1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:06,464 --> 00:00:13,430
DOKUMENTARI NETFLIX ASLI
3
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
4
00:01:12,489 --> 00:01:17,911
Bandar Ukraine ini pernah didiami
hampir 50,000 orang.
5
00:01:18,411 --> 00:01:21,289
Ia dilengkapi kemudahan untuk masyarakat
6
00:01:21,372 --> 00:01:22,957
menikmati hidup selesa.
7
00:01:26,711 --> 00:01:29,964
Tetapi pada 26 April 1986,
8
00:01:30,048 --> 00:01:32,383
tiba-tiba ia tidak boleh didiami.
9
00:01:34,344 --> 00:01:38,681
Stesen kuasa nuklear Chernobyl
yang berdekatan meletup.
10
00:01:42,644 --> 00:01:45,146
Dalam kurang daripada 48 jam,
11
00:01:45,230 --> 00:01:47,273
bandar ini dikosongkan.
12
00:01:50,735 --> 00:01:53,071
Sejak itu, tiada orang tinggal di sini.
13
00:02:03,790 --> 00:02:08,461
Letupan itu berpunca daripada perancangan
yang teruk dan ralat manusia.
14
00:02:09,420 --> 00:02:10,380
Kesilapan.
15
00:02:11,297 --> 00:02:16,636
Ia mencetuskan bencana alam sekitar
yang memberi kesan merentasi Eropah.
16
00:02:17,929 --> 00:02:21,307
Ramai orang menganggapnya
bencana paling dahsyat
17
00:02:21,391 --> 00:02:23,685
dalam sejarah manusia.
18
00:02:25,562 --> 00:02:28,648
Tetapi Chernobyl cuma satu kejadian.
19
00:02:29,732 --> 00:02:34,154
Tragedi sebenar zaman kita
masih berlaku di seluruh dunia,
20
00:02:34,237 --> 00:02:36,614
hampir tidak disedari dari hari ke hari.
21
00:02:37,323 --> 00:02:41,244
Saya bercakap tentang kehilangan
tempat liar planet kita,
22
00:02:41,327 --> 00:02:43,121
kepelbagaian biologinya.
23
00:02:50,336 --> 00:02:54,382
Dunia hidup ialah keajaiban
yang unik dan menakjubkan.
24
00:02:55,383 --> 00:03:00,513
Berbilion individu daripada jutaan
jenis tumbuhan dan haiwan
25
00:03:01,389 --> 00:03:04,475
dengan kepelbagaian yang mengagumkan,
26
00:03:06,477 --> 00:03:10,940
bekerjasama untuk memanfaatkan
tenaga matahari
27
00:03:11,024 --> 00:03:13,151
dan mineral bumi,
28
00:03:15,195 --> 00:03:18,823
meneruskan kehidupan yang saling berkait,
29
00:03:18,907 --> 00:03:20,783
membolehkannya saling membantu.
30
00:03:22,702 --> 00:03:28,166
Kita bergantung sepenuhnya
pada mesin sokongan hidup yang hebat ini
31
00:03:29,542 --> 00:03:32,754
dan ia bergantung
pada kepelbagaian biologinya
32
00:03:32,837 --> 00:03:34,464
untuk berfungsi lancar.
33
00:03:39,636 --> 00:03:42,597
Tetapi cara manusia hidup
di dunia sekarang
34
00:03:42,680 --> 00:03:46,559
menyebabkan kemerosotan
kepelbagaian biologi.
35
00:03:51,940 --> 00:03:56,319
Ini juga berlaku akibat perancangan
yang teruk dan kesilapan manusia.
36
00:03:57,195 --> 00:04:00,740
Ia juga akan mengakibatkan perkara
yang kita lihat di sini.
37
00:04:04,285 --> 00:04:07,872
Tempat yang tidak boleh didiami.
38
00:04:12,418 --> 00:04:14,337
Dunia semula jadi semakin pudar.
39
00:04:14,420 --> 00:04:16,631
Buktinya ada di merata-rata.
40
00:04:16,714 --> 00:04:20,301
Ia berlaku semasa hayat saya.
Saya lihat dengan mata sendiri.
41
00:04:21,260 --> 00:04:23,972
Filem ini ialah kenyataan saksi
42
00:04:24,055 --> 00:04:25,848
dan pandangan masa depan saya.
43
00:04:26,474 --> 00:04:30,228
Kisah tentang cara kita
melakukan kesilapan terbesar kita
44
00:04:30,311 --> 00:04:32,563
dan cara kita boleh betulkannya
45
00:04:32,647 --> 00:04:34,524
jika kita bertindak sekarang.
46
00:04:52,375 --> 00:04:54,294
Saya David Attenborough
47
00:04:54,877 --> 00:04:57,088
dan saya berumur 93 tahun.
48
00:04:57,964 --> 00:05:00,300
Saya telah jalani hidup luar biasa.
49
00:05:01,342 --> 00:05:05,096
Cuma baru sekarang saya hargai
betapa luar biasanya hidup saya.
50
00:05:10,977 --> 00:05:12,979
Saya bertuah dapat hidup
51
00:05:13,062 --> 00:05:15,648
dengan menerokai tempat liar planet kita.
52
00:05:18,651 --> 00:05:21,237
Saya pergi ke setiap bahagian dunia.
53
00:05:27,952 --> 00:05:33,875
Saya menikmati seluruh kepelbagaian
dan keajaiban dunia hidup.
54
00:05:36,836 --> 00:05:39,464
Sebenarnya, saya tidak dapat
bayangkan hidup
55
00:05:39,547 --> 00:05:41,132
dengan cara lain.
56
00:05:44,594 --> 00:05:47,722
Saya sentiasa minat meneroka,
57
00:05:48,347 --> 00:05:49,557
mengembara,
58
00:05:50,141 --> 00:05:52,852
belajar tentang misteri belantara?
59
00:05:54,395 --> 00:05:55,730
dan saya masih belajar
60
00:05:57,190 --> 00:06:01,110
sebanyak seperti ketika saya budak.
61
00:06:08,534 --> 00:06:10,536
1937
POPULASI DUNIA: 2.3 BILION
62
00:06:10,620 --> 00:06:13,915
KARBON DALAM ATMOSFERA:
280 BAHAGIAN PER JUTA
63
00:06:13,998 --> 00:06:16,167
BELANTARA YANG TINGGAL: 66%
64
00:06:18,795 --> 00:06:21,130
Dahulu dunia amat berbeza.
65
00:06:22,215 --> 00:06:24,383
Kita kurang tahu
66
00:06:24,467 --> 00:06:27,261
cara dunia hidup berfungsi.
67
00:06:30,014 --> 00:06:32,767
Ia dipanggil sejarah semula jadi
68
00:06:32,850 --> 00:06:35,311
kerana ia tentang itu sahaja.
69
00:06:37,063 --> 00:06:37,980
Sejarah.
70
00:06:42,735 --> 00:06:44,362
Saya suka datang ke sini
71
00:06:44,445 --> 00:06:48,074
ketika saya budak
kerana ini lombong batu besi
72
00:06:48,157 --> 00:06:49,742
tetapi telah ditinggalkan.
73
00:06:49,826 --> 00:06:53,913
Kawasan ini tiada semak.
Ia baru berhenti beroperasi sebagai kuari.
74
00:07:07,718 --> 00:07:09,303
Ketika saya budak,
75
00:07:09,387 --> 00:07:11,305
saya habiskan semua masa lapang
76
00:07:11,389 --> 00:07:14,183
meninjau celah-celah batu di tempat begini
77
00:07:15,476 --> 00:07:17,061
untuk cari harta karun.
78
00:07:20,273 --> 00:07:21,107
Fosil.
79
00:07:22,900 --> 00:07:25,153
Ini makhluk yang dipanggil amonit.
80
00:07:25,236 --> 00:07:28,614
Ia hidup di dalam ruang ini
81
00:07:28,698 --> 00:07:31,659
dan menjulurkan sesungutnya
untuk menangkap mangsa.
82
00:07:32,785 --> 00:07:36,914
Ia hidup ketika lebih kurang
180 juta tahun dahulu.
83
00:07:37,832 --> 00:07:42,587
Nama saintifiknya ialah Tiltoniceras
84
00:07:42,670 --> 00:07:47,717
kerana ia yang pertama
ditemui di kuari ini di Tilton...
85
00:07:47,800 --> 00:07:49,051
di tengah England.
86
00:07:50,428 --> 00:07:55,766
Saya beransur-ansur mula belajar
tentang sejarah evolusi Bumi.
87
00:07:56,809 --> 00:08:00,897
Kesimpulannya, ia kisah perubahan
yang perlahan dan sekata.
88
00:08:03,483 --> 00:08:05,026
Selama berbilion tahun,
89
00:08:05,109 --> 00:08:08,863
alam telah mencipta
hidupan yang mengagumkan,
90
00:08:08,946 --> 00:08:13,034
masing-masing lebih rumit
dan hebat daripada sebelumnya.
91
00:08:15,203 --> 00:08:18,789
Ia kerja yang amat halus.
92
00:08:22,877 --> 00:08:25,963
Kemudian, lebih kurang
setiap seratus juta tahun
93
00:08:26,464 --> 00:08:29,342
selepas proses yang rumit itu,
94
00:08:30,259 --> 00:08:32,386
suatu bencana berlaku.
95
00:08:33,012 --> 00:08:34,805
Kepupusan besar-besaran.
96
00:08:35,890 --> 00:08:41,562
Banyak spesies hilang dan tiba-tiba
diganti beberapa spesies baharu.
97
00:08:43,648 --> 00:08:45,983
Seluruh evolusi itu musnah.
98
00:08:47,985 --> 00:08:49,362
Anda boleh melihatnya.
99
00:08:49,445 --> 00:08:51,531
Garisan pada lapisan batu,
100
00:08:51,614 --> 00:08:56,244
sempadan yang menandakan
perubahan global yang hebat dan cepat.
101
00:08:57,119 --> 00:08:58,287
Di bawah garisan itu
102
00:08:58,371 --> 00:09:00,831
ada pelbagai jenis bentuk hidup.
103
00:09:02,250 --> 00:09:04,627
Di atasnya, tidak banyak bentuk hidup.
104
00:09:07,004 --> 00:09:10,341
Kepupusan besar-besaran berlaku lima kali
105
00:09:10,424 --> 00:09:13,219
dalam sejarah
empat bilion tahun kehidupan.
106
00:09:15,638 --> 00:09:18,057
Kali terakhir adalah ketika bencana
107
00:09:18,140 --> 00:09:21,852
yang menamatkan zaman dinosaur.
108
00:09:22,478 --> 00:09:26,607
Hentaman meteor
mencetuskan perubahan besar
109
00:09:26,691 --> 00:09:28,568
terhadap keadaan Bumi.
110
00:09:31,529 --> 00:09:35,825
Tujuh puluh lima peratus spesies terhapus.
111
00:09:38,953 --> 00:09:42,832
Kehidupan terpaksa dibina semula.
112
00:09:44,500 --> 00:09:46,502
Selama 65 juta tahun,
113
00:09:46,586 --> 00:09:50,089
ia berusaha membina semula dunia hidup
114
00:09:52,216 --> 00:09:55,011
hingga menjadi dunia yang kita tahu.
115
00:09:56,012 --> 00:09:57,305
Zaman kita.
116
00:10:05,229 --> 00:10:08,691
Ahli sains memanggilnya Holosen.
117
00:10:14,238 --> 00:10:17,575
Holosen merupakan
salah satu zaman paling stabil
118
00:10:17,658 --> 00:10:19,535
dalam sejarah planet kita.
119
00:10:22,204 --> 00:10:23,664
Selama 10,000 tahun,
120
00:10:23,748 --> 00:10:27,585
suhu purata tidak naik atau turun
121
00:10:27,668 --> 00:10:29,920
lebih daripada satu darjah Celsius.
122
00:10:33,883 --> 00:10:37,386
Dunia hidup yang kaya dan
berkembang maju di sekeliling kita
123
00:10:37,970 --> 00:10:40,348
merupakan kunci kestabilan ini.
124
00:10:44,602 --> 00:10:47,646
Fitoplankton di permukaan lautan
125
00:10:47,730 --> 00:10:50,733
dan hutan yang luas hingga ke utara
126
00:10:51,317 --> 00:10:53,653
telah membantu menyeimbangkan atmosfera
127
00:10:53,736 --> 00:10:56,155
dengan memerangkap karbon.
128
00:10:58,991 --> 00:11:00,910
Kawanan besar di padang rumput
129
00:11:00,993 --> 00:11:03,871
menjadikan padang rumput kaya dan subur
130
00:11:03,954 --> 00:11:06,457
dengan membaja tanah.
131
00:11:12,046 --> 00:11:14,006
Paya bakau dan terumbu karang
132
00:11:14,090 --> 00:11:15,966
sepanjang pantai ribuan batu
133
00:11:16,050 --> 00:11:19,011
telah menjadi tempat
pembiakan spesies ikan
134
00:11:19,095 --> 00:11:21,013
yang apabila matang
135
00:11:21,097 --> 00:11:23,641
akan berpindah ke air terbuka.
136
00:11:30,272 --> 00:11:32,983
Hutan tebal di keliling Khatulistiwa
137
00:11:33,067 --> 00:11:35,277
mempunyai berlapis-lapis tumbuhan
138
00:11:35,361 --> 00:11:38,656
untuk menyerap sebanyak mungkin
tenaga matahari,
139
00:11:38,739 --> 00:11:40,866
membekalkan lembapan dan oksigen
140
00:11:40,950 --> 00:11:42,952
kepada arus udara global.
141
00:11:47,248 --> 00:11:50,459
Kawasan ais kutub juga amat penting,
142
00:11:50,543 --> 00:11:53,671
memantulkan cahaya matahari
dari permukaan putihnya,
143
00:11:54,338 --> 00:11:56,340
menyejukkan seluruh Bumi.
144
00:12:00,177 --> 00:12:02,847
Kepelbagaian biologi Holosen
145
00:12:02,930 --> 00:12:05,099
membantu membawa kestabilan.
146
00:12:06,142 --> 00:12:08,686
Seluruh dunia hidup pula
147
00:12:08,769 --> 00:12:12,690
mengikut ritma yang lembut dan tetap...
148
00:12:14,108 --> 00:12:15,443
iaitu musim.
149
00:12:23,159 --> 00:12:24,702
Di padang rumput tropika,
150
00:12:24,785 --> 00:12:30,040
musim panas dan hujan saling bertukar
dengan mudah dan lancar setiap tahun.
151
00:12:33,627 --> 00:12:38,340
Di Asia, angin menghasilkan
monsun tepat pada masanya.
152
00:12:46,140 --> 00:12:47,475
Di kawasan utara,
153
00:12:47,558 --> 00:12:49,894
suhu meningkat pada Mac,
154
00:12:49,977 --> 00:12:51,645
mencetuskan musim bunga
155
00:12:52,646 --> 00:12:54,064
dan suhunya kekal tinggi
156
00:12:54,148 --> 00:12:56,108
hingga ia menurun pada Oktober
157
00:12:56,192 --> 00:12:57,943
dan menghasilkan musim luruh.
158
00:13:02,114 --> 00:13:05,868
Holosen ialah syurga kita.
159
00:13:05,951 --> 00:13:08,621
Ritma musimnya amat tetap,
160
00:13:08,704 --> 00:13:12,374
memberikan spesies kita peluang yang unik.
161
00:13:14,960 --> 00:13:17,505
Kita cipta perladangan.
162
00:13:20,549 --> 00:13:23,385
Kita belajar cara memanfaatkan musim
163
00:13:23,469 --> 00:13:25,596
untuk menghasilkan tanaman makanan.
164
00:13:27,348 --> 00:13:31,602
Permulaan sejarah
peradaban manusia berlaku.
165
00:13:33,270 --> 00:13:37,107
Setiap generasi mampu membangun dan maju
166
00:13:37,191 --> 00:13:40,653
hanya disebabkan kita boleh
bergantung pada dunia hidup
167
00:13:40,736 --> 00:13:43,322
untuk memberikan keadaan
yang kita perlukan.
168
00:13:46,492 --> 00:13:51,664
Kelajuan kemajuannya
tidak boleh ditandingi oleh rekod fosil.
169
00:13:54,917 --> 00:13:59,505
Kecerdasan kita mengubah
cara kita berevolusi.
170
00:14:00,172 --> 00:14:01,632
Pada masa dahulu,
171
00:14:01,715 --> 00:14:06,345
haiwan perlu membina kebolehan fizikal
172
00:14:06,428 --> 00:14:07,763
untuk mengubah hidup.
173
00:14:08,430 --> 00:14:11,767
Tetapi bagi kita,
suatu idea boleh lakukannya
174
00:14:11,851 --> 00:14:15,938
dan idea itu boleh diwariskan
turun-temurun.
175
00:14:18,440 --> 00:14:22,027
Kita mengubah kemampuan
pencapaian spesies.
176
00:14:26,323 --> 00:14:28,826
Beberapa milenium selepas ini bermula,
177
00:14:29,326 --> 00:14:32,580
saya membesar pada masa yang tepat.
178
00:14:34,790 --> 00:14:35,791
SEPTEMBER 1954
179
00:14:35,875 --> 00:14:39,670
Permulaan kerjaya saya pada umur 20-an
adalah semasa kemunculan
180
00:14:39,753 --> 00:14:41,839
penerbangan global.
181
00:14:43,382 --> 00:14:46,927
Jadi saya berpeluang
menjadi antara orang pertama
182
00:14:47,011 --> 00:14:51,849
menikmati sepenuhnya
kurniaan hidup yang terhasil
183
00:14:51,932 --> 00:14:53,892
daripada iklim lembut Holosen.
184
00:15:04,236 --> 00:15:06,238
1954
POPULASI DUNIA: 2.7 BILION
185
00:15:06,322 --> 00:15:08,449
KARBON DALAM ATMOSFERA:
310 BAHAGIAN PER JUTA
186
00:15:08,532 --> 00:15:10,326
BELANTARA YANG TINGGAL: 64%
187
00:15:13,913 --> 00:15:15,164
Ke mana-mana saya pergi,
188
00:15:15,956 --> 00:15:17,207
ada sahaja belantara.
189
00:15:18,250 --> 00:15:20,753
Laut yang berkilauan.
190
00:15:21,420 --> 00:15:23,422
Hutan yang luas.
191
00:15:25,049 --> 00:15:26,717
Padang rumput yang besar.
192
00:15:27,217 --> 00:15:31,180
Kita boleh terbang berjam-jam
di atas belantara yang belum diterokai.
193
00:15:33,933 --> 00:15:38,228
Saya pula diminta
untuk menerokai tempat begini
194
00:15:38,312 --> 00:15:42,399
dan merakam keajaiban dunia semula jadi
untuk tayangan di negara saya.
195
00:15:44,234 --> 00:15:45,653
Sebenarnya, ia mudah.
196
00:15:45,736 --> 00:15:50,032
Orang tidak pernah lihat
tenggiling atau sloth dalam televisyen.
197
00:15:50,115 --> 00:15:52,326
Mereka tidak pernah lihat
pedalaman New Guinea.
198
00:15:57,998 --> 00:16:00,376
Itu masa terbaik dalam hidup saya.
199
00:16:01,627 --> 00:16:04,088
Masa terbaik hidup kita.
200
00:16:05,089 --> 00:16:07,007
Perang Dunia Kedua sudah tamat,
201
00:16:07,091 --> 00:16:09,426
teknologi memudahkan hidup kita.
202
00:16:11,971 --> 00:16:15,891
Kelajuan perubahan semakin meningkat.
203
00:16:21,397 --> 00:16:24,566
Rasa seperti kemajuan kita tiada hadnya.
204
00:16:25,651 --> 00:16:28,445
Masa hadapan tentu menyeronokkan.
205
00:16:28,946 --> 00:16:31,699
Ia akan buat segala impian
menjadi kenyataan.
206
00:16:34,827 --> 00:16:37,663
Ini sebelum kita semua sedar
207
00:16:37,746 --> 00:16:39,123
terdapatnya masalah.
208
00:16:44,128 --> 00:16:46,171
1960
POPULASI DUNIA: 3.0 BILION
209
00:16:46,255 --> 00:16:48,507
KARBON DALAM ATMOSFERA:
315 BAHAGIAN PER JUTA
210
00:16:48,590 --> 00:16:50,050
BELANTARA YANG TINGGAL: 62%
211
00:16:50,676 --> 00:16:52,803
SEPTEMBER 1960
212
00:16:52,886 --> 00:16:57,391
Lawatan pertama saya
ke Afrika Timur pada 1960.
213
00:17:01,603 --> 00:17:04,273
Ketika itu, tidak dapat dibayangkan
214
00:17:04,356 --> 00:17:06,859
bahawa spesies kita
215
00:17:06,942 --> 00:17:08,986
suatu hari nanti akan ada kuasa
216
00:17:09,069 --> 00:17:12,489
untuk mengancam kewujudan belantara.
217
00:17:15,993 --> 00:17:20,664
Perkataan Maasai "Serengeti" bermaksud
padang rumput yang tidak berpenghujung.
218
00:17:21,123 --> 00:17:23,959
Bagi orang yang tinggal di sini,
itu amat tepat.
219
00:17:24,042 --> 00:17:26,754
Di Serengeti,
kita boleh berada di satu tempat
220
00:17:26,837 --> 00:17:29,465
dan tempat itu tiada haiwan langsung.
221
00:17:29,548 --> 00:17:31,050
Kemudian keesokannya,
222
00:17:32,593 --> 00:17:34,720
ada sejuta gnu.
223
00:17:41,101 --> 00:17:43,312
Suku juta kuda belang.
224
00:17:48,067 --> 00:17:50,027
Setengah juta gazel.
225
00:17:52,905 --> 00:17:54,656
Beberapa hari kemudian...
226
00:17:55,949 --> 00:17:57,159
ia semua hilang
227
00:17:57,242 --> 00:17:58,744
di kaki langit.
228
00:17:59,244 --> 00:18:03,499
Anda tentu rasa padang rumput ini
tidak berpenghujung
229
00:18:03,582 --> 00:18:06,293
apabila ia boleh menelan
kawanan sebesar itu.
230
00:18:07,294 --> 00:18:10,631
Bernhard Grzimek ialah ahli sains pertama
231
00:18:10,714 --> 00:18:12,800
yang menjelaskan ini tidak benar.
232
00:18:16,011 --> 00:18:19,681
Dia dan anaknya menggunakan pesawat
untuk mengekori kawanan
233
00:18:19,765 --> 00:18:21,391
di kaki langit.
234
00:18:31,610 --> 00:18:34,530
Mereka merekodkan laluannya
menyeberang sungai
235
00:18:34,613 --> 00:18:37,741
melalui kawasan hutan jarang
dan sempadan negara.
236
00:18:39,910 --> 00:18:42,371
Mereka dapati kawanan Serengeti
237
00:18:42,454 --> 00:18:47,209
perlukan kawasan padang rumput
yang amat luas untuk berfungsi.
238
00:18:48,502 --> 00:18:50,838
Tanpa ruang seluas itu,
239
00:18:50,921 --> 00:18:53,048
kawanan ini akan pupus
240
00:18:53,132 --> 00:18:56,718
dan seluruh ekosistem akan musnah.
241
00:18:58,804 --> 00:19:00,347
Bagi saya mudah sahaja.
242
00:19:00,848 --> 00:19:03,100
Alam bebas sebenarnya terbatas.
243
00:19:03,183 --> 00:19:04,268
Ia terhad.
244
00:19:04,351 --> 00:19:05,769
Ia perlu dilindungi.
245
00:19:06,353 --> 00:19:07,771
Beberapa tahun kemudian,
246
00:19:07,855 --> 00:19:09,982
idea itu disedari semua orang.
247
00:19:10,941 --> 00:19:12,109
Enjin dihidupkan.
248
00:19:12,192 --> 00:19:14,403
Empat, tiga, dua,
249
00:19:14,486 --> 00:19:15,404
satu,
250
00:19:15,487 --> 00:19:16,530
sifar.
251
00:19:18,407 --> 00:19:21,285
Saya berada di studio televisyen
252
00:19:21,368 --> 00:19:23,203
ketika misi Apollo dilancarkan.
253
00:19:23,287 --> 00:19:26,748
DISEMBER 1968
254
00:19:27,249 --> 00:19:29,418
Ia kali pertama mana-mana manusia
255
00:19:29,501 --> 00:19:32,379
bergerak cukup jauh dari Bumi
256
00:19:32,462 --> 00:19:34,381
untuk lihat seluruh planet.
257
00:19:34,882 --> 00:19:36,550
RAKAMAN SENDIRI APOLLO 8
258
00:19:36,633 --> 00:19:38,051
Ini yang mereka lihat.
259
00:19:40,470 --> 00:19:42,181
Yang kita semua lihat.
260
00:19:43,849 --> 00:19:45,267
Planet kita.
261
00:19:46,101 --> 00:19:48,854
Terancam dan terasing.
262
00:19:54,735 --> 00:19:57,154
Salah satu perkara luar biasa tentangnya
263
00:19:57,237 --> 00:20:02,367
ialah dunia boleh lihat
kejadian itu secara langsung.
264
00:20:02,868 --> 00:20:05,495
Luar biasa apabila kita boleh lihat
265
00:20:05,996 --> 00:20:08,916
perkara yang boleh dilihat
orang di angkasa lepas
266
00:20:08,999 --> 00:20:11,210
pada masa yang sama dengan orang itu.
267
00:20:12,502 --> 00:20:16,840
Saya juga masih ingat gambar pertama itu.
268
00:20:17,341 --> 00:20:20,093
Kita lihat sebiji guli biru,
269
00:20:20,177 --> 00:20:23,013
sfera biru dalam kegelapan
270
00:20:23,096 --> 00:20:26,558
dan kita sedar bahawa itu Bumi.
271
00:20:27,059 --> 00:20:30,187
Dalam gambar itu juga
ada seluruh umat manusia
272
00:20:30,270 --> 00:20:34,274
selain orang yang berada
di dalam kapal angkasa
273
00:20:34,358 --> 00:20:35,901
yang mengambil gambar itu.
274
00:20:36,693 --> 00:20:43,242
Itu benar-benar menukar pemikiran
penduduk manusia di dunia.
275
00:20:46,787 --> 00:20:48,997
Tempat tinggal kita ada hadnya.
276
00:20:50,540 --> 00:20:53,210
Ada sempadan kepada kewujudan kita.
277
00:20:54,795 --> 00:20:58,924
Ia penemuan semula kebenaran asas.
278
00:21:00,259 --> 00:21:03,887
Secara asasnya kita dikekang
dan bergantung pada
279
00:21:04,388 --> 00:21:07,641
dunia semula jadi yang terbatas.
280
00:21:09,518 --> 00:21:13,438
Hakikat ini menjelaskan kehidupan kita
semasa zaman prasejarah,
281
00:21:13,522 --> 00:21:16,650
zaman sebelum perladangan dan peradaban.
282
00:21:17,651 --> 00:21:20,946
Walaupun ada antara kita
sudah berjalan di bulan,
283
00:21:21,029 --> 00:21:23,573
ada yang masih tinggal
284
00:21:23,657 --> 00:21:26,243
di kawasan paling terpencil di planet ini.
285
00:21:29,371 --> 00:21:32,624
MEI 1971
286
00:21:34,042 --> 00:21:35,585
Pada 1971,
287
00:21:35,669 --> 00:21:39,965
saya pergi mencari satu puak
yang terasing di New Guinea.
288
00:21:43,593 --> 00:21:46,263
Mereka masyarakat pemburu-pengumpul,
289
00:21:46,930 --> 00:21:50,350
seperti semua manusia sebelum perladangan.
290
00:21:53,812 --> 00:21:57,607
Mereka tinggal dalam bilangan
yang kecil dan tidak tamak.
291
00:22:02,070 --> 00:22:04,072
Mereka jarang makan daging.
292
00:22:05,365 --> 00:22:09,911
Sumber yang mereka guna
tumbuh semula secara semula jadi.
293
00:22:10,829 --> 00:22:13,248
Dengan menggunakan teknologi tradisional,
294
00:22:13,331 --> 00:22:15,542
mereka hidup secara lestari,
295
00:22:16,126 --> 00:22:20,130
gaya hidup yang boleh berterusan
secara berkesan selama-lamanya.
296
00:22:23,467 --> 00:22:26,345
Ia amat berbeza
dengan dunia yang saya kenal.
297
00:22:27,429 --> 00:22:30,557
Dunia yang sentiasa meminta.
298
00:22:32,434 --> 00:22:34,436
1978
POPULASI DUNIA: 4.3 BILION
299
00:22:34,519 --> 00:22:36,646
KARBON DALAM ATMOSFERA:
335 BAHAGIAN PER JUTA
300
00:22:36,730 --> 00:22:39,107
BELANTARA YANG TINGGAL: 55%
301
00:22:40,650 --> 00:22:44,571
Saya habiskan separuh akhir 1970-an
dengan mengembara dunia,
302
00:22:45,072 --> 00:22:49,409
membuat siri yang telah lama saya impikan
yang bertajuk Life on Earth,
303
00:22:50,452 --> 00:22:54,831
kisah tentang evolusi kehidupan
dan kepelbagaiannya.
304
00:22:56,625 --> 00:22:59,044
Ia dirakam di 39 negara.
305
00:23:00,212 --> 00:23:03,298
Kami rakam 650 spesies
306
00:23:03,799 --> 00:23:07,094
dan mengembara sejauh
satu setengah juta batu.
307
00:23:07,719 --> 00:23:10,305
Itulah komitmen yang kita perlukan
308
00:23:10,389 --> 00:23:14,434
jika kita mahu menghasilkan
potret dunia hidup.
309
00:23:15,602 --> 00:23:17,437
Tetapi ternyata
310
00:23:17,521 --> 00:23:20,649
sesetengah haiwan ini
semakin sukar ditemui.
311
00:23:34,413 --> 00:23:36,498
JANUARI 1978
312
00:23:36,581 --> 00:23:38,875
Semasa saya rakam gorila gunung,
313
00:23:39,501 --> 00:23:44,631
cuma tinggal 300 ekor
di hutan terpencil di Afrika Tengah.
314
00:23:45,966 --> 00:23:48,260
Anak gorila amat dikehendaki ramai.
315
00:23:48,343 --> 00:23:51,847
Pemburu bunuh banyak gorila dewasa
untuk seekor anak gorila.
316
00:23:53,348 --> 00:23:58,103
Saya dapat mendekatinya cuma
kerana gorila itu biasa dengan manusia.
317
00:24:00,188 --> 00:24:02,441
Satu-satunya cara untuk ia kekal hidup
318
00:24:02,524 --> 00:24:05,026
adalah dengan ditemani renjer setiap hari.
319
00:24:11,283 --> 00:24:14,369
Proses kepupusan yang saya lihat
semasa saya kecil...
320
00:24:15,454 --> 00:24:16,538
di dalam batu...
321
00:24:17,664 --> 00:24:21,460
membuatkan saya sedar ia kini
berlaku di sekeliling saya...
322
00:24:22,502 --> 00:24:25,005
terhadap haiwan yang saya kenal
323
00:24:26,673 --> 00:24:28,550
iaitu waris terdekat kita.
324
00:24:32,095 --> 00:24:34,181
Kita bertanggungjawab.
325
00:24:36,850 --> 00:24:39,477
Ia mendedahkan realiti kejam.
326
00:24:40,896 --> 00:24:43,148
Apabila suatu spesies menjadi sasaran,
327
00:24:43,648 --> 00:24:47,068
tiada tempat untuk ia
bersembunyi lagi di Bumi.
328
00:24:59,539 --> 00:25:06,171
Paus disembelih oleh kumpulan kapal
pemburu paus industri pada 1970-an.
329
00:25:10,342 --> 00:25:13,553
Paus terbesar iaitu paus biru,
330
00:25:13,637 --> 00:25:16,306
cuma tinggal beberapa ribu ekor
ketika itu.
331
00:25:21,019 --> 00:25:23,688
Ia hampir mustahil ditemui.
332
00:25:26,733 --> 00:25:29,194
Kami jumpa paus kelasa berdekatan Hawaii
333
00:25:29,277 --> 00:25:32,197
hanya dengan mendengar bunyinya.
334
00:25:32,781 --> 00:25:35,075
Sebentar tadi, kami buat rakaman ini
335
00:25:35,158 --> 00:25:38,870
dengan mikrofon dalam air
di Pasifik berdekatan Hawaii ini.
336
00:25:38,954 --> 00:25:39,788
Dengarlah.
337
00:25:52,300 --> 00:25:54,511
Rakaman seperti ini mendedahkan
338
00:25:54,594 --> 00:25:58,598
bahawa lagu paus kelasa panjang dan rumit.
339
00:25:59,766 --> 00:26:03,853
Paus kelasa yang tinggal setempat
belajar lagu daripada satu sama lain
340
00:26:04,479 --> 00:26:08,066
dan lagu itu mempunyai tema
dan kelainan yang ketara
341
00:26:08,149 --> 00:26:10,151
yang berubah beransur-ansur.
342
00:26:19,286 --> 00:26:21,871
Lagu sedihnya merupakan kunci
343
00:26:21,955 --> 00:26:24,833
yang menukarkan
pendapat manusia tentangnya.
344
00:26:29,337 --> 00:26:32,382
Helo, Vostok. Kami orang Kanada.
345
00:26:33,717 --> 00:26:35,593
Berhentilah bunuh ikan paus.
346
00:26:38,138 --> 00:26:40,265
Haiwan yang hanya dianggap
347
00:26:40,348 --> 00:26:43,643
sebagai sumber minyak dan daging
348
00:26:43,727 --> 00:26:46,479
kini menjadi bintang.
349
00:26:48,898 --> 00:26:51,526
Kami lelaki dan wanita
dan wakil kanak-kanak.
350
00:26:52,235 --> 00:26:56,448
Kami semua kata,
"Berhentilah bunuh paus."
351
00:26:58,533 --> 00:27:02,746
Kita telah banyak kali menyebabkan
kepupusan haiwan sebelum ini.
352
00:27:03,747 --> 00:27:05,874
Tetapi kini setelah ia sudah jelas,
353
00:27:06,374 --> 00:27:08,293
ia tidak diterima lagi.
354
00:27:16,217 --> 00:27:20,722
Pembunuhan paus bertukar daripada
memburu makanan kepada jenayah.
355
00:27:20,805 --> 00:27:22,515
SELAMATKAN PAUS
BERHENTI BUNUH PAUS
356
00:27:22,599 --> 00:27:26,353
Kesedaran bersama yang kuat
tiba-tiba muncul.
357
00:27:27,145 --> 00:27:30,523
Tiada orang mahu haiwan pupus.
358
00:27:32,067 --> 00:27:34,944
Orang mengambil berat
tentang dunia semula jadi
359
00:27:35,528 --> 00:27:39,407
apabila mereka diberi kesedaran
tentang dunia semula jadi.
360
00:27:42,202 --> 00:27:47,248
Kini kita mampu membuat
orang di serata dunia sedar.
361
00:27:54,839 --> 00:27:58,802
Ketika Life on Earth
ditayangkan pada 1979,
362
00:27:58,885 --> 00:28:00,887
saya telah memasuki umur 50-an.
363
00:28:01,429 --> 00:28:04,349
Terdapat dua kali ganda
manusia di planet ini
364
00:28:04,432 --> 00:28:06,434
berbanding ketika saya dilahirkan.
365
00:28:08,395 --> 00:28:14,275
Di Bumi, kita ialah spesies haiwan
paling tersebar luas dan dominan.
366
00:28:14,776 --> 00:28:17,862
Kita sememangnya haiwan besar
yang paling ramai.
367
00:28:17,946 --> 00:28:22,200
Kini jumlah kita lebih kurang 4,000 juta
368
00:28:22,283 --> 00:28:25,995
dan kita mencapai kedudukan ini
dengan amat pantas.
369
00:28:26,705 --> 00:28:30,500
Semuanya berlaku lebih kurang
dalam 2,000 tahun lepas.
370
00:28:30,583 --> 00:28:34,879
Seperti kita telah melepasi batasan
371
00:28:34,963 --> 00:28:38,967
yang mengawal aktiviti
dan bilangan haiwan lain.
372
00:28:46,766 --> 00:28:48,435
Kita telah bebas.
373
00:28:49,436 --> 00:28:53,022
Kita terpisah daripada
kehidupan lain di Bumi,
374
00:28:54,607 --> 00:28:57,235
menjalani kehidupan yang berbeza.
375
00:29:00,989 --> 00:29:03,825
Pemangsa kita telah dihapuskan.
376
00:29:06,369 --> 00:29:09,372
Kebanyakan penyakit kita terkawal.
377
00:29:11,708 --> 00:29:14,794
Kita telah berjaya menemui
cara menghasilkan makanan.
378
00:29:17,130 --> 00:29:20,341
Tiada apa-apa lagi
boleh menghalang kita.
379
00:29:21,176 --> 00:29:23,428
Tiada apa-apa lagi
boleh hentikan kita.
380
00:29:24,304 --> 00:29:26,431
Kecuali kita hentikan diri sendiri.
381
00:29:27,515 --> 00:29:29,768
Kita terus menggunakan Bumi
382
00:29:30,351 --> 00:29:32,061
hingga kita habiskannya.
383
00:29:35,106 --> 00:29:40,111
Menyelamatkan satu atau beberapa
kumpulan spesies tidak mencukupi.
384
00:29:40,612 --> 00:29:43,907
Seluruh habitat akan hilang
tidak lama lagi.
385
00:30:11,935 --> 00:30:16,814
Mula-mula saya lihat kemusnahan
seluruh habitat di Asia Tenggara.
386
00:30:16,898 --> 00:30:17,732
JULAI 1956
387
00:30:19,025 --> 00:30:20,610
Pada 1950-an,
388
00:30:20,693 --> 00:30:24,239
tiga suku daripada Borneo
dilitupi hutan hujan.
389
00:30:24,739 --> 00:30:26,908
Kami dengar dahan patah di depan
390
00:30:28,159 --> 00:30:30,453
dan beberapa ela dari situ
391
00:30:30,954 --> 00:30:35,875
kami nampak lembaga besar
berbulu merah bergayut di pokok
392
00:30:37,001 --> 00:30:38,378
iaitu orang hutan.
393
00:30:41,756 --> 00:30:43,341
Menjelang hujung abad,
394
00:30:43,424 --> 00:30:47,470
hutan hujan Borneo
telah dikurangkan separuh.
395
00:30:53,601 --> 00:30:57,230
Hutan hujan ialah habitat
yang amat berharga.
396
00:30:59,357 --> 00:31:02,777
Lebih separuh spesies darat
tinggal di sini.
397
00:31:07,740 --> 00:31:12,787
Ia tempat yang menyerlahkan
bakat rekaan evolusi.
398
00:31:57,707 --> 00:32:00,877
Kebanyakan daripada jutaan
spesies di hutan
399
00:32:00,960 --> 00:32:03,254
wujud dalam bilangan yang kecil.
400
00:32:05,965 --> 00:32:09,260
Setiap satu mempunyai peranan penting.
401
00:32:14,891 --> 00:32:18,436
Ibu orang hutan perlu habiskan
sepuluh tahun dengan anaknya,
402
00:32:18,519 --> 00:32:21,856
mengajar tentang buah yang boleh dimakan.
403
00:32:25,652 --> 00:32:27,070
Tanpa latihan ini,
404
00:32:27,153 --> 00:32:30,490
ia tidak akan mahir
menyebarkan biji benih.
405
00:32:32,367 --> 00:32:36,746
Generasi masa depan
banyak spesies pokok akan terancam
406
00:32:37,830 --> 00:32:42,335
dan kepelbagaian pokok
ialah kunci kepada hutan hujan.
407
00:32:46,047 --> 00:32:49,092
Di dalam satu kawasan kecil hutan hutan,
408
00:32:49,175 --> 00:32:52,387
mungkin terdapat 700
spesies pokok yang berbeza,
409
00:32:52,470 --> 00:32:55,932
sebanyak spesies seluruh Amerika Utara.
410
00:32:57,016 --> 00:33:03,648
Tetapi inilah yang kita jadikan ganti
kepada kepelbagaian yang hebat itu.
411
00:33:04,983 --> 00:33:08,319
Monokultur kelapa sawit.
412
00:33:11,656 --> 00:33:15,785
Secara perbandingannya, habitat ini mati.
413
00:33:18,955 --> 00:33:23,751
Kita lihat tabir hijau
yang kadangkala terdapat burung
414
00:33:25,378 --> 00:33:27,839
dan kita rasa itu tidak mengapa.
415
00:33:27,922 --> 00:33:29,298
Tetapi dari helikopter,
416
00:33:29,382 --> 00:33:32,719
kita akan lihat jalur
selebar setengah batu
417
00:33:33,469 --> 00:33:35,221
dan di belakang jalur itu
418
00:33:35,304 --> 00:33:40,643
hanya ada barisan kelapa sawit
yang tersusun.
419
00:33:49,652 --> 00:33:51,612
Ada insentif berganda
420
00:33:51,696 --> 00:33:53,531
bagi penebangan hutan.
421
00:33:55,491 --> 00:33:57,243
Keuntungan daripada balak
422
00:33:57,326 --> 00:33:58,953
dan keuntungan
423
00:33:59,036 --> 00:34:01,956
daripada perladangan di atas tanah itu.
424
00:34:15,678 --> 00:34:21,476
Sebab itu kita tebang
tiga juta pokok di serata dunia.
425
00:34:21,559 --> 00:34:25,897
Separuh daripada hutan hujan dunia
telah ditebang.
426
00:34:35,656 --> 00:34:39,243
Perkara yang kita lihat hari ini
cuma bab baharu
427
00:34:39,327 --> 00:34:42,288
dalam proses global selama ribuan tahun.
428
00:34:48,628 --> 00:34:55,426
Penebangan hutan Borneo telah mengurangkan
populasi orang hutan sebanyak dua pertiga
429
00:34:55,510 --> 00:34:58,971
sejak saya pertama kali
melihatnya 60 tahun lalu.
430
00:35:06,437 --> 00:35:09,232
Kita tidak boleh berterusan
menebang hutan hujan
431
00:35:09,315 --> 00:35:13,736
kerana ia tidak lestari.
432
00:35:15,071 --> 00:35:18,157
Jika kita buat perkara yang tidak lestari,
433
00:35:18,241 --> 00:35:20,243
kerosakannya berkumpul
434
00:35:20,326 --> 00:35:24,330
hingga ke tahap seluruh sistem musnah.
435
00:35:25,665 --> 00:35:29,502
Walau sebesar mana pun saiznya,
tiada ekosistem yang akan selamat.
436
00:35:32,004 --> 00:35:35,007
Walaupun yang seluas lautan.
437
00:35:39,929 --> 00:35:44,600
Habitat ini ialah subjek
siri The Blue Planet
438
00:35:44,684 --> 00:35:47,228
yang kami rakam pada lewat 90-an.
439
00:35:53,317 --> 00:35:55,695
1998
POPULASI DUNIA: 5.9 BILION
440
00:35:55,778 --> 00:35:58,197
KARBON DALAM ATMOSFERA:
360 BAHAGIAN PER JUTA
441
00:35:58,281 --> 00:35:59,907
BELANTARA YANG TINGGAL: 46%
442
00:36:01,159 --> 00:36:06,539
Ia pemandangan menakjubkan
dunia yang tidak diketahui,
443
00:36:06,622 --> 00:36:10,877
dunia yang wujud sejak permulaan zaman.
444
00:36:18,968 --> 00:36:22,346
Semua perkara yang kita
tidak sangka wujud,
445
00:36:22,430 --> 00:36:24,223
semua dalam pelbagai warna,
446
00:36:24,307 --> 00:36:26,726
semuanya amat cantik.
447
00:36:30,688 --> 00:36:35,526
Semuanya juga tidak terganggu
dengan kehadiran kita.
448
00:36:43,784 --> 00:36:45,411
Walaupun kawasannya luas,
449
00:36:45,494 --> 00:36:47,830
lautan secara keseluruhannya kosong.
450
00:36:49,707 --> 00:36:53,085
Tetapi di tempat tertentu,
ada kawasan tumpuan.
451
00:36:53,169 --> 00:36:55,963
Di sini, arus menolak nutrien
ke permukaan air
452
00:36:56,047 --> 00:36:59,258
dan mencetuskan ledakan kehidupan.
453
00:37:05,014 --> 00:37:06,349
Di tempat begitu,
454
00:37:06,432 --> 00:37:09,060
kawanan besar ikan berkumpul.
455
00:37:17,193 --> 00:37:22,698
Masalahnya kumpulan kapal nelayan
juga pandai mencari tempat tumpuan itu
456
00:37:22,782 --> 00:37:24,033
seperti ikan.
457
00:37:25,910 --> 00:37:26,911
Jika terjumpa,
458
00:37:26,994 --> 00:37:31,207
mereka mampu mengumpulkan
kawanan ikan dengan mudah.
459
00:37:35,336 --> 00:37:37,088
Ketika tahun 1950-an,
460
00:37:37,171 --> 00:37:42,301
kumpulan kapal nelayan besar mula-mula
pergi ke perairan antarabangsa
461
00:37:43,094 --> 00:37:46,806
untuk mengaut hasil lautan
di serata dunia.
462
00:37:49,558 --> 00:37:53,604
Tetapi mereka mengaut
90 peratus ikan besar daripada laut.
463
00:38:01,654 --> 00:38:05,199
Mula-mula pukat mereka
dapat menangkap banyak ikan.
464
00:38:06,450 --> 00:38:08,661
Tetapi dalam beberapa tahun sahaja,
465
00:38:09,161 --> 00:38:13,374
pukat di seluruh dunia
tidak mendatangkan hasil tangkapan.
466
00:38:15,126 --> 00:38:17,670
Perikanan merosot dengan begitu cepat
467
00:38:18,504 --> 00:38:23,050
hingga ada negara memberi subsidi
kepada nelayan untuk mengekalkan industri.
468
00:38:28,180 --> 00:38:31,475
Tanpa ikan besar dan pemangsa laut lain,
469
00:38:31,976 --> 00:38:35,062
kitaran nutrien lautan terganggu.
470
00:38:41,694 --> 00:38:46,407
Pemangsa membantu mengekalkan nutrien
di dalam air laut yang disinari matahari,
471
00:38:46,490 --> 00:38:51,287
mengitarkannya semula supaya ia
boleh diguna berkali-kali oleh plankton.
472
00:38:56,000 --> 00:38:57,335
Tanpa pemangsa,
473
00:38:57,418 --> 00:39:00,629
nutrien akan mendap
berabad-abad di dasar laut
474
00:39:00,713 --> 00:39:03,841
dan tempat tumpuan akan mula hilang.
475
00:39:05,092 --> 00:39:07,428
Lautan mula mati.
476
00:39:13,017 --> 00:39:17,396
Hidupan laut juga mula terjejas
di perairan cetek.
477
00:39:23,027 --> 00:39:26,364
Pada 1998, seorang kru filem Blue Planet
478
00:39:26,447 --> 00:39:29,658
terjumpa kejadian
yang tidak diketahui ketika itu.
479
00:39:33,454 --> 00:39:36,624
Terumbu karang menjadi putih.
480
00:39:41,170 --> 00:39:45,299
Warna putih disebabkan oleh
batu karang membuang alga
481
00:39:45,383 --> 00:39:48,386
yang hidup secara simbiotik
pada tubuhnya.
482
00:39:55,267 --> 00:39:57,144
Ketika kali pertama melihatnya,
483
00:39:57,228 --> 00:39:59,313
kita rasa mungkin ia cantik
484
00:39:59,397 --> 00:40:01,607
tetapi tiba-tiba kita sedar ia tragik
485
00:40:02,108 --> 00:40:07,321
kerana kita sebenarnya melihat
rangka makhluk yang mati.
486
00:40:15,037 --> 00:40:19,250
Batu karang putih akhirnya
dilitupi oleh rumpai laut
487
00:40:19,834 --> 00:40:22,586
dan terumbu bertukar
daripada taman fantasi
488
00:40:23,754 --> 00:40:25,256
ke tanah terbiar.
489
00:40:30,136 --> 00:40:33,556
Pada mulanya,
punca pelunturan itu misteri.
490
00:40:33,639 --> 00:40:36,058
Tetapi ahli sains mula menyedari
491
00:40:36,142 --> 00:40:39,103
dalam kebanyakan kes
di tempat pelunturan berlaku,
492
00:40:39,186 --> 00:40:41,105
lautannya semakin panas.
493
00:40:42,106 --> 00:40:46,735
Sudah lama ahli sains iklim memberi amaran
yang planet akan semakin panas
494
00:40:46,819 --> 00:40:50,656
akibat pembakaran bahan api fosil
dan pembebasan karbon dioksida
495
00:40:50,739 --> 00:40:53,826
dan gas rumah hijau lain ke atmosfera.
496
00:40:57,705 --> 00:41:00,082
Perubahan ketara karbon atmosfera
497
00:41:00,166 --> 00:41:03,627
sentiasa mengganggu Bumi yang stabil.
498
00:41:04,378 --> 00:41:08,257
Ia ciri bagi kelima-lima
kepupusan besar-besaran.
499
00:41:13,262 --> 00:41:14,388
Dalam kejadian lalu,
500
00:41:14,471 --> 00:41:19,018
aktiviti gunung berapi
perlu berlaku hingga sejuta tahun
501
00:41:19,101 --> 00:41:22,021
untuk mengeluarkan karbon
yang cukup daripada Bumi
502
00:41:22,104 --> 00:41:23,856
untuk mencetuskan bencana.
503
00:41:26,317 --> 00:41:29,778
Dengan membakar
organisma hidup jutaan tahun
504
00:41:29,862 --> 00:41:33,115
melalui arang batu dan minyak
dengan sekali gus,
505
00:41:33,199 --> 00:41:37,286
kita berjaya lakukannya
dalam masa kurang 200 tahun.
506
00:41:39,205 --> 00:41:43,667
Suhu udara global agak stabil
hingga tahun 1990-an
507
00:41:44,168 --> 00:41:45,336
tetapi rupa-rupanya
508
00:41:45,419 --> 00:41:49,715
ini cuma kerana lautan telah menyerap
kebanyakan lebihan haba,
509
00:41:50,216 --> 00:41:52,009
menyembunyikan impak kita.
510
00:41:55,221 --> 00:41:57,431
Bagi saya itulah petunjuk pertama
511
00:41:57,515 --> 00:42:01,101
keseimbangan Bumi mula hilang.
512
00:42:09,276 --> 00:42:11,779
Habitat paling terpencil
513
00:42:11,862 --> 00:42:16,242
wujud di bahagian paling utara
dan selatan planet ini.
514
00:42:20,412 --> 00:42:24,250
Saya telah melawat kawasan kutub
selama beberapa dekad.
515
00:42:28,712 --> 00:42:32,299
Dari dahulu ia tempat
yang menjangkaui imaginasi
516
00:42:32,883 --> 00:42:36,011
dengan pemandangan paling unik di Bumi
517
00:42:37,721 --> 00:42:42,851
dan spesies unik yang menyesuaikan diri
dengan kehidupan di tempat ekstrem.
518
00:42:46,564 --> 00:42:48,941
Tetapi dunia jauh itu sedang berubah.
519
00:42:51,902 --> 00:42:56,949
Ketika zaman saya, saya telah merasai
kepanasan musim panas Artik.
520
00:42:59,660 --> 00:43:04,623
Kami telah tiba di tempat yang
dijangkakan ada ais lautan luas
521
00:43:04,707 --> 00:43:06,041
namun tidak menemuinya.
522
00:43:09,086 --> 00:43:12,047
Kami berjaya pergi dengan bot ke pulau
523
00:43:12,131 --> 00:43:14,592
yang ketika dahulu mustahil dikunjungi
524
00:43:14,675 --> 00:43:17,344
kerana ia terperangkap di dalam ais.
525
00:43:20,681 --> 00:43:25,436
Ketika Frozen Planet
ditayangkan pada 2011,
526
00:43:25,936 --> 00:43:28,897
punca perubahan ini telah diketahui umum.
527
00:43:33,777 --> 00:43:39,283
Lautan telah lama tidak mampu
menyerap semua lebihan haba
528
00:43:39,366 --> 00:43:41,577
yang berpunca daripada aktiviti kita.
529
00:43:42,578 --> 00:43:43,704
Hasilnya,
530
00:43:43,787 --> 00:43:47,958
purata suhu global kini
satu darjah Celsius lebih panas
531
00:43:48,042 --> 00:43:50,461
daripada semasa saya dilahirkan.
532
00:43:55,799 --> 00:44:00,929
Kelajuan perubahan yang paling laju
dalam 10,000 tahun lepas.
533
00:44:08,562 --> 00:44:14,276
Ais musim panas di Artik telah berkurang
40 peratus dalam 40 tahun.
534
00:44:16,487 --> 00:44:19,323
Planet kita kehilangan aisnya.
535
00:44:25,079 --> 00:44:31,043
Ekosistem paling suci dan jauh ini
menuju ke arah bencana.
536
00:44:48,685 --> 00:44:52,398
Jejak kita kini berada di merata dunia.
537
00:44:53,190 --> 00:44:56,360
Impak kita meninggalkan kesan mendalam.
538
00:44:56,944 --> 00:45:03,534
Serangan membabi buta terhadap planet
akhirnya merubah asas dunia hidup.
539
00:45:12,042 --> 00:45:15,587
Kita telah terlebih tangkap 30 peratus
daripada bekalan ikan
540
00:45:15,671 --> 00:45:17,131
hingga tahap kritikal.
541
00:45:19,758 --> 00:45:24,054
Kita tebang lebih
15 bilion pokok setiap tahun.
542
00:45:26,598 --> 00:45:31,311
Dengan membina empangan, mencemarkan dan
pengekstrakan melampau sungai dan tasik,
543
00:45:31,395 --> 00:45:34,523
kita telah mengurangkan populasi air tawar
544
00:45:34,606 --> 00:45:36,650
sebanyak lebih 80 peratus.
545
00:45:37,860 --> 00:45:41,613
Kita telah menukarkan liar dengan jinak.
546
00:45:45,576 --> 00:45:48,328
Separuh daripada tanah subur di Bumi
547
00:45:48,912 --> 00:45:50,706
kini menjadi tanah ladang.
548
00:45:57,588 --> 00:46:03,260
Tujuh puluh peratus daripada burung
di planet ini ialah burung yang diternak.
549
00:46:03,343 --> 00:46:06,638
Kebanyakannya ayam.
550
00:46:10,768 --> 00:46:16,064
Kita menyumbangkan lebih satu pertiga
daripada berat mamalia di Bumi.
551
00:46:16,899 --> 00:46:21,153
Enam puluh peratus lagi ialah haiwan
yang kita ternak untuk dimakan.
552
00:46:25,866 --> 00:46:31,580
Yang lain-lain, daripada tikus ke paus
hanya berjumlah empat peratus.
553
00:46:34,917 --> 00:46:37,669
Kini ini planet kita,
554
00:46:37,753 --> 00:46:41,048
diuruskan oleh manusia untuk manusia.
555
00:46:41,131 --> 00:46:44,801
Tidak banyak yang ditinggalkan
untuk hidupan lain.
556
00:46:51,183 --> 00:46:54,311
Sejak saya mula buat
penggambaran pada 1950-an,
557
00:46:54,394 --> 00:47:00,275
secara purata, populasi haiwan liar
berkurang lebih daripada separuh.
558
00:47:02,653 --> 00:47:04,571
Saya lihat imej ini sekarang
559
00:47:04,655 --> 00:47:07,324
dan sedar bahawa
sebagai orang muda di belantara,
560
00:47:07,407 --> 00:47:09,660
saya menyangka saya
561
00:47:09,743 --> 00:47:13,247
menikmati dunia semula jadi
yang tidak terusik,
562
00:47:13,914 --> 00:47:14,957
ia cuma ilusi.
563
00:47:17,292 --> 00:47:22,089
Hutan, padang rumput
dan lautan itu kini semakin kosong.
564
00:47:27,636 --> 00:47:30,097
Jadi, kini dunia tidak seliar dahulu.
565
00:47:31,682 --> 00:47:34,893
Kita musnahkannya.
Tidak, bukan hanya rosakkannya.
566
00:47:34,977 --> 00:47:39,565
Kita telah musnahkan dunia itu sepenuhnya.
567
00:47:39,648 --> 00:47:42,776
Dunia tanpa manusia itu telah hilang.
568
00:47:45,070 --> 00:47:47,072
Manusia telah menakluki dunia.
569
00:48:29,323 --> 00:48:32,743
Itu ialah kenyataan saksi saya.
570
00:48:33,493 --> 00:48:38,248
Kisah keruntuhan global semasa hayat saya.
571
00:48:43,253 --> 00:48:45,464
Tetapi ia tidak berakhir di situ.
572
00:48:47,299 --> 00:48:49,593
Jika kita teruskan keadaan sekarang,
573
00:48:49,676 --> 00:48:53,764
kerosakan yang teruk semasa hayat saya
574
00:48:53,847 --> 00:48:58,268
akan diatasi oleh kerosakan
selepas hayat saya.
575
00:49:02,022 --> 00:49:04,232
2020
POPULASI DUNIA: 7.8 BILION
576
00:49:04,316 --> 00:49:06,443
KARBON DALAM ATMOSFERA:
415 BAHAGIAN PER JUTA
577
00:49:06,526 --> 00:49:08,695
BELANTARA YANG TINGGAL: 35%
578
00:49:09,905 --> 00:49:14,618
Sains meramalkan
jika saya dilahirkan pada hari ini,
579
00:49:15,243 --> 00:49:17,955
saya akan melihat perkara berikut.
580
00:49:20,540 --> 00:49:22,918
ZAMAN 2030-AN
581
00:49:23,001 --> 00:49:24,628
Hutan hujan Amazon,
582
00:49:24,711 --> 00:49:29,049
ditebang hingga ia tidak dapat hasilkan
lembapan yang cukup,
583
00:49:29,925 --> 00:49:32,344
merosot menjadi padang rumput kering,
584
00:49:32,970 --> 00:49:36,056
mengakibatkan kehilangan spesies
secara besar-besaran
585
00:49:37,057 --> 00:49:40,310
dan mengubah kitaran air global.
586
00:49:47,109 --> 00:49:48,443
Pada masa yang sama,
587
00:49:48,527 --> 00:49:51,780
ais akan tiada di Artik pada musim panas.
588
00:49:54,616 --> 00:49:56,827
Tanpa litupan ais putih,
589
00:49:56,910 --> 00:50:00,664
tenaga matahari kurang dipantulkan
kembali ke angkasa lepas
590
00:50:01,915 --> 00:50:05,419
dan kelajuan pemanasan global meningkat.
591
00:50:07,462 --> 00:50:10,632
ZAMAN 2040-AN
592
00:50:11,883 --> 00:50:13,593
Di sepanjang Utara,
593
00:50:13,677 --> 00:50:16,138
tanah beku mencair,
594
00:50:16,221 --> 00:50:17,764
membebaskan metana,
595
00:50:18,265 --> 00:50:22,894
gas rumah hijau yang beberapa kali
lebih kuat daripada karbon dioksida
596
00:50:24,020 --> 00:50:28,191
mempercepatkan kadar
perubahan iklim dengan mendadak.
597
00:50:31,570 --> 00:50:35,198
ZAMAN 2050-AN
598
00:50:35,699 --> 00:50:39,703
Apabila lautan menjadi
semakin panas dan berasid,
599
00:50:39,786 --> 00:50:42,748
terumbu karang di seluruh dunia mati.
600
00:50:46,626 --> 00:50:49,546
Populasi ikan merosot.
601
00:50:53,175 --> 00:50:56,928
ZAMAN 2080-AN
602
00:50:58,096 --> 00:51:01,308
Penghasilan makanan global dilanda krisis
603
00:51:01,391 --> 00:51:04,478
kerana tanah telah digunakan
dengan melampau.
604
00:51:13,278 --> 00:51:15,781
Serangga pendebungaan hilang
605
00:51:17,991 --> 00:51:21,453
dan cuaca semakin tidak boleh dijangka.
606
00:51:24,122 --> 00:51:27,084
ZAMAN 2100-AN
607
00:51:27,167 --> 00:51:31,004
Planet kita menjadi
empat darjah Celsius lebih panas.
608
00:51:33,089 --> 00:51:37,427
Banyak kawasan Bumi tidak boleh didiami.
609
00:51:40,263 --> 00:51:43,433
Jutaan manusia kehilangan rumah.
610
00:51:46,895 --> 00:51:49,815
Kejadian kepupusan besar-besaran keenam...
611
00:51:50,857 --> 00:51:52,484
sedang berlaku.
612
00:51:59,032 --> 00:52:03,078
Ini siri kejadian sehala
613
00:52:04,079 --> 00:52:06,456
yang membawa perubahan kekal.
614
00:52:08,708 --> 00:52:11,253
Dalam hayat seterusnya,
615
00:52:12,129 --> 00:52:15,382
keselamatan dan kestabilan Holosen,
616
00:52:16,842 --> 00:52:18,844
syurga kita,
617
00:52:20,595 --> 00:52:21,847
akan hilang.
618
00:52:28,687 --> 00:52:31,106
PERSIDANGAN PERUBAHAN IKLIM PBB, 2018
619
00:52:31,189 --> 00:52:32,190
Kini,
620
00:52:32,691 --> 00:52:34,484
kita berdepan bencana buatan manusia
621
00:52:35,318 --> 00:52:37,112
pada skala global.
622
00:52:38,488 --> 00:52:40,907
Ancaman terbesar kita dalam ribuan tahun.
623
00:52:41,408 --> 00:52:43,493
Jika kita tidak bertindak,
624
00:52:43,577 --> 00:52:46,454
keruntuhan peradaban kita...
625
00:52:47,330 --> 00:52:50,917
dan kepupusan besar dunia semula jadi...
626
00:52:51,626 --> 00:52:52,794
akan berlaku.
627
00:52:53,461 --> 00:52:55,088
Tetapi lebih lama dibiarkan,
628
00:52:55,589 --> 00:52:58,675
lebih sukar kita bertindak nanti.
629
00:52:59,801 --> 00:53:01,553
Awak pula boleh bersara.
630
00:53:03,054 --> 00:53:04,389
Tetapi kini awak mahu...
631
00:53:05,182 --> 00:53:07,392
jelaskan kepada kami tentang masalah...
632
00:53:08,393 --> 00:53:09,644
yang kita alami.
633
00:53:11,938 --> 00:53:13,148
Pada masa yang sama...
634
00:53:14,149 --> 00:53:17,652
saya harap saya tidak terlibat
dalam perjuangan ini.
635
00:53:18,820 --> 00:53:21,406
Saya harap ia tidak wujud atau perlu.
636
00:53:21,907 --> 00:53:25,952
Tetapi saya amat bernasib baik dan bertuah
637
00:53:27,579 --> 00:53:31,625
dan saya tentu akan rasa amat bersalah...
638
00:53:32,542 --> 00:53:36,046
jika saya lihat masalah itu
639
00:53:36,129 --> 00:53:38,048
tetapi saya biarkannya sahaja.
640
00:53:38,131 --> 00:53:41,051
FORUM EKONOMI DUNIA DAVOS, 2019
641
00:53:41,134 --> 00:53:45,889
Satu-satunya cara untuk lalu adalah dengan
memanjat tubuh yang berhimpit-himpit.
642
00:53:47,432 --> 00:53:50,101
Haiwan yang berada di bawah
akan mati dipijak.
643
00:54:07,494 --> 00:54:09,245
Kita berdepan...
644
00:54:10,080 --> 00:54:12,749
keruntuhan dunia hidup,
645
00:54:14,542 --> 00:54:17,921
perkara yang melahirkan peradaban kita,
646
00:54:19,464 --> 00:54:23,551
perkara dalam setiap unsur kehidupan kita.
647
00:54:27,055 --> 00:54:29,140
Tiada sesiapa mahu hal ini berlaku.
648
00:54:29,849 --> 00:54:32,852
Tiada sesiapa mampu menghadapinya.
649
00:54:36,481 --> 00:54:38,233
Apa patut kita buat?
650
00:54:40,694 --> 00:54:42,529
Ia mudah sahaja.
651
00:54:43,863 --> 00:54:46,157
Ia sudah lama berada di depan kita.
652
00:54:48,493 --> 00:54:50,870
Untuk pulihkan semula kestabilan planet,
653
00:54:51,705 --> 00:54:54,416
kita perlu pulihkan
kepelbagaian biologinya,
654
00:54:56,710 --> 00:54:59,129
iaitu perkara yang kita musnahkan.
655
00:55:03,425 --> 00:55:07,220
Itu sahaja cara untuk keluar
daripada krisis ciptaan kita ini.
656
00:55:10,265 --> 00:55:13,435
Kita perlu liarkan semula dunia.
657
00:55:53,558 --> 00:55:57,479
Liarkan semula dunia lebih mudah
daripada yang kita sangka
658
00:55:58,146 --> 00:56:01,816
dan perubahan yang perlu dibuat
cuma akan menguntungkan kita
659
00:56:01,900 --> 00:56:03,902
dan generasi seterusnya.
660
00:56:05,111 --> 00:56:06,363
Seabad dari sekarang,
661
00:56:06,446 --> 00:56:09,574
planet kita akan jadi tempat liar semula
662
00:56:10,158 --> 00:56:11,993
dan saya akan beritahu caranya.
663
00:56:19,793 --> 00:56:24,214
Setiap spesies lain di Bumi
mencapai populasi maksimum
664
00:56:24,297 --> 00:56:25,799
selepas suatu masa.
665
00:56:27,092 --> 00:56:29,052
Nombor yang boleh dikekalkan
666
00:56:29,135 --> 00:56:31,596
berdasarkan sumber semula jadi yang ada.
667
00:56:34,224 --> 00:56:35,767
Tanpa batasan penghalang,
668
00:56:35,850 --> 00:56:40,688
populasi kita telah meningkat secara
mendadak sepanjang hayat saya.
669
00:56:41,439 --> 00:56:43,233
Mengikut anggaran terkini,
670
00:56:43,316 --> 00:56:48,947
akan ada 11 bilion manusia
di Bumi menjelang 2100.
671
00:56:49,781 --> 00:56:54,035
Tetapi kita boleh perlahankan
atau hentikan pertumbuhan populasi
672
00:56:54,119 --> 00:56:56,579
sebelum ia mencapai tahap itu.
673
00:57:01,751 --> 00:57:07,382
Standard hidup Jepun meningkat mendadak
pada separuh akhir abad ke-20.
674
00:57:08,633 --> 00:57:11,511
Apabila penjagaan kesihatan
dan pendidikan meningkat,
675
00:57:11,594 --> 00:57:15,056
harapan dan peluang orang meningkat
676
00:57:15,140 --> 00:57:17,475
dan kadar kelahiran menurun.
677
00:57:19,144 --> 00:57:24,816
Pada 1950-an, keluarga Jepun
mungkin ada tiga atau lebih anak.
678
00:57:25,942 --> 00:57:29,988
Menjelang 1975, puratanya dua anak.
679
00:57:33,074 --> 00:57:36,828
Hasilnya populasi kini telah stabil
680
00:57:36,911 --> 00:57:39,789
dan tidak berubah sangat
sejak alaf baharu.
681
00:57:41,416 --> 00:57:45,628
Ada petanda hal ini
mula berlaku di seluruh dunia.
682
00:57:48,464 --> 00:57:50,425
Apabila semua negara membangun,
683
00:57:50,508 --> 00:57:53,094
orang memilih
untuk mempunyai kurang anak.
684
00:57:57,515 --> 00:58:00,935
Jumlah bayi yang dilahirkan
di seluruh dunia setiap tahun
685
00:58:01,019 --> 00:58:03,396
tidak lama lagi akan stabil.
686
00:58:05,690 --> 00:58:08,276
Punca utama populasi masih meningkat
687
00:58:08,902 --> 00:58:11,488
adalah kerana ramai antara kita
hidup lebih lama.
688
00:58:13,490 --> 00:58:15,158
Sampai suatu tahap nanti,
689
00:58:15,658 --> 00:58:19,495
populasi manusia akan mencapai
kemuncak buat kali pertama.
690
00:58:21,122 --> 00:58:22,624
Lebih cepat itu berlaku,
691
00:58:22,707 --> 00:58:26,294
lebih mudah kerja
yang kita perlu buat nanti.
692
00:58:30,673 --> 00:58:33,676
Dengan bekerja keras untuk keluarkan
manusia daripada kemiskinan,
693
00:58:34,344 --> 00:58:37,055
memberikan seluruh akses
penjagaan kesihatan
694
00:58:37,764 --> 00:58:42,602
dan membolehkan perempuan khususnya,
bersekolah selama mungkin,
695
00:58:42,685 --> 00:58:46,940
kita boleh capai kemuncaknya lebih awal
dan pada tahap lebih rendah.
696
00:58:48,566 --> 00:58:50,610
Kenapa kita mahu buat perkara ini?
697
00:58:51,110 --> 00:58:55,448
Memberi orang peluang hidup
yang lebih baik memang patut dibuat.
698
00:58:56,074 --> 00:59:00,245
Caranya adalah dengan meningkatkan
standard kehidupan di seluruh dunia
699
00:59:00,328 --> 00:59:03,414
tanpa meningkatkan impak kita
terhadap dunia itu.
700
00:59:03,915 --> 00:59:05,458
Bunyinya mungkin mustahil
701
00:59:05,542 --> 00:59:08,336
tetapi ada cara untuk kita lakukannya.
702
00:59:17,762 --> 00:59:21,391
Dunia hidup secara asasnya
dijana oleh suria.
703
00:59:24,185 --> 00:59:26,229
Tumbuhan Bumi menyerap
704
00:59:26,312 --> 00:59:31,109
tiga trilion kilowatt per jam
tenaga suria setiap hari.
705
00:59:32,151 --> 00:59:38,032
Cahaya matahari sahaja mampu membekalkan
hampir 20 kali tenaga yang kita perlukan.
706
00:59:42,620 --> 00:59:46,040
Bayangkan jika kita
berhenti guna bahan api fosil
707
00:59:46,624 --> 00:59:51,462
dan jana dunia kita dengan
tenaga semula jadi yang kekal juga
708
00:59:52,463 --> 00:59:57,468
seperti cahaya matahari,
angin, air dan geoterma.
709
01:00:03,850 --> 01:00:05,685
Ketika peralihan abad,
710
01:00:05,768 --> 01:00:09,606
Maghribi bergantung pada
minyak dan gas import
711
01:00:09,689 --> 01:00:11,899
untuk seluruh tenaganya.
712
01:00:12,650 --> 01:00:17,196
Kini, ia menjana sendiri
40 peratus tenaganya
713
01:00:17,280 --> 01:00:20,116
daripada rangkaian loji kuasa
boleh diperbaharu,
714
01:00:20,199 --> 01:00:23,578
termasuk ladang suria terbesar dunia.
715
01:00:27,999 --> 01:00:29,625
Terletak di penjuru Sahara
716
01:00:30,710 --> 01:00:33,212
dan disambung terus ke Eropah selatan,
717
01:00:33,921 --> 01:00:39,886
Maghribi boleh menjadi pengeksport
tenaga suria menjelang 2050.
718
01:00:46,976 --> 01:00:48,853
Dalam 20 tahun,
719
01:00:48,936 --> 01:00:53,566
tenaga boleh diperbaharu dijangka
menjadi sumber kuasa utama.
720
01:00:55,109 --> 01:00:58,071
Tetapi kita boleh jadikannya
sumber tenaga tunggal.
721
01:00:58,988 --> 01:01:02,950
Memang tidak masuk akal
apabila bank dan simpanan kita
722
01:01:03,034 --> 01:01:05,244
melabur dalam bahan api fosil
723
01:01:06,412 --> 01:01:08,206
apabila perkara inilah
724
01:01:08,289 --> 01:01:11,876
yang mengancam masa hadapan kita.
725
01:01:14,587 --> 01:01:17,965
Masa hadapan boleh diperbaharu
akan penuh dengan faedah.
726
01:01:18,800 --> 01:01:21,678
Tenaga akan lebih murah di mana-mana,
727
01:01:23,346 --> 01:01:26,182
bandar kita akan lebih bersih dan senyap
728
01:01:27,558 --> 01:01:30,728
dan tenaga boleh diperbaharu
tidak akan habis.
729
01:01:46,202 --> 01:01:50,331
Dunia hidup tidak boleh berfungsi
tanpa lautan yang sihat
730
01:01:50,415 --> 01:01:51,958
dan begitu juga kita.
731
01:01:58,381 --> 01:02:00,299
Lautan ialah sekutu penting
732
01:02:00,383 --> 01:02:03,678
dalam peperangan untuk mengurangkan
karbon atmosfera.
733
01:02:06,556 --> 01:02:08,307
Dengan lebih kepelbagaian,
734
01:02:08,391 --> 01:02:10,852
ia akan berfungsi dengan lebih baik.
735
01:02:28,327 --> 01:02:33,458
Lautan juga penting kepada kita semua
sebagai sumber makanan.
736
01:02:36,878 --> 01:02:41,758
Perikanan ialah sumber makanan liar yang
terbesar dan jika dibuat dengan betul,
737
01:02:41,841 --> 01:02:43,468
ia boleh berterusan
738
01:02:44,761 --> 01:02:48,097
kerana ia menguntungkan kedua-dua pihak.
739
01:02:49,056 --> 01:02:51,142
Semakin sihat habitat laut,
740
01:02:51,225 --> 01:02:53,060
semakin banyaklah ikan
741
01:02:53,144 --> 01:02:55,396
dan semakin banyak yang boleh dimakan.
742
01:03:02,570 --> 01:03:06,449
Palau ialah negara Pulau Pasifik
743
01:03:06,532 --> 01:03:11,037
yang bergantung pada terumbu karang
untuk perikanan dan pelancongan.
744
01:03:15,500 --> 01:03:17,794
Apabila bekalan ikan mula merosot,
745
01:03:17,877 --> 01:03:19,837
orang Palau bertindak
746
01:03:19,921 --> 01:03:22,048
dengan mengehadkan penangkapan ikan
747
01:03:22,131 --> 01:03:25,760
dan mengharamkan sepenuhnya
penangkapan ikan di banyak tempat.
748
01:03:29,180 --> 01:03:33,184
Populasi ikan yang dilindungi
tidak lama kemudian menjadi amat sihat,
749
01:03:33,267 --> 01:03:36,646
dan melimpah ke kawasan
penangkapan ikan yang dibenarkan.
750
01:03:42,235 --> 01:03:43,319
Hasilnya,
751
01:03:43,402 --> 01:03:47,740
kawasan larangan menangkap ikan
meningkatkan tangkapan nelayan tempatan
752
01:03:47,823 --> 01:03:51,619
sambil membolehkan
batu karang pulih semula.
753
01:03:56,832 --> 01:04:01,295
Bayangkan jika kita guna pendekatan
yang sama di serata dunia.
754
01:04:02,505 --> 01:04:07,593
Zon larangan menangkap ikan
seluas lebih satu pertiga daripada laut
755
01:04:07,677 --> 01:04:12,348
dijangka cukup untuk membekalkan
ikan yang kita perlukan.
756
01:04:18,187 --> 01:04:20,022
Di perairan antarabangsa,
757
01:04:20,106 --> 01:04:25,695
PBB cuba mewujudkan zon larangan
menangkap ikan yang terbesar sekali.
758
01:04:28,072 --> 01:04:29,198
Tindakan ini
759
01:04:29,282 --> 01:04:31,701
akan mengubah lautan terbuka
760
01:04:31,784 --> 01:04:35,621
daripada tempat yang kosong
akibat kapal nelayan bersubsidi
761
01:04:35,705 --> 01:04:41,419
kepada lautan belantara yang akan
membantu kita memerangi perubahan iklim.
762
01:04:43,004 --> 01:04:46,090
Kawasan simpanan hidupan liar
yang terbesar di dunia.
763
01:05:02,440 --> 01:05:04,108
Di darat pula,
764
01:05:04,609 --> 01:05:08,321
kita perlu kurangkan
kawasan perladangan secara mendadak
765
01:05:08,404 --> 01:05:11,198
bagi memberi ruang
untuk hutan tumbuh kembali.
766
01:05:11,282 --> 01:05:14,160
Cara paling cepat dan berkesan
untuk lakukannya
767
01:05:14,243 --> 01:05:16,454
adalah dengan mengubah diet kita.
768
01:05:21,917 --> 01:05:24,587
Karnivor besar
secara semula jadi tidak banyak
769
01:05:24,670 --> 01:05:28,257
kerana ia memerlukan
banyak mangsa untuk hidup.
770
01:05:35,014 --> 01:05:38,184
Bagi setiap pemangsa di Serengeti,
771
01:05:38,267 --> 01:05:41,520
ada lebih 100 haiwan mangsa.
772
01:05:45,775 --> 01:05:47,777
Setiap kali kita memilih daging,
773
01:05:47,860 --> 01:05:50,279
kita juga tanpa sedar meminta
774
01:05:50,363 --> 01:05:52,782
ruang yang besar.
775
01:05:57,828 --> 01:06:02,625
Planet ini tidak dapat menampung
berbilion pemakan daging yang besar.
776
01:06:03,334 --> 01:06:05,127
Ruangnya tidak mencukupi.
777
01:06:09,173 --> 01:06:12,718
Jika kita semua mempunyai
diet berasaskan tumbuhan,
778
01:06:13,260 --> 01:06:17,264
kita cuma perlukan separuh
daripada tanah yang kita guna sekarang.
779
01:06:19,141 --> 01:06:23,145
Disebabkan kita akan menumpukan
pada penanaman tumbuhan,
780
01:06:23,229 --> 01:06:27,024
kita boleh meningkatkan
hasil tanah dengan banyak.
781
01:06:32,822 --> 01:06:37,952
Belanda salah satu daripada negara
yang berpenduduk paling padat.
782
01:06:39,161 --> 01:06:42,540
Ia penuh dengan ladang keluarga yang kecil
783
01:06:42,623 --> 01:06:44,583
yang tidak boleh dibesarkan lagi.
784
01:06:47,253 --> 01:06:52,925
Jadi, peladang Belanda mahir
menggunakan ruang dengan sebaiknya.
785
01:06:55,594 --> 01:06:58,889
Mereka lakukannya dengan cara lestari,
786
01:07:02,184 --> 01:07:05,771
mengeluarkan hasil sepuluh kali ganda
dalam dua generasi
787
01:07:05,855 --> 01:07:08,441
dengan menggunakan air yang kurang,
788
01:07:09,191 --> 01:07:12,236
racun serangga yang kurang,
baja yang kurang
789
01:07:12,778 --> 01:07:14,780
dan bebaskan karbon yang kurang.
790
01:07:19,410 --> 01:07:20,703
Walaupun saiznya kecil,
791
01:07:20,786 --> 01:07:26,250
Belanda kini pengeksport makanan
kedua terbesar dunia.
792
01:07:30,796 --> 01:07:36,719
Kita memang boleh menggunakan
kaedah berteknologi rendah dan tinggi
793
01:07:36,802 --> 01:07:40,514
untuk hasilkan lebih banyak makanan
dengan tanah yang lebih sedikit.
794
01:07:42,641 --> 01:07:46,228
Kita boleh mula hasilkan
makanan di ruang baharu.
795
01:07:48,773 --> 01:07:51,275
Di dalam bangunan di bandar.
796
01:07:54,945 --> 01:07:58,365
Malah di tempat yang tiada tanah langsung.
797
01:08:12,046 --> 01:08:14,548
Apabila kita memajukan cara kita berladang
798
01:08:14,632 --> 01:08:17,259
kita akan mula mengurangkan
pengambilan tanah
799
01:08:17,343 --> 01:08:20,763
yang kita buat sejak kita mula berladang.
800
01:08:21,597 --> 01:08:27,686
Ini penting kerana kita amat perlukan
semua tanah percuma itu.
801
01:08:34,944 --> 01:08:39,990
Hutan ialah komponen asas
pemulihan planet kita.
802
01:08:41,575 --> 01:08:45,996
Ia teknologi alam yang terbaik
untuk memerangkap karbon
803
01:08:48,082 --> 01:08:50,835
dan ia pusat kepelbagaian biologi.
804
01:08:55,172 --> 01:08:58,175
Sekali lagi, dua ciri ini bekerjasama.
805
01:08:58,717 --> 01:09:01,720
Semakin liar dan pelbagai hutan itu,
806
01:09:01,804 --> 01:09:05,933
semakin berkesan ia menyerap
karbon daripada atmosfera.
807
01:09:08,018 --> 01:09:12,481
Kita mesti segera hentikan
penebangan hutan di semua tempat...
808
01:09:13,566 --> 01:09:16,443
dan tanam tanaman
seperti kelapa sawit dan soya
809
01:09:16,527 --> 01:09:20,114
hanya di tanah yang hutannya
telah lama ditebang.
810
01:09:21,407 --> 01:09:24,034
Lagipun, ia memang banyak.
811
01:09:25,786 --> 01:09:27,997
Tetapi kita boleh buat lebih baik.
812
01:09:32,001 --> 01:09:37,673
Seabad dahulu, lebih tiga perempat
Costa Rica ditutupi hutan.
813
01:09:46,056 --> 01:09:48,684
Menjelang 1980-an,
pembalakan tidak terkawal
814
01:09:48,767 --> 01:09:51,478
mengurangkannya hingga satu perempat.
815
01:09:54,523 --> 01:09:56,567
Kerajaan bertindak
816
01:09:56,650 --> 01:10:01,572
menawarkan geran kepada pemilik tanah
untuk menanam pokok asal.
817
01:10:06,035 --> 01:10:10,039
Dalam 25 tahun sahaja,
hutannya telah kembali
818
01:10:10,122 --> 01:10:13,250
menutupi separuh Costa Rica semula.
819
01:10:18,839 --> 01:10:22,843
Bayangkan jika kita boleh capai
perkara ini pada tahap global.
820
01:10:25,804 --> 01:10:28,140
Kewujudan semula pokok akan menyerap
821
01:10:28,224 --> 01:10:31,227
sehingga dua pertiga daripada karbon
822
01:10:31,310 --> 01:10:35,522
yang telah dibebaskan ke atmosfera
akibat aktiviti kita setakat ini.
823
01:10:43,072 --> 01:10:44,823
Dengan semua perkara ini,
824
01:10:45,407 --> 01:10:47,826
ada satu prinsip paling penting.
825
01:10:50,996 --> 01:10:53,249
Alam semula jadi ialah sekutu terbesar
826
01:10:53,749 --> 01:10:56,335
dan ilham terhebat kita.
827
01:10:58,629 --> 01:11:02,341
Kita cuma perlu ikut cara alam selama ini.
828
01:11:04,260 --> 01:11:08,430
Ia telah lama merungkai misteri
rahsia kehidupan.
829
01:11:14,395 --> 01:11:18,440
Dalam dunia ini, sesuatu spesies
hanya boleh hidup biak...
830
01:11:19,817 --> 01:11:23,612
apabila semua yang di sekelilingnya
hidup biak juga.
831
01:11:29,785 --> 01:11:32,746
Kita boleh selesaikan masalah
yang kita hadapi kini
832
01:11:32,830 --> 01:11:35,499
dengan menerima hakikat ini.
833
01:11:38,419 --> 01:11:40,629
Jika kita jaga alam semula jadi,
834
01:11:42,381 --> 01:11:45,175
alam semula jadi akan jaga kita.
835
01:11:48,095 --> 01:11:50,556
Kini masanya untuk spesies kita
836
01:11:50,639 --> 01:11:53,267
untuk berhenti membesar,
837
01:11:55,394 --> 01:11:58,772
untuk memulakan hidup di planet kita
838
01:11:58,856 --> 01:12:00,816
seimbang dengan alam semula jadi,
839
01:12:03,527 --> 01:12:06,280
untuk mula berkembang maju.
840
01:12:09,533 --> 01:12:13,370
Apabila difikirkan,
kita sedang selesaikan perjalanan.
841
01:12:14,913 --> 01:12:17,833
Sepuluh ribu tahun lalu,
sebagai pemburu-pengumpul
842
01:12:18,667 --> 01:12:22,713
kita hidup dengan lestari
kerana itu sahaja pilihan yang ada.
843
01:12:24,089 --> 01:12:25,466
Lama kemudiannya,
844
01:12:26,550 --> 01:12:29,636
ia kembali menjadi satu-satunya pilihan.
845
01:12:29,720 --> 01:12:31,638
Kita perlu mencari semula...
846
01:12:33,015 --> 01:12:34,683
cara untuk menjadi lestari,
847
01:12:34,767 --> 01:12:38,228
berubah daripada terasing
dengan alam semula jadi
848
01:12:38,771 --> 01:12:43,067
kembali menjadi sebahagian
daripada alam semula jadi.
849
01:12:48,280 --> 01:12:51,325
Malam ini, kami ada
rancangan berbeza untuk anda.
850
01:12:54,161 --> 01:12:57,456
Jika kita boleh tukar
cara kita hidup di Bumi,
851
01:12:58,457 --> 01:13:01,043
masa hadapan alternatif akan muncul.
852
01:13:04,963 --> 01:13:06,340
Dalam masa hadapan ini,
853
01:13:06,924 --> 01:13:09,968
kita jumpa cara untuk memanfaatkan tanah
854
01:13:10,052 --> 01:13:13,472
yang membantu, bukan mengganggu alam,
855
01:13:15,057 --> 01:13:20,854
cara mengaut hasil laut yang
membolehkannya cepat membiak semula
856
01:13:27,778 --> 01:13:32,199
dan cara untuk menuai
hutan kita dengan lestari.
857
01:13:35,744 --> 01:13:39,915
Kita akan akhirnya belajar
cara bekerjasama dengan alam
858
01:13:39,998 --> 01:13:42,459
dan bukan melawannya.
859
01:13:45,212 --> 01:13:46,130
Akhirnya,
860
01:13:46,630 --> 01:13:49,675
selepas seumur hidup
meneroka dunia hidup,
861
01:13:49,758 --> 01:13:51,718
ada satu perkara yang saya pasti.
862
01:13:52,886 --> 01:13:55,639
Ini bukan tentang
menyelamatkan planet kita.
863
01:13:56,849 --> 01:13:59,184
Ini tentang menyelamatkan diri kita.
864
01:14:04,148 --> 01:14:07,192
Sebenarnya, jika kita ada atau tiada,
865
01:14:07,693 --> 01:14:10,571
dunia semula jadi akan membangun semula.
866
01:14:20,372 --> 01:14:24,585
Dalam 30 tahun
sejak Chernobyl ditinggalkan,
867
01:14:25,419 --> 01:14:28,755
hutan telah tumbuh semula di kawasan ini.
868
01:14:40,225 --> 01:14:44,354
Kini, hutan telah menawan bandar ini.
869
01:14:58,202 --> 01:15:03,040
Ini menjadi tempat perlindungan
haiwan liar yang amat jarang ditemui.
870
01:15:09,713 --> 01:15:14,426
Ia juga bukti hebat bahawa
betapa teruknya kesilapan kita,
871
01:15:14,968 --> 01:15:18,013
alam semula jadi
akhirnya akan mengatasinya.
872
01:15:22,643 --> 01:15:25,187
Dunia hidup akan bertahan.
873
01:15:27,689 --> 01:15:31,235
Takdir manusia tidak semestinya begitu.
874
01:15:34,154 --> 01:15:38,075
Kita sampai sejauh ini
kerana kita makhluk paling pandai
875
01:15:38,158 --> 01:15:39,826
yang pernah hidup.
876
01:15:44,456 --> 01:15:46,291
Tetapi untuk teruskannya,
877
01:15:46,375 --> 01:15:49,127
kita perlukan lebih daripada kepandaian.
878
01:15:51,171 --> 01:15:52,172
Kita perlukan...
879
01:15:53,257 --> 01:15:54,258
kebijaksanaan.
880
01:16:07,312 --> 01:16:08,855
Ada banyak perbezaan
881
01:16:08,939 --> 01:16:11,858
antara manusia dan spesies lain di Bumi
882
01:16:12,484 --> 01:16:17,531
tetapi cuma kita sahaja
boleh meramal masa hadapan.
883
01:16:19,032 --> 01:16:23,078
Telah lama saya dan mungkin anda,
risau menghadapi masa hadapan itu
884
01:16:24,121 --> 01:16:28,500
tetapi kini jelas
bahawa harapan masih ada.
885
01:16:29,710 --> 01:16:32,129
Ada peluang untuk kita betulkan keadaan,
886
01:16:32,921 --> 01:16:36,633
sempurnakan penambahbaikan diri,
menguruskan impak kita
887
01:16:36,717 --> 01:16:41,388
dan sekali lagi menjadi spesies yang
seimbang dengan alam semula jadi.
888
01:16:41,972 --> 01:16:45,183
Kita cuma perlukan keazaman
untuk lakukannya.
889
01:16:45,684 --> 01:16:50,480
Kini kita ada peluang untuk mencipta
rumah yang sempurna untuk diri kita
890
01:16:51,106 --> 01:16:57,404
dan memulihkan semula dunia yang kaya,
sihat dan luar biasa yang kita warisi.
891
01:16:58,488 --> 01:16:59,906
Bayangkannya.
892
01:17:45,494 --> 01:17:49,331
FILEM INI IALAH KENYATAAN SAKSI
DAVID ATTENBOROUGH
893
01:17:49,414 --> 01:17:53,251
SIAPA LAGI YANG PERLU MENONTONNYA?
894
01:22:19,142 --> 01:22:22,145
Terjemahan sari kata oleh Majdi Omar