1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX

2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX

3
00:00:21,980 --> 00:00:25,234
8 CZERWCA 1990

4
00:00:25,317 --> 00:00:26,610
Dobra, od początku.

5
00:00:32,866 --> 00:00:36,119
<i>Budzi się...</i> Możemy zaśpiewać...
Rozumiesz, co mam na myśli?

6
00:00:36,245 --> 00:00:38,789
Tak samo, ale bez tego ozdobnika na końcu.

7
00:00:38,872 --> 00:00:39,748
Tak.

8
00:00:39,873 --> 00:00:42,584
<i>- Budzi się miasteczko</i>
- Tak!

9
00:00:42,709 --> 00:00:44,336
BELLA

10
00:00:44,419 --> 00:00:46,588
Wiejski świat, tak?

11
00:00:46,797 --> 00:00:49,675
- Wiejski świat.
- Zapomniany wiejski świat.

12
00:00:49,758 --> 00:00:50,634
Tak.

13
00:00:57,516 --> 00:01:01,895
<i>Jak co dnia budzi się miasteczko</i>

14
00:01:02,563 --> 00:01:07,109
<i>Świtu blask z powiek kradnie sen</i>

15
00:01:08,068 --> 00:01:12,447
<i>Jak co dnia wszyscy ludzie rześko</i>

16
00:01:13,031 --> 00:01:17,327
<i>Wstają tu, by rzec</i>

17
00:01:18,287 --> 00:01:19,830
<i>- Bonjour</i>
<i>- Bonjour</i>

18
00:01:19,955 --> 00:01:21,873
<i>- Bonjour, bonjour</i>
<i>- Bonjour</i>

19
00:01:22,082 --> 00:01:23,667
<i>Latem roku 1990...</i>

20
00:01:23,792 --> 00:01:25,127
PRODUCENT, PIĘKNA I BESTIA

21
00:01:25,210 --> 00:01:27,087
<i>...zebraliśmy się w Nowym Jorku,</i>
<i>by nagrać piosenki</i>

22
00:01:27,170 --> 00:01:28,422
<i>do </i>Pięknej i Bestii.

23
00:01:29,047 --> 00:01:33,385
<i>Howard Ashman i Alan Menken</i>
<i>mieli już na koncie Oscary,</i>

24
00:01:33,468 --> 00:01:37,306
<i>Złote Globy i Grammy</i>
<i>i potrafili poruszyć wyobraźnię</i>

25
00:01:37,389 --> 00:01:38,390
<i>całego pokolenia.</i>

26
00:01:39,808 --> 00:01:43,895
<i>Od pierwszej chwili kiedy ją ujrzałem</i>

27
00:01:44,062 --> 00:01:47,065
<i>Wiedziałem, miłość musi przyjść</i>

28
00:01:47,316 --> 00:01:51,403
<i>Tylko ona, prosty fakt</i>
<i>Równie piękna jest jak ja</i>

29
00:01:51,486 --> 00:01:54,531
<i>Więc zdobędę ją i musi za mnie wyjść</i>

30
00:01:58,869 --> 00:02:01,246
<i>Wiedzieliśmy, że to wyjątkowy dzień.</i>

31
00:02:01,496 --> 00:02:05,959
<i>Ale nie zdawaliśmy sobie sprawy,</i>
<i>że za dziewięć miesięcy Howard odejdzie.</i>

32
00:02:10,505 --> 00:02:14,051
<i>Wychowywaliśmy się z Howardem</i>
<i>na ulicy Flannery Lane...</i>

33
00:02:14,176 --> 00:02:15,677
SIOSTRA HOWARDA

34
00:02:15,761 --> 00:02:18,388
<i>...w Baltimore. To była ulica szeregowców.</i>

35
00:02:18,472 --> 00:02:21,391
<i>Rząd dziesięciu domów,</i>

36
00:02:21,516 --> 00:02:24,645
<i>przerwa i kolejny rząd dziesięciu domów.</i>

37
00:02:26,438 --> 00:02:31,276
<i>Howard uwielbiał opowiadać historie,</i>
<i>a moim zadaniem jako młodszej siostry</i>

38
00:02:31,610 --> 00:02:33,862
<i>było ich słuchanie.</i>

39
00:02:35,113 --> 00:02:39,993
<i>Często zostawaliśmy sami w domu</i>
<i>i Howard mnie pilnował.</i>

40
00:02:40,369 --> 00:02:44,665
<i>Kiedyś powiedział: „Poczekaj tu”</i>
<i>i zostawił mnie na dole,</i>

41
00:02:45,123 --> 00:02:49,336
<i>a ja słyszałam go na górze.</i>
<i>Słyszałam, jak zamyka drzwi,</i>

42
00:02:49,461 --> 00:02:53,799
<i>że coś się dzieje, a on wziął</i>
<i>z łazienki turecki ręcznik</i>

43
00:02:53,924 --> 00:02:56,677
<i>i owinął go sobie wokół głowy jak turban.</i>

44
00:02:57,511 --> 00:03:01,348
<i>Zawołał mnie do swojego pokoju,</i>
<i>który był na szczycie długich,</i>

45
00:03:01,431 --> 00:03:07,479
<i>wąskich i stromych schodów.</i>
<i>Światła w jego pokoju były zgaszone,</i>

46
00:03:07,604 --> 00:03:09,064
<i>a okna zasłonięte.</i>

47
00:03:09,523 --> 00:03:11,358
<i>Pamiętam, że paliło się lekkie światło.</i>

48
00:03:11,692 --> 00:03:16,363
<i>Przykrył czymś klosze</i>
<i>i zaczął mnie oprowadzać,</i>

49
00:03:16,446 --> 00:03:19,866
<i>ale to już nie był jego pokój.</i>
<i>Oprowadzał mnie po krainie,</i>

50
00:03:19,991 --> 00:03:20,951
<i>którą sam stworzył.</i>

51
00:03:29,918 --> 00:03:34,172
<i>Użył plastikowych kowbojów,</i>
<i>Indian i żołnierzyków,</i>

52
00:03:34,506 --> 00:03:37,884
<i>ale pomalował je, pokrył chusteczkami</i>

53
00:03:38,093 --> 00:03:41,888
<i>i brokatem, zrobił z nich bohaterów</i>

54
00:03:42,055 --> 00:03:46,017
<i>własnego pomysłu, o wiele bardziej</i>
<i>interesujących niż kowboje i Indianie.</i>

55
00:03:46,476 --> 00:03:49,980
<i>Do tego przygotował scenki,</i>
<i>stworzył miniaturowy świat.</i>

56
00:03:51,064 --> 00:03:53,775
<i>Scena po scenie opowiadał mi,</i>

57
00:03:53,859 --> 00:03:55,068
<i>na co właśnie patrzę.</i>

58
00:03:55,444 --> 00:03:58,196
<i>„Patrz tam, Dzwoneczek”</i>
<i>albo „Tu jest Piotruś Pan</i>

59
00:03:58,321 --> 00:04:03,118
<i>„i Tygrysia Lilia”. W jednej scence</i>
<i>wykorzystał lustro,</i>

60
00:04:03,201 --> 00:04:07,497
<i>które miało udawać jezioro albo lodowisko.</i>

61
00:04:08,540 --> 00:04:11,960
<i>Użył całej swej kreatywności,</i>
<i>by to stworzyć.</i>

62
00:04:12,753 --> 00:04:17,632
<i>Chciał zabrać mnie do miejsca,</i>
<i>które nie przypominało żadnego z tych,</i>

63
00:04:17,883 --> 00:04:21,636
<i>które znaliśmy z hrabstwa Baltimore</i>
<i>w Marylandzie.</i>

64
00:04:22,512 --> 00:04:28,185
<i>W ten sposób Howard świetnie się bawił</i>

65
00:04:28,769 --> 00:04:32,814
<i>i zabierał innych w tę wspaniałą podróż.</i>

66
00:04:35,025 --> 00:04:36,151
MATKA HOWARDA

67
00:04:36,234 --> 00:04:38,028
<i>Howard lubił występować w ogrodzie,</i>

68
00:04:38,153 --> 00:04:42,783
<i>pisał sztuki i je obsadzał</i>
<i>wszystkimi dzieciakami z sąsiedztwa.</i>

69
00:04:43,450 --> 00:04:45,911
<i>Wszystkie prześcieradła, stare pościele</i>

70
00:04:45,994 --> 00:04:50,332
<i>przerabiał na kurtyny i kostiumy,</i>
<i>więc niczego nie mogłam wyrzucać.</i>

71
00:04:52,751 --> 00:04:54,461
<i>Tata nazywał się Ray Ashman.</i>

72
00:04:54,544 --> 00:04:55,545
OJCIEC HOWARDA

73
00:04:55,629 --> 00:05:00,300
<i>Parał się wieloma rzeczami,</i>
<i>ale szczególnie zapamiętałam,</i>

74
00:05:00,383 --> 00:05:06,723
<i>jak pracował w fabryce wafli do lodów,</i>
<i>które musiał rozwozić.</i>

75
00:05:10,435 --> 00:05:14,773
<i>Gdy powiedziałam, że Howard</i>
<i>powinien zapisać się na lekcje tańca,</i>

76
00:05:15,106 --> 00:05:18,902
<i>jego ojciec powiedział,</i>
<i>że chłopcy nie uczą się tańczyć.</i>

77
00:05:19,778 --> 00:05:22,447
<i>Tata był bardzo zabawnym człowiekiem.</i>

78
00:05:22,572 --> 00:05:25,450
<i>Nauczył mnie opowiadać historie.</i>

79
00:05:25,534 --> 00:05:30,747
<i>Kiedyś opowiedziałam mu dowcip,</i>
<i>który go rozśmieszył, a następnego dnia</i>

80
00:05:30,831 --> 00:05:34,000
<i>przerobił go na historię</i>

81
00:05:34,125 --> 00:05:35,126
<i>o sobie samym.</i>

82
00:05:35,377 --> 00:05:38,338
<i>Nie mówił „Wchodzi facet do baru”,</i>

83
00:05:38,421 --> 00:05:40,464
<i>tylko „Nie uwierzycie,</i>
<i>wchodzę do baru...”.</i>

84
00:05:40,584 --> 00:05:41,700
<i>Taki właśnie był tata.</i>

85
00:05:42,467 --> 00:05:44,928
<i>Próbował zabierać Howarda na ryby,</i>

86
00:05:45,387 --> 00:05:48,640
<i>zainteresować go baseballem,</i>
<i>ale Howard się do tego nie palił.</i>

87
00:05:49,683 --> 00:05:52,727
<i>Pojechali na ryby, usiedli na brzegu,</i>
<i>zarzucili wędkę</i>

88
00:05:52,811 --> 00:05:56,857
<i>i tak sobie siedzieli, ale Howard nie...</i>

89
00:05:57,065 --> 00:06:00,151
<i>Ray też nie był wybitnym wędkarzem,</i>
<i>ale sądził, że to jest coś, co robi się,</i>

90
00:06:00,235 --> 00:06:02,320
<i>gdy ma się syna, że trzeba to robić.</i>

91
00:06:03,280 --> 00:06:06,032
<i>Siedział tak i patrzył na Howarda,</i>
<i>a Howard na niego i zapytał:</i>

92
00:06:06,116 --> 00:06:08,660
<i>„Howard, dobrze się bawisz?”,</i>
<i>a Howard na to: „Nie, tato.</i>

93
00:06:08,743 --> 00:06:10,787
<i>„A ty?”. A on: „Nie. Wracajmy do domu”.</i>

94
00:06:11,329 --> 00:06:13,415
<i>Więc wrócili do domu z pustymi rękami.</i>

95
00:06:14,332 --> 00:06:17,961
<i>Mama była półprofesjonalną śpiewaczką.</i>

96
00:06:18,420 --> 00:06:22,966
<i>Kiedyś śpiewała w lokalnej telewizji.</i>
<i>Na początku to ona była gwiazdą.</i>

97
00:06:23,091 --> 00:06:27,178
<i>Potem ten tytuł przeszedł na Howarda,</i>
<i>ale od zawsze mieliśmy coś wspólnego</i>

98
00:06:27,262 --> 00:06:28,263
<i>z show-biznesem.</i>

99
00:06:28,555 --> 00:06:32,350
<i>Gdy Howard miał sześć lat,</i>
<i>poszliśmy na przedstawienie.</i>

100
00:06:33,268 --> 00:06:35,437
<i>To było przestawienie dla dzieci</i>
<i>i grały w nim dzieci.</i>

101
00:06:35,729 --> 00:06:37,856
<i>Gdy weszły na scenę i zaczęły grać,</i>

102
00:06:37,939 --> 00:06:41,693
<i>Howard szturchnął mnie i powiedział:</i>
<i>„Mamusiu, chcę to robić. Byłoby fajnie”.</i>

103
00:06:42,485 --> 00:06:44,613
<i>Więc dowiedziałam się, jak może to robić</i>

104
00:06:44,696 --> 00:06:47,157
<i>i przedstawiłam go paru osobom.</i>
<i>Zapisaliśmy go do CTA,</i>

105
00:06:47,949 --> 00:06:50,660
<i>Dziecięcego Towarzystwa Teatralnego,</i>
<i>pomyślałam, że to coś dla niego,</i>

106
00:06:50,744 --> 00:06:53,747
<i>bo lubił udawać wszystkie postaci.</i>

107
00:06:53,830 --> 00:06:57,000
<i>W </i>Piotrusiu Panie<i> mógł grać Kapitana Haka</i>
<i>i każdego, kogo tylko chciał.</i>

108
00:06:57,083 --> 00:06:59,586
<i>Wystarczyło powiedzieć: „Howard,</i>
<i>zagraj to i to”, a on to robił.</i>

109
00:07:00,462 --> 00:07:03,256
<i>Miałem wielu znajomych,</i>
<i>którzy grali na pianinie.</i>

110
00:07:03,340 --> 00:07:06,343
<i>Razem odgrywaliśmy partie wokalne</i>
<i>z Rodgersa i Hammersteina.</i>

111
00:07:06,426 --> 00:07:09,971
<i>Potem zobaczyłam </i>Gypsy
<i>z Mitzi Green w teatrze Forda.</i>

112
00:07:11,890 --> 00:07:14,559
<i>Nie pamiętam, kto grał w </i>My Fair Lady,
<i>ale oczywiście, to też.</i>

113
00:07:14,643 --> 00:07:17,646
<i>Całe moje pokolenie dorastało</i>
<i>na tych samych przedstawieniach,</i>

114
00:07:17,771 --> 00:07:20,106
<i>a ja się w nich zakochałem.</i>

115
00:07:20,523 --> 00:07:25,236
<i>Pisał wiersze na każdą okazję.</i>
<i>Urodziny, święta, rocznice.</i>

116
00:07:25,779 --> 00:07:27,261
<i>Potem wiersze przerodziły się w historie.</i>

117
00:07:28,261 --> 00:07:31,473
<i>Historie przerodziły się w sztuki</i>
<i>i teksty piosenek...</i>

118
00:07:32,341 --> 00:07:34,371
<i>...które zawsze opowiadały historię.</i>

119
00:07:34,871 --> 00:07:37,707
<i>W wieku 14 lat pisałem</i>
<i>musicale o wszystkim.</i>

120
00:07:37,791 --> 00:07:40,001
<i>W szkole średniej</i>

121
00:07:40,085 --> 00:07:45,507
<i>wyśpiewywałem nawet listy zakupów,</i>
<i>to stało się moim hobby.</i>

122
00:07:46,424 --> 00:07:50,011
<i>Howard i ja jako pierwsi w rodzinie</i>
<i>poszliśmy na studia.</i>

123
00:07:50,470 --> 00:07:54,182
<i>Nasi rodzice nie mówili:</i>
<i>„Jeśli chcesz zająć się teatrem,</i>

124
00:07:54,307 --> 00:07:57,811
<i>„powinieneś skończyć Yale”.</i>

125
00:07:58,019 --> 00:08:01,564
<i>Pierwszy rok Howard studiował</i>
<i>na Uniwersytecie Bostońskim,</i>

126
00:08:01,690 --> 00:08:03,149
<i>a następnie przeniósł się na Goddard,</i>

127
00:08:03,316 --> 00:08:06,486
<i>o którym mówi się,</i>
<i>że to najbardziej luzacki i szalony</i>

128
00:08:06,569 --> 00:08:10,699
<i>koledż znany ludzkości,</i>
<i>nie mają tam nawet ocen.</i>

129
00:08:10,782 --> 00:08:13,243
<i>Totalna swoboda.</i>

130
00:08:13,660 --> 00:08:17,789
<i>Wydawał się tam szczęśliwy,</i>
<i>dużo grał w teatrze,</i>

131
00:08:17,998 --> 00:08:21,626
<i>zajął się też teatrem eksperymentalnym.</i>

132
00:08:21,710 --> 00:08:23,795
<i>Moja mama widziała go</i>

133
00:08:23,920 --> 00:08:26,047
<i>wijącego się nago po ziemi,</i>

134
00:08:26,131 --> 00:08:29,009
<i>na jej oczach, to nie było przyjemne</i>

135
00:08:29,134 --> 00:08:30,385
<i>dla żadnego z nich.</i>

136
00:08:30,468 --> 00:08:34,139
<i>Lato spędził z grupą teatralną,</i>
<i>gdzie poznał Stuarta White'a.</i>

137
00:08:34,305 --> 00:08:37,183
<i>Wtedy nazywano go Snooze. Snooze White.</i>

138
00:08:37,267 --> 00:08:39,644
<i>Snooze też był z Baltimore, ale...</i>

139
00:08:39,769 --> 00:08:41,312
<i>nie znali się wcześniej.</i>

140
00:08:42,063 --> 00:08:43,648
DYREKTOR TEATRU WPA

141
00:08:43,732 --> 00:08:47,527
<i>W pewnym momencie tego lata zostali parą.</i>

142
00:08:48,903 --> 00:08:55,827
<i>Stuart był wulkanem energii,</i>
<i>był jak chochlik.</i>

143
00:08:56,119 --> 00:09:02,625
<i>Był wspaniałym aktorem,</i>
<i>ale jego pasją była reżyseria</i>

144
00:09:02,709 --> 00:09:04,711
<i>i to właśnie tym chciał się zajmować.</i>

145
00:09:04,794 --> 00:09:06,671
<i>Zakochali się w sobie.</i>

146
00:09:07,213 --> 00:09:12,635
<i>Gdy przyszło do wyboru</i>
<i>studiów podyplomowych,</i>

147
00:09:12,719 --> 00:09:15,680
<i>obaj wybrali Indianę,</i>
<i>obaj dostali stypendia,</i>

148
00:09:15,764 --> 00:09:18,433
<i>będąc członkami</i>
<i>profesjonalnej grupy aktorskiej,</i>

149
00:09:19,184 --> 00:09:24,064
<i>i zaczęli wspólne życie.</i>
<i>Zbudowali sobie wspólny dom.</i>

150
00:09:24,647 --> 00:09:27,067
<i>Howard wydawał się wtedy</i>
<i>bardzo szczęśliwy.</i>

151
00:09:27,859 --> 00:09:30,737
<i>Poznałam Howarda w 1971 roku...</i>

152
00:09:30,820 --> 00:09:32,489
PRZYJACIÓŁKA I WSPÓŁPRACOWNICZKA

153
00:09:32,572 --> 00:09:35,658
<i>...na wydziale teatralnym</i>
<i>Uniwersytetu Indiana.</i>

154
00:09:36,451 --> 00:09:41,790
<i>Byłam na pierwszym roku, a on był aktorem</i>

155
00:09:42,707 --> 00:09:43,708
<i>w Indiana Touring Company.</i>

156
00:09:43,833 --> 00:09:46,878
<i>Nie uważał się za aktora.</i>

157
00:09:46,961 --> 00:09:50,799
<i>Był świetnym aktorem,</i>
<i>ale nie to chciał robić.</i>

158
00:09:50,924 --> 00:09:52,801
<i>Chciał pisać i reżyserować.</i>

159
00:09:53,885 --> 00:09:58,056
<i>Robił magistra ze scenopisarstwa</i>

160
00:09:58,139 --> 00:10:01,598
<i>i zamierzał wystawić</i>
<i>swoją wersję </i>Królowej Śniegu.

161
00:10:01,893 --> 00:10:05,271
<i>Zamierzał napisać teksty piosenek</i>
<i>i wyreżyserować przedstawienie.</i>

162
00:10:05,647 --> 00:10:09,818
<i>Wszyscy chcieli wziąć udział</i>

163
00:10:09,943 --> 00:10:10,944
<i>w tej produkcji.</i>

164
00:10:11,986 --> 00:10:16,699
<i>Howard był bardzo charyzmatyczny</i>
<i>i zawsze miał wokół siebie</i>

165
00:10:16,825 --> 00:10:18,243
<i>najróżniejszego rodzaju fanów.</i>

166
00:10:19,119 --> 00:10:24,290
<i>Howard miał w sobie</i>
<i>jakąś dziką... żywotność.</i>

167
00:10:25,125 --> 00:10:29,546
<i>Za to Stuart był na swój</i>
<i>chłopięcy sposób ekstrawagancki.</i>

168
00:10:30,839 --> 00:10:34,050
<i>Razem przyciągali do siebie</i>

169
00:10:34,217 --> 00:10:38,179
<i>całe rzesze ludzi.</i>

170
00:10:38,721 --> 00:10:43,226
<i>Stuart i Howard byli siłą,</i>
<i>z którą należało się liczyć.</i>

171
00:10:43,810 --> 00:10:46,938
<i>Świetnie się uzupełniali,</i>
<i>bo Howard chciał pisać,</i>

172
00:10:47,147 --> 00:10:50,692
<i>a Stuart reżyserować, więc razem</i>

173
00:10:50,817 --> 00:10:54,028
<i>skończyli uniwersytet</i>
<i>i przenieśli się do Nowego Jorku.</i>

174
00:10:59,576 --> 00:11:04,998
<i>Nowy Jork lat 70. był straszny i brudny.</i>

175
00:11:05,331 --> 00:11:06,875
<i>Był przerażający.</i>

176
00:11:07,000 --> 00:11:10,879
<i>Jednocześnie wytworny i groźny.</i>

177
00:11:11,087 --> 00:11:13,548
<i>Parę razy mnie napadnięto,</i>
<i>ale było tam tyle energii...</i>

178
00:11:13,673 --> 00:11:14,674
AUTOR TEKSTÓW

179
00:11:14,757 --> 00:11:17,218
<i>...tyle kreatywności, że aż było ją czuć.</i>

180
00:11:20,430 --> 00:11:24,559
<i>Howard nie obracał się w nowojorskim</i>
<i>towarzystwie związanym z teatrem.</i>

181
00:11:24,767 --> 00:11:28,563
<i>Nie miał takich znajomości</i>
<i>jak aktorzy i reżyserzy</i>

182
00:11:28,646 --> 00:11:30,648
<i>związani z Yale.</i>

183
00:11:31,107 --> 00:11:35,028
<i>Przyjaźnił się tylko ze starymi znajomymi</i>
<i>z Uniwersytetu Indiana,</i>

184
00:11:35,153 --> 00:11:36,821
<i>a my byliśmy nikim.</i>

185
00:11:37,780 --> 00:11:39,949
<i>Po przyjeździe do Nowego Jorku</i>
<i>zacząłem pracować</i>

186
00:11:40,033 --> 00:11:42,660
<i>jako pisarz, bo tym się wtedy zajmowałem,</i>

187
00:11:42,785 --> 00:11:45,622
<i>i z początku udało mi się</i>
<i>wyprodukować kilka sztuk.</i>

188
00:11:45,705 --> 00:11:46,956
<i>Głównie jednoaktowych.</i>

189
00:11:47,540 --> 00:11:50,460
<i>Gdy przeniósł się do Nowego Jorku,</i>
<i>na takich rzeczach nie dało się</i>

190
00:11:50,543 --> 00:11:53,379
<i>dobrze zarobić, więc zaczął myśleć:</i>

191
00:11:53,463 --> 00:11:56,424
<i>„Z teatru nic nie będzie,</i>
<i>może znajdę pracę</i>

192
00:11:56,507 --> 00:11:57,508
<i>„w branży wydawniczej”.</i>

193
00:11:57,675 --> 00:12:01,554
<i>Pisał streszczenia książek na okładki,</i>
<i>bo potrzebował pieniędzy.</i>

194
00:12:01,930 --> 00:12:05,391
<i>Miał redagować Album Klubu Myszki Miki</i>

195
00:12:05,516 --> 00:12:09,771
<i>i był w siódmym niebie,</i>
<i>bo oglądał ten program jako dziecko</i>

196
00:12:09,854 --> 00:12:15,526
<i>i go wprost uwielbiał.</i>
<i>Miał jechać do Kalifornii,</i>

197
00:12:15,610 --> 00:12:20,823
<i>by pracować nad nim w siedzibie Disneya</i>
<i>i to był jego ukochany projekt.</i>

198
00:12:21,241 --> 00:12:24,702
<i>Ale w sercu nie chciał być redaktorem.</i>

199
00:12:24,869 --> 00:12:26,746
<i>Chciał pisać i reżyserować.</i>

200
00:12:27,703 --> 00:12:32,210
<i>Sztuka przyciągała wielu młodych ludzi,</i>

201
00:12:32,669 --> 00:12:36,631
<i>którzy nie mogli robić tego,</i>
<i>o czym marzyli,</i>

202
00:12:36,714 --> 00:12:39,175
<i>więc zakładali własne instytucje.</i>

203
00:12:39,759 --> 00:12:42,470
<i>Pewnego dnia Howard zadzwonił</i>
<i>i mówi: „Co sądzisz o założeniu</i>

204
00:12:42,595 --> 00:12:45,223
<i>„własnego teatru?”. A ja na to: „Pewnie”.</i>

205
00:12:45,598 --> 00:12:46,474
LIPIEC 1977

206
00:12:46,557 --> 00:12:53,231
<i>Stuart go znalazł. To był loft,</i>
<i>jakby teatralna sala lekcyjna.</i>

207
00:12:53,398 --> 00:12:54,732
<i>Mieściła się na drugim piętrze.</i>

208
00:12:54,857 --> 00:13:01,823
<i>WPA był obskurnym teatrem.</i>
<i>Było tam ciemno, ponuro,</i>

209
00:13:01,906 --> 00:13:04,117
<i>a pod nim mieściła się</i>

210
00:13:04,200 --> 00:13:06,703
<i>jakaś paskudna ciastkarnia.</i>

211
00:13:07,829 --> 00:13:12,875
<i>Wtedy wszyscy nam to odradzali.</i>

212
00:13:13,334 --> 00:13:17,463
<i>„Dolna Piąta Aleja to wymarła</i>
<i>część miasta, nic tam nie ma”.</i>

213
00:13:18,131 --> 00:13:22,969
<i>„Ludzie tam nie przyjdą, w nocy</i>
<i>jest tam strasznie. Nie róbcie tego”.</i>

214
00:13:23,928 --> 00:13:28,766
<i>Ostatnie piętro zajął</i>
<i>koreański dom publiczny</i>

215
00:13:28,891 --> 00:13:33,438
<i>i nie muszę mówić, że był popularniejszy</i>
<i>niż którykolwiek inny biznes w budynku.</i>

216
00:13:33,688 --> 00:13:38,276
<i>Przekształcili tę dziurę,</i>
<i>jedno, wielkie nic</i>

217
00:13:38,651 --> 00:13:42,488
<i>w teatr typu black box.</i>

218
00:13:43,281 --> 00:13:49,120
<i>Mieliśmy dobrą przestrzeń na scenę</i>
<i>i miejsca dla 99 widzów.</i>

219
00:13:49,912 --> 00:13:53,714
<i>Ja miałem być dyrektorem zarządzającym.</i>

220
00:13:54,792 --> 00:13:58,921
<i>Howard i Stuart dzielili obowiązki</i>
<i>dyrektora artystycznego.</i>

221
00:14:00,006 --> 00:14:01,090
<i>Howard...</i>

222
00:14:02,133 --> 00:14:05,053
<i>wybierał sztuki, Stuart je reżyserował,</i>

223
00:14:05,261 --> 00:14:10,516
<i>ten teatr był ich placem zabaw.</i>

224
00:14:11,893 --> 00:14:13,061
KOMPOZYTOR

225
00:14:13,144 --> 00:14:17,315
<i>To był ich święty klub.</i>
<i>Było tam bardzo przytulnie.</i>

226
00:14:17,398 --> 00:14:21,736
<i>Niemal jak w jakimś teatralnym klasztorze.</i>

227
00:14:22,278 --> 00:14:23,821
MANAGER - SKLEPIK Z HORRORAMI

228
00:14:23,946 --> 00:14:26,324
<i>To było jedno z tych wyjątkowych,</i>
<i>magicznych miejsc,</i>

229
00:14:26,407 --> 00:14:28,576
<i>gdzie wszystko było możliwe.</i>

230
00:14:28,993 --> 00:14:34,457
<i>Dla nich Broadway nie był szczytem,</i>
<i>byli niesamowitym ruchem</i>

231
00:14:34,540 --> 00:14:36,167
<i>off-off-broadwayowskim.</i>

232
00:14:38,961 --> 00:14:42,757
<i>Nowy Jork obudził coś w Stuarcie.</i>

233
00:14:43,508 --> 00:14:48,012
<i>Nagle stał się bardzo niedojrzały,</i>

234
00:14:48,096 --> 00:14:52,767
<i>zaczął szukać przygód.</i>

235
00:14:53,101 --> 00:14:54,644
<i>Szczególnie seksualnych.</i>

236
00:14:55,561 --> 00:14:58,606
<i>Howard wolał domowe zacisze.</i>

237
00:14:59,482 --> 00:15:03,694
<i>Akceptował to, póki coś w nim nie pękło.</i>

238
00:15:03,945 --> 00:15:09,492
<i>Czasem nazywał Howarda „babcią”,</i>
<i>bo Howard był jak jego rodzic,</i>

239
00:15:09,659 --> 00:15:14,539
<i>a Stuart wolał się bawić.</i>

240
00:15:14,747 --> 00:15:18,167
<i>„Nowy Jorku, nadchodzę”.</i>

241
00:15:19,085 --> 00:15:23,214
<i>Miałem w Stuarcie kochanka,</i>
<i>ale nie współpracownika.</i>

242
00:15:24,340 --> 00:15:27,802
<i>Był wciąż nietrzeźwy. Ciągle pił.</i>

243
00:15:28,344 --> 00:15:33,224
<i>Spotykał się z innymi.</i>
<i>Mieliśmy prawie po 30 lat.</i>

244
00:15:33,850 --> 00:15:36,644
<i>A on nie przepracował ani dnia.</i>

245
00:15:37,937 --> 00:15:40,022
<i>Stuart miał osobowość autodestrukcyjną.</i>

246
00:15:41,149 --> 00:15:44,777
<i>Pewnego dnia szliśmy Ósmą Aleją,</i>
<i>rozmawiając o tym, że się starzejemy,</i>

247
00:15:45,027 --> 00:15:48,239
<i>a on powiedział:</i>
<i>„Nie mam zamiaru dożyć 39 lat”.</i>

248
00:15:49,532 --> 00:15:54,704
<i>Howard powiedział, że stworzył ten teatr,</i>

249
00:15:54,787 --> 00:15:57,039
<i>by ratować ich związek.</i>

250
00:15:58,082 --> 00:15:59,292
<i>Ale się nie udało.</i>

251
00:15:59,500 --> 00:16:05,173
<i>Zerwali i to odbiło się na rodzinie,</i>

252
00:16:05,298 --> 00:16:09,260
<i>bo musieliśmy wybierać strony,</i>
<i>jak po rozwodzie.</i>

253
00:16:11,637 --> 00:16:14,432
<i>Stuart odszedł.</i>

254
00:16:15,725 --> 00:16:19,687
<i>Zawsze zgadzałem się</i>
<i>na wszystkie ich pomysły,</i>

255
00:16:19,812 --> 00:16:21,522
<i>bo w nich wierzyłem.</i>

256
00:16:23,107 --> 00:16:27,778
<i>Po odejściu z WPA</i>
<i>Stuart nie miał tego szczęścia</i>

257
00:16:27,862 --> 00:16:31,449
<i>i spotkał się z wieloma odmowami,</i>
<i>ludzie uważali, że gwiazdorzy.</i>

258
00:16:32,950 --> 00:16:38,539
<i>Myślę, że aby przetrwać,</i>
<i>musiałem wybrać Howarda,</i>

259
00:16:38,664 --> 00:16:41,626
<i>bo z nim nadal potrafiłem pracować.</i>

260
00:16:42,126 --> 00:16:45,922
<i>Było jasne, że Howard idzie w kierunku,</i>

261
00:16:46,631 --> 00:16:53,095
<i>który niedługo będzie się liczył</i>
<i>i bardzo chciałem być jego częścią.</i>

262
00:16:54,847 --> 00:16:59,018
<i>Pracowałem z zespołem baletowym,</i>
<i>ze śpiewakami, pisałem piosenki</i>

263
00:16:59,101 --> 00:17:02,772
<i>dla </i>Ulicy Sezamkowej,
<i>wszyscy próbowali jakoś się wybić.</i>

264
00:17:02,855 --> 00:17:07,360
<i>W środowisku panowała atmosfera</i>
<i>rywalizacji. Komu się uda,</i>

265
00:17:07,485 --> 00:17:10,905
<i>kto dostanie szansę?</i>

266
00:17:12,073 --> 00:17:16,035
<i>Poznaliśmy się przez Maury'ego Yestona.</i>
<i>Zadzwonił do mnie i powiedział:</i>

267
00:17:16,869 --> 00:17:21,415
<i>„Alan, jest taki pisarz Howard Ashman</i>

268
00:17:21,499 --> 00:17:24,407
<i>„i chciałby wystawić </i>Niech pana Bóg
błogosławi, panie Rosewater”.

269
00:17:24,982 --> 00:17:28,589
<i>Byłem fanem Vonneguta,</i>
<i>ale on chciał napisać wszystkie piosenki.</i>

270
00:17:28,714 --> 00:17:31,899
<i>Ja na to: „W porządku, spotkam się z nim”.</i>

271
00:17:32,049 --> 00:17:33,970
NIECH PANA BÓG BŁOGOSŁAWI,
PANIE ROSEWATER

272
00:17:34,053 --> 00:17:39,559
<i>W moich drzwiach stanął</i>
<i>facet w podartych dżinsach i bomberce.</i>

273
00:17:39,642 --> 00:17:41,435
<i>Pamiętam, miał brązową skórzaną bomberkę</i>

274
00:17:41,519 --> 00:17:45,398
<i>z postawionym futrzanym kołnierzem</i>

275
00:17:45,481 --> 00:17:51,028
<i>i chyba jakiś podkoszulek bez rękawów.</i>

276
00:17:51,195 --> 00:17:55,741
<i>Wszedł, odpalał jednego papierosa</i>
<i>od drugiego, był nieogolony, pomyślałem:</i>

277
00:17:55,825 --> 00:18:00,121
<i>„Co to za jeden?”. Wcześniej Howard</i>
<i>spotkał się z wieloma innymi...</i>

278
00:18:00,871 --> 00:18:04,584
<i>kompozytorami, ale wybrał mnie,</i>
<i>więc rozpoczęliśmy współpracę.</i>

279
00:18:05,167 --> 00:18:07,378
<i>Podszedłem do tego naiwnie.</i>

280
00:18:07,503 --> 00:18:11,966
<i>Myślałem, że usiądziemy razem</i>
<i>i spróbujemy napisać te piosenki,</i>

281
00:18:13,009 --> 00:18:15,219
<i>że mu pomogę, bo zajmuję się tym zawodowo,</i>

282
00:18:15,344 --> 00:18:17,763
<i>a on pewnie się na tym nie zna,</i>
<i>ale postaram mu się to</i>

283
00:18:17,847 --> 00:18:21,100
<i>ułatwić, jak tylko się da,</i>
<i>więc zacząłem rzucać sugestie,</i>

284
00:18:21,225 --> 00:18:23,394
<i>a on wskazał palcem...</i>
<i>Howard miał bardzo długie palce.</i>

285
00:18:23,561 --> 00:18:25,229
<i>Wskazał wers piosenki</i>

286
00:18:25,354 --> 00:18:27,607
<i>i powiedział: „Nie, ma być tak”.</i>

287
00:18:27,857 --> 00:18:29,442
<i>Ja na to: „W porządku”.</i>

288
00:18:30,485 --> 00:18:35,364
<i>Miał konkretną wizję nie tylko słów,</i>

289
00:18:35,448 --> 00:18:37,325
<i>ale i brzmienia muzyki.</i>

290
00:18:37,575 --> 00:18:39,827
<i>Choć sam nie komponował</i>

291
00:18:39,910 --> 00:18:44,332
<i>i nie grał na żadnym instrumencie,</i>
<i>miał niesamowity głos.</i>

292
00:18:44,457 --> 00:18:47,501
<i>Wszystko miał w głowie</i>

293
00:18:47,835 --> 00:18:52,340
<i>i Alan musiał się napracować,</i>
<i>by brzmiało dokładnie tak, jak chciał.</i>

294
00:18:53,257 --> 00:18:57,428
<i>Obawiałem się pisania piosenek i pierwszy</i>
<i>raz współpracowałem z tekściarzem</i>

295
00:18:57,511 --> 00:19:01,557
<i>i kompozytorem, sam będąc pisarzem.</i>
<i>Byłem bardzo sfrustrowany.</i>

296
00:19:02,391 --> 00:19:04,477
<i>Byłem sfrustrowany,</i>
<i>bo miałem konkretny pomysł</i>

297
00:19:04,602 --> 00:19:08,773
<i>na te piosenki i nie wiedziałem,</i>
<i>dlaczego sam ich nie piszę,</i>

298
00:19:09,357 --> 00:19:12,860
<i>i dlaczego tak się wstydzę.</i>
<i>I wtedy zacząłem to robić.</i>

299
00:19:12,943 --> 00:19:15,529
<i>Okazało się, że nie tylko jestem</i>
<i>w tym niezły, ale przede wszystkim</i>

300
00:19:15,613 --> 00:19:18,658
<i>lubię to najbardziej na świecie.</i>

301
00:19:18,783 --> 00:19:22,536
<i>Pisząc piosenki, bawię się</i>
<i>dużo lepiej, niż pisząc dialogi.</i>

302
00:19:27,708 --> 00:19:29,585
<i>Wtedy po raz pierwszy przed moimi oczami,</i>

303
00:19:29,710 --> 00:19:33,589
<i>gdy siedziałem przy pianinie,</i>
<i>pojawił się tekst Howarda.</i>

304
00:19:34,173 --> 00:19:37,593
<i>Zapamiętałem, jakie to głębokie przeżycie</i>

305
00:19:38,678 --> 00:19:42,890
<i>po raz pierwszy siedzieć</i>
<i>przed tekstem Howarda Ashmana.</i>

306
00:19:43,140 --> 00:19:47,103
<i>Gdy byliśmy razem w pokoju,</i>
<i>wypełniała go czysta twórcza energia.</i>

307
00:19:48,479 --> 00:19:52,817
<i>Wszystkie chwyty dozwolone.</i>

308
00:19:55,403 --> 00:20:01,200
<i>Była tylko jedna zasada:</i>
<i>nie wychodź z tego pokoju</i>

309
00:20:01,283 --> 00:20:03,077
<i>bez dobrego pomysłu i dobrej piosenki.</i>

310
00:20:03,828 --> 00:20:08,207
<i>Potrafił mnie przycisnąć, namawiać,</i>
<i>przymilać się, zachwycać,</i>

311
00:20:08,290 --> 00:20:12,837
<i>śpiewać... Nic nie cieszyło mnie bardziej,</i>
<i>niż gdy mówił:</i>

312
00:20:12,920 --> 00:20:14,255
<i>„To jest to”.</i>

313
00:20:15,715 --> 00:20:21,443
„CHEESE NIPS” Z NIECH PANA
BÓG BŁOGOSŁAWI, P. ROSEWATER

314
00:20:29,437 --> 00:20:34,316
<i>Ćwiczyliśmy scena po scenie</i>
<i>i pewnego dnia drzwi się otworzyły</i>

315
00:20:35,484 --> 00:20:37,194
<i>i usłyszałem, jak ktoś mówi...</i>

316
00:20:38,362 --> 00:20:42,742
<i>„O mój Boże, przyszedł Kurt Vonnegut”.</i>
<i>Wszyscy na niego patrzyliśmy</i>

317
00:20:42,825 --> 00:20:46,412
<i>cali w nerwach i pamiętam,</i>

318
00:20:46,495 --> 00:20:50,958
<i>że wszystko oglądał i słuchał</i>
<i>z bardzo surową miną.</i>

319
00:20:51,584 --> 00:20:56,881
<i>Próba się skończyła, a on wstał</i>

320
00:20:56,964 --> 00:21:02,052
<i>i z wielkim uśmiechem wyszedł z sali,</i>
<i>a my wiedzieliśmy, że jest zadowolony.</i>

321
00:21:02,136 --> 00:21:04,805
<i>Podobało mu się. My mu się podobaliśmy.</i>

322
00:21:06,682 --> 00:21:10,770
Rosewater <i>dostał dobre recenzje,</i>

323
00:21:11,145 --> 00:21:14,315
<i>więc studio Warner Brothers</i>
<i>od razu postanowiło go wyprodukować.</i>

324
00:21:14,482 --> 00:21:17,443
<i>W końcu przenieśliśmy przedstawienie</i>
<i>do teatru Entermedia,</i>

325
00:21:17,735 --> 00:21:21,363
<i>ale takie operacje nie zawsze się udają.</i>

326
00:21:21,906 --> 00:21:27,161
<i>To zły pomysł przenosić intymną historię</i>

327
00:21:27,244 --> 00:21:30,623
<i>na wielką scenę i zapychać ją</i>

328
00:21:30,706 --> 00:21:36,003
<i>masą realistycznej scenografii</i>
<i>i produkować ją na Broadwayu.</i>

329
00:21:36,086 --> 00:21:41,300
<i>Im intymniejsza historia,</i>
<i>im bardziej skupiona na ludziach,</i>

330
00:21:41,383 --> 00:21:45,137
<i>a mniej na energii,</i>
<i>tym mniejszego teatru wymaga.</i>

331
00:21:46,305 --> 00:21:48,538
<i>Specjalizował się w kameralnych sztukach.</i>

332
00:21:49,308 --> 00:21:55,064
<i>Dla mnie pierwszą lekcją,</i>
<i>jaką dostaliśmy, było to,</i>

333
00:21:55,189 --> 00:22:00,402
<i>że tak mała przestrzeń jak WPA,</i>
<i>gdzie oczekiwania są skromne...</i>

334
00:22:01,195 --> 00:22:04,240
<i>a element zaskoczenia bardziej obecny...</i>

335
00:22:05,574 --> 00:22:08,327
<i>gdzie widownia jest zaledwie</i>
<i>kilka metrów od ciebie</i>

336
00:22:08,869 --> 00:22:12,748
<i>i rozmawia o czymś,</i>
<i>do czego możemy się odnieść,</i>

337
00:22:13,541 --> 00:22:17,878
<i>to zupełnie inne doświadczenie</i>
<i>niż kupno drogiego biletu</i>

338
00:22:17,962 --> 00:22:21,549
<i>do dużego teatru,</i>
<i>gdzie siedzi się daleko od sceny</i>

339
00:22:21,924 --> 00:22:24,385
<i>i jest nieco bardziej krytycznym.</i>

340
00:22:25,469 --> 00:22:29,974
<i>I to był... istny koszmar.</i>

341
00:22:30,599 --> 00:22:36,856
<i>Producentka z Warner Brothers</i>
<i>w pewnej chwili chciała zwolnić Howarda,</i>

342
00:22:37,273 --> 00:22:39,441
<i>czuć było napięcie.</i>

343
00:22:40,526 --> 00:22:47,116
<i>To była kompletna porażka.</i>
<i>Walter Kerr nas zmiażdżył</i>

344
00:22:47,741 --> 00:22:48,868
<i>w </i>New York Timesie.

345
00:22:50,786 --> 00:22:55,416
Po wyprodukowaniu adaptacji <i>Niech</i>
<i>pana Bóg Błogosławi, panie Rosewater,</i>

346
00:22:56,166 --> 00:22:58,127
które cieszyło się pozytywną
opinią wśród krytyków

347
00:22:58,252 --> 00:22:59,545
i odniosło sukces

348
00:22:59,670 --> 00:23:01,839
w kręgach off-off-Broadwayu,
choć nie komercyjny...

349
00:23:02,840 --> 00:23:05,968
zdecydowałem, że mój kolejny projekt musi

350
00:23:06,093 --> 00:23:09,513
przyciągać uwagę, a obsada ma
mieć maksymalnie osiem osób.

351
00:23:10,764 --> 00:23:14,476
Chciałem też umieścić w nim
jakiś chwyt sceniczny,

352
00:23:14,560 --> 00:23:15,978
który zostanie zauważony.

353
00:23:16,061 --> 00:23:19,231
- Jestem głodny.
- Nie obchodzi mnie to.

354
00:23:19,732 --> 00:23:24,236
Nie widzisz, że jestem w rozsypce?
Zabiłem człowieka. Jestem mordercą.

355
00:23:25,488 --> 00:23:27,406
<i>Obejrzałem ten film, gdy miałem 14 lat...</i>

356
00:23:27,489 --> 00:23:28,490
SKLEPIK Z HORRORAMI

357
00:23:28,574 --> 00:23:32,328
<i>...i już dawno powinienem spać,</i>
<i>ale leżałem w swoim pokoju</i>

358
00:23:32,411 --> 00:23:35,372
<i>w piwnicy i puścili go w telewizji.</i>

359
00:23:35,456 --> 00:23:38,751
<i>To horror komediowy. Parodia horroru.</i>

360
00:23:39,209 --> 00:23:41,420
<i>Pomyślałem, że to najbardziej</i>
<i>błyskotliwy film,</i>

361
00:23:41,503 --> 00:23:42,922
<i>jaki w życiu widziałem.</i>

362
00:23:43,214 --> 00:23:46,008
<i>To był bardzo dziwny fenomen kulturowy,</i>

363
00:23:46,091 --> 00:23:49,887
<i>legenda głosi, że to jedna</i>
<i>z najtańszych produkcji w historii.</i>

364
00:23:49,970 --> 00:23:55,267
<i>Zrobiono go w dwa dni w ramach zakładu</i>
<i>w 1960 r. na planie innego filmu.</i>

365
00:23:56,018 --> 00:24:00,064
<i>Ta roślina jest świetna.</i>
<i>To ona przyciągnęła moją uwagę.</i>

366
00:24:00,356 --> 00:24:04,443
<i>Nie słyszałem, by ktoś przeniósł</i>
<i>film o potworach na deski teatru.</i>

367
00:24:04,526 --> 00:24:06,904
<i>Grano w teatrach horrory,</i>
<i>ale nie było prawdziwego,</i>

368
00:24:07,321 --> 00:24:10,240
<i>epickiego przedstawienia o potworze.</i>

369
00:24:10,616 --> 00:24:14,036
<i>Pamiętam, że siedzieliśmy, a on mówi:</i>

370
00:24:14,119 --> 00:24:15,871
<i>„To będzie mój następny projekt”.</i>

371
00:24:16,872 --> 00:24:20,876
<i>Popatrzyliśmy na niego i odrzekliśmy:</i>
<i>„Oszalałeś. To jest okropne.</i>

372
00:24:20,960 --> 00:24:25,047
<i>„To głupi i tandetny film. Nie rób tego”.</i>

373
00:24:25,130 --> 00:24:27,007
<i>To było zabawne,</i>

374
00:24:27,091 --> 00:24:29,176
<i>bo oczywiście nikogo nie słuchał.</i>

375
00:24:29,259 --> 00:24:34,848
<i>Nie dbał o nasze zdanie i powiedział:</i>
<i>„Nie, uważam, że to jest to.</i>

376
00:24:34,932 --> 00:24:35,933
<i>„To moje przedstawienie”.</i>

377
00:24:36,767 --> 00:24:38,227
<i>Pierwsza rzecz, którą robi się</i>

378
00:24:38,352 --> 00:24:41,605
<i>z każdą adaptacją,</i>
<i>to uspójnienie historii.</i>

379
00:24:42,398 --> 00:24:48,821
<i>Musicale wymagają w miarę prostej,</i>
<i>jasnej i przekonującej konstrukcji fabuły,</i>

380
00:24:49,154 --> 00:24:50,948
<i>bo niewiele się w nich mówi.</i>

381
00:24:52,324 --> 00:24:54,284
<i>Fabuła </i>Sklepiku z horrorami

382
00:24:54,410 --> 00:24:58,539
<i>rozłazi się w drugiej połowie filmu</i>
<i>i jest to naprawdę zabawne,</i>

383
00:24:58,664 --> 00:25:01,000
<i>gdy ma się 12 lat, ale 30-latkowie</i>

384
00:25:01,375 --> 00:25:05,546
<i>są znudzeni po pierwszej połowie,</i>
<i>chyba że są nietrzeźwi lub nadal studiują.</i>

385
00:25:05,754 --> 00:25:08,465
O mój Boże! Nie przerywaj teraz.

386
00:25:08,924 --> 00:25:12,344
<i>Adaptacja jest jak czytanie</i>

387
00:25:12,469 --> 00:25:14,638
<i>i opowiadanie kumplowi,</i>
<i>co się przeczytało.</i>

388
00:25:14,805 --> 00:25:18,267
<i>Adaptacja to mówienie światu:</i>
<i>„To uderzyło mnie w tym,</i>

389
00:25:18,392 --> 00:25:21,353
<i>co przeczytałem,</i>
<i>to urzekło mnie w tej historii”.</i>

390
00:25:22,771 --> 00:25:27,234
<i>Proces komunikowania innym</i>
<i>własnego odbioru dzieła.</i>

391
00:25:27,317 --> 00:25:28,986
<i>Tym właśnie jest adaptacja.</i>

392
00:25:29,111 --> 00:25:33,282
<i>W pewnym sensie uważałem ten film</i>
<i>za fajny, zabawny i mądry i chciałem,</i>

393
00:25:33,741 --> 00:25:36,035
<i>by widzowie doświadczyli</i>
<i>czegoś podobnego,</i>

394
00:25:36,118 --> 00:25:40,289
<i>więc go przekształciłem.</i>
<i>Reżyseria, scenariusz, piosenki,</i>

395
00:25:40,372 --> 00:25:44,084
<i>praca konceptualna to dla mnie</i>
<i>jedno i to samo.</i>

396
00:25:44,460 --> 00:25:48,714
<i>Howard na zawsze zmienił</i>
<i>moje podejście do pisania piosenek...</i>

397
00:25:49,757 --> 00:25:53,427
<i>...swoją umiejętnością pisania</i>
<i>w konkretnym stylu.</i>

398
00:25:53,552 --> 00:25:55,804
<i>Chciał, by piosenki jak najlepiej</i>
<i>oddawały ten styl.</i>

399
00:25:56,388 --> 00:25:59,933
<i>Na początku chcieliśmy utrzymać je</i>
<i>w konwencji jazzowej,</i>

400
00:26:00,017 --> 00:26:05,522
<i>niekonwencjonalnej, jak w filmie Cormana,</i>

401
00:26:05,647 --> 00:26:08,859
<i>potem jednak się z tego wycofaliśmy</i>
<i>i wtedy Howard powiedział:</i>

402
00:26:08,942 --> 00:26:11,403
<i>„Niech to będzie mroczna wersja </i>Grease<i>”.</i>

403
00:26:21,914 --> 00:26:25,167
<i>Miało być rock’n’rollowo</i>
<i>jak w zespole Phila Spectora.</i>

404
00:26:25,250 --> 00:26:26,543
PRODUCENT MUZYCZNY

405
00:26:26,668 --> 00:26:30,964
<i>To miało sens i świetnie się sprawdziło.</i>

406
00:26:31,423 --> 00:26:33,675
I tak to się zaczęło.
Miałem swój teatr, WPA.

407
00:26:33,759 --> 00:26:38,180
Moja agentka stwierdziła, że mam fart,
bo nikt nie wyprodukowałby

408
00:26:38,347 --> 00:26:39,890
czegoś tak pokręconego.

409
00:26:40,015 --> 00:26:42,434
Obejrzała film i powiedziała,
że chyba mi rozum odebrało.

410
00:26:42,601 --> 00:26:44,269
Pierwszy draft jej się spodobał,

411
00:26:44,353 --> 00:26:46,271
ale twierdziła,
że nigdy tego nie wyprodukuję.

412
00:26:46,355 --> 00:26:49,566
Wyprodukowaliśmy go więc sami
i można powiedzieć,

413
00:26:49,817 --> 00:26:51,235
że odnieśliśmy natychmiastowy sukces.

414
00:26:51,318 --> 00:26:53,601
<i>Nigdy w historii amerykańskiego teatru</i>

415
00:26:53,676 --> 00:26:55,076
<i>nie było takiego widowiska...</i>

416
00:26:55,251 --> 00:26:58,367
Na Skid Row nie poznaje się
miłych chłopców, panie Mushnick.

417
00:26:58,909 --> 00:26:59,910
<i>...suspensu...</i>

418
00:26:59,993 --> 00:27:01,829
...ich wnętrzności po całej podłodze.

419
00:27:01,954 --> 00:27:03,205
<i>...i romansu.</i>

420
00:27:03,288 --> 00:27:05,040
<i>Nagle Seymour</i>

421
00:27:05,165 --> 00:27:09,711
<i>Mrożący krew w żyłach musical,</i>

422
00:27:10,003 --> 00:27:12,297
Sklepik z horrorami.

423
00:27:12,631 --> 00:27:16,468
Jest z nami Howard Ashman,
autor scenariusza, piosenek i reżyser

424
00:27:16,552 --> 00:27:20,389
<i>Sklepiku z horrorami,</i> który zobaczyć
możecie w teatrze Orpheum.

425
00:27:20,472 --> 00:27:22,307
- Zgadza się.
- To bardzo zabawna sztuka.

426
00:27:22,391 --> 00:27:27,354
Outer Critics Circle i komitet
Drama Desk Award nagrodziły was

427
00:27:27,437 --> 00:27:29,481
za wybitne teksty piosenek.

428
00:27:29,565 --> 00:27:31,775
- Tak, i Drama Critics Circle.
- To pewnie wspaniałe...

429
00:27:32,151 --> 00:27:34,236
- Słucham?
- Drama Critics Circle też nas doceniło.

430
00:27:34,319 --> 00:27:36,572
Gratulacje, to pewnie wspaniałe uczucie

431
00:27:36,680 --> 00:27:39,141
móc stworzyć coś takiego

432
00:27:39,280 --> 00:27:42,786
i móc to wystawiać.
Jesteś pionierem. On tak mówi.

433
00:27:42,870 --> 00:27:44,413
Bardzo mi miło.

434
00:27:44,496 --> 00:27:45,873
- To prawda.
- To bardzo miłe.

435
00:27:45,956 --> 00:27:46,915
Czuję się jak dziadek.

436
00:27:47,499 --> 00:27:51,837
Tego chciałbym się dowiedzieć.
Czemu nazwał cię pionierem?

437
00:27:51,962 --> 00:27:55,674
Co takiego zrobiłeś,
czego nie zrobił nikt wcześniej?

438
00:27:55,757 --> 00:27:59,303
Osobiście nie zrobiłem niczego,
ale tak jak mówiłem Jerry'emu,

439
00:27:59,386 --> 00:28:01,054
<i>Godspell</i> przetarł nam szlak.

440
00:28:01,471 --> 00:28:04,600
Musicale off-broadwayowskie
mają w Nowym Jorku swoją historię,

441
00:28:05,017 --> 00:28:08,937
która sięga aż <i>Opery za trzy grosze</i>
w Theater de Lys w połowie lat 50.

442
00:28:09,188 --> 00:28:12,232
Są też <i>Dames at Sea.</i> Pisząc <i>Sklepik,</i>
chciałem napisać <i>Dames at Sea</i>

443
00:28:12,316 --> 00:28:18,071
wśród horrorów,
wzorowałem się na bardzo...

444
00:28:19,114 --> 00:28:20,490
sam nie wiem, bardzo...

445
00:28:20,616 --> 00:28:22,284
- zwięzłej...
- Formie.

446
00:28:22,367 --> 00:28:23,952
Formie i gatunku.

447
00:28:24,036 --> 00:28:27,623
<i>Sklepik z horrorami</i> celowo ma formę

448
00:28:27,789 --> 00:28:30,375
konwencjonalnego amerykańskiego
musicalu komediowego.

449
00:28:30,542 --> 00:28:33,003
W zasadzie parodiuje
amerykańskie musicale komediowe.

450
00:28:33,420 --> 00:28:36,006
W drugim numerze siedząca
na śmietniku dziewczyna

451
00:28:36,089 --> 00:28:39,760
śpiewa o tym, czego chce,
jak kiedyś Eliza Doolittle,

452
00:28:39,843 --> 00:28:42,054
Fiona Mc... Jak bohaterka <i>Brigadoon.</i>

453
00:28:42,179 --> 00:28:44,014
Kobiety robią to w musicalach od lat.

454
00:28:44,139 --> 00:28:47,601
Różnica polega na tym,
że nasza Audrey śpiewa

455
00:28:47,684 --> 00:28:52,356
o tosterze, szeregowcu
i młynku do odpadków,

456
00:28:52,439 --> 00:28:54,316
zamiast o zamku w chmurach.

457
00:29:28,475 --> 00:29:30,978
<i>Wydawało się, że ogląda się coś,</i>

458
00:29:31,061 --> 00:29:33,981
<i>co grupa bardzo utalentowanych ludzi</i>

459
00:29:34,064 --> 00:29:38,652
<i>skleciła w jakimś garażu, jakimś cudem</i>
<i>angażując wspaniałych aktorów,</i>

460
00:29:38,735 --> 00:29:41,446
<i>wspaniałą scenografię i kostiumy,</i>
<i>i wystawiła ten</i>

461
00:29:41,530 --> 00:29:46,326
<i>niesamowicie profesjonalnie wyglądający</i>
<i>spektakl w istnej dziurze.</i>

462
00:29:46,827 --> 00:29:49,037
<i>Howard bardzo jasno zaznaczył,</i>
<i>że </i>Sklepik z horrorami

463
00:29:49,121 --> 00:29:50,622
<i>ma pozostać na off-Broadwayu.</i>

464
00:29:51,665 --> 00:29:56,461
<i>Czuło się sugestie, że jeśli spektakl</i>

465
00:29:56,545 --> 00:29:59,506
<i>ma być popularny, musi wejść na Broadway.</i>

466
00:30:00,257 --> 00:30:03,135
<i>Ale przyszedł magiczny moment,</i>
<i>gdy Roger Corman powiedział...</i>

467
00:30:03,260 --> 00:30:05,053
REŻYSER, SKLEPIK Z HORRORAMI (1960)

468
00:30:05,137 --> 00:30:08,015
<i>...„Idealnie. Wychodzisz z teatru</i>

469
00:30:08,098 --> 00:30:09,224
<i>„i jesteś na Skid Row”.</i>

470
00:30:10,267 --> 00:30:14,771
Dostaliśmy propozycje od około 30
nowojorskich producentów i wybraliśmy

471
00:30:14,855 --> 00:30:18,442
Shubert Organization z Davidem Geffenem
i Cameronem Mackintoshem

472
00:30:18,525 --> 00:30:22,821
z Londynu, którzy przenieśli
spektakl z WPA

473
00:30:22,904 --> 00:30:24,245
do teatru Orpheum,

474
00:30:24,445 --> 00:30:27,617
gdzie wystawiany jest...
odpukać... do dziś.

475
00:30:28,744 --> 00:30:30,871
<i>Następnie pokażemy</i> Sklepik z horrorami,

476
00:30:30,954 --> 00:30:35,000
<i>film, któremu udało się to,</i>
<i>co nie udało się wielu przed nim.</i>

477
00:30:35,125 --> 00:30:36,668
<i>Jest w nim ta sama magia,</i>

478
00:30:36,752 --> 00:30:40,047
co w <i>Rocky Horror Picture Show,</i>
który od lat cieszy się

479
00:30:40,130 --> 00:30:43,633
mianem filmu kultowego i myślę,
że ten też ma szansę się takim stać.

480
00:30:43,717 --> 00:30:45,844
Nakarm mnie, Krelborn. Nakarm mnie.

481
00:30:47,095 --> 00:30:50,807
Film odniósł duży sukces, a dlaczego?

482
00:30:50,891 --> 00:30:54,811
<i>Wydaje mi się, że ma to wiele wspólnego</i>
<i>z faktem, że muzyka użyta w filmie</i>

483
00:30:54,895 --> 00:30:59,358
<i>nie traktuje siebie tak poważnie,</i>

484
00:30:59,608 --> 00:31:05,030
<i>w przeciwieństwie do </i>West Side Story,
<i>gdzie wszystko jest absolutnie poważne</i>

485
00:31:05,113 --> 00:31:06,823
<i>i widzowie mają udawać,</i>
<i>że bohaterowie nie śpiewają.</i>

486
00:31:07,449 --> 00:31:09,868
<i>Zawsze pracujemy z przymrużeniem oka</i>

487
00:31:09,951 --> 00:31:11,328
<i>i myślę, że po pierwsze</i>

488
00:31:11,411 --> 00:31:16,917
<i>ludziom łatwiej to zaakceptować,</i>
<i>a po drugie używamy muzyki pop,</i>

489
00:31:17,000 --> 00:31:20,545
dla której są bardziej wyrozumiali

490
00:31:20,629 --> 00:31:23,173
niż na przykład dla muzyki
w stylu operetkowym używanej

491
00:31:23,256 --> 00:31:26,676
w większości musicali,
więc chyba mam duże szczęście.

492
00:31:28,929 --> 00:31:30,597
<i>Urodziłem się w Cincinnati w Ohio...</i>

493
00:31:30,680 --> 00:31:31,932
PARTNER HOWARDA

494
00:31:32,015 --> 00:31:34,643
<i>...i zostałem adoptowany</i>
<i>w wieku trzech miesięcy.</i>

495
00:31:34,851 --> 00:31:38,313
<i>Dorastając w Cincinnati,</i>
<i>chodziłem do szkół katolickich,</i>

496
00:31:38,522 --> 00:31:42,359
<i>a w trzeciej klasie liceum zostałem</i>
<i>wyrzucony ze szkoły Jezuitów,</i>

497
00:31:42,818 --> 00:31:46,947
<i>po czym trafiłem na Uniwersytet</i>
<i>Ohio State w Columbus.</i>

498
00:31:47,322 --> 00:31:51,785
<i>Od samego początku wiedziałem,</i>
<i>że chcę zajmować się architekturą.</i>

499
00:31:51,868 --> 00:31:54,913
<i>Pod koniec grudnia 1979 roku</i>
<i>skończyłem studia</i>

500
00:31:55,372 --> 00:31:59,334
<i>i przyjechałem do Nowego Jorku</i>
<i>odwiedzić mojego wujka.</i>

501
00:31:59,418 --> 00:32:04,381
<i>Przywiozłem ze sobą portfolio i CV</i>
<i>i zacząłem chodzić po biurach,</i>

502
00:32:04,506 --> 00:32:08,176
<i>z którymi współpracował,</i>
<i>aż w jednym zaproponowano mi pracę.</i>

503
00:32:08,343 --> 00:32:12,264
<i>W styczniu 1980 roku</i>
<i>przeniosłem się do kawalerki</i>

504
00:32:12,347 --> 00:32:16,893
<i>na Zachodniej 34. ulicy i tak zaczęła się</i>
<i>moja nowojorska przygoda.</i>

505
00:32:18,311 --> 00:32:21,565
<i>Był chyba sobotni wieczór</i>
<i>w barze w West Village,</i>

506
00:32:21,898 --> 00:32:26,027
<i>wydaje mi się, że Howard właśnie</i>
<i>wracał ze spektaklu </i>Sklepiku z horrorami,

507
00:32:26,111 --> 00:32:31,616
<i>nasze oczy się spotkały,</i>
<i>zaczęliśmy rozmawiać</i>

508
00:32:31,741 --> 00:32:34,494
<i>i po prostu zaskoczyło.</i>

509
00:32:35,537 --> 00:32:38,957
<i>Kilka dni później zadzwonił do mnie</i>
<i>i zaprosił mnie na randkę.</i>

510
00:32:39,374 --> 00:32:41,418
<i>Odpowiedziałem: „Oczywiście,</i>
<i>bardzo chętnie”.</i>

511
00:32:41,626 --> 00:32:43,837
<i>Zapytał: „Byłeś kiedyś</i>
<i>na rozdaniu Grammy?”.</i>

512
00:32:47,048 --> 00:32:49,009
<i>Powiedział, że jego muzyka jest nominowana</i>

513
00:32:49,134 --> 00:32:51,052
<i>i zapytał, czy chcę pójść z nim.</i>

514
00:32:51,845 --> 00:32:57,976
<i>Bardzo szybko zaczęliśmy</i>
<i>spotykać się na poważnie.</i>

515
00:32:58,059 --> 00:33:01,897
Sklepik z horrorami <i>zapewnił nam</i>
<i>przypływ gotówki, więc stwierdził,</i>

516
00:33:02,522 --> 00:33:05,734
<i>że na lato wynajmie mieszkanie</i>

517
00:33:05,817 --> 00:33:09,738
<i>i zobaczymy, więc tak zrobiliśmy</i>
<i>i w Dniu Pamięci Narodowej</i>

518
00:33:10,113 --> 00:33:13,158
<i>mieszkaliśmy już razem w East Hampton.</i>

519
00:33:13,742 --> 00:33:18,830
<i>Bill był dla Howarda kotwicą.</i>
<i>Był partnerem życiowym,</i>

520
00:33:18,997 --> 00:33:23,418
<i>o którym zawsze marzył,</i>
<i>bo chciał mieć kogoś</i>

521
00:33:23,543 --> 00:33:27,589
<i>szczerego, lojalnego i pewnego.</i>

522
00:33:28,048 --> 00:33:31,510
<i>Nasze wzajemne oddanie</i>
<i>przyszło naturalnie.</i>

523
00:33:31,593 --> 00:33:36,014
<i>Nie ustaliliśmy, że od teraz będziemy</i>
<i>budować wspólne życie.</i>

524
00:33:36,097 --> 00:33:40,602
<i>Prawdziwe zaangażowanie przyszło,</i>

525
00:33:40,685 --> 00:33:42,812
<i>gdy postanowiliśmy zbudować razem dom.</i>

526
00:33:43,230 --> 00:33:47,150
<i>Myślę, że ten dom był</i>
<i>symbolem ich związku,</i>

527
00:33:47,234 --> 00:33:52,447
<i>wiary Howarda w Billa,</i>
<i>jego lojalności wobec Billa.</i>

528
00:33:52,572 --> 00:33:57,077
<i>W ten sposób chciał powiedzieć:</i>
<i>„Chcę, by ten młody architekt</i>

529
00:33:57,202 --> 00:33:58,870
<i>„stworzył wspaniałe miejsce,</i>

530
00:33:58,954 --> 00:34:02,832
<i>„w którym będziemy żyć i będzie cudownie”.</i>

531
00:34:03,208 --> 00:34:08,630
<i>Po dwóch wspólnych latach</i>
<i>wiedzieliśmy, że jesteśmy sobie</i>

532
00:34:08,713 --> 00:34:12,384
<i>oddani i że tworzymy prawdziwy związek,</i>

533
00:34:12,467 --> 00:34:14,594
<i>jak małżeństwo.</i>

534
00:34:18,098 --> 00:34:20,767
Urzędnicy federalni mówią o epidemii,
choć rzadko o tym słyszymy.

535
00:34:20,850 --> 00:34:22,435
WIECZORNE WIADOMOŚCI CBS
2 SIERPNIA 1982

536
00:34:22,561 --> 00:34:25,605
Wydawało się, że problem dotyczy
tylko jednej części populacji.

537
00:34:25,689 --> 00:34:28,900
Ale Barry Peterson dowodzi,
że sytuacja się zmieniła.

538
00:34:29,109 --> 00:34:33,196
<i>Bobby Campbell walczy o życie.</i>
<i>Należy do szybko rosnącej grupy chorych,</i>

539
00:34:33,280 --> 00:34:36,825
<i>których walka fascynuje i przeraża</i>
<i>świat współczesnej medycyny.</i>

540
00:34:37,325 --> 00:34:41,580
<i>Istnieje jedna na pięć szans,</i>
<i>że ofiara umrze w ciągu pierwszego roku.</i>

541
00:34:41,997 --> 00:34:46,418
<i>Wykryta w społeczności homoseksualistów</i>
<i>choroba dramatycznie się rozprzestrzenia.</i>

542
00:34:46,668 --> 00:34:50,255
<i>Eksperci w dziedzinie chorób</i>
<i>ogłaszają stan narodowej epidemii.</i>

543
00:34:50,338 --> 00:34:55,135
Ta choroba zbiera większe żniwo

544
00:34:55,552 --> 00:35:00,015
niż TSS i choroba legionistów
razem wzięte, a większość kraju

545
00:35:00,098 --> 00:35:01,641
wciąż nic nie wie o tym raku.

546
00:35:01,725 --> 00:35:02,809
- Dlaczego?
- Myślę,

547
00:35:02,892 --> 00:35:04,436
że dlatego, że to rak homoseksualistów.

548
00:35:06,855 --> 00:35:12,068
<i>Pamiętam, jak Howard zadzwonił i zapytał,</i>

549
00:35:12,319 --> 00:35:15,238
<i>czy słyszałam o raku homoseksualistów.</i>

550
00:35:17,991 --> 00:35:18,992
<i>Stuart go ma.</i>

551
00:35:21,244 --> 00:35:24,664
<i>Gdy Stuart zachorował,</i>
<i>zadzwoniłyśmy do niego z Nancy.</i>

552
00:35:25,498 --> 00:35:28,168
<i>Nie rozmawialiśmy od lat, bo gdy zerwali,</i>

553
00:35:28,293 --> 00:35:33,340
<i>stanęłyśmy po stronie Howarda</i>
<i>i byłyśmy na niego strasznie wściekłe,</i>

554
00:35:33,423 --> 00:35:36,384
<i>ale obie do niego zadzwoniłyśmy</i>
<i>i porozmawiałyśmy z nim.</i>

555
00:35:36,509 --> 00:35:40,096
<i>Mieszkał w Connecticut i chciałyśmy</i>

556
00:35:40,180 --> 00:35:42,557
<i>go odwiedzić, ale powiedział,</i>
<i>że dopiero gdy wydobrzeje,</i>

557
00:35:42,641 --> 00:35:44,434
<i>nie chciał się wtedy z nikim spotykać.</i>

558
00:35:45,602 --> 00:35:49,356
<i>Stuart zachorował,</i>
<i>zanim w ogóle wiedzieliśmy,</i>

559
00:35:49,439 --> 00:35:54,569
<i>czym jest ta choroba. I chyba wszyscy</i>

560
00:35:54,653 --> 00:35:58,531
<i>czuliśmy, że wyzdrowieje...</i>
<i>ale tak się nie stało.</i>

561
00:36:00,116 --> 00:36:03,620
<i>Wszystkich nas to dotknęło,</i>
<i>a w szczególności Howarda,</i>

562
00:36:03,745 --> 00:36:08,416
<i>bo razem dorastali, razem stawali się</i>
<i>młodymi mężczyznami i...</i>

563
00:36:09,793 --> 00:36:14,964
<i>łączyła ich bardzo burzliwa, namiętna</i>

564
00:36:15,507 --> 00:36:19,427
<i>i artystyczna relacja,</i>
<i>która dla obu była ważnym</i>

565
00:36:19,594 --> 00:36:21,763
<i>doświadczeniem formatywnym.</i>

566
00:36:23,056 --> 00:36:26,851
<i>Gdy Howard zrozumiał, że Stuart umrze,</i>

567
00:36:27,977 --> 00:36:33,942
<i>miłość łącząca ich w przeszłości</i>
<i>okazała się ważniejsza</i>

568
00:36:34,025 --> 00:36:38,196
<i>od bardzo emocjonalnego zerwania.</i>
<i>Ciągle go odwiedzał.</i>

569
00:36:38,405 --> 00:36:43,357
<i>Potem Howard stracił też</i>
<i>bliskiego przyjaciela, Davida Evansa.</i>

570
00:36:44,411 --> 00:36:48,915
<i>David też zmarł na AIDS,</i>
<i>więc w tamtym okresie</i>

571
00:36:49,040 --> 00:36:52,794
<i>Howard musiał pożegnać</i>
<i>wiele bliskich osób.</i>

572
00:36:53,545 --> 00:36:58,508
<i>Chciał stworzyć coś, co byłoby wyrazem</i>
<i>jego ówczesnego stanu ducha,</i>

573
00:36:58,591 --> 00:37:02,011
<i>którego nie potrafił</i>
<i>wyrazić w inny sposób.</i>

574
00:37:02,095 --> 00:37:06,683
<i>Sheridan Square był sercem</i>
<i>nowojorskiej kultury gejowskiej</i>

575
00:37:06,933 --> 00:37:11,938
<i>i myślę, że chciał przedstawić to miejsce</i>

576
00:37:12,063 --> 00:37:13,857
<i>jako pełne poczucia żalu i straty.</i>

577
00:37:14,441 --> 00:37:21,406
<i>I jeśli wszystko ma swe dobre strony</i>
<i>Tam feniks odradza się</i>

578
00:37:22,824 --> 00:37:28,246
<i>W oczach zlęknionych, choć łagodnych</i>
<i>Dziś</i>

579
00:37:29,497 --> 00:37:34,252
<i>Na Sheridan Square</i>

580
00:37:34,335 --> 00:37:37,297
<i>To było bolesne doświadczenie,</i>
<i>bo wszyscy mieliśmy</i>

581
00:37:37,464 --> 00:37:39,507
<i>przyjaciół i bliskich,</i>
<i>którzy chorowali i umierali</i>

582
00:37:39,591 --> 00:37:43,553
<i>i było to przerażające,</i>
<i>bo nikt nie wiedział,</i>

583
00:37:43,678 --> 00:37:45,597
<i>kiedyś przyjdzie jego kolej.</i>

584
00:37:49,726 --> 00:37:54,022
<i>Najpopularniejsze widowisko sportowe</i>
<i>w Ameryce to nie Super Bowl...</i>

585
00:37:54,105 --> 00:37:55,106
TRAILER FILMU SMILE
1975

586
00:37:55,190 --> 00:37:57,275
<i>...Igrzyska Olimpijskie ani World Series.</i>

587
00:37:59,486 --> 00:38:01,029
<i>To konkursy piękności.</i>

588
00:38:01,279 --> 00:38:03,865
<i>Następnym projektem Howarda</i>

589
00:38:03,948 --> 00:38:05,784
<i>po </i>Sklepiku z horrorami

590
00:38:05,867 --> 00:38:09,579
<i>była musicalowa adaptacja filmu </i>Smile.

591
00:38:19,839 --> 00:38:22,383
<i>Ten spektakl śpiewa, to musical.</i>
<i>To musi być musical.</i>

592
00:38:22,467 --> 00:38:23,843
KOMPOZYTOR, AUTOR TEKSTÓW PIOSENEK

593
00:38:23,927 --> 00:38:26,618
<i>Jeśli tego nie zrobimy,</i>
<i>popełnimy duży błąd.</i>

594
00:38:27,169 --> 00:38:31,184
Ludzie pracujący w mojej branży
rzadko mają okazję zrobić coś takiego

595
00:38:31,309 --> 00:38:33,895
i to prawdziwy dar móc to zrobić.

596
00:38:34,229 --> 00:38:36,189
<i>Rozpoczęły się przesłuchania do </i>Smile<i> i...</i>

597
00:38:36,314 --> 00:38:37,273
AKTORKA

598
00:38:37,357 --> 00:38:40,235
<i>...zapowiadało się wspaniałe show,</i>
<i>Howard Ashman, Marvin Hamlisch.</i>

599
00:38:40,318 --> 00:38:42,028
<i>Pomyślałam: „O Boże! Żartujecie sobie?”.</i>

600
00:38:42,111 --> 00:38:44,572
<i>Pierwszą płytą, jaką kupiłam,</i>

601
00:38:44,656 --> 00:38:48,743
<i>była płyta z muzyką do </i>Chóru,
<i>a kolejną do </i>Sklepiku z horrorami.

602
00:38:48,827 --> 00:38:51,412
<i>Znałam je na pamięć, więc wiedziałam,</i>

603
00:38:51,496 --> 00:38:52,789
<i>że to będzie coś niesamowitego.</i>

604
00:38:53,762 --> 00:38:58,002
„DISNEYLAND” Z MUSICALU SMILE

605
00:39:04,926 --> 00:39:09,514
<i>Przesłuchiwali mnie sześć razy.</i>

606
00:39:09,597 --> 00:39:13,226
<i>Marvin wiecznie objadał się</i>
<i>typowo nowojorskimi kanapkami</i>

607
00:39:13,309 --> 00:39:16,312
<i>z pastrami czy peklowaną wołowiną,</i>
<i>z których po ugryzieniu</i>

608
00:39:16,437 --> 00:39:19,566
<i>natychmiast wszystko wypada,</i>
<i>ale Howard zawsze był uroczy,</i>

609
00:39:19,691 --> 00:39:24,153
<i>uważny, siedział na brzegu krzesła</i>

610
00:39:24,279 --> 00:39:28,616
<i>i robił notatki, widać było, że ma misję.</i>

611
00:39:28,741 --> 00:39:32,662
<i>Szukał aktorki, która śpiewa,</i>
<i>nie piosenkarki, która gra.</i>

612
00:39:32,745 --> 00:39:38,668
<i>Właśnie wtedy uznałam,</i>
<i>że muszę z nim pracować,</i>

613
00:39:38,751 --> 00:39:40,920
<i>bo on naprawdę rozumie aktorów.</i>

614
00:39:44,338 --> 00:39:48,809
„UNTIL TOMORROW NIGHT”
MUSICAL SMILE

615
00:39:55,518 --> 00:40:01,190
<i>Dla Howarda to była</i>
<i>realizacja marzeń i pasji</i>

616
00:40:01,274 --> 00:40:04,819
<i>i jedyna okazja do pracy</i>
<i>z gwiazdorską obsadą,</i>

617
00:40:04,944 --> 00:40:09,782
<i>z kimś pokroju Marvina.</i>
<i>To był jego bilet na Broadway.</i>

618
00:40:09,866 --> 00:40:10,825
Myślę, że idzie dobrze.

619
00:40:10,909 --> 00:40:12,619
I chyba to jest najważniejsze.

620
00:40:12,952 --> 00:40:15,496
Uważam, że jesteśmy na właściwej drodze.

621
00:40:15,580 --> 00:40:18,207
Jesteśmy tam, gdzie mamy być
i robimy to, co mamy robić.

622
00:40:18,333 --> 00:40:21,044
Dokładnie wiemy,
co musimy zrobić do 11 grudnia.

623
00:40:21,794 --> 00:40:24,255
<i>11 grudnia, pokaz dla producentów.</i>

624
00:40:24,547 --> 00:40:26,633
<i>Są tu wszyscy,</i>

625
00:40:26,716 --> 00:40:29,802
<i>w tym magnat przemysłu</i>
<i>fonograficznego, David Geffen,</i>

626
00:40:30,261 --> 00:40:32,931
<i>oraz reprezentacja Shubert Organization,</i>

627
00:40:33,056 --> 00:40:35,308
<i>najważniejszych producentów Broadwayu.</i>

628
00:40:36,184 --> 00:40:39,270
<i>Pytanie brzmi: „Czy </i>Smile
<i>znajdzie finansowanie,</i>

629
00:40:39,395 --> 00:40:42,690
<i>„czy to jego koniec?”.</i>

630
00:40:43,524 --> 00:40:45,860
<i>Odpowiedz? To była niemal katastrofa.</i>

631
00:40:47,236 --> 00:40:49,948
<i>Wszystko prezentowało się świetnie</i>

632
00:40:50,073 --> 00:40:54,494
<i>w małej zamkniętej przestrzeni,</i>
<i>ale pomysł pójścia dalej</i>

633
00:40:54,577 --> 00:40:58,331
<i>i przeniesienia tej sztuki na Broadway</i>
<i>uczyniłby z niej bardzo drogą,</i>

634
00:40:58,414 --> 00:41:02,168
<i>wielką produkcję i wydaje mi się,</i>
<i>że producenci zaczęli się tego obawiać.</i>

635
00:41:02,835 --> 00:41:08,549
<i>Shubert i Geffen odmówili,</i>
<i>a Howard źle znosił odmowę,</i>

636
00:41:08,633 --> 00:41:12,762
<i>nie był do niej przyzwyczajony</i>
<i>i był w prawdziwym szoku.</i>

637
00:41:13,137 --> 00:41:16,641
<i>Nie wiem, czego tak przestraszył się David</i>

638
00:41:16,766 --> 00:41:19,394
<i>i Shubert Organization,</i>
<i>nie powiedzieli tego Howardowi,</i>

639
00:41:19,477 --> 00:41:20,478
<i>ale to go zraniło.</i>

640
00:41:20,561 --> 00:41:24,065
<i>Poczuł się zdradzony.</i>
<i>Rozumiał, że mogliby stracić</i>

641
00:41:24,190 --> 00:41:28,569
<i>dużo pieniędzy,</i>
<i>ale mimo to czuł się zdradzony.</i>

642
00:41:28,736 --> 00:41:31,698
<i>Howard trwał przy swoim</i>
<i>bez względu na wszystko.</i>

643
00:41:32,365 --> 00:41:37,328
<i>Razem z Marvinem w końcu mogli</i>
<i>ściągnąć innych producentów,</i>

644
00:41:37,453 --> 00:41:42,375
<i>zebrać potrzebne im pieniądze</i>
<i>i kontynuować prace nad produkcją.</i>

645
00:41:42,458 --> 00:41:48,673
<i>Widać było, że Marvin</i>
<i>i Howard czują presję,</i>

646
00:41:48,756 --> 00:41:53,136
<i>coraz częściej się kłócili.</i>

647
00:41:53,428 --> 00:41:58,641
<i>Nigdy nie było między nimi porozumienia,</i>
<i>która ułatwiałoby proces pisania.</i>

648
00:41:59,767 --> 00:42:01,269
<i>Do tego momentu było dobrze.</i>

649
00:42:01,394 --> 00:42:03,896
„WINNERS ALL”
SESJA HOWARDA I MARVINA

650
00:42:04,022 --> 00:42:05,356
<i>- Powiem ci coś.</i>
<i>- Mów.</i>

651
00:42:05,440 --> 00:42:06,441
<i>- Szczerze.</i>
<i>- Tak?</i>

652
00:42:06,607 --> 00:42:09,610
<i>- Nie taka będzie melodia?</i>
<i>- Problemem z „Winners All”...</i>

653
00:42:09,694 --> 00:42:11,237
<i>- Tak?</i>
<i>- Problemem jest to,</i>

654
00:42:11,320 --> 00:42:12,488
<i>że słowa brzmią tak.</i>

655
00:42:12,822 --> 00:42:17,744
<i>Niektórzy muszą przegrać</i>
<i>Ale my o to nie dbamy</i>

656
00:42:17,827 --> 00:42:23,207
<i>To nie ma sensu gramatycznego.</i>

657
00:42:23,291 --> 00:42:25,293
<i>„Jedni wygrywają, inni nie,</i>
<i>ale wszyscy zwyciężamy”.</i>

658
00:42:25,376 --> 00:42:28,421
<i>To nie ma sensu.</i>
<i>Doprowadza mnie to do szału.</i>

659
00:42:28,838 --> 00:42:30,214
<i>Marvin był gwiazdą.</i>

660
00:42:30,298 --> 00:42:34,469
<i>Howard nie miał na koncie</i>
<i>nagrody Tony, Pulitzera ani Oscara,</i>

661
00:42:34,552 --> 00:42:41,517
<i>które miał Marvin,</i>
<i>więc nie miał siły przebicia.</i>

662
00:42:42,518 --> 00:42:45,438
- To będzie hit?
- Kto wie?

663
00:42:46,564 --> 00:42:48,441
<i>Widownia na nowojorskiej premierze...</i>

664
00:42:49,122 --> 00:42:53,654
<i>...oszalała na punkcie </i>Smile.
<i>Był po prostu wspaniały.</i>

665
00:42:54,363 --> 00:42:57,241
<i>Po przedstawieniu poszliśmy</i>

666
00:42:57,325 --> 00:42:59,494
<i>do budynku </i>New York Timesa,
<i>by poczekać na gazetę.</i>

667
00:42:59,577 --> 00:43:02,205
<i>Był tam też Marvin Hamlisch.</i>

668
00:43:02,830 --> 00:43:06,334
<i>Nie musieliśmy czytać gazety,</i>
<i>bo staliśmy obok,</i>

669
00:43:06,417 --> 00:43:09,796
<i>patrzyliśmy na twarz Marvina</i>
<i>i po prostu wiedzieliśmy.</i>

670
00:43:10,630 --> 00:43:16,469
<i>Chyba więcej go nie widziałam.</i>
<i>Wycofał się i zniknął.</i>

671
00:43:17,178 --> 00:43:18,554
<i>I tyle.</i>

672
00:43:18,638 --> 00:43:22,266
<i>Howard wiedział, że to koniec.</i>

673
00:43:23,184 --> 00:43:24,811
<i>Był wściekły.</i>

674
00:43:24,894 --> 00:43:27,772
<i>Był wściekły na nowojorską</i>
<i>społeczność teatralną.</i>

675
00:43:28,064 --> 00:43:29,232
<i>Bardzo wściekły.</i>

676
00:43:30,981 --> 00:43:37,296
„POSTCARD” Z MUSICALU SMILE

677
00:43:44,747 --> 00:43:47,291
<i>Nigdy wcześniej nie widziałam,</i>
<i>by coś go powstrzymywało.</i>

678
00:43:47,875 --> 00:43:51,879
<i>Chyba nigdy nie widziałam, by coś tak...</i>

679
00:43:52,547 --> 00:43:55,675
<i>go przyhamowało,</i>
<i>a tym razem tak się stało.</i>

680
00:43:56,259 --> 00:43:58,219
<i>To było druzgocące.</i>

681
00:43:58,803 --> 00:44:03,933
<i>Czuł się zawstydzony, chciał uciec</i>

682
00:44:04,016 --> 00:44:09,063
<i>z dala od miasta i nikomu się</i>
<i>nie pokazywać i chyba dlatego</i>

683
00:44:09,438 --> 00:44:11,607
<i>Jeffrey złapał go w idealnym momencie.</i>

684
00:44:12,233 --> 00:44:14,443
<i>Jeffrey Katzenberg był wtedy</i>
<i>szefem Walt Disney Studios...</i>

685
00:44:14,569 --> 00:44:15,862
PRODUCENT, PIĘKNA I BESTIA

686
00:44:15,987 --> 00:44:17,697
<i>...i próbował ściągnąć Howarda</i>
<i>do Los Angeles.</i>

687
00:44:17,905 --> 00:44:20,658
<i>„Drogi Howardzie, cieszę się,</i>
<i>że mieliśmy okazję się spotkać.</i>

688
00:44:20,825 --> 00:44:23,244
<i>„Perspektywa współpracy z tobą</i>

689
00:44:23,327 --> 00:44:25,538
<i>„przy projektach Disneya jest dla nas</i>
<i>bardzo ekscytująca.</i>

690
00:44:25,830 --> 00:44:27,790
<i>„Połączenie talentu Howarda Ashmana</i>

691
00:44:27,874 --> 00:44:30,626
<i>„i nazwiska Walta Disneya</i>
<i>to prawdziwy strzał w dziesiątkę.</i>

692
00:44:30,877 --> 00:44:32,461
<i>„Pozdrawiam serdecznie, Jeffrey”.</i>

693
00:44:33,212 --> 00:44:35,173
<i>David Geffen,</i>
<i>który był moim przyjacielem...</i>

694
00:44:35,256 --> 00:44:36,966
BYŁY PREZES DISNEY STUDIOS

695
00:44:37,049 --> 00:44:40,261
<i>...i mentorem, powiedział:</i>

696
00:44:40,344 --> 00:44:45,850
<i>„Musisz poznać Howarda Ashmana”.</i>
<i>I tak właśnie poznałem Howarda.</i>

697
00:44:46,601 --> 00:44:52,023
<i>Nigdy tego nie zapomnę, byliśmy</i>
<i>u Howarda na sederze, było święto Paschy.</i>

698
00:44:52,607 --> 00:44:56,736
<i>W środku kolacji zadzwonił Jeffrey,</i>
<i>prawie jak Eliasz.</i>

699
00:44:58,029 --> 00:45:01,157
<i>Czekaliśmy, aż przyjdzie Eliasz,</i>
<i>a zadzwonił Jeffrey</i>

700
00:45:01,282 --> 00:45:04,076
<i>i nie wiem czemu, ale Howard odebrał</i>

701
00:45:04,202 --> 00:45:07,747
<i>i rozmawiał w trakcie sederu,</i>
<i>bo to przecież Jeffrey.</i>

702
00:45:07,830 --> 00:45:11,250
<i>Ciągle go nagabywał: „Kiedy przyjedziesz?</i>

703
00:45:11,417 --> 00:45:14,337
<i>„Kiedy podpiszemy umowę?</i>
<i>Kiedy będziesz? No przyjedź!”.</i>

704
00:45:22,678 --> 00:45:24,764
<i>Walt Disney Studios w Burbank w Kalifornii</i>

705
00:45:24,847 --> 00:45:27,642
<i>przez dekady było wylęgarnią</i>
<i>świetnych animacji.</i>

706
00:45:28,100 --> 00:45:30,978
<i>Ale w latach 80. jego pozycja</i>
<i>zaczęła słabnąć.</i>

707
00:45:31,854 --> 00:45:35,233
<i>Dział animacji przeniesiono do magazynów</i>

708
00:45:35,316 --> 00:45:37,193
<i>w Glendale w Kalifornii.</i>

709
00:45:37,318 --> 00:45:40,488
Kolejne urocze miejsce,
w które nas przenieśli.

710
00:45:40,821 --> 00:45:42,490
Chodźcie, zobaczmy, kto tam jest.

711
00:45:42,823 --> 00:45:45,409
<i>Howard poleciał do L.A., myśląc pewnie,</i>

712
00:45:45,493 --> 00:45:48,371
<i>że będzie pracował w pięknym kampusie,</i>

713
00:45:48,454 --> 00:45:51,707
<i>że będzie tam Siedmiu Krasnoludków,</i>

714
00:45:51,791 --> 00:45:54,543
<i>że będzie w miejscu, w którym</i>
<i>Walt Disney robił swoje filmy.</i>

715
00:45:55,127 --> 00:45:57,505
<i>Ale Disney przeniósł dział animacji</i>

716
00:45:57,630 --> 00:46:00,258
<i>do parku przemysłowego</i>
<i>oddalonego od studia o pięć kilometrów</i>

717
00:46:00,591 --> 00:46:03,052
<i>i nagle Howard znalazł się w przyczepie.</i>

718
00:46:03,219 --> 00:46:06,514
<i>Myślałam sobie: „Poważnie?</i>
<i>Przecież to Walt Disney Company”.</i>

719
00:46:06,722 --> 00:46:10,726
<i>Pamiętam, że tak pomyślałam.</i>
<i>„Jesteśmy w przyczepie na parkingu</i>

720
00:46:10,810 --> 00:46:12,478
<i>„za kręgielnią?”</i>

721
00:46:12,979 --> 00:46:15,564
<i>Po przyjeździe do L.A. Howard spotykał się</i>

722
00:46:15,690 --> 00:46:17,566
<i>z wieloma reżyserami i producentami.</i>

723
00:46:17,692 --> 00:46:20,361
<i>Jednym z pierwszych projektów</i>
<i>był napisany z Tiną Turner scenariusz</i>

724
00:46:20,444 --> 00:46:22,686
<i>do filmu o jej życiu pt. </i>Ja, Tina.

725
00:46:23,211 --> 00:46:26,284
<i>Jakimś cudem nigdy nie odnajdywał się</i>
<i>w branży filmów aktorskich</i>

726
00:46:26,867 --> 00:46:31,080
<i>i w Hollywood, tak jak na Broadwayu,</i>
<i>czuł się trochę outsiderem.</i>

727
00:46:32,665 --> 00:46:35,710
<i>Potem trafił do animacji,</i>
<i>gdzie poznał ludzi</i>

728
00:46:35,793 --> 00:46:41,090
<i>zafascynowanych kreskówkami,</i>
<i>którzy nosili bieliznę na głowach</i>

729
00:46:41,340 --> 00:46:45,303
<i>i wydaje mi się, że właśnie tam</i>
<i>Howard czuł, że jest na swoim miejscu.</i>

730
00:46:45,386 --> 00:46:46,721
Straszna, co?

731
00:46:47,930 --> 00:46:51,017
Do tej pory pracowałem przy musicalach
teatralnych i to bardzo ciekawe, bo...

732
00:46:51,100 --> 00:46:52,685
SPOTKANIE ZESPOŁU
28 KWIETNIA 1987

733
00:46:52,768 --> 00:46:56,439
...te dwie formy bardzo wiele łączy.

734
00:46:56,689 --> 00:47:02,611
Gdy zaproponowano mi pracę dla Disneya,

735
00:47:03,154 --> 00:47:06,073
zapytałem: „A co z animacją?

736
00:47:06,157 --> 00:47:09,869
„Czy mogę pracować w tym dziale?”.
Tym chciałem zajmować się najbardziej.

737
00:47:09,952 --> 00:47:13,164
Jest coś baśniowego w bajkach Disneya,

738
00:47:13,289 --> 00:47:16,584
od <i>Królewny Śnieżki</i> po <i>Pinokia.</i>

739
00:47:16,667 --> 00:47:20,713
Wychowałem się na <i>Pinokiu</i>
i <i>Piotrusiu Panie</i> i możliwość

740
00:47:20,838 --> 00:47:23,424
pracy przy czymś takim...
Jest tyle książek:

741
00:47:23,549 --> 00:47:25,801
<i>Królewna Śnieżka, Śpiąca Królewna,</i>

742
00:47:25,885 --> 00:47:28,179
<i>Kopciuszek, Piotruś Pan, Pinokio.</i>

743
00:47:28,262 --> 00:47:30,890
Móc stworzyć coś, co znajdzie się

744
00:47:30,973 --> 00:47:33,559
pośród nich, to...

745
00:47:33,809 --> 00:47:35,853
Bardzo trudne,

746
00:47:35,936 --> 00:47:37,772
ale i wspaniałe.

747
00:47:37,855 --> 00:47:39,440
To niesamowite, bo w animacji

748
00:47:39,565 --> 00:47:43,694
można wykorzystać cały szereg
najróżniejszych umiejętności

749
00:47:43,861 --> 00:47:45,363
i metod pracy.

750
00:47:45,488 --> 00:47:48,991
Być może ostatnim idealnym miejscem

751
00:47:49,075 --> 00:47:53,621
do produkcji broadwayowskich musicali
jest właśnie animacja. To inny świat.

752
00:47:54,580 --> 00:47:56,832
<i>Jeffrey zapytał: „Z kim chcesz pracować?”.</i>

753
00:47:57,249 --> 00:47:59,752
<i>A Howard odpowiedział: „Z Alanem”.</i>

754
00:48:00,252 --> 00:48:05,633
<i>Podczas pierwszej podróży do L.A.</i>
<i>byłem podekscytowany, były tam palmy,</i>

755
00:48:05,716 --> 00:48:08,511
<i>Sunset Boulevard, to był wspaniały czas.</i>

756
00:48:09,303 --> 00:48:13,682
<i>Gdy zacząłem pracować w animacji,</i>
<i>wszystko to wydało mi się</i>

757
00:48:13,891 --> 00:48:15,851
<i>zaskakująco małe.</i>

758
00:48:15,976 --> 00:48:18,437
<i>Z jako pierwszym zacząłem pracę</i>
<i>z Peterem Schneiderem,</i>

759
00:48:18,521 --> 00:48:21,357
<i>który pracował jako manager</i>

760
00:48:21,440 --> 00:48:24,235
<i>przy produkcji </i>Sklepiku z horrorami.
<i>Peter był wiceprezesem</i>

761
00:48:24,318 --> 00:48:25,486
<i>do spraw animacji.</i>

762
00:48:25,986 --> 00:48:29,532
<i>Moje pierwsze wrażenie</i>
<i>odnośnie do Johna i Rona to...</i>

763
00:48:29,615 --> 00:48:31,242
REŻYSER, MAŁA SYRENKA

764
00:48:31,325 --> 00:48:33,702
<i>...„O rany, są tacy środkowoamerykańscy”.</i>

765
00:48:33,786 --> 00:48:35,287
REŻYSER, MAŁA SYRENKA

766
00:48:35,371 --> 00:48:36,789
<i>Typowa amerykańska klasa średnia.</i>

767
00:48:37,206 --> 00:48:41,752
Od razu po przeczytaniu treatmentu
Howard wpadł na pewien pomysł.

768
00:48:41,877 --> 00:48:44,213
W oryginalnej wersji scenariusza
pojawiał się bohater,

769
00:48:44,296 --> 00:48:45,506
który był krabem.

770
00:48:45,840 --> 00:48:48,175
Howard powiedział:
„A może zrobimy z niego Jamajczyka?”.

771
00:48:48,259 --> 00:48:52,263
<i>Byliśmy zdziwieni,</i>
<i>to było coś zupełnie innego</i>

772
00:48:52,346 --> 00:48:53,597
<i>od oryginalnego zamysłu.</i>

773
00:48:53,681 --> 00:48:56,559
Howard bardzo wcześnie dołączył
do projektu, pojechaliśmy do Nowego Jorku,

774
00:48:56,642 --> 00:48:59,103
<i>by się z nim spotkać, a on...</i>
<i>tylko na podstawie treatmentu,</i>

775
00:48:59,186 --> 00:49:02,106
<i>nim jeszcze powstał scenariusz</i>
<i>porozmieszczał w fabule piosenki,</i>

776
00:49:02,189 --> 00:49:04,275
<i>wydaje mi się, że napisał je</i>

777
00:49:04,358 --> 00:49:08,154
<i>w pięć minut po przeczytaniu treatmentu,</i>
<i>ale mówił: „Załóżmy, że mamy piosenkę,</i>

778
00:49:08,320 --> 00:49:10,114
<i>„nazwijmy ją 'Naprawdę chcę',</i>

779
00:49:10,197 --> 00:49:12,825
<i>„może nazywać się, jak chcecie,</i>
<i>ale powiedzmy, że 'Naprawdę chcę'”.</i>

780
00:49:12,908 --> 00:49:16,954
<i>Byliśmy w mieszkaniu Howarda</i>
<i>w Greenwich Village, przyszedł Alan</i>

781
00:49:17,037 --> 00:49:20,124
<i>i zagrał ją na pianinie,</i>
<i>a Howard zaśpiewał</i>

782
00:49:20,207 --> 00:49:22,084
<i>i brzmiało to niesamowicie.</i>

783
00:49:22,168 --> 00:49:25,171
<i>Gdy Howard się tu pojawił</i>
<i>i na przykładzie</i> Małej syrenki

784
00:49:25,254 --> 00:49:28,299
<i>dosłownie nauczył nas, jak opowiedzieć</i>
<i>historię za pomocą piosenek.</i>

785
00:49:28,466 --> 00:49:31,927
Moim celem było przekazanie

786
00:49:32,052 --> 00:49:36,932
konkretnych informacji, jednocześnie
utrzymując je w tonie ballady.

787
00:49:37,475 --> 00:49:41,353
To jej marzenie. Nie przegapicie
głównego tematu filmu.

788
00:49:41,437 --> 00:49:44,982
To główny zamysł filmu. Wyśpiewując go,

789
00:49:45,483 --> 00:49:49,361
utrwala go w naszych głowach:
chce być człowiekiem.

790
00:49:49,445 --> 00:49:52,031
W końcu się nim stanie
i będzie żyła długo i szczęśliwie.

791
00:49:52,114 --> 00:49:53,240
Tego właśnie chce.

792
00:49:54,033 --> 00:49:55,743
<i>Co on powiedział?</i>

793
00:49:56,952 --> 00:49:59,997
<i>Główna bohaterka musi mieć pragnienie.</i>
<i>Musi czegoś bardzo pragnąć</i>

794
00:50:00,080 --> 00:50:03,834
<i>i wyrazić to piosenką.</i>
<i>Nie mieliśmy o tym pojęcia,</i>

795
00:50:03,959 --> 00:50:05,085
<i>nim pojawił się Howard.</i>

796
00:50:05,169 --> 00:50:06,837
<i>Powinniśmy byli o tym wiedzieć.</i>

797
00:50:07,838 --> 00:50:09,757
<i>Potrafił pomóc z każdym problemem twórczym</i>

798
00:50:09,882 --> 00:50:11,175
<i>i do dziś uważam...</i>

799
00:50:11,258 --> 00:50:12,801
BYŁY DYREKTOR MUZYCZNY DISNEYA

800
00:50:12,885 --> 00:50:15,387
<i>...że był chyba jedyną osobą, jaką znałem,</i>

801
00:50:15,596 --> 00:50:19,725
<i>która gdy przychodziłem do niego</i>
<i>z czymś, nad czym się głowiłem,</i>

802
00:50:19,850 --> 00:50:23,521
<i>od razu rozwiązywała mój problem</i>
<i>i zwykle trafiała w dziesiątkę.</i>

803
00:50:24,021 --> 00:50:28,150
<i>Projektowałem postać Urszuli.</i>
<i>W scenariuszu opisana była...</i>

804
00:50:28,234 --> 00:50:29,735
PROJEKTANT, MAŁA SYRENKA

805
00:50:29,818 --> 00:50:32,947
<i>...jako postać w typie Joan Collins,</i>
<i>dlatego rysowałem ją jako bardzo chudą,</i>

806
00:50:33,072 --> 00:50:35,908
<i>kościstą kobietę z czarnymi włosami.</i>

807
00:50:36,200 --> 00:50:38,202
<i>Była jak punkowa mamuśka.</i>

808
00:50:38,327 --> 00:50:39,787
STORYBOARDZISTA, MAŁA SYRENKA

809
00:50:39,870 --> 00:50:41,205
<i>Była przedziwna.</i>

810
00:50:41,288 --> 00:50:45,459
<i>Stworzyłem projekt wzorowany na Divine.</i>

811
00:50:45,751 --> 00:50:50,386
Z FILMU JOHNA WATERSA
FEMALE TROUBLE

812
00:50:51,507 --> 00:50:54,718
<i>Ten projekt znalazł się w scenorysie</i>
<i>razem z innymi projektami</i>

813
00:50:54,802 --> 00:50:57,680
<i>i gdy Howard Ashman przyszedł je obejrzeć,</i>

814
00:50:57,805 --> 00:50:59,056
<i>wybrał właśnie ten.</i>

815
00:50:59,807 --> 00:51:02,309
<i>Pat Carroll jest wspaniała,</i>
<i>ale nie słyszeliście głosu wiedźmy,</i>

816
00:51:02,810 --> 00:51:05,771
jeśli nie słyszeliście wersji Howarda
albo nawet jego wersji Audrey 2.

817
00:51:05,854 --> 00:51:07,356
- Jest naprawdę...
- I nie powinniście.

818
00:51:09,088 --> 00:51:15,220
„WYZNANIE URSZULI”
TAŚMA ROBOCZA

819
00:51:20,578 --> 00:51:23,747
Wszyscy woleliby pisać teksty
dla Kapitana Haka niż Piotrusia Pana.

820
00:51:23,831 --> 00:51:28,335
To dużo lepsza zabawa. A Urszula jest
wyjątkowo zabawnym czarnym charakterem,

821
00:51:28,419 --> 00:51:31,964
nie tylko dlatego, że wygląda
jak ośmiornica i jej dolne partie

822
00:51:32,047 --> 00:51:36,552
wspaniale się poruszają,
to także bardzo wyrafinowana postać.

823
00:51:36,635 --> 00:51:40,639
Jest wygadana i dla mnie jako dla autora
tekstów była to dobra zabawa,

824
00:51:40,889 --> 00:51:47,521
<i>bo mogłem wymyślać więcej rymów,</i>
<i>gier słownych i wyrafinowanego humoru.</i>

825
00:51:47,646 --> 00:51:50,190
<i>Jej piosenka to według mnie</i>
<i>przede wszystkim numer komediowy,</i>

826
00:51:50,274 --> 00:51:54,486
<i>następnie wyraz jej postaci,</i>
<i>a w trzeciej kolejności tekst,</i>

827
00:51:54,570 --> 00:51:55,904
<i>który pcha do przodu fabułę.</i>

828
00:51:55,988 --> 00:52:00,492
Na początku piosenki Ariel nie wie nawet,
kim jest Urszula,

829
00:52:00,576 --> 00:52:03,287
a na końcu zostaje zamieniona w człowieka.

830
00:52:03,454 --> 00:52:07,207
W tej trzyminutowej sekwencji
bardzo wiele się dzieje.

831
00:52:17,760 --> 00:52:21,138
<i>Dobry wieczór, z przyjemnością</i>
<i>witam państwa w 92nd Street Y...</i>

832
00:52:21,221 --> 00:52:22,931
DOM KULTURY

833
00:52:23,015 --> 00:52:25,476
<i>...na premierowym spotkaniu</i>
<i>z cyklu „Plays Into Film”.</i>

834
00:52:25,934 --> 00:52:29,229
<i>Celem cyklu jest przybliżenie</i>
<i>państwu twórczej pracy</i>

835
00:52:29,313 --> 00:52:31,649
<i>stworzonej w jednym medium</i>
<i>i przetłumaczonej na inne.</i>

836
00:52:31,774 --> 00:52:32,775
3 MARCA 1988

837
00:52:32,858 --> 00:52:35,944
<i>Mamy zaszczyt poinformować,</i>
<i>że są dziś z nami pan Menken i pan Ashman.</i>

838
00:52:36,070 --> 00:52:38,030
<i>Powitajcie ich razem ze mną, dziękuję.</i>

839
00:52:39,198 --> 00:52:44,370
<i>Na początek chciałabym wyrazić radość</i>
<i>z możliwości rozmowy z Howardem Ashmanem</i>

840
00:52:44,495 --> 00:52:47,414
<i>i Alanem Menkenem oraz z tego,</i>
<i>że udało im się do nas dołączyć,</i>

841
00:52:47,539 --> 00:52:50,084
<i>by opowiedzieć o pracy</i>
<i>nad </i>Sklepikiem z horrorami.

842
00:52:50,459 --> 00:52:53,754
<i>Wydaje mi się, że ciekawym tematem</i>
<i>dzisiejszej rozmowy</i>

843
00:52:53,837 --> 00:52:59,802
<i>będzie świat filmów musicalowych,</i>
<i>który wydaje się przechodzić</i>

844
00:52:59,885 --> 00:53:01,929
<i>swoisty renesans w Hollywood.</i>

845
00:53:03,681 --> 00:53:07,393
<i>Czy uważacie, że kręcenie filmu</i>
<i>na podstawie musicalu</i>

846
00:53:07,518 --> 00:53:11,647
<i>to zupełnie inny proces</i>
<i>niż kręcenie filmu na podstawie sztuki?</i>

847
00:53:11,772 --> 00:53:15,275
<i>- Skomentujecie to jakoś?</i>
<i>- Tak, to ćwiczenie głupoty.</i>

848
00:53:17,444 --> 00:53:22,908
<i>To prawda. Nie wiem, czemu ludzie sądzą,</i>
<i>że filmowe musicale się sprawdzają,</i>

849
00:53:23,033 --> 00:53:26,245
<i>może podczas wielkiego kryzysu,</i>

850
00:53:26,328 --> 00:53:31,166
<i>może w latach 40. lub wczesnych 50.,</i>

851
00:53:31,250 --> 00:53:34,253
<i>ale to bardzo trudne.</i>
<i>Sama natura tego medium...</i>

852
00:53:34,336 --> 00:53:38,632
<i>Gdy ludzie zaczynają śpiewać,</i>
<i>to wygląda głupio w teatrze,</i>

853
00:53:38,716 --> 00:53:44,388
<i>a jeszcze głupiej, gdy się to kręci.</i>

854
00:53:44,722 --> 00:53:47,474
<i>Możesz opowiedzieć trochę</i>
<i>o zmianach, jakie zaszły</i>

855
00:53:47,558 --> 00:53:50,769
<i>między tym, co dzieje się na scenie,</i>
<i>a tym, co dzieje się w filmie,</i>

856
00:53:51,478 --> 00:53:54,064
<i>- niektóre z nich były diametralne.</i>
<i>- Bardzo.</i>

857
00:53:54,148 --> 00:53:58,277
<i>- Opowiesz nam o tym?</i>
<i>- Filmy wymagają badania rynku.</i>

858
00:53:58,360 --> 00:54:03,699
<i>Może was to zaskoczy,</i>
<i>ale filmy są jak pasta do zębów.</i>

859
00:54:03,949 --> 00:54:06,785
<i>Po pierwszych pokazach filmu</i>

860
00:54:06,910 --> 00:54:08,620
<i>i przejrzeniu kart,</i>

861
00:54:08,704 --> 00:54:10,581
<i>na których widzowie</i>
<i>spisali swoje spostrzeżenia...</i>

862
00:54:10,831 --> 00:54:14,293
<i>Przeczytałem je wszystkie.</i>

863
00:54:14,376 --> 00:54:17,713
<i>Zebrano grupę kilkunastolatków,</i>

864
00:54:17,838 --> 00:54:21,508
<i>którzy mieli zdecydować,</i>
<i>co w tym roku obejrzy Ameryka,</i>

865
00:54:21,759 --> 00:54:25,763
<i>a oni pisali rzeczy typu:</i>
<i>„Czemu oni śpiewają?”.</i>

866
00:54:26,221 --> 00:54:29,975
<i>To tak nawiasem mówiąc.</i>

867
00:54:30,100 --> 00:54:32,519
<i>Myślę, że mamy wielkie szczęście,</i>

868
00:54:32,644 --> 00:54:37,608
<i>że pracujemy w tym obszarze filmu,</i>
<i>w którym musical może zadziałać,</i>

869
00:54:37,733 --> 00:54:41,695
<i>- i są to animacje Disneya.</i>
<i>- Tak, wygląda na to,</i>

870
00:54:41,820 --> 00:54:46,950
<i>że to jedyne miejsce w animacji,</i>
<i>gdzie broadwayowski kunszt się przydaje.</i>

871
00:54:47,075 --> 00:54:48,577
<i>Myślę, że może być cała...</i>

872
00:54:48,827 --> 00:54:52,414
<i>Kilka dni przed wystąpieniem</i>
<i>w 92nd Street Y, Howard był u lekarza,</i>

873
00:54:52,539 --> 00:54:57,544
<i>bo w ostatnich kilku tygodniach</i>

874
00:54:57,669 --> 00:55:02,758
<i>zaobserwował u siebie</i>
<i>białe plamki w gardle</i>

875
00:55:02,883 --> 00:55:07,262
<i>i na języku. Wiedzieliśmy,</i>
<i>że to pleśniawki,</i>

876
00:55:07,387 --> 00:55:11,642
<i>które pojawiają się u ludzi</i>
<i>z osłabionym układem odpornościowym.</i>

877
00:55:12,935 --> 00:55:17,314
<i>Lekarz chciał przebadać go na obecność</i>
<i>wirusa HIV, ale Howard odmówił.</i>

878
00:55:17,397 --> 00:55:20,818
<i>Bał się, że straci ubezpieczenie,</i>

879
00:55:21,443 --> 00:55:25,572
<i>jeśli to znajdzie się w jego dokumentach,</i>
<i>więc lekarz ustąpił i postanowił</i>

880
00:55:25,656 --> 00:55:27,699
<i>zbadać poziom limfocytów T.</i>

881
00:55:28,325 --> 00:55:32,788
<i>Jak sądzisz, jaka jest przyszłość</i>
<i>amerykańskiego musicalu?</i>

882
00:55:34,039 --> 00:55:40,879
<i>- Nie wiem.</i>
<i>- Jesteśmy nieco podłamani.</i>

883
00:55:43,173 --> 00:55:46,844
<i>Lekarz zadzwonił z wynikami badania</i>
<i>tego dnia, gdy Howard miał wystąpić</i>

884
00:55:46,927 --> 00:55:51,557
<i>w 92nd Street Y i poziom limfocytów</i>
<i>okazał się tak niski,</i>

885
00:55:51,640 --> 00:55:54,560
<i>że jasne stało się, że ma wirusa HIV.</i>

886
00:55:56,144 --> 00:56:01,525
<i>Obaj byliśmy w szoku,</i>
<i>zdruzgotani i powiedziałem mu:</i>

887
00:56:01,650 --> 00:56:05,904
<i>„Nie możesz dziś wystąpić”.</i>

888
00:56:06,029 --> 00:56:08,949
<i>Dosłownie się trząsłem.</i>

889
00:56:09,700 --> 00:56:14,288
<i>Odparł: „Nie, idę.</i>
<i>Nie ma powodu, by nie iść”.</i>

890
00:56:14,830 --> 00:56:19,626
<i>Więc wsiedliśmy w taksówkę</i>
<i>i pojechaliśmy do 92nd Street Y.</i>

891
00:56:20,544 --> 00:56:23,297
<i>Czy w przyszłości zrealizujesz</i>
<i>jeszcze jakiś projekt teatralny?</i>

892
00:56:24,089 --> 00:56:29,219
<i>Nie planuję. Może kiedyś,</i>
<i>jeśli zbiorę się na odwagę,</i>

893
00:56:29,344 --> 00:56:33,765
<i>ale nie w tej chwili. Odpoczywam.</i>

894
00:56:36,059 --> 00:56:39,646
<i>Dziękuję wszystkim za przyjście</i>
<i>i do zobaczenia za tydzień.</i>

895
00:56:46,445 --> 00:56:48,280
- Gdy się rozluźniam, zaczynam...
- Rozluźnij się.

896
00:56:48,363 --> 00:56:49,781
16 SIERPNIA 1989
NAGRANIA DO MAŁEJ SYRENKI

897
00:56:49,865 --> 00:56:51,575
- Może powinnam się odsunąć.
- Może trochę.

898
00:56:51,658 --> 00:56:57,789
<i>Miałam wrażenie, że Howardowi było</i>
<i>tak przykro z powodu porażki</i> Smile,

899
00:56:57,915 --> 00:57:03,337
<i>że chciał mi to wynagrodzić</i>
<i>szansą na przesłuchanie.</i>

900
00:57:04,588 --> 00:57:09,301
<i>Pamiętam, że przez te kilka dni</i>
<i>bardzo się denerwowałam.</i>

901
00:57:09,593 --> 00:57:13,972
<i>Pragnął tak perfekcyjnie</i>
<i>dopracować monolog,</i>

902
00:57:14,097 --> 00:57:17,643
<i>który mieliśmy nagrać,</i>
<i>czyli „Naprawdę chcę”.</i>

903
00:57:17,726 --> 00:57:23,273
<i>Doszliśmy do momentu,</i>
<i>w którym po 25 czy 30 próbach,</i>

904
00:57:23,649 --> 00:57:28,403
<i>poprosiłam go: „Howard,</i>
<i>czy możesz przeczytać to sam?”.</i>

905
00:57:28,612 --> 00:57:30,781
<i>„Ja będę cię naśladować”.</i>

906
00:57:31,114 --> 00:57:32,407
<i>Mija tam czas.</i>

907
00:57:32,491 --> 00:57:33,367
Zaśpiewaj.

908
00:57:33,450 --> 00:57:39,748
<i>Mija tam czas</i>
<i>Chcę poznać już, co z nich każdy wie</i>

909
00:57:39,873 --> 00:57:41,416
Gdy nagrywaliśmy, było...

910
00:57:41,500 --> 00:57:42,960
- Tak.
- ...więcej głosu.

911
00:57:43,043 --> 00:57:44,169
- Dużo więcej.
- Tak.

912
00:57:44,252 --> 00:57:45,253
<i>Spróbujmy...</i>

913
00:57:45,337 --> 00:57:49,591
<i>Myślę, że diagnoza zmieniła wszystko.</i>

914
00:57:50,634 --> 00:57:54,262
<i>Ale praca go napędzała,</i>

915
00:57:54,805 --> 00:57:57,891
<i>dawała mu wiarę i wolę</i>

916
00:57:58,141 --> 00:58:00,060
<i>do dalszego działania i życia.</i>

917
00:58:00,811 --> 00:58:02,437
Wykonanie było niesamowite.

918
00:58:02,646 --> 00:58:04,189
- Rozumiem.
- Tak przy okazji.

919
00:58:04,272 --> 00:58:05,565
- Ma być bardziej intymne.
- Tak.

920
00:58:06,024 --> 00:58:07,818
Stojąc przed Lunt-Fontanne

921
00:58:07,901 --> 00:58:09,695
i śpiewając dla 1500 osób.

922
00:58:10,570 --> 00:58:14,199
<i>Chcę mieszkać tam, kiedy jest cień</i>

923
00:58:14,324 --> 00:58:17,744
<i>Lub w słońcu brodzić dzień cały</i>

924
00:58:17,828 --> 00:58:24,668
<i>Wśród ludzi żyć, w ich świecie być</i>
<i>Naprawdę chcę</i>

925
00:58:33,427 --> 00:58:35,804
<i>Chcieliśmy stworzyć piosenki,</i>
<i>które opowiadają historię,</i>

926
00:58:35,929 --> 00:58:39,057
<i>które naprawdę popchnęłyby</i>
<i>fabułę do przodu</i>

927
00:58:39,182 --> 00:58:42,686
<i>i trzymały się kupy, nie chcieliśmy,</i>

928
00:58:42,769 --> 00:58:46,898
<i>żeby fabuła stawała na czas piosenki.</i>
<i>W filmie pojawia się moment,</i>

929
00:58:46,982 --> 00:58:52,237
w którym krab musi przekonać syrenkę,
by nie wychodziła na powierzchnię

930
00:58:52,320 --> 00:58:56,658
i nie zmieniała swojego życia,
więc musi zaśpiewać „Na morza dnie”,

931
00:58:56,742 --> 00:58:59,703
a ona „Naprawdę chcę”, bo tak bardzo
pragnie wyjść na ląd.

932
00:58:59,786 --> 00:59:03,665
Kolejnym dobrym przykładem
jest piosenka „Całuj ją”, bo jeśli nie...

933
00:59:03,749 --> 00:59:07,294
Jeśli książę nie pocałuje syrenki,
zdarzy się coś najgorszego,

934
00:59:07,377 --> 00:59:09,588
straci jego i wszystko...

935
00:59:09,671 --> 00:59:11,006
Nie chcę zdradzać fabuły.

936
00:59:11,423 --> 00:59:15,677
<i>Ale sytuacja jest naprawdę napięta</i>
<i>i wtedy wchodzą piosenki,</i>

937
00:59:15,802 --> 00:59:17,429
<i>które napędzają fabułę.</i>

938
00:59:21,099 --> 00:59:23,477
<i>- Świetnie.</i>
<i>- Lepiej tego nie nagramy.</i>

939
00:59:23,560 --> 00:59:24,561
<i>Super.</i>

940
00:59:25,062 --> 00:59:27,314
- Jesteście zadowoleni?
- Tak.

941
00:59:28,065 --> 00:59:28,982
To dobrze.

942
00:59:33,278 --> 00:59:37,657
<i>Pamiętam, że gdy do „Naprawdę chcę”</i>
<i>została nagrana animacja,</i>

943
00:59:37,908 --> 00:59:42,204
<i>Jeffrey po obejrzeniu jej stwierdził:</i>
<i>„Trzeba wyciąć tę piosenkę,</i>

944
00:59:42,537 --> 00:59:43,413
<i>„jest nudna”.</i>

945
00:59:43,497 --> 00:59:47,751
<i>To normalne, że podczas wolnej piosenki,</i>
<i>gdy na ekranie niewiele się dzieje,</i>

946
00:59:47,918 --> 00:59:51,421
<i>szczególnie dzieciaki</i>
<i>zaczynają tracić zainteresowanie.</i>

947
00:59:51,546 --> 00:59:54,508
<i>Szkolono nas, by tego unikać.</i>

948
00:59:54,591 --> 00:59:56,301
<i>Powiedziałem, że powinniśmy pomyśleć...</i>

949
00:59:56,468 --> 00:59:57,844
BYŁY PREZES DISNEY STUDIO

950
00:59:57,969 --> 00:59:59,471
<i>...o wycięciu tej piosenki,</i>

951
00:59:59,846 --> 01:00:01,807
<i>a Howard Ashman odparł na to:</i>
<i>„Po moim trupie”.</i>

952
01:00:01,890 --> 01:00:03,475
<i>„Uduszę cię”.</i>

953
01:00:04,017 --> 01:00:07,646
<i>Howard kochał proces tworzenia,</i>
<i>ale nienawidził, gdy inni</i>

954
01:00:07,729 --> 01:00:09,147
<i>w niego ingerowali.</i>

955
01:00:09,520 --> 01:00:14,444
<i>Gdy pracowaliśmy nad </i>Małą syrenką,
<i>pewnego dnia znalazłam w kserokopiarce</i>

956
01:00:14,569 --> 01:00:18,865
<i>notatkę i stwierdziłam,</i>

957
01:00:18,949 --> 01:00:22,202
<i>że muszę oddać ją temu,</i>
<i>kto ją tam zostawił.</i>

958
01:00:22,619 --> 01:00:28,875
<i>Przeczytałam ją, było w niej napisane,</i>
<i>że Howard marnuje za dużo czasu</i>

959
01:00:29,292 --> 01:00:33,672
<i>na powtórki, że kosztuje studio</i>
<i>za dużo czasu i pieniędzy</i>

960
01:00:34,172 --> 01:00:36,633
<i>i że może powinien odejść.</i>

961
01:00:37,300 --> 01:00:40,554
<i>Howard był bardzo bystry.</i>
<i>Powiedział: „Te filmy opierają się</i>

962
01:00:40,679 --> 01:00:42,180
<i>„na takich piosenkach”.</i>

963
01:00:42,305 --> 01:00:44,182
<i>Każdy z nich miał jakąś jej wersję,</i>

964
01:00:44,266 --> 01:00:49,312
<i>czy to „Milion gwiazd na niebie lśni”,</i>
<i>czy jakikolwiek inny przykład.</i>

965
01:00:49,729 --> 01:00:51,314
<i>Z początku może wydawać się,</i>

966
01:00:51,398 --> 01:00:54,693
<i>że to nie zadziała, ale w szerszej</i>
<i>perspektywie taka piosenka jest potrzebna.</i>

967
01:00:54,818 --> 01:00:57,612
<i>Potrzebne są takie</i>
<i>chwytające za serce momenty.</i>

968
01:00:57,821 --> 01:00:59,781
<i>Nie porównuję go do Walta,</i>
<i>ale z drugiej strony...</i>

969
01:00:59,948 --> 01:01:01,324
BYŁY WICEPREZES DISNEY COMPANY

970
01:01:01,408 --> 01:01:03,160
<i>...miał na wszystkich podobny wpływ.</i>

971
01:01:03,702 --> 01:01:06,246
<i>Ogromny wpływ.</i>

972
01:01:06,580 --> 01:01:09,958
<i>Gdy Howard coś mówił, wszyscy go słuchali.</i>

973
01:01:10,417 --> 01:01:14,629
<i>Toczyliśmy o tę piosenkę batalię</i>
<i>i ostatecznie miał rację.</i>

974
01:01:14,754 --> 01:01:18,842
<i>Piosenka nie tylko została w filmie,</i>
<i>ale stała się jednym z jego najbardziej</i>

975
01:01:18,925 --> 01:01:19,926
<i>pamiętnych momentów.</i>

976
01:01:20,760 --> 01:01:25,015
<i>Przychodził do biura Disneya,</i>
<i>wykonywał swoją pracę</i>

977
01:01:25,140 --> 01:01:27,559
<i>i wracał do domu, gdzie podpinano go</i>

978
01:01:27,976 --> 01:01:33,857
<i>do kroplówki i podawano płyny oraz leki.</i>

979
01:01:34,357 --> 01:01:37,194
<i>Musieliśmy zmienić nasz salon</i>

980
01:01:37,360 --> 01:01:39,571
<i>w salę szpitalną.</i>

981
01:01:40,906 --> 01:01:46,620
<i>Na początku łatwo było to ukryć,</i>
<i>bo z pozoru wydawał się zdrowy.</i>

982
01:01:46,745 --> 01:01:53,376
<i>Przez rok czy dwa</i>
<i>funkcjonował całkiem nieźle,</i>

983
01:01:53,919 --> 01:01:56,922
<i>ale choroba postępowała.</i>

984
01:01:57,547 --> 01:02:00,675
<i>Przez myśl mi nie przeszło, że miał AIDS,</i>

985
01:02:00,759 --> 01:02:04,679
<i>ale wiem, że były dni,</i>
<i>gdy Nancy Parent musiała ściągać go</i>

986
01:02:04,763 --> 01:02:07,349
<i>z kanapy, stawiać na nogi</i>
<i>i wysyłać do pracy.</i>

987
01:02:08,808 --> 01:02:12,646
<i>Gdy dowiedzieliśmy się o chorobie Howarda,</i>

988
01:02:13,521 --> 01:02:18,276
<i>nasz świat wywrócił się do góry nogami.</i>
<i>Jego praca w Disneyu,</i>

989
01:02:18,777 --> 01:02:23,365
<i>dom, co zrobić z taką wiadomością?</i>

990
01:02:23,740 --> 01:02:28,703
<i>Ustaliliśmy więc, że będziemy</i>
<i>kontynuować budowę i wynajęliśmy dom</i>

991
01:02:28,828 --> 01:02:31,122
<i>w pobliżu placu budowy.</i>

992
01:02:31,206 --> 01:02:33,917
<i>Mieszkaliśmy w pobliskim Beacon.</i>

993
01:02:34,125 --> 01:02:37,587
<i>Mieliśmy sporo na głowie,</i>
<i>a najgorsze było to,</i>

994
01:02:37,712 --> 01:02:42,509
<i>że wszystko musiało być</i>
<i>utrzymane w tajemnicy</i>

995
01:02:42,676 --> 01:02:46,596
<i>i przez długi czas nie mogliśmy</i>
<i>nikomu o niczym powiedzieć.</i>

996
01:02:47,514 --> 01:02:51,893
<i>W takiej sytuacji masz ochotę uciec</i>

997
01:02:52,143 --> 01:02:59,025
<i>i nie musieć nikomu się tłumaczyć,</i>
<i>dlatego wyjechaliśmy z Nowego Jorku.</i>

998
01:03:00,402 --> 01:03:04,197
<i>Gdy pracowaliśmy w moim studiu,</i>
<i>nie pamiętam już, nad jaką piosenką,</i>

999
01:03:04,614 --> 01:03:07,867
<i>i nie wychodziło tak, jak chciał,</i>
<i>bardzo się frustrował.</i>

1000
01:03:09,035 --> 01:03:12,831
<i>Chciał nagrać jedną wersję piosenki,</i>
<i>więc przyniósł Walkmana Pro.</i>

1001
01:03:12,914 --> 01:03:16,584
<i>W tamtych czasach Walkman Pro</i>
<i>był najlepszym ze wszystkich walkmanów.</i>

1002
01:03:17,127 --> 01:03:19,254
<i>Przypinał do niego malutki mikrofonik,</i>

1003
01:03:19,504 --> 01:03:22,132
<i>pewnie z nie najwyższej półki, ale...</i>

1004
01:03:22,674 --> 01:03:25,218
<i>Mikrofon przerywał,</i>
<i>miał problem z łączeniem.</i>

1005
01:03:25,719 --> 01:03:29,431
<i>Większość ludzi po prostu</i>
<i>kupiłaby inny mikrofon.</i>

1006
01:03:30,348 --> 01:03:34,644
<i>A Howard rozbił walkmana o ścianę.</i>

1007
01:03:35,895 --> 01:03:39,399
<i>Powiedział: „Nie ruszaj go”.</i>

1008
01:03:39,816 --> 01:03:44,362
<i>W takich chwilach zastanawiałem się:</i>
<i>„To moja wina? Czy jestem tak...</i>

1009
01:03:45,697 --> 01:03:48,616
<i>„tak marnym kompozytorem,</i>
<i>że go tak frustruję?”.</i>

1010
01:03:49,409 --> 01:03:51,995
<i>Wtedy mówiłem: „Wybacz, muszę coś zrobić”,</i>

1011
01:03:52,078 --> 01:03:55,749
<i>wychodziłem i dosłownie płakałem.</i>

1012
01:03:55,874 --> 01:03:58,501
<i>To była trudna współpraca.</i>

1013
01:04:00,295 --> 01:04:04,758
<i>Myślę, że zachowywał się tak,</i>
<i>ponieważ wiedział, że jest chory.</i>

1014
01:04:05,383 --> 01:04:06,676
<i>O czym my nie wiedzieliśmy.</i>

1015
01:04:07,093 --> 01:04:11,890
<i>Ale na pewno jego frustracja związana była</i>
<i>z chorobą i świadomością, że jego życie</i>

1016
01:04:12,140 --> 01:04:16,603
<i>prawdopodobnie się kończy,</i>
<i>że nie ma dużo czasu,</i>

1017
01:04:17,020 --> 01:04:19,898
<i>że nie zdąży zrobić tego,</i>
<i>co sobie założył,</i>

1018
01:04:19,981 --> 01:04:24,235
<i>że nie zrobi tego tak, jak chciał,</i>
<i>a ci idioci jeszcze mu przeszkadzają.</i>

1019
01:04:25,070 --> 01:04:27,697
<i>Co zrobić? Zejdźcie mi wszyscy z drogi.</i>

1020
01:04:38,208 --> 01:04:41,795
<i>W trakcie pracy nad </i>Małą syrenką
<i>pracowaliśmy też nad </i>Aladynem.

1021
01:04:42,337 --> 01:04:43,421
<i>To była świetna zabawa.</i>

1022
01:04:43,505 --> 01:04:45,507
HOWARD JAKO ALADYN
CTA 1965

1023
01:04:45,590 --> 01:04:49,844
<i>Początkowo miał być ukłonem w stronę</i>
<i>filmów </i>Droga do...<i> Hope'a i Crosby'ego.</i>

1024
01:04:50,095 --> 01:04:51,638
Chętnie bym się napił.

1025
01:04:52,430 --> 01:04:56,434
<i>W stronę kreskówek studia Fleischer,</i>
<i>miał być stylowy, kumpelski.</i>

1026
01:04:56,935 --> 01:05:02,148
<i>Piosenka „Nie ma takich dwóch</i>
<i>jak jeden ja” to czysty Fats Waller.</i>

1027
01:05:02,732 --> 01:05:05,777
<i>Było jasne, że Howard uwielbia </i>Aladyna,

1028
01:05:05,944 --> 01:05:08,113
<i>co było zrozumiałe,</i>
<i>bo grał go w przedstawieniu</i>

1029
01:05:08,196 --> 01:05:09,948
<i>w Baltimore, gdy był jeszcze dzieciakiem.</i>

1030
01:05:10,490 --> 01:05:13,910
<i>Ale teraz, pracując nad </i>Syrenką,
<i>wchodzi do pokoju</i>

1031
01:05:13,993 --> 01:05:15,829
<i>z 30 stronami treatmentu,</i>
<i>sześcioma piosenkami</i>

1032
01:05:15,912 --> 01:05:18,164
<i>i natychmiast bierze się do roboty,</i>
<i>a to nie były</i>

1033
01:05:18,289 --> 01:05:21,459
<i>przypadkowe, doklejone piosenki,</i>
<i>to były złożone,</i>

1034
01:05:21,543 --> 01:05:25,004
<i>osadzone w tej historii utwory,</i>
<i>które potrafią stworzyć</i>

1035
01:05:25,088 --> 01:05:27,340
<i>tylko Howard i Alan</i>
<i>i wszystkich nas powaliły na kolana.</i>

1036
01:05:28,383 --> 01:05:29,884
<i>Nasza praca nad piosenkami...</i>

1037
01:05:30,176 --> 01:05:31,386
<i>Może zacznę od...</i>

1038
01:05:32,220 --> 01:05:34,013
<i>...nie zaczyna się z pierwszą nutą.</i>

1039
01:05:35,849 --> 01:05:37,809
<i>Zaczyna się od zarówno rytmu...</i>

1040
01:05:38,017 --> 01:05:41,104
<i>- Dialog, dialog, dialog.</i>
<i>- ...i treści tego,</i>

1041
01:05:41,187 --> 01:05:43,106
<i>- co prowadzi do piosenki.</i>
<i>- Dialog, dialog.</i>

1042
01:05:43,231 --> 01:05:45,233
<i>- Tego, co w niej jest.</i>
<i>- Kolejny dialog.</i>

1043
01:05:45,316 --> 01:05:47,777
<i>- Tego, co dzieje się później.</i>
<i>- Dialog.</i>

1044
01:05:47,902 --> 01:05:49,654
<i>W momencie, w którym kończymy piosenkę.</i>

1045
01:05:49,954 --> 01:05:51,993
ALADYN

1046
01:05:52,615 --> 01:05:56,588
„ARABSKA NOC” TAŚMA ROBOCZA

1047
01:05:58,872 --> 01:06:03,710
<i>Te wszystkie drobne wybory,</i>
<i>w których Howard był mistrzem,</i>

1048
01:06:03,835 --> 01:06:07,255
<i>potrafił je rozpoznać i umieścić</i>
<i>dokładnie we właściwym miejscu.</i>

1049
01:06:07,839 --> 01:06:11,468
<i>Pierwsze trzy czy cztery piosenki,</i>
<i>„Nie ma takich dwóch”, „Książę Ali”,</i>

1050
01:06:11,885 --> 01:06:14,179
<i>napisał je sam.</i>

1051
01:06:14,512 --> 01:06:16,848
<i>To, co wychodziło spod</i>
<i>pióra Howarda, było...</i>

1052
01:06:16,973 --> 01:06:19,142
<i>W wersji tekstowej było niewiarygodne.</i>

1053
01:06:27,453 --> 01:06:32,519
„KSIĄŻĘ ALI”
TAŚMA ROBOCZA

1054
01:06:52,550 --> 01:06:55,470
Wspaniałe. Cudowne.

1055
01:06:56,596 --> 01:06:58,890
<i>Wiele osób myśli, że w Disneyu</i>

1056
01:06:59,057 --> 01:07:01,100
<i>historie same do nas przychodzą.</i>

1057
01:07:01,184 --> 01:07:03,978
<i>Historia wpada ci do głowy i gotowe.</i>

1058
01:07:04,229 --> 01:07:07,357
<i>Ale to nieprawda,</i>
<i>bo w Disneyu pracują ludzie,</i>

1059
01:07:07,649 --> 01:07:11,402
<i>którzy siedzą przy biurkach</i>
<i>z ołówkami i papierem</i>

1060
01:07:11,486 --> 01:07:13,655
<i>i starają się wymyślić coś ciekawego,</i>
<i>i poczuć empatię</i>

1061
01:07:13,738 --> 01:07:15,198
<i>i emocje wobec swoich bohaterów.</i>

1062
01:07:15,281 --> 01:07:16,282
ALADYN, ZEBRANIE ZESPOŁU

1063
01:07:16,366 --> 01:07:19,911
<i>Wielokrotnie się nie udaje</i>
<i>i pomysł po prostu pada.</i>

1064
01:07:20,078 --> 01:07:24,415
Musimy zrozumieć,
z czego ulepiony jest Aladyn,

1065
01:07:24,541 --> 01:07:25,833
a chyba nadal nie rozumiemy.

1066
01:07:25,959 --> 01:07:29,504
<i>Zrobiliśmy pokaz dla Jeffreya</i>
<i>i poszliśmy do biura Dona Ernsta.</i>

1067
01:07:29,587 --> 01:07:30,630
PRODUCENT, ALADYN

1068
01:07:30,713 --> 01:07:32,632
<i>Don Ernst, producent filmu,</i>
<i>powiedział: „Wejdźcie.</i>

1069
01:07:32,715 --> 01:07:34,676
<i>„Wchodźcie”. My na to: „Co się dzieje?”.</i>

1070
01:07:34,759 --> 01:07:38,096
<i>„Rozmawiałem z Jeffreyem.</i>
<i>Nie podoba mu się film.</i>

1071
01:07:38,221 --> 01:07:39,639
<i>„Stwierdził, że jest okropny”.</i>

1072
01:07:39,931 --> 01:07:43,518
<i>Poszliśmy potem do Jeffreya</i>
<i>i mówimy: „Nie podobał ci się?”,</i>

1073
01:07:43,643 --> 01:07:47,939
<i>a on na to: „Nie, nie ma tego czegoś.</i>
<i>Przez cały pokaz spisywałem</i>

1074
01:07:48,064 --> 01:07:51,651
<i>„listę gości na urodziny żony”.</i>

1075
01:07:51,901 --> 01:07:54,654
<i>Więc prace nad Aladynem zostały</i>
<i>wstrzymane, a tymczasem</i>

1076
01:07:54,737 --> 01:07:57,949
<i>wszyscy wsiedli w samolot i polecieli</i>
<i>do Disney Worldu na Florydę.</i>

1077
01:07:58,324 --> 01:08:00,994
<i>Moi przyjaciele się denerwują,</i>
<i>zwykle nie podoba mi się nic, co tworzę.</i>

1078
01:08:01,077 --> 01:08:02,579
KONFERENCJA PRASOWA - 4 LISTOPADA 1989

1079
01:08:02,662 --> 01:08:04,789
<i>Każdy projekt, w którym biorę udział,</i>
<i>to dla nich...</i>

1080
01:08:04,872 --> 01:08:06,541
<i>To pierwsza rzecz, którą zrobiłem,</i>

1081
01:08:06,624 --> 01:08:10,128
<i>o której mówię, że to naprawdę</i>
<i>dobry film, gdy mnie o to pytają.</i>

1082
01:08:10,253 --> 01:08:11,713
<i>Bardzo mi się podoba.</i>

1083
01:08:12,005 --> 01:08:15,675
<i>Przy pracy nad zwykłym filmem,</i>
<i>normalnym...</i>

1084
01:08:15,883 --> 01:08:17,385
<i>- Normalnym.</i>
<i>- ...wszystko może</i>

1085
01:08:17,468 --> 01:08:19,929
<i>pójść nie tak. Pogoda, budżet.</i>

1086
01:08:20,054 --> 01:08:22,348
<i>Czy coś może pójść nie tak</i>
<i>przy pracy nad filmem Disneya?</i>

1087
01:08:22,432 --> 01:08:28,438
<i>To ciekawe, żaden proces twórczy</i>
<i>nie obejdzie się bez elementu napięcia,</i>

1088
01:08:28,605 --> 01:08:30,982
<i>konfliktu. Jest między nami</i>
<i>wiele napięcia twórczego.</i>

1089
01:08:31,107 --> 01:08:35,695
<i>Howard musiał wziąć udział</i>
<i>w konferencji prasowej i siedzieć tam</i>

1090
01:08:35,778 --> 01:08:37,030
<i>przez osiem godzin dziennie.</i>

1091
01:08:37,155 --> 01:08:40,908
<i>Miał wtedy założony cewnik</i>

1092
01:08:40,992 --> 01:08:44,537
<i>i codziennie przyjmował dożylnie leki,</i>

1093
01:08:44,662 --> 01:08:47,206
<i>które potrafiliśmy podawać sami,</i>
<i>pomagałem mu w tym,</i>

1094
01:08:47,290 --> 01:08:50,335
<i>by kontrolować infekcję.</i>

1095
01:08:50,668 --> 01:08:54,088
<i>Wtedy jeszcze nikt</i>
<i>nie wiedział o chorobie.</i>

1096
01:08:54,255 --> 01:08:56,507
<i>Wszyscy oczekiwali, że będziemy się bawić,</i>

1097
01:08:56,591 --> 01:09:01,846
<i>przewodnik wsadzał nas na rollercoastery,</i>

1098
01:09:01,929 --> 01:09:05,433
<i>a Howarda mdliło, starał się to ukryć,</i>

1099
01:09:05,558 --> 01:09:07,935
<i>trzymać się jakoś na nogach,</i>

1100
01:09:08,019 --> 01:09:13,316
<i>wytrzymywać jakoś te konferencje</i>
<i>przez dwa dni z rzędu.</i>

1101
01:09:13,566 --> 01:09:15,777
<i>Było mu bardzo ciężko.</i>

1102
01:09:20,948 --> 01:09:24,202
<i>Pamiętam, że Howard powiedział:</i>

1103
01:09:24,285 --> 01:09:29,290
<i>„Gdy zobaczyłem tę paradę,</i>
<i>zalałem się łzami,</i>

1104
01:09:30,249 --> 01:09:33,378
<i>„bo poczułem, że to będzie żyło</i>
<i>jeszcze długo po mnie”.</i>

1105
01:09:34,504 --> 01:09:36,923
<i>Wtedy myślałem, że go to poruszyło,</i>

1106
01:09:37,006 --> 01:09:40,093
<i>bo coś, co stworzył, będzie trwało.</i>
<i>Nie miałem pojęcia,</i>

1107
01:09:40,176 --> 01:09:42,261
<i>że jego słowa kryły drugie dno.</i>

1108
01:09:43,096 --> 01:09:44,764
<i>Oscara otrzymuje...</i>

1109
01:09:46,015 --> 01:09:48,518
26 MARCA 1990

1110
01:09:48,643 --> 01:09:51,062
Alan Menken i Howard Ashman
za piosenkę „Na morza dnie”

1111
01:09:51,145 --> 01:09:52,438
z filmu <i>Mała syrenka.</i>

1112
01:09:58,444 --> 01:10:01,489
Nie będę opowiadał żartów o rybach,
tylko szybko podziękuję.

1113
01:10:01,572 --> 01:10:05,118
Ludziom z Disneya: Jeffowi Katzenbergowi,
Peterowi Schneiderowi, Samowi Wrightowi,

1114
01:10:05,201 --> 01:10:08,913
który zaśpiewał tę piosenkę.
A szczególnie Johnowi Muskerowi

1115
01:10:08,996 --> 01:10:11,374
i Ronowi Clementsowi,
którzy stworzyli <i>Małą syrenkę.</i>

1116
01:10:11,708 --> 01:10:13,334
Czuję się ogromnie szczęśliwy, dziękuję.

1117
01:10:15,503 --> 01:10:20,425
<i>Na Balu Gubernatora po gali</i>
<i>siedzieliśmy z trzema statuetkami</i>

1118
01:10:20,550 --> 01:10:23,594
<i>i Howard powiedział: „Chcę, byś wiedział,</i>
<i>że jestem dziś bardzo szczęśliwy,</i>

1119
01:10:24,387 --> 01:10:28,015
<i>„i gdy wrócimy do Nowego Jorku,</i>

1120
01:10:28,224 --> 01:10:30,476
<i>„musimy poważnie porozmawiać”.</i>

1121
01:10:31,018 --> 01:10:33,020
<i>Zapytałem o czym.</i>

1122
01:10:33,479 --> 01:10:36,274
<i>Myślałem sobie: „Nie chce już</i>
<i>ze mną pracować?”.</i>

1123
01:10:36,399 --> 01:10:38,860
<i>Nie wiem, czemu nie przyszło mi</i>
<i>do głowy, że z Howardem</i>

1124
01:10:38,943 --> 01:10:43,656
<i>coś jest nie tak.</i>
<i>Rozdanie Oscarów było w niedzielę,</i>

1125
01:10:43,740 --> 01:10:50,329
<i>więc spotkaliśmy się chyba we wtorek</i>
<i>u niego w domu, usiedliśmy w salonie</i>

1126
01:10:50,413 --> 01:10:54,876
<i>i powiedział: „Wiesz...”, ja na to:</i>
<i>„Co? O czym chcesz rozmawiać?”.</i>

1127
01:10:55,585 --> 01:10:57,628
<i>Odparł: „Jestem chory”.</i>

1128
01:10:59,130 --> 01:11:02,175
<i>Jakby miliony kostek domina</i>
<i>zaczęły się nagle walić.</i>

1129
01:11:03,593 --> 01:11:08,347
<i>Powiedział: „Cieszę się,</i>
<i>że powiedziałem ci to teraz,</i>

1130
01:11:08,431 --> 01:11:10,683
<i>„bo wiem, że sobie poradzisz”.</i>

1131
01:11:11,684 --> 01:11:14,353
<i>Wiecie, co chciał zrobić?</i>
<i>Powiedzieć: „Niedługo umrę”.</i>

1132
01:11:15,396 --> 01:11:19,192
<i>Nie miał nawet 40 lat. „Umrę i cieszę się,</i>

1133
01:11:19,525 --> 01:11:21,402
<i>„że wiem, że sobie poradzisz”.</i>

1134
01:11:22,111 --> 01:11:24,989
<i>Wtedy to był wyrok śmierci.</i>

1135
01:11:26,240 --> 01:11:29,202
<i>Dowiedziałem się, że człowiek,</i>
<i>którego uwielbiam, z którym</i>

1136
01:11:29,327 --> 01:11:32,371
<i>świetnie się bawię w pracy,</i>

1137
01:11:32,455 --> 01:11:36,083
<i>z którym tworzę drużynę, niedługo umrze</i>

1138
01:11:36,584 --> 01:11:38,419
<i>i to mnie bardzo otrzeźwiło.</i>

1139
01:11:39,504 --> 01:11:42,548
<i>Gdy o tym usłyszałem,</i>
<i>byłem wściekły na Howarda.</i>

1140
01:11:44,383 --> 01:11:48,596
<i>Byłem wściekły, bo nie pojawił się</i>
<i>na żadnej z sesji nagraniowych</i>

1141
01:11:48,721 --> 01:11:51,015
<i>do </i>Małej syrenki.

1142
01:11:51,432 --> 01:11:52,517
<i>Nie mógł podróżować.</i>

1143
01:11:53,601 --> 01:11:56,312
<i>Wymyślał różne wymówki,</i>
<i>dlaczego nie może przyjechać,</i>

1144
01:11:56,729 --> 01:11:59,607
<i>a ja byłem wściekły,</i>
<i>że nie powiedział nam wcześniej.</i>

1145
01:12:00,858 --> 01:12:05,780
<i>Gdybym wiedział,</i>
<i>nagrywalibyśmy w Nowym Jorku.</i>

1146
01:12:07,240 --> 01:12:12,745
<i>Howard nie chciał, by ludzie wiedzieli.</i>
<i>Bał się, że będą go oceniać</i>

1147
01:12:12,870 --> 01:12:17,917
<i>i krytykować, bał się tego,</i>
<i>co powiedzą i pomyślą.</i>

1148
01:12:18,334 --> 01:12:22,630
<i>Powiedział mi:</i>
<i>„Nie chciałem ci mówić, bo...</i>

1149
01:12:23,464 --> 01:12:27,301
<i>„nie wiedziałem, jak zareagują</i>
<i>w Disneyu. Jestem gejem</i>

1150
01:12:27,969 --> 01:12:31,931
<i>„i pracuję przy filmie dla dzieci,</i>
<i>nie chciałem, by mnie zwolnili”.</i>

1151
01:12:34,475 --> 01:12:37,937
<i>Uwielbiał robić te filmy, mówił,</i>

1152
01:12:38,354 --> 01:12:42,441
<i>że kocha to najbardziej na świecie</i>
<i>i temu chce poświęcić czas,</i>

1153
01:12:42,525 --> 01:12:46,445
<i>który jeszcze mu został na tym świecie,</i>
<i>a nie wiedział,</i>

1154
01:12:46,529 --> 01:12:49,615
<i>w tamtym momencie nikt z nas nie wiedział,</i>
<i>jak długo jeszcze będzie żył,</i>

1155
01:12:49,699 --> 01:12:50,992
<i>ale wiedział, że jest chory.</i>

1156
01:12:51,367 --> 01:12:53,911
<i>Był przerażony,</i>
<i>ale nie zamierzał zaprzestać pracy.</i>

1157
01:12:54,036 --> 01:12:57,874
<i>Nic nie mogło powstrzymać go</i>
<i>od zrobienia tego, co musiał.</i>

1158
01:12:59,292 --> 01:13:03,880
PIĘKNA I BESTIA

1159
01:13:06,424 --> 01:13:09,343
<i>Ktoś pokazał mi taśmę i...</i>

1160
01:13:09,510 --> 01:13:11,137
REŻYSER, PIĘKNA I BESTIA

1161
01:13:11,304 --> 01:13:14,265
<i>...to była przyzwoicie zrobiona animacja,</i>
<i>ale niespecjalnie inspirująca.</i>

1162
01:13:14,348 --> 01:13:17,268
<i>Ktoś opisał to jako</i>

1163
01:13:17,351 --> 01:13:19,020
<i>animowane arcydzieło teatru.</i>

1164
01:13:19,353 --> 01:13:24,400
<i>Jeffrey powiedział:</i>
<i>„Daj to Howardowi i Alanowi,</i>

1165
01:13:24,483 --> 01:13:27,153
<i>„oni zrobią z tym to,</i>
<i>co z </i>Syrenką<i> i będzie wspaniałe”.</i>

1166
01:13:27,820 --> 01:13:31,824
<i>Wiedział, że podróże do Kalifornii</i>
<i>nie będą łatwe,</i>

1167
01:13:33,034 --> 01:13:35,536
<i>a z czasem staną się niemożliwe.</i>

1168
01:13:35,786 --> 01:13:40,124
<i>Dlatego szczerze porozmawiał z Jeffreyem.</i>

1169
01:13:40,249 --> 01:13:43,794
<i>Gdy Howard wrócił, zapytaliśmy,</i>
<i>co powiedział Jeffrey.</i>

1170
01:13:44,045 --> 01:13:49,216
<i>Odparł: „Zachował się jak przyzwoity Żyd.</i>
<i>Zapytał, jak mama sobie z tym radzi”.</i>

1171
01:13:49,300 --> 01:13:52,053
<i>Powiedział: „Wiem,</i>
<i>że robię się coraz słabszy</i>

1172
01:13:52,178 --> 01:13:53,846
<i>„i mniej wytrzymały,</i>

1173
01:13:54,347 --> 01:13:58,392
<i>„i chciałbym wszystkie swoje siły</i>
<i>przeznaczyć na proces twórczy”.</i>

1174
01:13:58,976 --> 01:14:03,105
<i>Ja na to: „Świetnie. Czego ci trzeba?</i>
<i>Jak mogę ci pomóc?”.</i>

1175
01:14:03,189 --> 01:14:04,357
<i>A on odparł:</i>

1176
01:14:04,899 --> 01:14:08,736
<i>„Film będzie musiał przyjechać</i>
<i>robić się do mnie,</i>

1177
01:14:08,819 --> 01:14:13,824
<i>„żebym ja nie musiał jechać robić filmu</i>
<i>i musisz jakoś to dla mnie załatwić”.</i>

1178
01:14:13,991 --> 01:14:19,080
<i>Odpowiedziałem: „W porządku.</i>
<i>Powiem im po prostu, Howard,</i>

1179
01:14:19,163 --> 01:14:21,582
<i>„że niezła z ciebie diwa...</i>

1180
01:14:23,584 --> 01:14:26,879
<i>„ale że jesteś tego wart i...</i>

1181
01:14:27,880 --> 01:14:31,342
<i>„że będą musieli przyjechać do ciebie”.</i>

1182
01:14:32,593 --> 01:14:34,178
GŁÓWNY SCENARZYSTA, PIĘKNA I BESTIA

1183
01:14:34,261 --> 01:14:36,639
<i>Zaraz, mamy spakować wszystkie scenorysy,</i>

1184
01:14:36,722 --> 01:14:41,185
<i>cały sprzęt, wszystko rozmontować</i>
<i>i w szóstkę lub siódemkę</i>

1185
01:14:41,268 --> 01:14:45,648
<i>polecieć do Nowego Jorku,</i>
<i>złożyć to wszystko z powrotem</i>

1186
01:14:45,898 --> 01:14:49,026
<i>i zawieźć do Howarda?</i>
<i>Góra idzie do Mahometa.</i>

1187
01:14:49,235 --> 01:14:53,739
<i>Czemu? Wtedy wyglądało na to,</i>

1188
01:14:53,864 --> 01:14:58,077
<i>że Howard ma Oscara,</i>
<i>więc my musimy jechać do niego.</i>

1189
01:14:58,661 --> 01:15:01,080
<i>Więc przyjechaliśmy</i>
<i>do Fishkill w stanie Nowy Jork,</i>

1190
01:15:01,163 --> 01:15:04,709
<i>na północ od miasta,</i>
<i>rozpakowaliśmy scenorysy,</i>

1191
01:15:04,792 --> 01:15:07,420
<i>papiery, ołówki, kredki,</i>
<i>ciastka i wszystko,</i>

1192
01:15:07,503 --> 01:15:09,255
<i>czego animatorzy potrzebują do pracy.</i>

1193
01:15:09,630 --> 01:15:11,090
<i>Howard codziennie rano</i>

1194
01:15:11,257 --> 01:15:14,093
<i>przynosił pączki i siadaliśmy do pracy.</i>

1195
01:15:14,176 --> 01:15:17,263
<i>Atmosfera była napięta,</i>
<i>bo Howard miał konkretne spojrzenie</i>

1196
01:15:17,346 --> 01:15:21,517
<i>na pewne rzeczy i bywało ciężko,</i>
<i>w jedne dni wszystko szło świetnie...</i>

1197
01:15:24,145 --> 01:15:25,688
<i>w inne zupełnie nie.</i>

1198
01:15:27,023 --> 01:15:31,610
<i>Cześć, Lindo. Tu Howard i Alan.</i>

1199
01:15:31,694 --> 01:15:35,740
<i>Oto wstępna wersja demo</i>
<i>numeru otwierającego.</i>

1200
01:15:35,865 --> 01:15:37,450
<i>W porządku? Dobrze.</i>

1201
01:15:38,659 --> 01:15:40,870
<i>Sporządziliśmy scenorys</i>
<i>początku</i> Pięknej i Bestii.

1202
01:15:40,953 --> 01:15:42,747
<i>To nie jest moment musicalowy.</i>

1203
01:15:43,164 --> 01:15:45,875
<i>Bella wychodzi z domu ojca</i>
<i>i idzie do miasteczka.</i>

1204
01:15:46,000 --> 01:15:48,961
<i>Spotyka Gastona i LeFou,</i>
<i>kupuje chleb, bierze książkę</i>

1205
01:15:49,045 --> 01:15:52,089
<i>i wraca do domu. Howard powiedział:</i>
<i>„Ja się tym zajmę”.</i>

1206
01:16:06,896 --> 01:16:10,316
<i>Razem z Alanem zmienili tę scenę</i>

1207
01:16:10,399 --> 01:16:14,195
<i>w rodzaj niesamowitej operetki,</i>
<i>w której to wszystko się dzieje,</i>

1208
01:16:14,278 --> 01:16:16,697
<i>ale w kontekście cztero-</i>
<i>czy pięciominutowej piosenki.</i>

1209
01:16:16,781 --> 01:16:19,158
<i>Ale bardzo bał się wysłać ją Disneyowi.</i>

1210
01:16:20,076 --> 01:16:23,454
<i>Wysłaliśmy „Bellę” i „Gościem bądź”,</i>
<i>uważałem, że to świetne piosenki,</i>

1211
01:16:23,537 --> 01:16:24,997
<i>ale on nie chciał ich wysyłać.</i>

1212
01:16:25,164 --> 01:16:27,708
<i>Powiedział: „Nie możemy, wyśmieją nas.</i>

1213
01:16:27,958 --> 01:16:30,294
<i>„Kto prosił o sześciominutowy</i>
<i>numer otwierający</i>

1214
01:16:30,461 --> 01:16:34,548
<i>„z kontrmelodią? Co myśmy sobie myśleli?”.</i>

1215
01:16:35,216 --> 01:16:37,134
<i>Chyba bał się poniżenia.</i>

1216
01:16:37,635 --> 01:16:40,971
<i>Obaj jesteśmy typami ludzi,</i>
<i>którzy w dużej mierze</i>

1217
01:16:41,055 --> 01:16:43,390
<i>komunikują się ze światem</i>
<i>przez naszą pracę,</i>

1218
01:16:43,808 --> 01:16:48,145
<i>bo w ten sposób</i>
<i>przekazujemy mu swoje emocje.</i>

1219
01:16:48,229 --> 01:16:49,438
8 CZERWCA 1990

1220
01:16:49,522 --> 01:16:51,565
Coś musi nadrobić ten...

1221
01:16:51,649 --> 01:16:53,901
Davida uważa, że muzyka
powinna stopniowo narastać.

1222
01:16:53,984 --> 01:16:55,861
Pamiętam, że tak mówiłeś.

1223
01:16:55,945 --> 01:16:58,155
Że nie chcesz od razu zaczynać

1224
01:16:58,239 --> 01:16:59,240
- w tempie.
- Tak.

1225
01:16:59,365 --> 01:17:00,825
Ma się rozkręcać szybciej?

1226
01:17:00,908 --> 01:17:03,619
Tak mi się wydaje.
Na razie nie ma dobrego przejścia.

1227
01:17:03,702 --> 01:17:04,870
To nie kwestia tempa.

1228
01:17:05,538 --> 01:17:08,541
Rozumiem. Nie ma tego...

1229
01:17:08,624 --> 01:17:12,002
Orkiestra też tak sądzi,
w tym miejscu melodia łagodnieje.

1230
01:17:12,086 --> 01:17:13,337
- W porządku.
- Możliwe.

1231
01:17:13,420 --> 01:17:15,840
- Czy coś może...
- Dużo chórków.

1232
01:17:16,257 --> 01:17:17,258
PANI IMBRYK

1233
01:17:17,341 --> 01:17:19,677
Kiedyś w American Airlines

1234
01:17:19,760 --> 01:17:22,429
podali mi malutki imbryczek
i mleko na malutkiej tacy.

1235
01:17:22,555 --> 01:17:24,140
Mleko i cukier.

1236
01:17:24,223 --> 01:17:27,393
- Torebka powinna być w imbryku.
- Tak.

1237
01:17:27,476 --> 01:17:28,561
- Zaparzać się.
- Tak.

1238
01:17:28,644 --> 01:17:31,689
Bo jeśli woda się nie gotuje,
nie można zrobić herbaty.

1239
01:17:31,814 --> 01:17:33,357
- Racja, tak.
- Z torebki.

1240
01:17:33,440 --> 01:17:34,984
- Woda z kranu.
- Wiesz przecież.

1241
01:17:36,026 --> 01:17:38,821
Mówiłam, że mam wspaniałą
kolekcję imbryków do herbaty?

1242
01:17:39,321 --> 01:17:41,490
Wiem wszystko o herbacie.

1243
01:17:44,827 --> 01:17:48,455
<i>Z ogromną dumą, tudzież przyjemnością</i>

1244
01:17:48,664 --> 01:17:54,712
witamy panienkę. A teraz prosimy do stołu.
Panienka wygodnie sobie zasiądzie,

1245
01:17:54,795 --> 01:17:59,425
a nasza kuchnia przedstawi jej obiad.

1246
01:17:59,925 --> 01:18:01,260
PŁOMYK

1247
01:18:01,343 --> 01:18:08,267
<i>Gościem bądź, gościem bądź,</i>
<i>Sprawdź obsługę naszą, siądź</i>

1248
01:18:09,143 --> 01:18:13,689
<i>Byli niesamowici. W tej sesji</i>
<i>brali udział zarówno Jerry Orbach,</i>

1249
01:18:13,772 --> 01:18:15,566
<i>jak i Angela.</i>

1250
01:18:15,733 --> 01:18:18,569
<i>To było musicalowe niebo.</i>

1251
01:18:18,819 --> 01:18:22,072
<i>Czuło się niebywałą ekscytację,</i>
<i>wchodząc do tego studia...</i>

1252
01:18:22,156 --> 01:18:24,158
REŻYSER, PIĘKNA I BESTIA

1253
01:18:24,283 --> 01:18:28,579
<i>...w Nowym Jorku i słysząc</i>
<i>pełną orkiestrę i chór na żywo.</i>

1254
01:18:28,787 --> 01:18:31,540
<i>Stworzyliśmy ścieżkę dźwiękową</i>

1255
01:18:31,624 --> 01:18:33,792
<i>do </i>Pięknej i Bestii<i> tak</i>
<i>jak albumy broadwayowskie.</i>

1256
01:18:34,627 --> 01:18:38,214
<i>W Howardzie podziwiałem to,</i>
<i>że zawsze dawał jasne wskazówki.</i>

1257
01:18:38,589 --> 01:18:42,509
<i>Nigdy nie krążył wokół tematu,</i>
<i>nie potrafiąc wyjaśnić, o co mu chodzi.</i>

1258
01:18:42,593 --> 01:18:47,097
<i>Był bardzo konkretny, np.:</i>
<i>„Gdy dojdziemy do tego słowa,</i>

1259
01:18:47,223 --> 01:18:50,184
<i>„możesz je bardziej zaakcentować?”.</i>

1260
01:18:50,726 --> 01:18:54,605
<i>Był konkretny i skupiony na tym,</i>
<i>co chce osiągnąć.</i>

1261
01:18:54,688 --> 01:18:56,357
<i>Gościem bądź</i>
<i>Smutki z serc umiemy zdjąć</i>

1262
01:18:56,440 --> 01:18:59,026
W tym miejscu orkiestra robi się
strasznie głośna. Pogadam z Dannym,

1263
01:18:59,151 --> 01:19:02,404
może trochę ją ściszymy, żebyś nie musiał

1264
01:19:02,696 --> 01:19:05,366
- jej przekrzykiwać.
- Nagrywamy na osobnych ścieżkach.

1265
01:19:05,491 --> 01:19:07,326
Tak, ale zastanawiam się,
czy to, co słyszysz...

1266
01:19:07,409 --> 01:19:08,577
Czy możesz to zaśpiewać.

1267
01:19:09,578 --> 01:19:11,664
Spróbujemy głośniej i ciszej.

1268
01:19:11,747 --> 01:19:13,249
Zobaczymy, jak będzie lepiej.

1269
01:19:13,666 --> 01:19:16,460
Świetnie, powinniśmy też
spróbować co najmniej raz

1270
01:19:16,543 --> 01:19:18,587
z tą częścią.

1271
01:19:20,005 --> 01:19:22,091
<i>Czy kostkę chcesz czy dwie?</i>
<i>Nam gościem bądź</i>

1272
01:19:22,174 --> 01:19:25,970
<i>Oto gość, oto gość,</i>
<i>Zbawi nas, odmieni los!</i>

1273
01:19:26,053 --> 01:19:29,765
<i>Wino leje się, serwetek</i>
<i>Dzięki Bogu mamy dość!</i>

1274
01:19:29,848 --> 01:19:33,602
<i>Deser jest, jeśli chcesz,</i>
<i>To herbatę mamy też</i>

1275
01:19:33,727 --> 01:19:37,564
<i>Filiżanki w krąg stepują,</i>
<i>Ja bulgocę, ja gotuję</i>

1276
01:19:37,690 --> 01:19:41,318
<i>Wrzątek tu, napar tam.</i>
<i>Och! Tu jakąś plamkę mam!</i>

1277
01:19:41,527 --> 01:19:44,905
<i>Czyszczę wnet</i>
<i>Bo pragnę Cię podziwem zdjąć</i>

1278
01:19:44,989 --> 01:19:46,991
<i>Moc pracy czeka mnie</i>

1279
01:19:47,116 --> 01:19:48,575
Świetnie wyszło.

1280
01:19:51,453 --> 01:19:52,746
Dave, myślę, że to jest to.

1281
01:19:53,539 --> 01:19:54,748
- Posłuchajmy.
- Tak.

1282
01:19:55,499 --> 01:19:57,960
Poczekaj, aż wejdą Jerry i Angela.

1283
01:20:00,170 --> 01:20:06,260
<i>Damy ci</i>
<i>Potraw w bród</i>

1284
01:20:06,593 --> 01:20:09,179
<i>Powiesz dość</i>
<i>I minie głód!</i>

1285
01:20:09,555 --> 01:20:13,017
<i>Kiedy spoczniesz</i>
<i>Do twych stóp będziemy lgnąć</i>

1286
01:20:13,100 --> 01:20:17,062
<i>Śpiewając na twą cześć</i>
<i>Lecz teraz pora jeść!</i>

1287
01:20:17,146 --> 01:20:21,942
<i>Dziś gościem bądź</i>
<i>Gościem bądź, gościem bądź</i>

1288
01:20:22,067 --> 01:20:29,033
<i>Dziś gościem bądź!</i>

1289
01:20:34,705 --> 01:20:37,750
<i>Kontrast był przejmujący.</i>

1290
01:20:40,252 --> 01:20:44,923
<i>Radość i magia tego filmu i...</i>

1291
01:20:45,799 --> 01:20:49,720
<i>świadomość, że dosłownie</i>
<i>patrzy śmierci w oczy</i>

1292
01:20:49,803 --> 01:20:52,973
<i>w wieku 39 lat.</i>

1293
01:20:53,599 --> 01:20:57,978
<i>Pamiętam, że jednego wieczoru nalegałem,</i>

1294
01:20:58,145 --> 01:21:00,606
<i>by popracować dłużej,</i>
<i>bo tego wymagała od nas</i>

1295
01:21:00,689 --> 01:21:04,401
<i>produkcja, ale ktoś, nie pamiętam kto,</i>

1296
01:21:04,485 --> 01:21:07,071
<i>może nawet Howard, powiedział:</i>
<i>„Dziś nie mogę zostać dłużej”.</i>

1297
01:21:07,154 --> 01:21:10,783
<i>Tego wieczoru zostałem wtajemniczony.</i>

1298
01:21:11,241 --> 01:21:16,038
<i>Gdy wciąż się z kimś przebywa,</i>
<i>postęp choroby nie jest</i>

1299
01:21:16,538 --> 01:21:17,915
<i>widoczny na pierwszy rzut oka.</i>

1300
01:21:17,998 --> 01:21:20,793
<i>Dopiero gdy powiedziano mi to wprost,</i>
<i>zacząłem kojarzyć pewne fakty.</i>

1301
01:21:24,088 --> 01:21:25,130
ROZMOWA Z REŻYSERAMI ALADYNA

1302
01:21:25,214 --> 01:21:26,757
<i>Jak poszły nagrania w Nowym Jorku?</i>

1303
01:21:26,840 --> 01:21:28,926
<i>Świetnie. Słyszeliście je?</i>

1304
01:21:29,051 --> 01:21:31,595
<i>- Nie.</i>
<i>- Angela jest wspaniała.</i>

1305
01:21:31,762 --> 01:21:35,057
<i>- Świetnie.</i>
<i>- Naprawdę rozkwitła.</i>

1306
01:21:35,391 --> 01:21:38,394
<i>Zostawiliśmy ją samą</i>
<i>i po prostu to nagrała.</i>

1307
01:21:39,061 --> 01:21:44,024
<i>Potrzebowała kilku prób,</i>
<i>ale wyszło naprawdę świetnie.</i>

1308
01:21:44,274 --> 01:21:48,695
<i>Jestem z tego bardzo dumny.</i>
<i>W „Zabić go” orkiestra jest niesamowita.</i>

1309
01:21:49,446 --> 01:21:51,532
<i>A jak ty się trzymasz podczas tych nagrań,</i>

1310
01:21:51,657 --> 01:21:53,909
<i>dajesz radę tam tyle przebywać?</i>

1311
01:21:53,992 --> 01:21:57,996
<i>Jeśli chodzi o zdrowie? Nieźle.</i>
<i>Nie mam problemów.</i>

1312
01:21:58,664 --> 01:22:03,752
<i>Mogę pracować przez pięć,</i>
<i>sześć godzin. Osiem, dziesięć</i>

1313
01:22:03,836 --> 01:22:09,049
<i>to dla mnie za dużo.</i>
<i>Nie ma co się oszukiwać.</i>

1314
01:22:09,174 --> 01:22:11,135
<i>- Po pięciu, sześciu godzinach...</i>
<i>- Tak.</i>

1315
01:22:11,218 --> 01:22:13,137
<i>...tracę energię.</i>

1316
01:22:14,138 --> 01:22:20,436
<i>Gdy wróciliśmy do </i>Aladyna,
<i>Howard już nie ukrywał choroby.</i>

1317
01:22:21,311 --> 01:22:25,399
<i>Potrzebowaliśmy piosenki dla Dżafara,</i>
<i>chcieliśmy choć spróbować ją napisać</i>

1318
01:22:25,732 --> 01:22:29,945
<i>Howard wybrał moment,</i>
<i>w którym Dżafar triumfuje</i>

1319
01:22:30,404 --> 01:22:35,242
<i>i krok po kroku zabiera</i>
<i>Aladynowi wszystko.</i>

1320
01:22:35,951 --> 01:22:41,039
<i>W tamtym okresie Howardowi</i>
<i>doskwierały różne neuropatie,</i>

1321
01:22:41,248 --> 01:22:45,878
<i>tracił czucie w palcach albo głos.</i>

1322
01:22:46,628 --> 01:22:50,174
<i>Częściowo stracił wzrok,</i>
<i>po prostu... tracił wszystko.</i>

1323
01:22:50,799 --> 01:22:55,804
<i>I wymyślił dla Dżafara piosenkę</i>
<i>„Humiliate the Boy” o wesołej melodii...</i>

1324
01:22:59,183 --> 01:23:02,728
<i>I kawałek po kawałku</i>
<i>zabieramy Aladynowi wszystko,</i>

1325
01:23:02,853 --> 01:23:04,480
<i>zostawiamy go z niczym.</i>

1326
01:23:05,272 --> 01:23:08,192
<i>Chyba wszyscy czuliśmy,</i>

1327
01:23:08,525 --> 01:23:10,569
<i>jaki podtekst ma ta piosenka.</i>

1328
01:23:11,361 --> 01:23:14,364
<i>Wielcy artyści pozwalają nam</i>
<i>spojrzeć na świat tak,</i>

1329
01:23:14,490 --> 01:23:17,075
<i>jak nigdy wcześniej</i>
<i>na niego nie patrzyliśmy.</i>

1330
01:23:17,284 --> 01:23:19,786
<i>Mogą to robić, pokazując nam swój świat.</i>

1331
01:23:20,996 --> 01:23:25,459
<i>Myślę, że Howard pokazywał nam</i>
<i>swój świat poprzez swoje piosenki</i>

1332
01:23:25,542 --> 01:23:26,877
<i>i historie, które opowiadały.</i>

1333
01:23:27,419 --> 01:23:29,963
<i>Według mnie „Zabić go” z </i>Pięknej i Bestii

1334
01:23:30,380 --> 01:23:35,677
<i>przekazuje nam pewien punkt widzenia</i>

1335
01:23:36,136 --> 01:23:40,015
<i>w bardzo subtelny sposób,</i>
<i>nie chciał robić z tego</i>

1336
01:23:40,098 --> 01:23:46,480
<i>politycznego teatrzyku,</i>
<i>ale chciał pokazać bohaterów,</i>

1337
01:23:46,563 --> 01:23:51,527
<i>którzy rzucają światło na pewne tematy.</i>

1338
01:24:07,751 --> 01:24:10,796
<i>„Zabić go” idealnie ukazuje ludzi...</i>

1339
01:24:10,879 --> 01:24:12,798
HOMOSEKSUALIZM TO POGWAŁCENIE WOLI BOŻEJ

1340
01:24:12,881 --> 01:24:16,051
<i>...szukających kozła ofiarnego</i>
<i>odpowiedzialnego za ich problemy...</i>

1341
01:24:16,134 --> 01:24:17,761
BÓG NIENAWIDZI HOMOSEKSUALIZMU

1342
01:24:17,844 --> 01:24:20,764
<i>...którzy znajdują czarny charakter</i>
<i>i chcą się go pozbyć.</i>

1343
01:24:20,889 --> 01:24:22,057
„SKRUCHA” TO NIC ZŁEGO

1344
01:24:22,224 --> 01:24:26,937
<i>Wtedy wiedza o AIDS była mała</i>
<i>i ludzie nadal wierzyli,</i>

1345
01:24:27,062 --> 01:24:29,398
<i>że można się nim zarazić</i>
<i>przez zwyczajny kontakt</i>

1346
01:24:30,026 --> 01:24:34,500
<i>i że chorobą tą zarażali się</i>
<i>wyłącznie degeneraci</i>

1347
01:24:34,736 --> 01:24:36,860
<i>i ci, którzy na to zasłużyli,</i>
<i>więc przyznanie...</i>

1348
01:24:36,935 --> 01:24:38,102
BÓG ZSYŁA AIDS BY UKARAĆ GEJÓW

1349
01:24:38,198 --> 01:24:39,533
POTRZEBUJEMY BADAŃ, NIE HISTERII

1350
01:24:39,616 --> 01:24:44,830
<i>...że należy się do tej grupy było</i>
<i>proszeniem się o odrzucenie.</i>

1351
01:24:45,581 --> 01:24:47,791
Pięknej i Bestii <i>nie da się</i>

1352
01:24:48,041 --> 01:24:50,377
<i>oddzielić od epidemii AIDS...</i>

1353
01:24:50,502 --> 01:24:51,587
WALCZCIE Z AIDS, NIE Z GEJAMI

1354
01:24:51,712 --> 01:24:55,299
<i>...bo ten film przemawia w imieniu</i>
<i>swoich czasów, jest metaforą AIDS</i>

1355
01:24:55,382 --> 01:24:58,010
<i>stworzoną w czasie,</i>
<i>w którym chyba nawet sami twórcy</i>

1356
01:24:58,135 --> 01:25:00,095
<i>nie byli świadomi, że ją tworzą.</i>

1357
01:25:01,388 --> 01:25:04,224
<i>Ludzie twierdzą,</i>
<i>że piosenka o zabiciu Bestii</i>

1358
01:25:04,349 --> 01:25:07,853
<i>mówi o AIDS, ale ja zawsze uważałam,</i>

1359
01:25:07,978 --> 01:25:12,190
<i>że to nonsens. Nie sądzę,</i>
<i>by Howard pisał o swoim życiu</i>

1360
01:25:12,316 --> 01:25:16,862
<i>w swoich piosenkach, ale wiem,</i>
<i>że posiadał ogromną empatię</i>

1361
01:25:17,446 --> 01:25:21,783
<i>i potrafił postawić się na miejscu innych.</i>

1362
01:25:21,867 --> 01:25:24,620
<i>Nie chodzi o to, że chciał być syrenką,</i>
<i>która dostała nogi.</i>

1363
01:25:25,162 --> 01:25:31,668
<i>Ale potrafił postawić się w jej sytuacji,</i>
<i>w jej życiu, to właśnie jest empatia</i>

1364
01:25:32,044 --> 01:25:36,131
<i>i na tym można budować postać.</i>

1365
01:25:37,049 --> 01:25:38,967
<i>Według mnie to właśnie</i>
<i>jest definicja artysty.</i>

1366
01:25:39,760 --> 01:25:43,221
<i>Geniusz Howarda tkwił w tym,</i>
<i>że nie był on upolityczniony.</i>

1367
01:25:43,764 --> 01:25:48,602
<i>Był ludzki, mierzył się z ludzkimi</i>
<i>problemami i ludzkimi myślami.</i>

1368
01:25:49,436 --> 01:25:51,521
<i>Pisał o dobroci ludzkiej duszy.</i>

1369
01:25:52,522 --> 01:25:54,983
<i>Myślę, że to był jego dar dla nas.</i>

1370
01:25:55,150 --> 01:26:01,031
CZYM JEST BESTIA?
CZYM JEST CZŁOWIEK?

1371
01:26:05,744 --> 01:26:09,831
<i>Jeśli żałuję któregoś z naszych planów</i>

1372
01:26:10,248 --> 01:26:14,252
<i>na ostatnie kilka lat życia,</i>

1373
01:26:14,419 --> 01:26:20,008
<i>to chyba decyzji o budowie domu</i>
<i>i ucieczki z daleka od miasta.</i>

1374
01:26:20,258 --> 01:26:25,347
<i>Ostatnie kilka miesięcy</i>
<i>było bardzo chaotycznym czasem</i>

1375
01:26:25,472 --> 01:26:30,977
<i>podzielonym między leczenie</i>
<i>a jego obowiązki zawodowe.</i>

1376
01:26:31,895 --> 01:26:35,148
<i>Nie mogliśmy spędzać razem dużo czasu,</i>

1377
01:26:35,524 --> 01:26:41,405
<i>być ze sobą jako partnerzy,</i>
<i>on nie mógł wchodzić po schodach,</i>

1378
01:26:41,488 --> 01:26:43,657
<i>więc spał w oddzielnym pokoju.</i>

1379
01:26:43,865 --> 01:26:46,535
<i>Większość mojego kontaktu z nim</i>

1380
01:26:46,702 --> 01:26:48,829
<i>polegała na pytaniu,</i>
<i>czy czegoś mu nie trzeba.</i>

1381
01:26:48,954 --> 01:26:50,622
<i>Podawałem mu leki,</i>

1382
01:26:50,706 --> 01:26:54,876
<i>dbałem o to, by jadł,</i>
<i>realizowałem program.</i>

1383
01:26:56,086 --> 01:26:58,255
<i>Zaprojektowałem ten dom,</i>
<i>by spędzić w nim razem przyszłość,</i>

1384
01:26:58,338 --> 01:27:02,134
<i>ale wspólna przyszłość nie była nam dana,</i>
<i>a dom został i mi o tym przypomina.</i>

1385
01:27:02,884 --> 01:27:04,177
<i>Wydaje mi się, że chyba...</i>

1386
01:27:05,303 --> 01:27:10,267
<i>pożegnaliśmy się na długo</i>
<i>przed jego faktycznym odejściem.</i>

1387
01:27:11,560 --> 01:27:14,688
<i>W tamtym czasie, nie wiem, czy to choroba</i>

1388
01:27:14,771 --> 01:27:18,692
<i>tak dawała mu się we znaki,</i>
<i>ale stał się łagodniejszy.</i>

1389
01:27:19,025 --> 01:27:23,488
<i>Na początku był bardzo nerwowy</i>
<i>i myślę, że to dlatego, że był wściekły,</i>

1390
01:27:23,572 --> 01:27:28,785
<i>że musiał złapać tę głupią chorobę,</i>
<i>jednocześnie mając świadomość,</i>

1391
01:27:29,661 --> 01:27:33,915
<i>że nie ma na nią lekarstwa,</i>
<i>więc cała ta złość...</i>

1392
01:27:34,541 --> 01:27:37,753
<i>Był u szczytu kariery, a ta głupia choroba</i>

1393
01:27:37,878 --> 01:27:39,421
<i>mu to wszystko zabierze.</i>

1394
01:27:41,173 --> 01:27:45,844
<i>Intensywnie pracowaliśmy nad</i>
<i>ostatnimi nagraniami do </i>Pięknej.

1395
01:27:45,969 --> 01:27:49,055
<i>Jeszcze zanim na dobre zajęliśmy się</i>
Aladynem, <i>wisieliśmy z Howardem</i>

1396
01:27:49,181 --> 01:27:52,934
<i>na słuchawce, gdy leżał w szpitalu.</i>
<i>To było trudne doświadczenie.</i>

1397
01:27:54,352 --> 01:27:57,189
<i>Pisaliśmy teksty na szpitalnych łóżkach.</i>
<i>Napisałem „Księcia Aliego”,</i>

1398
01:27:57,272 --> 01:28:00,665
<i>przytargałem keyboard...</i>

1399
01:28:01,165 --> 01:28:03,820
<i>...do szpitala i napisaliśmy ją</i>
<i>dosłownie na jego łóżku.</i>

1400
01:28:04,571 --> 01:28:08,992
<i>Poszłam do szpitala i pamiętam,</i>
<i>że pocałowałam go w policzek,</i>

1401
01:28:09,117 --> 01:28:12,996
<i>złapałam za rękę i powiedziałam,</i>
<i>że go kochamy.</i>

1402
01:28:14,873 --> 01:28:16,917
<i>Pamiętam, że na końcu korytarza...</i>

1403
01:28:18,293 --> 01:28:20,337
<i>pękłam.</i>

1404
01:28:23,966 --> 01:28:29,679
<i>Poszliśmy go odwiedzić. Ważył 36 kilo,</i>

1405
01:28:29,805 --> 01:28:34,267
<i>stracił wzrok i ledwo mógł</i>
<i>wydawać z siebie głos.</i>

1406
01:28:35,268 --> 01:28:37,103
<i>Do końca produkcji było jeszcze daleko,</i>

1407
01:28:37,187 --> 01:28:41,608
<i>więc poszliśmy go odwiedzić</i>
<i>ze świadomością,</i>

1408
01:28:41,691 --> 01:28:43,944
<i>że prawdopodobnie widzimy go</i>
<i>po raz ostatni.</i>

1409
01:28:45,070 --> 01:28:47,280
<i>Pochyliłem się, by się pożegnać i...</i>

1410
01:28:48,907 --> 01:28:50,450
<i>powiedzieć mu, ile dla nas znaczył,</i>

1411
01:28:50,534 --> 01:28:52,536
<i>i powiedziałem: „Howard, nie uwierzysz.</i>

1412
01:28:52,661 --> 01:28:56,748
<i>„Ludzie kochają ten film,</i>
<i>kto by pomyślał?”.</i>

1413
01:28:57,249 --> 01:28:59,668
<i>A on odparł: „Ja”.</i>

1414
01:29:03,210 --> 01:29:06,550
<i>Rankiem 14 marca...</i>

1415
01:29:07,801 --> 01:29:11,680
<i>obudziłem się ze snu. W tym śnie</i>
<i>odwiedzałem Howarda w szpitalu.</i>

1416
01:29:11,847 --> 01:29:13,682
<i>Poszedłem do niego.</i>

1417
01:29:14,266 --> 01:29:18,562
<i>Przywitał się i poprosił,</i>
<i>żebym pomógł mu wstać.</i>

1418
01:29:19,563 --> 01:29:24,568
<i>Podłożyłem rękę pod jego plecy</i>
<i>i delikatnie go podniosłem,</i>

1419
01:29:25,193 --> 01:29:30,699
<i>ale nic nie ważył... patrzę i widzę,</i>
<i>że ma na sobie czarną koszulę,</i>

1420
01:29:30,991 --> 01:29:32,367
<i>więc położyłem go na łóżku.</i>

1421
01:29:34,286 --> 01:29:37,956
<i>Obudziłem się i pamiętam,</i>
<i>że spojrzałem na zegarek,</i>

1422
01:29:38,707 --> 01:29:41,084
<i>było po szóstej.</i>

1423
01:29:42,002 --> 01:29:44,379
<i>Wtedy właśnie Howard odszedł.</i>

1424
01:30:09,905 --> 01:30:15,660
<i>W ten sposób Howard świetnie się bawił</i>

1425
01:30:15,994 --> 01:30:18,538
<i>i zabierał innych w tę wspaniałą podróż.</i>

1426
01:30:18,663 --> 01:30:21,166
<i>Tamtego dnia w swoim pokoju</i>

1427
01:30:21,249 --> 01:30:26,588
<i>Howard stworzył fantastyczny świat</i>
<i>specjalnie dla mnie.</i>

1428
01:30:27,172 --> 01:30:31,301
<i>To, co od niego dostaliśmy,</i>
<i>to zaledwie czubek góry lodowej.</i>

1429
01:30:32,427 --> 01:30:35,013
<i>Kto wie, co jeszcze by zrobił,</i>
<i>ale byłoby to spektakularne.</i>

1430
01:30:35,847 --> 01:30:36,973
ROZDANIE OSCARÓW, 30 MARCA 1992

1431
01:30:37,057 --> 01:30:39,768
Dzieliliśmy z Howardem dom i życie
i jestem bardzo szczęśliwy

1432
01:30:39,893 --> 01:30:43,813
i dumny, że mogę w jego imieniu odebrać
tę nagrodę, ale to słodko-gorzka chwila.

1433
01:30:43,897 --> 01:30:47,734
<i>To pierwszy Oscar przyznany osobie,</i>
<i>którą straciliśmy w wyniku AIDS.</i>

1434
01:30:48,985 --> 01:30:55,408
<i>Od kiedy odszedł, ciągle mam nadzieję,</i>
<i>że odnajdę jeszcze w kimś</i>

1435
01:30:55,533 --> 01:30:58,662
<i>tego rodzaju talent,</i>
<i>ale do tej pory się nie udało.</i>

1436
01:31:00,288 --> 01:31:04,042
<i>To część historii animacji, historii filmu</i>

1437
01:31:04,125 --> 01:31:07,420
<i>i historii musicalu, piętno,</i>
<i>które odcisnął na nich Howard,</i>

1438
01:31:07,504 --> 01:31:11,466
<i>nadal trwa i nie zatarło się przez lata.</i>

1439
01:31:11,549 --> 01:31:14,928
<i>Dar Howarda był tak wielki,</i>
<i>jego światło tak jasne,</i>

1440
01:31:15,011 --> 01:31:18,848
<i>że dziś świeci tak samo jasno jak wtedy.</i>

1441
01:31:22,769 --> 01:31:26,189
<i>Był siłą, która sprawiła,</i>
<i>że te filmy są tym, czym są.</i>

1442
01:31:27,440 --> 01:31:30,193
<i>Ta siła pochodziła z jego serca i umysłu.</i>

1443
01:31:32,320 --> 01:31:37,075
<i>Nie zdążył tego zobaczyć,</i>
<i>ale to, co stworzył, żyje dalej.</i>

1444
01:34:11,646 --> 01:34:13,648
Napisy: Agnieszka Putek