1
00:00:21,565 --> 00:00:28,572
MUZIEK DRINGT BINNEN IN DE HEMEL …
BAUDELAIRE

2
00:00:51,261 --> 00:00:54,431
I've Got A Secret, gebracht door Winston…

3
00:00:54,514 --> 00:00:57,475
…de lekkerste filtersigaret van Amerika.

4
00:00:58,184 --> 00:01:00,812
Winston: zoals een sigaret moet smaken.

5
00:01:04,356 --> 00:01:09,821
Winston brengt u Amerika's
geliefdste panelshow, I've Got A Secret.

6
00:01:13,033 --> 00:01:16,119
Panel, om redenen
die zo duidelijk worden…

7
00:01:16,202 --> 00:01:22,375
…noemen we de heer links van mij Mr X.
Ik vertel u wel dat hij uit Wales komt.

8
00:01:22,459 --> 00:01:25,545
Het is een Welshman en een muzikant.

9
00:01:29,299 --> 00:01:31,384
We zijn over 20 seconden terug.

10
00:01:32,052 --> 00:01:34,846
Hoeveel heroïne koop je per dag?

11
00:01:36,014 --> 00:01:37,599
29 gram, 4 of 5 dollar…

12
00:01:42,395 --> 00:01:45,273
Levittown, VS. De zorgvuldig…

13
00:01:50,987 --> 00:01:55,408
Nieuws uit Dallas, Texas.
President Kennedy is officieel…

14
00:02:10,966 --> 00:02:12,884
Eén, twee, drie.

15
00:02:57,846 --> 00:03:03,018
Dit is John Cale, een muziekschrijver
die een prachtconcert heeft gegeven.

16
00:03:03,101 --> 00:03:08,106
Wat was er bijzonder aan dit ene concert?
-Het duurde 18 uur.

17
00:03:09,149 --> 00:03:11,776
Weet iemand het geheim van Mr Schenzer?

18
00:03:12,736 --> 00:03:16,531
Hij is als enige de volle 18 uur
in de zaal gebleven.

19
00:03:16,615 --> 00:03:18,408
Waarom?

20
00:03:20,285 --> 00:03:23,246
Waarom duurde het 18 uur en 40 minuten?

21
00:03:24,039 --> 00:03:30,253
Volgens de componist, Erik Satie,
moet dit stuk muziek hier…

22
00:03:30,337 --> 00:03:33,173
…840 keer herhaald worden.

23
00:03:33,798 --> 00:03:39,512
Waarom moet dat 840 keer voor 't af is?
-Geen idee.

24
00:04:31,690 --> 00:04:34,818
'Het is net alsof ik in een bioscoop zit.

25
00:04:35,986 --> 00:04:40,740
De lange arm van licht
draait rond in het donker.

26
00:04:40,824 --> 00:04:42,701
M'n ogen strak op het doek.

27
00:04:43,952 --> 00:04:47,080
De beelden zijn vol puntjes en stralen.

28
00:04:48,081 --> 00:04:51,251
Ik ben anoniem en ben mezelf vergeten.

29
00:04:52,961 --> 00:04:56,006
Zo gaat het altijd
als je naar de film gaat.

30
00:04:57,299 --> 00:05:00,844
Het werkt, zoals ze zeggen, verslavend.'

31
00:05:09,269 --> 00:05:13,857
Op m'n vierde verhuisden we
naar Long Island. Lou was negen.

32
00:05:13,940 --> 00:05:16,526
We woonden in de voorstad Freeport.

33
00:05:16,610 --> 00:05:23,283
De overstap van Brooklyn naar 'n afgelegen
voorstad vond hij heel zwaar.

34
00:05:27,913 --> 00:05:32,459
M'n moeder was huisvrouw.
M'n vader wilde romanschrijver worden.

35
00:05:33,126 --> 00:05:35,754
M'n oma zei: 'Nee, jij wordt boekhouder.'

36
00:05:36,796 --> 00:05:38,298
Dus werd hij dat.

37
00:05:40,634 --> 00:05:47,307
Dit was nou typisch een gezin
uit de jaren 50 waar vaders wil wet was.

38
00:05:47,390 --> 00:05:50,769
Hij had weinig contact met z'n vader,
omdat die werkte.

39
00:05:50,852 --> 00:05:53,939
Hij was niet iemand
met wie je buiten speelde.

40
00:05:55,106 --> 00:06:00,111
Misschien dacht m'n vader
dat Lou de zaak zou overnemen.

41
00:06:00,195 --> 00:06:04,699
Van mij verwachtte m'n vader dat ik
heerlijke kippensoep leerde maken.

42
00:06:04,783 --> 00:06:08,495
Hij stelde nooit voor
om naar het circus te gaan of zo.

43
00:06:11,998 --> 00:06:14,417
Ik leerde eerst klassieke piano.

44
00:06:15,502 --> 00:06:20,632
Toen ik 10 of 11 was, had ik voor 't eerst
een gitaar vast en volgde ik één les.

45
00:06:20,715 --> 00:06:25,136
Ik had 'Blue Suede Shoes' bij me
en zei dat ik dat wilde leren spelen.

46
00:06:25,220 --> 00:06:27,514
Maar zo werkte het niet echt.

47
00:06:28,890 --> 00:06:30,934
Daar hield de muziekles op.

48
00:06:32,185 --> 00:06:34,980
Ik speelde met platen mee en leerde 't zo.

49
00:06:39,401 --> 00:06:44,197
Doo-wop. The Paragons,
The Jesters, The Diablos.

50
00:06:44,281 --> 00:06:46,199
En rockabilly.

51
00:06:48,368 --> 00:06:54,249
Lou zei altijd dat hij uiteindelijk
rockster wilde worden.

52
00:06:54,332 --> 00:06:55,584
Op school al.

53
00:07:06,094 --> 00:07:10,307
Op m'n 14de maakte ik
m'n eerste plaat: 'Leave Her for Me.'

54
00:07:10,390 --> 00:07:15,437
Ik was zo teleurgesteld toen Murray the K
het op de radio zou spelen…

55
00:07:15,520 --> 00:07:17,147
…maar toen ziek was.

56
00:07:17,230 --> 00:07:20,901
Paul Sherman speelde het,
en ik vond dat heel erg.

57
00:07:20,984 --> 00:07:26,364
We zaten bij de radio.
We kregen er 2,79 dollar royalty's voor.

58
00:07:26,448 --> 00:07:29,784
Veel meer dan wat ik verdiende
met The Velvet Underground.

59
00:07:33,705 --> 00:07:37,459
Hij ging vaak in z'n eentje
in The Hayloft spelen.

60
00:07:40,587 --> 00:07:43,131
Dat was een bekende homotent.

61
00:07:43,215 --> 00:07:47,302
Ik vroeg waarom hij
in homotenten wilde spelen.

62
00:07:47,385 --> 00:07:49,429
Omdat hij het toffe lui vond.

63
00:07:53,308 --> 00:07:56,728
Ze boekten optredens.
Hij zat nog op school.

64
00:07:56,811 --> 00:08:01,566
Ik weet zeker dat dat de oorzaak
van de problemen thuis was.

65
00:08:21,419 --> 00:08:27,467
We woonden bij m'n grootmoeder.
Ze was ontzettend nationalistisch.

66
00:08:27,551 --> 00:08:33,557
Ze vond 't erg dat m'n moeder getrouwd was
met een Engelsman die geen Welsh sprak…

67
00:08:33,640 --> 00:08:36,351
…en die nog in de kolenmijnen werkte ook…

68
00:08:36,433 --> 00:08:39,729
…na al haar moeite
om haar kinderen dat te besparen.

69
00:08:39,813 --> 00:08:44,484
Ze liet al haar zonen
en m'n moeder doorstuderen.

70
00:08:46,528 --> 00:08:51,491
Toen m'n vader erbij kwam,
liet oma ze thuis geen Engels spreken.

71
00:08:51,575 --> 00:08:55,870
Tot ik Engels leerde op school,
kon ik niet met m'n vader praten.

72
00:08:57,831 --> 00:09:02,836
De antipathie die ik kreeg van m'n oma,
was echt intense haat.

73
00:09:04,004 --> 00:09:05,171
Dat was best akelig.

74
00:09:06,631 --> 00:09:09,259
M'n moeder leerde me piano spelen…

75
00:09:09,342 --> 00:09:13,597
…tot ik te goed werd
en iemand anders het overnam.

76
00:09:13,680 --> 00:09:18,685
Ze bleef zich inspannen voor me.
Ik was een jaar of zes, zeven.

77
00:09:21,980 --> 00:09:24,399
We hadden toen alleen maar radio.

78
00:09:25,191 --> 00:09:28,945
Ik had toen al door dat ik de radio…

79
00:09:29,029 --> 00:09:32,741
…kon afstemmen
op alle buitenlandse zenders.

80
00:09:32,824 --> 00:09:35,869
Zoals Suisse Romande en Radio Moscow.

81
00:09:37,746 --> 00:09:42,375
Op de middelbare school
wilde ik bij het schoolorkest.

82
00:09:42,459 --> 00:09:45,879
Ik wilde een viool,
maar die hadden ze niet.

83
00:09:45,962 --> 00:09:48,173
Wel een altviool, dus dat dan maar.

84
00:09:48,965 --> 00:09:53,011
Ze hadden cellostukken
van Bach voor de altviool.

85
00:09:53,094 --> 00:09:59,726
Daardoor leerde ik heel goed spelen.
Maar de capricci van Paganini…

86
00:09:59,809 --> 00:10:05,065
Ik liet m'n leraar versteld staan
toen ik zei dat ik dat wilde leren.

87
00:10:09,069 --> 00:10:11,738
M'n moeder werd
aan haar borsten geopereerd.

88
00:10:11,821 --> 00:10:15,909
Die verdween en ging
naar een isolatieziekenhuis…

89
00:10:15,992 --> 00:10:19,162
…dat buitenmuren van 7,5 meter had.

90
00:10:19,246 --> 00:10:22,332
M'n vader tilde me op
en hield me in de lucht.

91
00:10:24,376 --> 00:10:25,544
Ze verdween.

92
00:10:26,461 --> 00:10:28,797
Toen begon het mis te gaan.

93
00:10:28,880 --> 00:10:30,090
Ik was alleen.

94
00:10:30,632 --> 00:10:34,302
M'n vader werkte.
Ik voelde me ontzettend alleen.

95
00:10:36,096 --> 00:10:41,434
Ik kon niet met m'n vader praten.
Ook niet met m'n moeder.

96
00:10:41,518 --> 00:10:46,398
Ik werd misbruikt en
ik wist niet wat ik daaraan kon doen.

97
00:10:49,442 --> 00:10:53,697
Ik moest iets spelen,
maar ik wist niet meer hoe het eindigde.

98
00:10:53,780 --> 00:10:58,451
Dat improviseerde ik toen.
Dat deed ik nog heel fatsoenlijk ook.

99
00:10:58,535 --> 00:11:02,539
Ik maakte er iets moois van
en bracht het er goed vanaf.

100
00:11:03,123 --> 00:11:06,626
Toen ik de kamer uit kwam,
was ik eerst heel bang.

101
00:11:07,210 --> 00:11:10,338
Om wat er kon gebeuren,
maar toen gebeurde het.

102
00:11:10,422 --> 00:11:12,173
Om wat er toen gebeurde…

103
00:11:12,257 --> 00:11:18,263
…leerde ik al vroeg wat je kon doen
om je uit de nesten te werken.

104
00:11:18,346 --> 00:11:23,184
Bang zijn om wat er kan gebeuren,
is geen probleem.

105
00:11:23,268 --> 00:11:25,145
Toen begon ik te improviseren.

106
00:11:31,693 --> 00:11:35,196
Langzaam kregen m'n ideeën vastere vormen.

107
00:11:35,947 --> 00:11:40,785
Ik nam een heel praktische beslissing.
Ik wilde dirigent worden.

108
00:11:42,871 --> 00:11:46,041
En ik moest duidelijk weg
uit die valleien.

109
00:11:46,124 --> 00:11:49,711
Er is niets. Ik wilde zo graag weg.

110
00:11:50,253 --> 00:11:54,007
Maar die keer dat ik zo schrok…

111
00:11:54,090 --> 00:11:58,011
…en m'n stuk
elegant moest zien af te maken…

112
00:12:00,847 --> 00:12:02,599
Daar heb ik veel aan gehad.

113
00:12:36,132 --> 00:12:42,764
New York werd in de oorlog
een stad waar artiesten heen vluchtten.

114
00:12:44,307 --> 00:12:47,018
In New York kwamen…

115
00:12:47,102 --> 00:12:52,065
…de beste artiesten
van Parijs en Berlijn bijeen.

116
00:12:56,861 --> 00:13:01,533
New York eind jaren '50.
Nu gaan we de jaren '60 in.

117
00:13:06,746 --> 00:13:11,585
De Franse Nouvelle Vague
had Cinémathèque Française.

118
00:13:12,419 --> 00:13:14,921
Wij hadden onze 42nd Street.

119
00:13:15,881 --> 00:13:18,675
Daar gingen we elke avond heen.

120
00:13:18,758 --> 00:13:23,263
Daar stonden iets van 15, 20 filmhuizen.

121
00:13:25,307 --> 00:13:28,810
Dat was de tijd waarin alle kunsten…

122
00:13:28,894 --> 00:13:32,856
…en ook levensstijlen
begonnen te veranderen…

123
00:13:33,481 --> 00:13:36,234
…met als hoogtepunt de jaren '60.

124
00:13:41,907 --> 00:13:47,829
We zijn geen deel van een subcultuur
of tegencultuur. Wij zijn de cultuur.

125
00:13:54,169 --> 00:13:57,130
Schilders, muzikanten, filmmakers.

126
00:13:57,214 --> 00:14:02,177
Ze hoefden niet zozeer
een verhaal te vertellen.

127
00:14:03,428 --> 00:14:09,643
Het poëtische aspect van de cinema verhief
het tot het niveau van de andere kunsten.

128
00:14:18,902 --> 00:14:25,200
In januari '62 werd m'n studio,
The Film-Makers' Cooperative…

129
00:14:25,283 --> 00:14:28,578
…een ontmoetingsplek voor alle filmmakers.

130
00:14:29,162 --> 00:14:34,834
Elke avond was er een film te zien.
En daar hing Andy heel veel rond.

131
00:14:34,918 --> 00:14:40,298
Maar ik wist niet dat hij Andy was. Hij
zat gewoon op de vloer met alle anderen.

132
00:14:41,383 --> 00:14:44,344
Daar leerde hij
z'n eerste supersterren kennen…

133
00:14:44,427 --> 00:14:48,932
…zoals Mario Montez,
Jack Smith en Gerard Malanga.

134
00:14:49,933 --> 00:14:51,851
Daar leerde Andy het vak.

135
00:15:02,946 --> 00:15:05,365
Het Goldsmiths College…

136
00:15:05,448 --> 00:15:10,495
…was echt
een heel vrije onderwijsinstelling.

137
00:15:10,579 --> 00:15:15,333
Ze gaven me altvioollessen,
en compositielessen met Humphrey Searle.

138
00:15:15,417 --> 00:15:19,713
Hij begreep Cage en al die mensen
waarin ik me verdiepte.

139
00:15:19,796 --> 00:15:23,341
John Cage en 'Water Walk'.

140
00:15:27,554 --> 00:15:30,599
John Cage was
de toonaangevende avant-gardist…

141
00:15:30,682 --> 00:15:34,102
…in de muziek in New York en Amerika.

142
00:15:34,185 --> 00:15:37,856
Maar La Monte kwam toen al opzetten.

143
00:15:42,402 --> 00:15:46,948
Ik kreeg een Bernstein Fellowship.
Ze betaalden alles voor me.

144
00:15:47,532 --> 00:15:51,745
Je zat in die groep van…
Mrs Koussevitzky leefde nog.

145
00:15:52,329 --> 00:15:56,166
Ze hield 's middags soirees
voor de studenten.

146
00:15:57,000 --> 00:15:59,711
Mijn muziek was te gewelddadig voor ze.

147
00:15:59,794 --> 00:16:03,715
Programmamaker Harry Kraut
vroeg hoe woest mijn stukken waren.

148
00:16:04,674 --> 00:16:10,263
Het stuk zat vooral binnen in de piano.
Ik sloeg aan de binnenkant daarvan.

149
00:16:10,347 --> 00:16:11,806
Toen pakte ik een bijl.

150
00:16:17,229 --> 00:16:21,024
Iemand in de voorste rij
stond op en rende weg.

151
00:16:21,107 --> 00:16:23,985
Dat was Mrs Koussevitzky.
Ze was in tranen.

152
00:16:24,069 --> 00:16:30,283
Ik zei: 'Wauw, het spijt me echt…'
Ze was overstuur, maar dat gaf niet.

153
00:16:30,367 --> 00:16:32,869
We trakteerden haar daarna op cocktails.

154
00:16:35,914 --> 00:16:39,042
Ik ging toen veel om met Cornelius Cardew.

155
00:16:39,668 --> 00:16:43,129
Ik had iemand
die begreep waar ik het over had.

156
00:16:43,213 --> 00:16:45,840
Cornelius had La Monte leren kennen.

157
00:16:51,221 --> 00:16:54,808
La Monte Young
werd de opvolger van John Cage.

158
00:16:56,226 --> 00:16:58,895
Via Tanglewood leerde ik La Monte kennen.

159
00:17:01,565 --> 00:17:06,527
Het werd op een gegeven moment zo erg
dat het geen muziek meer was.

160
00:17:06,611 --> 00:17:07,737
Tot volgende week.

161
00:17:09,072 --> 00:17:12,492
Maar La Monte veranderde dat.

162
00:17:12,575 --> 00:17:16,079
Iedereen wilde gekke dingen doen.
Dus ik ook.

163
00:17:17,037 --> 00:17:21,584
Ik deed iets om je te vervoeren
naar hogere sferen.

164
00:17:27,632 --> 00:17:33,638
Niemand had nog een stuk geschreven
dat bestond uit lange aangehouden tonen.

165
00:17:35,432 --> 00:17:40,729
Nou, John was Welsh.
-Hij schreef een brief vanuit…

166
00:17:40,812 --> 00:17:44,608
Wales. Of Londen.
-Wales of vanuit het VK.

167
00:17:44,691 --> 00:17:46,234
Ergens in het VK.

168
00:17:46,318 --> 00:17:48,945
Hij wilde hier komen studeren.

169
00:17:49,863 --> 00:17:52,157
Dat was goed.
-Natuurlijk.

170
00:17:53,783 --> 00:17:56,411
Ik ging pas in 1963 naar New York.

171
00:17:56,912 --> 00:18:01,625
Dat was m'n eerste keer.
Ik vond het vreselijk. Het was…

172
00:18:01,708 --> 00:18:03,835
De stoom van de stoepen.

173
00:18:04,586 --> 00:18:07,547
'Jezus, wat is het hier smerig.'

174
00:18:10,175 --> 00:18:13,803
Die drones van La Monte
waren heel rustgevend.

175
00:18:14,262 --> 00:18:19,851
Hier zaten we weer in de muziek.
We focusten op wat we zouden gaan horen.

176
00:18:19,935 --> 00:18:25,815
We hoorden drones, maar we bestudeerden
in feite natuurlijke harmoniek.

177
00:18:30,570 --> 00:18:34,824
Lou belde dat hij heel depressief was.

178
00:18:34,908 --> 00:18:37,827
Hij werd ervoor behandeld, zei hij.

179
00:18:38,370 --> 00:18:44,000
Hij dacht dat z'n ouders z'n
homoseksualiteit uit hem wilden schokken.

180
00:18:45,502 --> 00:18:48,296
Dat geloofde ik niet, ik kende ze.

181
00:18:50,131 --> 00:18:52,509
Je kunt natuurlijk zeggen:

182
00:18:52,592 --> 00:18:58,139
'Was hij klinisch depressief?
Gebruikte hij ontzettend veel drugs?'

183
00:18:59,391 --> 00:19:03,478
Ik denk dat de zeitgeist
niet bijzonder meewerkte.

184
00:19:03,562 --> 00:19:07,399
En de hulp die er was,
was te verwaarlozen.

185
00:19:07,482 --> 00:19:13,572
Om al die misvattingen vind ik het naar
om over Lou uit die tijd te praten.

186
00:19:13,655 --> 00:19:17,867
Omdat het hem,
maar ook m'n ouders geen dienst bewijst.

187
00:19:17,951 --> 00:19:23,665
Het is heel erg simplistisch om te denken
dat er een eenvoudige verklaring voor is.

188
00:19:29,129 --> 00:19:30,672
Hij ging studeren.

189
00:19:31,840 --> 00:19:34,259
Hij hield het anderhalf semester vol.

190
00:19:36,678 --> 00:19:41,224
Hij belde dat hij wilde overstappen
naar Syracuse.

191
00:19:53,737 --> 00:19:57,365
Op Syracuse veranderde hij helemaal.

192
00:19:57,449 --> 00:20:03,330
Nors, tegendraads.
Hij verzette zich praktisch overal tegen.

193
00:20:06,166 --> 00:20:08,251
Ik kreeg weinig vat op hem.

194
00:20:13,006 --> 00:20:15,008
We werden stoned en jamden.

195
00:20:15,091 --> 00:20:19,888
We speelden Ray Charles,
Franklie Lymon af en toe. En verder…

196
00:20:19,971 --> 00:20:23,141
We speelden
op studentenverenigingen en zo.

197
00:20:23,225 --> 00:20:28,021
We waren erg slecht
en moesten vaak van naam veranderen.

198
00:20:28,104 --> 00:20:29,731
Niemand vroeg ons terug.

199
00:20:31,983 --> 00:20:35,904
Ik vergat soms in te komen
of ik speelde vals.

200
00:20:36,488 --> 00:20:38,949
Dan draaide hij helemaal door.

201
00:20:39,032 --> 00:20:42,244
Dan draaide hij zich om
en sloeg hij de cimbaal kapot.

202
00:20:42,327 --> 00:20:44,204
Hij had totaal geen geduld.

203
00:20:44,287 --> 00:20:48,708
Als je niet helemaal perfect speelde,
kreeg je ervan langs.

204
00:20:51,044 --> 00:20:56,424
We moesten optreden op een boot
op de rivier de Saint Lawrence.

205
00:20:56,508 --> 00:21:00,762
Lou zei: 'Dat doe ik niet.'
En ik zei: 'Jawel, dat moet gewoon.'

206
00:21:00,845 --> 00:21:03,139
'Nee,' zei hij. Boem.

207
00:21:03,223 --> 00:21:08,562
Hij sloeg z'n hand door een ruit
in een deur en haalde z'n hele hand open.

208
00:21:08,645 --> 00:21:11,773
Dus wij naar het ziekenhuis
voor hechtingen.

209
00:21:11,856 --> 00:21:17,487
Volgens mij was het z'n rechterhand.
Dus hij zei: 'Ik kan niet spelen.'

210
00:21:17,571 --> 00:21:21,199
Ik zei: 'Maar wel zingen.
Je speelt toch slecht gitaar.

211
00:21:21,283 --> 00:21:25,495
Dus dat maakt niet uit.'
En dat deden we dus.

212
00:21:25,579 --> 00:21:27,664
Het was net een kind van drie.

213
00:21:30,834 --> 00:21:34,045
We maakten een demo: 'Your Love'.

214
00:21:43,930 --> 00:21:47,809
We hadden afgesproken in de stad…

215
00:21:47,893 --> 00:21:51,855
…met iemand die sommige demo's
van Lou leuk vond.

216
00:21:52,522 --> 00:21:58,236
Hij zei tegen Lou: 'Nou, wat wil je doen?
Wat wil je bereiken?'

217
00:21:58,320 --> 00:22:02,407
'Ik wil rijk worden
en ik wil rockster worden.

218
00:22:02,490 --> 00:22:08,079
En dat word ik ook, of je m'n muziek
nou te pruimen vindt of niet.'

219
00:22:08,163 --> 00:22:12,667
Hij voelde zich vaak slecht op z'n gemak
in z'n omgeving.

220
00:22:12,751 --> 00:22:18,924
En dan zorgde hij dat de rest
zich ook slecht op z'n gemak voelde.

221
00:22:19,007 --> 00:22:24,679
Dat was z'n troost. Ik weet niet waarom,
maar hij was vreselijk onzeker.

222
00:22:24,763 --> 00:22:27,724
En dat was hij z'n hele leven lang.

223
00:22:28,683 --> 00:22:32,062
Hij was altijd boos
dat hij werd afgewezen.

224
00:22:33,146 --> 00:22:35,857
Dus verbrak hij de vriendschap zelf.

225
00:22:41,696 --> 00:22:47,577
In de donkere kerk van muziek
die nooit alleen van land of zee is…

226
00:22:47,661 --> 00:22:50,789
…maar bloeit in de lucht
binnen in de geest…

227
00:22:50,872 --> 00:22:57,087
Patronen in beweging en actie,
opeenvolgingen van processiehymnes…

228
00:22:57,170 --> 00:23:02,717
…die bewegen met majestueuze zekerheid
om de dichte gordijnen te openen.

229
00:23:02,801 --> 00:23:05,095
Hij ging toen met Delmore om.

230
00:23:07,597 --> 00:23:10,433
Ik keek op naar Delmore Schwartz.

231
00:23:10,517 --> 00:23:15,063
Ik studeerde poëzie met hem,
maar we deden ook andere dingen.

232
00:23:15,146 --> 00:23:18,024
Prachtige korte essays en korte verhalen.

233
00:23:19,192 --> 00:23:26,032
Ik stond paf dat iemand dat kon doen
met zulke eenvoudige, alledaagse taal.

234
00:23:26,700 --> 00:23:29,744
Delmore Schwartz vond
dat Lou echt veel talent had…

235
00:23:29,828 --> 00:23:34,082
…en liet z'n gedichten publiceren
in de Evergreen Review.

236
00:23:34,666 --> 00:23:39,671
Z'n poëzie ging heel veel
over homoseksualiteit.

237
00:23:39,754 --> 00:23:41,464
Maar heel deprimerend.

238
00:23:41,548 --> 00:23:47,470
Over mannen die je tegenkomt
in publieke toiletten…

239
00:23:47,554 --> 00:23:53,602
…voor seksuele handelingen,
en daar maakte hij een gedicht van.

240
00:23:53,685 --> 00:23:59,316
En toen ik een zo'n gedicht las,
zei ik tegen hem: 'Lou, jezus man.

241
00:24:00,191 --> 00:24:05,322
Hoe kom je
aan die onterende ideeën over seks?'

242
00:24:06,281 --> 00:24:10,493
Hij zei: 'Wat niet onterend is,
is niet opwindend. Dan is het geen seks.

243
00:24:11,036 --> 00:24:15,081
Maar dat kun jij niet begrijpen.
Je wordt Republikeins.'

244
00:24:18,710 --> 00:24:22,005
We gingen met Thanksgiving
of kerst naar The Hayloft.

245
00:24:22,964 --> 00:24:25,800
Ik kan me er bijna niets van herinneren.

246
00:24:27,761 --> 00:24:32,515
Een meisje heette Action.
Hij wilde me aan haar koppelen.

247
00:24:33,225 --> 00:24:38,021
Ik zei: 'Ik ben niet lesbisch. En ik hoef
helemaal niet te experimenteren.'

248
00:24:38,480 --> 00:24:41,691
Hij zei: 'Ga met haar dansen.'
Dat was goed.

249
00:24:43,193 --> 00:24:46,196
Hij wilde alleen laten zien
wat voor tent het was.

250
00:24:47,405 --> 00:24:52,244
Ze vroegen waarom me dat niet kon schelen.
Hoe ik nog met hem kon omgaan.

251
00:24:52,327 --> 00:24:54,454
Ik zei: 'Dat gaat me niets aan.'

252
00:24:54,537 --> 00:24:57,666
Ik ben niet jaloers.
Ik zat er gewoon niet mee.

253
00:25:00,085 --> 00:25:04,172
Het was veel enger
om Manhattan en Harlem in te rijden…

254
00:25:04,256 --> 00:25:05,966
…voor heroïne, denk ik.

255
00:25:06,049 --> 00:25:10,971
We gingen naar een kruispunt
op 125th Street. We gingen een flat in.

256
00:25:11,054 --> 00:25:15,350
Hij bracht me graag
op plekken die gevaarlijk waren.

257
00:25:16,726 --> 00:25:21,314
Hij wilde situaties scheppen
waar hij dan over kon schrijven.

258
00:25:23,692 --> 00:25:25,068
Hij schreef altijd.

259
00:25:25,151 --> 00:25:29,614
Hij was altijd bezig met een verhaal of,
eh, tekst of een lied.

260
00:25:29,698 --> 00:25:32,951
Hij vond dat er geen verschil was…

261
00:25:33,034 --> 00:25:38,498
…tussen een boekenschrijver
en een liedjesschrijver.

262
00:25:41,001 --> 00:25:47,090
Zeventien Voznesensky's kreunen,
maar hebben toch geen stem.

263
00:25:47,883 --> 00:25:51,595
Mijn geschreeuw is verscheurd…

264
00:25:51,678 --> 00:25:57,434
…in kilometers magneetband
en eindeloze rode tong.

265
00:25:57,517 --> 00:26:03,356
Op de universiteit
werd ik sterk beïnvloed door Ginsberg.

266
00:26:03,440 --> 00:26:06,151
'Howl', 'Kaddisj'.

267
00:26:06,234 --> 00:26:08,069
Naakte lunch van Burroughs.

268
00:26:08,153 --> 00:26:11,740
Hubert Selby Jr, Laatste halte Brooklyn.

269
00:26:11,823 --> 00:26:15,952
Dat wilde ik ook,
maar dan met een trom en een gitaar.

270
00:26:16,036 --> 00:26:21,625
Dus: 'Ik weet niet waar ik heen ga.
Ik zoek het koninkrijk als dat lukt.

271
00:26:22,334 --> 00:26:27,589
Want dan voel ik me een man.
Als ik een naald in mijn ader steek…

272
00:26:27,672 --> 00:26:30,675
…wordt alles anders, weet je.

273
00:26:30,759 --> 00:26:34,387
Als ik midden in m'n trip zit
en ik net de zoon van Jezus ben.

274
00:26:34,471 --> 00:26:37,682
En ik weet het gewoon niet.
Ik weet het niet.'

275
00:26:43,813 --> 00:26:50,070
Geen enkel probleem in menselijk gedrag
of wangedrag is al zo lang onder ons…

276
00:26:50,153 --> 00:26:53,198
…en is zo onbegrepen als homoseksualiteit.

277
00:26:59,037 --> 00:27:01,790
Wat vindt u het ergste zedenmisdrijf?

278
00:27:02,999 --> 00:27:04,584
Het tegennatuurlijke.

279
00:27:07,837 --> 00:27:10,423
Wat voor straf staat daarop?

280
00:27:10,507 --> 00:27:13,343
De zwaarste straf is 20 jaar gevangenis.

281
00:27:15,887 --> 00:27:21,059
We werden gearresteerd
in die tenten. Maar dat hoorde erbij.

282
00:27:24,896 --> 00:27:31,069
In de tent San Remo leek het wel
of iedereen homo was…

283
00:27:31,152 --> 00:27:34,781
…en heel slim en/of creatief was.

284
00:27:34,864 --> 00:27:39,911
Dat waren mensen zoals Edward Albee,
Andy Warhol en Jasper Johns…

285
00:27:39,995 --> 00:27:44,708
…het centrum
van de opkomende kunstwereld.

286
00:27:45,709 --> 00:27:49,671
Geld, feesten, macht.

287
00:27:50,463 --> 00:27:52,090
De cinema komt op.

288
00:27:52,173 --> 00:27:54,759
Het New York Film Festival,
Lincoln Center.

289
00:27:54,843 --> 00:27:57,596
Dat vond allemaal plaats in de jaren '60.

290
00:27:57,679 --> 00:28:03,727
En het was buitensporig, heel uitbundig.

291
00:28:04,477 --> 00:28:09,733
Dat uitbundige was iets
waarmee je gewoon speelde…

292
00:28:09,816 --> 00:28:11,401
…zoals Jack Smith.

293
00:28:22,704 --> 00:28:24,789
BEGIN 1964

294
00:28:24,873 --> 00:28:30,795
Het was een super… Een opgefokte
vooravond van de ondergang van de wereld.

295
00:28:30,879 --> 00:28:33,131
JOHN CALE TROK IN
BIJ COMPONIST TONY CONRAD.

296
00:28:33,215 --> 00:28:38,553
En op Ludlow Street leerde ik, Jack Smith,
Angus en Tony kennen.

297
00:28:38,637 --> 00:28:42,724
FILMMAKER JACK SMITH WOONDE DAAR OOK,
NET ALS ANDERE ARTIESTEN EN MUZIKANTEN.

298
00:28:42,807 --> 00:28:49,105
Tony Conrad nam de flat op
Ludlow Street 56, die zo belangrijk werd.

299
00:28:49,564 --> 00:28:52,484
Ik wilde geen deel uitmaken
van de economie…

300
00:28:52,567 --> 00:28:58,323
…daarom woonde ik in een flat
die 25,44 dollar per maand kostte.

301
00:28:58,406 --> 00:29:02,661
Als je overstak, stuitte je
op een heel vreemde verandering…

302
00:29:02,744 --> 00:29:06,998
…tussen de documentaire-achtige
avantgardistische Lower East Side…

303
00:29:07,082 --> 00:29:11,920
…en de formele kunstwereld
van wat Soho werd.

304
00:29:13,380 --> 00:29:15,257
Jack trok bij hem in.

305
00:29:15,340 --> 00:29:19,135
Naast ons woonden
Piero Heliczer en z'n vrouw Kate.

306
00:29:19,219 --> 00:29:22,180
Angus MacLise kwam terug naar New York.

307
00:29:22,264 --> 00:29:25,976
Hij kwam ook op die verdieping
op Ludlow Street 56 terecht.

308
00:29:26,059 --> 00:29:30,355
Mario Montez woonde er ook. John…

309
00:29:30,438 --> 00:29:32,566
John Cale trok bij Tony in.

310
00:29:36,570 --> 00:29:38,989
De kern van Ludlow Street…

311
00:29:39,072 --> 00:29:45,537
…werd The Dream Syndicate
met La Monte Young.

312
00:29:45,620 --> 00:29:47,914
La Monte, Marian, Tony en ik…

313
00:29:47,998 --> 00:29:51,418
…deden dit anderhalf jaar
elke dag anderhalf uur.

314
00:29:52,085 --> 00:29:56,214
Ik hield de drone.
Het was een discipline.

315
00:29:56,298 --> 00:29:59,050
Zo ontdekte je veel mogelijkheden.

316
00:30:00,802 --> 00:30:07,350
Elke frequentie wordt ergens anders
op de hersenschors waargenomen.

317
00:30:07,434 --> 00:30:12,981
Dus als je een groep frequenties
steeds blijft herhalen…

318
00:30:13,064 --> 00:30:19,029
…kom je in een heel sterke
en diepe gemoedstoestand terecht.

319
00:30:20,071 --> 00:30:23,617
Je kunt details
in de harmonische reeks horen…

320
00:30:24,618 --> 00:30:29,372
…die ongelooflijk mooi en ongewoon zijn.

321
00:30:30,790 --> 00:30:32,918
Dan begin je te beseffen…

322
00:30:33,001 --> 00:30:38,465
…dat er nieuwe plaatsen in geluid zijn
waar je je thuis kunt voelen.

323
00:30:43,136 --> 00:30:46,556
We hoefden nooit om 'n A te vragen.

324
00:30:46,640 --> 00:30:52,896
We merkten dat het stabielste
waarop we konden afstemmen…

325
00:30:52,979 --> 00:30:56,900
…het gezoem van 60 trillingen
van de ijskast was.

326
00:30:57,901 --> 00:31:03,240
Want dat was voor ons het gezoem
van de westerse beschaving.

327
00:31:07,369 --> 00:31:10,580
Het fundamentele,
de sleutel waarin we zitten…

328
00:31:10,664 --> 00:31:14,918
…als we de derde harmonische als
60 trillingen nemen, zijn 10 trillingen.

329
00:31:15,001 --> 00:31:19,839
Dat is heel toevallig het alfaritme
van de hersenen als je slaapt.

330
00:31:22,425 --> 00:31:25,095
Opeens heb je dan iets gevonden.

331
00:31:27,931 --> 00:31:32,978
Het mooie van The Dream Syndicate
was dat het minimalistische muziek was.

332
00:31:34,187 --> 00:31:40,277
Hele toonladder, houd één noot aan,
en luister naar alle intonaties daarin.

333
00:31:41,653 --> 00:31:46,408
La Monte Young
hield één noot vier uur vast.

334
00:31:46,491 --> 00:31:49,911
Ik ging met Andy naar hem luisteren.

335
00:32:06,845 --> 00:32:11,057
Vóór The Factory
had ik Kiss van Warhol gezien.

336
00:32:13,852 --> 00:32:18,690
Zonder naamsvermeldingen.
Ik had geen idee wie hem had gemaakt.

337
00:32:18,773 --> 00:32:22,736
Het was een wekelijkse serie,
dus er was elke week…

338
00:32:22,819 --> 00:32:25,947
…een spoel van twee
en drie kwart minuut…

339
00:32:26,031 --> 00:32:29,910
…op de juiste snelheid te zien,
16 frames per seconde.

340
00:32:33,914 --> 00:32:40,754
De stomme films van Warhol
waren interessant en zo onwerkelijk…

341
00:32:40,837 --> 00:32:45,550
…omdat ze vertoond moesten worden
op 16 frames per seconde…

342
00:32:45,634 --> 00:32:50,680
…wat betekent dat de mensen
op die beelden ademhalen…

343
00:32:50,764 --> 00:32:55,060
…en dat hun hart
op een ander tijdframe slaat…

344
00:32:55,143 --> 00:32:57,646
…dan het jouwe terwijl je kijkt.

345
00:32:57,729 --> 00:33:02,692
Dat schept een ongelooflijk gevoel
van esthetische afstand.

346
00:33:11,034 --> 00:33:14,120
Er is een postkantoor
in de Empire State Building.

347
00:33:15,872 --> 00:33:21,461
Toen we met tassen vol Film Culture
naar het postkantoor liepen…

348
00:33:21,545 --> 00:33:25,590
…stopten we opeens
en keken we naar het gebouw.

349
00:33:27,842 --> 00:33:33,098
Ik zei: 'Dit is een perfect
iconisch beeld voor Andy Warhol.'

350
00:33:35,850 --> 00:33:37,561
En zo is het gekomen.

351
00:33:50,115 --> 00:33:55,495
Warhol, avant-gardefilm,
en avant-gardemuziek…

352
00:33:55,579 --> 00:33:58,623
…dat ging allemaal over uitgerekte tijd.

353
00:34:22,564 --> 00:34:27,777
La Monte's idee van muziek
was eigenlijk een Chinees idee.

354
00:34:27,861 --> 00:34:30,195
Ja, het Chinese idee van tijd.

355
00:34:30,905 --> 00:34:34,200
En weet je, muziek blijft eeuwen bestaan.

356
00:34:35,744 --> 00:34:41,708
Dit was een improvisatie-ervaring
in een soort religieuze atmosfeer.

357
00:34:41,791 --> 00:34:43,626
En ook heel mysterieus.

358
00:34:45,836 --> 00:34:52,052
Toen kwam Tony op een dag met een pickup
binnen en dat sloeg in als een bom.

359
00:34:53,762 --> 00:34:56,972
Toen konden we het versterken.

360
00:35:02,270 --> 00:35:04,522
Er gebeurde van alles.

361
00:35:05,148 --> 00:35:08,318
Verschiltonen waar het gebouw van trilde.

362
00:35:12,906 --> 00:35:15,283
Het is echt heel sterk.

363
00:35:15,367 --> 00:35:19,704
Als we speelden, leek het wel
alsof er een B-52 in je kamer stond.

364
00:35:49,025 --> 00:35:53,446
Ik verzamelde rock-'n-rollplaten
als een soort fetisj.

365
00:35:54,948 --> 00:35:59,119
John keek daarvan op, weet je,
toen hij bij me introk.

366
00:36:06,334 --> 00:36:10,463
We luisterden naar muziek
die meer te maken had met La Monte…

367
00:36:10,547 --> 00:36:14,092
…vanwege de harmonieën.
De pure harmonieën en zo.

368
00:36:15,135 --> 00:36:17,762
Hank Williams en The Everly Brothers.

369
00:36:22,267 --> 00:36:24,352
'Dream, drea-ea-ea-ea-eam.'

370
00:36:24,436 --> 00:36:29,524
Al die noten aan het begin van dat lied,
dat vond ik zo mooi.

371
00:36:29,608 --> 00:36:32,235
Ik was toen helemaal weg van rock-'n-roll.

372
00:36:32,319 --> 00:36:36,072
En van wat The Beatles deden
en de teksten die ze zongen.

373
00:36:36,156 --> 00:36:37,449
Dat was zware kost.

374
00:36:37,532 --> 00:36:40,952
'Ik ken de dood en door jou
lijkt 't of ik niet geboren ben.'

375
00:36:41,036 --> 00:36:43,580
Dat had Lou kunnen schrijven.

376
00:36:43,663 --> 00:36:46,875
Daar kwam die eerste
waanzinnige band uit voort…

377
00:36:46,958 --> 00:36:50,587
…die zoiets als The Primitives
heette of zo.

378
00:36:50,670 --> 00:36:56,885
En dat was John en Walter De Maria…

379
00:36:56,968 --> 00:37:00,555
…en Tony en Lou.

380
00:37:01,223 --> 00:37:04,267
Oké, even stil nu.
We hebben iets nieuws.

381
00:37:04,351 --> 00:37:06,478
En je bent er vast ondersteboven van.

382
00:37:06,561 --> 00:37:09,689
Hou je vast, daar gaan we. Ja, toe maar.

383
00:37:09,773 --> 00:37:15,153
Ik schreef liedjes voor een budgetlabel
en verhuisde daarom naar New York.

384
00:37:18,865 --> 00:37:22,911
Pickwick was een succesvol budgetlabel.

385
00:37:22,994 --> 00:37:25,163
Platen van 99 cent.

386
00:37:25,247 --> 00:37:30,043
Twaalf surfliedjes of twaalf liedjes
over dat het uitging.

387
00:37:30,126 --> 00:37:31,878
Die verkochten ze in winkels.

388
00:37:36,633 --> 00:37:37,842
Hij had een visie.

389
00:37:37,926 --> 00:37:41,763
Hij oversteeg z'n eigen talent,
als je begrijpt wat ik bedoel.

390
00:37:42,305 --> 00:37:45,267
Hij kan niet zingen of spelen.

391
00:37:45,350 --> 00:37:49,813
Maar alles wat hij zong met die kraakstem,
raakte me vanbinnen.

392
00:37:50,397 --> 00:37:54,651
Met Lou gingen we iets heel nieuws doen,
en dat deed hij ook echt.

393
00:37:57,737 --> 00:38:02,742
Tony was uitgenodigd op 'n feest.
Er kwam 'n vent op ons af: 'Hé.

394
00:38:02,826 --> 00:38:05,912
Jullie zijn te verkopen.
Wil je je plaat promoten?

395
00:38:05,996 --> 00:38:08,123
Kom dan naar Long Island City.'

396
00:38:08,206 --> 00:38:13,295
Dat was Pickwick Records,
en Lou Reed schreef toen liedjes voor ze.

397
00:38:15,755 --> 00:38:19,759
Toen ik Lou leerde kennen,
namen we elkaar goed op.

398
00:38:20,677 --> 00:38:23,805
We dronken koffie, ik had m'n altviool.

399
00:38:27,392 --> 00:38:33,064
Ik speelde de altviool met een zwaar
vibrato, het klonk echt heel klassiek…

400
00:38:33,148 --> 00:38:39,362
…en heel degelijk en Lou zei: 'Shit.
Ik wist dat je een voorsprong op me had.'

401
00:38:45,535 --> 00:38:48,288
Ik wilde een schrijfsessie met ze.

402
00:38:48,371 --> 00:38:52,459
Ik zei de hele tijd
dat we moesten improviseren…

403
00:38:52,542 --> 00:38:54,628
…wat ze ook graag deden.

404
00:38:54,711 --> 00:38:57,714
En frappant genoeg kwam dat door hem.

405
00:38:57,797 --> 00:39:02,969
Hij schreef liedjes en begon
met een riedeltje. Ik vond dat geweldig.

406
00:39:03,053 --> 00:39:07,641
En John en alle anderen
haakten daar dan meteen op in.

407
00:39:07,724 --> 00:39:12,354
Zo schreven we 'The Ostrich'
en een heleboel grote producenten…

408
00:39:12,437 --> 00:39:16,441
…zoals Warren Thompson
van Elektra Records, waren daar weg van.

409
00:39:24,532 --> 00:39:25,575
Goed gedaan.

410
00:39:26,534 --> 00:39:29,120
De gitaar was op één noot gestemd.

411
00:39:29,204 --> 00:39:34,000
De gitaar maakte een hels lawaai
en Lou speelde de tamboerijn en zong.

412
00:39:34,084 --> 00:39:36,044
Hij verzon het ter plekke.

413
00:39:36,127 --> 00:39:41,925
Precies zoals iemand in een garage
gewoon wat zou rotzooien.

414
00:39:42,008 --> 00:39:45,595
Het was geweldig.
Ik heb dat in m'n jeugd gemist.

415
00:39:48,139 --> 00:39:51,393
We moesten optreden met Shirley Ellis…

416
00:39:51,476 --> 00:39:54,312
'Bo-nana-bana-fee-fo-fum'.
Ken je dat lied?

417
00:39:54,396 --> 00:39:58,316
De DJ zei: 'Ja, geweldig.
Nu komt er een band.

418
00:39:58,400 --> 00:40:03,238
The Primitives uit New York City
met hun laatste hit "The Ostrich".'

419
00:40:06,616 --> 00:40:11,538
Ik vond dat bijna een magische vergissing.

420
00:40:11,621 --> 00:40:15,041
We zaten daar echt helemaal verkeerd.

421
00:40:15,125 --> 00:40:21,673
Ik heb dat nooit gezien als een middel
voor m'n serieuze pogingen tot muziek.

422
00:40:23,258 --> 00:40:27,554
Bij Pickwick, moet je horen,
was hij ronduit berucht…

423
00:40:27,637 --> 00:40:31,933
…omdat hij altijd high en ziek was…

424
00:40:32,017 --> 00:40:37,647
…of hij viel weer eens en dan moest ik
hem snel naar het ziekenhuis brengen.

425
00:40:38,440 --> 00:40:41,693
Dat was eigenlijk ook één van de redenen…

426
00:40:41,776 --> 00:40:46,615
…dat ondanks z'n grote talent,
ik hem niet meer wilde hebben.

427
00:40:47,115 --> 00:40:51,369
Lou zei: 'Ik mag de liedjes
die ik wil spelen, niet opnemen.'

428
00:40:51,870 --> 00:40:58,126
Dat was een rode lap voor een stier.
Ik zei: 'Wat? Wat wil je dan spelen?'

429
00:40:58,209 --> 00:41:00,003
Hij liet die liedjes zien.

430
00:41:00,086 --> 00:41:03,340
Ik schreef over pijn.

431
00:41:03,423 --> 00:41:06,426
En over dingen die pijn doen.

432
00:41:06,509 --> 00:41:11,097
En over de werkelijkheid zoals die was
voor mij of vrienden van me…

433
00:41:11,181 --> 00:41:13,934
…of dingen die ik had gezien of gehoord.

434
00:41:14,017 --> 00:41:18,980
Ik wilde communiceren met mensen
die aan de buitenkant stonden.

435
00:41:19,064 --> 00:41:22,317
Hij zei: 'Waarom spelen ze niet?'
Omdat ze klagen dat deze liedjes…

436
00:41:22,400 --> 00:41:26,613
…het gebruik van drugs aanprijzen.
Maar dat is niet zo.

437
00:41:26,696 --> 00:41:30,909
Ze gaan over jongens die ziek zijn,
en ontevreden over hun leven.

438
00:41:30,992 --> 00:41:32,577
Laten we het zelf doen.

439
00:41:32,661 --> 00:41:39,584
In 1964 woonden Cale en Reed
in diezelfde flat in Ludlow Street.

440
00:41:39,668 --> 00:41:42,504
'I'm waiting for the Man.'
Tekst en muziek, Lou Reed.

441
00:41:58,603 --> 00:42:01,982
Het heeft zin om antagonistisch te zijn…

442
00:42:02,649 --> 00:42:05,694
…want zo definieer je een positie…

443
00:42:05,777 --> 00:42:10,490
…en de tegengestelde positie
en daar kun je iets uit opbouwen.

444
00:42:11,741 --> 00:42:17,455
We wisten waar wij stonden en verachtten
al het andere, en dat werkte.

445
00:42:22,878 --> 00:42:26,047
Ja, hij zei altijd: 'Shit, man.

446
00:42:26,131 --> 00:42:30,135
Hoe kan dat verdomme toch? Uit Wales?'

447
00:42:31,761 --> 00:42:35,223
Ik las 'Venus in Furs'
en 'I'm Waiting for the Man'.

448
00:42:35,307 --> 00:42:39,102
Ik vond dat samenhangende,
goed geschreven teksten.

449
00:42:39,185 --> 00:42:44,482
Maar ik zei: 'De muziek ondersteunt niet
waar deze teksten over gaan.'

450
00:42:44,566 --> 00:42:48,445
Lou en ik vonden het heel spannend
wat er allemaal mogelijk was.

451
00:42:49,487 --> 00:42:53,575
We namen allerlei
verschillende verdelingen door…

452
00:42:53,658 --> 00:42:57,871
…van trio's, kwartetten enzovoort.

453
00:43:23,355 --> 00:43:28,652
Op een dag kwam hij Sterling tegen,
zonder schoenen, in de winter…

454
00:43:28,735 --> 00:43:31,071
…die hij na Syracuse niet had gezien.

455
00:43:39,371 --> 00:43:42,832
Hij heeft Lou vast
zien spelen in Syracuse.

456
00:43:42,916 --> 00:43:44,251
En hij wilde erbij.

457
00:43:45,126 --> 00:43:47,170
Hij was er gewoon klaar voor.

458
00:43:47,254 --> 00:43:49,923
Hij speelde al vanaf z'n 15e.

459
00:43:50,006 --> 00:43:53,009
Hij had altijd z'n gitaar vast
op feestjes.

460
00:43:53,093 --> 00:43:56,429
En dat wilde hij. En dit was z'n kans.

461
00:43:58,223 --> 00:44:01,768
Deze gitarist
dacht echt na over z'n solo's.

462
00:44:02,227 --> 00:44:04,521
Lou en ik improviseerden altijd.

463
00:44:04,604 --> 00:44:07,190
En Sterling deed z'n solo.

464
00:44:08,149 --> 00:44:11,945
Hij speelde even goed gitaar
als The Isley Brothers.

465
00:44:12,654 --> 00:44:16,074
Hij speelde heel natuurlijk en gevoelig.

466
00:44:18,451 --> 00:44:24,624
Het idee dat je R&B en Wagner
kon combineren, hing al in de lucht.

467
00:44:33,800 --> 00:44:36,595
Ik reed na school naar huis…

468
00:44:36,678 --> 00:44:41,349
…toen 'Fade Away' van de Stones
op de radio kwam.

469
00:44:41,433 --> 00:44:46,187
Ik zette de auto aan de kant,
ik was te opgewonden om nog te rijden.

470
00:44:48,815 --> 00:44:53,904
Ze zochten een drummer
en ik zei: 'De zus van Jim drumt.'

471
00:44:54,779 --> 00:44:56,531
Ik ging er met Lou heen.

472
00:44:58,325 --> 00:45:02,787
Maureen was de zus van een
oude vriend van me, nog van Syracuse.

473
00:45:02,871 --> 00:45:06,124
Ze was ook bevriend met Lou.

474
00:45:06,207 --> 00:45:12,756
Maureen speelde in een meidenband
in Long Island die uit elkaar ging.

475
00:45:13,798 --> 00:45:18,303
Dus ze kwam gewoon,
weet ik het, een beetje drummen…

476
00:45:18,386 --> 00:45:20,805
…en een beetje meedoen.

477
00:45:20,889 --> 00:45:23,099
Iedereen speelde maar wat.

478
00:45:25,185 --> 00:45:29,481
Als ze 's nachts om vijf uur
thuiskwam, zette ze Bo Diddley op…

479
00:45:29,564 --> 00:45:31,983
…en speelde ze van vijf tot twaalf.

480
00:45:32,067 --> 00:45:34,694
We zagen haar zitten en ze was ook goed.

481
00:45:35,820 --> 00:45:42,535
Het was leuk, ik vond het heel spannend
om met die mensen live te spelen.

482
00:45:42,619 --> 00:45:45,538
Dat had ik nog nooit gedaan.
Dus dat was leuk.

483
00:45:49,125 --> 00:45:55,173
We konden even goed als Bob Dylan elke
avond live andere liedjes improviseren.

484
00:45:55,257 --> 00:45:56,758
Lou was er heel goed in.

485
00:45:56,841 --> 00:46:00,095
Hij kon overal ter plekke
tekst op improviseren.

486
00:46:00,762 --> 00:46:06,059
Hij speelde op de gitaar en ik
de altviool. En dan begon hij aan 'n lied.

487
00:46:08,186 --> 00:46:11,815
En dan kwam er
een heel bijzondere tekst bij.

488
00:46:11,898 --> 00:46:15,944
Daar speelden we dan mee
tot het iets werd.

489
00:46:16,820 --> 00:46:23,451
Je wist nooit wanneer Lou of John
een ingeving kreeg en ging improviseren.

490
00:46:23,535 --> 00:46:28,707
Ik moest klaarstaan zodat ze
daarna weer verder konden.

491
00:46:29,416 --> 00:46:33,712
Lou stond naast me. Het was net
alsof er een muur van geluid opkwam.

492
00:46:35,797 --> 00:46:38,800
Ik keek naar z'n mond
om te zien waar we waren.

493
00:46:41,386 --> 00:46:43,471
Ik volgde Lou in feite.

494
00:46:45,140 --> 00:46:51,146
Hij schreef echt heel goed,
maar ik hield meer van improviseren.

495
00:46:54,900 --> 00:46:58,528
Hij was sterk beïnvloed door 't onbewuste.

496
00:46:58,612 --> 00:47:02,365
Toen ik hoorde dat Lou
shocktherapie had gehad…

497
00:47:03,158 --> 00:47:05,994
…begon ik het beter te begrijpen.

498
00:47:08,997 --> 00:47:14,669
Wat me zo aansprak was dat de muziek
die hij maakte, vooral droommuziek was.

499
00:47:16,630 --> 00:47:20,800
Wat ik het leukste vond
aan de rock-'n-roll van die tijd…

500
00:47:20,884 --> 00:47:23,470
…waren de terugkomende riffs.

501
00:47:23,553 --> 00:47:26,181
Wat voor riff kon je maken…

502
00:47:26,264 --> 00:47:31,394
…die je het hele lied
lekker kon laten terugkomen?

503
00:47:32,312 --> 00:47:34,522
Nou, de drone, bijvoorbeeld.

504
00:47:59,548 --> 00:48:01,883
Toen we de band oprichtten…

505
00:48:01,967 --> 00:48:06,513
…was het geweldig om m'n liedjes
zo tot leven te horen komen.

506
00:48:07,722 --> 00:48:10,559
Ik bedoel, ik speelde in barbands.

507
00:48:14,813 --> 00:48:18,858
Het gebeurt als je samenwerkt,
en twee plus twee zeven wordt.

508
00:48:20,986 --> 00:48:24,447
Er was eigenlijk
geen ruimte voor dat rare.

509
00:48:25,991 --> 00:48:29,119
Er was altijd een norm die vaststond…

510
00:48:30,203 --> 00:48:34,207
…hoe je elegant
en hoe je barbaars moest zijn.

511
00:49:44,694 --> 00:49:47,781
De drone paste meteen
goed bij 'Venus in Furs'.

512
00:49:47,864 --> 00:49:52,702
Ik wist dat we iets deden in rock-'n-roll
wat niemand nog had gedaan.

513
00:49:55,121 --> 00:50:00,335
En dat deden we met verstemde gitaren,
waar ik heel trots op was.

514
00:50:00,418 --> 00:50:04,923
Ik zei: 'Hé, Lou.
Niemand komt erachter hoe we dat doen.'

515
00:50:06,091 --> 00:50:09,052
Ik was verbaasd
over de reactie in New York.

516
00:50:09,135 --> 00:50:12,055
Ik dacht dat we iets deden
wat niemand anders deed.

517
00:50:16,851 --> 00:50:21,064
Ik dacht dat wat wij deden
zo dapper was…

518
00:50:21,147 --> 00:50:23,858
…dat de mensen er weg van zouden zijn.

519
00:50:30,323 --> 00:50:32,909
Café Bizarre was heel klein.

520
00:50:33,535 --> 00:50:35,787
We waren blij dat ze daar speelden.

521
00:50:36,621 --> 00:50:40,959
Er waren weinig mensen en niemand danste.
Dat was heel vreemd.

522
00:50:41,042 --> 00:50:43,503
Sommigen zaten met hun rug
naar het publiek.

523
00:50:45,338 --> 00:50:47,966
Ze straalden iets onaangenaams uit.

524
00:50:48,925 --> 00:50:51,303
Zo van, getsie, ze waren eng.

525
00:50:57,475 --> 00:51:01,521
Barbara Rubin hoorde
bij die filmmakerselite.

526
00:51:01,605 --> 00:51:04,399
Ze kende Bob Dylan en Andy heel goed.

527
00:51:04,482 --> 00:51:07,694
Ze deed haar best
om mensen bijeen te brengen.

528
00:51:07,777 --> 00:51:13,241
Ze zei in The Factory dat er een band was
die ze echt moesten komen zien.

529
00:51:14,576 --> 00:51:17,245
Opeens kwamen er veel meer mensen.

530
00:51:23,585 --> 00:51:26,504
Gerard was het diplomatieke gezicht
van The Factory.

531
00:51:26,588 --> 00:51:31,635
Hij zei tegen mij: 'Ik nodig jullie uit
om morgenmiddag naar The Factory te komen.

532
00:51:41,102 --> 00:51:43,897
Ze waren allemaal in het zwart.

533
00:51:45,774 --> 00:51:47,067
En ze begonnen te spelen.

534
00:51:50,654 --> 00:51:55,659
Ze speelden 'Heroin'. En wij stonden…

535
00:51:55,742 --> 00:51:57,953
Ongelooflijk. We stonden versteld.

536
00:52:01,039 --> 00:52:06,211
Wat zo aanmoedigend en inspirerend was…

537
00:52:06,294 --> 00:52:10,298
…aan The Factory,
was dat het allemaal over werk ging.

538
00:52:12,634 --> 00:52:17,472
Elke dag vroeg hij weer:
'Hoeveel liedjes heb je geschreven?'

539
00:52:17,556 --> 00:52:22,310
'Tien.' En hij: 'Wat ben je toch lui.
Waarom geen 15?'

540
00:52:24,646 --> 00:52:29,693
De mensen kwamen en gingen.
Gezichten die je herkende.

541
00:52:32,988 --> 00:52:35,115
Zo verkochten we onszelf.

542
00:53:31,504 --> 00:53:33,798
Andy is een godheid.

543
00:53:33,882 --> 00:53:37,510
Hij komt van een andere planeet.

544
00:53:38,386 --> 00:53:41,973
Hij was net een vader
die altijd 'Ja, ja' zei.

545
00:53:42,057 --> 00:53:47,687
Door die karaktertrek in hem kwam iedereen
naar The Factory, volgens mij.

546
00:53:47,771 --> 00:53:49,314
Het was een thuis.

547
00:54:11,962 --> 00:54:13,463
Ik wilde indruk maken.

548
00:54:15,048 --> 00:54:18,843
Hij was een publiek.
Daar was ik wanhopig op zoek naar.

549
00:54:18,927 --> 00:54:21,763
Goed. Je hoeft helemaal niets te doen.

550
00:54:22,639 --> 00:54:24,099
Wees jezelf.

551
00:54:31,147 --> 00:54:32,148
Goed zo.

552
00:54:36,570 --> 00:54:38,029
Het ging vanzelf.

553
00:54:41,366 --> 00:54:45,996
Warhol zei niets, maar z'n aanwezigheid
maakte na 'n poos van alles los.

554
00:54:46,079 --> 00:54:47,706
Omdat hij niets zei.

555
00:54:49,791 --> 00:54:52,002
Dan wil je zelf iets doen.

556
00:55:05,932 --> 00:55:08,143
Kijk recht in de camera.

557
00:55:08,226 --> 00:55:12,314
Beweeg zo weinig mogelijk.
Knipper niet met je ogen.

558
00:55:14,482 --> 00:55:16,067
Dat moest je goed kunnen.

559
00:56:06,284 --> 00:56:09,412
We sponsoren een nieuwe band,
The Velvet Underground.

560
00:56:09,913 --> 00:56:14,709
Ik wil niet meer schilderen,
daarom wil ik dit combineren.

561
00:56:14,793 --> 00:56:18,755
We kunnen nu muziek
combineren met kunst…

562
00:56:18,838 --> 00:56:21,925
…en films en zo.

563
00:56:22,008 --> 00:56:26,721
En we werken nog steeds aan een soort
van de grootste discotheek ter wereld.

564
00:56:53,331 --> 00:56:57,168
En bijna alles in het recente verleden…

565
00:56:58,086 --> 00:57:00,964
Staat hij aan?
-Het heden laat zien…

566
00:57:03,383 --> 00:57:07,470
Er gebeuren
veel goede dingen op zakelijk gebied.

567
00:57:07,554 --> 00:57:09,723
De wereld komt in deze positie.

568
00:57:09,806 --> 00:57:13,435
Dat betekent dat er
veel succes en geluk aankomt.

569
00:57:13,518 --> 00:57:15,896
En het rad van fortuin dat…

570
00:57:15,979 --> 00:57:20,734
…meer vertelt van je ambities en ook…

571
00:57:20,817 --> 00:57:23,653
…heel hechte vrienden, die om je geven.

572
00:57:23,737 --> 00:57:27,198
Je hebt met weinig onenigheid te maken.

573
00:57:27,949 --> 00:57:30,702
Geen ruzies en dat soort dingen.

574
00:57:30,785 --> 00:57:34,289
Omdat we niet werken.
-Dat duidt…

575
00:57:41,713 --> 00:57:45,884
Carrière, zaken,
je beroep, dat soort dingen…

576
00:57:45,967 --> 00:57:49,221
…ik zie daar veel concurrentie, altijd.

577
00:57:49,763 --> 00:57:52,849
Je zult altijd met veel concurrentie
te maken hebben…

578
00:57:56,394 --> 00:58:02,192
De mensen kwamen naar The Factory
vooral omdat ze er gefilmd werden.

579
00:58:02,275 --> 00:58:07,781
En ze dachten dat ze er
beroemde sterren konden worden.

580
00:58:15,288 --> 00:58:19,793
Het ziet er goed voor je uit. Je krijgt
nieuwe ideeën en er gaat veel gebeuren.

581
00:58:20,418 --> 00:58:25,757
Een bepaald ideaal
van vrouwelijke schoonheid…

582
00:58:26,591 --> 00:58:31,263
…en als je daar niet aan voldeed…

583
00:58:31,346 --> 00:58:33,932
En wie kon eraan voldoen?

584
00:58:35,100 --> 00:58:36,977
Dat werkte heel negatief.

585
00:58:38,687 --> 00:58:40,564
Het was er naar voor vrouwen.

586
00:58:41,398 --> 00:58:48,029
Als je 't niet van je af kon zetten dat je
vooral op je uiterlijk beoordeeld werd…

587
00:58:52,284 --> 00:58:54,869
…dan, weet je wel…

588
00:58:57,831 --> 00:59:02,878
Op een dag in The Factory
kwam Gerard langs, net terug uit Europa.

589
00:59:02,961 --> 00:59:08,174
Hij had een singletje bij zich
met een heel vreemde stem…

590
00:59:19,185 --> 00:59:21,563
Ze zat in La dolce vita.

591
00:59:21,646 --> 00:59:23,565
Anita Ekberg was de ster.

592
00:59:23,648 --> 00:59:28,486
Maar Nico was het clandestiene gezicht
in die film dat iedereen zag.

593
00:59:28,570 --> 00:59:30,655
Omdat ze zo opvallend mooi was.

594
00:59:35,452 --> 00:59:38,038
Toen kwam Nico naar New York.

595
00:59:41,249 --> 00:59:45,545
Paul zag Nico wel zitten
en wilde haar promoten.

596
00:59:47,088 --> 00:59:52,802
Paul overtuigde Andy ervan dat een
rock-'n-rollgroep alleen niet genoeg is…

597
00:59:52,886 --> 00:59:57,474
…omdat Lou nou niet bepaald
zo'n knappe vent was of zo.

598
00:59:57,557 --> 01:00:01,019
En hij kon niet zingen.
Er moest een mooie meid bij.

599
01:00:06,983 --> 01:00:10,820
Andy moest Lou gewoon smeken
of hij het wilde doen.

600
01:00:18,828 --> 01:00:24,668
Het irriteerde ze eerst vreselijk
dat ze gewoon geen wijs kon houden.

601
01:00:27,587 --> 01:00:32,217
John snapte na een poos
wat ze met die stem konden doen.

602
01:00:36,221 --> 01:00:37,764
Het was eng.

603
01:00:37,847 --> 01:00:42,644
Eerst kon ze bijna niets
en opeens kon ze alles heel goed.

604
01:00:43,687 --> 01:00:45,230
Dat moet ik leren.

605
01:00:54,322 --> 01:00:58,451
Opeens merk je
dat je meer bekendheid krijgt…

606
01:00:58,535 --> 01:01:03,039
…dankzij die blonde ijsberg
midden op het podium…

607
01:01:03,123 --> 01:01:04,958
…naast ons, in het zwart.

608
01:01:11,256 --> 01:01:15,093
Die drie, vier liedjes die ze zong,
waren perfect voor haar.

609
01:01:15,176 --> 01:01:18,138
Als iemand anders ze zingt,
werkt het gewoon niet.

610
01:01:20,098 --> 01:01:23,518
We vonden haar mysterieus.

611
01:01:23,602 --> 01:01:27,981
We hadden weinig gezien.
We waren niet wereldwijs, op John na.

612
01:01:28,773 --> 01:01:30,483
Maar ze kon zingen.

613
01:01:30,567 --> 01:01:34,988
Ze stond niet daar niet
alleen maar mooi te wezen.

614
01:01:50,462 --> 01:01:54,883
Andy wilde dat ze
in een doos van plexiglas zong.

615
01:01:54,966 --> 01:01:56,760
Dat wilde Nico niet.

616
01:01:57,510 --> 01:02:00,347
Ze wilde serieus genomen worden
als ze zong.

617
01:02:01,348 --> 01:02:05,477
Dat haar schoonheid zoveel aandacht trok…

618
01:02:05,560 --> 01:02:09,105
…had er volgens mij
voor haar niets mee te maken.

619
01:02:16,363 --> 01:02:19,199
Misschien wilde Andy dat ze zo was.

620
01:02:19,282 --> 01:02:23,954
Zo afstandelijk, onbereikbaar.
Ze wilde helemaal niet zo beroemd worden.

621
01:02:24,037 --> 01:02:27,832
Ze wilde goed werk afleveren,
dat gewoon goed zat.

622
01:02:29,876 --> 01:02:32,504
Als onbekende
word je met iedereen vergeleken.

623
01:02:32,587 --> 01:02:36,675
Dus vergeleken ze haar
met Marlene Dietrich or Garbo.

624
01:02:43,974 --> 01:02:45,684
Nu vergelijken ze anderen met haar.

625
01:02:50,814 --> 01:02:52,232
Ze hielpen ons.

626
01:02:52,315 --> 01:02:56,361
We leerden Tom Wilson kennen,
de producer van Bob Dylan.

627
01:02:56,444 --> 01:03:00,115
Het begon op gang te komen.
We konden een plaat maken.

628
01:03:00,198 --> 01:03:04,619
Norman Dolph kwam langs en gaf Andy
1500 dollar om de plaat te maken.

629
01:03:05,453 --> 01:03:06,621
Wauw.

630
01:03:07,497 --> 01:03:08,873
We jaagden iets na.

631
01:03:36,192 --> 01:03:41,990
Andy was heel bijzonder en ik denk echt
dat het zonder hem niet was gebeurd.

632
01:03:42,073 --> 01:03:46,828
Was het contract er gekomen zonder Andy's
hoesontwerp of Nico's schoonheid?

633
01:04:03,220 --> 01:04:06,097
We deden een jaar
over het album met de banaan.

634
01:04:08,266 --> 01:04:13,396
Andy produceerde ons eerste album.
Hij was erbij, in de studio.

635
01:04:13,480 --> 01:04:16,024
Maar hij deed meer dan alleen dat.

636
01:04:16,107 --> 01:04:18,193
Hij liet ons een plaat maken…

637
01:04:18,276 --> 01:04:22,572
…zonder dat iemand eraan zat
omdat Andy Warhol erbij was.

638
01:04:29,079 --> 01:04:30,997
Hij wist wat we wilden…

639
01:04:31,081 --> 01:04:36,253
…en hoe hij onze creatieve kant
het beste naar buiten kon brengen.

640
01:04:37,087 --> 01:04:39,506
En hij gaf ons veel steun.

641
01:04:45,178 --> 01:04:48,723
Nico was verliefd op Lou. Andy ook.

642
01:04:49,516 --> 01:04:52,936
Jongens en meisjes, mannen en vrouwen,
werden verliefd op hem.

643
01:05:03,405 --> 01:05:06,783
Ik schilderde en tekende al
en wilde begrepen worden.

644
01:05:06,866 --> 01:05:08,702
Ik zocht aansluiting.

645
01:05:08,785 --> 01:05:13,832
Toen nam een vriend van me
hun plaat mee toen ik 15 was.

646
01:05:13,915 --> 01:05:17,168
Hij wilde hem ruilen,
hij hield niet van die muziek.

647
01:05:17,252 --> 01:05:20,255
Ik had een plaat van The Fugs
die weg mocht.

648
01:05:20,338 --> 01:05:22,632
De cadans van Lou Reeds stem was mooi.

649
01:05:22,716 --> 01:05:26,553
'PR shoes and a big straw hat.'

650
01:05:32,726 --> 01:05:35,937
En dan de drone van Cale daaronder.

651
01:05:37,188 --> 01:05:39,107
En zo kwam het.

652
01:05:39,190 --> 01:05:41,776
Wil jij die plaat niet? Geef maar.

653
01:05:41,860 --> 01:05:46,948
Het kan best dat ik toen zei:
'Zij zouden me tenminste begrijpen.'

654
01:05:51,828 --> 01:05:55,206
Sommige elementen van wat Lou deed,
klopten gewoon helemaal.

655
01:05:55,290 --> 01:05:58,376
Zijn manier van tekstschrijven.

656
01:05:58,460 --> 01:06:03,632
Dylan had een heel nieuwe,
intelligente manier van liedjes schrijven.

657
01:06:03,715 --> 01:06:06,760
Lou was weer meer avant-garde.

658
01:06:06,843 --> 01:06:10,597
Hij greep terug
naar Baudelaire en Rimbaud en…

659
01:06:10,680 --> 01:06:13,516
Maar dat werd toen
niet belangrijk gevonden.

660
01:06:18,688 --> 01:06:20,690
Niet gepromoot.

661
01:06:20,774 --> 01:06:23,652
Veel radiozenders
wilden onze muziek niet spelen.

662
01:06:23,735 --> 01:06:26,613
'Heroin' en zo, dat wilden ze niet spelen.

663
01:06:27,864 --> 01:06:29,783
En ook MGM was niet…

664
01:06:29,866 --> 01:06:33,161
Ze dachten dat Mothers of Invention…

665
01:06:33,245 --> 01:06:36,915
…meer zouden opbrengen,
maar dat was helemaal niet zo.

666
01:06:36,998 --> 01:06:39,793
Ons contract was voor spek en bonen.

667
01:07:01,439 --> 01:07:03,233
We zijn er allemaal.

668
01:07:03,316 --> 01:07:06,069
Andy Warhol, dichter Gerard Malanga.

669
01:07:06,152 --> 01:07:10,740
Richt je camera even op Ed Sanders
van rock-'n-rollgroep The Fugs.

670
01:07:10,824 --> 01:07:14,619
Peter Orlovsky, dichter,
die ook Indiase mantra's zingt.

671
01:07:14,703 --> 01:07:17,330
Jonas Mekas filmt, en dat doet hij nu ook.

672
01:07:19,457 --> 01:07:25,922
In New York alleen al
had je 30, 40 verschillende artiesten…

673
01:07:26,006 --> 01:07:30,010
…die iets deden
wat niet alleen hun eigen kunst was…

674
01:07:30,093 --> 01:07:32,387
…maar met andere kunsten te maken had.

675
01:07:34,806 --> 01:07:38,143
We organiseerden het eerste festival…

676
01:07:38,226 --> 01:07:41,605
…dat een onderzoek was
naar wat er gaande was…

677
01:07:41,688 --> 01:07:45,859
…in expanded arts en expanded cinema.

678
01:07:45,942 --> 01:07:49,571
Dat was in november, december '65.

679
01:07:49,654 --> 01:07:53,658
In '66 huurde ik een theater
in de 41st Street…

680
01:07:53,742 --> 01:07:58,580
…op het Times Square,
en daar gingen we verder.

681
01:08:02,959 --> 01:08:07,797
Chelsea Girls en veel andere films
van Warhol waren daar te zien.

682
01:08:23,605 --> 01:08:25,774
We deden iets met multimedia.

683
01:08:25,857 --> 01:08:30,111
Het liep drie weken
en het heette 'Andy Warhol's Up-Tight'.

684
01:08:30,695 --> 01:08:33,406
Met The Velvet Underground
en Gerard Malanga.

685
01:08:33,490 --> 01:08:36,701
En Mary Woronow. Iedereen danste er.

686
01:08:44,125 --> 01:08:48,672
Ter voorbereiding filmden we The
Velvet Underground en Nico in The Factory.

687
01:08:50,173 --> 01:08:56,596
Toen ze live optraden in de cinematheque,
projecteerden we dat op hen.

688
01:09:02,477 --> 01:09:06,982
Op de een of andere manier was
The Dom Polski op Saint Mark's Place…

689
01:09:07,065 --> 01:09:13,572
…in East Village hier beschikbaar voor
en huurden we het een maand.

690
01:09:13,655 --> 01:09:19,286
En we werkten 'Andy Warhol's Up-Tight' uit
tot 'Exploding Plastic Inevitable.'

691
01:09:22,455 --> 01:09:25,333
Dit was het Poolse thuisfront.

692
01:09:25,417 --> 01:09:29,295
Nu is het The Dom, centrum
van het nachtleven in East Village.

693
01:09:29,379 --> 01:09:32,382
Muziek van Nico en The Velvet Underground.

694
01:09:32,464 --> 01:09:34,593
'The Exploding Plastic Inevitable'…

695
01:09:34,676 --> 01:09:40,014
…ontworpen door popartindustrieel
Andy Warhol, met z'n meisje van dit jaar.

696
01:09:40,098 --> 01:09:43,435
Haar zangstijl is nogal apart.

697
01:09:46,938 --> 01:09:48,356
ANDY HEEFT VOOR ELK WAT WILS

698
01:09:48,440 --> 01:09:53,862
Andy heeft een groep
rock-'n-rollers, The Velvet Underground.

699
01:09:56,656 --> 01:10:01,453
Hij ziet een discotheek als 'n dansruimte…

700
01:10:01,536 --> 01:10:06,625
…waar z'n band speelt en hij
meerdere films tegelijk laat zien…

701
01:10:06,708 --> 01:10:10,795
…met allerlei lichten
en mensen die dansen of kijken.

702
01:10:11,338 --> 01:10:12,714
Wild.

703
01:10:20,388 --> 01:10:25,560
Ik werd Nico's gitarist
in The Dom. En ik deed het voorprogramma.

704
01:10:25,644 --> 01:10:30,607
Ik had geen plaat, ik was geen attractie.
Ik deed alleen een set.

705
01:10:33,693 --> 01:10:36,696
Maar de mensen kwamen pas als Andy kwam.

706
01:10:38,156 --> 01:10:39,407
Hij was de attractie.

707
01:10:55,173 --> 01:10:58,468
Andy zette de projectoren op het balkon…

708
01:10:58,552 --> 01:11:02,639
…samen met kleurfilters,
kleuren en stroboscopen.

709
01:11:06,434 --> 01:11:10,230
Niemand wist hoe die lichten
werkten, dus mocht het publiek het doen.

710
01:11:10,313 --> 01:11:14,442
Ook daarom verdienden we niets,
ze gingen kapot of vielen van het balkon.

711
01:11:14,526 --> 01:11:17,904
Andy's aanpak werkte zo…

712
01:11:17,988 --> 01:11:21,950
'Wie weet hoe die lichten werken?
Weet jij dat soms?'

713
01:11:28,582 --> 01:11:33,587
Ze keken naar z'n films,
maar er zat geen verhaal in.

714
01:11:33,670 --> 01:11:37,382
Dus je wist maar niet
of het echt was of een verhaal.

715
01:11:37,465 --> 01:11:40,385
Dat wisten we niet.
Het werkte hypnotiserend.

716
01:12:14,419 --> 01:12:17,631
Boven vormde zich een bepaalde kring.

717
01:12:17,714 --> 01:12:20,717
Mensen zoals Walter Cronkite
en Jackie Kennedy…

718
01:12:20,800 --> 01:12:24,804
…en veel socialites
die er kwamen vanwege Andy…

719
01:12:24,888 --> 01:12:30,185
…en z'n banden met de kunstverzamelaars
van Central Park West.

720
01:12:30,268 --> 01:12:34,814
Er kwamen ongelooflijke mensen dansen.
Nureyev bijvoorbeeld.

721
01:12:34,898 --> 01:12:38,068
Het hele New York City Ballet
kwam er dansen.

722
01:12:56,336 --> 01:12:59,548
Ik denk niet dat ze
bij elkaar waren gekomen…

723
01:12:59,631 --> 01:13:02,884
…om spectaculaire optredens te geven…

724
01:13:02,968 --> 01:13:09,140
…maar omdat er muzikaal
iets geweldigs gebeurde…

725
01:13:09,224 --> 01:13:12,686
…als ze Lou's liedjes speelden.

726
01:13:14,145 --> 01:13:16,898
Barbara Rubin wist wat ze waard waren…

727
01:13:16,982 --> 01:13:21,403
…maar begon die verdomde stippen
op hen te schijnen…

728
01:13:21,486 --> 01:13:26,116
…terwijl ze speelden,
alsof ze niet interessant genoeg waren.

729
01:13:26,199 --> 01:13:29,661
Ik zei:
'Lou, waarom moeten ze dat nou doen?'

730
01:13:29,744 --> 01:13:32,497
Hij haalde z'n schouders op:

731
01:13:32,581 --> 01:13:36,668
'Andy wil dat graag,
en hij is familie, weet je wel.'

732
01:13:37,460 --> 01:13:41,548
Toen we drie weken gespeeld hadden,
gingen we toeren.

733
01:13:54,394 --> 01:13:57,397
We speelden heel vaak op kunstshows.

734
01:13:57,480 --> 01:14:02,068
Ze nodigden Andy uit en wij werden
er tentoongesteld, weet je wel?

735
01:14:03,778 --> 01:14:08,033
We zagen allerlei rijke mensen
van goede stand…

736
01:14:08,116 --> 01:14:10,285
…en artiesten en zo en het was…

737
01:14:10,368 --> 01:14:12,954
Ze wilden ons daar helemaal niet.

738
01:14:16,124 --> 01:14:20,378
Ik had Exploding Plastic Inevitable
in The Dom in New York gezien.

739
01:14:20,462 --> 01:14:25,634
Maar toen ik hoorde dat ze hier en
in Provincetown kwamen, waar ik woonde…

740
01:14:25,717 --> 01:14:29,262
In het Chrysler Museum.
Het was geboekt als kunst.

741
01:14:29,346 --> 01:14:31,973
Het was niet vol. De stad snapte het niet.

742
01:14:33,558 --> 01:14:38,855
Ik vond het bizar, het idee dat zij
midden in het hippietijdperk hier kwamen.

743
01:14:38,939 --> 01:14:40,857
Ze waren zo antihippie.

744
01:14:50,533 --> 01:14:56,665
We kregen er veel fans bij, maar
we zeiden altijd: 'Hoeveel zijn er nog?

745
01:14:56,748 --> 01:14:59,042
De helft. Dan hebben we goed gespeeld.'

746
01:15:10,220 --> 01:15:14,182
Het was niet alleen maar lawaai…

747
01:15:14,266 --> 01:15:20,438
…maar het was het soort muziek
die je hoort als het buiten stormt.

748
01:15:37,914 --> 01:15:41,334
Paul boekte ons langs de Westkust.

749
01:15:52,429 --> 01:15:58,059
De Westkust was een georganiseerde macht
die de pop wilde domineren.

750
01:16:00,520 --> 01:16:06,276
We huurden een auto op het vliegveld.
Het lied op de radio was 'Monday, Monday.'

751
01:16:06,359 --> 01:16:10,155
Ik zei: 'Tja.
Misschien zijn we hier niet klaar voor.'

752
01:16:14,326 --> 01:16:18,872
We kwamen naar Los Angeles.
We merkten dat we anders waren…

753
01:16:18,955 --> 01:16:22,918
…toen we bij dé plaats aankwamen,
Tropicana Motel.

754
01:16:24,044 --> 01:16:29,549
We zijn allemaal geheel gehuld in 't zwart
en we zitten bij 't zwembad.

755
01:16:29,633 --> 01:16:32,510
Dat zag er heel stom uit.

756
01:16:33,011 --> 01:16:36,097
Op Gerard na.
Die was iemand aan het neuken.

757
01:17:01,623 --> 01:17:04,125
We waren nog nooit
aan de Westkust geweest.

758
01:17:04,209 --> 01:17:08,171
Het viel ons ontzettend op
hoe gezond iedereen was.

759
01:17:08,880 --> 01:17:13,009
Voor hen was een lichtshow
een dia van Boeddha op de muur.

760
01:17:14,594 --> 01:17:17,973
In Californië traden we op in de Trip,
met een podium.

761
01:17:18,056 --> 01:17:20,767
Wat zet je daarop? Gerard en mij.

762
01:17:20,850 --> 01:17:25,772
Wij dansten daar zodat er meer mensen
de Velvets zouden zien.

763
01:17:38,451 --> 01:17:41,496
Ze lieten Frank Zappa er ook optreden.

764
01:17:41,580 --> 01:17:44,874
En The Mothers of Invention.
En die verachtten wij.

765
01:17:44,958 --> 01:17:48,420
Voor ons waren zij nou echt de Westkust.

766
01:17:49,462 --> 01:17:52,299
Het waren hippies. Die haatten wij.

767
01:17:52,382 --> 01:17:55,468
Ik bedoel, flowerpower, beha's verbranden.

768
01:17:55,552 --> 01:17:57,637
Ben je soms van de pot gerukt?

769
01:17:57,721 --> 01:18:00,849
We haatten dat gezeik
over liefde en vrede.

770
01:18:01,474 --> 01:18:07,355
En vrije liefde en, 'Iedereen is mooi
en ik hou van iedereen. Ik ben geweldig.'

771
01:18:08,523 --> 01:18:13,153
Iedereen wil vrede,
niemand wil in z'n hoofd geschoten worden.

772
01:18:13,236 --> 01:18:18,366
Maar met een bloem voorkom je echt niet
dat een gek je wil neerschieten.

773
01:18:19,200 --> 01:18:20,577
Ze hadden…

774
01:18:21,870 --> 01:18:24,873
…daklozen moeten helpen of zo.

775
01:18:24,956 --> 01:18:29,294
Doe iets en loop niet
met die bloemen in je haar.

776
01:18:31,463 --> 01:18:35,926
Ze wilden ontkennen
dat gevaar belangrijk was.

777
01:18:36,009 --> 01:18:40,972
Als je in die wereld leeft,
herken je de waarde van gevaar niet.

778
01:18:42,599 --> 01:18:44,434
De mens was verknipt.

779
01:18:45,143 --> 01:18:49,481
En ze werden verneukt
door de maatschappij.

780
01:18:49,564 --> 01:18:55,320
Daar word je niet depressief van en zo.
Je wordt sterk…

781
01:18:55,403 --> 01:18:58,657
…en je bent tegen dingen
waar anderen niet tegen zijn.

782
01:18:58,740 --> 01:19:00,033
Dus je bent niet…

783
01:19:00,116 --> 01:19:05,914
Daar komt nou de artiest in beeld.
Die hoort niet bij de maatschappij.

784
01:19:06,831 --> 01:19:07,958
Hij is anders.

785
01:19:13,213 --> 01:19:17,467
Het is bijna onmogelijk te beschrijven
wat je voelt in een rockdans.

786
01:19:17,551 --> 01:19:21,054
Misschien daarom komen hier
elk weekend zoveel jongeren…

787
01:19:21,137 --> 01:19:24,432
…op Bill Graham en Fillmore West af.

788
01:19:24,516 --> 01:19:30,522
Ze zijn aardig. De sfeer
hier vind je niet in andere steden…

789
01:19:30,605 --> 01:19:35,944
…zoals New York, Chicago, Detroit,
waar het leven een stuk harder is.

790
01:19:36,027 --> 01:19:37,696
Hij haatte ons.

791
01:19:37,779 --> 01:19:43,910
Toen we op het podium kwamen, zei hij:
'Ik hoop dat 't helemaal misgaat, eikels.'

792
01:19:45,287 --> 01:19:48,039
Nou, waarom heb je ons dan geboekt?

793
01:19:48,123 --> 01:19:51,918
Ik denk dat hij echt jaloers en kwaad was…

794
01:19:52,002 --> 01:19:55,338
…omdat hij vond dat hij
de eerste multimedia had.

795
01:19:55,422 --> 01:20:00,594
Maar dat stelde niets voor
vergeleken met wat Andy had gemaakt.

796
01:20:00,677 --> 01:20:03,597
En er kwam een recensie over uit ons.

797
01:20:03,680 --> 01:20:09,311
'Ze zouden begraven moeten worden,
The Velvet Underground. En wel heel diep.'

798
01:20:09,394 --> 01:20:12,480
Dat zei, hoe heet ze ook weer, Cher.

799
01:20:12,564 --> 01:20:15,692
Terug in New York zouden we
weer in The Dom spelen.

800
01:20:15,775 --> 01:20:18,737
Maar nee, dat kon niet. 'Waarom niet?'

801
01:20:18,820 --> 01:20:23,116
Hij had de licentie verkocht
aan Al Grossman…

802
01:20:23,199 --> 01:20:28,121
…de manager van Dylan, en Dylan
had het hernoemd tot de Balloon Farm.

803
01:20:28,830 --> 01:20:31,625
En wij lagen eruit.

804
01:20:42,385 --> 01:20:47,182
Op het tweede album
hoorde je de gevolgen van al dat getoer.

805
01:20:47,265 --> 01:20:53,271
Alle agressiviteit. Die weerspiegelde
alles wat er speelde in de band.

806
01:20:54,147 --> 01:20:58,818
Het werd steeds zwaarder voor ons
om samen te werken.

807
01:21:14,459 --> 01:21:18,088
Het was vast
het snelste album dat er was. Echt.

808
01:21:18,171 --> 01:21:20,048
De opnametechnicus ging weg.

809
01:21:20,131 --> 01:21:23,093
Eentje zei:
'Ik hoef hier niet naar te luisteren.

810
01:21:23,176 --> 01:21:26,805
Hij staat op opnemen.
Roep maar als je klaar bent.'

811
01:21:52,581 --> 01:21:58,169
Alle liedjes van het tweede album
waren onvoorbereid en agressief.

812
01:21:58,962 --> 01:22:01,923
Dat was gewoon regelrecht amfetamine.

813
01:22:05,302 --> 01:22:06,636
We praatten niet meer.

814
01:22:07,554 --> 01:22:11,391
Iedereen zette steeds
z'n eigen geluid harder.

815
01:22:11,474 --> 01:22:14,060
Dus het werd steeds harder en harder.

816
01:22:14,144 --> 01:22:18,356
'Wie staat er nu het hardst?'
Het was gewoon zo kinderachtig.

817
01:22:22,068 --> 01:22:24,654
Zonder improvisatie
werden we gek van elkaar.

818
01:22:24,738 --> 01:22:27,574
Maar we werden sowieso gek van elkaar.

819
01:22:27,657 --> 01:22:30,869
Maar improvisatie hielp bij het toeren…

820
01:22:30,952 --> 01:22:34,664
…als je telkens weer
hetzelfde lied moest spelen.

821
01:22:35,707 --> 01:22:37,834
De samenwerking brokkelde af.

822
01:22:49,137 --> 01:22:52,766
STILTE GRAAG
LIVE-UITZENDING

823
01:22:52,849 --> 01:22:57,062
Voor ons zat Nico
niet voorgoed bij The Velvet Underground.

824
01:22:57,145 --> 01:23:00,523
Dat was voor ons maar iets tijdelijks.

825
01:23:32,347 --> 01:23:35,725
Nico deed alles wat we van haar vroegen.

826
01:23:36,351 --> 01:23:41,648
Maar ik denk dat ze diep vanbinnen
met iets anders bezig was.

827
01:23:44,526 --> 01:23:47,779
Ze was altijd teksten
en poëzie aan het schrijven.

828
01:23:49,155 --> 01:23:54,244
Ze was altijd met iets
buiten de band om bezig.

829
01:23:57,872 --> 01:23:59,332
Ze zwierf.

830
01:23:59,416 --> 01:24:04,713
Ze dwarrelde zomaar de band in
en dwarrelde er ook stilletjes weer uit.

831
01:24:22,898 --> 01:24:28,862
En na al dat gedoe
draaide Lou opeens door.

832
01:24:31,239 --> 01:24:34,284
En toen ontsloeg hij Andy en…

833
01:24:35,118 --> 01:24:36,578
…Andy noemde hem een rat.

834
01:24:52,010 --> 01:24:54,930
Alles werd
achter gesloten deuren geregeld.

835
01:24:55,013 --> 01:24:56,973
Ik wist niet dat Andy ontslagen was.

836
01:24:58,808 --> 01:25:01,603
Ze dachten dat Andy Warhol
de leadgitarist was.

837
01:25:01,686 --> 01:25:07,484
Dat was lastig voor ons
toen we weggingen bij onze grote herder.

838
01:25:41,935 --> 01:25:43,353
Dit heet 'Sister Ray'.

839
01:25:45,981 --> 01:25:47,566
Het gaat over nichten.

840
01:25:49,442 --> 01:25:51,570
Ze heten Duck en Sally.

841
01:26:24,728 --> 01:26:28,440
Docenten op Harvard,
modellen uit New York…

842
01:26:29,107 --> 01:26:32,861
…pure jeugdmisdadigers,
weet je wel, motorbendes…

843
01:26:34,946 --> 01:26:36,865
…sulletjes zoals ik.

844
01:26:39,576 --> 01:26:42,621
Grateful Dead-fans.
Veel mensen waren fans van beide bands.

845
01:26:50,712 --> 01:26:53,632
We merkten dat we fans kregen.

846
01:26:53,715 --> 01:26:56,885
En dat was natuurlijk leuk…

847
01:26:56,968 --> 01:27:00,513
…vooral in Boston,
omdat we daar vaak speelden.

848
01:27:01,765 --> 01:27:04,559
Ik heb ze 60, 70 keer gezien.

849
01:27:05,644 --> 01:27:09,356
Ik voelde me emotioneel vrij
als ik die muziek hoorde…

850
01:27:09,439 --> 01:27:11,650
…die compleet origineel was.

851
01:27:11,733 --> 01:27:15,862
Het klonk altijd weer anders.
Dat was heel spannend.

852
01:27:21,409 --> 01:27:24,955
Het was nieuw, maar ook radicaal anders.

853
01:27:25,747 --> 01:27:30,794
Het was langzame muziek op mid-tempo
die geen rock-'n-roll was.

854
01:27:30,877 --> 01:27:33,797
Het waren echt heel vreemde melodieën.

855
01:27:35,840 --> 01:27:40,512
Als je ze zag spelen,
snapte je sommige tonen gewoon niet.

856
01:27:40,595 --> 01:27:42,013
Je zag wel dat…

857
01:27:43,974 --> 01:27:46,184
…maar dan was er een vervormde lead.

858
01:27:47,310 --> 01:27:49,062
Iets. En dan de baslijn.

859
01:27:51,815 --> 01:27:56,570
Er waren andere geluiden in de zaal,
maar waar je ook keek…

860
01:27:56,653 --> 01:28:01,074
Waar kwam dat vandaan?
Het was een groepsgeluid.

861
01:28:13,461 --> 01:28:19,259
Vaak deden ze een lange versie
van 'Sister Ray' en de vijf seconden erna.

862
01:28:20,552 --> 01:28:24,264
Die vijf seconden erna zijn typisch
voor hoe het was om ze te zien.

863
01:28:24,347 --> 01:28:26,141
Opeens deden ze…

864
01:28:28,351 --> 01:28:30,562
Toen alle stukken op het keyboard.

865
01:28:33,732 --> 01:28:36,484
Allerlei dingen door elkaar. De drums.

866
01:28:36,568 --> 01:28:37,652
En dan opeens…

867
01:28:39,195 --> 01:28:41,698
Zo hield het op, en het publiek…

868
01:28:41,781 --> 01:28:45,452
…was even doodstil, één…

869
01:28:49,581 --> 01:28:53,168
Vijf, en dan klapten ze.

870
01:28:54,419 --> 01:28:58,340
Zij, The Velvet Underground,
hadden ze weer gehypnotiseerd.

871
01:29:01,218 --> 01:29:05,680
Ik ben op de Boston Tea Party.
The Velvet Underground is bezig.

872
01:29:05,764 --> 01:29:08,934
Ze zetten alles klaar.
Ze waren al aan het stemmen.

873
01:29:09,517 --> 01:29:14,481
Ik stelde vragen: 'Wat deed die fuzz-tone
daar opeens? Waarom?'

874
01:29:14,564 --> 01:29:15,857
Of: 'En dat geluid?'

875
01:29:15,941 --> 01:29:19,611
En hij: 'Dat geluid, jongeman,
zijn veel dingen.'

876
01:29:21,279 --> 01:29:25,283
En Sterling Morrison
leerde me gitaar spelen.

877
01:29:25,367 --> 01:29:32,165
Door die vrijheid knelden school
en conventies van andere muziek minder…

878
01:29:32,249 --> 01:29:34,793
…en kon ik m'n eigen muziek maken.

879
01:29:35,418 --> 01:29:38,505
Zo zaten ze in elkaar. Ze hielpen graag.

880
01:29:38,588 --> 01:29:42,968
Mij in ieder geval. Ik mocht zelfs
een keer hun voorprogramma doen.

881
01:29:43,051 --> 01:29:49,224
Dus als er spanningen tussen bandleden
waren, mocht ik erbij blijven.

882
01:29:49,307 --> 01:29:51,226
Ik hield m'n mond wel.

883
01:29:52,060 --> 01:29:55,146
Maar ja, je voelde die spanningen wel.

884
01:29:55,230 --> 01:30:02,070
Maar ik schrok toen het zo erg was
dat John Cale de band verliet.

885
01:30:08,410 --> 01:30:11,246
Het botste vaak tussen die drie.

886
01:30:11,329 --> 01:30:16,376
Ik kon nauwelijks de repetities bijwonen,
het was zo akelig.

887
01:30:16,459 --> 01:30:19,671
Soms ruzieden ze over de muziek.

888
01:30:19,754 --> 01:30:22,841
En soms deed Lou chagrijnig.

889
01:30:22,924 --> 01:30:26,928
Of hij deed te bazig
en zei wat de rest moest doen.

890
01:30:28,096 --> 01:30:32,767
Dat was er altijd wel.
Dat Lou weer zo nodig alles moest bepalen.

891
01:30:39,941 --> 01:30:46,364
Ik kon geen goed doen bij hem.
Ik bedoel, ik kon niets doen wat…

892
01:30:46,990 --> 01:30:50,577
Als je aardig deed, werd het nog erger.
Hij was…

893
01:30:53,246 --> 01:30:56,791
Als je iets voorstelde,
wuifde hij dat weg.

894
01:30:57,876 --> 01:30:59,502
Hij lijdt.

895
01:31:00,962 --> 01:31:04,216
Maar John Cale
kon vreselijk van leer trekken.

896
01:31:04,299 --> 01:31:07,677
Z'n aanwezigheid kan onverdraaglijk zijn…

897
01:31:08,678 --> 01:31:10,180
…als hij zich rot voelt.

898
01:31:10,263 --> 01:31:11,389
Hij was somber.

899
01:31:14,100 --> 01:31:17,604
We wisten waar wij stonden
en waar de rest stond.

900
01:31:17,687 --> 01:31:20,190
En we verachtten de rest.

901
01:31:20,899 --> 01:31:24,110
Uiteindelijk, helaas…

902
01:31:24,194 --> 01:31:27,197
…vielen we uit elkaar.

903
01:31:27,948 --> 01:31:31,201
Op een gegeven moment had je zoiets van:

904
01:31:31,284 --> 01:31:35,038
als we ons zo gedragen, lossen we niks op.

905
01:31:35,121 --> 01:31:39,084
En er is ook niemand
die ons daarbij helpt.

906
01:31:39,167 --> 01:31:42,879
Daar stonden we ook
helemaal niet voor open.

907
01:31:44,422 --> 01:31:48,969
Zonder alle drugs hadden we
wel iets geprobeerd te bereiken.

908
01:31:49,844 --> 01:31:52,722
Dat het tijd was om je
even terug te trekken.

909
01:31:54,099 --> 01:31:55,600
Het vertrouwen was weg.

910
01:31:57,143 --> 01:32:01,231
Misschien was Lou jaloers.
Het kwam vast daardoor.

911
01:32:03,108 --> 01:32:08,029
Lou stelde een ultimatum:
óf hij weg óf John weg.

912
01:32:08,113 --> 01:32:11,741
Hij sprak af met mij en Sterling
in een café.

913
01:32:11,825 --> 01:32:15,328
En hij zei dat hij niet meer
met John kon samenwerken.

914
01:32:15,412 --> 01:32:18,707
We konden bij hem blijven
of met John meegaan.

915
01:32:20,292 --> 01:32:24,838
Sterling kwam langs:
'Ik ben net bij Lou geweest.'

916
01:32:24,921 --> 01:32:28,675
Ik zei: 'Ja, we moeten repeteren.
We gaan naar Cleveland.'

917
01:32:28,758 --> 01:32:32,137
Hij zei: 'Nou, nee.
Wij wel, maar jij niet.'

918
01:32:33,013 --> 01:32:34,264
'Wat zeg je?'

919
01:32:34,347 --> 01:32:38,101
'Ik moest je van Lou komen zeggen dat…

920
01:32:38,184 --> 01:32:41,271
…dat hij heeft gezegd:
"Als John weggaat, blijf ik."'

921
01:32:42,022 --> 01:32:43,064
En dat was dat.

922
01:32:43,690 --> 01:32:49,571
En toen had ik zo'n moment waarop je
je afvraagt wat er nu gaat gebeuren.

923
01:32:52,365 --> 01:32:55,493
Ik dacht dat ik beter kon gaan produceren.

924
01:33:00,290 --> 01:33:06,713
Ik vond het vreselijk omdat ik
door deze band het leven beter begreep.

925
01:33:06,796 --> 01:33:10,926
Dankzij hun geluiden kon ik
dromen maken om in te vluchten.

926
01:33:11,009 --> 01:33:13,220
Hun toonkleuren… Dat was…

927
01:33:14,429 --> 01:33:17,599
Ik had het gevoel
dat ik naast Michelangelo stond.

928
01:33:22,145 --> 01:33:27,025
Lou wilde echt heel graag
wat meer succes krijgen.

929
01:33:27,108 --> 01:33:28,693
Je weet wel, echt succes.

930
01:33:29,444 --> 01:33:35,116
Misschien wilde hij het minder
avant-garde maken, of hoe je het ook zegt.

931
01:33:37,535 --> 01:33:39,037
Gewoon, wat normaler.

932
01:33:41,081 --> 01:33:42,666
Goed, daar gaan we.

933
01:34:08,483 --> 01:34:13,530
Doug Yule kwam erbij
en leerde heel snel heel veel liedjes.

934
01:34:14,155 --> 01:34:18,952
Hij was een heel veeleisend
en serieus muzikant.

935
01:34:19,578 --> 01:34:23,164
Zijn gevoel voor harmonie
gaf de band iets nieuws.

936
01:34:25,375 --> 01:34:27,168
Het veranderde veel.

937
01:34:27,919 --> 01:34:33,550
We waren nog steeds een goede band
en Doug bracht z'n eigen dingen mee.

938
01:34:33,633 --> 01:34:35,927
Maar Cale was onvervangbaar.

939
01:34:42,934 --> 01:34:47,022
Goedenavond.
Wij zijn jullie lokale Velvet Underground.

940
01:34:47,105 --> 01:34:49,733
Ik ben blij om jullie te zien.

941
01:34:52,485 --> 01:34:53,820
Bedankt.

942
01:34:53,904 --> 01:34:57,741
We zijn vooral blij dat jullie
tijd hebben gevonden…

943
01:34:57,824 --> 01:35:00,493
…om je met ons te komen vermaken.

944
01:35:04,122 --> 01:35:07,459
Ze speelden heel rustig.
Hun muziek was rustiger geworden.

945
01:36:03,932 --> 01:36:07,227
Er zat een bepaald idee van ruimte achter.

946
01:36:07,310 --> 01:36:09,020
Alle liedjes hadden dat.

947
01:36:09,104 --> 01:36:12,399
We stopten er geen dingen in,
maar haalden ze eruit.

948
01:36:12,482 --> 01:36:15,151
De rest werkt net andersom.

949
01:36:15,235 --> 01:36:19,406
We voegen er geen instrumenten aan toe,
of extra mensen.

950
01:36:19,489 --> 01:36:24,327
We doen in feite niets
wat we op het podium niet kunnen nadoen.

951
01:36:35,547 --> 01:36:40,844
Het derde album, het grijze…
We speelden in LA…

952
01:36:40,927 --> 01:36:47,100
…en Steve zei: 'Jongens, we blijven hier
nog een week en maken een album.'

953
01:37:03,575 --> 01:37:09,122
'Candy Says' gaat over iemand
die zegt dat ze haar lichaam haat…

954
01:37:09,205 --> 01:37:11,082
…en wat het nodig heeft.

955
01:37:11,166 --> 01:37:15,921
Je hoort zoveel zoete muziek dat je
bij dit lied zegt: waar gaat dit nou over?

956
01:37:16,004 --> 01:37:19,049
En de rest van het derde album
gaat daarover.

957
01:37:24,930 --> 01:37:31,186
Ik wist pas dat ik dat zou zingen
toen hij opeens zei: 'Zing jij dat maar.

958
01:37:31,269 --> 01:37:37,567
Het is leuk om gitaar te spelen
en niet steeds de leadzang te doen.'

959
01:37:38,151 --> 01:37:41,279
Ik had bij dit lied eerst bedacht…

960
01:37:41,363 --> 01:37:45,283
…dat ik het zelf zou doen
in een goudkleurige jurk.

961
01:37:45,367 --> 01:37:49,287
Maar toen dacht ik:
daar zijn ze niet klaar voor.

962
01:37:49,913 --> 01:37:54,668
Dus lieten we Maureen het doen
omdat ik niet geloofwaardig zou zijn.

963
01:37:54,751 --> 01:37:58,505
Laatste lied van de set.
Het heet 'After Hours'.

964
01:38:13,853 --> 01:38:15,855
Ik was doodsbang.

965
01:38:15,939 --> 01:38:21,653
Ik had nog nooit iets gezongen
en dacht echt dat ik het niet kon.

966
01:38:21,736 --> 01:38:26,533
We moesten Sterling wegsturen
omdat hij om me lachte.

967
01:38:30,704 --> 01:38:35,333
Ik zei: 'Ik zing het alleen live
als iemand erom vraagt.'

968
01:38:35,417 --> 01:38:38,169
Ik hoopte dat dat nooit zou gebeuren.

969
01:38:38,962 --> 01:38:44,801
Maar twee optredens later, in Texas, vroeg
iemand erom en sloeg ik me erdoorheen.

970
01:38:47,137 --> 01:38:50,682
Op de Boston Tea Party zong Maureen…

971
01:38:50,765 --> 01:38:54,060
…en ook mensen
die eigenlijk geen fans waren…

972
01:38:54,144 --> 01:38:56,897
…jeugdmisdadigers, zeiden: 'Wie zijn dat?

973
01:38:56,980 --> 01:39:00,066
Waar zijn de gitaarsolo's?
Wat stelt dit voor?'

974
01:39:00,150 --> 01:39:03,612
Opeens kwam Maureen Tucker tevoorschijn…

975
01:39:03,695 --> 01:39:08,241
…en dan begon ze zo te zingen:
'If you close the door'…

976
01:39:08,325 --> 01:39:11,536
…en dan was iedereen verkocht,
echt iedereen.

977
01:39:12,537 --> 01:39:13,580
Bedankt.

978
01:40:39,624 --> 01:40:45,589
Ik zou nu weigeren Loaded op te nemen
tot Maureen het kon spelen.

979
01:40:46,840 --> 01:40:51,303
Loaded is in april 1970
opgenomen, geloof ik.

980
01:40:51,386 --> 01:40:55,765
Ik was zwanger en te dik om bij de drums
te komen, dus ik kon niet spelen.

981
01:40:56,892 --> 01:41:02,063
Ik vond dat jammer, omdat ik vond
dat ik voor een aantal liedjes nodig was.

982
01:41:02,147 --> 01:41:03,565
Het veranderde alles.

983
01:41:07,277 --> 01:41:09,863
Maureen deed niet mee, Sterling…

984
01:41:09,946 --> 01:41:13,366
…kwam niet meer.
Ik speelde veel gitaar op Loaded.

985
01:41:13,450 --> 01:41:17,454
Het was vast rot voor hem
om uren in de controlekamer te zitten…

986
01:41:17,537 --> 01:41:21,124
…terwijl er iets kleins werd doorgenomen.

987
01:41:21,833 --> 01:41:25,837
Ik wist dat ze platen maakten.
Ik heb Doug nooit ontmoet.

988
01:41:26,546 --> 01:41:28,089
Ik…

989
01:41:28,173 --> 01:41:31,885
Maar ik had er toch
niets meer mee te maken.

990
01:41:32,385 --> 01:41:34,137
Dat maakte Lou wel duidelijk.

991
01:41:36,014 --> 01:41:39,059
In het begin waren ze uniek.

992
01:41:39,142 --> 01:41:43,355
Elk lid droeg op z'n eigen manier
evenveel bij, weet je wel.

993
01:41:43,438 --> 01:41:45,607
Maar nu was het een gewone band…

994
01:41:45,690 --> 01:41:49,694
…met een briljante creatieve man
die alles bepaalde.

995
01:41:49,778 --> 01:41:52,364
En Lou had honderden popsongs.

996
01:41:53,490 --> 01:41:57,202
En Lou begon z'n eigen stem te vinden.

997
01:41:59,704 --> 01:42:03,333
Hoge cultuur gebracht als pop.
Dat is het werk van Lou.

998
01:42:03,416 --> 01:42:05,752
Dat kwam uit Long Island.

999
01:42:05,835 --> 01:42:09,881
Het smolt de kristalstructuur,
wat ook precies was wat we wilden.

1000
01:43:02,767 --> 01:43:05,896
Het is geweldig
dat we dit voor ze kunnen spelen.

1001
01:43:05,979 --> 01:43:08,857
Ik vind het zo gaaf
dat zij het gaaf vinden.

1002
01:43:11,318 --> 01:43:17,157
We hoeven niets te bewijzen
en willen anderen niets opdringen.

1003
01:43:22,621 --> 01:43:24,414
Hij wist wat hij kon.

1004
01:43:24,497 --> 01:43:29,127
En dat hij heel goed gitaar speelde
en mooie liedjes schreef.

1005
01:43:30,086 --> 01:43:34,549
Maar we bereikten bij lange na niet
wat hij hoopte.

1006
01:43:35,800 --> 01:43:38,720
En verdomme, komt het nog?

1007
01:44:12,837 --> 01:44:14,965
Toen traden we op in Max's.

1008
01:44:17,551 --> 01:44:18,969
En hij hield ermee op.

1009
01:44:30,355 --> 01:44:32,566
En dan, vijf jaar later…

1010
01:44:32,649 --> 01:44:39,155
…spelen ze boven bij Max's
met een veel kleinere band.

1011
01:44:47,998 --> 01:44:53,253
Hij kreeg het amper af.
Hij had er totaal geen plezier in.

1012
01:44:57,966 --> 01:45:03,972
Ik ging weer studeren.
Ik was al dat gedoe helemaal zat.

1013
01:45:05,724 --> 01:45:07,434
Hij wilde het niet zeggen.

1014
01:45:07,517 --> 01:45:11,605
Hij vluchtte niet,
maar hij zei het pas op het vliegveld.

1015
01:45:11,688 --> 01:45:13,899
Toen zei hij pas: 'Ik ga niet.'

1016
01:45:16,568 --> 01:45:21,197
Hij deed dat omdat hij
bang was dat ze hem zouden ompraten.

1017
01:45:21,990 --> 01:45:24,075
Moe zou huilen. Nee.

1018
01:45:25,619 --> 01:45:28,955
Moe zei dat het een dolk in haar hart was.

1019
01:45:40,717 --> 01:45:45,597
Ik kwam ze zien bij Max's.
De set was voorbij.

1020
01:45:45,680 --> 01:45:51,561
Ik zag Lou naar de uitgang lopen.
Ik riep hem, maar hij liep heel snel door.

1021
01:45:53,438 --> 01:45:56,650
Iemand zei:
'Hij is net uit de band gestapt.'

1022
01:46:00,654 --> 01:46:03,907
Hij was weg. Dat was het. Het is voorbij.

1023
01:46:26,179 --> 01:46:31,101
Daarna is hij anderhalf jaar
bij z'n ouders gaan wonen.

1024
01:46:31,851 --> 01:46:35,981
Hij probeerde orde op zaken te stellen
in z'n hersenen.

1025
01:46:36,565 --> 01:46:39,568
Het management liep niet.

1026
01:46:39,651 --> 01:46:41,570
Ik ging m'n wonden likken.

1027
01:46:41,653 --> 01:46:47,534
M'n moeder zei vroeger: 'Ga op typles, dan
heb je een beroep om op terug te vallen.'

1028
01:47:09,264 --> 01:47:11,850
Hun licht had zo fel geschenen…

1029
01:47:11,933 --> 01:47:17,022
…dat die hoeveelheid licht
in geen enkele ruimte te vangen was.

1030
01:47:25,155 --> 01:47:29,034
Die band op z'n hoogtepunt was net fysica.

1031
01:47:35,206 --> 01:47:39,544
Er zat entropie binnen in de band.

1032
01:49:06,256 --> 01:49:07,340
Het is Barbara.

1033
01:49:10,135 --> 01:49:12,053
Heb je nog nieuws?

1034
01:49:12,971 --> 01:49:14,097
Gaaf.

1035
01:49:14,848 --> 01:49:18,143
Welnee. Stuur gewoon snel iets hierheen.

1036
01:49:20,186 --> 01:49:21,313
Tot straks.

1037
01:49:25,066 --> 01:49:28,236
Vind je die kleuren mooi zo?
Ze zijn heel vreemd.

1038
01:49:28,320 --> 01:49:30,238
Zijn het foto's?

1039
01:49:30,322 --> 01:49:32,490
Nee, schilderijen.
-Ze zijn mooi.

1040
01:49:32,574 --> 01:49:36,703
The Velvet Underground zit er ook bij.
Geweldig, hè?

1041
01:49:36,786 --> 01:49:38,413
Niet te geloven.

1042
01:49:39,706 --> 01:49:40,999
Wie is dat?

1043
01:49:41,082 --> 01:49:42,292
Dat is Sterling.

1044
01:49:43,376 --> 01:49:45,837
Die heb ik gemist.

1045
01:49:45,921 --> 01:49:47,047
Zie je ze nog?

1046
01:49:47,130 --> 01:49:51,009
Ja, ik heb Maureen vorige week gezien.

1047
01:49:51,593 --> 01:49:53,595
Ze is computerprogrammeur.

1048
01:49:53,678 --> 01:49:56,890
In een fabriek.
-…op meer dan een manier.

1049
01:49:58,642 --> 01:50:00,852
IBM. Ze heeft een kind.

1050
01:50:00,936 --> 01:50:06,107
Heb je nog contact met John Cale?
-Ik sprak hem laatst nog.

1051
01:50:06,608 --> 01:50:12,072
Wat doet hij? Hij schrijft natuurlijk nog.
-Hij werkt bij Island Records.

1052
01:50:12,948 --> 01:50:14,908
Bij Island? Dat wist ik niet.

1053
01:50:14,991 --> 01:50:17,244
Hij zat bij Warner Brothers,
nu bij Island.

1054
01:50:25,794 --> 01:50:27,837
OP 22 FEBRUARI 1987
OVERLEED ANY WARHOL.

1055
01:50:27,921 --> 01:50:29,172
Het duurde even.

1056
01:50:29,256 --> 01:50:32,217
HIJ WAS 58 JAAR OUD.

1057
01:50:33,760 --> 01:50:37,764
OP 18 JULI 1988 OVERLEED NICO
AAN EEN HERSENBLOEDING. ZE WAS 49.

1058
01:50:41,851 --> 01:50:45,146
OP 30 AUGUSTUS 1995
OVERLEED STERLING MORRISON.

1059
01:50:47,023 --> 01:50:48,358
HIJ WAS 53 JAAR.

1060
01:50:50,610 --> 01:50:54,948
OP 27 OKTOBER 2013 STIERF LOU REED
AAN EEN LEVERZIEKTE: HIJ WAS 71.

1061
01:52:47,143 --> 01:52:50,021
LOU REED BRACHT 22 STUDIOALBUMS
EN 9 LIVEALBUMS ALS SOLOARTIEST UIT.

1062
01:52:50,105 --> 01:52:52,732
JOHN CALE BRACHT 16 STUDIO- EN 6
LIVEALBUMS UIT EN PRODUCEERDE ER 75.

1063
01:52:52,816 --> 01:52:54,568
HIJ TOERT NOG STEEDS EN WOONT IN LA.

1064
01:52:54,651 --> 01:52:59,614
STERLING MORRISON STUDEERDE AF IN EN WERD
UNIVERSITAIR DOCENT MEDIËVISTIEK IN TEXAS.

1065
01:52:59,698 --> 01:53:04,995
MAUREEN TUCKER BRACHT 4 STUDIOALBUMS UIT
EN WOONT IN ZUID-GEORGIA.

1066
01:53:05,078 --> 01:53:10,709
NICO, LIEDJESSCHRIJVER EN MUZIKANT,
BRACHT 6 STUDIOALBUMS ALS SOLOARTIEST UIT.

1067
01:53:10,792 --> 01:53:16,673
DOUG YULE, MUZIKANT, BRACHT 1 LIVEALBUM
UIT EN WOONT IN SEATTLE.

1068
01:53:17,257 --> 01:53:19,509
MERRILL REED-WEINER, ZUS VAN LOU,
PSYCHOTHERAPEUT…

1069
01:53:19,593 --> 01:53:21,469
…WOONT OP LONG ISLAND, NEW YORK

1070
01:53:21,553 --> 01:53:25,599
ALLAN HYMAN, SCHOOLVRIEND EN BANDLID,
WOONT OP LONG ISLAND, NEW YORK.

1071
01:53:25,682 --> 01:53:29,227
HENRY FLYNT, COMPONIST, FILOSOOF
EN AUTEUR, WOONT IN NEW YORK CITY.

1072
01:53:29,311 --> 01:53:33,106
LA MONTE YOUNG, OPRICHTER VAN THEATRE
OF ETERNAL MUSIC, WOONT IN NEW YORK.

1073
01:53:33,189 --> 01:53:35,609
MARIAN ZAZEELA,
LID VAN THEATRE OF ETERNAL MUSIC…

1074
01:53:35,692 --> 01:53:37,527
…EN THE DREAM SYNDICATE,
WOONT IN NEW YORK.

1075
01:53:37,611 --> 01:53:40,947
RICHARD MISHKIN, SCHOOLVRIEND
EN BANDLID, WOONT IN NEW YORK.

1076
01:53:41,031 --> 01:53:44,659
SHELLEY CORWIN, LOU REEDS EX,
IS ARTIEST EN WOONT IN ZUID-CALIFORNIË.

1077
01:53:44,743 --> 01:53:47,162
DANNY FIELDS, MANAGER,
WOONT IN NEW YORK EN LONDEN.

1078
01:53:47,245 --> 01:53:51,541
AMY TAUBIN, BEZOEKER VAN DE FACTORY,
IS FILMCRITICUS EN WOONT IN NEW YORK.

1079
01:53:51,625 --> 01:53:55,337
TERRY PHILIPS, DIRECTEUR BIJ PICKWICK
RECORDS, WOONT IN NEW YORK.

1080
01:53:55,420 --> 01:54:00,050
MARTHA MORRISON WERKTE OP VASSAR COLLEGE,
EN WOONT IN NEW YORK.

1081
01:54:00,133 --> 01:54:02,802
MARY WORONOV, ACTRICE EN SCHRIJFSTER,
WOONT IN LA.

1082
01:54:03,803 --> 01:54:07,015
JACKSON BROWNE, MUZIKANT,
MILIEUACTIVIST, WOONT IN LA.

1083
01:54:07,098 --> 01:54:09,142
JONATHAN RICHMAN,
OPRICHTER VAN THE MODERN LOVERS…

1084
01:54:09,226 --> 01:54:10,810
…WOONT IN NOORD-CALIFORNIË.

1085
01:54:10,894 --> 01:54:13,605
JOHN WATERS, FILMMAKER,
SCHRIJVER, ACTEUR, ARTIEST…

1086
01:54:13,688 --> 01:54:15,565
…WOONT IN BALTIMORE,
SAN FRANCISCO EN PROVINCETOWN.

1087
01:54:15,649 --> 01:54:19,277
JOSEPH FREEMAN, WARHOLS EX-ASSISTENT
IN THE FACTORY, WOONT IN NEW YORK.

1088
01:54:19,361 --> 01:54:22,280
DELMORE SCHWARTZ WAS SCHRIJVER
EN DOCENT CREATIEF SCHRIJVEN.

1089
01:54:22,364 --> 01:54:24,491
TONY CONRAD WAS
EXPERIMENTEEL FILMMAKER…

1090
01:54:24,574 --> 01:54:27,577
…EN LID VAN THE PRIMITIVES,
SAMEN MET LOU REED EN JOHN CALE.

1091
01:54:27,661 --> 01:54:30,038
BILLY NAME (BILLY LINICH) WAS
MEDEWERKER VAN WARHOL, FOTOGRAAF…

1092
01:54:30,121 --> 01:54:32,040
EN HOOFDBEHEERDER VAN THE FACTORY.

1093
01:54:32,123 --> 01:54:35,961
DAVID BOWIE HEEFT LOU REEDS DOORBRAAKALBUM
TRANSFORMER GEPRODUCEERD.

1094
01:54:36,044 --> 01:54:38,463
TER HERINNERING AAN JONAS MEKAS,
FILMMAKER, ARTIEST…

1095
01:54:38,547 --> 01:54:41,258
…EN OPRICHTER VAN
ANTHOLOGY FILM ARCHIVES…

1096
01:54:41,341 --> 01:54:44,719
…DIE ZIJN LEVEN HEEFT GEWIJD
AAN AMERIKAANSE AVANT-GARDE-CINEMA.

1097
02:00:15,175 --> 02:00:17,177
Vertaling: Marc de Jongh