1 00:00:09,800 --> 00:00:14,080 Bangli Narkotika Prison. Bali, Indonesia. 2 00:00:14,160 --> 00:00:16,720 Umagang kayganda! 3 00:00:17,240 --> 00:00:21,160 Ayon sa mga awtoridad, tinutulungan nilang magbago ang mga may kaso ng droga… 4 00:00:21,240 --> 00:00:23,680 Ayaw sa droga, tagumpay ang gusto! 5 00:00:25,480 --> 00:00:28,680 …gamit ang bago at puwersahang rehab program. 6 00:00:29,200 --> 00:00:33,400 May kaparusahan pag di ka sumunod sa mga patakaran dito. 7 00:00:33,480 --> 00:00:34,560 Nararamdaman ko 8 00:00:34,640 --> 00:00:39,120 na pinagpapala pa rin ako ng kulungang ito. 9 00:00:39,200 --> 00:00:43,200 Pero sa bansa kung saan sobrang minamaliit ang mga may kaso ng droga… 10 00:00:43,280 --> 00:00:46,080 May parusang kamatayan sa drug trafficking ang gobyerno n'yo. 11 00:00:46,160 --> 00:00:48,040 Oo nga. Tama. 12 00:00:48,120 --> 00:00:50,480 No'ng nagdodroga ka pa, salbahe ka ba? 13 00:00:50,560 --> 00:00:52,080 Oo, masama ako no'n. 14 00:00:52,160 --> 00:00:57,760 Magiging mabuti pa kaya ang tingin ng lipunan sa mga bilanggong ito? 15 00:00:57,840 --> 00:01:02,000 Isang linggo akong makukulong dito para malaman ko. 16 00:01:03,080 --> 00:01:06,080 Pero di na bago sa akin ang makulong. 17 00:01:06,160 --> 00:01:08,360 Ako si Raphael Rowe. 18 00:01:08,440 --> 00:01:11,720 Nahatulan ako sa UK sa salang pagpatay na di ko ginawa, 19 00:01:12,720 --> 00:01:15,480 at nasentensiyahan habambuhay na walang parole. 20 00:01:16,320 --> 00:01:19,040 Tumagal nang 12 taon bago ko nalinis ang pangalan ko. 21 00:01:19,120 --> 00:01:21,640 Ngayon, iniikot ko ang mundo 22 00:01:22,400 --> 00:01:24,400 para malaman kung ano ba ang buhay 23 00:01:24,480 --> 00:01:27,920 sa loob ng pinakamahihigpit na bilangguan sa mundo. 24 00:01:37,120 --> 00:01:38,880 Bali sa Indonesia. 25 00:01:41,360 --> 00:01:44,600 Dumadagsa rito ang mga bakasyonista mula sa buong mundo, 26 00:01:46,240 --> 00:01:48,800 pero sa likod ng puro party na imahe, 27 00:01:48,880 --> 00:01:52,880 iba ang mundong ginagalawan ng mga ordinaryong Indonesian. 28 00:01:52,960 --> 00:01:55,440 Isang lugar na may konserbatibong mga tao 29 00:01:55,520 --> 00:01:59,360 na malaki ang galit sa droga. 30 00:02:05,120 --> 00:02:06,400 Dapat ikumpara natin 31 00:02:06,480 --> 00:02:10,600 ang 15,000 kabataan natin na namamatay dahil sa droga 32 00:02:10,680 --> 00:02:16,360 sa bilang ng mga drug dealer na namamatay kada taon. 33 00:02:17,360 --> 00:02:21,400 Magdeklara dapat uli tayo ng malawakang laban kontra droga. 34 00:02:22,400 --> 00:02:26,480 Ang pamamaraan ni President Joko Widodo na kontrobersiyal at malupit 35 00:02:26,560 --> 00:02:29,480 ay nangangahulugan ng parusang kamatayan sa mga drug trafficker 36 00:02:29,560 --> 00:02:32,120 at mahabang sentensiya sa mga gumagamit. 37 00:02:32,200 --> 00:02:35,920 Pagdating sa droga, napakahigpit ng mga batas ng Indonesia, 38 00:02:36,000 --> 00:02:39,080 at dahil dito, marami ang nakukulong. 39 00:02:39,160 --> 00:02:42,200 Pag nahulihan ka ng kahit kaunting marijuana, 40 00:02:42,280 --> 00:02:44,800 puwede kang makulong nang maraming taon. 41 00:02:44,880 --> 00:02:48,080 Pero handa pa ring sumugal ang mga tao. 42 00:02:53,480 --> 00:02:56,160 Dahil dito, ang mga bilangguan sa Indonesia 43 00:02:56,240 --> 00:03:00,160 ay punong-puno ng mga may kaso ng droga. 44 00:03:00,920 --> 00:03:03,080 Kaya nakaisip ang gobyerno 45 00:03:03,160 --> 00:03:06,800 ng radikal na paraan ng drug rehabilitation. 46 00:03:12,000 --> 00:03:16,440 Papunta na ako ngayon sa Lapas Narkotika Bangli Prison, 47 00:03:16,520 --> 00:03:18,760 silangang bahagi ng Bali. 48 00:03:19,360 --> 00:03:23,000 Para lang sa mga may kaso ng droga ang bilangguan na 'yon. 49 00:03:24,880 --> 00:03:28,560 Sinabihan ako na ang rehabilitation program daw 50 00:03:28,640 --> 00:03:32,600 ay tungkol sa pagkondisyon uli ng isipan ng mga bilanggo. 51 00:03:32,680 --> 00:03:35,440 Umuubra man 'yon o hindi, malalaman ko rin. 52 00:03:36,040 --> 00:03:39,960 Layunin ng Bangli Narkotika Prison na gamutin ang mga adik sa droga 53 00:03:40,040 --> 00:03:43,600 at ituwid ang mga drug dealer, at nabalitaan kong ang mga paraan nila, 54 00:03:43,680 --> 00:03:47,360 ay malayo sa mga nakasanayan natin sa Western prisons. 55 00:03:47,440 --> 00:03:51,680 Isa siguro ito sa mga unang pagkakataon na pinayagan nila ang dayuhang tulad ko 56 00:03:51,760 --> 00:03:54,120 na makapasok sa bilangguan ng Indonesia 57 00:03:54,200 --> 00:03:56,240 dahil masekreto ang gobyerno 58 00:03:56,320 --> 00:03:59,480 pagdating sa pagtrato nila sa mga presong Indonesian. 59 00:04:08,280 --> 00:04:09,120 Halika. 60 00:04:20,200 --> 00:04:21,040 Upo. 61 00:04:24,040 --> 00:04:26,240 -Raphael Rowe? -Oo. 62 00:04:26,320 --> 00:04:30,120 Sinalubong ako ng head warden ng kulungan at ng deputy niya. 63 00:04:30,920 --> 00:04:33,320 Basta sundin mo lang ang patakaran dito. 64 00:04:34,400 --> 00:04:36,000 Basta matino ka, 65 00:04:36,080 --> 00:04:38,520 titiyakin ko sa 'yong okay ang lahat. 66 00:04:38,600 --> 00:04:42,120 Ano ang mangyayari pag may di sumunod sa patakaran? 67 00:04:42,200 --> 00:04:43,240 Sundin dapat. 68 00:04:44,480 --> 00:04:48,760 Pag di mo sinunod ang mga patakaran, may kaparusahan. 69 00:04:51,880 --> 00:04:53,440 Dadaan ka sa masusing body check. 70 00:04:54,480 --> 00:04:55,440 Tayo. 71 00:04:55,520 --> 00:04:58,960 Maghubad ka at mag-squat. Squat. 72 00:05:03,080 --> 00:05:07,280 Tapos, umihi ka rito sa lalagyan para makapagsagawa kami ng pagsusuri. 73 00:05:11,880 --> 00:05:14,720 Sinusuri n'yo ang ihi ko. Ano ang hinahanap n'yo? 74 00:05:15,280 --> 00:05:18,680 Marijuana, shabu-shabu, o ecstasy. 75 00:05:19,200 --> 00:05:20,680 At ano naman 'yong shabu? 76 00:05:21,320 --> 00:05:22,520 Crystal meth 'yon. 77 00:05:22,600 --> 00:05:25,360 -Crystal meth ang shabu-shabu. -Oo. 78 00:05:25,440 --> 00:05:27,960 Isa ba 'yon sa mga pinakagamit na droga? 79 00:05:28,040 --> 00:05:28,920 Oo. 80 00:05:37,960 --> 00:05:42,440 Nakakulong sa apat na cell block ang mga bilanggo sa Bangli. 81 00:05:42,520 --> 00:05:45,040 May exercise yard sa gitna, 82 00:05:45,120 --> 00:05:48,120 na may mga espasyo sa paligid para makapagdasal sila 83 00:05:48,200 --> 00:05:49,800 at may farm din. 84 00:05:50,320 --> 00:05:54,200 Para sa 468 preso lang talaga ito, 85 00:05:55,360 --> 00:05:58,240 pero sa dami ng nakukulong na may kaso ng droga, 86 00:05:58,320 --> 00:06:00,600 nasa 1,000 na ang nandito. 87 00:06:01,520 --> 00:06:03,840 Pero para sa siksikang bilangguan, 88 00:06:03,920 --> 00:06:06,480 sobrang tahimik dito. 89 00:06:08,440 --> 00:06:10,760 -Hi. Ako si Daus. -Hello. Daus. Ako si Raphael. 90 00:06:10,840 --> 00:06:13,920 -Raphael, nice to meet you. -Si Daus ay 38-anyos. 91 00:06:14,000 --> 00:06:16,840 Halos anim na taon na siyang nakakulong. 92 00:06:16,920 --> 00:06:19,440 -Ayos, okay. -Doon ka sa selda ko. 93 00:06:19,520 --> 00:06:21,520 -Okay, Daus. Mauna ka. -Sige. 94 00:06:28,720 --> 00:06:29,720 Ito ang C block. 95 00:06:30,240 --> 00:06:32,040 Wisma Citra ang tawag? 96 00:06:32,120 --> 00:06:34,480 Oo. Citra 'yong "C." 97 00:06:35,080 --> 00:06:37,920 Ito 'yong bagong makakasama natin. 98 00:06:38,000 --> 00:06:39,320 Hello. 99 00:06:39,400 --> 00:06:42,760 May puwesto rito para sa 'yo. 100 00:06:42,840 --> 00:06:44,640 Sa tabi ni Rio. 101 00:06:44,720 --> 00:06:46,120 -Aming. -Fito. 102 00:06:46,200 --> 00:06:47,560 -Fito. -David. 103 00:06:47,640 --> 00:06:48,560 -Raphael. -Ayos. 104 00:06:48,640 --> 00:06:50,000 -Raphael. -Okay. 105 00:06:50,600 --> 00:06:53,280 "Tamping" ang karamihan sa amin. 106 00:06:53,360 --> 00:06:55,320 Bale, mga trabahador kami rito. 107 00:06:55,400 --> 00:06:57,040 Tamping? Nagtatrabaho? 108 00:06:57,120 --> 00:06:59,960 Oo, nagtatrabaho ang lahat ng nasa seldang ito. 109 00:07:00,040 --> 00:07:03,480 Bilang tamping, pinapanatili naming malinis ang lahat. 110 00:07:04,080 --> 00:07:07,400 Bale, ano ang meron dito sa selda? Ano 'yong nasa sulok? 111 00:07:07,480 --> 00:07:10,120 -Banyo 'yon. -Bale, may privacy naman kayo. 112 00:07:10,200 --> 00:07:11,640 Oo, may kurtina. 113 00:07:11,720 --> 00:07:12,880 Okay. 114 00:07:12,960 --> 00:07:15,360 -Dalawampu tayo rito sa selda. -Oo. 115 00:07:15,440 --> 00:07:18,640 Di ko maisip kung paano tayong 20 rito 116 00:07:19,200 --> 00:07:23,080 pag gabi, sobrang dikit-dikit tayo. Di ako sanay sa gano'n. 117 00:07:23,760 --> 00:07:25,000 Aayusin natin lahat. 118 00:07:25,080 --> 00:07:29,080 Bale, may nakatoka para sa gawain. At alam ng lahat ang gagawin nila. 119 00:07:29,160 --> 00:07:31,120 Oo. Bale, isasali kita sa listahan. 120 00:07:31,200 --> 00:07:35,160 Okay, may mga gagawin pala ako. Nakangiti ka. Gusto mo 'yong gano'n. 121 00:07:35,240 --> 00:07:37,640 -Oo, gusto ko 'yon. -Gusto niya. 122 00:07:37,720 --> 00:07:39,400 Gusto mo 'kong samahan sa labas at… 123 00:07:39,480 --> 00:07:42,040 -Oo, ililibot kita sa block. -Okay. 124 00:07:48,120 --> 00:07:51,240 Nakakagulat ang kaayusan at kalinisan ng bilangguan. 125 00:07:51,760 --> 00:07:55,040 At mukhang walang-kibo at matitino ang mga preso. 126 00:07:55,120 --> 00:07:58,160 Kaya nakikita ko na, na isa itong bilangguan 127 00:07:58,240 --> 00:08:01,400 kung saan kontrolado ng mga awtoridad ang lahat. 128 00:08:05,720 --> 00:08:09,640 Paano mo ilalarawan 'tong bilangguan sa bagong bilanggong tulad ko? 129 00:08:12,120 --> 00:08:13,160 'Yong totoo. 130 00:08:14,000 --> 00:08:16,760 Sige, bale, dito sa bilangguan, 131 00:08:16,840 --> 00:08:19,720 pinakamahalaga ang pagsunod sa patakaran. 132 00:08:20,400 --> 00:08:22,360 Pag sumunod ka sa patakaran, 133 00:08:22,440 --> 00:08:25,720 magiging madali ang lahat para sa 'yo, alam mo 'yon? 134 00:08:27,640 --> 00:08:30,840 -At dahil 'yon sa mga kaparusahan? -Oo, dahil doon. 135 00:08:30,920 --> 00:08:33,280 'Yong isolation cell… 136 00:08:34,800 --> 00:08:36,800 Takot kami sa isolation cell. 137 00:08:37,440 --> 00:08:39,720 -Naipasok ka na ba ro'n? -Hindi pa. 138 00:08:40,240 --> 00:08:41,840 -Di pa talaga. -Gusto mo? 139 00:08:41,920 --> 00:08:44,440 Ayoko nga. Ayokong maranasan 'yon. 140 00:08:44,520 --> 00:08:45,360 Ayaw mo? 141 00:08:45,960 --> 00:08:46,920 Ilang taon ka rito? 142 00:08:47,000 --> 00:08:49,840 Nahatulan ako nang 12 taon dahil nakuhaan ako. 143 00:08:49,920 --> 00:08:51,160 -Nakuhaan ka? -Oo. 144 00:08:51,240 --> 00:08:52,840 Ano ang ginagamit mo? 145 00:08:53,720 --> 00:08:56,480 Gumamit ako ng meth at ecstasy noon. 146 00:08:57,520 --> 00:08:59,360 Ilang gramo ang nakuha sa 'yo? 147 00:09:00,040 --> 00:09:01,920 Nasa 13 o 14 pakete 'yon. 148 00:09:03,240 --> 00:09:05,320 'Yong mga taong nahulihan ng droga, 149 00:09:05,400 --> 00:09:08,080 kahit di napatunayang nagbebenta o nagtutulak, 150 00:09:08,160 --> 00:09:10,680 puwede silang makulong hanggang 12 taon. 151 00:09:10,760 --> 00:09:11,840 Ito ang una ko. 152 00:09:11,920 --> 00:09:12,960 At 12 taon agad? 153 00:09:13,040 --> 00:09:14,040 Oo, 12 taon. 154 00:09:14,120 --> 00:09:15,800 Parang ang lupit naman. 155 00:09:15,880 --> 00:09:20,840 Ibig kong sabihin, kompara kasi sa ibang bansa, dapat mahulihan ka muna 156 00:09:20,920 --> 00:09:24,760 ng kilo-kilong cocaine bago ka masentensiyahan nang ganyan kahaba. 157 00:09:24,840 --> 00:09:27,360 Napakahaba ng sentensiya sa 'yo. 158 00:09:27,440 --> 00:09:28,640 Oo nga, e. 159 00:09:28,720 --> 00:09:31,520 Paano mo kinaya no'ng mga panahon na 'yon? 160 00:09:31,600 --> 00:09:34,880 Medyo mahirap no'ng una, e. Sa ganitong sentensiya, 161 00:09:34,960 --> 00:09:36,480 una, itatanggi mo pa, 162 00:09:36,560 --> 00:09:39,200 tapos, pangalawa, maghahanap ka ng masisisi. 163 00:09:39,880 --> 00:09:41,760 Susubukan mong manisi, 164 00:09:41,840 --> 00:09:45,800 tapos, doon sa pangatlo, sisimulan mo nang tanggapin. 165 00:09:48,960 --> 00:09:51,480 Si Daus, alam niya ang maling ginawa niya. 166 00:09:52,280 --> 00:09:57,280 Para sa akin, ang lupit no'ng 12 taon dahil lang nahulihan ka ng ilang meth. 167 00:09:57,360 --> 00:10:01,120 Ngayon, ang iniisip niya na lang, matapos na ang sentensiya niya 168 00:10:01,200 --> 00:10:02,240 at makalabas na. 169 00:10:04,000 --> 00:10:07,360 Nabalitaan kong punong-puno ang lahat ng bilangguan dito. 170 00:10:07,440 --> 00:10:09,720 Pagpasok ko sa bilangguan, akala ko, 171 00:10:09,800 --> 00:10:12,440 nagkalat ang sobrang daming mga bilanggo, 172 00:10:13,600 --> 00:10:18,520 pero di kapani-paniwala ang katahimikan dito, 173 00:10:18,600 --> 00:10:20,320 na talagang nakakapanibago. 174 00:10:21,720 --> 00:10:26,080 Siguro natatakot sila rito sa bilangguan mismo. 175 00:10:28,040 --> 00:10:28,880 Hindi ko alam. 176 00:10:28,960 --> 00:10:31,640 Marami pa akong oras, at inaalam ko pa rin. 177 00:10:49,280 --> 00:10:50,440 Napakabagal ninyo. 178 00:10:52,840 --> 00:10:54,600 Napag-alaman ko, 179 00:10:54,680 --> 00:10:58,880 na ang drug rehab sa Bangli Narkotika, nagsisimula pagsapit ng 8:00 a.m. 180 00:11:00,040 --> 00:11:02,040 Pumila ako sa exercise yard 181 00:11:02,120 --> 00:11:05,720 kasama ang 100 user, adik, at dealer 182 00:11:05,800 --> 00:11:09,000 na napili para sa rehab program. 183 00:11:09,080 --> 00:11:12,880 Ang sabi sa akin, bahagi ito ng drug rehabilitation program. 184 00:11:12,960 --> 00:11:17,320 Kada umaga, pumupunta sila rito para gawin ang gagawin ko rin, 185 00:11:17,400 --> 00:11:19,240 at di ko alam kung ano 'yon. 186 00:11:20,280 --> 00:11:21,960 Parade, attention! 187 00:11:23,160 --> 00:11:25,000 Prisoners Catur Dharma! 188 00:11:25,080 --> 00:11:31,440 Kami, ang mga bilanggo, nangangakong magiging mabuti dahil sa Pancasila. 189 00:11:31,520 --> 00:11:35,120 Nagpapahayag ng katapatan ang mga preso sa Pancasila, 190 00:11:35,200 --> 00:11:38,440 ang pinanghahawakang pilosopiya ng modernong Indonesia. 191 00:11:38,520 --> 00:11:40,200 Kami, ang mga bilanggo, 192 00:11:40,280 --> 00:11:42,960 napagtanto na't lubusang pinagsisisihan 193 00:11:43,040 --> 00:11:47,200 ang mga ginawa namin. 194 00:11:47,280 --> 00:11:52,080 Para 'yon sa pagiging makabayan at sa pagtutulong-tulong ng mga mamamayan. 195 00:11:52,160 --> 00:11:56,800 Pagpalain nawa ng Makapangyarihang Diyos ang aming dharma. Amen. 196 00:11:56,880 --> 00:11:59,120 Parade, attention! 197 00:11:59,200 --> 00:12:02,200 Isa, dalawa, tatlo, apat, lima, anim, pito, walo. 198 00:12:02,280 --> 00:12:04,560 Matapos ang nakakabuhay na calisthenics, 199 00:12:04,640 --> 00:12:09,520 kinausap ng head warden na si Agus Pritiatno ang mga bilanggo. 200 00:12:09,600 --> 00:12:12,760 Okay, handa, sige! Morning spirit! 201 00:12:12,840 --> 00:12:15,760 Umagang kayganda! 202 00:12:16,480 --> 00:12:17,680 Kumusta kayo? 203 00:12:17,760 --> 00:12:21,680 -Mabuti, malusog, maayos! -Manatili kayong malusog. 204 00:12:21,760 --> 00:12:24,400 Ayaw sa droga, tagumpay ang gusto! 205 00:12:29,360 --> 00:12:30,680 Nagpapasalamat ako. 206 00:12:32,040 --> 00:12:34,360 Tapos na. Bumalik na kayo sa mga selda. 207 00:12:36,440 --> 00:12:38,240 Kumusta? Marunong kang mag-English? 208 00:12:38,320 --> 00:12:40,520 -Oo, pero kaunti lang. -Kaunti lang. 209 00:12:40,600 --> 00:12:44,560 Para saan ba ang lahat ng ito? Kailangan ko bang… Aalis ka na? 210 00:12:44,640 --> 00:12:45,640 Oo, aalis na ako. 211 00:12:46,240 --> 00:12:48,600 Ang bilanggong sinusubukan kong kausapin 212 00:12:48,680 --> 00:12:51,280 ay pinapabalik na sa selda niya, 213 00:12:51,360 --> 00:12:53,720 at hindi ako puwedeng sumama sa kanya. 214 00:12:53,800 --> 00:12:56,480 Pero mukhang gustong makipag-usap ng head warden. 215 00:12:56,560 --> 00:12:58,960 Ayos, kumusta ka? Mabuti. 216 00:12:59,040 --> 00:13:03,640 Bale, lahat sila nag-eehersisyo at may binabanggit. 217 00:13:03,720 --> 00:13:05,840 -Oo. -Ano 'yong binabanggit nila? 218 00:13:05,920 --> 00:13:07,880 May limang pangako ro'n. 219 00:13:07,960 --> 00:13:09,200 Dapat sundin 'yon. 220 00:13:09,280 --> 00:13:14,400 Tumupad, sumunod, at mangakong di gagawa ng kahit anong kalokohan 221 00:13:14,480 --> 00:13:17,640 habang dumadaan sila sa correctional program. 222 00:13:18,200 --> 00:13:20,840 Kami, bilang mga bilanggo, 223 00:13:20,920 --> 00:13:25,600 naiintindihan namin ang pangakong ito at di na uli kami gagawa ng masama. 224 00:13:25,680 --> 00:13:27,400 -Tapos… -Ano'ng pangalan mo? 225 00:13:27,480 --> 00:13:29,200 -Bona. Kahit Bona na lang. -Bona. 226 00:13:29,280 --> 00:13:30,640 Okay, Bona. Preso ka. 227 00:13:30,720 --> 00:13:34,000 Dumaan ka sa programa, at ngayon, ikaw na ang nagpapatakbo ng programa. 228 00:13:34,080 --> 00:13:34,960 Oo. 229 00:13:35,040 --> 00:13:37,960 Pribilehiyo ba 'yon o pinagawa sa 'yo? 230 00:13:38,040 --> 00:13:39,240 Gumagamit siya dati. 231 00:13:40,080 --> 00:13:44,440 Pagkatapos niyang sundin ang rehab activities, napabuti siya. 232 00:13:44,960 --> 00:13:48,120 Kinailangan ko siyang piliin para turuan ang mga kasamahan niya. 233 00:13:48,200 --> 00:13:50,720 Sapilitan ba? Kailangan ba nilang gawin? 234 00:13:50,800 --> 00:13:53,080 Oo, isa 'yon sa mga layunin. 235 00:13:53,160 --> 00:13:56,160 Mahalagang maibalik muna sa dati ang kalusugan nila. 236 00:13:56,760 --> 00:13:59,720 Malakas na isipan sa malusog na katawan. 237 00:13:59,800 --> 00:14:02,400 Paano kung merong kasali sa programa 238 00:14:02,480 --> 00:14:04,360 na gumawa ng kalokohan? 239 00:14:04,880 --> 00:14:08,720 Halimbawa, pag may sinuntok ka, aalisin ka sa programa. 240 00:14:08,800 --> 00:14:09,800 Tapos, uulit? 241 00:14:09,880 --> 00:14:14,280 Kailangan mo munang pumunta sa isolation bago ka makapagsimula sa rehab. 242 00:14:14,800 --> 00:14:16,520 Pag may dinala sa isolation, 243 00:14:16,600 --> 00:14:20,120 matatakot na at di na gugustuhing umulit pa. 244 00:14:22,440 --> 00:14:27,520 Mukhang ang banta ng isolation block ang susi sa pagpapanatili ng kaayusan. 245 00:14:33,240 --> 00:14:36,040 At lahat ng nangyayari sa bilangguan, nasa oras. 246 00:14:39,920 --> 00:14:44,720 Tulad ng pagbalik sa selda ng mga bilanggo pagpatak ng 12:45. 247 00:14:46,120 --> 00:14:47,200 Magandang hapon! 248 00:14:47,280 --> 00:14:49,520 -Magandang hapon. -Magbibilang na tayo. 249 00:14:50,560 --> 00:14:53,040 Isa, dalawa, tatlo, apat, lima, anim, pito, walo. 250 00:14:53,120 --> 00:14:56,200 Sa nakikita ko, naghe-headcount siya. 251 00:15:03,200 --> 00:15:06,600 Si Daus at ang iba pang kasama ko sa selda, may trabaho, 252 00:15:06,680 --> 00:15:09,400 kaya halos buong araw sila sa labas. 253 00:15:09,480 --> 00:15:12,800 Pero pag di ka nagtrabaho, mas mahirap ang lahat. 254 00:15:13,880 --> 00:15:16,480 'Yong iba, makakalabas lang pag puwede na. 255 00:15:16,560 --> 00:15:19,120 Bale, sila… Nakakulong sila nang 21 oras? 256 00:15:19,920 --> 00:15:23,040 May mga araw, pero dalawang araw kada linggo, may limang oras sila. 257 00:15:23,120 --> 00:15:23,960 Okay. 258 00:15:24,720 --> 00:15:27,880 Ang haba no'n sa isang araw, 21 sa 24 oras. 259 00:15:28,400 --> 00:15:32,760 Ang tagal mong magkukulong sa ganitong lugar, ano? 260 00:15:48,080 --> 00:15:49,160 Ito ang realidad. 261 00:15:50,360 --> 00:15:52,000 Dalawampung tao kada selda. 262 00:15:53,120 --> 00:15:54,960 Mas marami siguro sa iba. 263 00:15:59,800 --> 00:16:03,200 Napansin ko na talagang sumusunod ang mga bilanggo. 264 00:16:03,280 --> 00:16:06,040 Baka nasa kultura na nila o sa disiplina. 265 00:16:06,120 --> 00:16:09,520 Baka dahil kontrolado sila. Di ko alam. Pero napansin ko, 266 00:16:09,600 --> 00:16:12,920 pag may mga guwardiya, sumusunod sila sa kahit na ano. 267 00:16:13,760 --> 00:16:18,840 Lahat ng ginagawa ng mga preso, mahigpit na binabantayan ng mga awtoridad, 268 00:16:18,920 --> 00:16:21,720 pero kung kasama ka sa napili sa rehab, 269 00:16:21,800 --> 00:16:24,200 mas tinututukan ka. 270 00:16:24,280 --> 00:16:29,400 Ang sabi sa akin, may taga-rehab daw na susundo sa akin at dadalhin ako sa… 271 00:16:29,920 --> 00:16:32,120 -Hello. Welcome. -Hello. Oo. 272 00:16:32,200 --> 00:16:34,520 Nagsimula na ang rehabilitation activities. 273 00:16:34,600 --> 00:16:37,640 May klase tayo para sa educational rehabilitation. 274 00:16:37,720 --> 00:16:38,560 Okay. 275 00:16:42,360 --> 00:16:45,920 Ganito sa bilangguan. Mawawalan ka ng kakayahang magdesisyon, 276 00:16:46,000 --> 00:16:49,000 at ngayon, wala na akong kakayahang magdesisyon. 277 00:16:50,000 --> 00:16:53,240 Ang sapilitang drug rehab ay may group sessions 278 00:16:53,320 --> 00:16:55,880 na mas tinututukan ang lagay ng kaisipan. 279 00:16:56,680 --> 00:16:59,040 Habang papasok, nakita ko si Ruli, 280 00:16:59,120 --> 00:17:02,160 'yong sinubukan kong kausapin sa morning exercise. 281 00:17:02,240 --> 00:17:04,760 Nasaan ka magmula kanina? 282 00:17:04,840 --> 00:17:06,280 Wala. Nasa selda lang. 283 00:17:06,360 --> 00:17:07,680 Nasa selda ka lang? 284 00:17:08,720 --> 00:17:11,760 Bale, pagkatapos ng ehersisyo, dumeretso ka selda? 285 00:17:11,840 --> 00:17:13,640 -Oo. -At ngayon, dito ka naman. 286 00:17:14,840 --> 00:17:17,040 May tatlong oras lang tayo para dito. 287 00:17:20,280 --> 00:17:23,840 Pumwesto tayo pabilog! Pabilog! 288 00:17:25,080 --> 00:17:26,040 Ano'ng pangalan mo? 289 00:17:26,120 --> 00:17:28,880 -Raphael. -Nice to meet you, Raphael. Ruli. 290 00:17:28,960 --> 00:17:29,800 Ruli. 291 00:17:30,320 --> 00:17:34,560 Si Ruli ay 25-anyos. Mula siya sa Western Indonesia. 292 00:17:34,640 --> 00:17:38,920 At ikaapat na linggo na niya sa anim na buwang rehab program. 293 00:17:39,720 --> 00:17:41,480 -Magandang umaga! -Magandang umaga! 294 00:17:41,560 --> 00:17:43,560 Sundan mo lang 'yang nakatayo. 295 00:17:44,520 --> 00:17:45,600 Nandito ako. 296 00:17:45,680 --> 00:17:47,360 Nandito ako. 297 00:17:47,440 --> 00:17:52,720 -Di ko magagawang makilala ang sarili ko. -Di ko magagawang makilala ang sarili ko. 298 00:17:52,800 --> 00:17:55,720 -Magiging malinaw rin ang lahat. -Magiging malinaw rin ang lahat. 299 00:17:55,800 --> 00:17:57,400 Para sa akin at sa iba pa. 300 00:17:57,480 --> 00:18:00,000 Para sa akin at sa iba pa. 301 00:18:00,080 --> 00:18:00,920 Palakpakan! 302 00:18:03,440 --> 00:18:06,560 Sunod, ibabahagi natin ang nararamdaman natin. 303 00:18:07,160 --> 00:18:09,640 Okay. May puwede bang… 304 00:18:10,880 --> 00:18:13,560 -Ako si Abraham Baron Gunawan. -Hi, Baron. 305 00:18:13,640 --> 00:18:14,760 Ang pakiramdam ko, 306 00:18:14,840 --> 00:18:19,400 pinagpapala pa rin ako ng bilangguang ito. 307 00:18:19,480 --> 00:18:20,680 -Amen. -Amen. 308 00:18:20,760 --> 00:18:21,800 Amen. Salamat. 309 00:18:21,880 --> 00:18:23,080 Salamat, Baron. 310 00:18:24,240 --> 00:18:26,480 Isa pa. Sino'ng susunod? 311 00:18:27,600 --> 00:18:29,800 Takot kang magbahagi ng nararamdaman? 312 00:18:31,400 --> 00:18:33,360 Bale, masaya naman ako ngayon. 313 00:18:33,440 --> 00:18:35,000 -Nagbabahagi ka ba? -Oo. 314 00:18:35,080 --> 00:18:38,760 Pero mga tatlo hanggang limang tao lang ang makakapagbahagi kada araw. 315 00:18:38,840 --> 00:18:42,960 Sana, biyayaan kayo ng maayos na kalusugan ngayon at sa hinaharap. 316 00:18:43,040 --> 00:18:44,160 Salamat. 317 00:18:44,240 --> 00:18:45,200 Salamat. 318 00:18:46,880 --> 00:18:50,160 Sige, mga kaibigan. Sino pa ang gustong magbahagi? 319 00:18:50,240 --> 00:18:51,840 Isa lang. 320 00:18:53,080 --> 00:18:54,880 Okay. Raphael ang pangalan ko. 321 00:18:54,960 --> 00:18:56,680 Hi, Raphael. 322 00:18:56,760 --> 00:18:59,880 Salamat dahil hinayaan n'yo akong makasama kayo. 323 00:18:59,960 --> 00:19:01,720 Okay. Salamat. 324 00:19:01,800 --> 00:19:06,480 Nasa isang establisimyento ang bilangguan. Wala sa isip ninyo. 325 00:19:08,760 --> 00:19:11,800 Hangad ko na malabanan n'yo na ang pagkalulong ninyo 326 00:19:11,880 --> 00:19:14,040 at mamuhay uli nang maayos paglaya. 327 00:19:14,120 --> 00:19:15,040 Amen. 328 00:19:17,920 --> 00:19:18,760 Ang galing mo. 329 00:19:18,840 --> 00:19:21,520 Salamat, Raph. Salamat sa pagbabahagi mo. 330 00:19:21,600 --> 00:19:23,120 Tulad ng mga nandito, 331 00:19:23,200 --> 00:19:26,520 sinabihan akong kailangan kong pumunta sa rehabilitation program, 332 00:19:26,600 --> 00:19:29,160 at wala silang choice kundi ang pumunta. 333 00:19:29,240 --> 00:19:32,080 Ang nakakatuwa, talagang interesado sila. 334 00:19:32,840 --> 00:19:34,680 Baka bahagi 'to ng assessment. 335 00:19:34,760 --> 00:19:38,280 Baka inoobserbahan sila kung gaano sila kainteresado. 336 00:19:38,960 --> 00:19:41,600 Dapat nating patatagin ang isip natin. 337 00:19:42,200 --> 00:19:46,920 Medyo nakakapagduda lang na wala silang choice. 338 00:19:47,000 --> 00:19:51,160 Magiging malaya ba sila na piliing wag nang gumamit ng droga? 339 00:19:51,680 --> 00:19:53,400 Kanya-kanya kasi 'yon, di ba? 340 00:19:53,480 --> 00:19:54,600 Amen. 341 00:19:55,600 --> 00:19:59,960 Mukhang itinuturo nila na talikuran ang paggamit ng droga 342 00:20:00,040 --> 00:20:03,400 dahil imoral 'yon at hindi katanggap-tanggap. 343 00:20:04,680 --> 00:20:10,000 Napansin ko 'tong larawan sa likod mo. Ano'ng ibig sabihin ng larawan na 'to? 344 00:20:10,080 --> 00:20:14,240 Gusto ko pang mas maintindihan ang pilosopiya sa likod ng programa 345 00:20:14,320 --> 00:20:18,000 mula kay Bona, na dating adik sa meth na ngayo'y nagtuturo na sa kanila, 346 00:20:18,080 --> 00:20:20,560 na nakilala ko kasama ng prison warden. 347 00:20:20,640 --> 00:20:21,880 Puwede kaming mamili. 348 00:20:21,960 --> 00:20:26,120 Gusto ba naming maging mabuting tao o maging masama? 349 00:20:27,040 --> 00:20:30,840 Pagpapakita ng mabuti at masama. Legal ang alak dito, di ba? 350 00:20:30,920 --> 00:20:32,040 -Legal. -Tama. 351 00:20:32,120 --> 00:20:36,040 Di ilegal ang mga babae kasi kung wala sila, wala tayo rito, tama? 352 00:20:36,120 --> 00:20:40,680 Saka 'yong pera, minsan, pagiging matagumpay ang ibig sabihin. 353 00:20:41,320 --> 00:20:45,520 Kailangan natin ng pera, pero pag sobra-sobra, 354 00:20:45,600 --> 00:20:48,520 pag gumamit ka na ng night girls, grabe na 'yon. 355 00:20:48,600 --> 00:20:51,440 -Night girls? Mga prostitute? -Mga prostitute. 356 00:20:51,520 --> 00:20:54,840 Sa tingin mo… Para sa isang gaya ko na Westerner, outsider ako, di ba? 357 00:20:54,920 --> 00:20:57,800 Nararamdaman kong tungkol talaga 'to sa magandang pag-uugali. 358 00:20:57,880 --> 00:20:58,800 Sa East, 359 00:20:59,840 --> 00:21:01,960 dito sa lugar na 'to, 360 00:21:02,040 --> 00:21:07,880 pag sumobra ka na sa ginagawa mo, masama na 'yon. 361 00:21:07,960 --> 00:21:09,200 Masama ka ba noon? 362 00:21:09,280 --> 00:21:11,200 Oo, masama ako noon. 363 00:21:12,000 --> 00:21:14,440 Dahil pagkatapos kong makulong dito, 364 00:21:14,520 --> 00:21:17,480 lumipas ang tatlong taon, di ako kinausap ng tatay ko. 365 00:21:18,200 --> 00:21:19,880 Pagkatapos, pumanaw na siya. 366 00:21:20,480 --> 00:21:22,600 Tapos, nakonsensiya ako. 367 00:21:22,680 --> 00:21:24,920 Sobra akong nakonsensiya rito. 368 00:21:25,000 --> 00:21:29,760 Kaya, pakiramdam ko, dahil sa droga, nandito ako. 369 00:21:31,680 --> 00:21:33,840 Para sa rehabilitasyon namin ang programang ito 370 00:21:34,640 --> 00:21:36,840 nang makatulong kami sa lipunan. 371 00:21:36,920 --> 00:21:40,720 Dahil sinisigurado ko na kapag gumamit kami ng droga, 372 00:21:40,800 --> 00:21:42,720 sarili na lang namin ang naririnig namin. 373 00:21:46,000 --> 00:21:48,520 Ang passion ni Bona para sa programa 374 00:21:48,600 --> 00:21:55,040 ay naaayon sa nababalitaan kong tingin ng mga Indonesian pagdating sa droga. 375 00:21:55,880 --> 00:21:58,080 Imposibleng malaman kung lahat ba ng bilanggo 376 00:21:58,160 --> 00:22:00,520 ay may paniniwala na tulad ng kay Bona, 377 00:22:01,760 --> 00:22:05,720 pero mukhang interesado talaga si Ruli sa session. 378 00:22:06,840 --> 00:22:09,120 -Kailangan mo ba 'yong rehab program? -Oo. 379 00:22:09,200 --> 00:22:12,080 -Talaga? -Oo, kailangan ko. Sa ngayon. 380 00:22:12,680 --> 00:22:16,120 Pero kailangan, di ba? Di 'yong parang nagtaas ka ng kamay, 381 00:22:16,200 --> 00:22:18,520 "Gusto kong sumali sa rehabilitation program." 382 00:22:18,600 --> 00:22:20,360 Bale, sapilitan 'yon, 383 00:22:21,080 --> 00:22:22,720 pero may bahagi ng pagkatao ko 384 00:22:23,640 --> 00:22:26,160 na gustong gawin 'yon nang kusa 385 00:22:26,680 --> 00:22:28,640 dahil balak kong magbago. 386 00:22:29,920 --> 00:22:30,800 Kaya naman… 387 00:22:32,880 --> 00:22:35,120 excited akong makasama sa rehab. 'Yon. 388 00:22:36,560 --> 00:22:38,320 Bakit ka pala nakulong? 389 00:22:38,920 --> 00:22:40,520 Gumamit ako ng marijuana. 390 00:22:41,120 --> 00:22:42,520 Pansarili ko lang. 391 00:22:42,600 --> 00:22:43,520 -Talaga? -Oo. 392 00:22:43,600 --> 00:22:44,520 Gaano karami? 393 00:22:45,040 --> 00:22:46,560 Mga 15 gramo lang. 394 00:22:46,640 --> 00:22:47,840 -Labinlima? -Oo. 395 00:22:47,920 --> 00:22:50,400 Gaano katagal ka nang nakakulong? 396 00:22:50,480 --> 00:22:52,240 -Walo. -Walong taon? 397 00:22:52,320 --> 00:22:54,520 -Dahil lang humithit ka ng marijuana? -Oo. 398 00:22:54,600 --> 00:22:58,440 Na legal sa America at sa marami pang lugar. 399 00:22:59,560 --> 00:23:00,800 Oo, walong taon. 400 00:23:00,880 --> 00:23:03,800 Dahil nakuhaan ako ng mga pulis ng timbangan 401 00:23:03,880 --> 00:23:07,120 at sinabi nilang nagbebenta ako. 402 00:23:07,200 --> 00:23:08,920 Para saan 'yong timbangan? 403 00:23:09,880 --> 00:23:14,840 Sa coffee shop ako nagtatrabaho, at araw-araw akong gumagawa ng kape. 404 00:23:15,560 --> 00:23:17,160 Ano'ng naramdaman mo no'n? 405 00:23:18,280 --> 00:23:20,200 Nagulat ako ro'n. 406 00:23:20,280 --> 00:23:23,120 Kasi may pamilya na ako no'n at ngayon, 407 00:23:23,720 --> 00:23:26,400 hiniwalayan na ako ng asawa ko dahil sa kaso. 408 00:23:27,160 --> 00:23:29,320 -Dahil nakulong ka? -Oo. 409 00:23:30,040 --> 00:23:34,720 Mabigat sa aking manatili rito kasi lagi akong tinatanong ng anak ko, 410 00:23:35,480 --> 00:23:38,040 "Papa, nasaan ka? Kailan ka uuwi?" 411 00:23:38,640 --> 00:23:39,680 Di niya alam? 412 00:23:39,760 --> 00:23:42,520 Hindi. Ang sabi ko, nagtatrabaho ako. 413 00:23:43,560 --> 00:23:45,440 Kailan mo sasabihin ang totoo? 414 00:23:49,000 --> 00:23:53,920 Wala akong lakas ng loob para sabihin sa kanya. Wala ako no'n. 415 00:23:54,000 --> 00:23:56,400 -Sobrang natatakot ako. -Saan ka natatakot? 416 00:23:56,480 --> 00:23:58,880 Sa nakasanayan siguro. 417 00:23:58,960 --> 00:24:03,440 Sa mga tao sa bayan namin, kasi, sa opinyon ko, 418 00:24:04,040 --> 00:24:09,840 pag nakulong ka, di maganda 'yon, 'yong gano'n. 419 00:24:09,920 --> 00:24:15,280 Pag ikaw… Ang maging bilanggo, "masama" 'yon sa kanila. 420 00:24:15,360 --> 00:24:18,320 Tama, okay. Gano'n na ang naging tingin nila. 421 00:24:18,400 --> 00:24:20,880 Oo, gano'n ang tingin nila. Natatakot ako. 422 00:24:22,120 --> 00:24:23,160 Sa anak ko. 423 00:24:24,120 --> 00:24:28,520 Di ko alam kung nagbebenta ba ng droga si Ruli o gumagamit lang, 424 00:24:28,600 --> 00:24:31,240 pero tiyak na pinagbabayaran niya na 'yon. 425 00:24:32,800 --> 00:24:36,720 Sa mata ng mga tao, marupok ka 426 00:24:36,800 --> 00:24:40,000 at masama pag gumamit ka ng droga. 427 00:24:41,040 --> 00:24:44,160 Kaya ang mga taong tulad ni Ruli, 428 00:24:44,240 --> 00:24:46,880 parang tinanggap na lang ang kapalaran nila 429 00:24:47,960 --> 00:24:51,520 dahil masama ang tingin sa kanila ng lipunan. 430 00:24:52,440 --> 00:24:55,600 Hindi madali ang sapilitang drug rehabilitation, 431 00:24:56,280 --> 00:24:58,200 wag n'yong isiping madali lang, 432 00:24:58,720 --> 00:25:00,840 pero gano'n talaga ang kulungan. 433 00:25:00,920 --> 00:25:03,240 Sa rehabilitasyon umiikot. 434 00:25:03,320 --> 00:25:07,000 Iba-iba ang bawat bilangguan sa paraan ng pag-abot no'n. 435 00:25:07,600 --> 00:25:10,080 At may sariling paraan ang kulungang ito. 436 00:25:26,920 --> 00:25:29,400 Ang mga trabahador na tamping tulad ng mga cellmate ko, 437 00:25:29,480 --> 00:25:31,800 kumakayod na pagsapit ng 8:00 a.m. 438 00:25:31,880 --> 00:25:33,680 Kailangan na naming maglinis. 439 00:25:33,760 --> 00:25:37,840 Si Daus ang nakatoka sa common area sa labas ng cell blocks. 440 00:25:38,720 --> 00:25:40,600 Bale, ginagawa mo 'to sa umaga at… 441 00:25:40,680 --> 00:25:44,400 Sa umaga saka sa hapon, bago isara ang mga block. 442 00:25:44,480 --> 00:25:45,360 Okay. 443 00:25:45,440 --> 00:25:48,440 -Sinisiguro naming maayos ang lahat. -Tama. Okay. 444 00:25:51,000 --> 00:25:52,720 Binabayaran ka ba sa pagtatrabaho mo? 445 00:25:52,800 --> 00:25:55,640 Natutulungan lang ako nitong magkaroon ng parole. 446 00:25:55,720 --> 00:25:58,000 Okay. May napapala ka naman pala rito. 447 00:25:58,080 --> 00:26:00,440 Di lang ito basta trabaho para makalabas ka sa selda. 448 00:26:00,520 --> 00:26:03,320 May kilala ka bang natanggal dito bilang parusa? 449 00:26:03,400 --> 00:26:04,440 Oo, meron. 450 00:26:04,520 --> 00:26:07,960 Minsan, may mga nagkakasakitan, nag-aaway, 451 00:26:08,040 --> 00:26:11,600 at kung tamping sila, mawawalan sila ng trabaho. 452 00:26:11,680 --> 00:26:15,600 Sinasabi ng lahat sa akin na takot silang mailagay sa isolation, 453 00:26:15,680 --> 00:26:19,920 pero isa 'yon sa nagagamit dito para makontrol kayong lahat. 454 00:26:20,000 --> 00:26:22,480 Pag di ka nagtino. Pag di ka sumunod. 455 00:26:22,560 --> 00:26:24,000 Oo. Reward at parusa. 456 00:26:25,160 --> 00:26:28,120 Gusto ko lang malaman, bukod sa mga patakaran, 457 00:26:28,200 --> 00:26:30,360 kung may iba pa silang pangkontrol sa inyo. 458 00:26:30,440 --> 00:26:35,560 Na pumipigil sa 'yo na magsalita. Takot ka bang punahin ang bilangguang ito? 459 00:26:36,440 --> 00:26:38,200 -Tulad ng ano? -Di ko alam. 460 00:26:38,280 --> 00:26:44,520 Parang pag sinabi mong malupit ang 21 oras na pagkulong sa 'yo at sa mga kasama mo. 461 00:26:45,040 --> 00:26:48,360 Napag-isip-isip ko na ganito talaga rito, kaya… 462 00:26:49,200 --> 00:26:53,240 Ako kasi, nakatutok na lang sa kung paano ako makakakuha ng parole. 463 00:26:57,280 --> 00:27:00,440 Isa lang sa bawat anim na bilanggo rito 464 00:27:00,520 --> 00:27:02,440 ang may trabahong tamping. 465 00:27:02,520 --> 00:27:05,840 Madaling maintindihan na magtatrabaho ka na lang 466 00:27:05,920 --> 00:27:08,000 at tatanggapin na lang ang tamping. 467 00:27:08,080 --> 00:27:11,400 Makakatulong 'yon para maaga kang makakuha ng parole. 468 00:27:14,200 --> 00:27:17,920 Ang mga tamping na bilanggo, puwedeng pagkain ang gawin sa farm, 469 00:27:19,120 --> 00:27:23,800 sa kusina, o gumawa ng ibang creative na gawain. 470 00:27:23,880 --> 00:27:25,680 Bale, ito ang workshop. 471 00:27:25,760 --> 00:27:27,440 Anong klaseng workshop 'to? 472 00:27:28,200 --> 00:27:32,920 Gamit na gamit ang kahon na ito sa Bali para paglagyan ng mga alay. 473 00:27:33,000 --> 00:27:36,440 Tradisyonal na kahong Balinese ang keben. 474 00:27:36,520 --> 00:27:37,840 Papel din 'to? 475 00:27:37,920 --> 00:27:39,960 -Oo. -Gawa sa papel. Napakahusay. 476 00:27:40,040 --> 00:27:44,160 Kahanga-hanga, ginagawa 'yon ng mga preso mula sa mga nirolyong diyaryo 477 00:27:44,240 --> 00:27:47,240 bago nilalagyan ng palamuti at ibinebenta. 478 00:27:47,320 --> 00:27:50,200 At masusi ang ginagawa nilang produksiyon. 479 00:27:50,280 --> 00:27:54,720 Puwede kaming magtrabaho rito mula Lunes hanggang Biyernes. 480 00:27:54,800 --> 00:27:56,440 -Dito ako uupo? -Oo. 481 00:27:56,520 --> 00:28:01,280 Mula alas-otso ng umaga, pagkatapos ng headcount, 482 00:28:01,360 --> 00:28:05,440 papupuntahin dito ng mga officer ang mga trabahador sa block. 483 00:28:05,520 --> 00:28:10,480 Puwede nilang gawin 'to sa labas? Para makapagtayo ng sariling negosyo? 484 00:28:11,040 --> 00:28:14,520 Ilan sa mga kaibigan kong nakalaya na, 485 00:28:14,600 --> 00:28:18,240 sinusubukang maging distributor nito. 486 00:28:18,920 --> 00:28:23,720 Pero mahirap pag walang suporta mula sa labas, 487 00:28:23,800 --> 00:28:26,560 lalo na ang maghanap ng trabaho. 488 00:28:27,160 --> 00:28:30,600 Dahil sa palagay ko, ang lipunan sa bansang ito, 489 00:28:30,680 --> 00:28:34,800 masasamang tao ang tingin sa mga gumagamit ng droga. 490 00:28:34,880 --> 00:28:38,440 -Di mga taong nangangailangan ng tulong. -Oo, karamihan… 491 00:28:38,520 --> 00:28:41,200 Karamihan sa kanila, masama pa rin ang tingin. 492 00:28:43,920 --> 00:28:44,840 -Ito ba? -Oo. 493 00:28:44,920 --> 00:28:48,480 -Ito, hahabihin mo hanggang sa maitayo mo. -A, okay. Sige. 494 00:28:49,200 --> 00:28:51,480 'Yon ang pangit na pananaw ng mga tao. 495 00:28:52,080 --> 00:28:56,320 Nakatatak na 'yon sa isip nila, 496 00:28:56,400 --> 00:29:00,760 kaya lahat ng lalaya mula sa kulungan, para sa kanila, di mabuting tao. 497 00:29:02,960 --> 00:29:04,760 Marami sa mga nandito, 498 00:29:04,840 --> 00:29:07,440 nahihirapang tanggapin ang katotohanang 499 00:29:07,520 --> 00:29:09,640 masama na ang tingin sa kanila. 500 00:29:10,200 --> 00:29:13,600 Kaya, sa kabila ng magandang ginagawa nila rito 501 00:29:13,680 --> 00:29:15,240 para makaiwas sa droga, 502 00:29:15,320 --> 00:29:19,080 kailangan nila ng suporta ng lipunan paglaya nila. 503 00:29:19,160 --> 00:29:22,480 Kung walang gano'n, ang cycle ng krimen para sa kanila, 504 00:29:22,560 --> 00:29:26,520 ang cycle na makulong uli, para sa karamihan, di maiiwasan. 505 00:29:30,320 --> 00:29:33,600 Para mapanatiling matino ang mga may kaso ng droga, 506 00:29:33,680 --> 00:29:36,320 hinihikayat ng bilangguan 507 00:29:36,400 --> 00:29:39,280 ang iba't ibang relihiyon sa loob. 508 00:29:40,400 --> 00:29:45,320 Pero nakikita ko na ngayon na di lang ang pagtuwid sa mga bilanggo ang problema. 509 00:29:45,400 --> 00:29:49,400 Ang mapatunayan sa mga Indonesian sa labas ng bilangguan 510 00:29:49,480 --> 00:29:53,240 na handa nang makihalubilo sa kanila ang mga may kaso ng droga 511 00:29:53,320 --> 00:29:55,360 ay mahalaga rin. 512 00:30:07,960 --> 00:30:09,200 Kumusta? 513 00:30:09,280 --> 00:30:11,600 Mabuti, malusog, maayos! 514 00:30:11,680 --> 00:30:15,280 Sa ngayon, ang mga nakilala ko pa lang, mga presong nakulong 515 00:30:15,360 --> 00:30:17,880 dahil nahulihan ng droga o nagbenta nang kaunti, 516 00:30:17,960 --> 00:30:20,880 pero alam kong may ibang nakakulong dito 517 00:30:20,960 --> 00:30:23,320 na mas matindi ang krimeng ginawa. 518 00:30:25,400 --> 00:30:27,400 Sinabihan akong pumunta sa canteen 519 00:30:27,480 --> 00:30:32,680 kung saan nakakabili ang mga bilanggo ng yosi, chocolate bars, mga gano'n, 520 00:30:32,760 --> 00:30:37,040 at sa tingin ko, tutulong ako. Di ko alam. Malalaman ko rin. 521 00:30:37,120 --> 00:30:37,960 Tolle! 522 00:30:38,040 --> 00:30:39,440 -O? -Hinahanap ko… Hi, Tolle. 523 00:30:39,520 --> 00:30:40,680 Uy, Raphael. 524 00:30:40,760 --> 00:30:44,000 Raphael. Sinabihan akong pumunta ngayon at tumulong. 525 00:30:44,080 --> 00:30:47,040 -Okay. Walang problema. Tuloy. -Pasok na ako? Okay. 526 00:30:48,200 --> 00:30:51,720 Ang canteen worker na si Tolle ay 35-anyos, 527 00:30:51,800 --> 00:30:56,000 at nabalitaan kong nasa taas siya ng food chain ng pagbebenta ng droga. 528 00:30:56,720 --> 00:30:58,480 -Ano 'yon? -Dito ang noodles. 529 00:30:58,560 --> 00:31:01,720 Kape, at dito naman ang tubig. 530 00:31:01,800 --> 00:31:03,800 Okay. Paano ka nila binabayaran? 531 00:31:03,880 --> 00:31:05,560 Magta-top up ka ng Brizzi. 532 00:31:05,640 --> 00:31:07,880 -Ito 'yong Brizzi. -Okay. 533 00:31:07,960 --> 00:31:10,840 -Babayaran mo gamit ang… Oo! -Parang credit card. 534 00:31:10,920 --> 00:31:12,840 -Ano, handa ka na sa mga customer? -Oo. 535 00:31:12,920 --> 00:31:14,680 Oo, handa na ako, oo. 536 00:31:14,760 --> 00:31:17,440 Di pa ako handa. Tinanong niya ako, pero di pa talaga. 537 00:31:19,280 --> 00:31:21,000 -Roti Sisir. -Ito? 538 00:31:23,560 --> 00:31:24,920 -Itong noodle? -Oo. 539 00:31:26,160 --> 00:31:28,080 -Beng-Beng. -Beng-Beng? Ano 'yon? 540 00:31:28,160 --> 00:31:29,960 -Sa taas? Ito? -Beng-Beng. 541 00:31:30,040 --> 00:31:31,320 -Ito? -Oo. 542 00:31:31,400 --> 00:31:32,680 Bilis! 543 00:31:32,760 --> 00:31:34,840 -Sige. -Bakit minamadali mo ako? 544 00:31:35,640 --> 00:31:36,720 Dapat mabilis… 545 00:31:37,320 --> 00:31:39,920 -Kunin mo lang. Ano 'yon? Ito? Kunin mo. -Oo. 546 00:31:40,000 --> 00:31:43,880 Alam mo na kasi kung saan kukunin lahat. Baguhan lang ako. Di ko alam… 547 00:31:45,600 --> 00:31:47,360 Ilang taon ang sentensiya sa 'yo? 548 00:31:48,440 --> 00:31:49,520 Mga 14 na taon. 549 00:31:49,600 --> 00:31:51,000 -Labing-apat? -Oo. 550 00:31:51,600 --> 00:31:52,960 Methamphetamine. Shabu. 551 00:31:53,040 --> 00:31:54,400 O, shabu-shabu. 552 00:31:55,560 --> 00:31:58,920 Nahuli ako ng pulis sa airport. 553 00:31:59,440 --> 00:32:00,840 Gaano karami? 554 00:32:00,920 --> 00:32:02,680 -Tatlong kilo. -Tatlong kilo? 555 00:32:02,760 --> 00:32:04,000 -Oo. -Ang dami no'n. 556 00:32:04,080 --> 00:32:04,920 Tatlong cookies. 557 00:32:05,000 --> 00:32:06,840 -Ito. Oo. -Ito? 558 00:32:10,240 --> 00:32:11,680 Bakit mo ginawa 'yon? 559 00:32:12,520 --> 00:32:16,840 Wala na akong nanay at tatay. Patay na. 560 00:32:16,920 --> 00:32:21,000 Gusto kong bigyan ng pera 'yong kapatid kong babae na nag-aaral pa. 561 00:32:21,080 --> 00:32:23,000 Ilang taon na ang kapatid mo? 562 00:32:23,760 --> 00:32:26,840 Ngayon, 20. Noon, mga 15. 563 00:32:26,920 --> 00:32:29,720 Ginawa mo 'yon para suportahan ang pamilya mo. 564 00:32:29,800 --> 00:32:31,200 -Para makatulong. -Oo. 565 00:32:38,040 --> 00:32:42,040 Sinasabi ni Tolle na gusto lang niyang pag-aralin ang kapatid niya. 566 00:32:42,560 --> 00:32:45,440 Kumain ka ng tsokolate bago matunaw. Buksan mo. 567 00:32:45,520 --> 00:32:46,920 Okay. Maraming salamat. 568 00:32:47,000 --> 00:32:49,800 Pero maraming taon na siyang nasa mga drug gang, 569 00:32:49,880 --> 00:32:52,240 at ang pag-aangkat ng ilang kilo ng meth 570 00:32:52,320 --> 00:32:54,800 ay mataas na uri ng pangangalakal ng droga. 571 00:32:54,880 --> 00:32:55,960 Dito sa Indonesia, 572 00:32:56,040 --> 00:32:59,920 masuwerte siya dahil di siya pinatawan ng mas mabigat na parusa. 573 00:33:00,880 --> 00:33:04,440 No'ng napasama ka sa organisadong crime gang, 574 00:33:04,520 --> 00:33:06,480 at nangangalakal ka ng droga, 575 00:33:06,560 --> 00:33:10,080 alam mo ba na 'yong gobyerno rito 576 00:33:10,160 --> 00:33:12,440 may parusang kamatayan para sa gano'n? 577 00:33:12,520 --> 00:33:14,000 Oo, alam ko. 578 00:33:14,680 --> 00:33:17,280 Di ka man lang natakot o napaatras? 579 00:33:17,360 --> 00:33:19,600 Kasali ako sa gang noon. 580 00:33:19,680 --> 00:33:22,160 Ilang taon ka no'n? Mga 19 o 18? 581 00:33:22,760 --> 00:33:24,760 Parang 14. Oo. 582 00:33:24,840 --> 00:33:26,360 -Oo, bata pa. -Katorse? 583 00:33:26,440 --> 00:33:28,600 -Ano 'yong mga ibinebenta mo? -Lahat. 584 00:33:29,280 --> 00:33:32,840 Coke, heroin, marijuana. 585 00:33:33,720 --> 00:33:35,200 Shabu-shabu. 586 00:33:35,280 --> 00:33:37,000 Paano mo inaangkat 'yon? 587 00:33:37,080 --> 00:33:39,920 Paano mo naipapasok sa Indonesia? 588 00:33:40,000 --> 00:33:42,680 Paunti-unti. Sa airport. 589 00:33:43,240 --> 00:33:44,080 Okay. 590 00:33:44,960 --> 00:33:48,720 Tapos, sinugod ako ng mga pulis, sabi nila, 591 00:33:48,800 --> 00:33:53,040 "Diyos ko po. Kasali ka sa isang kartel. Kartel sa Indonesia." 592 00:33:53,120 --> 00:33:56,600 -Talaga? -Sabi ko, "Ano? Pambihira naman!" 593 00:33:56,680 --> 00:34:00,160 Parte ba ng organisadong crime gang ang boss mo? 594 00:34:00,240 --> 00:34:02,000 Oo. Malaking gano'n. 595 00:34:02,600 --> 00:34:04,200 Nangangalakal lang ako. 596 00:34:05,000 --> 00:34:07,440 -Ano'ng nangyari sa boss mo? -Di ko alam. 597 00:34:07,520 --> 00:34:08,480 Di mo alam. 598 00:34:09,120 --> 00:34:12,120 Pag nahuli ka, wag mong ilalaglag ang boss mo. 599 00:34:12,640 --> 00:34:15,920 Pag inilaglag mo 'yong boss, patay ang pamilya mo. 600 00:34:16,800 --> 00:34:18,040 Gano'n sa gang. 601 00:34:21,920 --> 00:34:26,360 Si Tolle 'yong isa pang tipo ng narcotics prisoner. 602 00:34:27,320 --> 00:34:31,760 Nangangalakal ng droga sa ilalim ng kartel sa Indonesia. 603 00:34:33,600 --> 00:34:37,200 May mga nahuli nang nag-aangkat ng droga sa bansang ito 604 00:34:37,280 --> 00:34:39,560 na naharap sa parusang kamatayan, 605 00:34:39,640 --> 00:34:43,920 at balang-araw, makikisalamuha uli siya sa mga tao… 606 00:34:46,520 --> 00:34:48,280 at mahihirapan siya ro'n. 607 00:34:55,920 --> 00:34:56,760 Maghanda! 608 00:34:56,840 --> 00:35:00,200 Nakita ko kung gaano kahigpit ang pamamahala rito, 609 00:35:00,280 --> 00:35:03,080 at ang head warden, si Agus Pritiatno, 610 00:35:03,160 --> 00:35:05,560 libong bilanggo ang pinamamahalaan 611 00:35:05,640 --> 00:35:08,080 at 83 lang ang guwardiya niya. 612 00:35:10,640 --> 00:35:13,720 Maraming preso ang nakakulong buong araw 613 00:35:13,800 --> 00:35:15,800 sa mga siksikang selda, 614 00:35:15,880 --> 00:35:19,120 pero wala pa akong nakitang kaguluhan. 615 00:35:19,200 --> 00:35:21,760 Ito ang center para sa mga activity. 616 00:35:22,600 --> 00:35:25,080 Gusto kong malaman kung bakit sa tingin ng head warden, 617 00:35:25,160 --> 00:35:29,680 kailangang bantayan nang sobrang higpit ang mga bilanggo. 618 00:35:29,760 --> 00:35:35,080 Lahat ng preso, puwedeng mag-video call. 619 00:35:35,160 --> 00:35:38,280 Pinapakinggan namin ang usapan nila ng pamilya nila. 620 00:35:38,360 --> 00:35:41,000 Pag may sinabi silang di tama, puputulin namin ang tawag. 621 00:35:42,000 --> 00:35:44,040 Bakit pala kailangang gawin 'yon? 622 00:35:44,120 --> 00:35:47,480 Mga isang taon na ang lumipas, may mga nagsimula ng gulo. 623 00:35:47,560 --> 00:35:52,520 Bumuo sila ng gang dito. 624 00:35:52,600 --> 00:35:56,120 Siguradong banta 'yon sa seguridad dito. 625 00:35:56,200 --> 00:36:00,680 Ilan sa mga bilanggo, 21 oras nakakulong sa mga selda nila. 626 00:36:00,760 --> 00:36:04,080 Ano ang patakaran doon? Ano ang dahilan no'n? 627 00:36:04,160 --> 00:36:09,000 Totoo na pagkatapos ng tatlong oras na ibinigay, ibinabalik sila sa mga selda. 628 00:36:09,080 --> 00:36:12,600 Pag pinalabas namin sila nang sabay-sabay, magkakagulo lang. 629 00:36:12,680 --> 00:36:15,640 Magkakaroon ng maraming problema. 630 00:36:16,320 --> 00:36:17,920 Makatarungan ba 'yon? 631 00:36:18,000 --> 00:36:19,880 Dahil nakulong sila, di na sila malaya, 632 00:36:19,960 --> 00:36:22,680 kaya kailangan nilang sumunod sa mga patakaran. 633 00:36:23,280 --> 00:36:25,520 Napansin ko sa pamamalagi ko rito 634 00:36:25,600 --> 00:36:28,840 na ang ugnayan sa pagitan ng mga bilanggo 635 00:36:28,920 --> 00:36:31,120 at mga guwardiya ay maayos naman. 636 00:36:31,760 --> 00:36:37,000 Gaano kahalaga 'yon para sa maayos na pagpapatakbo ng bilangguan? 637 00:36:37,080 --> 00:36:39,480 'Yong gano'ng pagkakaunawaan, 638 00:36:39,560 --> 00:36:43,440 tulad 'yon ng relasyon ng anak sa mga magulang o kapatid niya. 639 00:36:43,520 --> 00:36:48,400 Gano'n ang gusto naming mangyari dito. Dati, bilangguan lang itong bilangguan. 640 00:36:48,480 --> 00:36:55,240 At puwede nating ipagpalagay na puno ito ng karahasan noon. 641 00:36:55,320 --> 00:36:58,760 Iba na ngayon. Dati, pag may nakagawa ng pagkakamali, 642 00:37:00,040 --> 00:37:03,120 basta na lang namin gugulpihin. Di na gano'n ngayon. 643 00:37:03,200 --> 00:37:05,400 Pero, alam mo, marami sa mga bilanggo 644 00:37:05,480 --> 00:37:08,840 ang nagsabi sa akin na takot silang malagay sa isolation. 645 00:37:09,440 --> 00:37:12,680 Magandang paraan 'yon para maiwasan ang mga gulo. 646 00:37:12,760 --> 00:37:16,040 Ang ikinakatakot nila, Raph, 647 00:37:16,560 --> 00:37:19,760 naka-shorts lang kasi sila, malamig dito. 648 00:37:20,440 --> 00:37:21,400 Sobrang lamig! 649 00:37:21,480 --> 00:37:26,800 Ano ang pinakamatagal na puwedeng ilagi ng isang bilanggo sa isolation? 650 00:37:26,880 --> 00:37:30,880 May isa noon. Major dealer siya, major. 651 00:37:31,520 --> 00:37:33,960 Dumating siya rito, at mapanganib siya. 652 00:37:34,560 --> 00:37:37,000 Ipinasok namin siya 653 00:37:37,920 --> 00:37:39,880 sa isolation nang tatlong buwan. 654 00:37:40,480 --> 00:37:43,920 Dito, walang puwedeng magmatigas o magyabang. 655 00:37:47,240 --> 00:37:50,120 Ilan ang nasa isolation ngayon? 656 00:37:51,120 --> 00:37:53,440 Wala. Sa ngayon, wala. 657 00:37:53,520 --> 00:37:55,560 Puwede bang makita ang isolation? 658 00:37:57,400 --> 00:38:00,040 Di na pinapahintulutan ang pagpasok doon. 659 00:38:00,800 --> 00:38:01,760 Sekreto 'yon. 660 00:38:02,440 --> 00:38:04,520 Pero matatanaw n'yo 'yon mula rito. 661 00:38:06,480 --> 00:38:09,600 Dahil ayos lang sa warden na gamitin ang isolation block 662 00:38:09,680 --> 00:38:12,440 bilang parusa, para siyang authoritarian no'n, 663 00:38:12,520 --> 00:38:15,200 pero malinaw naman na mabait din siya, 664 00:38:15,280 --> 00:38:19,520 na mukhang na-aappreciate naman ng mga preso, at malamang ay nakakatulong 665 00:38:19,600 --> 00:38:21,920 sa pagiging payapa ng bilangguang ito. 666 00:38:22,640 --> 00:38:25,040 -Kumusta? Ayos ka lang? -Mabuti, ikaw ba? 667 00:38:25,120 --> 00:38:28,000 Ngayong linggo, mahalaga ang sandaling ito kay Ruli. 668 00:38:28,080 --> 00:38:30,320 -Ano'ng ginagawa mo? -Tatawagan ko ang pamilya ko. 669 00:38:30,400 --> 00:38:31,720 Sino'ng kakausapin mo? 670 00:38:32,320 --> 00:38:35,160 Ang nanay ko. May sampung minuto ako. 671 00:38:35,240 --> 00:38:37,000 -Sampung minuto? -Oo. Sampu. 672 00:38:38,440 --> 00:38:41,080 Ilang daang milya ang layo ng pamilya ni Ruli 673 00:38:41,160 --> 00:38:43,320 at di nila kayang bumisita. 674 00:38:43,400 --> 00:38:47,560 Pero, tulad ng ibang mga bilanggo, may dalawang video call siya kada linggo. 675 00:38:47,640 --> 00:38:51,360 Wala silang privacy, pero mas mabuti na 'to kaysa sa wala. 676 00:38:51,440 --> 00:38:53,480 Assalamu alaikum, Tita. 677 00:38:56,000 --> 00:38:58,320 Sana, malusog sina Tita at Mama. 678 00:38:59,000 --> 00:39:01,520 Patuloy n'yong suportahan si Ruli rito 679 00:39:01,600 --> 00:39:04,760 para maging mas matino na siya kaysa sa dati. 680 00:39:05,960 --> 00:39:07,280 Mukhang sobrang saya nila. 681 00:39:07,360 --> 00:39:11,440 Kaginhawan sa nanay niya ang makita siyang nakangiti 682 00:39:11,520 --> 00:39:16,640 at masaya dahil siguradong nag-aalala sila kung kinakaya pa ba ng mga bilanggo rito. 683 00:39:17,480 --> 00:39:19,680 Medyo mahirap ang buhay rito, Tita. 684 00:39:20,600 --> 00:39:23,320 Kaya kailangan naming matutong maging positibo. 685 00:39:24,200 --> 00:39:28,000 Kung paano maging positibo sa lahat ng oras. 686 00:39:31,120 --> 00:39:32,240 Raphael! 687 00:39:32,320 --> 00:39:33,800 Kasama ko si Ruli. 688 00:39:34,400 --> 00:39:35,280 Hello! 689 00:39:35,920 --> 00:39:37,800 Ma, itong kasama ko, 690 00:39:39,000 --> 00:39:43,840 nahatulan siya ng habambuhay na pagkakakulong sa England. 691 00:39:44,480 --> 00:39:47,120 Pero pagkatapos ng 12 taong pagkakakulong, 692 00:39:47,200 --> 00:39:49,000 napatunayang inosente siya. 693 00:39:49,080 --> 00:39:52,520 Hahayaan ko na kayong makapag-usap. Nice to meet you. 694 00:39:54,080 --> 00:39:57,840 Para sa akin, di makatarungan na nakakulong siya nang matagal 695 00:39:58,920 --> 00:40:01,520 dahil lang nakuhaan siya nang kaunting marijuana. 696 00:40:02,280 --> 00:40:06,360 Itong kinahinatnan ng mga nangyari sa kanya, 697 00:40:06,440 --> 00:40:11,280 sinira ang relasyon nilang mag-asawa, 698 00:40:11,360 --> 00:40:14,680 at higit sa lahat, ang relasyon nila ng anak niya. 699 00:40:15,240 --> 00:40:18,720 Lalabas muna ako para may privacy siya. 700 00:40:23,360 --> 00:40:25,400 Palakasin n'yo lang ang puso ko! 701 00:40:25,480 --> 00:40:28,760 Mahal ko kayo! Paalam! 702 00:40:29,320 --> 00:40:30,400 Assalamu alaikum. 703 00:40:50,120 --> 00:40:53,560 Ngayon ang huling araw ko sa Bangli Narkotika Prison. 704 00:40:54,160 --> 00:40:58,520 Sinabihan ako na medyo magugulat ako ngayong araw. 705 00:40:58,600 --> 00:41:01,400 Isang rock concert sa loob ng bilangguan. 706 00:41:02,120 --> 00:41:06,600 Gumagamit ng musika ang mga bilanggo para iparating sa publiko ang mensahe 707 00:41:06,680 --> 00:41:08,800 na may pag-asa pa sila, 708 00:41:08,880 --> 00:41:13,520 at sinusuportahan ng mismong warden ang hangarin nila. 709 00:41:13,600 --> 00:41:17,360 Medyo mahilig sa mga tugtugin ang warden, 710 00:41:18,120 --> 00:41:22,200 kaya hinihikayat niya na tumugtog ng mga instrumento ang mga bilanggo. 711 00:41:22,280 --> 00:41:24,960 Isa si Daus sa mga bilanggo na nakilala ko, 712 00:41:25,040 --> 00:41:28,720 at bumuo siya ng banda, The Injexxis, at… 713 00:41:30,840 --> 00:41:33,200 nagpe-perform sila para sa lahat ng mga bilanggo, 714 00:41:33,280 --> 00:41:35,600 kaya panoorin natin kung gaano sila kagaling. 715 00:41:38,280 --> 00:41:42,160 Makinig tayo dahil tutugtog na kami. 716 00:41:42,240 --> 00:41:45,080 Isa, dalawa, tatlo, go! 717 00:41:47,200 --> 00:41:50,480 Sa huli, ipapakita ko sa 'yo 718 00:41:51,080 --> 00:41:55,160 May pag-asa pa ako 719 00:42:07,120 --> 00:42:11,320 Nakakatuwang makitang nakasuporta sa kanila ang head warden. 720 00:42:17,120 --> 00:42:20,000 May pag-asa pa ako 721 00:42:23,160 --> 00:42:24,040 Salamat. 722 00:42:30,120 --> 00:42:31,800 Umulan nang dahil sa 'yo. 723 00:42:33,080 --> 00:42:35,280 -Ginulat mo ang Diyos. -Salamat. 724 00:42:35,840 --> 00:42:39,520 May gustong iparating ang musika ng banda ni Daus. 725 00:42:39,600 --> 00:42:41,160 Ano ang ipinaparating n'yo? 726 00:42:41,240 --> 00:42:44,080 Lagi na lang masama ang tingin sa mga bilanggo. 727 00:42:44,160 --> 00:42:47,120 Kaya gusto naming patunayan na may pag-asa pa kami. 728 00:42:47,200 --> 00:42:49,400 At paglaya namin, papatunayan namin. 729 00:42:50,000 --> 00:42:51,840 Paano makikita ng mga tao 'yon? 730 00:42:53,560 --> 00:42:57,120 Meron silang prison festival. Puwede kaming tumugtog doon. 731 00:42:57,200 --> 00:42:59,280 Dinala na kayo sa labas para mag-perform? 732 00:42:59,360 --> 00:43:02,400 Oo, sa labas, may online din. 733 00:43:02,480 --> 00:43:05,160 Nagsu-shoot kami ng video at nagre-record ng kanta. 734 00:43:05,240 --> 00:43:10,120 Ngayon, puwede na kaming mag-upload ng music content sa YouTube. 735 00:43:10,200 --> 00:43:13,120 Pinapayagan nila kaming gawin 'yon pero nakabantay sila. 736 00:43:13,200 --> 00:43:15,400 Ipagpatuloy n'yo ang pagtugtog ng mga gano'n, ha? 737 00:43:15,480 --> 00:43:16,920 -Maraming salamat. -Sige. 738 00:43:17,600 --> 00:43:20,640 Tumutulong ang bilangguan na iparating ang mensahe 739 00:43:20,720 --> 00:43:25,360 sa mga Indonesian na tapusin na ang masamang tingin sa mga kulungan, 740 00:43:26,080 --> 00:43:31,080 pero sobrang bago pa ng rehab program dito. 741 00:43:31,160 --> 00:43:35,000 Masyado pang maaga para malaman kung gaano kaepektibo 'yon. 742 00:43:38,000 --> 00:43:41,200 Para sa iba, ang sapilitang drug rehabilitation program 743 00:43:41,280 --> 00:43:44,440 na ginagawa nila rito ay maaaring kontrobersiyal. 744 00:43:44,520 --> 00:43:47,320 Sa palagay ko, ang mga sentensiyang ipinapataw 745 00:43:47,400 --> 00:43:50,920 sa mga may kaso ng droga rito sa Indonesia ay matindi. 746 00:43:51,480 --> 00:43:57,080 Pero sa nakita ko sa bilangguang ito, mukhang hinahangad talaga ng mga awtoridad 747 00:43:57,160 --> 00:44:01,760 na tulungan ang mga nakakulong dito na sugpuin ang cycle ng mga krimen. 748 00:44:32,600 --> 00:44:37,600 Tagapagsalin ng subtitle: John Vincent Lunas Pernia