1
00:00:01,418 --> 00:00:04,630
DEZE FILM WORDT ONDERSTEUND
DOOR MEDISCHE EN MILITAIRE INSTANTIES.

2
00:00:04,755 --> 00:00:07,049
DIT IS GEEN MEDISCH ADVIES OF BEHANDELING.

3
00:00:07,174 --> 00:00:09,635
VRAAG UW ARTS OF
ZORGVERLENER OM ADVIES

4
00:00:09,760 --> 00:00:12,429
VOORDAT U UW LEVENSSTIJL
OF BEHANDELING AANPAST.

5
00:01:37,880 --> 00:01:40,510
LEGERBASIS PENDLETON
HOOFDINGANG

6
00:01:48,140 --> 00:01:50,520
Als hij steekt, stap ik ook in.

7
00:01:50,690 --> 00:01:53,730
Mijn hand gaat naar beneden
en dan pak ik hem zo.

8
00:01:54,190 --> 00:01:58,190
Ik geef nu 15 jaar les in vechttechnieken
aan overheidsinstanties.

9
00:01:58,530 --> 00:02:01,820
Zoals aan de US Marines,
US Marshals, US SWAT-teams...

10
00:02:02,070 --> 00:02:03,410
...en US Navy Seals.

11
00:02:03,910 --> 00:02:06,120
Als hij me steekt, doe ik dit en dit.

12
00:02:06,290 --> 00:02:07,580
Ik kan dit ook doen.

13
00:02:07,700 --> 00:02:11,290
Bijna al mijn technieken
zijn verboden bij vechtkunsten.

14
00:02:12,130 --> 00:02:14,500
Zo heb ik controle over het pistool. Kijk.

15
00:02:14,750 --> 00:02:18,050
Dit zijn de effectiefste moves
die je kunt gebruiken...

16
00:02:18,170 --> 00:02:20,880
...in een echte situatie.
Uit zelfverdediging...

17
00:02:21,260 --> 00:02:22,180
Hier, dit.

18
00:02:22,970 --> 00:02:24,970
...op straat...
-Ik draai je om en kniel.

19
00:02:25,390 --> 00:02:27,180
...of bij oorlog.
-In de luchtpijp.

20
00:02:28,140 --> 00:02:30,100
Nu een knietje. Naar achteren en trek.

21
00:02:30,690 --> 00:02:31,770
Het pistool komt los.

22
00:02:32,270 --> 00:02:34,650
Top.
-Voor hen gaat dit om leven of dood.

23
00:02:35,770 --> 00:02:37,860
Ik ben vereerd deze kennis te mogen delen.

24
00:02:38,780 --> 00:02:40,110
Laat je spieren zien.

25
00:02:40,280 --> 00:02:41,400
Laat maar zien.

26
00:02:43,070 --> 00:02:45,120
Ja.
-Toe maar, nog een keer.

27
00:02:45,450 --> 00:02:46,450
Goed zo.

28
00:02:47,120 --> 00:02:49,330
Ja. Kracht.

29
00:02:49,500 --> 00:02:52,830
James was als kind erg actief.

30
00:02:53,290 --> 00:02:55,130
Moeilijk om in toom te houden.

31
00:02:57,750 --> 00:03:02,300
Zijn leraar zei:
'Het is moeilijk om met hem om te gaan...

32
00:03:02,510 --> 00:03:05,760
...niet omdat hij agressief is,
maar omdat hij zo...'

33
00:03:05,890 --> 00:03:06,970
OUDERS VAN JAMES

34
00:03:07,100 --> 00:03:08,930
Druk is.
-Druk, ja.

35
00:03:09,060 --> 00:03:10,810
Dat is een beter woord.

36
00:03:11,180 --> 00:03:16,400
Ik nam hem mee naar
een trainingssessie van Kyokushinkai...

37
00:03:16,900 --> 00:03:21,030
...een keiharde karatestijl.
Gecontroleerder en gestructureerder.

38
00:03:21,820 --> 00:03:23,200
Hij werd er rustig van.

39
00:03:23,950 --> 00:03:26,990
Toen ontstond zijn liefde voor karate.

40
00:03:28,200 --> 00:03:33,290
Bruce Lee was zijn jeugdheld.
Er hingen grote posters op zijn kamer.

41
00:03:34,750 --> 00:03:38,040
Ik wilde, zoals veel jongens,
een kungfu-meester worden...

42
00:03:38,170 --> 00:03:40,340
...die slechteriken
een pak slaag kon geven.

43
00:03:44,760 --> 00:03:47,970
Toen ik jong was,
ben ik op straat in elkaar geslagen...

44
00:03:48,260 --> 00:03:49,930
...en toen realiseerde ik me...

45
00:03:50,310 --> 00:03:52,390
...dat die ingestudeerde karate-moves...

46
00:03:52,520 --> 00:03:55,850
...die ik jarenlang oefende,
waardeloos waren.

47
00:03:56,770 --> 00:03:59,480
Toen leerde ik dat Bruce Lee
hetzelfde is overkomen...

48
00:03:59,610 --> 00:04:02,320
...op diezelfde leeftijd
en hij daarna op zoek ging...

49
00:04:02,490 --> 00:04:04,990
...naar de waarheid in vechtsport.

50
00:04:05,150 --> 00:04:06,160
JAPANSE TECHNIEKEN

51
00:04:06,280 --> 00:04:08,990
Lee bestudeerde
verscheidene gevechtskunststijlen...

52
00:04:09,160 --> 00:04:11,080
...en gebruikte alleen de goede kanten.

53
00:04:11,660 --> 00:04:13,250
Zijn filosofie was eenvoudig.

54
00:04:14,000 --> 00:04:15,620
Onderzoek je eigen ervaring...

55
00:04:16,000 --> 00:04:19,670
...absorbeer het nuttige,
stoot het nutteloze af...

56
00:04:19,920 --> 00:04:22,000
...en voeg toe wat je eigen is.

57
00:04:24,720 --> 00:04:28,140
Ik zwoer om Lees filosofie te volgen.

58
00:04:28,800 --> 00:04:31,060
Vijftien jaar
en vijf zwarte banden later...

59
00:04:31,810 --> 00:04:34,810
...kon ik mijn training
in de praktijk brengen.

60
00:04:36,440 --> 00:04:37,940
Mooie combinatie.
-Mooie combi.

61
00:04:38,100 --> 00:04:41,070
Johnson vecht terug.
-Mooie knietjes van Wilks.

62
00:04:41,570 --> 00:04:43,190
Johnson in gevaar.
-Wilks slaat.

63
00:04:43,650 --> 00:04:47,660
Hij haakt en wurgt hem.
Hij heeft één arm om z'n keel.

64
00:04:47,990 --> 00:04:49,120
Hand.
-Hij ligt erop.

65
00:04:49,240 --> 00:04:50,780
Hij klopt af.
-Het is voorbij.

66
00:04:50,990 --> 00:04:54,660
Ongelooflijk.
-James Wilks is <i>The Ultimate Fighter.</i>

67
00:04:54,790 --> 00:04:56,330
Vlak voor tijd.

68
00:04:57,620 --> 00:05:00,750
Geweldige prestatie van James Wilks.

69
00:05:01,500 --> 00:05:07,220
James Wilks uit Leicester, Engeland,
is <i>The Ultimate Fighter.</i>

70
00:05:07,840 --> 00:05:09,890
WINNAAR 20 JUNI, 2009

71
00:05:11,220 --> 00:05:12,850
Toen raakte ik geblesseerd.

72
00:05:14,390 --> 00:05:18,600
Ik sparde met een toekomstig kampioen
en scheurde mijn kniebanden.

73
00:05:19,810 --> 00:05:22,360
Ik kon een halfjaar
niet lesgeven en trainen.

74
00:05:22,610 --> 00:05:26,820
Ik heb urenlang artikelen gelezen
over herstel en voeding...

75
00:05:27,530 --> 00:05:31,910
...en zocht een manier om
zo snel mogelijk weer te kunnen vechten.

76
00:05:32,740 --> 00:05:35,790
Toen kwam ik een studie tegen
over Romeinse gladiatoren.

77
00:05:38,830 --> 00:05:41,960
Het gladiatorenkerkhof van Efeze
is het enige kerkhof...

78
00:05:42,170 --> 00:05:45,250
...waar zeer veel mensen liggen begraven.

79
00:05:46,380 --> 00:05:51,470
Archeologen hebben de resten
van minstens 68 gladiatoren gevonden.

80
00:05:52,300 --> 00:05:56,100
Er zijn meer dan 5.000 beenderen
onderzocht voor de studie.

81
00:05:56,930 --> 00:06:01,810
We vonden zeer hoge mineraalgehalten
in de botten...

82
00:06:02,190 --> 00:06:06,480
...en dit duidt op intensieve training
en een gestructureerd dieet...

83
00:06:06,610 --> 00:06:10,030
...om sterke spieren en botten te krijgen.

84
00:06:10,320 --> 00:06:13,830
Door dit dieet werden
de gladiatoren 'Hordearii' genoemd.

85
00:06:13,950 --> 00:06:17,160
Dit betekent 'bonen-en-gerstkauwer'.

86
00:06:17,700 --> 00:06:22,420
We weten dat voeding bepalend is voor
de hoeveelheid strontium in de botten.

87
00:06:22,790 --> 00:06:27,960
Vegetariërs hebben veel strontium.
Carnivoren hebben weinig strontium.

88
00:06:28,130 --> 00:06:29,630
Bij weinig strontium...

89
00:06:29,760 --> 00:06:30,680
SALPETERZUUR

90
00:06:30,800 --> 00:06:32,300
...blijft de vlam blauw.

91
00:06:32,550 --> 00:06:36,310
Bij veel strontium wordt de vlam rood.

92
00:06:38,390 --> 00:06:41,270
Gladiatoren waren
voornamelijk vegetariërs.

93
00:06:43,560 --> 00:06:45,150
Hier stond ik van te kijken.

94
00:06:45,860 --> 00:06:49,150
Gladiatoren waren geprezen strijders
die erg goed getraind waren...

95
00:06:49,320 --> 00:06:51,320
...en de beste medische zorg kregen.

96
00:06:52,570 --> 00:06:57,240
Dat de eerste professionele strijders
planten aten, ging in tegen alles...

97
00:06:57,410 --> 00:06:59,040
...wat ik had geleerd over eten.

98
00:06:59,620 --> 00:07:03,420
En dan nu, dames en heren,
de enige echte Superman.

99
00:07:07,420 --> 00:07:10,470
Eet Superman vlees, James?
-Ja.

100
00:07:10,760 --> 00:07:12,090
Echt?
-Ja.

101
00:07:12,800 --> 00:07:16,350
Wat at je toen je thuiskwam rond vier uur?

102
00:07:16,550 --> 00:07:21,310
Bijna hetzelfde als het diner.
Ei en lamskotelet.

103
00:07:21,890 --> 00:07:24,940
Moeten andere kinderen dat ook eten?

104
00:07:25,100 --> 00:07:26,110
Ja.

105
00:07:26,230 --> 00:07:28,320
Om sterk te worden?
-Ja.

106
00:07:30,990 --> 00:07:34,030
<i>'The Notorious' </i>Conor McGregor.
-Zelfs in de UFC...

107
00:07:34,160 --> 00:07:37,530
...is het idee dat je van vlees
sterk wordt, een hot item geworden...

108
00:07:37,660 --> 00:07:40,950
...voor een van de spannendste gevechten
in de geschiedenis.

109
00:07:41,080 --> 00:07:45,040
Het gevecht tussen Conor McGregor,
wereldkampioen in twee klassen...

110
00:07:45,670 --> 00:07:49,420
...en Nate Diaz, die het gevecht
binnen 11 dagen accepteerde...

111
00:07:49,590 --> 00:07:52,170
...nadat McGregors tegenstander
zich terugtrok.

112
00:07:52,970 --> 00:07:56,340
McGregor is een echte carnivoor.
-Ik eet elke dag steak.

113
00:07:56,550 --> 00:08:00,220
Steak als ontbijt, lunch en brunch.

114
00:08:00,850 --> 00:08:04,390
Grasgevoerde runderen,
gemasseerde runderen, de hele dag door.

115
00:08:04,640 --> 00:08:06,600
Diaz at plantaardig voedsel.

116
00:08:07,730 --> 00:08:08,900
Eet je groenten.

117
00:08:10,190 --> 00:08:13,530
McGregor stak er de draak mee.
-Deze jongen, ik ben benieuwd.

118
00:08:13,650 --> 00:08:17,410
Kan hij vechten? Ik ben een leeuw.
Je gazellevriendjes zullen zien...

119
00:08:17,530 --> 00:08:19,910
...hoe ik je levend verslind in de kooi.

120
00:08:20,790 --> 00:08:24,120
McGregor maakte gebruik van
een universele stereotypering.

121
00:08:26,540 --> 00:08:28,170
Je slaat als een vegetariër.

122
00:08:30,960 --> 00:08:32,170
Ik was benieuwd...

123
00:08:32,300 --> 00:08:33,210
VEGETARISCHE SPORTERS

124
00:08:33,420 --> 00:08:35,550
...of andere sporters plantaardig aten.

125
00:08:35,680 --> 00:08:37,890
De eerste die ik vond, was Scott Jurek...

126
00:08:38,220 --> 00:08:40,510
...een van de beste ultrarenners
aller tijden.

127
00:08:40,640 --> 00:08:42,010
JUREK WINT IN RECORDTIJD

128
00:08:42,350 --> 00:08:44,850
Scott rent al z'n hele leven
zeer lange afstanden...

129
00:08:44,980 --> 00:08:48,520
...over ruw terrein en hij wint
de meest prestigieuze wedstrijden...

130
00:08:49,310 --> 00:08:50,730
...zoals Badwater Ultra.

131
00:08:51,610 --> 00:08:54,280
Een wedstrijd
van 217 kilometer in Death Valley...

132
00:08:54,440 --> 00:08:57,030
...met temperaturen
tot maar liefst 54 graden.

133
00:08:59,120 --> 00:09:01,240
Ik trainde voor
de Western States 100 Mile.

134
00:09:01,740 --> 00:09:04,830
Dit is de Super Bowl
van Ultra Marathon-wedstrijden.

135
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
Toen begon ik net met plantaardig eten.

136
00:09:07,540 --> 00:09:10,630
Ik twijfelde tot een week
voor de wedstrijd aan mezelf.

137
00:09:10,790 --> 00:09:14,420
Ik dacht: misschien moet ik vlees eten.
Ik lag de hele wedstrijd op kop...

138
00:09:14,590 --> 00:09:18,050
...en won hem voor de zevende keer op rij.
Het stond buiten kijf...

139
00:09:18,300 --> 00:09:21,010
...dat ik ook met
het plantaardige dieet kon winnen.

140
00:09:21,890 --> 00:09:25,730
Toen ik Scott ontmoette,
ging hij z'n grootste uitdaging ooit aan.

141
00:09:25,850 --> 00:09:28,310
Als ik onderweg ben, zal ik goed eten.

142
00:09:28,480 --> 00:09:31,060
Hij heeft al veel
eendaagse wedstrijden gewonnen...

143
00:09:31,400 --> 00:09:34,070
...en nu wil Scott
de snelste persoon ooit worden...

144
00:09:34,230 --> 00:09:36,190
...die de hele Appalachian Trail aflegt.

145
00:09:36,530 --> 00:09:38,700
Een afstand van 3540 kilometer.

146
00:09:40,110 --> 00:09:43,530
Ik wil het record breken:
46 dagen en 11 uur.

147
00:09:43,700 --> 00:09:44,740
Op naar Maine.

148
00:09:47,000 --> 00:09:49,500
Twee marathons per dag over ruw terrein.

149
00:09:49,710 --> 00:09:52,540
Gemiddeld 3352 meter klimmen...

150
00:09:52,670 --> 00:09:56,380
...en 3352 meter dalen, elke dag weer.

151
00:09:56,590 --> 00:09:59,590
Dit is meer dan ik ooit heb gelopen.

152
00:09:59,720 --> 00:10:00,720
DAG 3

153
00:10:00,890 --> 00:10:04,140
Toen hij begon, was ik bang
dat Scotts vleesloze dieet...

154
00:10:04,260 --> 00:10:06,350
...hem niet genoeg energie zou geven.

155
00:10:07,980 --> 00:10:10,020
Ik nam contact op met dr James Loomis...

156
00:10:10,190 --> 00:10:13,270
...een teamarts die tijdens
twee kampioenschappen assisteerde.

157
00:10:13,520 --> 00:10:16,230
De World Series en Super Bowl.

158
00:10:16,440 --> 00:10:17,990
In de kleedkamer hoorde ik...

159
00:10:18,110 --> 00:10:22,120
...behoorlijk gedateerde uitspraken
over voeding.

160
00:10:22,450 --> 00:10:26,410
Als je naar een diner
voor een wedstrijd ging...

161
00:10:26,620 --> 00:10:30,870
...zag je alleen steak en kip.

162
00:10:31,000 --> 00:10:34,500
Zeer proteïne-georiënteerd,
omdat ze dachten...

163
00:10:34,670 --> 00:10:38,720
...dat ze energie kregen door proteïne.
Maar dat klopt niet.

164
00:10:39,010 --> 00:10:42,470
Energie voor lichamelijke inspanning
krijg je door koolhydraten...

165
00:10:42,640 --> 00:10:44,800
...via glycogeen dat in onze spieren zit.

166
00:10:45,010 --> 00:10:47,560
Als je koolhydraten vervangt...

167
00:10:47,680 --> 00:10:50,770
...door proteïne in je dieet,
zul je uiteindelijk...

168
00:10:50,890 --> 00:10:53,900
...te weinig koolhydraten
en glycogeen binnenkrijgen.

169
00:10:54,110 --> 00:10:55,270
Waar leidt dat toe?

170
00:10:55,400 --> 00:10:56,230
PROTEÏNE - KOOLHYDRATEN

171
00:10:56,400 --> 00:10:58,400
Tot vermoeidheid
en minder uithoudingsvermogen.

172
00:10:58,570 --> 00:11:00,280
VLOEIBAAR RUNDVLEES VOOR SPORTERS

173
00:11:00,450 --> 00:11:03,490
Ik wilde weten hoe het beeld
van energie door vlees is ontstaan...

174
00:11:03,740 --> 00:11:07,120
...en ik kwam uit bij de jaren 1800,
toen een Duitse scheikundige...

175
00:11:07,240 --> 00:11:11,120
...stelde dat spierkracht
door dierlijke proteïne ontstond...

176
00:11:11,750 --> 00:11:15,170
...en dat vegetariërs
niet lang konden sporten.

177
00:11:15,920 --> 00:11:19,050
Liebigs overtuigingen werden
zo breed geaccepteerd dat...

178
00:11:19,210 --> 00:11:21,920
...deze de eerste aanbevelingen
van USDA inspireerde.

179
00:11:22,470 --> 00:11:25,300
Toen z'n theorie werd achterhaald
door de ontdekking...

180
00:11:25,510 --> 00:11:28,390
...dat spieren vooral
energie halen uit koolhydraten...

181
00:11:28,560 --> 00:11:30,350
...in planten, was het al te laat.

182
00:11:30,480 --> 00:11:31,480
LIEBIGS VLEESEXTRACT

183
00:11:31,640 --> 00:11:34,150
Mensen over de hele wereld
geloofden Liebigs theorie...

184
00:11:34,350 --> 00:11:37,070
...over vlees en energie.

185
00:11:37,480 --> 00:11:39,190
Niet iedereen was overtuigd.

186
00:11:39,400 --> 00:11:40,530
GOUDEN MEDAILLE 8 KM

187
00:11:40,650 --> 00:11:43,110
In 1908 wonnen sporters
met een vleesloos dieet...

188
00:11:43,240 --> 00:11:44,110
NEGEN GOUDEN MEDAILLES

189
00:11:44,280 --> 00:11:45,490
...hun eerste gouden medailles.

190
00:11:45,660 --> 00:11:46,570
VIER GOUDEN MEDAILLES

191
00:11:46,700 --> 00:11:48,830
Volg je nog steeds
een vegetarisch dieet, Murray?

192
00:11:48,990 --> 00:11:50,120
Ja, een streng dieet.

193
00:11:50,240 --> 00:11:53,580
Helpt dit je?
-Absoluut.

194
00:11:54,080 --> 00:11:55,420
TWEE GOUDEN MEDAILLES

195
00:11:55,630 --> 00:11:57,750
Edwin Moses wint de gouden medaille.

196
00:11:57,880 --> 00:11:59,380
NEGEN GOUDEN MEDAILLES

197
00:11:59,500 --> 00:12:01,840
Lewis wint met een nieuw wereldrecord.

198
00:12:02,170 --> 00:12:06,260
Ik begon plantaardig te eten en ik brak
op mijn 30e al mijn persoonlijke records.

199
00:12:06,470 --> 00:12:09,470
De oudste man ooit die goud wint.

200
00:12:09,970 --> 00:12:11,720
Er waren ook huidige Olympiërs.

201
00:12:12,730 --> 00:12:16,190
Morgan Michell is tweevoudig
Australisch kampioene 400 meter.

202
00:12:16,350 --> 00:12:17,610
Nu komt Morgan Mitchell.

203
00:12:17,730 --> 00:12:21,650
Zeer snelle tijd.
-De 400 meter is pittig, absoluut.

204
00:12:22,440 --> 00:12:25,610
De eerste 200 meter gaat om snelheid
en de laatste 200 meter...

205
00:12:25,740 --> 00:12:28,570
...gaat om uithoudingsvermogen
in de benen.

206
00:12:28,910 --> 00:12:32,830
De laatste 50 meter bid je,
omdat je benen keihard verzuren.

207
00:12:33,080 --> 00:12:35,120
Je moet veel uithoudingsvermogen hebben.

208
00:12:35,500 --> 00:12:40,040
Ze kwam ook uit voor Australië
tijdens de Zomerspelen van 2016.

209
00:12:40,290 --> 00:12:43,210
Veel mensen twijfelden aan me
toen ik veganist werd...

210
00:12:43,420 --> 00:12:48,010
...maar mijn energieniveau steeg rap,
net als mijn ijzer en vitamine B12.

211
00:12:48,140 --> 00:12:51,310
Alle waarden die volgens mensen
te laag zouden zijn, waren prima.

212
00:12:51,850 --> 00:12:54,770
Ik dacht: ik zorg wel
dat ik ze op de baan versla.

213
00:12:55,020 --> 00:12:59,400
We zijn vriendinnen, maar het was gaaf
om het seizoen ongeslagen te beëindigen.

214
00:12:59,560 --> 00:13:02,570
Dat ik won, was de kers op de taart.

215
00:13:02,690 --> 00:13:05,320
Morgan Mitchell gaat ruim op kop.

216
00:13:07,280 --> 00:13:08,740
Dit is Dotsie Bausch...

217
00:13:08,870 --> 00:13:11,490
...achtvoudig Amerikaans
kampioene baanwielrennen...

218
00:13:11,620 --> 00:13:14,120
...en tweevoudig pan-Amerikaans winnares.

219
00:13:14,450 --> 00:13:19,710
Bij baanwielrennen
heb je veel explosiviteit nodig.

220
00:13:20,080 --> 00:13:21,750
Daar gaan we, dames.
-Start.

221
00:13:21,920 --> 00:13:26,300
We vertrekken vanuit stilstand
en we hebben maar één versnelling.

222
00:13:26,510 --> 00:13:30,760
We moeten ons gewicht vanuit stilstand
meenemen en versnellen...

223
00:13:30,890 --> 00:13:34,020
...binnen driekwart van een rondje.

224
00:13:37,230 --> 00:13:40,980
Mijn trainingsschema bestaat uit
zes dagen per week...

225
00:13:41,230 --> 00:13:45,360
...bergen op fietsen en weer afdalen,
voor minstens vier à vijf uur per dag.

226
00:13:46,110 --> 00:13:50,110
Zware baansessies
en pittige trainingssessies.

227
00:13:50,990 --> 00:13:55,540
Ik kom uit Kentucky, het land
van stoofschotels, barbecueën en vlees.

228
00:13:55,790 --> 00:13:59,830
Toen ik overging op
een volledig plantaardig dieet...

229
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
...wist ik niet zeker
of ik dit aan zou kunnen.

230
00:14:03,420 --> 00:14:06,170
Ik werd net een machine.

231
00:14:06,460 --> 00:14:11,840
Ik kon eerst ongeveer 136 kilogram
wegdrukken met mijn benen...

232
00:14:12,140 --> 00:14:16,850
...en nu kan ik 265 kilogram wegdrukken.
Zestig keer in vijf sessies.

233
00:14:18,230 --> 00:14:22,860
Om dat te kunnen, heb je niet
alleen energie, maar ook kracht nodig.

234
00:14:23,020 --> 00:14:26,980
Proteïne, dus.
Ik kon niet geloven dat Dotsie...

235
00:14:27,110 --> 00:14:31,240
...of wie dan ook, genoeg proteïne
zou kunnen binnenkrijgen uit planten.

236
00:14:31,990 --> 00:14:34,740
Een van de grootste misvattingen
bij sportvoeding...

237
00:14:34,990 --> 00:14:38,410
...is dat we denken dat we
dierlijke proteïne nodig hebben...

238
00:14:38,620 --> 00:14:42,130
...om groot en sterk te worden
en competitief te zijn. Dit klopt niet.

239
00:14:42,750 --> 00:14:47,000
Alle proteïne die je binnenkrijgt
als je een steak of hamburger eet...

240
00:14:47,130 --> 00:14:50,300
...waar komt deze vandaan?
Van de planten die de koeien aten.

241
00:14:50,760 --> 00:14:54,510
Ik was verbaasd dat alle proteïne
uit planten voortkomt.

242
00:14:54,970 --> 00:14:58,890
Koeien, varkens en kippen
zijn de tussenpersoon.

243
00:14:59,640 --> 00:15:03,310
Uit onderzoek tussen
vlees- en planteneters blijkt...

244
00:15:03,440 --> 00:15:06,150
...dat de gemiddelde planteneter...

245
00:15:06,270 --> 00:15:09,360
...meer dan 70 procent meer proteïne
binnenkrijgt dan nodig is.

246
00:15:09,490 --> 00:15:10,700
VLEESETER - PLANTETER

247
00:15:10,820 --> 00:15:14,570
Vleeseters zoals ik krijgen de helft
van hun proteïne binnen via planten.

248
00:15:15,580 --> 00:15:18,450
Sporters hebben meer proteïne nodig
dan de gewone mens.

249
00:15:19,040 --> 00:15:21,960
Ik analyseerde de gegevens
en ik realiseerde me dat...

250
00:15:22,080 --> 00:15:26,460
...ik nog altijd meer dan genoeg
proteïne binnenkreeg om spieren te kweken.

251
00:15:26,590 --> 00:15:27,960
OPTIMALE PROTEÏNE-INNAME SPORTER

252
00:15:28,380 --> 00:15:32,050
Eén kopje linzen
of één boterham met pindakaas...

253
00:15:32,340 --> 00:15:36,260
...bevat evenveel proteïne als
85 gram rundvlees of drie grote eieren.

254
00:15:37,220 --> 00:15:39,270
Hoe is de kwaliteit van de proteïne?

255
00:15:39,430 --> 00:15:42,480
Ik dacht altijd dat
plantaardige proteïne minder goed was.

256
00:15:42,890 --> 00:15:46,650
Proteïnen zijn aminozuren
en sommige aminozuren...

257
00:15:46,770 --> 00:15:49,440
...kunnen wij niet aanmaken.
Dat zijn de essentiële...

258
00:15:49,610 --> 00:15:51,740
...dus die moeten we uit voeding halen.

259
00:15:52,070 --> 00:15:55,070
Eén van de argumenten
dat dierlijke proteïne beter is...

260
00:15:55,280 --> 00:15:59,490
...is dat plantaardige proteïne incompleet
is en je niet alle aminozuren krijgt.

261
00:15:59,660 --> 00:16:01,410
Dat is ook een denkfout.

262
00:16:02,210 --> 00:16:05,380
Ik was verbaasd dat elke plant...

263
00:16:05,540 --> 00:16:08,590
...alle essentiële aminozuren
in meerdere proporties bevat.

264
00:16:09,050 --> 00:16:12,220
Als het gaat om sterker worden
en meer spiermassa krijgen...

265
00:16:12,380 --> 00:16:14,680
...blijkt uit onderzoek dat...

266
00:16:14,800 --> 00:16:17,430
...als je de juiste hoeveelheid
aminozuren nuttigt...

267
00:16:17,550 --> 00:16:18,850
...de bron irrelevant is.

268
00:16:19,010 --> 00:16:20,010
GEEN KRACHTVERSCHIL

269
00:16:20,220 --> 00:16:21,890
Dit klinkt in theorie goed...

270
00:16:22,180 --> 00:16:25,440
...maar de sporters die ik heb gesproken,
waren vrij mager.

271
00:16:25,900 --> 00:16:28,020
Als proteïne zonder dierlijke producten...

272
00:16:28,150 --> 00:16:31,230
...niet erg is,
waar zijn dan de grote jongens?

273
00:16:32,030 --> 00:16:34,400
2016, OLYMPISCHE SPELEN, GEWICHTHEFFEN

274
00:16:34,530 --> 00:16:37,530
POGING 1: 160 KILOGRAM

275
00:16:38,700 --> 00:16:41,990
Kendrick Farris was
de enige mannelijke gewichtheffer...

276
00:16:42,160 --> 00:16:46,750
...die uitkwam voor Amerika tijdens
de Olympische Spelen van 2012 en 2016.

277
00:16:47,580 --> 00:16:52,000
Bij gewichtheffen trek je en stoot je
in één of twee explosieve bewegingen.

278
00:16:52,170 --> 00:16:54,590
De meest explosieve bewegingen
die je kunt maken.

279
00:17:00,550 --> 00:17:05,100
Toen ik veganist werd, zeiden mensen:
'Je zult niet meer zoveel heffen.'

280
00:17:05,270 --> 00:17:07,770
'Je eet straks niks meer,
je eet alleen maar gras.

281
00:17:07,900 --> 00:17:09,270
Hoe word je weer sterk?'

282
00:17:09,900 --> 00:17:12,940
Ik ga op voor mijn derde
Olympische Spelen, snap je?

283
00:17:14,110 --> 00:17:19,070
Ik heb twee Amerikaanse records gebroken.
Ik heb de pan-Amerikaanse Spelen gewonnen.

284
00:17:19,740 --> 00:17:23,160
Ik dacht: ik had dit eerder moeten doen.

285
00:17:23,290 --> 00:17:24,870
Waarom heb ik dat niet gedaan?

286
00:17:25,710 --> 00:17:27,370
Kendrick was niet de enige.

287
00:17:28,460 --> 00:17:31,420
Achtduizend kilometer verderop
ontmoette ik iemand anders.

288
00:17:31,590 --> 00:17:33,050
Patrik Baboumian.

289
00:17:43,390 --> 00:17:46,180
Patrik is een van
de sterkste mannen ter wereld.

290
00:17:46,390 --> 00:17:49,480
Hij heeft meerdere wereldrecords,
zoals Front Hold...

291
00:17:49,810 --> 00:17:51,060
...Keg Lift...

292
00:17:51,900 --> 00:17:53,150
...en Log Lift.

293
00:17:58,700 --> 00:18:02,740
Hoe kon een van de sterkste mannen
ter wereld zo sterk worden...

294
00:18:03,660 --> 00:18:08,080
...door alleen planten te eten?
Geen vlees, melk of eieren.

295
00:18:08,920 --> 00:18:10,120
...Patrik Baboumian.

296
00:18:11,080 --> 00:18:14,340
Ik train voornamelijk thuis,
omdat dat praktischer is...

297
00:18:14,710 --> 00:18:15,710
Iemand vroeg me:

298
00:18:15,920 --> 00:18:19,510
'Hoe kun je zo sterk als een os worden
zonder vlees te eten?'

299
00:18:19,680 --> 00:18:23,350
Ik antwoordde: 'Heb je een os
weleens vlees zien eten?'

300
00:18:27,140 --> 00:18:29,850
Sinds 2005 eet ik geen vlees meer.

301
00:18:30,270 --> 00:18:32,610
Toen woog ik 105 kilo.

302
00:18:32,810 --> 00:18:34,980
Nu weeg ik 130 kilo.

303
00:18:35,150 --> 00:18:38,900
Ik verbrak ook
vier wereldrecords.

304
00:18:39,030 --> 00:18:42,320
Toen ik dus geen vlees meer at,
werd ik steeds sterker.

305
00:18:42,530 --> 00:18:45,870
Ik ga eronder.
-Ja.

306
00:18:46,080 --> 00:18:49,370
Pas op voor je rug.
Je moet je rug goed rechten.

307
00:18:49,660 --> 00:18:50,670
Til hem op.

308
00:18:52,250 --> 00:18:53,290
Rechtop.

309
00:18:54,710 --> 00:18:59,010
Ik kon het 317 kilo wegende juk
niet verplaatsen.

310
00:18:59,420 --> 00:19:02,340
Hij bewoog niet.
-Hij leek wel vastgeschroefd aan de grond.

311
00:19:07,140 --> 00:19:09,060
Dit was slechts zijn warming-up.

312
00:19:12,560 --> 00:19:15,730
Patrik is echt beresterk.

313
00:19:16,190 --> 00:19:18,280
Bijna bovenmenselijk sterk.

314
00:19:24,070 --> 00:19:26,700
Toen ik Patrik sprak,
wilde hij het record breken...

315
00:19:26,870 --> 00:19:29,370
...van het zwaarste
door een mens gedragen gewicht.

316
00:19:31,580 --> 00:19:36,340
Om dat record te breken,
moet Patrik 555 kilogram dragen...

317
00:19:36,710 --> 00:19:40,510
...het gewicht van een paard,
voor minstens tien meter.

318
00:19:41,090 --> 00:19:45,220
Als je extreem veel gewicht
aan het juk hangt...

319
00:19:45,340 --> 00:19:48,720
...en één stap zet
en al het gewicht op één been steunt...

320
00:19:48,850 --> 00:19:51,930
...voelt het soms
alsof je botten gaan breken.

321
00:19:52,810 --> 00:19:57,520
Dit is een van de engste onderdelen
die we bij De Sterkste Man doen.

322
00:20:08,330 --> 00:20:09,910
Daar gaan we.

323
00:20:10,120 --> 00:20:11,040
RONDE 1

324
00:20:11,200 --> 00:20:13,870
Toen Nate Diaz
tegen Conor McGregor vocht...

325
00:20:14,040 --> 00:20:17,840
...was Diaz volgens de bookmakers
in Las Vegas de grote underdog.

326
00:20:18,000 --> 00:20:21,510
Hij geeft hem een rechtse.
En een linkse.

327
00:20:21,920 --> 00:20:23,930
Weer een mooie combinatie.

328
00:20:25,220 --> 00:20:27,260
Diaz wil hem dwingen tot overgave.

329
00:20:27,390 --> 00:20:28,550
Hij heeft hem. Ja.

330
00:20:28,720 --> 00:20:30,390
Hij wurgt hem.
-Nate Diaz.

331
00:20:30,520 --> 00:20:32,310
Hij heeft hem.
-Hij heeft 't geflikt.

332
00:20:32,430 --> 00:20:35,350
Nate Diaz verslaat
Conor McGregor.

333
00:20:35,520 --> 00:20:39,190
Mijn hemel.

334
00:20:39,400 --> 00:20:43,690
Nate Diaz, je zet de wereld op z'n kop.
Hoe voelt dat?

335
00:20:44,240 --> 00:20:46,860
Ik ben niet verrast, rotzakken.

336
00:20:51,660 --> 00:20:54,580
Een bittere pil.

337
00:20:55,580 --> 00:20:59,920
Het was een strijd om energie en...

338
00:21:00,670 --> 00:21:02,090
...hij ging er beter mee om.

339
00:21:03,090 --> 00:21:06,590
Negen dagen voor het gevecht
begon ik twee steaks per dag te eten...

340
00:21:06,840 --> 00:21:08,850
...en nu ben ik de sjaak.

341
00:21:09,430 --> 00:21:13,390
Dit was de grootste verrassing
in de UFC-geschiedenis en het blijkt...

342
00:21:13,520 --> 00:21:15,890
...dat Nate niet
de enige vechtende vegetariër is.

343
00:21:19,270 --> 00:21:22,900
Sinds eind 2012 eet ik geen vlees meer.

344
00:21:23,570 --> 00:21:27,030
Ik kende de helft van de groenten niet.

345
00:21:27,570 --> 00:21:30,320
Ik ken asperges pas sinds vijf jaar.

346
00:21:30,490 --> 00:21:31,490
ZWAARGEWICHT BOKSER

347
00:21:31,620 --> 00:21:35,870
Als kind zei ik: 'Asperges?
Ken ik niet. Wat zijn dat?'

348
00:21:36,330 --> 00:21:39,000
Bryant Jennings is
een zwaargewichtbokser...

349
00:21:39,130 --> 00:21:41,500
...die door de strijd
tegen Klitschko faam kreeg.

350
00:21:41,630 --> 00:21:44,130
Een van de grootste bokskampioenen
aller tijden.

351
00:21:44,840 --> 00:21:47,380
Toen ik opgroeide in Philly,
kenden we alleen...

352
00:21:47,510 --> 00:21:51,640
...spinazie in een blik,
koolsoorten en Popeye's, KFC.

353
00:21:51,850 --> 00:21:53,140
Iedereen grilde kip.

354
00:21:56,680 --> 00:21:59,150
Veel mensen vragen:
'Hoe kom je aan je proteïne?'

355
00:21:59,270 --> 00:22:02,480
Alsof iedereen in KFC
naar een emmer kijkt.

356
00:22:02,860 --> 00:22:04,980
'Hoeveel proteïne zit...'
Jullie weten niks.

357
00:22:05,190 --> 00:22:07,740
Mensen weten echt niet wat ze eten.

358
00:22:08,490 --> 00:22:12,740
Ik had er nooit zo over nagedacht.
Wat zat er in het eten dat ik at?

359
00:22:14,290 --> 00:22:18,660
Om die vraag te beantwoorden,
voerde dr Vogel een experiment uit.

360
00:22:18,830 --> 00:22:22,420
Hij is covoorzitter van het NFL-comité
voor cardiovasculaire gezondheid.

361
00:22:22,590 --> 00:22:29,470
Wat je eet, kort voordat je sport,
kan je prestaties enorm beïnvloeden.

362
00:22:30,430 --> 00:22:35,470
Er is een direct verband
tussen eten en de endotheelfunctie.

363
00:22:35,810 --> 00:22:37,930
Het endotheel is
een dunne laag bloedvaten.

364
00:22:38,350 --> 00:22:41,150
Het reguleert de bloedstroom
door het lichaam.

365
00:22:41,310 --> 00:22:45,860
Het weet wanneer bepaalde spieren
of organen meer bloed nodig hebben...

366
00:22:45,980 --> 00:22:47,990
...en het verwijdt. Het gaat open.

367
00:22:48,610 --> 00:22:52,700
Als het endotheel is beschadigd,
kan het niet verwijden.

368
00:22:52,870 --> 00:22:56,290
De bloedstroom wordt beperkt.

369
00:22:56,490 --> 00:22:58,870
Dan presteer je dus minder.

370
00:22:59,580 --> 00:23:03,000
De proefpersonen waren drie
footballspelers van de Miami Dolphins.

371
00:23:03,880 --> 00:23:05,590
Verdediger Michael Thomas...

372
00:23:06,750 --> 00:23:08,800
...en vleugellopers Griff Whalen...

373
00:23:09,970 --> 00:23:13,680
...en Kenny Stills.
-Gevangen en touchdown. Kenny Stills.

374
00:23:13,930 --> 00:23:19,100
Vandaag krijgen ze drie burrito's
als ontbijt, met veel proteïne.

375
00:23:19,560 --> 00:23:24,400
Twee burrito's bevatten
dierlijke proteïne en dierlijk vet.

376
00:23:24,560 --> 00:23:26,610
Eén bevat rundvlees en de ander kip.

377
00:23:26,730 --> 00:23:30,450
De derde burrito is veganistisch
en bevat bonen...

378
00:23:30,570 --> 00:23:34,950
...dus de proteïne en het vet
zijn plantaardig.

379
00:23:35,490 --> 00:23:39,160
Morgen krijgen ze allemaal bonenburrito's.

380
00:23:40,250 --> 00:23:45,000
We kijken naar de impact van verschillende
gerechten op dezelfde mensen.

381
00:23:45,130 --> 00:23:47,050
Dit is rundvlees.
-Bedankt.

382
00:23:47,170 --> 00:23:49,760
Dit is kip. En dit is de veganistische.

383
00:23:49,880 --> 00:23:50,720
Bedankt.

384
00:23:51,420 --> 00:23:56,100
Griff eet al vier jaar vegetarisch,
dus hij eet beide dagen bonenburrito's.

385
00:23:57,390 --> 00:24:00,680
Als we uit spelen,
eten we altijd gebakken kip bij Popeye's.

386
00:24:01,180 --> 00:24:05,900
Ik houd van gebakken kip en van Popeye's
en ik zal daar blijven komen eten.

387
00:24:07,940 --> 00:24:09,320
Twee uur na elke maaltijd...

388
00:24:09,440 --> 00:24:12,200
...wordt hun bloed afgenomen
en in een centrifuge gestopt.

389
00:24:13,150 --> 00:24:15,110
De rode bloedcellen zinken.

390
00:24:15,410 --> 00:24:18,490
Er komt amberkleurig plasma bovendrijven.

391
00:24:18,660 --> 00:24:22,790
Als het plasma doorzichtig is,
zit er weinig vet in het bloed...

392
00:24:22,910 --> 00:24:25,290
...en het endotheel
functioneert dan prima.

393
00:24:30,250 --> 00:24:33,090
Het bloed van vandaag en dat van gisteren.

394
00:24:33,720 --> 00:24:37,760
Dit is een veganistische burrito.
Dit is een vleesburrito.

395
00:24:38,180 --> 00:24:41,890
Kijk naar het verschil
dat er in je bloedstroom optreedt.

396
00:24:42,020 --> 00:24:43,480
Troebel.
-Troebel.

397
00:24:43,600 --> 00:24:46,650
Bovenaan drijft het vet...

398
00:24:47,230 --> 00:24:49,650
...dat in je bloed circuleert na 't vlees.
-Oké.

399
00:24:50,400 --> 00:24:51,530
Jij bent de veganist.

400
00:24:52,030 --> 00:24:55,530
Dit is je bloed van vandaag
en je bloed van gisteren.

401
00:24:55,660 --> 00:24:59,200
Beide mooi helder.
-Het vet van de avocado...

402
00:24:59,410 --> 00:25:01,580
...heeft dat effect dus niet?
-Correct.

403
00:25:04,250 --> 00:25:05,750
Jij eet graag gebakken kip.

404
00:25:07,420 --> 00:25:09,920
Kijk, hier heb je je kip.

405
00:25:10,210 --> 00:25:11,550
Best ranzig, ja.

406
00:25:12,590 --> 00:25:17,260
Dierlijke proteïne en dierlijk vet
hebben veel invloed...

407
00:25:17,470 --> 00:25:21,640
...op de endotheelfunctie die zes
à zeven uur werkt als je hebt gegeten.

408
00:25:21,760 --> 00:25:26,270
Als je spek als ontbijt eet, een hamburger
als lunch en een steak als avondeten...

409
00:25:26,480 --> 00:25:31,070
...gaat dit de hele dag zo door.
Je bloed is dan altijd troebel.

410
00:25:31,270 --> 00:25:35,190
Je prestatievermogen is
dus constant beperkt.

411
00:25:35,650 --> 00:25:36,610
Verdorie.

412
00:25:37,200 --> 00:25:39,740
Ik denk dat ik geen
gebakken kip meer ga eten.

413
00:25:40,530 --> 00:25:43,540
Het experiment wordt
door meerdere studies ondersteund...

414
00:25:43,660 --> 00:25:47,250
...en het toont aan dat één dierlijke
maaltijd de bloedstroom al beperkt.

415
00:25:47,460 --> 00:25:51,840
Ik vond veel bewijsmateriaal dat planten
het tegenovergestelde effect hebben.

416
00:25:52,000 --> 00:25:55,210
Ze verbeteren de endotheelfunctie
en de bloedstroom stijgt.

417
00:25:55,880 --> 00:25:58,510
Uit studies blijkt
dat bietensap drinken...

418
00:25:58,760 --> 00:26:02,220
...voor de training, kan leiden tot
22% meer duurvermogen op de fiets...

419
00:26:02,390 --> 00:26:05,350
...en dat de proefpersonen
19% meer kunnen wegdrukken.

420
00:26:05,890 --> 00:26:09,980
Bij sommige wedstrijden gaat het
om een duizendste van een seconde.

421
00:26:10,520 --> 00:26:12,730
Soms moet je iets doen
wat je tegenstanders...

422
00:26:12,860 --> 00:26:15,190
...niet doen. Elk klein voordeel benut je.

423
00:26:16,570 --> 00:26:19,950
Ik wist dat ik genoeg
energie en proteïne kon krijgen.

424
00:26:20,240 --> 00:26:23,620
Maar door te zien wat één dierlijke
maaltijd met je bloed kan doen...

425
00:26:23,740 --> 00:26:24,580
...was ik om.

426
00:26:26,040 --> 00:26:28,580
Het was tijd om plantaardig te gaan eten.

427
00:26:28,750 --> 00:26:30,880
Ik kon maar één vleesvrij maal bedenken.

428
00:26:31,080 --> 00:26:32,880
Hallo, waarmee kan ik u helpen?

429
00:26:33,290 --> 00:26:34,670
Mag ik twee bonenburrito's?

430
00:26:35,300 --> 00:26:37,920
Bonen? Of rundvlees?
-Bonen.

431
00:26:38,220 --> 00:26:39,880
Goed. Ik zie u bij het raam.

432
00:26:40,050 --> 00:26:41,300
Dank u.
-Graag gedaan.

433
00:26:42,800 --> 00:26:46,890
Toen ik plantaardig ging eten, dacht ik
dat het een langere overgang zou zijn...

434
00:26:47,270 --> 00:26:51,850
...maar ik merkte meteen
dat ik barstte van de energie...

435
00:26:52,060 --> 00:26:55,530
...en dat ik niet hoefde te rusten.
M'n teamgenoten waren erg verbaasd.

436
00:26:55,650 --> 00:26:58,860
Ze wilden niet meer dat ik zei:
'Kom, we gaan nog een keer.'

437
00:27:01,160 --> 00:27:07,410
Herstel is het belangrijkste onderdeel
voor sporters.

438
00:27:08,450 --> 00:27:13,170
Je beschadigt je spieren, herstelt,
beschadigt, herstelt, steeds opnieuw.

439
00:27:13,380 --> 00:27:17,420
Als je meer kunt sporten
en beter kunt herstellen...

440
00:27:17,630 --> 00:27:19,130
...word je beter.

441
00:27:20,260 --> 00:27:21,380
Dotsie had gelijk.

442
00:27:21,680 --> 00:27:25,510
Snel herstellen na een work-out
is een groot voordeel voor sporters.

443
00:27:26,810 --> 00:27:29,430
Het idee dat voeding
het geheime wapen kon zijn...

444
00:27:30,350 --> 00:27:31,730
...moest ik gaan uitzoeken.

445
00:27:33,190 --> 00:27:37,780
Dr Scott Stoll is voormalig Olympiër
en teamarts van het Amerikaanse team.

446
00:27:38,150 --> 00:27:41,700
Ik werk met professionele sporters
die proteïne zeer interessant vinden.

447
00:27:41,860 --> 00:27:45,580
Proteïne is belangrijk,
maar hoe krijg je die binnen?

448
00:27:45,700 --> 00:27:48,950
Dat is de vraag die je moet stellen.
Plantaardige proteïne...

449
00:27:49,250 --> 00:27:52,790
...versus dierlijke proteïne,
welke van de twee draagt bij...

450
00:27:52,920 --> 00:27:56,630
...aan het tegengaan van ontstekingen
en aan het herstel van het lichaam?

451
00:27:57,550 --> 00:28:01,420
In dierlijke producten
krijg je proteïne binnen...

452
00:28:01,590 --> 00:28:06,970
...via ontstoken moleculen,
zoals Neu5Gc, endotoxinen en heemijzer.

453
00:28:08,220 --> 00:28:12,890
Als we dierlijke producten eten,
verandert het microbioom ook.

454
00:28:13,020 --> 00:28:16,770
Dit zijn de bacteriën in ons darmkanaal.
De bacteriën...

455
00:28:17,020 --> 00:28:20,400
...die kunnen leiden tot ontstekingen...

456
00:28:20,530 --> 00:28:24,160
...en ontstekingsmediatoren,
zoals TMAO, kunnen produceren.

457
00:28:26,280 --> 00:28:29,540
De studie die liet zien dat
één hamburger de bloedstroom beperkt...

458
00:28:29,830 --> 00:28:34,210
...laat ook zien dat ontstekingen
met 70% kunnen toenemen.

459
00:28:34,920 --> 00:28:37,630
Ontstekingen zorgen voor
minder bloedstroom in aderen.

460
00:28:37,790 --> 00:28:41,670
In spieren en gewrichten kunnen ze leiden
tot pijn en het herstel vertragen.

461
00:28:42,260 --> 00:28:45,800
In plantaardige proteïne zitten...

462
00:28:45,970 --> 00:28:50,680
...antioxidanten, fytochemicaliën,
mineralen en vitaminen...

463
00:28:50,810 --> 00:28:53,730
...die ontstekingen beperken,
het microbioom optimaliseren...

464
00:28:54,060 --> 00:28:58,190
...de bloedtoevoer optimaliseren
en je prestaties bevorderen.

465
00:28:59,610 --> 00:29:02,150
De antioxidanten
waarover dr Stoll sprak...

466
00:29:02,320 --> 00:29:06,280
...komen bijna allemaal in planten voor,
die gemiddeld gezien...

467
00:29:06,450 --> 00:29:11,330
...64 keer zoveel antioxidanten bevatten
als dierlijk voedsel.

468
00:29:11,450 --> 00:29:13,870
Zelfs ijsbergsla bevat
meer antioxidanten...

469
00:29:14,040 --> 00:29:15,750
...dan zalm of eieren.

470
00:29:16,170 --> 00:29:18,670
Door over te gaan
op een plantaardig dieet...

471
00:29:18,790 --> 00:29:23,630
...kunnen ontstekingen in drie weken tijd
met 29 procent worden verminderd.

472
00:29:25,010 --> 00:29:29,640
Ik stond op het punt om te stoppen,
omdat ik toen 35 jaar was.

473
00:29:30,300 --> 00:29:34,100
Maar ik bleef me verbeteren en dus
moest ik mee naar de Olympische Spelen.

474
00:29:35,020 --> 00:29:36,060
LONDEN 2012

475
00:29:36,270 --> 00:29:38,980
Team USA was de grote underdog.

476
00:29:39,360 --> 00:29:45,070
In de halve finale tegen Australië
lagen we 1,7 seconden achter.

477
00:29:45,360 --> 00:29:48,490
Niemand is ooit
van zo'n achterstand teruggekomen.

478
00:29:51,120 --> 00:29:54,330
We wonnen met achthonderdste
van een seconde op de streep.

479
00:29:56,330 --> 00:29:58,290
WINNAAR

480
00:30:00,210 --> 00:30:04,550
Ik was 39,5 jaar
toen ik op het podium stond.

481
00:30:04,670 --> 00:30:08,130
Ik ben de oudste mens,
man of vrouw...

482
00:30:08,300 --> 00:30:11,350
...die ooit aan de OS
heeft meegedaan met baanwielrennen.

483
00:30:11,760 --> 00:30:15,890
Door mijn plantaardige
dieet kon ik...

484
00:30:16,020 --> 00:30:21,020
...zo goed presteren voor het team
tijdens de Olympische Spelen.

485
00:30:26,110 --> 00:30:29,950
Deze verhalen waren indrukwekkend,
maar mijn doel...

486
00:30:30,070 --> 00:30:35,160
...was om te herstellen van blessures,
zoals het letsel aan mijn knieën.

487
00:30:38,460 --> 00:30:42,210
Hij raakt de grond bij de spelperiodelijn,
in de armen van Derrick Morgan.

488
00:30:42,460 --> 00:30:44,670
Derrick Morgan
heeft hetzelfde meegemaakt.

489
00:30:44,840 --> 00:30:47,760
Het aantal blessuregevallen
in de NFL is 100 procent.

490
00:30:48,760 --> 00:30:52,010
Het is een wrede sport.
-Hij wordt hard geraakt en gaat neer.

491
00:30:52,220 --> 00:30:54,680
Hoe snel je herstelt van blessures
en hoe snel...

492
00:30:54,810 --> 00:30:58,940
...je geneest, is belangrijk,
want als je niet op het veld staat...

493
00:30:59,060 --> 00:31:01,730
...help je het team niet.
Ik las het onderzoek...

494
00:31:01,900 --> 00:31:05,820
...en zag dat plantaardig voedsel
zou kunnen helpen, vooral bij herstel.

495
00:31:06,030 --> 00:31:08,950
Ik ging plantaardig voedsel eten
en ik zag...

496
00:31:09,070 --> 00:31:12,320
...dat ik vooruitgang boekte.
Ik herstelde sneller.

497
00:31:12,490 --> 00:31:15,540
Ik had niet zoveel zere plekken.
Ik had minder zwellingen.

498
00:31:16,290 --> 00:31:20,420
Om dit gevoel te verifiëren,
liet ik mijn bloed testen.

499
00:31:21,460 --> 00:31:25,000
Een halfjaar nadat ik plantaardig
ging eten, waren mijn waarden beter.

500
00:31:25,130 --> 00:31:28,670
Een lagere bloeddruk, minder cholesterol.
Waar ik vooral op lette...

501
00:31:28,800 --> 00:31:31,720
...waren de ontstekingswaarden
in het bloed en die waren...

502
00:31:32,340 --> 00:31:34,470
...bijna niet aanwezig. Geen ontstekingen.

503
00:31:35,890 --> 00:31:38,310
Een plantaardig dieet
stimuleert de groei...

504
00:31:38,430 --> 00:31:42,100
...van bloedvaten in beschadigd weefsel.
Nieuw weefsel wordt aangemaakt...

505
00:31:42,270 --> 00:31:45,820
...in pezen en spieren
en het stimuleert het immuunsysteem...

506
00:31:45,940 --> 00:31:50,950
...om infecties te bestrijden.
Dus als je goede voeding binnenkrijgt...

507
00:31:51,110 --> 00:31:53,700
...versnel je het herstelproces.

508
00:31:55,280 --> 00:31:57,790
Zes weken nadat ik was begonnen...

509
00:31:57,910 --> 00:32:00,410
...ging ik naar de sportschool
om mezelf te testen.

510
00:32:01,040 --> 00:32:05,290
Ik kon nog niet sparren of worstelen,
dus ging ik met de touwen aan de slag.

511
00:32:06,210 --> 00:32:09,920
Als je dit bij ons tien minuten volhoudt,
komt je naam op de muur.

512
00:32:10,260 --> 00:32:12,840
Slechts een paar mensen
halen de 20 minuten.

513
00:32:13,260 --> 00:32:17,060
Toen ik topfit was,
haalde ik ooit eens acht minuten.

514
00:32:17,260 --> 00:32:19,810
Ga door, James.
-Maar vandaag...

515
00:32:20,020 --> 00:32:21,640
...haalde ik zo de tien minuten.

516
00:32:22,480 --> 00:32:23,640
Toen haalde ik de 20...

517
00:32:24,940 --> 00:32:27,610
...de 30.
-Je zit op 45 minuten.

518
00:32:28,320 --> 00:32:31,150
Ik dacht: kolere, ik ga een uur halen.

519
00:32:32,070 --> 00:32:35,030
Ik haalde een uur en een minuut
en dacht...

520
00:32:35,780 --> 00:32:37,580
...mooi zo, genoeg geweest.

521
00:32:38,370 --> 00:32:39,990
Dat je dat hebt geflikt, man.

522
00:32:40,620 --> 00:32:43,160
Alleen mijn dieet was aangepast.

523
00:32:44,670 --> 00:32:45,830
Ik kon nog langer door.

524
00:32:46,830 --> 00:32:48,250
Is dat een dik record?
-Ja.

525
00:32:48,710 --> 00:32:49,800
Meer dan een uur.

526
00:32:53,420 --> 00:32:57,970
Toen ik opgroeide, was mijn vader
voor mij de sterkste man ter wereld.

527
00:32:59,060 --> 00:33:04,390
Hij leerde me zelfverdedigingstechnieken
en hielp me altijd als ik problemen had.

528
00:33:07,400 --> 00:33:10,690
Maar nu had hij hulp nodig.

529
00:33:13,150 --> 00:33:15,490
Heeft u een hartaanval gehad?
-Ja.

530
00:33:15,660 --> 00:33:18,570
Ervaarde u symptomen voor de aanval?

531
00:33:18,870 --> 00:33:22,160
Nee, nooit.
-Toen m'n pa uit het ziekenhuis kwam...

532
00:33:22,330 --> 00:33:27,130
...na een noodhartoperatie,
skypeten we met dr Caldwell Esselstyn...

533
00:33:27,290 --> 00:33:30,670
...een bekende hartziekteonderzoeker
van de kliniek in Cleveland.

534
00:33:31,960 --> 00:33:36,010
Ik ben altijd behoorlijk fit geweest.
Het was dus een verrassing.

535
00:33:36,510 --> 00:33:38,300
Geen verrassing.

536
00:33:39,010 --> 00:33:45,890
In het westen zijn hart- en vaatziekten
volkomen normaal, door het voedsel...

537
00:33:46,060 --> 00:33:47,560
...dat de meeste mensen eten.

538
00:33:48,270 --> 00:33:54,610
In welke ader is de stent geplaatst?
In de linkerhoofdslagader...

539
00:33:54,740 --> 00:33:56,070
...of de rechter...
-Toen...

540
00:33:56,200 --> 00:33:59,620
...ik zag wat één dierlijke maaltijd
voor effect kon hebben...

541
00:33:59,870 --> 00:34:04,750
...wilde ik weten hoe een levenslang
vleesdieet m'n pa's hart zou beïnvloeden.

542
00:34:05,540 --> 00:34:07,460
Alle studies tonen hetzelfde aan.

543
00:34:08,040 --> 00:34:10,420
Dezelfde mechanismen
die prestatie beïnvloeden...

544
00:34:10,540 --> 00:34:14,090
...beïnvloeden ook onze gezondheid.
Ontstekingen, oxidatieve stress...

545
00:34:14,260 --> 00:34:16,800
...en de endotheelfunctie.
-Als je dierlijke producten eet...

546
00:34:16,920 --> 00:34:18,340
VOORZITTER COLLEGE VAN HARTZIEKTEN

547
00:34:18,510 --> 00:34:21,180
...ontstaat er plaque
in je kransslagaderen.

548
00:34:21,390 --> 00:34:25,480
Plaquevorming in de aderen
beperkt niet alleen de functie...

549
00:34:25,600 --> 00:34:28,600
...van de aderen.
De bloedstroom wordt ook tegengehouden...

550
00:34:28,770 --> 00:34:34,030
...en dan zal het hart moeite hebben
om het lichaam van bloed te voorzien.

551
00:34:34,530 --> 00:34:36,820
Over hartziekten ontstaat vaak verwarring.

552
00:34:36,940 --> 00:34:40,200
Mensen denken: ik eet geen rood vlees,
dus ik zit veilig.

553
00:34:40,620 --> 00:34:43,740
Het ligt ingewikkelder.
Het gaat niet alleen om rood vlees.

554
00:34:43,870 --> 00:34:45,290
Niet alleen om het vet.

555
00:34:45,450 --> 00:34:46,700
RISICO'S DOOR VERZADIGDE VETTEN

556
00:34:46,910 --> 00:34:49,960
We dachten bijna 50 jaar lang
dat hartziekten ontstonden door...

557
00:34:50,080 --> 00:34:52,750
...verzadigd vet en cholesterol
en dat mager vlees...

558
00:34:52,880 --> 00:34:56,460
...weinig vet van dierlijke producten
en eiwitten de oplossing waren.

559
00:34:56,630 --> 00:35:00,430
Uit onderzoek blijkt nu dat andere
ontstekingsfactoren in dierlijk voedsel...

560
00:35:00,720 --> 00:35:02,930
...zoals factoren
die het herstel beperken...

561
00:35:03,050 --> 00:35:06,470
...ook een belangrijke rol spelen
bij hart- en vaatziekten.

562
00:35:06,640 --> 00:35:10,270
Het gaat veel beter als je
geen dierlijke producten meer eet...

563
00:35:10,400 --> 00:35:13,270
...en daar zijn goede
biochemische redenen voor.

564
00:35:13,610 --> 00:35:15,610
Heemijzer is daar één van.

565
00:35:16,190 --> 00:35:20,110
Heemijzer komt uit dierlijke producten.

566
00:35:20,240 --> 00:35:23,950
Dan denk je aan rood vlees,
gevogelte heeft het, vis ook.

567
00:35:24,120 --> 00:35:28,200
Zes vooruitstrevende voedingsstudies
zijn uitvoerig geanalyseerd.

568
00:35:28,370 --> 00:35:30,330
HOUDT HEEMIJZER VERBAND MET HARTZIEKTEN?

569
00:35:30,500 --> 00:35:34,540
Meer dan 130.000 patiënten deden mee
en de conclusie is...

570
00:35:34,710 --> 00:35:37,380
...dat één milligram heemijzer per dag...

571
00:35:37,510 --> 00:35:40,630
...samenhangt met
een risicostijging van 27 procent...

572
00:35:40,760 --> 00:35:42,640
...op hart- en vaatziekten.

573
00:35:43,090 --> 00:35:46,430
Ter vergelijking,
een gemiddelde hamburger...

574
00:35:46,560 --> 00:35:49,680
...bevat ongeveer
twee à drie milligram heemijzer.

575
00:35:49,930 --> 00:35:53,480
Niet alleen het ijzer in
dierlijke producten leidt tot problemen.

576
00:35:53,690 --> 00:35:56,400
Het probleem is
de dierlijke proteïne zelf.

577
00:35:56,520 --> 00:35:57,360
DIERLIJKE PROTEÏNE

578
00:35:57,480 --> 00:36:01,320
Het ligt niet alleen aan rood vlees,
kip, eieren, of melk.

579
00:36:01,490 --> 00:36:04,820
Het ligt aan de opname
van dierlijke proteïne.

580
00:36:05,070 --> 00:36:09,950
Dan begint er een chemisch proces
in het lichaam.

581
00:36:10,540 --> 00:36:14,130
Als de proteïne in dierlijke producten
wordt gebakken, ingevroren...

582
00:36:14,290 --> 00:36:16,750
...of wordt verteerd
door onze darmbacteriën...

583
00:36:17,170 --> 00:36:21,050
...ontstaan er ontstekingen die
ons cardiovasculaire stelsel aantasten.

584
00:36:21,720 --> 00:36:25,300
Daarom lopen mensen
die proteïne via planten binnenkrijgen...

585
00:36:25,430 --> 00:36:29,140
...55 procent minder risico
op hart- en vaatziekten.

586
00:36:29,600 --> 00:36:32,560
Het enige dieet dat heeft aangetoond...

587
00:36:32,770 --> 00:36:36,400
...dat het een hartziekte kan tegengaan,
is een plantaardig dieet.

588
00:36:36,560 --> 00:36:41,940
De eerste maand steeg de bloedstroom en
het hart pompte het bloed normaler rond.

589
00:36:42,150 --> 00:36:46,240
Na een jaar ontstond er minder plaque
in dichtgeslibde kransslagaderen...

590
00:36:46,370 --> 00:36:48,030
...en na vijf jaar nog minder.

591
00:36:48,200 --> 00:36:50,910
Maar in de controlegroep
die deed wat hun artsen zeiden...

592
00:36:51,040 --> 00:36:54,500
...zoals minder rood vlees eten,
meer vis en kip...

593
00:36:54,620 --> 00:36:57,170
...meer bewegen, etc.,
kregen mensen meer plaque...

594
00:36:57,290 --> 00:37:00,050
...na één jaar
en nog meer plaque na vijf jaar.

595
00:37:01,340 --> 00:37:04,010
<i>Humpty Dumpty zat op een muur</i>

596
00:37:04,380 --> 00:37:08,140
Dit klonk veelbelovend, maar mijn vader
moest niet alleen beter worden...

597
00:37:08,470 --> 00:37:10,260
...hij moest snel beter worden.

598
00:37:11,140 --> 00:37:14,100
De stent in zijn hart
was slechts een tijdelijke oplossing.

599
00:37:14,940 --> 00:37:17,520
Hij kon weldra nog een hartaanval krijgen.

600
00:37:20,270 --> 00:37:21,110
BROOKLYN, NEW YORK

601
00:37:21,280 --> 00:37:23,900
Ik vond hoop bij
een brandweerkazerne in Brooklyn...

602
00:37:24,070 --> 00:37:27,950
...waar dr Esselstyns zoon, Rip,
ex-brandweerman en triatleet...

603
00:37:28,120 --> 00:37:31,910
...een nieuw en krachtig programma
in New York lanceerde.

604
00:37:32,120 --> 00:37:35,040
Doodsoorzaak nummer één
van brandweermannen in functie?

605
00:37:35,750 --> 00:37:39,960
Een hartaanval. Zevenenzestig procent
van de brandweermannen die omkomen...

606
00:37:40,090 --> 00:37:42,050
...sterven aan een hartaanval.

607
00:37:42,840 --> 00:37:47,640
Zo ziet een gezonde ader eruit.

608
00:37:47,800 --> 00:37:50,390
Het bloed kan hier goed doorheen stromen.

609
00:37:50,560 --> 00:37:55,350
Zo ziet het eruit als je decennialang
vlees en dierlijke producten eet.

610
00:37:57,940 --> 00:38:02,690
Als jullie zo eten, ga dan
de zevendaagse reddingsuitdaging aan.

611
00:38:04,400 --> 00:38:07,280
We hebben plantaardig eten
voor jullie gekocht.

612
00:38:07,490 --> 00:38:09,660
Geef jezelf de kans om te zien...

613
00:38:09,870 --> 00:38:13,700
...wat er in zeven dagen
met je interne biochemie gebeurt.

614
00:38:13,950 --> 00:38:17,670
Mijn cholesterol is hoog. Mijn
lagedichtheidlipoproteïne is altijd hoog.

615
00:38:17,830 --> 00:38:22,170
Het werk dat ik tien jaar geleden
moeiteloos deed, kost nu moeite.

616
00:38:22,300 --> 00:38:24,380
Ik werk de hele week en sport veel...

617
00:38:24,550 --> 00:38:28,430
...maar toch is m'n cholesterol hoog,
die stijgt elk jaar met 10-15 punten...

618
00:38:28,550 --> 00:38:31,350
...in de afgelopen 5 à 6 jaar.
Twee salades per week...

619
00:38:31,470 --> 00:38:34,470
...is niet genoeg.
-Ik heb twee kinderen.

620
00:38:35,220 --> 00:38:37,640
Hopelijk voel ik me beter,
heb ik meer energie...

621
00:38:38,480 --> 00:38:39,770
...en leef ik wat langer.

622
00:38:43,860 --> 00:38:48,820
Ik vroeg aan mijn vader of hij z'n voeding
ook zo snel mogelijk wilde aanpassen.

623
00:38:50,110 --> 00:38:52,080
Wat stel je voor?
-Een boodschappenlijst.

624
00:38:52,200 --> 00:38:53,580
Tomaten...

625
00:38:54,120 --> 00:38:56,660
...komkommer,
we hebben hummusdipsaus.

626
00:38:56,790 --> 00:38:58,830
Bessen...
-Maar m'n pa is nogal koppig.

627
00:38:59,290 --> 00:39:01,500
...sojayoghurt en dat was het, denk ik.

628
00:39:01,630 --> 00:39:04,000
Ik was niet optimistisch.
-We drinken wel thee.

629
00:39:07,090 --> 00:39:09,340
Ik kom uit een dorp,
genaamd Melton Mowbray...

630
00:39:09,510 --> 00:39:12,180
...in Engeland bekend
als de 'Landbouwhoofdstad'.

631
00:39:13,600 --> 00:39:15,390
Stilton-kaas komt er vandaan...

632
00:39:15,640 --> 00:39:18,730
...net als de wereldberoemde
Melton Mombray-varkensvleespastei.

633
00:39:19,440 --> 00:39:21,560
BOERENMARKT

634
00:39:22,730 --> 00:39:25,440
Er verandert hier zeer weinig.

635
00:39:26,070 --> 00:39:28,650
Nu 22, 25.

636
00:39:28,900 --> 00:39:32,660
Mijn vader, zoals de meeste inwoners,
is een product van het dorp.

637
00:39:35,280 --> 00:39:38,290
Ik zag het niet voor me
dat iemand zoals mijn vader...

638
00:39:38,410 --> 00:39:39,910
...zo'n grote stap zou zetten.

639
00:39:40,790 --> 00:39:41,750
VLEES VAN HET DORP

640
00:39:41,920 --> 00:39:43,960
Nog eens 20 pond. Dit kost 50 pond.

641
00:39:44,920 --> 00:39:47,960
Tot ik weer thuiskwam
en terugging naar de sportschool.

642
00:39:49,090 --> 00:39:50,630
Duw me. Dan hierheen.

643
00:39:51,930 --> 00:39:54,430
Ik heb jarenlang getraind
met Lucious Smith.

644
00:39:54,930 --> 00:39:58,810
Hij was hoekverdediger in de NFL,
heeft een zwarte band in jiujitsu...

645
00:39:58,980 --> 00:40:00,640
...en hij was mijn krachttrainer.

646
00:40:00,850 --> 00:40:02,650
Goed zo. Meer met je armen.

647
00:40:02,770 --> 00:40:06,270
Ik vertelde Lou over het onderzoek
en wat mijn vader was overkomen...

648
00:40:06,900 --> 00:40:08,990
...en hij zei tegen me...

649
00:40:09,360 --> 00:40:12,740
...'Ik eet al tien jaar lang plantaardig.'
-Draaien.

650
00:40:14,530 --> 00:40:18,450
Lou is zestig jaar,
iets jonger dan mijn vader.

651
00:40:19,370 --> 00:40:22,000
De meeste mannen van 60
houden hun kleinkind niet bij.

652
00:40:22,580 --> 00:40:27,590
Mijn kleinkinderen houden mij niet bij.
Toen ik plantaardig voedsel ging eten...

653
00:40:27,800 --> 00:40:32,510
...ging mijn bloeddruk omlaag
naar 110 over 70.

654
00:40:32,680 --> 00:40:36,800
Mijn hartslag is soms
onder de 50, bijvoorbeeld 48 of 47.

655
00:40:37,600 --> 00:40:42,350
Ik ben scherper, relaxter
en ik heb veel meer energie...

656
00:40:42,480 --> 00:40:44,440
...vanwege het plantaardige dieet.

657
00:40:44,850 --> 00:40:47,690
Kom op, mannen. Kom op.

658
00:40:48,110 --> 00:40:51,650
Twintigers komen hier
en dan gaan we sporten.

659
00:40:52,450 --> 00:40:55,700
Ik houd het langer vol dan zij.

660
00:40:56,620 --> 00:41:00,040
We doen dan 800, luister goed...

661
00:41:00,660 --> 00:41:04,920
...800 keer liften en heffen
met een kettlebell in één work-out.

662
00:41:05,420 --> 00:41:06,500
Ze redden het niet.

663
00:41:08,090 --> 00:41:09,050
Zonder dollen.

664
00:41:09,880 --> 00:41:13,090
Ze houden het niet vol. Echt niet.

665
00:41:17,550 --> 00:41:20,930
Er was nog iemand van mijn pa's leeftijd
die zijn leefstijl omgooide.

666
00:41:23,430 --> 00:41:24,980
Ik at veel vlees.

667
00:41:25,440 --> 00:41:27,360
Ik at 10 à 15 eieren per dag...

668
00:41:27,480 --> 00:41:29,020
BODYBUILDER/ACTEUR/PRODUCER/GOUVERNEUR

669
00:41:29,360 --> 00:41:32,990
...en ik kreeg per dag
250 gram proteïne binnen...

670
00:41:33,320 --> 00:41:35,070
...omdat ik 113 kilo woog.

671
00:41:35,280 --> 00:41:37,950
De enige echte Arnold Schwarzenegger.

672
00:41:38,530 --> 00:41:41,490
Maar toen ik ouder werd
en onderzoek deed...

673
00:41:41,660 --> 00:41:48,580
...leerde ik dat proteïne
ook uit andere bronnen kan komen.

674
00:41:48,960 --> 00:41:52,710
Ik begon vegetarisch te eten.

675
00:41:52,920 --> 00:41:54,880
VLEESLOZE MAANDAG
'SLA ALS EEN VEGETARIËR'

676
00:41:55,130 --> 00:41:57,340
Als ik het goed bereid,
met lekkere kruiden...

677
00:41:57,510 --> 00:42:00,890
...geniet ik er meer van dan vlees.

678
00:42:01,720 --> 00:42:06,020
Mijn cholesterol ging omlaag,
naar ongeveer 109.

679
00:42:06,140 --> 00:42:09,400
Zo laag was die nog nooit geweest.

680
00:42:10,400 --> 00:42:12,280
Op mijn bijna 69e.

681
00:42:14,740 --> 00:42:17,110
Voeding heeft veel invloed
op onze gezondheid.

682
00:42:17,280 --> 00:42:19,410
Mensen die een dieet volgen...

683
00:42:19,570 --> 00:42:23,160
...met veel dierlijke proteïne,
lopen 75% meer risico...

684
00:42:23,290 --> 00:42:26,870
...op een willekeurige vroege dood
en 400 à 500 procent...

685
00:42:27,000 --> 00:42:29,420
...meer risico op een dood door kanker.

686
00:42:29,540 --> 00:42:32,550
Prostaat-, borst- en karteldarmkanker,
en diabetes type 2.

687
00:42:32,670 --> 00:42:35,130
De aminozuren van dierlijke producten...

688
00:42:35,260 --> 00:42:36,550
HOOGLERAAR VOEDING

689
00:42:36,670 --> 00:42:39,390
...zorgen ervoor dat cellen
sneller in aantal groeien.

690
00:42:39,590 --> 00:42:44,310
Er is bewijs dat je, als je veel proteïne
uit zuivelproducten binnenkrijgt...

691
00:42:44,430 --> 00:42:46,770
...meer risico loopt op prostaatkanker.

692
00:42:46,890 --> 00:42:50,480
Die oorzaak van kanker
is duidelijk aangetoond.

693
00:42:51,560 --> 00:42:54,400
Kanker wordt ook gelinkt
aan andere dierlijke producten.

694
00:42:54,610 --> 00:42:57,240
Uit onderzoek van
<i>The National Cancer Institute...</i>

695
00:42:57,360 --> 00:42:59,200
...blijkt dat vegetariërs die één...

696
00:42:59,320 --> 00:43:02,240
...of meerdere keren per week wit vlees,
zoals kip of vis eten...

697
00:43:02,450 --> 00:43:04,990
...drie keer meer risico lopen
op karteldarmkanker.

698
00:43:05,500 --> 00:43:09,120
Het is niet één richtlijn
om je prestaties te kunnen bevorderen...

699
00:43:09,250 --> 00:43:11,830
...als sporter,
een andere tegen hartziekten...

700
00:43:11,960 --> 00:43:15,050
...een andere tegen diabetes
en weer één tegen prostaatkanker.

701
00:43:15,250 --> 00:43:16,420
Het is hetzelfde.

702
00:43:17,380 --> 00:43:20,510
Deze voedingswetenschap was baanbrekend...

703
00:43:20,640 --> 00:43:24,390
...maar ook verwarrend.
Hoe kon vlees zo slecht zijn...

704
00:43:24,560 --> 00:43:28,180
...terwijl onze voorvaderen zeiden
dat we gemaakt waren om dat te eten?

705
00:43:28,350 --> 00:43:30,190
Bij voeding van oermensen denken...

706
00:43:30,310 --> 00:43:34,650
...we vaak aan vlees,
maar planten waren veel belangrijker...

707
00:43:34,820 --> 00:43:36,730
...dan de archeologische
vondsten ons laten zien.

708
00:43:36,860 --> 00:43:38,610
HOOGLERAAR BIOLOGISCHE ANTROPOLOGIE

709
00:43:38,780 --> 00:43:43,780
Het voedsel waar je altijd op kon bouwen,
waar je ook was, waren planten.

710
00:43:43,950 --> 00:43:45,910
Het beeld van wat oermensen aten...

711
00:43:46,120 --> 00:43:47,540
PROFESSOR ANTROPOLOGIE

712
00:43:47,660 --> 00:43:51,370
...dateert uit de jaren '30 en '40,
toen er zaken werden gevonden...

713
00:43:51,540 --> 00:43:55,840
...van onze voorvaderen, dierenbotten
en voorwerpen die wellicht...

714
00:43:55,960 --> 00:43:59,050
...zijn gebruikt om die dieren
mee te slachten en verminken.

715
00:43:59,300 --> 00:44:01,470
We hadden dus vroeger
het idee dat vlees...

716
00:44:01,590 --> 00:44:04,890
...een veel grotere rol speelde
bij voeding van de oermens...

717
00:44:05,050 --> 00:44:06,140
...dan het geval was.

718
00:44:06,310 --> 00:44:09,350
De tendens in archeologie
richting steen- en botbehoud...

719
00:44:09,480 --> 00:44:10,940
ARCHEOLOGISCH GENETICUS

720
00:44:11,060 --> 00:44:14,310
...in vergelijking met planten,
heeft geleid tot een scheef beeld.

721
00:44:14,940 --> 00:44:16,570
Vroeger...

722
00:44:16,860 --> 00:44:22,700
...bleef handwerktuig van botten en stenen
lang heel, maar planten vergingen snel.

723
00:44:24,120 --> 00:44:26,740
Het is interessant
dat we in het laatste decennium...

724
00:44:26,910 --> 00:44:30,080
...zijn gaan beseffen dat
microscopische fossielen van planten...

725
00:44:30,200 --> 00:44:33,250
...wel goed behouden blijven,
en daarom bezoeken we opnieuw...

726
00:44:33,370 --> 00:44:36,710
...plekken uit de oude steentijd
en vinden we zeer veel plantbewijs.

727
00:44:36,840 --> 00:44:38,340
OVERBLIJFSELEN OUD PALEO-DIEET

728
00:44:38,460 --> 00:44:42,130
Met geavanceerde technologie zoals die om
de gladiatorenbotten mee te analyseren...

729
00:44:42,300 --> 00:44:47,640
...kunnen wetenschappers het handwerktuig,
de botten en tanden beter bestuderen.

730
00:44:47,810 --> 00:44:50,850
Dit leidde tot de ontdekking
dat oermensen vooral planten aten.

731
00:44:50,980 --> 00:44:52,520
BIJNA ALLE OERMENSEN VEGETARIËRS

732
00:44:52,690 --> 00:44:54,440
De reden hiervoor is eenvoudig.

733
00:44:54,850 --> 00:44:58,070
Mensen hebben geen
specifieke genetische...

734
00:44:58,230 --> 00:45:01,570
...anatomische of fysiologische
aanpassingen voor vleesconsumptie.

735
00:45:01,990 --> 00:45:06,450
Daarentegen hebben we wel veel
aanpassingen voor plantconsumptie.

736
00:45:07,080 --> 00:45:10,620
We hebben een langer
spijsverteringsstelsel dan carnivoren.

737
00:45:10,750 --> 00:45:15,920
Hierdoor kan de mens sneller
planten en vezels verteren.

738
00:45:16,040 --> 00:45:20,380
We kunnen ook geen
eigen vitamine C aanmaken.

739
00:45:20,800 --> 00:45:24,930
Je vindt vitamine C in planten, dus
dat we die niet zelf kunnen aanmaken...

740
00:45:25,090 --> 00:45:28,760
...geeft aan hoe afhankelijk
we eigenlijk van planten zijn.

741
00:45:29,640 --> 00:45:33,850
Daarom zijn wij trichromatisch.
Carnivoren niet.

742
00:45:34,020 --> 00:45:36,400
Zij zijn dichromatisch.
Wij zien meer kleuren.

743
00:45:36,650 --> 00:45:43,190
Dit is zeer belangrijk,
vooral als je vers en rijp fruit zoekt.

744
00:45:44,530 --> 00:45:47,070
We hebben een brein dat smeekt om glucose.

745
00:45:47,280 --> 00:45:48,570
GENETICUS

746
00:45:48,700 --> 00:45:52,540
Het is een zeer kieskeurig orgaan.
Het neemt alleen glucose op...

747
00:45:52,660 --> 00:45:55,870
...voor energie.
Vlees is geen goede glucosebron.

748
00:45:56,500 --> 00:45:59,250
Als je zo'n groot brein hebt,
moet je iets anders eten.

749
00:45:59,540 --> 00:46:03,720
De efficiëntste manier om glucose
binnen te krijgen, is via koolhydraten.

750
00:46:05,050 --> 00:46:06,470
Maar onze tanden dan?

751
00:46:06,590 --> 00:46:09,050
Die bewijzen toch
dat we vlees horen te eten?

752
00:46:10,560 --> 00:46:14,640
Bij primaten worden hoektanden met
vlees geassocieerd, maar dit klopt niet.

753
00:46:15,100 --> 00:46:18,100
Als gorillamannetjes
andere mannetjes willen intimideren...

754
00:46:18,270 --> 00:46:21,150
...laten ze hun lange hoektanden zien.

755
00:46:21,360 --> 00:46:24,030
Maar carnivoren hebben
kenmerkende tanden...

756
00:46:24,150 --> 00:46:25,900
...die op een schaar lijken.

757
00:46:26,110 --> 00:46:28,450
Ze scheuren het vlees los
en slikken het door.

758
00:46:28,610 --> 00:46:32,240
Vergelijk dat met mensentanden
die vierkant en minder spits zijn...

759
00:46:32,410 --> 00:46:34,540
...om planten mee fijn te malen.

760
00:46:35,000 --> 00:46:40,210
In je eigen mond vind je het beste bewijs
voor een dieet zonder vlees.

761
00:46:40,710 --> 00:46:45,590
Als je in de oertijd zou worden gedropt...

762
00:46:45,760 --> 00:46:50,090
...neem dan geen scherpe speer mee.

763
00:46:50,510 --> 00:46:55,810
Het belangrijkste dat je mee moet nemen,
is kennis over planten die je kunt eten.

764
00:46:56,520 --> 00:46:58,140
Ineens snapte ik het.

765
00:46:58,520 --> 00:47:03,320
Dierlijk eten is niet goed voor ons,
omdat ons lichaam er niet voor gemaakt is.

766
00:47:03,820 --> 00:47:05,820
Het is niet de juiste brandstof.

767
00:47:06,320 --> 00:47:09,070
Het enige dat niet klopte, was B12...

768
00:47:09,280 --> 00:47:11,740
...een belangrijke vitamine
waarover iedereen zei...

769
00:47:11,870 --> 00:47:13,790
...dat je die alleen via dieren krijgt.

770
00:47:13,910 --> 00:47:17,620
Het blijkt dat B12 niet
door dieren wordt aangemaakt...

771
00:47:17,960 --> 00:47:21,830
...maar door bacteriën uit de grond
en het water, wat dieren eten en drinken.

772
00:47:22,380 --> 00:47:25,590
Net zoals bij proteïne
zijn dieren dus een tussenpersoon.

773
00:47:26,130 --> 00:47:29,050
Voor de industriële landbouw
kregen veedieren en mensen...

774
00:47:29,220 --> 00:47:32,350
...B12 binnen door modder
op planten te eten...

775
00:47:32,470 --> 00:47:34,970
...of door water uit rivieren te drinken.

776
00:47:35,140 --> 00:47:39,600
Maar omdat pesticiden, antibiotica
en chloor de bacteriën doden...

777
00:47:39,730 --> 00:47:43,820
...die deze vitamine produceren, krijgen
de dieren zelf ook B12-supplementen.

778
00:47:43,940 --> 00:47:49,530
Tot 39 procent van de proefpersonen,
inclusief vleeseters, heeft weinig B12.

779
00:47:50,320 --> 00:47:53,950
De beste manier
om genoeg B12 binnen te krijgen...

780
00:47:54,080 --> 00:47:57,790
...of je nu dierlijke producten eet
of niet, is om supplementen te nemen.

781
00:48:01,790 --> 00:48:05,170
Toen ik Scott een maand later sprak,
tijdens zijn lange trektocht...

782
00:48:05,290 --> 00:48:06,130
DAG 34

783
00:48:06,250 --> 00:48:07,920
...lag hij achter op het recordschema.

784
00:48:08,920 --> 00:48:12,640
Al na een week scheurde ik een quadriceps.

785
00:48:15,050 --> 00:48:18,520
Ik dacht: hoe kan ik doorgaan?

786
00:48:20,770 --> 00:48:23,520
Er zijn geen rustdagen
als je het record wil breken.

787
00:48:23,650 --> 00:48:24,560
Daar gaat ie.

788
00:48:24,810 --> 00:48:28,360
Ik moest herstellen
terwijl ik toch tot het uiterste ging...

789
00:48:28,780 --> 00:48:32,740
...en elke dag weer opstond
om hetzelfde te doen.

790
00:48:33,200 --> 00:48:36,330
Ik moest vertrouwen in mijn training
en voeding hebben...

791
00:48:36,450 --> 00:48:40,960
...om elke ochtend om 04:30 op te staan
en weer 80 kilometer af te leggen.

792
00:48:42,250 --> 00:48:44,710
Scott heeft nog 12 dagen
om het record te breken...

793
00:48:44,960 --> 00:48:47,840
...en hij moet nog 885 kilometer afleggen.

794
00:48:52,550 --> 00:48:55,260
Het regende zeer hard
in Vermont toen ik daar was.

795
00:48:55,390 --> 00:48:58,560
Ik had me daar niet
op kunnen voorbereiden.

796
00:49:00,270 --> 00:49:03,310
Ik probeerde de verloren tijd
goed te maken...

797
00:49:03,980 --> 00:49:07,860
...en ik liep op recordtempo,
sliep maar twee à drie uur...

798
00:49:07,980 --> 00:49:09,900
...per nacht, of nog minder.

799
00:49:11,070 --> 00:49:16,200
Ik liep over grote afgelegen vlaktes,
26 uur achter elkaar.

800
00:49:17,160 --> 00:49:20,700
De bergen in de Appalachian Trail
blijven maar komen.

801
00:49:20,950 --> 00:49:22,660
Het wordt nooit echt eenvoudig.

802
00:49:24,210 --> 00:49:26,880
Toen ik bij New Hampshire was...

803
00:49:27,590 --> 00:49:30,840
...werd ik afgemat
door de White Mountains.

804
00:49:36,800 --> 00:49:41,060
Met nog twee weken te gaan, bleef
Patrik trainen voor zijn recordpoging...

805
00:49:41,390 --> 00:49:43,520
...om het zwaarste gewicht ooit te tillen.

806
00:49:44,190 --> 00:49:46,520
Ik begon met gewichten heffen
toen ik 14 was...

807
00:49:47,150 --> 00:49:50,070
...omdat ik toentertijd
vrij klein en slap was.

808
00:49:50,780 --> 00:49:54,900
Ik wilde een held zijn
en iemand in nood kunnen helpen.

809
00:49:55,360 --> 00:49:56,660
Dit zijn mijn ouders.

810
00:50:00,120 --> 00:50:05,330
Toen ik vier jaar was,
kregen mijn ouders en m'n zusje...

811
00:50:05,500 --> 00:50:09,380
...die toen een halfjaar was,
een auto-ongeluk.

812
00:50:10,420 --> 00:50:14,220
Alleen mijn moeder overleefde het ongeluk.

813
00:50:17,050 --> 00:50:20,640
Sinds mijn jeugd wilde ik
altijd al supersterk worden...

814
00:50:20,760 --> 00:50:25,140
...en als iemand gevangen zou zitten,
zou ik hem of haar kunnen bevrijden.

815
00:50:50,630 --> 00:50:54,260
Die dag heeft Patrik
niet zomaar een auto vermorzeld.

816
00:50:54,670 --> 00:50:57,260
Het was een mythe
die ze hun hele leven volgden.

817
00:50:58,180 --> 00:51:01,720
Steak. Dat eten mannen.
-Bevat spul dat mannen nodig hebben.

818
00:51:01,850 --> 00:51:04,140
Eet als een man, man.

819
00:51:04,270 --> 00:51:08,310
Niemand begrijpt dat beter dan ik,
omdat ik heb geleefd...

820
00:51:09,100 --> 00:51:09,980
...in die wereld.

821
00:51:10,940 --> 00:51:13,400
Steak is voor mannen.

822
00:51:13,780 --> 00:51:14,780
Hup, vlees.

823
00:51:14,900 --> 00:51:17,030
Ze laten reclames zien, hamburgers...

824
00:51:17,280 --> 00:51:19,280
...George Foreman met de grill.
-Ja.

825
00:51:19,570 --> 00:51:21,620
En grote broodjes, en dergelijke.

826
00:51:21,780 --> 00:51:23,990
Eet en zit vol als een man.

827
00:51:24,200 --> 00:51:27,370
Dit is geweldige marketing
van de vleesindustrie.

828
00:51:27,540 --> 00:51:28,790
Serieus mannenvoedsel.

829
00:51:29,370 --> 00:51:32,380
Het idee verkopen
dat echte mannen vlees eten.

830
00:51:32,590 --> 00:51:36,130
Je ziet er mannelijker uit
met een quarterpounder in je hand.

831
00:51:36,340 --> 00:51:40,090
Maar dit is marketing. Niet de realiteit.

832
00:51:41,840 --> 00:51:43,600
Ik neem je mee naar de testkamer.

833
00:51:43,720 --> 00:51:48,640
Bij een mannelijke man denk ik aan
een sterke man met uithoudingsvermogen...

834
00:51:49,230 --> 00:51:51,440
...seksuele bekwaamheid en vruchtbaarheid.

835
00:51:51,850 --> 00:51:57,570
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt
dat als mannen meer vlees eten...

836
00:51:57,740 --> 00:52:00,860
...ze sneller
hun mannelijke mannelijkheid verliezen.

837
00:52:01,410 --> 00:52:04,660
De bloedtest met de Miami Dolphins-spelers
toonde hoe één maal...

838
00:52:04,780 --> 00:52:07,160
...de bloedstroom
in het hele lichaam beïnvloedt.

839
00:52:07,410 --> 00:52:10,210
Ik vroeg dr Spitz
of hij een experiment wilde doen...

840
00:52:10,330 --> 00:52:11,920
...met drie collega-sporters.

841
00:52:12,250 --> 00:52:16,000
Deze keer betrof het
een bepaald onderdeel van de man.

842
00:52:19,510 --> 00:52:20,630
Dit is een penismodel.

843
00:52:21,220 --> 00:52:25,720
Dr Spitz is de hoofduroloog van
de American Medical Association.

844
00:52:26,010 --> 00:52:28,220
Hij schreef letterlijk
een boek over de penis.

845
00:52:28,350 --> 00:52:29,520
HET PENISBOEK

846
00:52:29,640 --> 00:52:31,730
Jullie sluiten dit op jezelf aan.

847
00:52:32,190 --> 00:52:34,020
Eén ring gaat om de penis...

848
00:52:34,690 --> 00:52:40,150
...en de andere ring gaat om de eikel,
net iets erachter.

849
00:52:40,490 --> 00:52:43,030
Ze weten hoe strak ze moeten zitten...

850
00:52:43,200 --> 00:52:46,990
...om te weten wanneer de erectie start.
Als ze strakker zitten, voelen ze...

851
00:52:47,120 --> 00:52:50,540
...'O, de omtrek wordt groter.
Er gebeurt iets.'

852
00:52:50,870 --> 00:52:54,710
We gaan testen wat voor effect
de maaltijden hebben...

853
00:52:54,830 --> 00:52:56,710
...op jullie erecties die nacht...

854
00:52:56,840 --> 00:52:59,210
...en jullie eten
twee verschillende maaltijden.

855
00:53:00,300 --> 00:53:04,050
Voor de eerste nacht
gaven we ze burrito's...

856
00:53:04,180 --> 00:53:05,640
...met vlees erin.

857
00:53:06,010 --> 00:53:07,760
Rundvlees, kip, varkensvlees.

858
00:53:07,930 --> 00:53:12,600
Maar vlees van goede kwaliteit,
grasgevoerd, biologisch.

859
00:53:12,810 --> 00:53:16,060
De tweede avond gaven we
ze gelijkwaardige burrito's...

860
00:53:16,190 --> 00:53:20,740
...maar het vlees vervingen we
door plantaardige proteïne.

861
00:53:20,860 --> 00:53:22,990
Lekker.
-Ik dacht dat het smerig zou zijn.

862
00:53:23,110 --> 00:53:24,200
Ik zal niet liegen.

863
00:53:24,860 --> 00:53:27,530
Ik dacht dat we een salade zouden krijgen.

864
00:53:31,500 --> 00:53:35,580
Deze studie maakt gebruik
van een natuurlijk fenomeen...

865
00:53:35,790 --> 00:53:37,540
...bij mannen in hun slaap.

866
00:53:37,670 --> 00:53:38,840
NACHT 1

867
00:53:38,960 --> 00:53:43,090
Mannen krijgen erecties
en dit gebeurt gedurende de nacht...

868
00:53:43,220 --> 00:53:44,680
...terwijl ze slapen.

869
00:53:45,390 --> 00:53:48,300
Zodra de erectie plaatsvindt,
detecteert dit apparaat dat...

870
00:53:48,430 --> 00:53:52,430
...en dan zie je een grafiek
van hoe stijf de erectie was...

871
00:53:52,600 --> 00:53:55,230
...hoelang hij duurde
en hoeveel er plaatsvonden...

872
00:53:55,850 --> 00:54:00,650
...om te zien of we een fysiek effect op
de erecties kunnen zien aan de hand van...

873
00:54:00,780 --> 00:54:02,110
...hun avondeten.

874
00:54:02,240 --> 00:54:03,190
NACHT 2

875
00:54:03,320 --> 00:54:05,280
Nu kijken we naar de resultaten.

876
00:54:05,740 --> 00:54:07,780
Mason, eerst jouw resultaten.

877
00:54:07,910 --> 00:54:09,580
Top.
-Haal ze er maar uit.

878
00:54:09,700 --> 00:54:10,950
Goed.
-Oké?

879
00:54:11,580 --> 00:54:14,660
Hoe groter de omtrek,
hoe harder de erectie.

880
00:54:14,960 --> 00:54:17,670
De eerste cirkel...

881
00:54:17,790 --> 00:54:21,920
...de vleesmaaltijd, is niet zo groot.

882
00:54:22,090 --> 00:54:25,880
Niet zo'n harde erectie als de tweede
cirkel: de veganistische maaltijd.

883
00:54:26,010 --> 00:54:27,010
PLANT 8,89% TOENAME

884
00:54:27,220 --> 00:54:30,010
Kijk naar het tweede blad. Dit is...

885
00:54:30,180 --> 00:54:31,560
Jeetje.
-...een verzameling...

886
00:54:31,680 --> 00:54:36,140
...van hoeveel erecties je 's nachts kreeg
en hoelang die hebben geduurd.

887
00:54:36,440 --> 00:54:39,400
Die eerste, stompe grafiek...

888
00:54:40,020 --> 00:54:42,570
...is niet de grootte van je penis.
-Ik ga stuk.

889
00:54:42,690 --> 00:54:43,690
PLANT 303% TOENAME

890
00:54:43,860 --> 00:54:46,990
Niet de grootte van je penis.
Deze grafiek laat zien hoeveel minuten...

891
00:54:47,110 --> 00:54:49,490
...je 's nachts een erectie had.
-Wauw.

892
00:54:50,030 --> 00:54:51,990
Blake, nu jouw resultaten.
-O, nee.

893
00:54:53,700 --> 00:54:55,000
Even rustig worden. Klaar.

894
00:54:56,000 --> 00:54:57,500
Kijk, opnieuw...
-Ja.

895
00:54:57,710 --> 00:55:00,000
...zoals bij Mason,
was je erectie harder...

896
00:55:00,130 --> 00:55:01,130
PLANT 8,79% TOENAME

897
00:55:01,250 --> 00:55:03,630
...na het plantaardige dieet
dan na het vlees.

898
00:55:03,800 --> 00:55:06,340
Nu over hoe vaak je erecties kreeg.

899
00:55:06,840 --> 00:55:07,840
Wauw.

900
00:55:08,970 --> 00:55:10,600
PLANT 477% TOENAME

901
00:55:10,760 --> 00:55:14,180
Dat is bijna 500 procent verschil.
-Dat is gestoord, man.

902
00:55:14,390 --> 00:55:16,230
Klaar voor je resultaten?
-Geef maar.

903
00:55:16,390 --> 00:55:17,440
Alsjeblieft.

904
00:55:19,690 --> 00:55:24,400
Je erecties waren 13 procent harder.

905
00:55:24,570 --> 00:55:26,400
Laten we kijken naar...

906
00:55:27,200 --> 00:55:29,780
...hoeveel erecties je kreeg
en hoelang ze duurden.

907
00:55:30,070 --> 00:55:31,070
Gozer...

908
00:55:33,830 --> 00:55:36,790
Laat zien, verdorie.
-Ja. Verhul het niet.

909
00:55:39,040 --> 00:55:40,210
PLANT 312% TOENAME

910
00:55:40,380 --> 00:55:41,880
Dat is een uur, gozer.

911
00:55:45,300 --> 00:55:50,010
Jullie hadden allemaal dezelfde reactie...

912
00:55:50,640 --> 00:55:55,060
...op het vlees- en plantengerecht.
-Echt gek.

913
00:55:55,180 --> 00:55:58,020
Vroeger zag ik een grote gast
bij een restaurant...

914
00:55:58,140 --> 00:56:01,310
...die een grote steak at en ik dacht:
zo wil ik ook worden.

915
00:56:01,480 --> 00:56:03,900
Toen zag ik een man
een salade bestellen...

916
00:56:04,070 --> 00:56:05,230
...en...
-Een softie.

917
00:56:05,360 --> 00:56:06,480
Ik zei: 'O, hij.'

918
00:56:06,610 --> 00:56:07,900
-'Wat doet hij?'
-Softie.

919
00:56:08,070 --> 00:56:13,160
De steaketer krijgt 's nachts geen stijve,
terwijl die andere gozer wel hard wordt.

920
00:56:14,160 --> 00:56:18,580
Als je je date meeneemt op Valentijnsdag,
waar ga je dan eten?

921
00:56:18,750 --> 00:56:19,790
Bij Veggie Grill.

922
00:56:19,910 --> 00:56:21,710
Oké, Veggie Grill.
-Dat dacht ik ook.

923
00:56:21,870 --> 00:56:27,550
Dit is geen wetenschappelijke studie,
maar de resultaten zijn veelbelovend.

924
00:56:28,050 --> 00:56:31,300
Dit zal veel mensen wakker schudden.

925
00:56:31,630 --> 00:56:36,510
Mensen met penissen zullen verbaasd zijn
en mensen die graag penissen zien ook.

926
00:56:38,430 --> 00:56:41,350
Deze conversaties over erecties
waren interessant.

927
00:56:41,520 --> 00:56:43,310
Ik was benieuwd naar hormonen.

928
00:56:43,900 --> 00:56:45,940
Voornamelijk naar testosteron.

929
00:56:46,940 --> 00:56:49,820
Ik heb nog nooit vlees gegeten...

930
00:56:49,940 --> 00:56:52,450
...en ik heb nooit
problemen gehad met testosteron.

931
00:56:52,570 --> 00:56:55,870
M'n bloed is getest
en al mijn waarden zijn goed zoals die...

932
00:56:56,030 --> 00:56:58,870
...horen te zijn.
Ik heb geen moeite om spieren te kweken.

933
00:56:59,330 --> 00:57:01,540
Studies die
vleesetende mannen vergelijken...

934
00:57:01,710 --> 00:57:06,540
...met veganisten, tonen allemaal
geen verschil in testosteron aan.

935
00:57:07,250 --> 00:57:10,090
Ik geloofde dit eerst niet,
omdat plantaardige diëten...

936
00:57:10,260 --> 00:57:14,800
...vaak soja bevatten. Ik dacht altijd
dat daar oestrogeen in zat.

937
00:57:14,970 --> 00:57:18,890
Ik post veel gerechten
en als er soja inzit...

938
00:57:19,060 --> 00:57:22,690
...zeggen 20 à 30 mensen van de 100:

939
00:57:22,810 --> 00:57:25,770
'Hé, ik hoorde dat soja
het oestrogeengehalte verhoogt.'

940
00:57:25,940 --> 00:57:26,940
Dat klopt dus niet.

941
00:57:27,520 --> 00:57:30,610
Soja bevat fyto-oestrogenen.

942
00:57:31,030 --> 00:57:34,860
Die lijken op oestrogenen, maar kunnen
het tegenovergestelde effect hebben...

943
00:57:35,320 --> 00:57:37,620
...en sommige
oestrogeenreceptoren blokkeren...

944
00:57:37,830 --> 00:57:41,500
...en zorgen dat echte
oestrogeenbronnen zich niet vastgrijpen.

945
00:57:42,120 --> 00:57:45,250
Dierlijke producten bevatten
echte oestrogenen...

946
00:57:45,460 --> 00:57:47,420
...zoals kip, eieren en zuivelproducten.

947
00:57:47,590 --> 00:57:50,800
Deze kunnen een groot effect
op onze hormonen hebben.

948
00:57:51,050 --> 00:57:54,720
Koeienmelk drinken, verhoogt
het oestrogeengehalte van mannen...

949
00:57:54,840 --> 00:57:57,470
...met 26 procent in één uur tijd...

950
00:57:57,600 --> 00:58:01,060
...terwijl hun testosterongehalte
met 18 procent daalt.

951
00:58:01,640 --> 00:58:04,770
Een ander hormoon dat nauw
verbonden is met voeding, is cortisol.

952
00:58:04,940 --> 00:58:09,070
Een stresshormoon dat zorgt voor
minder spiermassa en meer lichaamsvet.

953
00:58:09,860 --> 00:58:12,820
Uit onderzoek blijkt dat mensen
die dierlijke producten...

954
00:58:12,990 --> 00:58:16,160
...vervangen door plantaardige
voeding, gemiddeld...

955
00:58:16,280 --> 00:58:18,950
...27 procent minder
cortisol hebben.

956
00:58:20,030 --> 00:58:21,330
Dit hoorde ik altijd.

957
00:58:21,540 --> 00:58:25,120
'Je kunt niet droog
en gespierd worden als veganist...

958
00:58:25,330 --> 00:58:29,630
...omdat je zoveel koolhydraten eet.'
Maar ik ben nog nooit zo fit geweest.

959
00:58:30,130 --> 00:58:31,210
Eitje.

960
00:58:32,510 --> 00:58:35,880
Ik wist al dat bewerkte koolhydraten,
zoals bloem en suiker...

961
00:58:36,010 --> 00:58:38,340
...kunnen leiden tot gewichtstoename,
maar niet...

962
00:58:38,470 --> 00:58:42,850
...dat onbewerkte koolhydraten, zoals
havermout, bananen en zoete aardappelen...

963
00:58:43,100 --> 00:58:45,310
...het lichaamsvet kunnen verminderen.

964
00:58:49,480 --> 00:58:53,610
Uit een gewichtstest
van acht weken lang bleek dat als je...

965
00:58:53,820 --> 00:58:57,110
...niet te veel koolhydraten eet,
je 1,3 kilo spiermassa kweekt.

966
00:58:57,280 --> 00:59:00,240
Bij personen die weinig koolhydraten aten,
verminderde deze.

967
00:59:00,870 --> 00:59:04,120
Een typisch bodybuildersdieet
bevat weinig koolhydraten.

968
00:59:04,290 --> 00:59:07,210
Jongens die twee weken lang
geen koolhydraten aten...

969
00:59:07,670 --> 00:59:09,420
...liepen rond als zombies.

970
00:59:09,670 --> 00:59:12,500
Ik at zoveel koolhydraten
als ik maar wilde.

971
00:59:13,050 --> 00:59:16,590
Ze vroegen: 'Hoe kun je dat eten
en toch zo gespierd zijn?'

972
00:59:16,840 --> 00:59:20,340
VLEESLOOS

973
00:59:21,260 --> 00:59:25,810
In Nashville stelde Derrick me voor aan
zijn vrouw, een professionele kokkin...

974
00:59:25,930 --> 00:59:28,230
...die hielp bij een grote transformatie.

975
00:59:28,350 --> 00:59:29,690
Leuk je te ontmoeten.

976
00:59:29,850 --> 00:59:33,480
Toen ik plantaardig begon te koken,
maakte ik altijd veel voor het diner...

977
00:59:33,610 --> 00:59:37,030
...en stuurde ik het
naar Derrick als lunch.

978
00:59:37,610 --> 00:59:40,660
Ik wist dat hij alleen
een salade kon eten.

979
00:59:41,070 --> 00:59:43,410
Je hebt hem gezien.
Denk je dat een salade...

980
00:59:43,990 --> 00:59:45,240
...genoeg is voor hem?

981
00:59:45,790 --> 00:59:48,290
Ik houd van eten.
Aan het begin dacht ik...

982
00:59:48,460 --> 00:59:52,130
...ik moet gewoon niet meer
op de smaak letten.

983
00:59:52,710 --> 00:59:54,170
Het was geen opoffering.

984
00:59:54,920 --> 00:59:59,180
Ze kookte nog steeds
macaroni met kaas en kippenvleugels.

985
00:59:59,680 --> 01:00:00,800
Maar dan plantaardig.

986
01:00:02,140 --> 01:00:04,060
Ik gebruik mijn
liefde voor voeding...

987
01:00:04,180 --> 01:00:07,270
...en verbeter het gerecht
met gezondere ingrediënten.

988
01:00:07,680 --> 01:00:10,900
Ik nam het mee naar de kantine
en teamgenoten kwamen naar me toe.

989
01:00:11,060 --> 01:00:13,560
Ze waren wat aan het dollen.

990
01:00:13,770 --> 01:00:17,940
Uiteindelijk deed ik het
om beter te worden...

991
01:00:18,150 --> 01:00:20,070
...en dat is nuttig voor het team.

992
01:00:20,450 --> 01:00:23,570
Ze keken om
en zeiden: 'Dat ruikt lekker.'

993
01:00:24,030 --> 01:00:25,910
'Wat je Derrick stuurde, wil ik ook.'

994
01:00:26,040 --> 01:00:27,370
Ik zei: 'Oké, goed.'

995
01:00:27,790 --> 01:00:31,580
Het begon met vijf mannen en nu,
halverwege het seizoen...

996
01:00:31,710 --> 01:00:35,800
...dertien spelers. Ik wilde dit
niet eens zakelijk aanpakken.

997
01:00:36,250 --> 01:00:39,300
De afgelopen 15 jaar hebben we
de play-offs niet gehaald...

998
01:00:39,510 --> 01:00:43,140
...dus ik zal er alles aan doen
om dit team te helpen.

999
01:00:43,800 --> 01:00:46,850
Hoi. Hoe gaat 't?
-Alles goed? Hopelijk heb je honger.

1000
01:00:48,350 --> 01:00:49,520
Zondagen zijn goed.

1001
01:00:49,680 --> 01:00:53,980
Na de wedstrijd kijken we
samen uit naar de maaltijd.

1002
01:00:55,400 --> 01:00:57,530
Hoe gaat het?

1003
01:00:57,650 --> 01:00:59,150
Heb je honger?
-Ja.

1004
01:00:59,320 --> 01:01:02,450
Het is leuk in de keuken.

1005
01:01:04,410 --> 01:01:08,950
Dit zijn plantaardige hamburgers.
Ze braden, ruiken en smaken als rundvlees.

1006
01:01:10,250 --> 01:01:14,580
Ik maak macaroni met kaas
van truffels, Buffalo Wings...

1007
01:01:15,130 --> 01:01:16,790
...caesarsalade met kool.

1008
01:01:17,000 --> 01:01:20,590
Knapperige spruitjes met saus...

1009
01:01:20,920 --> 01:01:23,010
...en als toetje een pindakaas-cheesecake.

1010
01:01:27,140 --> 01:01:28,260
Bedankt, schat.
-Bedankt.

1011
01:01:29,220 --> 01:01:31,520
Jullie hebben dus alles
van Charity gegeten?

1012
01:01:32,770 --> 01:01:33,900
Wat dacht je eerst?

1013
01:01:34,020 --> 01:01:37,610
Ik maakte jullie eerst
een paar weken belachelijk.

1014
01:01:39,150 --> 01:01:41,190
Dacht je dat vlees je sterk zou maken?

1015
01:01:41,440 --> 01:01:42,990
Ja, precies dat.

1016
01:01:43,110 --> 01:01:45,780
Ik zei hem dat mijn jeugd
een grote leugen was.

1017
01:01:48,080 --> 01:01:52,160
Ik dacht dat ik het zou missen,
maar ik heb er nooit meer aan gedacht.

1018
01:01:52,370 --> 01:01:55,380
Ik voel me energieker, sterker.
Best wel gaaf.

1019
01:01:55,710 --> 01:01:56,920
En de smaak?

1020
01:01:57,710 --> 01:02:00,590
Het smaakt heerlijk.
-Het zag er altijd lekker uit...

1021
01:02:00,800 --> 01:02:03,050
...en in de kleedkamer
keek ik naar het eten.

1022
01:02:03,760 --> 01:02:06,180
Ik probeerde het en ik merkte verschil.

1023
01:02:06,390 --> 01:02:09,510
Ik presteerde gewoon constant.

1024
01:02:09,850 --> 01:02:12,430
Je ving je eerste touchdown
na de transitie, toch?

1025
01:02:19,400 --> 01:02:21,860
Een halfjaar na mijn dieet
waren mijn kracht...

1026
01:02:22,070 --> 01:02:24,490
...uithoudings- en herstelvermogen
beter dan ooit.

1027
01:02:25,360 --> 01:02:27,030
Mijn vader herstelde goed.

1028
01:02:27,990 --> 01:02:30,200
Mijn vrouw en kinderen deden ook mee.

1029
01:02:31,580 --> 01:02:35,540
Maar ik was ook boos.
Waarom wist niet iedereen dit?

1030
01:02:36,670 --> 01:02:40,090
Toen dacht ik aan mijn opa,
die aan een hartstilstand stierf...

1031
01:02:40,210 --> 01:02:43,840
...op 63-jarige leeftijd,
na meer dan 40 jaar te hebben gerookt.

1032
01:02:44,970 --> 01:02:48,590
In de Tweede Wereldoorlog
begon hij te roken...

1033
01:02:48,760 --> 01:02:53,890
...en jongemannen zoals hij leerden
toentertijd dat roken goed voor je was.

1034
01:02:55,810 --> 01:02:57,150
Babe Ruth, idool van...

1035
01:02:57,350 --> 01:03:00,940
Om dit idee te verkopen, gebruikte
de tabaksindustrie beroemde sporters...

1036
01:03:01,320 --> 01:03:04,990
...de ultieme symbolen
van fitheid en gezondheid.

1037
01:03:05,190 --> 01:03:08,490
Na de wedstrijd zoekt Carl Furrillo
van de Dodgers een sigaret.

1038
01:03:08,700 --> 01:03:12,040
Een Camel-sigaret natuurlijk.
-Toen Babe Ruth stierf...

1039
01:03:12,160 --> 01:03:16,160
...aan keelkanker rond zijn vijftigste,
kwam er meer wetenschappelijk bewijs...

1040
01:03:16,370 --> 01:03:20,920
...dus was een nieuw marketingplan nodig.
-Volgens dit landelijke onderzoek...

1041
01:03:21,040 --> 01:03:24,630
...roken dokters meer Camels
dan welke andere sigaret dan ook.

1042
01:03:24,840 --> 01:03:26,760
Jarenlang stelde de tabaksindustrie...

1043
01:03:26,880 --> 01:03:28,180
DEPARTEMENT VAN VOLKSGEZONDHEID

1044
01:03:28,340 --> 01:03:30,470
...dat hun sigaretten
geen kanker veroorzaakten.

1045
01:03:30,680 --> 01:03:31,760
OORZAAK NIET BEWEZEN

1046
01:03:31,890 --> 01:03:34,180
Ze betaalden hun eigen onderzoekers...

1047
01:03:34,310 --> 01:03:35,560
ZO SCHOON ALS WATER

1048
01:03:35,730 --> 01:03:37,850
...om verwarring te zaaien
met vage beweringen.

1049
01:03:38,270 --> 01:03:39,480
GEEN NADELIGE EFFECTEN

1050
01:03:39,690 --> 01:03:42,400
Ondanks hun pogingen...
-Dat koop je, Marlboro.

1051
01:03:42,610 --> 01:03:45,230
...werden sigaretten verboden
in sportuitzendingen.

1052
01:03:46,320 --> 01:03:49,070
Daarna nam een andere
grote industrie het stokje over...

1053
01:03:49,280 --> 01:03:52,160
...en ging hetzelfde doen.
-Wat zit er in de zak?

1054
01:03:52,370 --> 01:03:53,950
Een Big Mac.
-Kom maar op.

1055
01:03:55,040 --> 01:03:56,500
Met hedendaagse sporters.

1056
01:03:58,750 --> 01:03:59,580
Onder wie ik.

1057
01:04:02,340 --> 01:04:07,260
Het duurde niet lang voordat het bewijs
tegen dierlijke voeding zich opstapelde.

1058
01:04:07,470 --> 01:04:10,470
Nu doet de voedselindustrie
precies hetzelfde.

1059
01:04:10,930 --> 01:04:14,470
Ze werkt bij de National
Cattlemen's Beef Association.

1060
01:04:14,640 --> 01:04:17,430
Ze huren nepexperts in...
-Ik ben...

1061
01:04:17,560 --> 01:04:20,350
...erkend diëtiste,
voedingswetenschapper en een moeder.

1062
01:04:20,560 --> 01:04:23,940
...om net genoeg verwarring te zaaien.
-Bewerkt vlees...

1063
01:04:24,110 --> 01:04:27,150
...is dus volgens jou
niet kankerverwekkend?

1064
01:04:27,530 --> 01:04:30,150
Het verband is niet goed aan te tonen.

1065
01:04:30,320 --> 01:04:33,700
Ze zorgen dat er twijfel ontstaat
over onze bewijzen.

1066
01:04:33,910 --> 01:04:39,500
Dit is geen causaal verband tussen
rood en bewerkt vlees en kanker.

1067
01:04:39,710 --> 01:04:43,210
Zou je minder vlees aanbevelen?

1068
01:04:43,380 --> 01:04:47,420
Nee, absoluut niet.
-Hoe moet de kijker dit nou begrijpen?

1069
01:04:47,630 --> 01:04:51,260
Er ligt overduidelijk bewijs
dat dierlijke producten...

1070
01:04:51,380 --> 01:04:53,470
...voor vele dodelijke ziekten zorgt.

1071
01:04:53,720 --> 01:04:57,850
Ik heb ontdekt dat
de vlees-, zuivel- en ei-industrieën...

1072
01:04:57,970 --> 01:05:01,940
...samenwerken om studies te bekostigen
die dit ontkennen...

1073
01:05:02,060 --> 01:05:04,440
...terwijl ze
hun betrokkenheid verdoezelen.

1074
01:05:04,560 --> 01:05:05,610
ONDERSTEUND DOOR EI-CENTRUM

1075
01:05:05,730 --> 01:05:08,190
Een van de
ingehuurde onderzoeksbedrijven is...

1076
01:05:08,360 --> 01:05:11,700
...Exponent Incorporated,
een bedrijf wiens onderzoek is gebruikt...

1077
01:05:11,820 --> 01:05:16,280
...door de tabaksindustrie om het verband
tussen meeroken en kanker te ontkennen.

1078
01:05:16,450 --> 01:05:17,410
GEEN KANKER DOOR MEEROKEN

1079
01:05:17,830 --> 01:05:21,040
Meer dan 50 jaar lang
deed Exponent onderzoek naar...

1080
01:05:21,210 --> 01:05:23,920
...het weerleggen van
gezondheidsrisico's, van asbest...

1081
01:05:24,040 --> 01:05:27,050
...arseen en kwik tot dierlijke voeding.

1082
01:05:27,250 --> 01:05:29,300
De formule werkt uitstekend...

1083
01:05:29,420 --> 01:05:32,800
...voor mensen die eten verkopen.
Uitstekend voor mensen...

1084
01:05:33,010 --> 01:05:36,180
...die pillen verkopen
om ziekten te bestrijden door slecht eten.

1085
01:05:36,390 --> 01:05:38,720
En het werkt uitstekend voor de media...

1086
01:05:39,100 --> 01:05:42,440
...die ons elke dag
een nieuw verhaal over voeding vertellen.

1087
01:05:42,690 --> 01:05:44,020
Daar gaan we weer.

1088
01:05:44,150 --> 01:05:45,440
Nieuwe richtlijnen zijn vaag...

1089
01:05:45,650 --> 01:05:48,270
...en verwarrend,
en dat is niet voor niets.

1090
01:05:48,400 --> 01:05:50,740
Eieren zijn hip.
-Zo blij vanwege de eieren.

1091
01:05:50,900 --> 01:05:51,990
Ik ook.

1092
01:05:52,150 --> 01:05:55,490
Bacon eten is goed.
-Absoluut.

1093
01:05:55,700 --> 01:05:57,410
Boter?
-Boter is terug.

1094
01:05:57,580 --> 01:06:02,330
Ondanks de verwarring
die gezaaid wordt in de media...

1095
01:06:02,460 --> 01:06:05,630
...is de wereld eensgezind
over de grondbeginselen...

1096
01:06:05,750 --> 01:06:10,170
...van het promoten van een gezond dieet.
Het is een dieet...

1097
01:06:10,460 --> 01:06:13,470
...of het nu veel of weinig vet bevat,
veel koolhydraten...

1098
01:06:13,590 --> 01:06:16,760
...of weinig bevat
en of het onderzocht is of niet...

1099
01:06:17,050 --> 01:06:20,100
...dat altijd voornamelijk
uit planten bestaat.

1100
01:06:21,850 --> 01:06:24,350
VICTORIAWATERVALLEN, ZIMBABWE

1101
01:06:24,600 --> 01:06:28,690
Toen ik dacht dat ik elk duister geheim
van de dierenvoedingsindustrie wist...

1102
01:06:28,940 --> 01:06:33,280
...mocht ik een paramilitaire groep in
Zimbabwe trainen met een speciale missie.

1103
01:06:33,780 --> 01:06:36,780
Wees voorzichtig. Blijf op de stenen.

1104
01:06:40,990 --> 01:06:43,580
De neushoorn wordt nu
met uitsterven bedreigd.

1105
01:06:43,710 --> 01:06:46,170
Er zijn er nog maar 5.000 in leven.

1106
01:06:47,250 --> 01:06:51,250
Er wordt zeer veel op ze gejaagd,
omdat hun hoorn kostbaar is.

1107
01:06:51,590 --> 01:06:53,170
Ongeveer 40.000 dollar per pond.

1108
01:06:58,590 --> 01:07:01,760
Damien Mander is
een gepensioneerde sluipschutter...

1109
01:07:01,890 --> 01:07:04,230
...die twaalf keer
is uitgezonden naar Irak.

1110
01:07:05,230 --> 01:07:08,900
Hij is ook de oprichter van
de International Anti-Poaching Foundation.

1111
01:07:09,190 --> 01:07:12,780
De stroper kan een mes hebben,
dus we moeten hem ontwapenen.

1112
01:07:13,570 --> 01:07:16,070
Hij steekt me met het mes.

1113
01:07:17,280 --> 01:07:18,360
Hier.

1114
01:07:20,450 --> 01:07:22,830
Wij zijn SEAL Team Six van natuurbehoud.

1115
01:07:23,830 --> 01:07:27,080
Wij zullen het bloedvergieten stoppen.

1116
01:07:27,790 --> 01:07:30,590
Goed.
-Ik blijf bij mijn AK-47...

1117
01:07:30,750 --> 01:07:31,750
Ja.
...jij daarbij.

1118
01:07:32,670 --> 01:07:36,260
Elke jongensdroom kwam uit.
Uit helikopters springen, dingen opblazen.

1119
01:07:36,470 --> 01:07:39,800
Dingen die jongens normaal
alleen op een PlayStation kunnen doen.

1120
01:07:41,100 --> 01:07:44,810
Ik ging naar Afrika, omdat ik
een avontuur van een halfjaar zocht.

1121
01:07:46,310 --> 01:07:48,900
Ik zag een olifant
met een kapot gezicht...

1122
01:07:49,190 --> 01:07:52,360
...en zonder slagtanden.
De olifant lag daar dood...

1123
01:07:52,480 --> 01:07:55,440
...omdat iemand
een slagtand op z'n bureau wilde.

1124
01:07:55,990 --> 01:07:58,150
Wat is dit voor valstrik?
-Een lineaire.

1125
01:07:58,280 --> 01:07:59,450
Lineaire valstrik. Top.

1126
01:07:59,740 --> 01:08:02,450
Ik had geld en vaardigheden
om deze rangers te helpen.

1127
01:08:02,700 --> 01:08:04,790
...met zo min mogelijk kracht te werken.

1128
01:08:04,990 --> 01:08:08,000
Ik koos ervoor om mijn leven te wijden...

1129
01:08:08,370 --> 01:08:10,710
...aan deze mannen helpen
dieren te beschermen.

1130
01:08:19,220 --> 01:08:24,470
Na die keuze, besefte ik
dat ik elke dag op patrouille ging...

1131
01:08:24,680 --> 01:08:27,970
...een dier had beschermd,
en dan 's avonds thuiskwam...

1132
01:08:28,230 --> 01:08:30,190
...en een ander dier in de pan grilde.

1133
01:08:31,230 --> 01:08:34,730
Ik wist dat dit niet klopte.

1134
01:08:35,650 --> 01:08:39,110
Ik creëerde een flexibele moraliteit
die goed uitkwam...

1135
01:08:39,610 --> 01:08:42,410
...want als je geen vlees eet,
ben je een veganist...

1136
01:08:42,530 --> 01:08:44,160
...die in een bonenstaak vastzit.

1137
01:08:44,990 --> 01:08:49,250
Ik dacht: er zijn genoeg koeien op aarde.
Ze zullen niet uitsterven.

1138
01:08:49,620 --> 01:08:54,670
Hoe langer ik nadacht,
hoe meer ik accepteerde wat ik al wist.

1139
01:08:54,920 --> 01:08:57,760
De makkelijkste manier
om dieren te beschermen is...

1140
01:08:58,210 --> 01:08:59,420
...om ze niet te eten.

1141
01:09:01,260 --> 01:09:04,640
De mythe dat we vlees
nodig hebben voor proteïne...

1142
01:09:04,890 --> 01:09:06,100
...is klinkklare onzin.

1143
01:09:06,510 --> 01:09:09,850
Kijk naar een gorilla.
Die maakt je in een oogwenk af.

1144
01:09:10,940 --> 01:09:11,940
Wat eet een gorilla?

1145
01:09:12,600 --> 01:09:15,310
Ik doe hetzelfde als
die grote jongens hier...

1146
01:09:15,440 --> 01:09:17,480
...die we beschermen:
olifant en neushoorn.

1147
01:09:18,150 --> 01:09:20,570
Ik eet wel planten.

1148
01:09:24,780 --> 01:09:28,330
De rangers die we helpen,
speuren 20.234 km2 aan wildernis af...

1149
01:09:28,580 --> 01:09:30,580
...om de bedreigde dieren te beschermen.

1150
01:09:32,710 --> 01:09:35,920
Maar de grootste bedreiging is
de vleesindustrie...

1151
01:09:36,590 --> 01:09:38,960
...en het land dat ze blijven innemen...

1152
01:09:39,760 --> 01:09:43,880
...van wat er over is
van deze natuurgebieden.

1153
01:09:45,140 --> 01:09:48,180
Meter voor meter,
kilometer voor kilometer.

1154
01:09:56,980 --> 01:09:58,270
GROND VOOR DIEREN
GROND VOOR MENSEN

1155
01:09:58,400 --> 01:10:01,320
Ongeveer driekwart
van de landbouwgrond op aarde...

1156
01:10:01,440 --> 01:10:03,950
...wordt gebruikt voor de veeproductie...

1157
01:10:04,160 --> 01:10:06,490
...en dit kost veel biodiversiteit.

1158
01:10:06,660 --> 01:10:08,240
ONDERZOEKSLEIDER NATUURBRONNEN

1159
01:10:08,410 --> 01:10:12,660
Wat vernietigt
het meeste natuurlijke habitat?

1160
01:10:13,250 --> 01:10:14,620
De veesector.

1161
01:10:15,330 --> 01:10:21,130
De vlees-, zuivel-, ei- en visindustrie
gebruiken 83% van alle landbouwgrond...

1162
01:10:21,300 --> 01:10:25,300
...maar produceren slechts 18%
van het aantal calorieën.

1163
01:10:25,680 --> 01:10:29,970
De reden dat vee zoveel land nodig heeft,
is omdat, wederom...

1164
01:10:30,140 --> 01:10:33,480
...de dieren de tussenpersoon zijn
en gemiddeld zes keer zoveel...

1165
01:10:33,770 --> 01:10:36,100
...proteïne consumeren
als dat ze produceren.

1166
01:10:37,520 --> 01:10:41,030
Elk jaar consumeert de mens
70 miljard dieren.

1167
01:10:41,190 --> 01:10:44,320
Daarom is er veel land nodig
om dierenvoeding te produceren.

1168
01:10:44,530 --> 01:10:47,450
Dit is een van de belangrijkste redenen
voor de ontbossing.

1169
01:10:48,700 --> 01:10:50,910
Er is ook zeer veel water voor nodig.

1170
01:10:51,830 --> 01:10:54,710
Voor de vleesproductie
is extreem veel zoetwater nodig.

1171
01:10:54,910 --> 01:10:56,620
DIRECTEUR VEERKRACHTSCENTRUM

1172
01:10:57,130 --> 01:11:01,550
Vijfentwintig procent van alle rivieren
bereikt de zee niet...

1173
01:11:01,670 --> 01:11:05,130
...omdat we zoveel water eruit halen
voor de dierenvoedingsproductie.

1174
01:11:05,380 --> 01:11:07,010
Water is nodig voor het graan...

1175
01:11:07,220 --> 01:11:08,890
PROFESSOR VOEDINGSBELEID

1176
01:11:09,100 --> 01:11:13,100
...voor het rundvee.
Het vee wordt rundvlees.

1177
01:11:14,060 --> 01:11:18,810
Voor één hamburger is
2.400 liter water nodig.

1178
01:11:19,270 --> 01:11:23,230
Dat is zeer veel water.
-Meer dan een kwart...

1179
01:11:23,400 --> 01:11:26,990
...van onze zoetwaterconsumptie
gaat op aan diervoedingsproductie.

1180
01:11:27,450 --> 01:11:29,780
En waterschaarste is niet
het enige probleem...

1181
01:11:30,160 --> 01:11:31,870
...maar watervervuiling is dat ook.

1182
01:11:32,990 --> 01:11:37,120
In de VS produceren boerderijdieren
bijna 50 keer zoveel...

1183
01:11:37,290 --> 01:11:40,630
...afval per jaar
als alle mensen op aarde.

1184
01:11:40,880 --> 01:11:45,210
Overal in het land raken rivieren,
meren en grondwater vervuild.

1185
01:11:46,630 --> 01:11:48,840
De veesector is verantwoordelijk...

1186
01:11:48,970 --> 01:11:53,060
...voor 15 procent van
de wereldwijde uitstoot door de mens.

1187
01:11:53,220 --> 01:11:56,560
Dat is dus ongeveer hetzelfde...

1188
01:11:56,680 --> 01:12:00,440
...als alle uitstoot
van alle vervoersmiddelen op aarde.

1189
01:12:00,730 --> 01:12:05,360
Alle vliegtuigen, treinen, auto's,
busjes en schepen bij elkaar.

1190
01:12:06,110 --> 01:12:10,200
De landbouwsector is niet alleen
de grootste bedreiging voor de toekomst...

1191
01:12:10,320 --> 01:12:13,330
...van de mensheid,
maar ook het grootste...

1192
01:12:13,580 --> 01:12:16,080
...wondermiddel voor een oplossing.

1193
01:12:16,290 --> 01:12:20,880
In de VS, waar meer dan drie keer zoveel
vlees wordt gegeten als gemiddeld...

1194
01:12:21,000 --> 01:12:24,750
...zou de landbouwuitstoot, als we
geen dierlijke producten meer eten...

1195
01:12:24,920 --> 01:12:28,380
...met 73 % kunnen worden verminderd
en dit scheelt 1 miljoen liter...

1196
01:12:28,510 --> 01:12:31,010
...water per persoon per jaar.

1197
01:12:31,640 --> 01:12:34,720
Dit zou wereldwijd
net zoveel land schelen...

1198
01:12:34,850 --> 01:12:37,230
...als de grootte van heel Afrika.

1199
01:12:37,350 --> 01:12:40,520
Bedreigde ecosystemen en diersoorten
kunnen worden beschermd.

1200
01:12:41,520 --> 01:12:44,360
De boodschap is overweldigend,
om gezondheidsredenen...

1201
01:12:44,480 --> 01:12:47,530
...en milieuredenen.
Hoe meer planten je eet...

1202
01:12:47,740 --> 01:12:50,280
...en hoe minder vlees en zuivel,
hoe beter.

1203
01:12:50,490 --> 01:12:52,660
VRIENDEN VAN BRANDWEERLIEDEN

1204
01:12:52,820 --> 01:12:56,620
Nu ik wist wat er op het spel staat
als we ons eetpatroon niet veranderen...

1205
01:12:56,990 --> 01:12:59,460
...ging ik terug naar Brooklyn voor hoop.

1206
01:12:59,580 --> 01:13:01,620
Hoe gaat het?
-Goed.

1207
01:13:02,540 --> 01:13:03,500
Goed.

1208
01:13:04,540 --> 01:13:06,960
130 over 80.
-Zie je?

1209
01:13:07,170 --> 01:13:10,340
Heb je het zeven dagen correct gedaan?
-Ja.

1210
01:13:10,470 --> 01:13:11,630
Echt?
-Ja.

1211
01:13:11,840 --> 01:13:13,510
Fijn.
-Na een maal dacht ik niet...

1212
01:13:13,640 --> 01:13:15,970
...ik moet echt even liggen op de bank.

1213
01:13:16,100 --> 01:13:17,470
Ik had veel energie...
-Oké.

1214
01:13:17,600 --> 01:13:20,480
...en ik kon gaan fietsen
of op de loopband lopen...

1215
01:13:20,600 --> 01:13:22,230
...of zo.
-Of een brand blussen.

1216
01:13:23,350 --> 01:13:25,440
Vijf kilo, zei ze.
-Vijf kilogram?

1217
01:13:25,610 --> 01:13:29,070
Ja.
-Je cholesterol was 262.

1218
01:13:29,240 --> 01:13:32,030
Precies.
-Dat is hoger...

1219
01:13:32,160 --> 01:13:33,570
...dan we willen zien.
-Oké.

1220
01:13:33,990 --> 01:13:38,660
Vandaag 176.
-Bijna 100 eraf.

1221
01:13:38,910 --> 01:13:40,250
Dat is geweldig.
-Ja.

1222
01:13:42,120 --> 01:13:46,090
Bedankt.
-Je bloeddruk is met 16 gedaald.

1223
01:13:46,250 --> 01:13:48,130
Supergoed.
-Voor je systole en twee...

1224
01:13:48,300 --> 01:13:52,130
...voor je diastole, dus je hebt nu
130 over 82 in plaats van 146 over 84.

1225
01:13:52,300 --> 01:13:54,050
Super. Boks.
-Ja.

1226
01:13:55,140 --> 01:13:57,760
Je cholesterol was 276.

1227
01:13:58,100 --> 01:13:59,810
Dat is superhoog.

1228
01:13:59,930 --> 01:14:02,190
Ze flipten 'm.
-Flipten ze 'm?

1229
01:14:02,310 --> 01:14:04,190
Bij de huisarts.
-Weet je wat?

1230
01:14:04,310 --> 01:14:08,940
Nu moeten ze 'm flippen,
want nu is je cholesterol 169.

1231
01:14:09,650 --> 01:14:10,690
Dat bedoel ik.

1232
01:14:11,610 --> 01:14:15,660
169?
-107 eraf, gozer.

1233
01:14:15,780 --> 01:14:16,700
Dat is fantastisch.

1234
01:14:18,950 --> 01:14:20,410
Dit zijn de resultaten.

1235
01:14:20,750 --> 01:14:25,120
Na zeven dagen is jullie cholesterol
gemiddeld met 21 gedaald.

1236
01:14:25,630 --> 01:14:28,250
Het gemiddelde gewichtsverlies
was 2,776 kilo.

1237
01:14:28,420 --> 01:14:33,050
Jullie hadden eerst
zulke aderen, nietwaar?

1238
01:14:33,420 --> 01:14:36,340
Nu zijn jullie op weg...

1239
01:14:36,550 --> 01:14:40,810
...naar zulke aderen.
We weten dat doodsoorzaak nummer één...

1240
01:14:40,970 --> 01:14:44,270
...voor brandweermannen in functie
een hartaanval is.

1241
01:14:44,940 --> 01:14:50,400
Dit is een ziekte die door voedsel
is ontstaan en jullie hoeven niet...

1242
01:14:51,070 --> 01:14:52,320
...nog een statistiek te zijn.

1243
01:14:53,530 --> 01:14:58,070
Mijn arts wilde me statine geven
en ik keek ernaar...

1244
01:14:58,740 --> 01:15:03,000
...alsof ik valsspeelde.
Het moest gezonder en duurzamer kunnen.

1245
01:15:03,790 --> 01:15:05,710
Toen ik deze kans kreeg...

1246
01:15:06,830 --> 01:15:07,830
...greep ik hem...

1247
01:15:08,750 --> 01:15:11,420
Als je gezond, natuurlijk,
plantaardig voedsel eet...

1248
01:15:11,630 --> 01:15:15,840
...veranderen je genen. Je krijgt
meer goede genen en minder slechte genen.

1249
01:15:16,340 --> 01:15:19,430
Je genen zijn erfelijk,
maar bepalen niet je lot.

1250
01:15:20,220 --> 01:15:22,520
Zelfs als je ouders, ooms en tantes...

1251
01:15:22,640 --> 01:15:27,100
...aan diabetes, kanker of een hartziekte
stierven, kan jou dit bespaard blijven.

1252
01:15:30,860 --> 01:15:33,280
Als ik hier zit, kom ik omhoog...

1253
01:15:33,780 --> 01:15:35,650
...en geef ik hem een kopstoot.

1254
01:15:36,030 --> 01:15:39,660
Met hulp van mijn nieuwe dieet
ben ik volledig hersteld...

1255
01:15:39,780 --> 01:15:41,660
...en geef ik nu weer les.

1256
01:15:41,780 --> 01:15:42,870
SPECIALE EENHEID

1257
01:15:43,080 --> 01:15:44,790
Of ik pak 'm en doe dit.

1258
01:15:45,160 --> 01:15:46,960
Maar met een nieuw component...

1259
01:15:47,790 --> 01:15:49,040
...interne verdediging.

1260
01:15:49,540 --> 01:15:52,800
Je bloedstroom verbetert.
Dat zorgt voor meer zuurstof...

1261
01:15:52,960 --> 01:15:55,260
...en meer voedingsstoffen
naar de spieren.

1262
01:15:55,380 --> 01:15:57,050
Met nieuwe kennis over voeding...

1263
01:15:57,880 --> 01:16:01,600
...kan ik nu nog beter
levens beschermen dan voorheen.

1264
01:16:02,220 --> 01:16:03,060
Lekker.
-Ja?

1265
01:16:06,810 --> 01:16:11,110
Laatste twee lamskoteletjes
voor vijf pond. Iemand met een vijfje?

1266
01:16:11,270 --> 01:16:12,230
KWALITEITSSLAGER

1267
01:16:19,950 --> 01:16:21,870
Hoe voel je je nu?
-Zeer goed.

1268
01:16:22,950 --> 01:16:27,160
Ik las dat je 85 procent risico loopt
na je eerste hartaanval...

1269
01:16:28,410 --> 01:16:29,580
…om te sterven.

1270
01:16:31,290 --> 01:16:34,800
Dat is een hoog percentage
en daarom voel ik me...

1271
01:16:35,800 --> 01:16:36,840
...zeer gezegend.

1272
01:16:37,050 --> 01:16:40,390
<i>wel gefeliciteerd, lieve papa</i>

1273
01:16:40,550 --> 01:16:43,550
<i>wel gefeliciteerd</i>

1274
01:16:43,760 --> 01:16:44,850
Bedankt.

1275
01:16:46,930 --> 01:16:51,810
We zijn veganistisch gaan eten.
We drinken nu sojamelk.

1276
01:16:52,310 --> 01:16:56,530
Marsha zorgt dat ik groente eet.
Ze staat er nu op.

1277
01:16:57,530 --> 01:16:59,360
Hoe oud ben je?
-Eenenzeventig.

1278
01:16:59,900 --> 01:17:01,030
Eenenzeventig.

1279
01:17:01,240 --> 01:17:03,240
Ik ben één.
-Blij dat ik er ben.

1280
01:17:05,790 --> 01:17:07,040
Hoe gaat het?

1281
01:17:08,620 --> 01:17:12,460
Bruce Lee begreep dat de zoektocht
naar de waarheid alleen nut heeft...

1282
01:17:12,630 --> 01:17:15,290
...als je bereid bent
om actie te ondernemen.

1283
01:17:15,880 --> 01:17:17,590
Je kunt beter het goede voorbeeld geven.

1284
01:17:18,300 --> 01:17:21,930
Mensen zeggen: 'Ik kan geen veganist
worden.' Ik zeg dan: 'Da's een proces.'

1285
01:17:22,140 --> 01:17:24,100
Dit is veganistische chocolade.

1286
01:17:24,300 --> 01:17:26,600
Mensen denken dat als ze iets doen...

1287
01:17:26,720 --> 01:17:29,560
...dat het alles of niets is,
maar dat is niet zo.

1288
01:17:29,770 --> 01:17:32,770
Als je tegen mensen zegt:
'Eet geen vlees meer'...

1289
01:17:32,980 --> 01:17:36,270
...zeggen zij: 'Krijg de kolere.
Wie ben jij om dat te zeggen?'

1290
01:17:36,610 --> 01:17:40,950
Leg het uit en zeg:
'Probeer het eens één keer per week.

1291
01:17:41,150 --> 01:17:42,860
Eet wat minder vlees.'

1292
01:17:44,280 --> 01:17:48,750
Vijftig jaar geleden zei niemand:
'Misschien moet je...

1293
01:17:48,910 --> 01:17:55,750
...proteïne uit groenten halen.'
Nu zijn er veel sporters...

1294
01:17:58,000 --> 01:18:01,340
...professionele sporters
in allerlei disciplines...

1295
01:18:01,470 --> 01:18:06,470
...die zeer goed presteren
zonder dierlijke producten te eten.

1296
01:18:08,260 --> 01:18:11,600
Lewis Hamilton wint
de Grand Prix van Duitsland.

1297
01:18:11,980 --> 01:18:15,940
We willen ons goed voelen.
We willen er goed en energiek uitzien.

1298
01:18:16,060 --> 01:18:18,110
Je moet de goede brandstof binnenkrijgen.

1299
01:18:18,780 --> 01:18:21,280
Ik heb me nog nooit zo goed gevoeld.

1300
01:18:24,110 --> 01:18:27,580
Bij de 20, terug naar de 15
en Matthews is vrij.

1301
01:18:27,700 --> 01:18:30,410
Meteen een touchdown voor de Titans.

1302
01:18:31,200 --> 01:18:36,000
Zo'n comeback heb ik nog nooit gezien.
Echt onwerkelijk.

1303
01:18:36,330 --> 01:18:38,460
Dit is ons beste seizoen
in 15 jaar geweest.

1304
01:18:38,880 --> 01:18:41,800
Neergehaald door Orakpo en Derrick Morgan.

1305
01:18:42,170 --> 01:18:44,680
Veertien mannen aten plantaardig.

1306
01:18:44,840 --> 01:18:47,640
Jurrell Casey. Brian Orakpo.

1307
01:18:48,550 --> 01:18:51,600
De Titans hebben zeer goed verdedigd.

1308
01:18:52,270 --> 01:18:53,680
Mijn hemel.

1309
01:18:53,850 --> 01:18:59,360
Tien of meer tackles voor Derrick Morgan.
Dit is zijn beste seizoen ooit.

1310
01:18:59,650 --> 01:19:03,990
De Titans gaan naar de play-offs.
-Het is gelukt.

1311
01:19:04,610 --> 01:19:08,280
De winst op mijn verjaardag was
mijn hoogtepunt tot nu toe.

1312
01:19:08,530 --> 01:19:11,490
Iedereen praat over de verdediging
en het dieet.

1313
01:19:13,080 --> 01:19:15,500
Het waren de burrito's als ontbijt.

1314
01:19:15,830 --> 01:19:18,170
Echt waar. Daarmee haal je de play-offs.

1315
01:19:21,670 --> 01:19:24,420
3267 KILOMETER - DAG 43

1316
01:19:28,680 --> 01:19:30,600
Toen Scott Mount Katahdin bereikte...

1317
01:19:30,810 --> 01:19:34,520
...kwamen mensen vanwege
zijn doorzettingsvermogen hem steunen.

1318
01:19:39,980 --> 01:19:43,610
Maar na 46 dagen
en bijna 3540 kilometer...

1319
01:19:43,740 --> 01:19:46,650
...had Scott nog maar een paar uur
om het record te breken.

1320
01:19:48,740 --> 01:19:51,910
Dit is het zwaarste gewicht
dat iemand ooit heeft gedragen...

1321
01:19:52,040 --> 01:19:56,410
...op zijn of haar schouders.
Patrik zal gaan voor 555 kilo...

1322
01:19:56,660 --> 01:20:02,340
...oftewel 1224 pond. Dit is
een officieel Guinness-wereldrecord.

1323
01:20:04,460 --> 01:20:07,090
De potentie van
het menselijk lichaam is enorm.

1324
01:20:08,800 --> 01:20:14,470
Je kunt uit het diepste dal klimmen,
als je maar vooruit blijft gaan.

1325
01:20:16,100 --> 01:20:17,140
Ik ga dit doen.

1326
01:20:25,570 --> 01:20:26,740
Daar gaan we.

1327
01:20:27,700 --> 01:20:29,410
Wereldrecordpoging.

1328
01:20:29,780 --> 01:20:33,700
Scott Jurek is een van
's werelds beste ultramarathonlopers.

1329
01:20:33,950 --> 01:20:36,580
Zijn meest recente missie:
de Appalachian Trail.

1330
01:20:36,790 --> 01:20:39,750
De meeste hardlopers doen daar
vijf tot zeven maanden over.

1331
01:20:40,210 --> 01:20:44,800
Jurek deed het in 46 dagen,
acht uur en zeven minuten.

1332
01:20:45,590 --> 01:20:48,300
Drie uur sneller dan het vorige record.

1333
01:21:13,490 --> 01:21:15,160
Veganistenkracht.

1334
01:21:17,290 --> 01:21:18,330
Ik heb 't geflikt.

1335
01:21:20,250 --> 01:21:23,170
Het gaat er niet om
dat je de sterkste of grootste bent.

1336
01:21:24,500 --> 01:21:28,010
Het gaat erom
wat je met je sterkte doet...

1337
01:21:28,170 --> 01:21:31,180
...en wat je met de kracht doet
die je hebt.

1338
01:21:36,640 --> 01:21:41,230
#CHANGEYOURGAME OP:
WWW.GAMECHANGERSMOVIE.COM

1339
01:22:06,960 --> 01:22:12,760
Ik begin mijn dag met een
zeer grote smoothie. Wat groente erin...

1340
01:22:12,930 --> 01:22:15,760
...zoals kool, spinazie,
wat erwtenproteïne.

1341
01:22:17,600 --> 01:22:20,640
Pannenkoeken, want ik eet ontbijteten
de hele dag door.

1342
01:22:20,770 --> 01:22:22,520
Dit kun je te allen tijde eten.

1343
01:22:22,640 --> 01:22:27,020
Ik hou van geroosterd brood met pindakaas.
Als lunch een vegetarische burger.

1344
01:22:27,190 --> 01:22:29,820
Ik houd van avocado's.
Ik ben er verslaafd aan.

1345
01:22:30,190 --> 01:22:34,030
Een grote salade met groente en quinoa.
Ik noem het de Trogschaal.

1346
01:22:34,200 --> 01:22:37,450
Als avondeten iets Japans of Mexicaans.

1347
01:22:37,620 --> 01:22:40,870
Ik houd van Indiaas eten en Thaise curry.

1348
01:22:41,160 --> 01:22:43,960
Ik houd van pizza. Als ik ga bikken...

1349
01:22:44,120 --> 01:22:48,040
...dan wil ik lasagne.
-Houd je van kipnuggets?

1350
01:22:48,170 --> 01:22:50,130
Neem veganistische. Of gehaktballen.

1351
01:22:50,460 --> 01:22:55,340
Ze hebben veganistische gehaktballen.
-Veel pizza, pasta en burgers.

1352
01:22:55,510 --> 01:22:57,470
Soms zelfs tegelijkertijd.