1 00:00:06,523 --> 00:00:08,763 SERIAL NETFLIX 2 00:00:08,843 --> 00:00:10,963 Nad brzegiem Dniestru 3 00:00:11,043 --> 00:00:15,403 w Republice Mołdawii znajduje się więzienie Rezina. 4 00:00:15,883 --> 00:00:18,403 Zakład karny numer 17. 5 00:00:19,243 --> 00:00:23,483 Stare, rozpadające się sowieckie więzienie o zaostrzonym rygorze. 6 00:00:23,563 --> 00:00:26,603 Ściany zaczynają się zbliżać. 7 00:00:26,683 --> 00:00:28,963 Serce wali mi jak szalone. 8 00:00:29,043 --> 00:00:32,843 Przebywają tu najgroźniejsi przestępcy Mołdawii. 9 00:00:32,923 --> 00:00:35,043 Dziewczyna została uduszona. 10 00:00:35,123 --> 00:00:36,963 Czemu to zrobiłeś, Lilian? 11 00:00:38,243 --> 00:00:43,123 Jedna trzecia jest skazana na dożywocie bez szans na zwolnienie. 12 00:00:43,203 --> 00:00:45,243 Jak długo jesteś w tym więzieniu? 13 00:00:45,323 --> 00:00:46,763 Dwadzieścia sześć lat. 14 00:00:46,843 --> 00:00:48,243 Tu pojawia się pytanie. 15 00:00:48,323 --> 00:00:51,003 Jaki jest cel karania? 16 00:00:51,083 --> 00:00:54,323 Tylko taki, żeby ktoś umarł w więzieniu? 17 00:00:55,403 --> 00:00:58,683 Surowe warunki przypominają sowiecki reżim. 18 00:01:00,403 --> 00:01:01,563 Trzydzieści dwa. 19 00:01:01,643 --> 00:01:03,843 Właśnie tyle kroków tu robię. 20 00:01:03,923 --> 00:01:04,923 Tylko 32. 21 00:01:05,003 --> 00:01:07,283 Kiedy ostatnio opuściłeś ten teren? 22 00:01:08,923 --> 00:01:10,043 Nie pamiętam. 23 00:01:10,123 --> 00:01:13,363 Teraz patrzą w otchłań. Nie mają nadziei. 24 00:01:13,443 --> 00:01:17,283 Wrzucili mnie do więzienia i tyle. 25 00:01:21,723 --> 00:01:24,083 Nazywam się Raphael Rowe. 26 00:01:24,163 --> 00:01:28,483 W Wielkiej Brytanii skazano mnie za morderstwo, którego nie popełniłem. 27 00:01:28,563 --> 00:01:31,203 Dostałem wyrok dożywocia. 28 00:01:31,283 --> 00:01:34,603 Oczyszczenie z zarzutów zajęło mi 12 lat. 29 00:01:34,683 --> 00:01:39,123 Teraz podróżuję po świecie, by zobaczyć, jak naprawdę wygląda życie 30 00:01:40,123 --> 00:01:43,763 w najcięższych więzieniach świata. 31 00:01:53,643 --> 00:01:55,803 Mołdawia, Europa Wschodnia. 32 00:01:58,323 --> 00:02:02,963 Ten postradziecki kraj jest najbiedniejszym w Europie. 33 00:02:03,043 --> 00:02:06,643 Przeciętnie zarabia się tu tylko 12 dolarów dziennie. 34 00:02:11,643 --> 00:02:16,403 Życie jest ciężkie, a wskaźnik zabójstw jest jednym z najwyższych w Europie. 35 00:02:17,803 --> 00:02:20,283 Państwo ostro walczy z przestępcami. 36 00:02:20,843 --> 00:02:25,083 Wyroki pozbawienia wolności są tu aż siedmiokrotnie dłuższe 37 00:02:25,163 --> 00:02:26,963 od europejskiej średniej. 38 00:02:27,803 --> 00:02:32,643 Winni morderstwa odsiadują minimum 30 lat. 39 00:02:37,483 --> 00:02:44,083 Skazani na dożywocie są odsyłani do położonego na uboczu więzienia Rezina. 40 00:02:44,163 --> 00:02:46,443 Właśnie tam się wybieram. 41 00:02:47,283 --> 00:02:50,403 DZIEŃ PIERWSZY 42 00:02:58,123 --> 00:03:02,363 Jadę do zakładu karnego numer 17 w Mołdawii. 43 00:03:03,043 --> 00:03:05,443 W tym więzieniu 44 00:03:05,523 --> 00:03:08,963 spędzę czas z całym mnóstwem facetów 45 00:03:09,043 --> 00:03:12,643 odsiadujących bardzo długie wyroki. 46 00:03:12,723 --> 00:03:15,643 Ci ludzie nie mają nadziei na wyjście. 47 00:03:16,803 --> 00:03:21,763 Oficjalnie dożywocie w Mołdawii to 30 lat. 48 00:03:21,843 --> 00:03:25,883 W rzeczywistości nikt nigdy nie został wypuszczony. 49 00:03:26,923 --> 00:03:29,723 Część z tych gości nie widziało społeczeństwa, 50 00:03:29,803 --> 00:03:33,323 które tworzy teraz ten kraj, nie widziała zachodniego życia. 51 00:03:34,283 --> 00:03:37,483 Nie wiem, jak na mnie zareagują, ale dlatego tu jestem. 52 00:03:42,403 --> 00:03:45,643 Więzienie Rezina ma przytłaczającą reputację. 53 00:03:46,203 --> 00:03:48,483 Wybudowano je w czasach Stalina, 54 00:03:48,563 --> 00:03:50,963 a dziś siedzi tu ponad 300 przestępców. 55 00:03:51,443 --> 00:03:53,683 Sto sześć osób odsiaduje dożywocie. 56 00:03:53,763 --> 00:03:56,883 To z nimi spędzę przyszły tydzień. 57 00:03:58,963 --> 00:04:00,643 - Raphael. - Tak. 58 00:04:00,723 --> 00:04:02,283 Rok urodzenia? 59 00:04:02,363 --> 00:04:03,723 1968. 60 00:04:04,763 --> 00:04:05,723 Idziemy. 61 00:04:11,883 --> 00:04:14,323 Mam wrażenie, że cofnąłem się w czasie. 62 00:04:15,483 --> 00:04:19,123 Tortury i łamanie praw człowieka to może przeszłość, 63 00:04:21,003 --> 00:04:25,083 ale jak wiele się zmieniło od czasów radzieckich? 64 00:04:33,603 --> 00:04:36,643 Ściany zaczynają się zbliżać. 65 00:04:36,723 --> 00:04:38,283 Serce wali mi jak szalone. 66 00:04:40,523 --> 00:04:42,443 Zanim trafię do celi… 67 00:04:42,523 --> 00:04:44,083 Tutaj. 68 00:04:44,163 --> 00:04:46,083 …muszę przejść badanie. 69 00:04:46,163 --> 00:04:48,243 Pokaż nogi i twarz. 70 00:04:50,203 --> 00:04:52,523 W którym roku to się stało? 71 00:04:52,603 --> 00:04:54,843 W 1988. 72 00:04:55,363 --> 00:04:56,883 Pocięli mi twarz. 73 00:04:57,683 --> 00:05:01,283 Każda moja blizna jest dokładnie udokumentowana. 74 00:05:01,683 --> 00:05:03,283 Piętnaście centymetrów. 75 00:05:04,323 --> 00:05:06,923 Co to za uraz? 76 00:05:07,003 --> 00:05:08,323 Rana kłuta. 77 00:05:08,403 --> 00:05:12,363 Nie chcę, żeby mieli mnie tu za twardziela, 78 00:05:12,443 --> 00:05:15,003 bo ktoś może chcieć się sprawdzić. 79 00:05:15,083 --> 00:05:19,243 Tak charakterystyczna blizna na boku twarzy 80 00:05:19,323 --> 00:05:21,683 nie da mi w więzieniu spokoju. 81 00:05:26,083 --> 00:05:28,163 Vasea, otwieraj. Szybko. 82 00:05:29,883 --> 00:05:30,883 Idź do szefa. 83 00:05:31,843 --> 00:05:32,963 Na górę. 84 00:05:35,323 --> 00:05:38,923 Teraz czeka mnie spotkanie z oficerem ds. bezpieczeństwa. 85 00:05:39,403 --> 00:05:43,763 On podejmie decyzję, z kim spędzę tydzień w maleńkiej celi. 86 00:05:44,403 --> 00:05:46,243 Umieścimy cię w celi 87 00:05:46,323 --> 00:05:52,123 z dwoma innymi więźniami. 88 00:05:53,003 --> 00:05:54,563 Obaj odsiadują dożywocie. 89 00:05:54,643 --> 00:05:59,443 Powinienem się ich obawiać? 90 00:05:59,523 --> 00:06:02,803 Nie zadawaj pytań 91 00:06:02,883 --> 00:06:06,523 i nie wszczynaj kłótni. 92 00:06:11,043 --> 00:06:13,803 To więzienie, jak wiele z czasów sowieckich, 93 00:06:13,883 --> 00:06:15,563 jest rządzone przez gang. 94 00:06:16,643 --> 00:06:23,083 Wszyscy więźniowie doświadczają brutalnej hierarchii gangu. 95 00:06:23,803 --> 00:06:28,683 Będę dzielić celę z dwoma mężczyznami, którzy postanowili nie dołączać do gangu. 96 00:06:28,763 --> 00:06:32,723 Są w osobnej części więzienia z pozostałymi niepokornymi. 97 00:06:34,163 --> 00:06:36,163 Cieszę się, że nie są w gangu, 98 00:06:36,243 --> 00:06:41,843 ale moi współwięźniowie zostali skazani za najpoważniejsze z przestępstw. 99 00:06:47,323 --> 00:06:48,363 Zaczynamy. 100 00:06:53,603 --> 00:06:55,403 - Witam. - Cześć. 101 00:06:55,483 --> 00:06:57,883 Mówicie po angielsku? 102 00:06:57,963 --> 00:06:59,323 Trochę… 103 00:06:59,403 --> 00:07:02,523 - Znasz trochę angielskiego. - Ale on nie rozumie. 104 00:07:02,603 --> 00:07:04,843 Nie rozumie. Będziesz tłumaczyć. 105 00:07:04,923 --> 00:07:06,163 - Usiądź. - Dziękuję. 106 00:07:07,363 --> 00:07:09,563 Nazywam się Raphael. 107 00:07:09,643 --> 00:07:11,283 - A ja Max. - Max. 108 00:07:11,363 --> 00:07:12,203 Lilian. 109 00:07:12,283 --> 00:07:14,083 Miło was poznać. 110 00:07:22,963 --> 00:07:26,723 To wasza przestrzeń, ale natychmiast poczułem się tu dobrze. 111 00:07:26,803 --> 00:07:29,003 Wystarczyło to, że się uśmiechasz. 112 00:07:29,083 --> 00:07:33,363 Uspokoiłem się, bo gdy czekałem przed drzwiami, 113 00:07:33,443 --> 00:07:35,043 serce mi waliło. 114 00:07:35,123 --> 00:07:37,163 Kim oni są? Jak wyglądają? 115 00:07:37,243 --> 00:07:40,923 Ile mają lat? Czy mnie zaakceptują? 116 00:07:41,003 --> 00:07:42,403 Przywitają mnie? 117 00:07:42,483 --> 00:07:46,883 Co sądzicie o tym, że wchodzę w waszą przestrzeń? 118 00:07:46,963 --> 00:07:50,843 Musimy być do siebie podobni, to dla nas istotne. 119 00:07:50,923 --> 00:07:54,443 Spędzamy tu dużo czasu. 120 00:07:54,923 --> 00:07:56,163 Aż 22 godziny. 121 00:07:56,243 --> 00:08:00,283 Mamy tylko dwie godziny na wyjścia na zewnątrz. 122 00:08:00,363 --> 00:08:06,083 Dobra relacja z innymi osadzonymi jest bardzo istotna. 123 00:08:07,723 --> 00:08:09,483 To duża rzecz. 124 00:08:10,443 --> 00:08:12,523 Co muszę wiedzieć, 125 00:08:12,603 --> 00:08:16,483 żeby sobie poradzić i przetrwać? 126 00:08:16,563 --> 00:08:19,803 Ja bym radził, 127 00:08:21,123 --> 00:08:23,323 żeby był sobą. 128 00:08:24,403 --> 00:08:25,243 Powiedz mu. 129 00:08:25,323 --> 00:08:27,443 Zachowuj się jak na co dzień. 130 00:08:27,523 --> 00:08:29,883 Spróbujemy cię poprowadzić. 131 00:08:29,963 --> 00:08:31,643 Od kiedy tu jesteś? 132 00:08:31,723 --> 00:08:33,843 - Od 2005. - Dobra. 133 00:08:33,923 --> 00:08:36,083 Siedzisz w więzieniu 16 lat? 134 00:08:36,163 --> 00:08:37,923 Tak. On trochę dłużej. 135 00:08:38,003 --> 00:08:39,563 Około 17. 136 00:08:39,643 --> 00:08:41,363 Kiedy kończycie dzień? 137 00:08:41,443 --> 00:08:45,123 Drzwi są zamknięte na stałe, 138 00:08:45,203 --> 00:08:47,883 otwierają je, gdy jest to niezbędne. 139 00:08:54,243 --> 00:08:55,083 Raphael! 140 00:08:58,483 --> 00:09:03,203 Czuję ulgę, bo Maxim i Lilian sprawili, że czuję się bezpiecznie. 141 00:09:03,803 --> 00:09:04,803 Pomogę ci. 142 00:09:04,883 --> 00:09:08,963 W więzieniu szacunek dla współwięźniów jest kluczowy, 143 00:09:09,043 --> 00:09:13,483 zwłaszcza jeśli spędzasz z nimi 22 godziny dziennie. 144 00:09:14,243 --> 00:09:18,363 Muszą poprowadzić mnie przez nieoficjalne zasady tego więzienia. 145 00:09:18,443 --> 00:09:20,683 - Potrzymasz ten róg? - Dobra. 146 00:09:21,643 --> 00:09:24,843 Ale najpierw potrzebuję pomocy z pościelą. 147 00:09:24,923 --> 00:09:28,203 To tutaj. Nie dasz sobie rady? 148 00:09:30,083 --> 00:09:31,763 Trzech mężczyzn nie da rady. 149 00:09:33,003 --> 00:09:34,203 Pierwszy róg, tak? 150 00:09:35,483 --> 00:09:36,843 A to drugi. 151 00:09:36,923 --> 00:09:37,883 Tak jest. 152 00:09:37,963 --> 00:09:40,643 Powiedz mu, że tak wygląda szacunek. 153 00:09:41,123 --> 00:09:42,563 Pomoc się przydaje. 154 00:09:42,643 --> 00:09:43,963 I jest. 155 00:09:45,883 --> 00:09:47,243 A to tam. 156 00:09:48,123 --> 00:09:51,403 Nawet pościel ma bielutką, choć to pierwsza noc! 157 00:09:53,723 --> 00:09:55,043 Aż za dobrze! 158 00:09:55,123 --> 00:09:57,243 Sprawdzę materac. 159 00:09:57,323 --> 00:09:58,843 - Połóż się. - Twardy. 160 00:09:58,923 --> 00:10:00,643 - Dzień dobry. - Dzień dobry. 161 00:10:01,963 --> 00:10:03,203 Chrapiesz? 162 00:10:03,283 --> 00:10:06,403 Nie. Lilianowi się zdarza. 163 00:10:07,003 --> 00:10:09,523 - Mnie nie. - Nie chrapiesz. 164 00:10:12,763 --> 00:10:15,523 Koniec mojego pierwszego dnia w Rezinie. 165 00:10:16,443 --> 00:10:19,483 Czas na skorzystanie z łazienki w celi. 166 00:10:22,043 --> 00:10:24,963 Dali mi tylko kostkę mydła. 167 00:10:25,963 --> 00:10:29,563 Każdy mężczyzna wie, że to nie jest najlepsza maszynka świata. 168 00:10:30,363 --> 00:10:32,123 Kobiety pewnie też to wiedzą. 169 00:10:32,963 --> 00:10:34,243 Dają też szczoteczkę. 170 00:10:35,043 --> 00:10:36,483 Nie jest zła. 171 00:10:38,643 --> 00:10:40,923 Pasta do zębów wrażliwych, to dobrze. 172 00:10:41,003 --> 00:10:42,243 Porządna ilość. 173 00:10:43,843 --> 00:10:47,603 I rolka papieru toaletowego. 174 00:10:47,683 --> 00:10:50,923 Wolę biały, ale brązowy da radę. 175 00:10:52,563 --> 00:10:54,243 To nie jest zwykła łazienka. 176 00:10:54,803 --> 00:10:56,363 To przestrzeń prywatności, 177 00:10:56,443 --> 00:11:00,003 bo nie znajdziesz jej nigdzie indziej w tym więzieniu. 178 00:11:00,083 --> 00:11:00,963 Pomyśl o tym. 179 00:11:06,563 --> 00:11:09,443 To więzienie jest bardzo przytłaczające. 180 00:11:09,523 --> 00:11:11,763 Jest małe i ciasne. 181 00:11:11,843 --> 00:11:14,843 Tak bardzo ściśnięte, że sam zaczynasz się spinać. 182 00:11:16,043 --> 00:11:18,683 Przyglądnijcie się uważnie Maxowi. 183 00:11:19,323 --> 00:11:21,563 To duży facet, a chodzi zgarbiony. 184 00:11:22,243 --> 00:11:24,443 To kwestia więzienia. 185 00:11:24,523 --> 00:11:28,923 Próbuje się dopasować do otoczenia, 186 00:11:29,003 --> 00:11:33,243 które jest bardzo małe, będę to ciągle podkreślał. 187 00:11:36,043 --> 00:11:37,483 Woda jest lodowata. 188 00:11:47,963 --> 00:11:49,163 DZIEŃ DRUGI 189 00:11:49,243 --> 00:11:52,643 Mój pierwszy poranek w skrzydle dożywotnim w Rezinie. 190 00:11:53,283 --> 00:11:56,763 Max powiedział, że będziemy w tej małej celi 191 00:11:56,843 --> 00:12:00,043 od pobudki aż do 13.00. 192 00:12:00,803 --> 00:12:06,363 Potem wypuszczą nas na dwie cenne godziny ćwiczeń i rozmów. 193 00:12:06,963 --> 00:12:09,083 Lilian nie je rano. 194 00:12:09,923 --> 00:12:11,203 Pije kawę 195 00:12:11,283 --> 00:12:12,843 i pali papierosa. 196 00:12:12,923 --> 00:12:15,643 - To jego śniadanie. - Ja jem tylko trochę. 197 00:12:16,163 --> 00:12:20,843 - Dobra. - Jemy to, co przyślą nam rodzice. 198 00:12:20,923 --> 00:12:22,763 Nie jemy więziennego jedzenia, 199 00:12:22,843 --> 00:12:24,683 bo nie jest smaczne. 200 00:12:24,763 --> 00:12:27,483 Oprowadzisz mnie po waszej celi? 201 00:12:27,563 --> 00:12:29,883 Opowiedz, gdzie jesteśmy i co widzimy. 202 00:12:29,963 --> 00:12:33,203 To moje łóżko do końca życia. 203 00:12:34,723 --> 00:12:37,283 To mój telewizor i moje książki. 204 00:12:37,363 --> 00:12:39,043 A dokumenty? 205 00:12:39,123 --> 00:12:42,123 Dokumenty ze sprawy? Uczysz się czegoś? 206 00:12:42,203 --> 00:12:45,603 Nauka, sprawa, praca. 207 00:12:45,683 --> 00:12:48,683 Listy do prezydenta, 208 00:12:48,763 --> 00:12:52,203 premiera i różnych ministrów, wszystko razem. 209 00:12:52,283 --> 00:12:55,203 Walczysz o poprawę warunków życia? 210 00:12:55,283 --> 00:12:57,043 - Tak. - Jasne. 211 00:12:57,123 --> 00:13:01,763 Maxim brał udział w napadzie, w którym zginął policjant. 212 00:13:02,443 --> 00:13:04,483 Twierdzi, że nie on strzelał, 213 00:13:04,563 --> 00:13:08,363 ale został skazany na dożywocie za morderstwo. 214 00:13:09,243 --> 00:13:12,923 Jest tu od 16 lat i w tym czasie 215 00:13:13,003 --> 00:13:17,243 stał się w Rezinie głównym zwolennikiem reformy więziennictwa. 216 00:13:18,003 --> 00:13:21,763 Jednym z jego sukcesów było zdobycie przez więźniów prawa 217 00:13:21,843 --> 00:13:24,483 do posiadania komputerów w celach. 218 00:13:24,563 --> 00:13:27,923 O to urządzenie walczyliśmy 14 lat. 219 00:13:28,003 --> 00:13:34,243 Sędzia postanowił udostępnić je bez dostępu do internetu. 220 00:13:34,963 --> 00:13:37,443 Potem były lodówki w celach, 221 00:13:38,043 --> 00:13:41,203 żeby więźniowie mogli trzymać swoje cenne jedzenie. 222 00:13:41,283 --> 00:13:44,243 Potem każdy z nas, 223 00:13:44,323 --> 00:13:48,883 każdy z 6000 więźniów, dostał dostęp do lodówki, 224 00:13:48,963 --> 00:13:51,443 ale też do innych rzeczy. 225 00:13:51,523 --> 00:13:52,363 Widzę czajnik. 226 00:13:52,443 --> 00:13:55,723 - Odtwarzacze MP3 i inne. - No tak. 227 00:13:56,363 --> 00:14:00,763 Więźniowie sami płacą za te luksusy. 228 00:14:00,843 --> 00:14:04,203 Prawie wszystko w tej celi 229 00:14:04,283 --> 00:14:08,963 zostało zbudowane przez Maxa i Liliana i opłacone przez ich rodziny. 230 00:14:09,043 --> 00:14:11,603 A ten obszar? 231 00:14:11,683 --> 00:14:12,643 Zbudowaliśmy go. 232 00:14:14,243 --> 00:14:16,083 - Całą celę? - Tak. 233 00:14:16,163 --> 00:14:18,723 Lilian, dostanę kawę? 234 00:14:18,803 --> 00:14:19,963 - Trochę… - Lilian. 235 00:14:21,163 --> 00:14:22,523 Desperacko pragnę kawy. 236 00:14:23,163 --> 00:14:24,723 Lilian, zrób kawę. 237 00:14:24,803 --> 00:14:26,963 - Nie ma miejsca. - Przesunę się. 238 00:14:27,043 --> 00:14:28,403 Wychodzę, bo… 239 00:14:28,483 --> 00:14:31,443 Jest tu za mało miejsca dla nas trzech. 240 00:14:33,643 --> 00:14:35,003 Jestem pod wrażeniem. 241 00:14:35,083 --> 00:14:37,563 Odsiadują dożywocie, nigdy nie wyjdą, 242 00:14:37,643 --> 00:14:41,403 więc samodzielnie sprawili, że cela, 243 00:14:41,483 --> 00:14:45,683 w której spędzą resztę swoich dni, jest bardziej przydatna do życia. 244 00:14:46,243 --> 00:14:48,323 Wyłożyli podłogę płytkami, 245 00:14:48,403 --> 00:14:51,363 pomalowali ściany, zrobili elektrykę. 246 00:14:51,443 --> 00:14:54,763 Zbudowali kuchenkę. Nigdy czegoś takiego nie widziałem. 247 00:14:55,923 --> 00:15:00,083 Max i Lilian od lat dzielą tę malutką celę. 248 00:15:01,563 --> 00:15:04,603 Ty specjalizujesz się w robieniu kawy. 249 00:15:04,683 --> 00:15:05,843 Tak. 250 00:15:07,243 --> 00:15:10,163 Czym mam się zajmować? Mam pozmywać? 251 00:15:10,243 --> 00:15:14,243 Ty robisz kawę, Maxim zrobił owsiankę. 252 00:15:14,763 --> 00:15:19,003 Po posiłku ja sprzątam stół, a Maxim zmywa naczynia. 253 00:15:19,083 --> 00:15:20,723 Tak tu działamy. 254 00:15:20,803 --> 00:15:25,243 Tak się dogadujemy. Od zawsze tak to wygląda. 255 00:15:29,003 --> 00:15:31,803 Równo o 13.00 strażnik otwiera drzwi. 256 00:15:38,243 --> 00:15:40,523 Potem odprowadza nas na dach, 257 00:15:40,603 --> 00:15:44,043 gdzie Max przedstawia mnie małej grupie więźniów, 258 00:15:44,563 --> 00:15:48,003 którzy również żyją poza gangiem. 259 00:15:51,723 --> 00:15:53,763 - Witajcie. - Cześć. 260 00:15:53,843 --> 00:15:57,003 Ta grupa jest trzymana z dala od reszty osadzonych. 261 00:15:57,083 --> 00:15:59,163 To jedyni inni więźniowie, 262 00:15:59,243 --> 00:16:02,523 z którymi widują się Max i Lilian. 263 00:16:02,603 --> 00:16:04,403 - Chodźmy. - Max. 264 00:16:04,483 --> 00:16:06,483 Tutaj spacerujemy. 265 00:16:06,563 --> 00:16:08,643 - Tak ćwiczycie? - Tu nie ma krat. 266 00:16:08,723 --> 00:16:10,323 To wasze jedyne miejsce? 267 00:16:10,403 --> 00:16:12,923 Tak. 268 00:16:15,643 --> 00:16:20,403 Trudno uwierzyć, że więźniowie spędzają w celach 22 godziny dziennie, 269 00:16:20,483 --> 00:16:25,123 a do ćwiczeń musi im wystarczyć ten malutki korytarz. 270 00:16:26,563 --> 00:16:31,323 Pozbawili was widoku nieba i dotyku trawy. 271 00:16:31,403 --> 00:16:34,123 To okrutne i nieludzkie. 272 00:16:35,123 --> 00:16:37,563 Kiedy ostatnio byłeś na zewnątrz? 273 00:16:39,003 --> 00:16:40,003 Nie pamiętam. 274 00:16:40,723 --> 00:16:43,563 Staramy się chodzić. Ciągle chodzimy. 275 00:16:44,083 --> 00:16:47,123 No tak, tylko tu możecie rozprostować nogi. 276 00:16:49,523 --> 00:16:52,043 - Od dawna tu jesteś? - Dwadzieścia siedem. 277 00:16:52,563 --> 00:16:56,403 Siedzi tu od 27 lat. 278 00:16:56,483 --> 00:16:58,083 Wyprodukowano w ZSRR. 279 00:17:00,243 --> 00:17:04,923 Policzyłem kroki. Jesteśmy w stanie przejść 32 kroki. 280 00:17:05,003 --> 00:17:07,483 Każda runda to 32 kroki. 281 00:17:07,563 --> 00:17:11,843 Jak wyjdziesz z domu, zrób 32 kroki. 282 00:17:11,923 --> 00:17:16,043 Właśnie tyle przez lata mają do dyspozycji ci faceci. 283 00:17:16,123 --> 00:17:18,003 Trzydzieści dwa kroki. 284 00:17:19,363 --> 00:17:20,803 Dwadzieścia siedem lat. 285 00:17:21,323 --> 00:17:22,883 Prawie oszalałem. 286 00:17:23,763 --> 00:17:26,883 Ale dzięki Bogu zachowałem rozum. 287 00:17:28,803 --> 00:17:34,763 Zakaz wyjścia na świeże powietrze to cena, którą ta grupa płaci 288 00:17:34,843 --> 00:17:37,883 za odrzucenie zasad więziennych gangów. 289 00:17:37,963 --> 00:17:41,963 Staramy się przestrzegać oficjalnych zasad. 290 00:17:42,043 --> 00:17:43,443 I żyć zgodnie z Biblią. 291 00:17:44,603 --> 00:17:47,923 Nie wspieramy gangów, nic z tych rzeczy. 292 00:17:48,003 --> 00:17:50,763 Mogą nas pobić, 293 00:17:50,843 --> 00:17:53,123 bo nie chcemy się do nich przyłączyć. 294 00:17:53,203 --> 00:17:55,403 Nie chcecie już myśleć jak oni. 295 00:17:55,483 --> 00:17:58,523 Gdybyśmy tam byli, 296 00:17:58,603 --> 00:18:03,763 nie mógłbym pisać i walczyć o swoje prawa. 297 00:18:03,843 --> 00:18:06,443 - Chyba że za zgodą szefa. - Tak. 298 00:18:07,043 --> 00:18:11,203 Szef gangu w więzieniu dysponuje takimi możliwościami, 299 00:18:11,283 --> 00:18:14,523 że grupa Maxa musiała błagać władze 300 00:18:14,603 --> 00:18:17,203 o pozwolenie na życie poza rządami gangu. 301 00:18:17,283 --> 00:18:19,883 Kiedy piszemy zgłoszenie, 302 00:18:19,963 --> 00:18:23,803 mówimy, że nie chcemy być częścią tej grupy. 303 00:18:24,523 --> 00:18:25,483 „Pomóżcie”. 304 00:18:25,563 --> 00:18:30,523 Dyrektor więzienia postanowił, 305 00:18:30,603 --> 00:18:34,123 że to my zostaniemy umieszczeni na osobności. 306 00:18:34,203 --> 00:18:35,963 - No tak. - Nie oni. 307 00:18:36,043 --> 00:18:39,843 - Dla waszego bezpieczeństwa. - Tak. 308 00:18:39,923 --> 00:18:42,883 Teraz pytamy ich, 309 00:18:42,963 --> 00:18:44,963 czemu nie możemy wyjść na zewnątrz 310 00:18:45,043 --> 00:18:48,403 i grać w piłkę nożną, w siatkówkę albo porobić coś innego. 311 00:18:48,483 --> 00:18:52,723 Odpowiadają: „Tam nie możemy was chronić”. 312 00:18:55,723 --> 00:18:59,363 Max i inni z dożywociem nie chcą pozwolić się zepsuć. 313 00:18:59,443 --> 00:19:03,483 Chcą też pracować i się kształcić. 314 00:19:03,563 --> 00:19:05,603 Mówią, że to niemożliwe, 315 00:19:05,683 --> 00:19:09,163 bo szefowie gangów, którzy są szalenie bogaci, 316 00:19:09,243 --> 00:19:13,643 płacą za część dostępnych w więzieniu sprzętów, 317 00:19:13,723 --> 00:19:16,483 więc mają kontrolę i wpływy. 318 00:19:16,563 --> 00:19:18,923 Max i koledzy nie chcą w to wchodzić. 319 00:19:19,003 --> 00:19:22,883 Z tego powodu są niemal karani podwójnie, 320 00:19:22,963 --> 00:19:25,003 bo to oni są separowani od reszty. 321 00:19:33,363 --> 00:19:38,603 Grupa Maxa spędza w celach więcej czasu niż inni skazani na dożywocie. 322 00:19:40,443 --> 00:19:43,443 Długie godziny wpatrywania się w ściany 323 00:19:43,523 --> 00:19:46,203 przypominają mi o moim pobycie w więzieniu 324 00:19:47,123 --> 00:19:50,043 i o niekończącej się rozpaczy, którą wtedy czułem. 325 00:19:56,603 --> 00:19:59,243 DZIEŃ TRZECI 326 00:19:59,323 --> 00:20:01,803 To mój trzeci dzień w więzieniu Rezina. 327 00:20:02,603 --> 00:20:07,883 Kolejny poranek mija bardzo powoli, a zegar wkrótce wskaże porę obiadową. 328 00:20:17,603 --> 00:20:21,283 Więzienne jedzenie jest obrzydliwe. 329 00:20:21,363 --> 00:20:26,123 Moi współlokatorzy rzadko je jedzą, ale Max ma koło ratunkowe. 330 00:20:26,203 --> 00:20:30,403 Siedzę w celi i czekam na Maxa. 331 00:20:30,963 --> 00:20:32,523 Poszedł odebrać paczkę. 332 00:20:33,563 --> 00:20:35,763 W miejscach, gdzie brakuje środków, 333 00:20:36,363 --> 00:20:40,683 przesyłki od rodziny są bardzo ważne. 334 00:20:45,523 --> 00:20:47,083 Mam jedzenie. 335 00:20:47,163 --> 00:20:48,523 Mnóstwo smakołyków. 336 00:20:48,603 --> 00:20:50,603 Niespodzianki! 337 00:20:50,683 --> 00:20:53,163 Dostałem jedzenie od rodziców. 338 00:20:55,323 --> 00:20:58,123 Przyszło dzisiaj, czy trzymali je parę dni? 339 00:20:58,203 --> 00:21:01,963 Wysyłają mi paczki pocztą. 340 00:21:02,763 --> 00:21:06,563 Zwykle wysyłają w poniedziałek 341 00:21:06,643 --> 00:21:08,923 i jest do odbioru we wtorek. 342 00:21:09,003 --> 00:21:11,203 Mówisz im, co mają wysłać? 343 00:21:11,283 --> 00:21:15,043 Długo tak robiłem, ale teraz wiedzą, czego potrzebuję. 344 00:21:15,843 --> 00:21:18,763 Paczka może być dowolnej wielkości? 345 00:21:18,843 --> 00:21:23,523 Możesz dostać taką albo taką. 346 00:21:23,603 --> 00:21:24,563 No dobrze. 347 00:21:24,643 --> 00:21:28,483 Jedna paczka od jednej osoby na tydzień. 348 00:21:28,563 --> 00:21:32,123 Mama i siostra mogą wysłać osobne paczki. 349 00:21:32,203 --> 00:21:33,283 Tak. 350 00:21:34,243 --> 00:21:36,483 Ależ jestem rozpieszczany. 351 00:21:36,563 --> 00:21:38,243 Moi rodzice są starzy. 352 00:21:38,323 --> 00:21:41,803 Ojciec ma 81 lat, a matka 71. 353 00:21:42,443 --> 00:21:44,403 Są na emeryturze. 354 00:21:44,483 --> 00:21:50,323 Tak, ale i tak pomagają, jak tylko potrafią. 355 00:21:51,963 --> 00:21:56,003 Skazani na dożywocie nie mogą pracować zarobkowo w więzieniu. 356 00:21:56,523 --> 00:22:00,003 W kwestii zaopatrzenia są uzależnieni od rodzin. 357 00:22:00,683 --> 00:22:04,403 Teraz walczy o prawo do pracy, 358 00:22:04,483 --> 00:22:06,763 żeby móc sobie pozwolić na jedzenie, 359 00:22:06,843 --> 00:22:10,403 gdy rodzice nie będą już mogli go wspierać. 360 00:22:19,203 --> 00:22:22,403 DZIEŃ CZWARTY 361 00:22:22,443 --> 00:22:25,243 Po kilku dniach w więzieniu Rezina 362 00:22:25,323 --> 00:22:29,683 czuję presję związaną z życiem w zamkniętej przestrzeni. 363 00:22:32,523 --> 00:22:35,923 Nasi więźniowie nie mogą grać w piłkę na zewnątrz. 364 00:22:36,483 --> 00:22:40,563 Jeśli więzienie wyrazi zgodę, możemy grać w środku w coś innego. 365 00:22:41,643 --> 00:22:45,523 Wyciągnęli mnie z celi, idziemy do sali rekreacyjnej. 366 00:22:45,603 --> 00:22:48,003 Podobno tam zagram w ping ponga 367 00:22:48,083 --> 00:22:49,683 z innymi więźniami. 368 00:22:50,203 --> 00:22:51,283 Rozejrzyjcie się. 369 00:22:51,363 --> 00:22:54,643 W tym korytarzu żyje część osadzonych. 370 00:22:54,723 --> 00:22:56,203 Tu mają swoje cele. 371 00:22:57,283 --> 00:23:00,803 To jest wszystko. To jest szerokość korytarza. 372 00:23:05,243 --> 00:23:07,403 Jak się masz? 373 00:23:07,483 --> 00:23:10,723 Nie poznałem cię bez czapki. 374 00:23:10,803 --> 00:23:13,203 To nasz mistrz ping ponga. 375 00:23:13,283 --> 00:23:14,403 Zagraj z nim. 376 00:23:14,483 --> 00:23:15,363 Dobra, lecimy. 377 00:23:15,443 --> 00:23:17,603 - Czeka na ciebie. - Czeka na mnie. 378 00:23:18,363 --> 00:23:20,083 Celuję w trzy z jedenastu. 379 00:23:20,163 --> 00:23:22,443 On gra od 27 lat. 380 00:23:22,523 --> 00:23:25,603 Ja też grałem w więzieniu. Dwanaście lat. 381 00:23:25,683 --> 00:23:28,883 On ma 27 lat doświadczenia, może zdobędę trzy punkty. 382 00:23:31,003 --> 00:23:32,923 Anglia, Mołdawia. Poddaj się! 383 00:23:33,003 --> 00:23:36,483 Rozumiem. W piłkę nas nie pokonacie. 384 00:23:40,083 --> 00:23:42,723 Chyba gram z miejscowym mistrzem. 385 00:23:45,963 --> 00:23:49,123 Zlituj się nad nim! 386 00:23:51,043 --> 00:23:52,483 To było agresywne. 387 00:23:53,203 --> 00:23:55,403 Jak często gracie tu w ping ponga? 388 00:23:55,483 --> 00:23:56,843 Dwa razy w tygodniu. 389 00:23:57,403 --> 00:23:58,883 - Dobra. - Trzy godziny. 390 00:24:04,403 --> 00:24:06,203 To takie bolesne. 391 00:24:14,323 --> 00:24:15,923 Jeden! Jeden punkt! 392 00:24:17,043 --> 00:24:18,843 Stół jest kiepski. 393 00:24:18,923 --> 00:24:20,803 Dlatego przegrywam. 394 00:24:34,123 --> 00:24:38,723 Jedna rzecz jest większa od ping ponga. 395 00:24:40,283 --> 00:24:42,883 Wszyscy się uśmiechają. 396 00:24:42,963 --> 00:24:45,643 W tym miejscu to rzadkość. 397 00:24:45,723 --> 00:24:46,563 Oj nie. 398 00:24:46,643 --> 00:24:49,363 Odrobina eskapizmu. 399 00:24:49,443 --> 00:24:54,043 W tej chwili zapominają o tym, co ich otacza. 400 00:24:54,123 --> 00:24:58,843 Właśnie tak pożytkują energię, tak pozbywają się frustracji i stresu. 401 00:25:01,963 --> 00:25:06,243 Skazani na dożywocie wiedzą, że system prawny Mołdawii 402 00:25:06,323 --> 00:25:09,003 czyni wyjście na wolność mało prawdopodobnym 403 00:25:09,083 --> 00:25:10,883 niezależnie od resocjalizacji. 404 00:25:12,443 --> 00:25:16,723 Największym wyzwaniem dla Maxa jest zmiana zasad orzekania. 405 00:25:19,243 --> 00:25:21,203 Przedstawia mnie Siergiejowi, 406 00:25:21,803 --> 00:25:24,723 który siedzi w więzieniu od 20 lat. 407 00:25:26,203 --> 00:25:28,443 Ile miałeś lat, gdy tu trafiłeś? 408 00:25:30,043 --> 00:25:30,963 Dziewiętnaście. 409 00:25:31,043 --> 00:25:33,683 Dożywocie za morderstwo? 410 00:25:33,763 --> 00:25:35,683 - Tak. - Tak. 411 00:25:35,763 --> 00:25:38,003 Nie brałem udziału bezpośrednio. 412 00:25:38,083 --> 00:25:39,963 Uczestniczył w przestępstwie. 413 00:25:40,043 --> 00:25:43,083 Było tam trzech gości, on prowadził auto. 414 00:25:43,163 --> 00:25:45,083 - Był kierowcą? - Tak. 415 00:25:45,163 --> 00:25:50,363 Ale nie brał udziału w morderstwie. 416 00:25:50,443 --> 00:25:54,163 Sędziowie i politycy nie mówią: 417 00:25:54,243 --> 00:25:56,443 „Siergieju, musisz odsiedzieć 25 lat, 418 00:25:56,523 --> 00:25:58,603 zanim rozważymy koniec wyroku?”. 419 00:25:58,683 --> 00:26:00,243 - Albo 20? - Nie. 420 00:26:00,323 --> 00:26:02,643 - Nie? - Tylko 30 dla nas wszystkich. 421 00:26:02,723 --> 00:26:04,923 - Dożywocie to minimum 30 lat? - Tak. 422 00:26:05,003 --> 00:26:06,323 Tak, minimum. 423 00:26:06,403 --> 00:26:08,443 Nikt skazany na dożywocie 424 00:26:08,523 --> 00:26:11,723 nie został jeszcze nigdy wypuszczony. 425 00:26:12,443 --> 00:26:17,123 Kilka lat temu ci więźniowie sądzili, że rzucono im koło ratunkowe. 426 00:26:18,283 --> 00:26:21,523 W 2016 roku 427 00:26:21,603 --> 00:26:25,323 politycy wprowadzili prawo europejskie, 428 00:26:26,483 --> 00:26:29,323 które w przypadku nastolatków, 429 00:26:29,403 --> 00:26:32,523 którzy popełnili przestępstwa 430 00:26:32,603 --> 00:26:35,603 między 18 a 21 rokiem życia, 431 00:26:35,683 --> 00:26:37,563 umożliwiało obniżenie wyroku. 432 00:26:38,363 --> 00:26:40,483 - Prawo dla wszystkich. - Jasne. 433 00:26:40,563 --> 00:26:45,683 Sędzia powiedział nam wszystkim: 434 00:26:45,763 --> 00:26:50,803 „To nie dotyczy skazanych na dożywocie”. 435 00:26:50,883 --> 00:26:52,083 To bardzo dziwne. 436 00:26:52,163 --> 00:26:56,003 Działa dla wszystkich, ale nie dla nas. 437 00:26:57,403 --> 00:26:58,803 Mam pytanie: 438 00:26:59,523 --> 00:27:02,363 jaki jest cel karania? 439 00:27:03,003 --> 00:27:05,763 Tylko taki, żeby ktoś umarł w więzieniu? 440 00:27:07,003 --> 00:27:08,003 To bardzo dziwne. 441 00:27:11,843 --> 00:27:15,403 Max i Siergiej walczą ze swoimi wyrokami dożywocia, 442 00:27:15,483 --> 00:27:18,843 ale jak dotąd ich apelacje zostały odrzucone, 443 00:27:19,523 --> 00:27:24,123 więc istnieje możliwość, że resztę życia spędzą w Rezinie 444 00:27:24,203 --> 00:27:27,323 zamknięci przez 22 godziny dziennie. 445 00:27:31,563 --> 00:27:34,483 Po ping pongu mijamy jedyne okno, 446 00:27:34,563 --> 00:27:38,523 z którego skazani na dożywocie mogą zobaczyć świat. 447 00:27:40,563 --> 00:27:43,283 Tak blisko, a tak daleko. Wolność. 448 00:27:44,043 --> 00:27:48,603 Na początku to było bolesne. 449 00:27:49,163 --> 00:27:51,883 Ale wiem, że mam dożywocie. 450 00:27:53,723 --> 00:27:54,563 Rozumiem to. 451 00:27:54,643 --> 00:27:55,963 Co masz na myśli? 452 00:27:56,723 --> 00:27:59,963 Gdy odsiadujesz lata, 453 00:28:00,043 --> 00:28:03,163 istnieje realna szansa na wyjście. 454 00:28:03,243 --> 00:28:05,723 Dożywocie tej szansy nie daje. 455 00:28:07,843 --> 00:28:10,403 Szansa jest maleńka, 456 00:28:10,483 --> 00:28:14,003 moim zdaniem wręcz nierealna. 457 00:28:18,643 --> 00:28:22,763 W oczach tych mężczyzn nie ma nadziei. 458 00:28:24,523 --> 00:28:26,443 Znam to uczucie, 459 00:28:26,523 --> 00:28:31,403 wiem, co czuje ktoś, kto nie wierzy, że kiedyś wyjdzie. 460 00:28:32,163 --> 00:28:36,003 Żaden człowiek na świecie nie powinien żyć pozbawiony nadziei. 461 00:28:36,083 --> 00:28:37,643 A oni jej nie mają. 462 00:28:37,723 --> 00:28:43,163 Muszą usłyszeć: „Pewnego dnia może cię wypuszczą”. 463 00:28:43,803 --> 00:28:46,723 Teraz patrzą w otchłań. Nie mają nadziei. 464 00:28:52,563 --> 00:28:54,523 DZIEŃ PIĄTY 465 00:28:54,603 --> 00:28:57,203 Kampania Maxa nadała jego życiu sens. 466 00:28:57,723 --> 00:29:00,843 Dziś spotkam się z dwoma przedsiębiorczymi skazanymi, 467 00:29:00,923 --> 00:29:03,323 ze strefy kontrolowanej przez gangi, 468 00:29:03,403 --> 00:29:05,643 którzy też mają sposób na przetrwanie. 469 00:29:06,603 --> 00:29:10,723 Jak wszyscy z dożywociem, nie mogą oficjalnie zarabiać, 470 00:29:11,603 --> 00:29:14,283 ale wykorzystując własny sprzęt i zasoby 471 00:29:14,363 --> 00:29:17,803 zbudowali od podstaw stolarnię. 472 00:29:19,643 --> 00:29:22,203 Widzę stąd podwórko, 473 00:29:22,283 --> 00:29:26,443 na którym więźniowie słuchający gangów mogą grać w piłkę nożną. 474 00:29:28,283 --> 00:29:29,123 Anatol. 475 00:29:29,203 --> 00:29:31,923 - Raphael. - Anatol, tak. 476 00:29:32,003 --> 00:29:33,603 - A to? - Dema. 477 00:29:33,683 --> 00:29:35,203 Dema. 478 00:29:38,283 --> 00:29:43,123 Tym narzędziem nadajemy drewnu kształt. 479 00:29:45,683 --> 00:29:47,923 Tym je przecinamy. 480 00:29:51,523 --> 00:29:55,443 Boję się, że wyleci w górę i uderzy mnie lub jego w twarz. 481 00:29:55,523 --> 00:30:00,243 Nie nosi sprzętu ochronnego, więc musi ufać swoim umiejętnościom. 482 00:30:04,523 --> 00:30:08,283 Więzienie nie zapewnia takich możliwości, więc ci goście 483 00:30:09,883 --> 00:30:11,763 przejęli inicjatywę 484 00:30:12,923 --> 00:30:14,563 i zmontowali warsztat, 485 00:30:14,643 --> 00:30:17,323 do którego mogą uciekać z celi. 486 00:30:21,843 --> 00:30:23,803 Robimy szkatułkę na biżuterię. 487 00:30:23,883 --> 00:30:26,803 Pokaż, co mam zrobić. Spróbuję. 488 00:30:26,883 --> 00:30:28,123 Właśnie tak. 489 00:30:30,843 --> 00:30:33,163 Tak się robi środek. 490 00:30:34,203 --> 00:30:35,043 No dobra. 491 00:30:39,923 --> 00:30:40,963 Jasne. 492 00:30:42,283 --> 00:30:43,643 O tak. 493 00:30:43,723 --> 00:30:45,683 Tak? Dobra. 494 00:30:47,203 --> 00:30:50,803 Trzeba użyć mięśni, nie jest łatwo. 495 00:30:51,843 --> 00:30:54,643 Co z nimi zrobisz, gdy skończysz? 496 00:30:54,723 --> 00:30:57,523 Przed pandemią 497 00:30:57,603 --> 00:31:03,603 więzienie wystawiło je za nas na aukcję. 498 00:31:03,683 --> 00:31:09,363 Dali nam 50% przychodów i przelali na nasze konta więzienne. 499 00:31:10,083 --> 00:31:15,763 Nie, musisz stąd. Właśnie tak. 500 00:31:15,843 --> 00:31:17,043 Rozumiem. 501 00:31:17,123 --> 00:31:18,563 Musi być takie samo. 502 00:31:18,643 --> 00:31:20,363 Czyli to jest tak… 503 00:31:21,003 --> 00:31:23,643 Co robicie ze swoją połową? 504 00:31:24,563 --> 00:31:28,443 Płacimy rachunek za prąd 505 00:31:28,523 --> 00:31:30,803 i kupujemy rzeczy ze sklepu. 506 00:31:31,763 --> 00:31:33,763 Potrzebujemy pieniędzy. 507 00:31:34,243 --> 00:31:35,963 Moje ręce są… 508 00:31:36,043 --> 00:31:37,763 Już jest czerwona. 509 00:31:37,843 --> 00:31:39,923 Masz twarde dłonie. 510 00:31:42,803 --> 00:31:46,683 Dema w młodości został skazany za podwójne morderstwo. 511 00:31:47,603 --> 00:31:49,683 Jak długo jesteś w więzieniu? 512 00:31:50,243 --> 00:31:51,563 Dwadzieścia sześć lat. 513 00:31:52,443 --> 00:31:54,963 Siedzisz w więzieniu od 26 lat. 514 00:31:55,603 --> 00:31:57,803 Dwadzieścia lat w Rezinie. 515 00:31:59,763 --> 00:32:02,283 Jestem tu pięć dni w tygodniu. 516 00:32:03,083 --> 00:32:06,163 W głowach jesteśmy wolni. 517 00:32:06,843 --> 00:32:09,323 Jesteś sam na sam z narzędziem i zadaniem. 518 00:32:10,203 --> 00:32:11,643 To przyjemność. 519 00:32:12,923 --> 00:32:18,203 Na wolności i w więzieniu trzeba pracować. To czyni nas ludźmi. 520 00:32:20,923 --> 00:32:24,443 Dobrze, że nawet w ciężkim więziennym rygorze 521 00:32:24,523 --> 00:32:28,403 znajduje się miejsce na przedsiębiorczość i kreatywność. 522 00:32:29,043 --> 00:32:32,043 Każdy z dożywociem potrzebuje czegoś, co go napędza. 523 00:32:32,643 --> 00:32:34,603 Ja studiowałem prawo. 524 00:32:36,643 --> 00:32:40,803 W celi Lilian pokazuje mi, jak radzi sobie ze swoim wyrokiem. 525 00:32:44,163 --> 00:32:46,443 Mam całe zeszyty. 526 00:32:46,523 --> 00:32:51,723 Piszę o swoim życiu, o przeszłości. 527 00:32:51,803 --> 00:32:54,683 Piszę o teraźniejszości i przyszłości. 528 00:32:55,963 --> 00:32:57,243 O wszystkim. 529 00:32:57,323 --> 00:32:59,443 Coś jak pamiętnik? 530 00:32:59,963 --> 00:33:03,443 Wkładam w nie serce i duszę. 531 00:33:03,923 --> 00:33:10,043 Każde słowo jest napisane kroplą krwi. 532 00:33:11,083 --> 00:33:13,203 Wspomnienie rodziny jest wszystkim. 533 00:33:15,043 --> 00:33:18,123 Bardzo lubię muzykę. 534 00:33:19,723 --> 00:33:22,563 Lilian zaczął pisać piosenki. 535 00:33:23,523 --> 00:33:26,723 Czyli pod łóżkiem trzymasz sprzęt muzyczny. 536 00:33:26,803 --> 00:33:27,763 Tak. 537 00:33:27,843 --> 00:33:30,523 Używa go, gdy chce śpiewać. 538 00:33:31,443 --> 00:33:33,443 Dołączasz czasem do niego? 539 00:33:34,003 --> 00:33:36,083 Nie, ja nie śpiewam. 540 00:33:36,163 --> 00:33:37,323 Nie mam głosu. 541 00:33:38,963 --> 00:33:42,683 Uwierzycie, że jesteśmy teraz w skrzydle skazanych na dożywocie? 542 00:33:43,283 --> 00:33:45,763 Ten człowiek nigdy stąd nie wyjdzie. 543 00:33:47,483 --> 00:33:51,483 Nie chcę przeszkadzać innym więźniom, więc trochę ściszyłem. 544 00:33:57,643 --> 00:34:00,483 Jest głos, który niesie wiatr 545 00:34:02,563 --> 00:34:05,923 Słyszę twój głos, skarbie Twój szept 546 00:34:07,643 --> 00:34:10,403 Zostawiłaś mnie dawno temu 547 00:34:12,603 --> 00:34:15,523 Moją zranioną i smutną duszę 548 00:34:17,723 --> 00:34:19,443 Zostawiłaś mnie dawno temu… 549 00:34:19,523 --> 00:34:20,843 Jestem pod wrażeniem. 550 00:34:21,843 --> 00:34:23,603 Chcę się dołączyć. 551 00:34:23,683 --> 00:34:25,443 Moją zranioną i smutną duszę 552 00:34:27,563 --> 00:34:30,523 Jest głos, który niesie wiatr 553 00:34:32,923 --> 00:34:36,003 Słyszę twój głos, skarbie Twój szept 554 00:34:38,043 --> 00:34:41,163 Słyszę twoją miłość w wietrze 555 00:34:42,923 --> 00:34:45,803 Jest niczym twój szept 556 00:34:45,883 --> 00:34:47,123 Świetnie! 557 00:34:48,243 --> 00:34:50,843 Moje łzy już wyschły 558 00:34:52,843 --> 00:34:56,083 Kiedyś płynęły tędy łzy miłości 559 00:34:57,843 --> 00:34:59,843 To pomaga ci uciec myślami? 560 00:34:59,923 --> 00:35:04,443 Nie wiem, czy cokolwiek mi pomaga. 561 00:35:05,003 --> 00:35:08,003 Żyję z tym od 18 lat. 562 00:35:08,083 --> 00:35:11,043 To mój wewnętrzny ból. 563 00:35:11,803 --> 00:35:13,123 Moja udręka. 564 00:35:14,083 --> 00:35:17,003 Właśnie z tym żyję. Moja nadzieja w Bogu. 565 00:35:23,723 --> 00:35:25,443 Gdy byłem za kratami, 566 00:35:25,523 --> 00:35:29,163 spotkałem zarówno więźniów, których męczyły ich przestępstwa, 567 00:35:29,243 --> 00:35:32,003 jak i tych, którzy nie wykazywali skruchy. 568 00:35:33,523 --> 00:35:36,723 Jak dotąd nie zapytałem Liliana, co zrobił 569 00:35:37,483 --> 00:35:40,003 i co na ten temat teraz sądzi. 570 00:35:44,563 --> 00:35:47,883 DZIEŃ SZÓSTY 571 00:35:52,243 --> 00:35:56,523 Dziś mam pomóc Lilianowi z kolacją. 572 00:35:59,923 --> 00:36:01,923 Dajesz mi trudniejsze zadania. 573 00:36:02,003 --> 00:36:05,763 Tak? To najłatwiejsza rzecz, jaką możesz się zająć. 574 00:36:05,843 --> 00:36:08,243 Mam je ciąć tak jak ty. 575 00:36:09,123 --> 00:36:13,883 Lilian chce się upewnić, że nie zmarnuję ani kęsa. 576 00:36:14,723 --> 00:36:17,683 - Martwi cię moja technika? - Mniejsze! 577 00:36:19,243 --> 00:36:22,563 Czemu marnujesz jedzenie? 578 00:36:24,963 --> 00:36:28,283 Powiesz mi, dlaczego siedzisz w więzieniu? 579 00:36:28,363 --> 00:36:29,483 Chciałbym wiedzieć. 580 00:36:32,123 --> 00:36:36,683 Zabiłem kobietę i jej siostrzenicę. 581 00:36:39,243 --> 00:36:41,963 Pomagałem im w polu, rąbałem drewno. 582 00:36:42,923 --> 00:36:46,483 Wszystko przez alkohol. 583 00:36:48,363 --> 00:36:49,803 Ile wtedy miały lat? 584 00:36:50,483 --> 00:36:53,763 Siostrzenica miała 585 00:36:54,603 --> 00:36:57,523 siedemnaście albo osiemnaście lat. 586 00:37:00,123 --> 00:37:01,963 A babcia… 587 00:37:02,723 --> 00:37:06,403 Ona miała 60 albo 55, nie pamiętam. 588 00:37:08,323 --> 00:37:12,163 Wiem, że byłeś wtedy pijany, ale jak je zabiłeś? 589 00:37:12,723 --> 00:37:13,803 Co się stało? 590 00:37:14,483 --> 00:37:16,523 Dziewczyna została uduszona, 591 00:37:17,363 --> 00:37:20,923 a babcia uderzona w głowę kamieniem. 592 00:37:22,203 --> 00:37:23,043 Właśnie tak. 593 00:37:23,123 --> 00:37:26,683 Lilian, czemu to zrobiłeś? 594 00:37:27,523 --> 00:37:31,563 Poznałem cię i nie wydajesz się kimś, 595 00:37:31,643 --> 00:37:35,403 kto mógłby zrobić coś tak strasznego. 596 00:37:35,483 --> 00:37:41,363 Wciąż nie umiem tego wytłumaczyć. 597 00:37:42,443 --> 00:37:44,563 Miałem wszystko. 598 00:37:44,643 --> 00:37:45,843 To alkohol! 599 00:37:45,923 --> 00:37:48,843 To przyczyna największych problemów świata. 600 00:37:58,523 --> 00:38:02,323 Poprosiłem strażnika, żeby wypuścił mnie na chwilę z celi. 601 00:38:09,483 --> 00:38:10,683 Zaskoczył mnie. 602 00:38:10,763 --> 00:38:13,963 To szok albo niespodzianka, sam nie wiem. 603 00:38:14,683 --> 00:38:17,883 Zabił dwie osoby, starszą kobietę i młodą dziewczynę. 604 00:38:19,323 --> 00:38:22,723 Jest takie powiedzenie „Nie oceniaj książki po okładce”. 605 00:38:22,803 --> 00:38:24,443 Próbowałem to zrobić. 606 00:38:24,523 --> 00:38:27,003 Poznałem ich, nie wiedziałem, co zrobili, 607 00:38:27,523 --> 00:38:30,323 a po paru dniach poznaliśmy się trochę lepiej. 608 00:38:30,403 --> 00:38:31,523 Pośmialiśmy się. 609 00:38:31,603 --> 00:38:34,203 Rozmawialiśmy o panujących tu warunkach. 610 00:38:34,723 --> 00:38:36,803 A potem spadła bomba. 611 00:38:36,883 --> 00:38:40,243 Siedzi za podwójne morderstwo. 612 00:38:40,323 --> 00:38:42,963 Brutalna rzecz, dwie bezbronne kobiety. 613 00:38:44,563 --> 00:38:49,203 Muszę przyznać, że inaczej teraz patrzę na Liliana. 614 00:38:50,123 --> 00:38:53,963 Nie mogę udawać, że nie wpłynęło na mnie to, co powiedział, 615 00:38:54,683 --> 00:38:56,803 opis popełnionej zbrodni 616 00:38:56,883 --> 00:38:58,443 i to, jak jej dokonał. 617 00:38:59,523 --> 00:39:04,683 Zaczynam kwestionować własne zdanie na temat 30 lat i dożywocia. 618 00:39:06,603 --> 00:39:09,803 Kolacja jest gotowa, więc wracam do celi. 619 00:39:11,283 --> 00:39:12,203 Ja tutaj? 620 00:39:12,283 --> 00:39:13,443 Usiądź tam. 621 00:39:13,523 --> 00:39:14,763 Szukam krzesła. 622 00:39:14,843 --> 00:39:16,763 Nie wiem, gdzie jest to małe. 623 00:39:19,283 --> 00:39:21,083 Zapasowe dla gości. 624 00:39:24,603 --> 00:39:25,603 Dobra robota. 625 00:39:29,203 --> 00:39:30,603 Wysłuchałeś mnie. 626 00:39:31,923 --> 00:39:33,003 Mam pytanie: 627 00:39:34,203 --> 00:39:37,323 zasługuję na dożywocie w więzieniu? 628 00:39:38,283 --> 00:39:42,163 Gdy wszedłem do twojej celi, nic o tobie nie wiedziałem. 629 00:39:42,243 --> 00:39:45,323 Wiedziałem tylko, że odsiadujesz dożywocie, 630 00:39:45,403 --> 00:39:49,443 że jesteś w tej celi od lat. 631 00:39:50,043 --> 00:39:52,883 Uważam, że każdy zasługuje na drugą szansę. 632 00:39:54,043 --> 00:39:55,723 To najważniejsze. 633 00:39:56,323 --> 00:39:57,283 Raphael… 634 00:39:57,363 --> 00:39:59,203 Jeszcze nie skończyłem. 635 00:39:59,283 --> 00:40:01,643 Twoje przestępstwa mnie zszokowały, 636 00:40:03,243 --> 00:40:07,283 ale mam szczęście, bo poznałem cię, zanim mi o nich powiedziałeś. 637 00:40:07,363 --> 00:40:09,883 Poznałem człowieka, który jest tu, 638 00:40:10,723 --> 00:40:12,643 a nie tamtego przestępcę. 639 00:40:13,203 --> 00:40:14,043 Minęły lata… 640 00:40:15,883 --> 00:40:16,723 Lata! 641 00:40:16,803 --> 00:40:22,003 Nikt nie ocenia, czy się zmieniłem. 642 00:40:22,683 --> 00:40:26,763 Wrzucili mnie do więzienia i tyle. 643 00:40:28,803 --> 00:40:29,643 To wszystko! 644 00:40:50,523 --> 00:40:53,723 DZIEŃ SIÓDMY 645 00:40:56,603 --> 00:40:59,563 Mój pobyt w więzieniu Rezina dobiega końca. 646 00:41:00,043 --> 00:41:03,963 Czas pożegnać się z Lilianem i Maxem. 647 00:41:05,043 --> 00:41:09,323 Dzięki naszym rozmowom i poznanym tu ludziom zrozumiałem, 648 00:41:09,403 --> 00:41:13,803 że nawet jeśli jest szansa, że nigdy nie wyjdziesz z więzienia, 649 00:41:14,483 --> 00:41:20,003 wasza dwójka i reszta skazanych ma w sobie ogień, 650 00:41:20,083 --> 00:41:21,803 który wygląda jak nadzieja. 651 00:41:22,683 --> 00:41:26,963 Nawet w tych trudnych warunkach nie pozwalacie mu zgasnąć. 652 00:41:27,483 --> 00:41:29,523 Mógłby bardzo łatwo zgasnąć. 653 00:41:29,603 --> 00:41:31,083 Wy postanowiliście, 654 00:41:32,483 --> 00:41:33,803 że macie przyszłość. 655 00:41:34,363 --> 00:41:38,403 Nikt nie wie, kiedy to będzie. Oby coś się zmieniło. 656 00:41:38,483 --> 00:41:41,243 Mówimy, że to wielka walka 657 00:41:41,323 --> 00:41:44,603 o możliwość wyjścia z więzienia, 658 00:41:44,683 --> 00:41:48,123 o udowodnienie, że jesteśmy ludźmi, 659 00:41:48,203 --> 00:41:50,963 że zasługujemy na drugą szansę. 660 00:41:51,043 --> 00:41:57,683 Najważniejsze jest to, że nadzieja umiera ostatnia. 661 00:41:58,843 --> 00:42:02,003 Nie zapomnij o męce i cierpieniu. 662 00:42:03,283 --> 00:42:04,963 Muszę się zbierać, 663 00:42:05,043 --> 00:42:07,283 bo inaczej nigdy stąd nie wyjdę. 664 00:42:07,363 --> 00:42:10,043 Przyjaciel. Jesteśmy przyjaciółmi. 665 00:42:10,563 --> 00:42:12,483 - Przyjaciel. - Dobrze. 666 00:42:12,563 --> 00:42:15,483 Szybko cię wypuścili. 667 00:42:16,003 --> 00:42:18,523 Prawo wreszcie działa, jak powinno. 668 00:42:18,603 --> 00:42:19,923 W końcu prawo działa. 669 00:42:20,003 --> 00:42:24,403 Wychodzę, więc jest nadzieja. Trzymajcie ten ogień przy życiu. 670 00:42:24,963 --> 00:42:26,883 Obyśmy spotkali się na wolności. 671 00:42:26,963 --> 00:42:27,803 Pewnego dnia. 672 00:42:27,883 --> 00:42:30,843 - Pewnego dnia. Pa. - Pa, pa. 673 00:42:37,363 --> 00:42:43,003 Moim zdaniem ci więźniowie zasługują na szansę na uwolnienie. 674 00:42:43,723 --> 00:42:46,483 Sytuacja w Mołdawii zaczyna się zmieniać, 675 00:42:47,123 --> 00:42:48,763 ale w Rezinie 676 00:42:48,843 --> 00:42:52,723 wszystko idzie boleśnie powoli. 677 00:42:58,643 --> 00:43:02,763 To surowe, zniszczone więzienie. Jest opresyjne i klaustrofobiczne. 678 00:43:02,843 --> 00:43:05,563 Wiele osób odsiaduje tu długie wyroki, 679 00:43:05,643 --> 00:43:07,963 co tylko pogarsza ich sytuację. 680 00:43:08,043 --> 00:43:12,723 Kodeks karny utrudnia życie więźniom, którzy zgodnie z obowiązującym prawem, 681 00:43:12,803 --> 00:43:14,883 mogą nigdy nie wyjść na wolność. 682 00:43:51,723 --> 00:43:54,963 Napisy: Jędrzej Kogut