Ik zette alles op 't spel
en dacht dat ik afgewezen zou worden.

153
00:17:01,559 --> 00:17:05,160
Maar het was het waard.

154
00:17:07,519 --> 00:17:08,880
Het is zeldzaam.

155
00:17:09,960 --> 00:17:14,680
Maar als het gebeurt en je dat voelt,
moet je het pakken.

156
00:17:17,240 --> 00:17:21,275
Gek eigenlijk, hè? Eén moment.

157
00:17:21,359 --> 00:17:26,240
Ze gaf me alleen een snoepje. En dat
zette m'n hele leven op z'n kop.

158
00:17:28,720 --> 00:17:33,596
Voor het eerst deed ik iets
met m'n hele wezen.

159
00:17:33,680 --> 00:17:35,599
En niet maar een deel ervan.

160
00:17:53,119 --> 00:17:55,000
Waar zit je, Pan?

161
00:17:59,279 --> 00:18:02,640
Ik wil over zoveel dingen met je praten.

162
00:18:13,839 --> 00:18:17,235
Eve was zwak van lijf en geest.

163
00:18:17,319 --> 00:18:20,720
Ze werd misleid
door de listige tong van de Slang.

164
00:18:22,759 --> 00:18:26,960
We gaan die tong afsnijden.
Dat gaan we doen.

165
00:19:10,599 --> 00:19:13,039
Goeiemorgen.
- Morgen.

166
00:19:14,799 --> 00:19:17,275
Ik heb iets te eten voor jullie.

167
00:19:17,359 --> 00:19:19,519
Bedankt.
- Goeiemorgen.

168
00:19:27,279 --> 00:19:30,076
Ik wilde met Atal naar het bos.

169
00:19:30,160 --> 00:19:34,559
Maar ik kan ook mee helpen zoeken
naar jullie daemons.

170
00:19:36,400 --> 00:19:40,515
Dat hoeft niet.
We redden ons prima zo, toch?

171
00:19:40,599 --> 00:19:44,680
Ja, we redden ons prima. Dank je wel.

172
00:19:48,799 --> 00:19:50,440
Dag hoor.
- Dag.

173
00:20:01,079 --> 00:20:04,880
Raar dat Pan hier is
maar niet tevoorschijn komt.

174
00:20:07,839 --> 00:20:11,235
Ik hoop maar...
- Wat hoop je?

175
00:20:11,319 --> 00:20:15,636
Dat hij niet boos op me is.
- Hij begrijpt het vast.

176
00:20:15,720 --> 00:20:19,400
En zij ook. Mijn daemon, bedoel ik.

177
00:20:22,519 --> 00:20:26,356
Stel nou dat ze
in iets echt naars verandert?

178
00:20:26,440 --> 00:20:30,156
Een mug bijvoorbeeld,
of een naaktslak. Of een vis.

179
00:20:30,240 --> 00:20:34,715
Iemand had een dolfijn als daemon.
Maar dat was een schipper.

180
00:20:34,799 --> 00:20:38,400
Ik zie me al rondlopen door
Oxford met een dolfijn in m'n hand.

181
00:20:41,559 --> 00:20:43,039
We komen er wel uit.

182
00:21:08,240 --> 00:21:11,596
Lastig om dr. Malones vragen te
beantwoorden, toch?

183
00:21:11,680 --> 00:21:15,356
Zo moeilijk uit te leggen
wat we hebben meegemaakt.

184
00:21:15,440 --> 00:21:17,799
Ik denk dat niemand dat begrijpt.

185
00:21:19,680 --> 00:21:21,240
Behalve jij dan.

186
00:21:26,519 --> 00:21:28,119
Ze is geweldig, hè?

187
00:21:29,039 --> 00:21:32,920
Mary Malone? Ja, ik mag haar graag.

188
00:21:34,519 --> 00:21:40,035
Volgens mij heeft ze gelijk
over een heleboel dingen.

189
00:21:40,119 --> 00:21:43,000
O ja? Wat dan zoal?

190
00:21:46,720 --> 00:21:48,680
Nou ja, over Stof.

191
00:21:49,920 --> 00:21:52,519
Enne... bomen.

192
00:22:04,359 --> 00:22:05,759
Bomen.

193
00:22:07,079 --> 00:22:08,920
Stof en bomen.

194
00:22:11,119 --> 00:22:12,515
Lyra.

195
00:22:12,599 --> 00:22:14,599
Eva in levenden lijve.

196
00:22:16,599 --> 00:22:20,636
Ik zal zo gezegend zijn
als het mij wel lukt.

197
00:22:20,720 --> 00:22:23,200
Alle lof aan de Autoriteit.

198
00:22:23,880 --> 00:22:25,200
Stop.

199
00:22:32,160 --> 00:22:33,759
Wie ben jij?

200
00:22:35,559 --> 00:22:37,995
Wat ben jij?

201
00:22:38,079 --> 00:22:39,799
Een engel.

202
00:22:43,079 --> 00:22:45,955
We staan aan dezelfde kant.

203
00:22:46,039 --> 00:22:50,359
Dat staan we niet. Kom naderbij.

204
00:22:55,599 --> 00:22:58,195
Ik ben uw dienaar.

205
00:22:58,279 --> 00:23:03,796
Laat me dat bewijzen
door deze daad van toewijding.

206
00:23:03,880 --> 00:23:07,960
Wat ik ga doen,
verlost de wereld van de zonde.

207
00:23:09,960 --> 00:23:12,035
Verlangen is geen zonde.

208
00:23:12,119 --> 00:23:17,955
Liefde in al z'n miljoenen vormen
is prachtig en eerzaam.

209
00:23:18,039 --> 00:23:22,279
Wie dat veroordeelt, is alleen maar bang.

210
00:23:35,480 --> 00:23:37,755
Mijn naam is Balthamos.

211
00:23:37,839 --> 00:23:41,440
En ik sta niet toe
dat je een onschuldig kind vermoordt.

212
00:23:54,440 --> 00:23:56,079
Baruch.

213
00:24:47,279 --> 00:24:48,519
Will.

214
00:25:35,599 --> 00:25:41,599
Komt dat door Lyra en Will?
- Ja, de Stofstroom vertraagt.

215
00:25:43,319 --> 00:25:45,920
Dan is de voorspelling uitgekomen.

216
00:25:47,319 --> 00:25:50,960
Eva's liefde heelt de Aarde,
en alle werelden zullen dat voelen.

217
00:25:57,640 --> 00:25:59,759
De natuur zal zich herstellen.

218
00:26:01,359 --> 00:26:04,319
Hoop zal opvlammen in de duisternis.

219
00:26:06,039 --> 00:26:12,200
Waar onschuld ervaring wordt,
zal alles weer in harmonie zijn.

220
00:26:31,319 --> 00:26:34,279
Kijk, de jonge mensen.

221
00:26:45,000 --> 00:26:46,920
Dit is hun werk.

222
00:26:56,519 --> 00:26:58,755
We kunnen heen waar we willen.

223
00:26:58,839 --> 00:27:03,480
We kunnen naar een nieuwe wereld.
- Of hier blijven.

224
00:27:12,400 --> 00:27:14,000
Zou Pan het weten?

225
00:27:16,599 --> 00:27:18,640
Hij had vast een vermoeden.

226
00:27:19,720 --> 00:27:23,240
We moeten eventjes terug
naar onze eigen werelden, hè?

227
00:27:24,240 --> 00:27:26,200
Om te zorgen dat alles goedkomt.

228
00:27:28,079 --> 00:27:31,035
Ik wil je rondleiden door Jordan.

229
00:27:31,119 --> 00:27:32,559
Het echte Oxford.

230
00:27:35,279 --> 00:27:37,559
We kunnen jouw Oxford ook bezoeken.

231
00:27:39,640 --> 00:27:41,880
Weer naar de bioscoop.

232
00:28:01,960 --> 00:28:03,596
Serafina Pekkala.

233
00:28:03,680 --> 00:28:08,356
Zie je hoe de wereld verandert?
Allemaal dankzij jullie.

234
00:28:08,440 --> 00:28:10,400
En jullie mensen.

235
00:28:11,640 --> 00:28:15,119
Wie de wereld zo'n geschenk geeft,
verdient een naam.

236
00:28:17,039 --> 00:28:18,636
Kirjava.

237
00:28:18,720 --> 00:28:22,515
Kirjava. Past mooi bij je.

238
00:28:22,599 --> 00:28:26,116
Waarom zijn jullie niet bij Will en Lyra?

239
00:28:26,200 --> 00:28:28,955
Is dat nog steeds straf voor hun verraad?

240
00:28:29,039 --> 00:28:33,916
Maar jullie houden nog van ze, toch?
En jullie zijn niet losgesneden.

241
00:28:34,000 --> 00:28:36,799
Nee. We zijn nog steeds één.

242
00:28:38,359 --> 00:28:40,556
Maar het deed zo'n pijn.

243
00:28:40,640 --> 00:28:43,480
Ze zullen jullie straks nodig hebben.

244
00:29:27,759 --> 00:29:29,396
Pan.

245
00:29:29,480 --> 00:29:31,836
Je liet me achter.

246
00:29:31,920 --> 00:29:34,880
Ik moest zo ver reizen
om je terug te vinden.

247
00:29:37,319 --> 00:29:38,680
Het spijt me zo.

248
00:29:39,960 --> 00:29:42,515
En ik ben zo dankbaar.

249
00:29:42,599 --> 00:29:46,759
Ik wou je niet achterlaten. Het spijt me.

250
00:29:49,960 --> 00:29:53,079
Toe nou. Alsjeblieft. Het spijt me.

251
00:29:54,720 --> 00:29:56,519
Ik heb je gemist.

252
00:29:58,960 --> 00:30:00,880
Ik hou van jou.

253
00:30:02,039 --> 00:30:03,279
Lyra.

254
00:30:05,240 --> 00:30:10,076
Ik hoopte al dat je een boommarter
zou worden. Dat past bij je.

255
00:30:10,160 --> 00:30:12,039
Ik vind het ook fijn.

256
00:30:28,640 --> 00:30:31,559
Ik ben Kirjava.

257
00:30:36,079 --> 00:30:37,640
Kirjava.

258
00:31:08,240 --> 00:31:11,079
Je hebt de rol van slang goed vertolkt.

259
00:31:31,799 --> 00:31:34,116
Hallo.

260
00:31:34,200 --> 00:31:36,556
Ik ben Xaphania.

261
00:31:36,640 --> 00:31:39,839
Ik ben je dankbaarder dan ik kan zeggen.

262
00:31:41,279 --> 00:31:46,519
Sorry, ken ik jou?
- We spraken elkaar in je lab.

263
00:31:47,599 --> 00:31:50,796
Ik heb je gevolgd en geleid.

264
00:31:50,880 --> 00:31:54,035
Je bent zo dapper geweest.

265
00:31:54,119 --> 00:31:58,675
Dankzij jou
herstelt het multiversum zich.

266
00:31:58,759 --> 00:32:00,715
Ik heb niks gedaan.

267
00:32:00,799 --> 00:32:04,515
Je liet twee onschuldigen zien
wat lef is.

268
00:32:04,599 --> 00:32:10,400
Door hun liefde hebben ze Stof
teruggebracht naar onze werelden.

269
00:32:11,440 --> 00:32:13,519
Was dat echt alles?

270
00:32:14,839 --> 00:32:18,880
Zoiets kleins en gewoons.

271
00:32:20,079 --> 00:32:24,880
Liefde is nooit klein voor hen
die het voor het eerst meemaken.

272
00:32:29,920 --> 00:32:32,279
Jouw taak is nu volbracht.

273
00:32:34,480 --> 00:32:38,680
Voor jou is het tijd
om naar huis te gaan.

274
00:32:39,960 --> 00:32:41,480
Naar huis?

275
00:32:44,200 --> 00:32:45,920
Ik ben er niet klaar voor.

276
00:32:49,839 --> 00:32:54,076
Stof is eeuwenlang
uit het universum gestroomd.

277
00:32:54,160 --> 00:32:57,759
Lyra en Will hebben het tij gekeerd.

278
00:32:59,839 --> 00:33:04,559
Maar alleen met hun liefde
houden ze dit niet in stand.

279
00:33:07,480 --> 00:33:10,995
Elke opening moet weer gesloten worden.

280
00:33:11,079 --> 00:33:14,715
Ik heb ze allemaal gesloten.
- Er zijn er nog veel meer.

281
00:33:14,799 --> 00:33:18,356
Geopend door alle Dragers
die ooit geleefd hebben.

282
00:33:18,440 --> 00:33:24,675
Bij elke snee van het Mes
stroomt er meer Stof weg.

283
00:33:24,759 --> 00:33:29,995
Door de scheur in de ruimte
tussen werelden kruipt het duister.

284
00:33:30,079 --> 00:33:33,119
En dat zaait verderf in alle werelden.

285
00:33:34,839 --> 00:33:37,235
Het kan vele vormen aannemen.

286
00:33:37,319 --> 00:33:41,076
Een ziekte. Een geestverschijning.

287
00:33:41,160 --> 00:33:44,000
Ik heb ze in het leven geroepen.

288
00:33:45,839 --> 00:33:51,119
Als Will het Mes niet kan gebruiken
en de openingen dicht moeten, hoe...

289
00:33:57,880 --> 00:34:02,116
Moeten we dan kiezen
tussen Wills wereld en de mijne?

290
00:34:02,200 --> 00:34:07,519
Je kunt niet lang in een andere
wereld leven. Dan sterft je daemon.

291
00:34:14,159 --> 00:34:15,876
Dus dat betekent...

292
00:34:15,960 --> 00:34:19,519
dat we niet samen
in dezelfde wereld kunnen zijn.

293
00:34:21,159 --> 00:34:22,559
Nee.

294
00:34:24,079 --> 00:34:25,639
Dat kun je niet maken.

295
00:34:27,039 --> 00:34:29,519
Niet na alles wat we hebben meegemaakt.

296
00:34:33,039 --> 00:34:34,800
Dat is niet eerlijk.

297
00:34:44,960 --> 00:34:48,280
De alethiometer weet wel
wat we moeten doen.

298
00:35:10,800 --> 00:35:12,239
Ik snap het niet.

299
00:35:13,440 --> 00:35:14,679
Hij doet het niet.

300
00:35:16,440 --> 00:35:18,039
Haast je niet.

301
00:35:19,519 --> 00:35:21,239
Gewoon rustig ademen.

302
00:35:27,800 --> 00:35:29,800
Hij is kapot.

303
00:35:31,880 --> 00:35:33,995
Kom terug.

304
00:35:34,079 --> 00:35:39,916
Hij is niet kapot. Lyra. Jij bent
veranderd. Volwassen geworden.

305
00:35:40,000 --> 00:35:44,035
Dus dan kan ik hem vanaf nu
nooit meer aflezen?

306
00:35:44,119 --> 00:35:48,555
De kennis blijft bestaan,
maar ook jij zult die moeten leren.

307
00:35:48,639 --> 00:35:53,155
Je las hem af door genade,
nu zul je ervoor moeten werken.

308
00:35:53,239 --> 00:35:57,836
Wat heeft het voor zin?
Waarom zijn we hier beland?

309
00:35:57,920 --> 00:36:02,599
Waarom moesten we dit allemaal
meemaken om nu gescheiden te worden?

310
00:36:04,000 --> 00:36:07,159
Ik wist niet dat je
je zo slecht kon voelen.

311
00:36:09,000 --> 00:36:11,320
Zo blijf je je niet voelen.

312
00:36:12,840 --> 00:36:16,199
Ik wil me niet niet zo voelen over Lyra.

313
00:36:17,920 --> 00:36:20,035
Ik wil alleen haar.

314
00:36:20,119 --> 00:36:26,836
Jij bent een heks. Jij weet vast
hoe je tussen werelden kunt reizen.

315
00:36:26,920 --> 00:36:30,599
Wij horen bij elkaar te zijn.
Dit klopt niet.

316
00:36:32,679 --> 00:36:36,236
In heel veel verhalen
is je grootste liefde...

317
00:36:36,320 --> 00:36:39,595
degene zonder wie je niet kunt leven.

318
00:36:39,679 --> 00:36:43,435
Degene voor wie je je leven wilt geven.

319
00:36:43,519 --> 00:36:49,196
Maar dat klopt niet. Dat is geen liefde.

320
00:36:49,280 --> 00:36:51,995
Het lijkt zo romantisch,
sterven voor de liefde.

321
00:36:52,079 --> 00:36:55,515
Maar ervoor leven is veel romantischer.

322
00:36:55,599 --> 00:37:00,716
Wat jullie hebben, raak je niet
kwijt. Dat vormt jullie voor altijd.

323
00:37:00,800 --> 00:37:05,639
Ik weet dat het nu niet zo lijkt,
maar je hebt een toekomst, Lyra.

324
00:37:35,239 --> 00:37:38,836
Jullie hebben een groot geschenk gegeven.

325
00:37:38,920 --> 00:37:44,559
Maar Stof stroomt nog steeds weg.
Er is haast geen tijd meer.

326
00:37:47,079 --> 00:37:51,396
Als de mensheid blijft ontdekken
en medeleven blijft voelen...

327
00:37:51,480 --> 00:37:57,159
creëert ze hopelijk genoeg Stof
om één opening toe te staan.

328
00:38:00,440 --> 00:38:03,239
Maar je weet al
waar die opening moet komen.

329
00:38:04,360 --> 00:38:06,480
Het Land van de Doden.

330
00:38:08,280 --> 00:38:12,800
Die opening mogen we niet sluiten.
Dat is de belangrijkste.

331
00:38:14,880 --> 00:38:17,396
Voor de geesten.

332
00:38:17,480 --> 00:38:22,876
Nu moeten alle andere openingen
gesloten worden.

333
00:38:22,960 --> 00:38:24,995
Hoe dan? Het zijn er zoveel.

334
00:38:25,079 --> 00:38:29,955
Zolang het Mes bestaat,
ben jij de enige die ze kan sluiten.

335
00:38:30,039 --> 00:38:33,320
Maak het mes kapot,
dan kunnen we je helpen.

336
00:38:37,199 --> 00:38:39,035
Moet ik het kapotmaken?

337
00:38:39,119 --> 00:38:42,876
Ja. Zodra je weer thuis bent.

338
00:38:42,960 --> 00:38:48,276
Zodra het kapot is, kunnen wij
engelen de wonden sluiten.

339
00:38:48,360 --> 00:38:52,555
Dan zijn alle werelden
weer heel en uniek.

340
00:38:52,639 --> 00:38:55,876
Is er echt geen manier
om samen te blijven?

341
00:38:55,960 --> 00:38:57,800
Het spijt me.

342
00:38:58,880 --> 00:39:04,159
Zelfs de machtigsten moeten aan
sommige lotsbestemmingen toegeven.

343
00:39:36,719 --> 00:39:38,440
Ik hou van je.

344
00:39:40,039 --> 00:39:43,119
En ik zal tot m'n dood
van je blijven houden.

345
00:39:47,119 --> 00:39:49,159
Ik hou van jou.

346
00:40:00,320 --> 00:40:02,639
Ooit komen we hier terug.

347
00:40:04,719 --> 00:40:06,836
Als ons leven erop zit.

348
00:40:06,920 --> 00:40:10,635
Dan gaan we door het Land van de Doden.

349
00:40:10,719 --> 00:40:14,555
Dan vertellen we Genadige Vleugels
wat we gedaan hebben.

350
00:40:14,639 --> 00:40:17,360
We vinden elkaar hier terug.

351
00:40:21,920 --> 00:40:26,960
Ik zal rondzweven tot ik je gevonden heb.

352
00:40:28,400 --> 00:40:30,199
En ik ga naar je op zoek.

353
00:40:32,679 --> 00:40:37,000
De hele tijd.

354
00:40:41,519 --> 00:40:44,159
Als we elkaar weer vinden...

355
00:40:46,719 --> 00:40:50,000
kan niemand ons meer scheiden.

356
00:40:52,000 --> 00:40:54,719
Zo hecht zijn we dan verbonden.

357
00:40:56,719 --> 00:40:58,920
Al mijn atomen...

358
00:41:00,199 --> 00:41:02,000
en die van jou.

359
00:41:06,519 --> 00:41:10,955
Als ze onze atomen voor
nieuwe levens willen gebruiken...

360
00:41:11,039 --> 00:41:13,239
moeten ze er twee nemen.

361
00:41:15,840 --> 00:41:19,119
Eentje van jou en eentje van mij.

362
00:41:25,480 --> 00:41:28,920
We zullen in de bloemen
en in de zonnestralen zitten.

363
00:41:30,000 --> 00:41:32,320
We zullen zo hecht verbonden zijn.

364
00:42:30,599 --> 00:42:32,519
We gaan met je mee.

365
00:42:37,039 --> 00:42:43,236
Vergeet ons niet, Mary.
Blijf verhalen vertellen.

366
00:42:43,320 --> 00:42:45,760
Dit kun je niet doen, Atal.

367
00:43:39,639 --> 00:43:44,515
Zodra alle openingen dicht zijn,
liggen de werelden weer op één lijn.

368
00:43:44,599 --> 00:43:48,480
Maar nu moet hier Lyra's Oxford zijn.

369
00:45:25,679 --> 00:45:28,756
Pas je goed op Lyra?

370
00:45:28,840 --> 00:45:31,595
Ze is heel erg moedig, maar...

371
00:45:31,679 --> 00:45:35,880
ik denk dat ze het heel zwaar krijgt.
- Dat zal ik doen.

372
00:45:40,159 --> 00:45:43,760
Ze zal voor altijd mijn zuster zijn.

373
00:45:46,320 --> 00:45:49,119
Will heeft in elk geval Kirjava nog.

374
00:45:52,760 --> 00:45:57,239
Jij zou je daemon ook kunnen zien,
als je dat zou willen.

375
00:45:59,800 --> 00:46:04,836
Je sprak tot de engelen in je grot
in een bijzondere geestestoestand.

376
00:46:04,920 --> 00:46:08,716
Waarin Lyra ook haar alethiometer aflas.

377
00:46:08,800 --> 00:46:12,960
We zien wat we verwachten te zien.

378
00:46:14,039 --> 00:46:18,719
Jij kon pas Stof zien
toen je geloofde dat je dat kon.

379
00:46:20,199 --> 00:46:21,800
Probeer maar.

380
00:47:08,639 --> 00:47:10,360
Daar ben je dan.

381
00:47:19,400 --> 00:47:22,119
We kunnen hier elk jaar terugkomen.

382
00:47:24,760 --> 00:47:28,760
Jij in jouw wereld, ik in de mijne.

383
00:47:29,960 --> 00:47:34,440
Op de langste dag, om 12 uur's middags.

384
00:47:38,280 --> 00:47:39,960
Ik zal er zijn.

385
00:47:41,639 --> 00:47:45,199
Ik zal er elk jaar zijn,
m'n hele leven lang.

386
00:47:48,400 --> 00:47:53,840
Als we iemand ontmoeten die we leuk
vinden, moeten we lief voor ze zijn.

387
00:47:55,719 --> 00:47:57,639
We gaan ze niet vergelijken.

388
00:47:58,960 --> 00:48:03,079
Maar we komen hierheen, een uurtje maar.

389
00:48:05,159 --> 00:48:06,880
Dan kunnen we samenzijn.

390
00:48:08,159 --> 00:48:11,719
Ieder jaar. Ik beloof het.

391
00:48:23,239 --> 00:48:24,800
Doe het maar.

392
00:48:43,760 --> 00:48:45,719
Ik zal je nooit vergeten.

393
00:48:54,480 --> 00:48:57,515
Ik maak het mes straks meteen kapot.

394
00:48:57,599 --> 00:49:00,280
Anders wil ik toch
alleen maar terugkomen.

395
00:49:06,880 --> 00:49:08,276
Wat is er?

396
00:49:08,360 --> 00:49:12,079
Ik stel me voor hoe je eruitziet
als je oud bent.

397
00:49:14,840 --> 00:49:17,039
Knap, natuurlijk.
- Heel knap.

398
00:49:36,320 --> 00:49:38,679
Lyra.
- Will.

399
00:50:27,480 --> 00:50:30,000
Denk maar aan haar.

400
00:53:25,400 --> 00:53:28,400
Een jaar later

401
00:54:02,679 --> 00:54:05,039
We kunnen hier elk jaar terugkomen.

402
00:54:06,400 --> 00:54:10,960
Jij in jouw wereld, ik in de mijne.

403
00:54:12,559 --> 00:54:14,679
Dan kunnen we samenzijn.

404
00:54:16,000 --> 00:54:22,599
Ik zal er elk jaar zijn,
m'n hele leven lang. Beloofd.

405
00:54:54,840 --> 00:54:56,360
Lyra.

406
00:55:40,760 --> 00:55:45,515
Will en Lyra kwamen elk jaar terug
naar het bankje

407
00:55:45,599 --> 00:55:49,155
ze hielden hun belofte
en leidden volwaardige levens

408
00:55:49,239 --> 00:55:52,756
Will studeerde medicijnen
en werd een succesvol chirurg

409
00:55:52,840 --> 00:55:58,555
Lyra leerde aan St. Sophia's College
opnieuw de alethiometer lezen

410
00:55:58,639 --> 00:56:02,676
dat kwam nog van pas toen ze samen
met Pan een nieuw avontuur beleefde

411
00:56:02,760 --> 00:56:07,840
maar dat is weer een ander verhaal

412
00:56:08,920 --> 00:56:11,840
Vertaling: Karen Lagendijk Iyuno