1
00:00:07,675 --> 00:00:11,345
EEN NETFLIX-DOCUMENTAIREREEKS
2
00:00:14,640 --> 00:00:16,893
HOTEL EN RESTAURANT
3
00:01:24,836 --> 00:01:27,880
een gelukkige, hongerige man
4
00:01:27,964 --> 00:01:31,342
reist over land en zee
5
00:01:32,135 --> 00:01:38,432
om de kunst van pasta, varkensvlees,
kip en lamsvlees te begrijpen
6
00:01:38,516 --> 00:01:40,434
hij rijdt naar je toe
7
00:01:40,518 --> 00:01:42,311
hij vliegt naar je toe
8
00:01:42,395 --> 00:01:43,938
hij zingt voor je
9
00:01:44,021 --> 00:01:45,731
en hij danst voor je
10
00:01:45,815 --> 00:01:47,525
hij zal met je lachen
11
00:01:47,608 --> 00:01:49,318
en hij zal om je huilen
12
00:01:49,402 --> 00:01:54,949
en wil daar maar één ding voor terug
-wil iemand alsjeblieft
13
00:01:55,032 --> 00:02:00,872
wil iemand alsjeblieft
Phil iets te eten geven?
14
00:02:00,955 --> 00:02:06,586
wil iemand hem nu iets te eten geven?
15
00:02:11,090 --> 00:02:14,177
Mexico bezit
een onmiskenbare levendigheid.
16
00:02:17,263 --> 00:02:23,227
In Mexico-Stad hoorde ik steeds van mensen
dat als ik originele smaken wilde proeven…
17
00:02:23,311 --> 00:02:25,479
…ik verder het land in moest…
18
00:02:25,563 --> 00:02:30,401
…naar een stad met een ogenschijnlijk
haast onuitsprekelijke naam: Oaxaca.
19
00:02:31,736 --> 00:02:36,115
De culturele en culinaire hoofdstad,
gelegen in het zuidwesten.
20
00:02:37,325 --> 00:02:42,538
We gaan veel mole en mescal eten,
want die komen daarvandaan.
21
00:02:44,123 --> 00:02:49,962
Maar mijn favoriete manier om kennis
te maken met een nieuwe stad is de markt.
22
00:02:51,923 --> 00:02:55,968
De grote markt van Oaxaca heet
Central de Abastos.
23
00:02:57,136 --> 00:03:00,890
Hij beslaat drie vierkante kilometer.
Dat is zelf al een stad.
24
00:03:00,973 --> 00:03:04,685
Je kunt er alles kopen,
van trouwjurken tot wat dit ook zijn.
25
00:03:04,769 --> 00:03:08,689
Mijn gids op deze voedselmarkt
is voedselexpert Omar Alonso.
26
00:03:09,607 --> 00:03:14,362
Omar heeft een Instagram,
een echte aanrader. Hij heet Oaxacking.
27
00:03:14,987 --> 00:03:15,905
Rijk, hè?
28
00:03:16,697 --> 00:03:18,366
Dit is het echte werk.
29
00:03:18,449 --> 00:03:21,911
Alles wat je maar kunt bedenken,
kun je hier vinden.
30
00:03:24,413 --> 00:03:28,209
Dit is een van mijn favorieten
op deze markt, Pasillo de Humo.
31
00:03:28,292 --> 00:03:30,044
De Humo?
-De rooksteeg.
32
00:03:30,544 --> 00:03:33,506
Er valt heilig licht in.
-Hier. Kijk, doe zo.
33
00:03:36,717 --> 00:03:40,012
Dit is Marie.
De kraam bestaat al vier generaties.
34
00:03:40,096 --> 00:03:43,391
Je komt hier
voor het rund- en varkensvlees.
35
00:03:43,474 --> 00:03:46,394
Overal is een grill.
Die mag je gratis gebruiken.
36
00:03:46,978 --> 00:03:48,437
Je kiest je vlees.
37
00:03:48,521 --> 00:03:52,817
Je loopt naar de zijkant.
Daar staat een grill aan.
38
00:03:52,900 --> 00:03:55,278
Hier grillen?
-Ja, precies.
39
00:03:55,361 --> 00:03:57,488
Kijk nou, dit is ongekend.
40
00:03:59,031 --> 00:04:02,702
Als het druk is, zeggen ze dan:
'Schiet op, grillen'?
41
00:04:02,785 --> 00:04:04,829
Nee, iedereen begrijpt 't.
42
00:04:04,912 --> 00:04:08,708
Je komt hier voor een leuke tijd
met je familie. Geen haast.
43
00:04:08,791 --> 00:04:10,543
Ja, ik dacht aan Amerika.
44
00:04:12,712 --> 00:04:14,797
Wat we nu zien, is echt Oaxacking.
45
00:04:23,306 --> 00:04:26,142
Hoe heet jij?
46
00:04:26,225 --> 00:04:30,896
Jesse Mirel Morales Sanchez.
-Jesse Mirel Morales Sanchez.
47
00:04:30,980 --> 00:04:32,189
Hallo, Jesse Mirel.
48
00:04:33,399 --> 00:04:34,567
Jesse Mirel?
49
00:04:38,571 --> 00:04:41,198
Dag, Jesse.
-Hebbes. We moeten weer door.
50
00:04:41,866 --> 00:04:46,871
Omar heeft een plan met 't vlees.
Hij kent een goede plek om het op te eten.
51
00:04:50,875 --> 00:04:53,836
Dit is een verborgen pareltje: Doña Vale.
52
00:04:54,628 --> 00:04:56,380
Oké, dit is een memela.
53
00:04:56,464 --> 00:05:02,386
Het is een heel dunne tortilla, waar ze
tijdens het bakken in knijpen voor grip.
54
00:05:02,470 --> 00:05:03,971
Dat is spekvet.
-Ja.
55
00:05:04,555 --> 00:05:09,602
En alleen kaas en salsa.
Je kunt ook zwarte bonen toevoegen.
56
00:05:09,685 --> 00:05:14,065
Maar de hare zijn bijzonder,
omdat die salsa heel beroemd is.
57
00:05:14,148 --> 00:05:17,526
Een donkere, rokerige chili,
morita, met groene tomatillo.
58
00:05:17,610 --> 00:05:21,989
De voorbereiding begint een dag eerder.
Ze grilt en bak de pepers eerst.
59
00:05:22,907 --> 00:05:25,326
Omar bestelt taco's met ons vlees…
60
00:05:25,409 --> 00:05:28,996
…wat geroosterd varkensvlees
en een kom moritasaus.
61
00:05:29,080 --> 00:05:32,541
Je gebruikt hier geen bestek.
Je eet met je handen.
62
00:05:33,125 --> 00:05:34,126
Ik ben 't gewend.
63
00:05:42,718 --> 00:05:44,929
Wacht even. Die saus.
64
00:05:48,849 --> 00:05:50,601
Net barbecuesaus.
-Bizar.
65
00:05:51,644 --> 00:05:52,478
Zo lekker.
66
00:05:52,561 --> 00:05:57,483
Die moritasaus is
een van de lekkerste dingen…
67
00:05:57,566 --> 00:05:59,443
…die domme ik geproefd heeft.
68
00:06:00,569 --> 00:06:01,404
Ja, toch?
69
00:06:02,196 --> 00:06:05,282
Ze zou hier ook de salsa
kunnen verkopen. Klaar.
70
00:06:05,366 --> 00:06:08,077
Ze hoeft niet te koken,
maar ze houdt ervan.
71
00:06:09,161 --> 00:06:10,162
Wat doe je eraan?
72
00:06:10,246 --> 00:06:12,331
Dat is echt briljant spul.
-Ja.
73
00:06:16,210 --> 00:06:20,047
Het komt uit haar hart.
-Vanuit mijn hart zeg ik dat het top is.
74
00:06:20,756 --> 00:06:21,924
Fantastisch.
75
00:06:23,717 --> 00:06:29,098
Ik kreeg er een ei bij, dus vroeg ik
of ze die op het vlees wou leggen.
76
00:06:29,181 --> 00:06:32,685
Een beetje morita en dan dopen.
-Natuurlijk.
77
00:06:33,727 --> 00:06:37,189
Daar ga ik.
-Goed, dat ga ik volgende keer ook doen.
78
00:06:38,649 --> 00:06:41,026
Ik noem het de Phil Special…
79
00:06:41,110 --> 00:06:44,155
…en ik ga je steeds taggen,
dan vergeet je 't niet.
80
00:06:44,238 --> 00:06:46,574
Fijn dat ik je kon 'Oaxacken'.
81
00:06:50,536 --> 00:06:53,539
Omar ging nog verder mee,
dat wilde ik ook graag.
82
00:06:54,165 --> 00:06:58,335
We reden de stad uit
en liepen over een heel stoffige weg.
83
00:06:59,420 --> 00:07:00,963
We kwamen bij een poort.
84
00:07:01,046 --> 00:07:05,759
Ik heb geen idee waar ik ben
of wat daar is, maar de poort leidt…
85
00:07:06,844 --> 00:07:08,095
…naar het paradijs.
86
00:07:11,223 --> 00:07:13,017
Kom binnen, Phil.
-Hola.
87
00:07:13,100 --> 00:07:14,852
Dit is Jorge.
-Jorge.
88
00:07:16,145 --> 00:07:17,521
Fijn kennis te maken.
89
00:07:19,899 --> 00:07:25,821
We zijn in het huis van Jorge León,
dat hij met zijn moeder Elvia deelt.
90
00:07:25,905 --> 00:07:26,947
Tia Elvia.
91
00:07:27,031 --> 00:07:32,495
Om respect te tonen voor ouderen,
noemen we hen tio of tia.
92
00:07:32,578 --> 00:07:36,040
Dat betekent 'oom' of 'tante'.
-Tia Elvia. Hola.
93
00:07:38,918 --> 00:07:44,048
Ze zijn de briljante chef-koks
van huiskamerrestaurant Alfonsina.
94
00:07:44,131 --> 00:07:46,050
Hun specialiteit: mole.
95
00:07:46,800 --> 00:07:49,512
Hij gaat groentemole maken.
96
00:07:49,595 --> 00:07:53,224
Pompoenpitten, knoflook, twee pepers.
-Citroenen?
97
00:07:53,307 --> 00:07:55,267
Geroosterde appels.
-Appels.
98
00:07:55,935 --> 00:07:57,811
In plaats van suiker.
99
00:07:57,895 --> 00:08:00,272
Er zijn geen regels, toch?
-Nee.
100
00:08:00,356 --> 00:08:03,067
Elke familie heeft
'n eigen geheime ingrediënt.
101
00:08:03,150 --> 00:08:07,321
Je moeder heeft het vast van haar moeder
en zij weer van de hare.
102
00:08:07,404 --> 00:08:11,033
Het hoort bij onze cultuur.
-Bij het land, vind ik.
103
00:08:11,867 --> 00:08:13,410
Ik moet zelfs aan de slag.
104
00:08:13,953 --> 00:08:17,623
De ingrediënten roosteren
op de comal is belangrijk…
105
00:08:17,706 --> 00:08:20,501
…de bakplaat om alles op aan te bakken.
106
00:08:20,584 --> 00:08:23,462
Het is het middelpunt
van elke keuken in Oaxaca.
107
00:08:23,546 --> 00:08:26,924
De beste manier om te leren
is door te doen, hè? Ik leer.
108
00:08:28,092 --> 00:08:29,343
Dat krijg je nou.
109
00:08:30,553 --> 00:08:33,764
Gebruik je handen maar,
ik wil graag lekkere mole.
110
00:08:39,270 --> 00:08:41,647
Het moeilijkste komt nog, het malen.
111
00:08:42,273 --> 00:08:44,024
Dit kan ik ook slecht doen.
112
00:08:45,234 --> 00:08:47,903
Dit alles is voor mole rojo, rode mole.
113
00:08:47,987 --> 00:08:52,825
Alle moles zijn anders, maar noten,
kruiden en gedroogde pepers zijn normaal.
114
00:08:52,908 --> 00:08:56,495
Sommige bevatten chocola.
De mogelijkheden zijn eindeloos.
115
00:08:56,579 --> 00:09:00,666
Dan heb je ook nog
zwarte mole, mole negro. Hun specialiteit.
116
00:09:01,208 --> 00:09:04,962
Jorge werkte bij Pujol, het restaurant
van chef Enrique Olvera…
117
00:09:05,045 --> 00:09:08,299
…dat we bezochten
in de aflevering over Mexico City.
118
00:09:09,133 --> 00:09:12,428
Hun mole negro was zo lekker
dat ik dat moest doen.
119
00:09:15,931 --> 00:09:20,477
Geen mole zonder zelfgemaakte tortilla's.
We zijn geen dieren. Aan de slag.
120
00:09:20,561 --> 00:09:22,563
Je gaat eerst je masa rollen.
121
00:09:22,646 --> 00:09:24,898
Goed.
-Maak er een balletje van.
122
00:09:26,025 --> 00:09:31,196
Tortilla's maken is heel leuk.
Ik wist niet hoe mooi dat proces was.
123
00:09:31,989 --> 00:09:35,326
Tia Elvia laat het heel makkelijk lijken.
-Klaar?
124
00:09:36,327 --> 00:09:39,997
Jouw beurt.
-Zij is ook de expert. Ik, echter…
125
00:09:41,707 --> 00:09:45,878
Precies genoeg druk erop
en dan het plastic eraf trekken.
126
00:09:48,839 --> 00:09:52,718
Voorzichtig omdraaien en het eraf pellen.
127
00:09:54,470 --> 00:09:55,929
Wie wil er een taco?
128
00:10:03,437 --> 00:10:06,065
Als het met m'n handen moet,
vergeet 't maar.
129
00:10:06,732 --> 00:10:08,525
Jullie werken niet goed mee.
130
00:10:10,903 --> 00:10:13,614
Zie je die perfectie?
131
00:10:14,740 --> 00:10:15,866
Perfect rond.
132
00:10:16,408 --> 00:10:18,327
Dit begint irritant te worden.
133
00:10:23,582 --> 00:10:27,920
Ik ben beter in het eten van tortilla's,
dus ik ging opzij…
134
00:10:28,003 --> 00:10:31,924
…en Jorge en Elvia serveerden ons
hun fantastische mole rojo.
135
00:10:32,549 --> 00:10:33,425
Tjonge.
136
00:10:34,385 --> 00:10:35,928
Dit ziet er heel chic uit.
137
00:10:42,059 --> 00:10:46,146
Pescado is vis, toch?
Mole is wat je net hebt gemaakt.
138
00:10:46,230 --> 00:10:50,025
En ik heb geholpen.
Tortilla's die ik een beetje heb verpest.
139
00:10:50,818 --> 00:10:53,237
Vis en mosterd.
-Mosterdblad.
140
00:10:53,821 --> 00:10:56,323
In Oaxaca eet je mole
niet met mes en vork.
141
00:10:56,865 --> 00:10:59,993
Gebruik de tortilla's of maak een taco.
-Heet.
142
00:11:00,077 --> 00:11:01,203
En als ik dit doe?
143
00:11:02,329 --> 00:11:03,330
Moet je dat zien.
144
00:11:07,251 --> 00:11:10,462
Je ziet alle ingrediënten erin gaan
en dan proef je 't…
145
00:11:10,546 --> 00:11:13,090
…en alles is zo afgestemd…
146
00:11:13,173 --> 00:11:16,969
…dat je bijna elk afzonderlijk
ingrediënt kunt proeven.
147
00:11:18,095 --> 00:11:19,012
Wat?
148
00:11:21,682 --> 00:11:25,853
Maar ze zijn nog niet klaar.
Nu komt het grove geschut.
149
00:11:26,562 --> 00:11:30,649
Ik mag eindelijk mole negro proeven,
de moeder van alle mole.
150
00:11:31,191 --> 00:11:36,113
Als je in Oaxaca naar een bruiloft,
doop, feest of uitvaart gaat…
151
00:11:36,196 --> 00:11:38,449
…serveren ze de mole zo.
152
00:11:39,450 --> 00:11:41,577
Vandaag hebben ze kip toegevoegd.
153
00:11:42,077 --> 00:11:45,289
Kijk eens, zo zacht en mooi. Kom op, zeg.
154
00:11:45,914 --> 00:11:47,291
Ik ben een bofkont.
155
00:11:48,751 --> 00:11:49,918
Pas op, 't is heet.
156
00:11:50,753 --> 00:11:51,628
Maar heerlijk.
157
00:11:55,007 --> 00:11:57,426
Dit is een beroemde mole. Dit wordt…
158
00:11:58,677 --> 00:11:59,553
Alsjeblieft.
159
00:12:00,888 --> 00:12:01,722
Het is heet.
160
00:12:02,222 --> 00:12:03,766
Ik heb je gewaarschuwd.
161
00:12:06,143 --> 00:12:07,811
Sorry. Ik hoor je niet meer.
162
00:12:08,520 --> 00:12:09,980
Ik ben even weggedroomd.
163
00:12:12,232 --> 00:12:16,069
Aangezien we in Oaxaca zijn,
spoelen we het weg met mescal.
164
00:12:24,411 --> 00:12:26,079
Wat een mooi leven.
-Zeker.
165
00:12:26,163 --> 00:12:30,167
Wat moet je morgen zonder mij?
-Simpel, je gaat gewoon mee.
166
00:12:39,051 --> 00:12:42,679
Ik ben terug in Oaxaca
en ik heb chocola nodig.
167
00:12:43,514 --> 00:12:48,560
Iedereen die mij kent, snapt dat.
Maar in Oaxaca is de chocola vervolmaakt.
168
00:12:48,644 --> 00:12:51,647
Door de Azteken, de Maya's
en daarvoor de Olmeken…
169
00:12:51,730 --> 00:12:55,442
…die rond 1500 voor Christus
cacao voor het eerst verbouwden.
170
00:12:56,109 --> 00:13:02,032
Ze wisten wat ze deden,
zodat ik nu, eeuwen later, kan genieten.
171
00:13:06,662 --> 00:13:08,038
Geen slechte ochtend.
172
00:13:16,213 --> 00:13:18,549
Het belangrijkste plein heet 't Zocalo.
173
00:13:19,424 --> 00:13:22,052
Mooie architectuur,
handgemaakte producten.
174
00:13:22,135 --> 00:13:24,721
Je vindt het in deze historische wijk.
175
00:13:28,684 --> 00:13:31,311
En als je trek hebt, die ik toevallig heb…
176
00:13:31,395 --> 00:13:35,107
…leidt een korte wandeling
naar het begin van goede dingen.
177
00:13:37,609 --> 00:13:41,697
Rodolfo Castellanos heeft een van
de beste restaurants hier, Origin.
178
00:13:42,948 --> 00:13:46,827
Ken je Chris en Leanne nog
uit de aflevering over New Orleans?
179
00:13:46,910 --> 00:13:48,579
Ze zijn deze week in Oaxaca.
180
00:13:48,662 --> 00:13:50,247
Hallo, jongens.
-Rodolfo.
181
00:13:50,330 --> 00:13:53,125
Chef-kok Rodolfo komt ook lunchen.
182
00:13:53,709 --> 00:13:56,461
We willen de producten uit Oaxaca eren.
183
00:13:56,545 --> 00:14:02,467
We hebben een geweldige variatie
aan maïs, bladgroenten en pepers.
184
00:14:02,551 --> 00:14:04,553
We eren ze door ze te gebruiken.
185
00:14:05,387 --> 00:14:10,017
Jeetje. Wat mooi.
-Onze quielites, eetbare bladgroente.
186
00:14:10,100 --> 00:14:12,936
De wormen zijn ook lekker.
187
00:14:13,020 --> 00:14:14,813
Zei je nou wormen?
-Wormen, ja.
188
00:14:14,897 --> 00:14:18,191
Ik heb een wormensalade voor jullie.
Laat me uitpraten.
189
00:14:21,194 --> 00:14:23,363
Eet je de worm apart of tegelijk?
190
00:14:23,447 --> 00:14:27,284
Tegelijk, dat is het idee.
-Anders besef je dat 't een worm is.
191
00:14:27,367 --> 00:14:31,914
We houden van
verschillende lagen en smaken.
192
00:14:32,623 --> 00:14:34,625
Laat je worm zien.
-Ik heb 'n worm.
193
00:14:34,708 --> 00:14:35,542
Proost.
194
00:14:36,543 --> 00:14:37,419
Op wormen.
195
00:14:45,510 --> 00:14:46,845
Het is net kip.
196
00:14:48,931 --> 00:14:50,015
Dat hoor ik vaker.
197
00:14:51,308 --> 00:14:54,853
Als je niet wist dat er 'n worm in zat,
zou je 't niet raden.
198
00:14:54,937 --> 00:14:56,355
Het is erg lekker.
199
00:14:56,438 --> 00:15:00,275
Richard, we hadden bericht van de kijkers.
200
00:15:00,359 --> 00:15:03,028
Hier zijn ze dol op.
-Alsjeblieft.
201
00:15:04,696 --> 00:15:07,074
Je had veel meer salade erbij.
-Ja.
202
00:15:13,246 --> 00:15:14,456
Lekker, toch?
-Ja.
203
00:15:14,539 --> 00:15:17,376
Heel lekker.
-Je had 't niet geweten.
204
00:15:17,459 --> 00:15:18,293
Bedankt.
205
00:15:18,794 --> 00:15:23,048
De specialiteit van het huis?
Tong. Laat me uitpraten.
206
00:15:24,800 --> 00:15:27,719
Rundertong is een van
de beste stukken vlees.
207
00:15:27,803 --> 00:15:32,557
Vraag het maar aan Max Rosenthal.
Dat kan niet meer. Maar hij was er dol op.
208
00:15:33,308 --> 00:15:35,102
Verse tortilla's.
-Die holster.
209
00:15:35,185 --> 00:15:38,021
Zeker.
-Zoiets moet ik aan m'n riem hangen.
210
00:15:38,522 --> 00:15:39,856
Altijd tortilla's mee.
211
00:15:41,650 --> 00:15:42,484
Alsjeblieft.
212
00:15:42,567 --> 00:15:44,903
Ik ben bijna bang, het wordt geweldig.
213
00:15:45,612 --> 00:15:46,655
Ga je huilen?
-Ja.
214
00:15:51,201 --> 00:15:52,077
Lieve hemel.
215
00:15:53,537 --> 00:15:54,913
Het is zo bevredigend.
216
00:15:55,914 --> 00:15:57,624
Echt troosteten.
217
00:16:04,756 --> 00:16:06,925
Daar is mama.
-Wauw. Hallo.
218
00:16:07,551 --> 00:16:08,844
Hola.
-Hola.
219
00:16:10,804 --> 00:16:11,888
Wat zit erin?
220
00:16:11,972 --> 00:16:14,141
Mole en kip, jawel.
-Met kip.
221
00:16:14,224 --> 00:16:17,185
Goed. Muchas gracias.
-Bedankt, mam.
222
00:16:17,269 --> 00:16:21,898
Tamales in de VS zijn droog,
maar deze zijn altijd zo smeuïg.
223
00:16:21,982 --> 00:16:24,901
De mole is spectaculair.
-De mole is geweldig.
224
00:16:24,985 --> 00:16:28,155
Wat is volgens jou
de definitie van mole? Wat is mole?
225
00:16:28,238 --> 00:16:31,908
Mole en salsa kunnen hetzelfde betekenen.
226
00:16:32,451 --> 00:16:37,914
Maar salsa is het altijd een aanvulling
en de mole is een hoofdgerecht.
227
00:16:38,415 --> 00:16:42,919
Er zijn verschillende ingrediënten.
Oaxaca kent zeven of acht moles.
228
00:16:43,003 --> 00:16:46,256
Traditioneel worden ze
verdeeld in kleuren en zo.
229
00:16:46,757 --> 00:16:49,092
We moeten ze allemaal eens proeven.
230
00:16:50,427 --> 00:16:55,307
Heb je de mole van je vrouw geproefd
voor je wist dat zij de ware was?
231
00:16:55,390 --> 00:16:57,100
Dat is een goede vraag.
-Ja.
232
00:16:57,851 --> 00:16:59,686
Ik moest er meerdere proeven.
233
00:17:15,869 --> 00:17:18,163
Ik ga terug naar het buitengebied…
234
00:17:18,246 --> 00:17:21,083
…de kleine stadjes
op het platteland verkennen.
235
00:17:21,625 --> 00:17:23,752
Onze volgende halte is bijzonder.
236
00:17:25,504 --> 00:17:31,009
Dit is het Vida Nueva-collectief
en mijn gids is Betsaida Lopez Diaz.
237
00:17:31,093 --> 00:17:32,636
Hola.
-Hola.
238
00:17:37,933 --> 00:17:40,393
De oprichter van het collectief, Pastora.
239
00:17:40,894 --> 00:17:42,604
Hun verhaal is geweldig.
240
00:17:42,687 --> 00:17:45,315
Deze vrouwen waren weduwe,
werden mishandeld…
241
00:17:45,398 --> 00:17:50,362
…of gedumpt, en dat in een wereld
die hun werk toch al niet op waarde schat.
242
00:17:51,279 --> 00:17:57,035
Toen besloten ze hun kennis te bundelen
en een collectief te vormen.
243
00:17:57,119 --> 00:18:00,831
Wat ze doen?
De mooiste tapijten ooit weven.
244
00:18:03,125 --> 00:18:07,504
Dit zijn de producten.
Het kost drie maanden om er een te maken?
245
00:18:07,587 --> 00:18:12,384
Afhankelijk van het ontwerp duurt het
meestal twee weken tot een maand.
246
00:18:12,467 --> 00:18:15,512
Als ze groter zijn, duurt 't
twee tot drie maanden.
247
00:18:15,595 --> 00:18:16,471
Geweldig.
248
00:18:26,022 --> 00:18:31,111
Dit komt uit de sprookjesboeken
uit onze jeugd, een spinnewiel.
249
00:18:31,778 --> 00:18:36,158
Dit is een van de oudste technieken
die het Spaanse volk meebracht.
250
00:18:37,200 --> 00:18:38,285
Probeer 't.
-Oké.
251
00:18:38,368 --> 00:18:39,244
Het is leuk.
252
00:18:43,165 --> 00:18:43,999
En?
253
00:18:45,709 --> 00:18:48,420
Het is ook lastig.
-Hoe zeg je 'het spijt me'?
254
00:18:49,880 --> 00:18:50,797
Het geeft niet.
255
00:18:51,715 --> 00:18:54,801
Weet je waar ik goed in ben?
Een sitcom schrijven.
256
00:18:59,264 --> 00:19:04,227
We gaan de weefruimte.
-Geweldig. Ja, het weefgetouw.
257
00:19:06,146 --> 00:19:08,523
Dit is erg leuk.
258
00:19:09,024 --> 00:19:15,989
Het is heel leuk, want het is net dansen.
Dansen op de pedalen met m'n voeten.
259
00:19:16,072 --> 00:19:17,407
Eén, twee.
260
00:19:18,200 --> 00:19:19,534
Het is net fitness.
261
00:19:21,536 --> 00:19:23,872
Ja? En de voeten.
262
00:19:23,955 --> 00:19:26,249
Handen en voeten. En je hoofd.
263
00:19:26,333 --> 00:19:30,086
Hierdoor wordt alles verbonden.
-Ja.
264
00:19:31,213 --> 00:19:35,759
Vroeger dacht men dat vrouwen…
265
00:19:35,842 --> 00:19:39,262
…helemaal niet sterk waren.
266
00:19:39,346 --> 00:19:43,350
We moeten eraan trekken. Hard. Met kracht.
267
00:19:44,351 --> 00:19:46,394
Deze vrouwen zijn zo lief en gul…
268
00:19:46,478 --> 00:19:49,356
…maar ze hebben
een nieuwe headhunter nodig.
269
00:19:49,439 --> 00:19:51,191
Erdoorheen, toch?
-Ja.
270
00:19:53,026 --> 00:19:58,073
Je moet een kleine berg maken.
-Maak een kleine berg.
271
00:19:58,949 --> 00:20:00,951
Verander van voet.
-Oké, heel goed.
272
00:20:01,034 --> 00:20:01,910
Doe het.
273
00:20:04,120 --> 00:20:06,206
Bravo.
-Mazzeltof.
274
00:20:06,289 --> 00:20:09,417
Weet je wat dat applaus betekent?
'Haal hem hier weg.
275
00:20:10,252 --> 00:20:12,504
Drie maanden werk. Wat heb je gedaan?'
276
00:20:16,383 --> 00:20:21,012
Ik leerde ook over de verfstoffen.
Alles natuurlijk, niks kunstmatigs.
277
00:20:21,680 --> 00:20:27,519
Ik heb dit gelezen. Dit is een parasitair
insect dat zich voedt met cactussen.
278
00:20:27,602 --> 00:20:28,728
Ja, cochenilleluis.
279
00:20:28,812 --> 00:20:33,233
Ze werden gedood en vermalen
en toen ontdekte men die prachtige kleur.
280
00:20:34,567 --> 00:20:37,237
Het is letterlijk
een handmatige demonstratie.
281
00:20:37,821 --> 00:20:39,281
Ze laat je zien…
282
00:20:40,490 --> 00:20:43,785
…welke kleuren we kunnen krijgen
met de verse cochenille.
283
00:20:44,369 --> 00:20:46,913
Wat limoen en de kleur verandert.
284
00:20:47,455 --> 00:20:50,333
En nu gaan we een beetje as gebruiken…
285
00:20:50,792 --> 00:20:52,210
As.
-Paars.
286
00:20:52,294 --> 00:20:54,170
Dan verandert het.
-Wat leuk.
287
00:20:58,008 --> 00:21:00,635
Ik vind het zowel wetenschap als magie.
288
00:21:04,139 --> 00:21:09,269
Alles in Oaxaca is zo kleurrijk.
Je ziet het aan de geschilderde huizen.
289
00:21:09,769 --> 00:21:14,816
Aan de manier waarop men zich kleedt,
aan jullie prachtige kunstwerken.
290
00:21:14,899 --> 00:21:17,902
Waarom is kleur
zo belangrijk in deze cultuur?
291
00:21:17,986 --> 00:21:23,033
Zo is ons leven,
onze omgeving, onze natuur.
292
00:21:23,116 --> 00:21:26,536
De kleuren zijn vreugde,
de kleuren zijn geluk.
293
00:21:26,619 --> 00:21:29,372
De kleuren zijn liefde,
de kleuren zijn leven.
294
00:21:29,456 --> 00:21:33,918
De vogels, de bloemen,
onze hele omgeving, de zon.
295
00:21:34,002 --> 00:21:35,378
Alles is kleur.
296
00:21:37,255 --> 00:21:39,466
Gracias.
-Gracias. Dat klopt.
297
00:22:10,955 --> 00:22:12,290
Wat is dat?
-Smeltkaas.
298
00:22:23,676 --> 00:22:28,973
Ik ontmoet veel gidsen in al die landen.
Een van mijn favorieten is Alex Roa.
299
00:22:29,057 --> 00:22:31,976
Ken je hem nog
van onze aflevering in Mexico-Stad?
300
00:22:32,060 --> 00:22:36,898
We gingen vroeg ontbijten bij La Fonda.
Hij is ook met ons mee in Oaxaca.
301
00:22:38,316 --> 00:22:43,029
Hij heeft een nieuwe vondst voor me,
een sushibar in Oaxaca.
302
00:22:43,530 --> 00:22:47,450
Een combinatie van
de Japanse en Mexicaanse cultuur.
303
00:22:47,534 --> 00:22:48,660
Het heet Crudo.
304
00:22:48,743 --> 00:22:52,414
Chef Ricardo Ariano
is onze sensei uit Oaxaca.
305
00:22:52,497 --> 00:22:54,666
We gebruiken Japanse technieken.
-Ja.
306
00:22:54,749 --> 00:23:00,463
Het lijkt niet op traditioneel eten,
maar in elke hap kun je Oaxaca proeven.
307
00:23:02,882 --> 00:23:05,260
Laten we beginnen met iets vers.
-Ja.
308
00:23:05,343 --> 00:23:07,387
Dit is een kokkel.
309
00:23:08,138 --> 00:23:12,225
We marineren hem in tepache.
Tepache is gefermenteerde ananasdrank.
310
00:23:12,308 --> 00:23:14,727
Die is erg populair in Mexico en Oaxaca.
311
00:23:14,811 --> 00:23:17,522
Ik raad aan de kokkel met stokjes te eten.
312
00:23:17,605 --> 00:23:21,568
Daarna drink je de tepache als een shotje.
-Goed idee.
313
00:23:21,651 --> 00:23:22,485
Geniet ervan.
314
00:23:23,194 --> 00:23:25,238
Ik heb een grote. Jij ook.
-Ja.
315
00:23:28,283 --> 00:23:31,286
Dat is de meest verse kokkel ooit.
-Nu de tepache.
316
00:23:34,914 --> 00:23:37,500
Dit is een slim begin,
het schudt je wakker.
317
00:23:39,127 --> 00:23:43,047
Dit schudde me ook wakker:
sake die in Mexico gemaakt is.
318
00:23:45,008 --> 00:23:48,636
Bedankt. Nu voelt het
alsof ik in Oaxaca in Tokio ben.
319
00:23:51,639 --> 00:23:52,807
Dit is tonijn.
320
00:23:54,350 --> 00:23:57,645
Die pasta is
gemalen sprinkhaan met chilipeper.
321
00:23:58,313 --> 00:24:00,815
En de sojasaus is gemaakt
van zwarte bonen.
322
00:24:01,441 --> 00:24:06,404
Ik raad aan één plak vis te eten en
van de saus te nippen en niet te dippen.
323
00:24:06,488 --> 00:24:07,989
De sojasaus drinken?
-Ja.
324
00:24:09,908 --> 00:24:11,075
Een vlammenwerper.
325
00:24:12,494 --> 00:24:13,328
Bizar.
326
00:24:14,537 --> 00:24:18,082
Een echte smaakexplosie, jawel.
327
00:24:20,877 --> 00:24:23,671
Het smaakt als een heel subtiele sojasaus.
328
00:24:25,507 --> 00:24:26,758
Er komt nog meer aan.
329
00:24:27,425 --> 00:24:29,344
Moet je die handigheid zien.
330
00:24:32,180 --> 00:24:34,265
Dit is zeebaarsbuik.
331
00:24:34,766 --> 00:24:38,978
Moet je zien. Jeetje, hij rolt hem op.
-Dat is geen rol, maar een taco.
332
00:24:39,729 --> 00:24:45,568
We marineren de zeebaarsbuik in
populaire adobo-kruiden voor varkensvlees.
333
00:24:46,486 --> 00:24:49,155
Er zit postelein, avocado en cactus bij.
334
00:24:51,199 --> 00:24:52,242
Kijk eens aan.
335
00:24:55,453 --> 00:25:00,833
Dit is een perfecte combinatie
van deze twee culturen.
336
00:25:04,379 --> 00:25:09,175
In Oaxaca eten ze meestal geen rauwe vis.
Ze zijn niet zo gewend aan rauw eten.
337
00:25:10,009 --> 00:25:13,012
Dit is een soort experiment,
maar tegelijkertijd…
338
00:25:13,096 --> 00:25:16,432
…een manier om dit
bij de mensen hier te introduceren…
339
00:25:16,516 --> 00:25:20,144
…door hun smaken
te mengen met traditionele Japanse nigiri.
340
00:25:20,937 --> 00:25:23,898
Als je iemands mond opent,
open je zijn geest.
341
00:25:24,482 --> 00:25:25,441
Precies.
342
00:25:37,996 --> 00:25:41,708
Mijn goede vriend Jimmi Simpson,
bekend van Westworld…
343
00:25:41,791 --> 00:25:44,127
… en It's Always Sunny in Philadelphia…
344
00:25:44,210 --> 00:25:47,005
…een geweldige vent,
is deze week ook in Oaxaca.
345
00:25:47,088 --> 00:25:49,340
Ik neem heem mee naar Sabina Sabe.
346
00:25:51,593 --> 00:25:56,180
Ik ben Phil. Dit is m'n vriend Jimmi.
-Jimmi, aangenaam. Marcelino.
347
00:25:56,264 --> 00:25:58,683
Marcelino, we zijn blij om hier te zijn.
348
00:25:58,766 --> 00:26:01,144
Fijn dat jullie er zijn.
-Wat spannend.
349
00:26:01,227 --> 00:26:03,021
Welkom in Sabina Sabe.
350
00:26:03,104 --> 00:26:06,274
Willen jullie iets te drinken?
-Ja.
351
00:26:07,609 --> 00:26:10,820
Wil je me, terwijl we wachten
op Marcelino's drankjes…
352
00:26:10,903 --> 00:26:14,949
…alsjeblieft vertellen
waar Westworld over gaat?
353
00:26:15,950 --> 00:26:17,243
Ik snapte het niet.
354
00:26:17,327 --> 00:26:21,331
Ik heb veel afleveringen gezien,
je doet het geweldig.
355
00:26:21,414 --> 00:26:25,668
Ga door. Vertel verder.
-Ik snapte er alleen echt niks van.
356
00:26:26,586 --> 00:26:28,212
Weet jij waar 't over gaat?
357
00:26:28,838 --> 00:26:30,089
Ik heb geen idee.
358
00:26:31,007 --> 00:26:34,010
Ik krijg gewoon teksten.
-Daar hoopte ik op.
359
00:26:35,928 --> 00:26:38,514
Marcelino weet wél precies wat hij doet.
360
00:26:39,223 --> 00:26:43,394
We krijgen de Gavilán Reyes,
een verfrissende grapefruitcocktail…
361
00:26:43,478 --> 00:26:45,980
…met 'n likeur
van gedroogde poblanopepers.
362
00:26:47,357 --> 00:26:48,232
Salud.
363
00:26:52,737 --> 00:26:57,033
Kom op zeg, Marcelino.
-Lieve help.
364
00:26:57,659 --> 00:27:01,204
Dat is lekker.
Het is net een pittige Paloma, toch?
365
00:27:01,287 --> 00:27:02,372
Ja.
-Prachtig.
366
00:27:02,455 --> 00:27:04,916
Paloma en Gavilán zijn net neefjes.
367
00:27:04,999 --> 00:27:07,001
Neefjes?
-Er is een gelaagdheid.
368
00:27:07,085 --> 00:27:08,002
Kijk, Jimmi.
369
00:27:08,628 --> 00:27:11,172
Zijn dit borrelhapjes uit Oaxaca?
-Ja.
370
00:27:11,255 --> 00:27:13,216
Gracias. Weet je wat dat is?
371
00:27:15,843 --> 00:27:19,180
Krekels. Ik eet ze als jij ze eet.
-Natuurlijk.
372
00:27:20,014 --> 00:27:20,848
Alsjeblieft.
373
00:27:20,932 --> 00:27:24,227
Ben jij er klaar voor?
Ik twijfel namelijk.
374
00:27:24,811 --> 00:27:28,439
Je kunt 't. Sommige zijn
eraf gevallen, maar ik stop ze terug.
375
00:27:31,693 --> 00:27:34,112
En het is heerlijk.
-Lekker, hè?
376
00:27:34,195 --> 00:27:37,031
Dit heb ik nog nooit gedaan, jij wel?
377
00:27:37,115 --> 00:27:40,868
Ik dacht echt dat je dit al kende.
-Gemalen mieren wel.
378
00:27:40,952 --> 00:27:42,537
Hoe heet dat?
-Goed.
379
00:27:42,620 --> 00:27:44,247
Chicatana's.
-Chicatana's.
380
00:27:44,914 --> 00:27:47,875
Hij doet er nog meer op. Ik ook.
-Stapelen.
381
00:27:49,335 --> 00:27:55,633
Zijn het krekels, geen echte sprinkhanen?
-Ja. Ze zijn niet even groot, nietwaar?
382
00:27:55,717 --> 00:27:58,344
Heb je grote sprinkhanen?
-Ik ga zoeken.
383
00:27:58,428 --> 00:28:01,681
Nee, ik vroeg het alleen.
-Rustig aan, Phil.
384
00:28:04,142 --> 00:28:07,645
Je ben hier nu 24 uur.
Wat vind je er tot dusver van?
385
00:28:07,729 --> 00:28:10,231
Ik sta versteld. Deze stad is fantastisch.
386
00:28:10,857 --> 00:28:14,694
Zo mooi, en iedereen is zo aardig.
-Hoelang ben jij hier al?
387
00:28:15,194 --> 00:28:18,489
Zes jaar.
-Kijk die kleur. Het is net bloed.
388
00:28:18,573 --> 00:28:20,324
Waar heb je dit geleerd?
389
00:28:21,242 --> 00:28:22,368
Door het te doen.
390
00:28:22,452 --> 00:28:25,413
De school van het leven.
-De school van het leven.
391
00:28:26,414 --> 00:28:28,958
Ik ga 'm licht schudden.
-Schud 'm.
392
00:28:29,459 --> 00:28:30,585
Ik doe dit.
-Ik ook.
393
00:28:40,803 --> 00:28:43,431
Pas op.
-Bedankt, je hebt me gered.
394
00:28:45,475 --> 00:28:50,438
Die cocktails waren heerlijk en prachtig.
Ze maakten ons ook hongerig.
395
00:28:54,025 --> 00:28:54,942
Tacotijd.
396
00:28:55,651 --> 00:29:00,948
Lechoncito de Oro. Hun specialiteit?
Het geroosterde speenvarken.
397
00:29:02,825 --> 00:29:03,659
Die is leuk.
398
00:29:04,786 --> 00:29:07,497
Dat geluid maak ik
als ik iets lekkers ga eten.
399
00:29:18,007 --> 00:29:22,428
Kijk, ik stond model voor de poster.
-Hoe durf je zo over jezelf te praten?
400
00:29:28,726 --> 00:29:30,436
Alsjeblieft, de Chicharron.
401
00:29:30,937 --> 00:29:33,189
Heet en vers.
-Superheet.
402
00:29:40,112 --> 00:29:41,656
En?
-Zalig.
403
00:29:42,532 --> 00:29:44,283
Pittig, maar veel smaak.
-Ja.
404
00:29:44,951 --> 00:29:49,038
En de chicharron voegt echt
een vierde dimensie toe.
405
00:29:49,831 --> 00:29:51,332
Iets krokants. Heerlijk.
406
00:29:54,418 --> 00:29:56,379
Hoeveel is 15 peso's omgerekend?
407
00:29:57,255 --> 00:29:59,131
Zo'n 75 cent.
-Maar 75 cent.
408
00:29:59,215 --> 00:30:01,509
De beste 75 cent ooit.
-Ja, amen.
409
00:30:03,427 --> 00:30:05,054
Het is puur varkensgenot.
410
00:30:08,391 --> 00:30:09,225
Jij.
411
00:30:09,851 --> 00:30:10,685
Jij.
412
00:30:23,906 --> 00:30:28,160
Tequila is een van mijn favo drankjes,
maar hoe langer ik in Mexico ben…
413
00:30:28,244 --> 00:30:32,498
…hoe meer ik over mescal leer,
hun oorspronkelijke favoriete drankje.
414
00:30:32,582 --> 00:30:34,750
Dit is het land van de mescal…
415
00:30:35,501 --> 00:30:38,504
…gaan we
naar een distilleerderij, Montelobos.
416
00:30:40,006 --> 00:30:41,924
Hoelang wordt mescal al gemaakt?
417
00:30:42,800 --> 00:30:48,264
In pre-Spaanse culturen werden al
alcoholische dranken gedronken.
418
00:30:48,347 --> 00:30:50,057
Alcohol was altijd al gewild.
419
00:30:51,893 --> 00:30:55,313
Mijn nieuwe vriend Diego leidt
me door het productieproces.
420
00:30:55,897 --> 00:30:59,233
Het begint met de agave.
421
00:31:00,109 --> 00:31:03,571
Ze moeten zes jaar groeien
voor ze groot en sappig zijn…
422
00:31:03,654 --> 00:31:07,742
…en dan hakken ze de bladeren
met machetes eraf.
423
00:31:07,825 --> 00:31:10,703
Ze worden opgegraven.
Heel arbeidsintensief.
424
00:31:11,996 --> 00:31:14,332
Het tegenovergestelde daarvan?
425
00:31:14,916 --> 00:31:17,168
Hier poseer ik voor een Instagramfoto.
426
00:31:20,922 --> 00:31:21,923
Waar waren we?
427
00:31:23,424 --> 00:31:27,219
Ik ben geen expert, maar dit
lijkt me 't begin van het roosteren.
428
00:31:27,303 --> 00:31:29,889
Ja, dit is net als de oven voorverwarmen.
429
00:31:29,972 --> 00:31:34,101
We maken hem heet genoeg
om de agave te roosteren.
430
00:31:34,685 --> 00:31:41,067
Zie je die stapel agaveharten? Ze worden
piña genoemd omdat ze op ananassen lijken.
431
00:31:42,151 --> 00:31:46,739
Je verwarmt de stenen,
zodat als alle piña's erin liggen…
432
00:31:47,531 --> 00:31:51,410
…je ze met aarde toe kunt dekken
en ze dan langzaam garen.
433
00:31:51,494 --> 00:31:57,041
Ja, want we willen de suikers omzetten.
Die gaan fermenteren.
434
00:31:59,251 --> 00:32:02,630
Ik mag helpen om deze piña's
in de vuurkuil te gooien.
435
00:32:02,713 --> 00:32:07,218
Jullie weten dat ik heel gespierd ben
en dat dit dus een eitje is.
436
00:32:11,472 --> 00:32:15,810
O ja, en de witte kant moet naar beneden.
437
00:32:15,893 --> 00:32:19,522
Daar is wat handigheid voor nodig
en die bezit ik…
438
00:32:23,025 --> 00:32:23,859
…niet.
439
00:32:28,781 --> 00:32:32,576
Dit is als bowlingballen
in een kuil gooien.
440
00:32:42,878 --> 00:32:43,921
Ik begin opnieuw.
441
00:32:57,143 --> 00:32:58,102
Zo, ja.
442
00:32:58,978 --> 00:33:00,646
Zo wordt agave geroosterd.
443
00:33:02,189 --> 00:33:03,983
Op naar de volgende stap.
-Top.
444
00:33:05,818 --> 00:33:09,905
Na vijf tot zes dagen roosteren
worden ze vermalen.
445
00:33:10,614 --> 00:33:12,742
Juan laat me zien hoe het moet.
446
00:33:13,617 --> 00:33:16,203
Dit vereist echt geavanceerde technologie.
447
00:33:19,749 --> 00:33:24,754
Dit zijn de gegaarde agaves.
Rambo maalt ze fijn.
448
00:33:25,296 --> 00:33:26,672
Rambo.
-Ja.
449
00:33:26,756 --> 00:33:29,800
Hij gaat hierover.
-Rambo la mula heeft de leiding.
450
00:33:31,177 --> 00:33:33,971
Als hij een pauze wil,
kan ik wel even draaien.
451
00:33:35,222 --> 00:33:38,768
Hij werkt maar twee uur per dag
en de rest van de dag…
452
00:33:38,851 --> 00:33:42,980
…eet hij gekookte agave
en ontspant hij zich op de palenque.
453
00:33:44,523 --> 00:33:50,571
Na het malen doen we alle smaken
en het sap in dit fermentatievat.
454
00:33:52,656 --> 00:33:55,534
Ja.
-Die bubbeltjes betekenen fermentatie.
455
00:33:55,618 --> 00:33:58,621
Ja, nu werkt het. Het leeft.
-Het werkt.
456
00:33:59,163 --> 00:34:00,831
Het leeft.
-Het leeft, ja.
457
00:34:03,042 --> 00:34:05,836
De eerste destillatie. Wil je proeven?
-Ja.
458
00:34:07,296 --> 00:34:10,382
De eerste destillatie leidt tot ordinario…
459
00:34:11,217 --> 00:34:13,803
…dat een beetje ordinair is.
460
00:34:13,886 --> 00:34:16,430
Wat zeggen we ervan?
-Het is nog niet klaar.
461
00:34:16,514 --> 00:34:18,057
Ja, je hebt gelijk.
-O?
462
00:34:19,183 --> 00:34:20,893
Een tweede destillatie volgt.
463
00:34:21,477 --> 00:34:24,480
Al die moeite en dan krijg je…
464
00:34:25,064 --> 00:34:27,191
…wat drupjes.
465
00:34:28,651 --> 00:34:31,320
'Hoe ging het vandaag?'
'Goed. We hebben dit.'
466
00:34:36,242 --> 00:34:38,160
Krachtig.
-Oké. Ja.
467
00:34:38,244 --> 00:34:39,829
Dat is veel alcohol.
-Ja.
468
00:34:40,412 --> 00:34:46,127
Dan mengen ze de verschillende destillaten
om de gewenste smaak te verkrijgen.
469
00:34:49,130 --> 00:34:50,506
Daan gaan we. Trouwens…
470
00:34:50,589 --> 00:34:51,507
Proost.
-Salud.
471
00:34:51,590 --> 00:34:52,925
Bedankt.
-Graag gedaan.
472
00:34:53,008 --> 00:34:57,138
Ik heb zoveel geleerd.
En de omgeving is prachtig. Moet je zien.
473
00:34:57,930 --> 00:35:01,934
Net de hemel. Je komt hier graag.
-Het is mijn favoriete plek.
474
00:35:02,017 --> 00:35:04,854
Voor de hemel,
want de hemel zal hier zijn.
475
00:35:06,355 --> 00:35:07,231
Voor de hemel.
476
00:35:08,190 --> 00:35:09,608
En het eindproduct?
477
00:35:10,359 --> 00:35:11,902
Heel lekker.
478
00:35:13,154 --> 00:35:14,029
Heerlijk.
479
00:35:15,573 --> 00:35:17,116
Ik neem 'm mee.
-Voor jou.
480
00:35:17,199 --> 00:35:18,868
Hij gaat mee.
-Kom.
481
00:35:18,951 --> 00:35:20,619
We gaan een stukje wandelen.
482
00:35:21,537 --> 00:35:23,664
Genieten van de mooie agaves.
483
00:35:27,293 --> 00:35:28,502
Ik ben neergestoken.
484
00:35:36,760 --> 00:35:40,097
De avond is goed begonnen
en ik ga terug naar Oaxaca.
485
00:35:40,848 --> 00:35:43,517
Ik ben benieuwd
naar mijn volgende bestemming.
486
00:35:44,185 --> 00:35:46,812
Dit is Levadura De Olla.
487
00:35:47,563 --> 00:35:51,692
Het is een gewoon restaurant
met een speciale ruimte, de Smoke Kitchen.
488
00:35:52,359 --> 00:35:53,569
Kom maar mee.
489
00:35:57,948 --> 00:36:00,659
Mijn gezelschap vanavond is Ana Quintero.
490
00:36:01,160 --> 00:36:05,206
Ze is een cultureel gastronoom.
En ze geeft voedseltours.
491
00:36:05,289 --> 00:36:08,751
Dit is briljante chef-kok Thalia Barrios.
492
00:36:09,251 --> 00:36:12,755
Ze bootst de keuken
uit haar kleine pueblo na.
493
00:36:13,422 --> 00:36:17,051
In deze keuken en in hun dorp
gaat alles heel snel en…
494
00:36:17,134 --> 00:36:18,636
Goed.
-We hebben tamales.
495
00:36:18,719 --> 00:36:23,057
Wij gaan eten, zij gaan koken.
Ze beginnen met de salsa.
496
00:36:23,933 --> 00:36:25,893
Kom jij uit Oaxaca?
497
00:36:26,644 --> 00:36:31,440
Nee, ik kom uit Mexico-Stad,
maar Oaxaca is geweldig.
498
00:36:31,982 --> 00:36:35,903
Je bent als Mexicaan
echt trots op de Mexicaanse cultuur…
499
00:36:35,986 --> 00:36:40,199
…en in Oaxaca besef je dat alles
waar je trots op bent hiervandaan komt.
500
00:36:42,326 --> 00:36:43,327
Als eerste…
501
00:36:44,912 --> 00:36:49,083
…prachtige tamales.
Ze zijn verpakt in verse bananenbladeren.
502
00:36:49,166 --> 00:36:51,752
Tamales zijn cadeautjes, toch?
-Klopt.
503
00:36:51,835 --> 00:36:54,171
Ze zijn zelfs ingepakt.
-Precies.
504
00:36:54,255 --> 00:36:57,841
Elke seizoen zijn de tamales anders.
505
00:36:57,925 --> 00:37:02,263
Iedereen maakt ze anders, toch?
-Ja, dit is een tamale met pompoen.
506
00:37:02,346 --> 00:37:03,180
Echt?
507
00:37:03,847 --> 00:37:07,893
En er zitten ook garnalen op.
-Zitten er ook garnalen in? Wauw.
508
00:37:13,023 --> 00:37:15,192
Het is pittig.
-Ja?
509
00:37:15,276 --> 00:37:16,652
Ja, dit is geweldig.
510
00:37:17,152 --> 00:37:19,947
Die heerlijke tamale was zacht…
511
00:37:20,030 --> 00:37:25,119
…met knapperige, zalige,
pittige garnalenkoppen erin.
512
00:37:25,744 --> 00:37:28,163
Kom op, zeg. Dat is prachtig.
513
00:37:28,247 --> 00:37:33,627
Dit is het gerecht waar ik
altijd om vraag als ik hier kom.
514
00:37:33,711 --> 00:37:37,673
Een tomatenfeestje.
-Je ziet de verschillende soorten tomaten.
515
00:37:37,756 --> 00:37:41,135
Ze smaken allemaal anders.
-We moeten ze allemaal proeven.
516
00:37:45,472 --> 00:37:49,810
Die ziet eruit als en smaakt ook
bijna naar een abrikoos.
517
00:37:49,893 --> 00:37:51,186
Ja.
-Ja, toch?
518
00:37:51,270 --> 00:37:52,396
Inderdaad.
519
00:37:52,479 --> 00:37:54,231
Die hier, die daar.
520
00:37:54,315 --> 00:37:55,566
En hier.
-Eentje hier.
521
00:37:57,026 --> 00:37:58,235
Had je die al?
522
00:37:58,819 --> 00:38:01,113
Ga je gang.
-Ik heb er al twee op.
523
00:38:01,196 --> 00:38:05,576
Ik woon hier, dus vind ik
dat jij hem mag opeten.
524
00:38:10,914 --> 00:38:12,833
Chef-kok. Magnífico.
525
00:38:14,752 --> 00:38:15,586
Nu de soep.
526
00:38:16,795 --> 00:38:21,050
De champignonsoep dwingt veel respect af.
527
00:38:21,133 --> 00:38:26,597
Want als je er veel vertrouwen in hebt,
bijvoorbeeld bij maagklachten…
528
00:38:26,680 --> 00:38:29,808
…een depressie of somberheid…
529
00:38:29,892 --> 00:38:33,729
…dan kan deze soep je helpen
dankzij de poleo en paddenstoelen.
530
00:38:33,812 --> 00:38:36,065
Mag ik een grote bak mee naar huis?
531
00:38:36,648 --> 00:38:38,317
Dan eet ik dat elke ochtend.
532
00:38:40,527 --> 00:38:41,528
Kijk eens.
533
00:38:42,112 --> 00:38:42,946
Jeetje.
534
00:38:44,865 --> 00:38:46,825
Er zit een kruid in.
-De bouillon.
535
00:38:47,409 --> 00:38:50,037
Dat heet poleo
en daar smaakt de soep naar.
536
00:38:50,120 --> 00:38:52,039
Het is ook wat muntachtig.
537
00:38:52,539 --> 00:38:55,876
Dit kende ik nog niet,
Het is net of ik op school zit.
538
00:38:56,835 --> 00:39:02,007
Elke geschiedenisles zou eten moeten
bieden van de plek die waar je over leert.
539
00:39:02,091 --> 00:39:07,596
Mee eens. Eten vertelt ons meer
over anderen dan we zouden denken.
540
00:39:07,679 --> 00:39:11,850
Hun geloof, hun tradities…
541
00:39:11,934 --> 00:39:15,896
…hun erfgoed en identiteit
vind je in het eten terug.
542
00:39:17,022 --> 00:39:22,444
Elke hap van deze briljante kok was top.
Er was nog één ding dat ik moest proeven.
543
00:39:24,238 --> 00:39:27,699
Mijn broer zei al dat ik
leguaan zou moeten proeven.
544
00:39:28,409 --> 00:39:32,079
Vind jij dat ik 't moet proeven?
-Ik heb het nog nooit gegeten.
545
00:39:32,162 --> 00:39:33,205
Nog nooit?
-Nooit.
546
00:39:33,914 --> 00:39:37,793
Ik bedacht me dat ik toch
nieuwe dingen moest blijven proberen.
547
00:39:37,876 --> 00:39:41,547
Dat zeg ik altijd,
dus moet ik het goede voorbeeld geven.
548
00:39:42,131 --> 00:39:44,091
Wil je het proeven?
-Daar.
549
00:39:44,174 --> 00:39:45,467
Hoe bedoel je?
-Kijk.
550
00:39:45,968 --> 00:39:48,220
Toen zag ik hem.
551
00:39:49,721 --> 00:39:52,057
O ja, nu zie ik hem.
552
00:39:55,811 --> 00:39:57,479
En ik…
553
00:39:57,563 --> 00:40:02,484
Helaas ging mijn brein
op zoek naar uitvluchten.
554
00:40:02,568 --> 00:40:06,155
Moet er meer mee gedaan worden?
-Het duurt even, als je wilt.
555
00:40:06,238 --> 00:40:07,072
Hoelang?
556
00:40:07,823 --> 00:40:10,325
Een halfuur.
-Oké. Een halfuur.
557
00:40:10,409 --> 00:40:13,162
Sorry, dat gaat niet,
het duurt een halfuur.
558
00:40:13,245 --> 00:40:14,079
Sorry.
559
00:40:14,163 --> 00:40:19,418
'Kijk hoe laat het is. Het spijt me.'
Mijn manier om eronder uit te komen.
560
00:40:19,501 --> 00:40:23,589
Ik kreeg gewoon kippenvel ervan,
hoewel hij vast naar kip smaakte.
561
00:40:24,173 --> 00:40:27,176
Maar: 'Als je haast hebt,
wat denk je dan hiervan?'
562
00:40:27,259 --> 00:40:31,388
En ze geeft me een kom met bewegende…
563
00:40:32,389 --> 00:40:34,933
…kevers. In een kom.
564
00:40:35,726 --> 00:40:40,189
Het laatste wat ik wil,
is iemands cultuur beledigen.
565
00:40:41,398 --> 00:40:44,193
Ik wil niemand kwetsen.
566
00:40:44,276 --> 00:40:47,821
Het laatste wat ik wil,
is iemand beledigen.
567
00:40:48,363 --> 00:40:53,076
Maar wat ik eruit flapte toen ik die kom
met levende kevers aangereikt kreeg…
568
00:40:53,160 --> 00:40:54,912
…was: 'O, nee.'
569
00:41:00,083 --> 00:41:01,126
Ze begreep het.
570
00:41:02,252 --> 00:41:04,671
Ze kreeg medelijden met de 'arme gringo'.
571
00:41:05,589 --> 00:41:08,175
Sí, gracias.
-Gracias.
572
00:41:08,675 --> 00:41:10,427
Bedankt.
-Gracias.
573
00:41:11,595 --> 00:41:12,429
Schitterend.
574
00:41:20,020 --> 00:41:21,063
Hé, Google.
575
00:41:21,980 --> 00:41:23,106
Videolbel Ben.
576
00:41:26,777 --> 00:41:28,237
Knul van me.
577
00:41:29,279 --> 00:41:33,367
Hé, pa. Hoe gaat het?
-Goed. Blij je te zien.
578
00:41:33,450 --> 00:41:35,619
Je bent in je oude kamer.
-Jawel.
579
00:41:35,702 --> 00:41:37,955
Daar staat mama's pilatesmachine.
580
00:41:38,038 --> 00:41:39,957
Jij bent daardoor vervangen.
-Ja.
581
00:41:40,582 --> 00:41:44,044
Er staat ook geen bed meer,
alleen de Pilates-machine.
582
00:41:44,545 --> 00:41:45,712
Het is vreselijk.
583
00:41:46,296 --> 00:41:51,802
Kijk wat ik heb. Ik ben blij.
De beste warme chocolademelk ter wereld.
584
00:41:52,719 --> 00:41:56,181
Kijk, ze zeiden
dat je hem zo moet drinken…
585
00:41:56,265 --> 00:42:01,186
…zo vasthouden, alsof je de
aarde dankt voor de chocolade.
586
00:42:01,979 --> 00:42:04,606
Hoe is het in Oaxaca?
Heb je het naar je zin?
587
00:42:04,690 --> 00:42:08,110
Ja, het is schitterend.
Ik neem jullie ook een keer mee.
588
00:42:08,193 --> 00:42:11,363
Ik ben dol op kaas uit Oaxaca.
589
00:42:11,446 --> 00:42:13,740
Heerlijk.
-Die met de strengen.
590
00:42:13,824 --> 00:42:18,954
Die is geweldig. Volgens hebben we
een shot waarin hij echt enorm uitrekt.
591
00:42:21,748 --> 00:42:23,834
Weet je waar het tijd voor is?
-Ja.
592
00:42:24,585 --> 00:42:27,546
Wil je een grap?
-Een grap voor je opa.
593
00:42:28,046 --> 00:42:29,423
Oké.
-Goed.
594
00:42:29,506 --> 00:42:32,676
Ik heb er maar één.
-Je eert je opa. Ga je gang.
595
00:42:32,759 --> 00:42:38,223
Een man die David heet,
heeft financiële problemen.
596
00:42:38,307 --> 00:42:42,894
Hij weet niet wat te doen. Hij gaat
naar de tempel om te bidden en zegt:
597
00:42:42,978 --> 00:42:48,442
'God, als ik de loterij win,
lost dat al mijn problemen op.'
598
00:42:48,525 --> 00:42:54,072
Hij gaat naar huis, zet de tv aan,
ziet de winnende cijfers. Hij wint niet.
599
00:42:54,156 --> 00:42:55,699
Hij snapt niet waarom.
600
00:42:55,782 --> 00:43:00,162
Hij gaat terug naar de tempel en zegt:
'God, ik zei dat ik dit nodig had.
601
00:43:00,245 --> 00:43:03,457
Dan was het opgelost.
Wat heb ik verkeerd gedaan?'
602
00:43:03,540 --> 00:43:09,880
En dan gaat de hemel open.
God daalt af en zegt tegen David:
603
00:43:09,963 --> 00:43:15,677
'David, werk eens een beetje mee.
Je moet wel een lot kopen.'
604
00:43:21,391 --> 00:43:26,104
Dat is een goeie.
De geest van Max zit in je, zoon.
605
00:43:27,731 --> 00:43:28,982
Daar is de pup.
606
00:43:29,483 --> 00:43:30,525
Is Murray er?
607
00:43:30,609 --> 00:43:32,653
Hé, pap.
-Papa is er.
608
00:43:32,736 --> 00:43:33,820
Hoi, Lily.
609
00:43:33,904 --> 00:43:35,989
Even denken.
-Hoi, Monica.
610
00:43:36,073 --> 00:43:37,949
Moet je zien.
-Zie je 'm?
611
00:43:38,033 --> 00:43:39,493
Moet je dat hondje zien.
612
00:43:40,160 --> 00:43:42,704
Hij is zichzelf niet. Hij heeft je nodig.
613
00:43:43,789 --> 00:43:48,085
Moet je dit zien.
Wie houdt er niet van zo'n lief plaatje?
614
00:43:48,585 --> 00:43:50,087
Oké, gezinnetje.
615
00:43:51,088 --> 00:43:53,131
Dat was lief.
-Hoe is het met je?
616
00:43:53,215 --> 00:43:55,258
Ik hou van jullie.
-En Richard?
617
00:43:55,342 --> 00:43:57,177
Nou en?
-Ik wil Richard zien.
618
00:43:57,260 --> 00:43:59,179
Waarom geeft iedereen om…
619
00:43:59,262 --> 00:44:00,847
Daar is hij.
-Hoi, Richard.
620
00:44:00,931 --> 00:44:02,891
Daar is hij.
-Je ziet er goed uit.
621
00:44:02,974 --> 00:44:04,976
Oom Richard
-Jij ook, Philip.
622
00:44:05,060 --> 00:44:07,479
Ze zei: 'Jij ook, Philip.'
623
00:44:08,105 --> 00:44:10,273
Dat was de geest van mijn moeder.
624
00:44:16,196 --> 00:44:19,324
We hebben nog één afspraak staan:
een reüniediner.
625
00:44:19,908 --> 00:44:21,368
Guacamole om te delen?
626
00:44:26,039 --> 00:44:28,875
Kom altijd met eten.
Iedereen is blij je te zien.
627
00:44:30,377 --> 00:44:33,213
Mijn vrienden Jorge
en zijn moeder Elvia zijn er…
628
00:44:33,296 --> 00:44:36,466
…net als Ana, Betsaida, Jimmi…
629
00:44:36,550 --> 00:44:40,345
…Chris en Leanne
en mijn favoriete 'Oaxacker' Omar.
630
00:44:41,179 --> 00:44:45,642
We zitten op 't dakterras van Casa Oaxaca,
nabij de kerk van Santo Domingo…
631
00:44:45,726 --> 00:44:47,352
…tijdens de zonsondergang.
632
00:44:47,978 --> 00:44:52,733
Wat drink ik?
-Een Mescalini, een martini met mescal.
633
00:44:53,316 --> 00:44:54,860
Je vindt 'm vast smerig.
634
00:44:56,611 --> 00:44:58,447
Een toost op nieuwe vrienden.
635
00:44:58,530 --> 00:45:00,449
Salud.
-En oude vrienden.
636
00:45:00,532 --> 00:45:01,700
Salud.
-Salud.
637
00:45:03,994 --> 00:45:07,539
Jij hebt een nieuw shirt.
-Zeker. Ter ere van de Oaxacanen.
638
00:45:07,622 --> 00:45:08,665
Chef-kok.
639
00:45:09,416 --> 00:45:11,251
Dit is chef-kok Alejandro Ruiz.
640
00:45:12,127 --> 00:45:15,839
Het ziet er ongelooflijk uit.
Wil je ons vertellen wat alles is?
641
00:45:15,922 --> 00:45:18,967
Natuurlijk.
Voor mij is dit heel representatief.
642
00:45:19,050 --> 00:45:23,472
We eten al heel ons leven
chapulines, chicatanas en mescalwormen.
643
00:45:23,555 --> 00:45:24,598
Ik ben niet bang.
644
00:45:24,681 --> 00:45:29,978
Een tostada van blauwe maïs
met guacamole, avocado en wat kruiden.
645
00:45:30,061 --> 00:45:32,314
Ga je insecten eten? Doe het dan zo.
646
00:45:32,981 --> 00:45:37,611
Dit is een chili relleno met vis.
Deze bevat goudmakreel.
647
00:45:38,236 --> 00:45:43,033
Ik zeg niet dat mijn mole de beste is,
want er zijn meer goede koks hier.
648
00:45:43,116 --> 00:45:45,452
Adel.
-Zij maken 'm ook traditioneel.
649
00:45:45,535 --> 00:45:49,247
Toch vind ik mijn zwarte mole
best wel goed.
650
00:45:49,331 --> 00:45:53,418
Zwarte mole met kalkoen en vis.
-Zalig.
651
00:45:53,502 --> 00:45:55,670
Geniet ervan.
-De chef-kok, mensen.
652
00:45:55,754 --> 00:45:56,588
Bravo.
653
00:45:59,549 --> 00:46:02,469
Je eet niet elke dag insecten.
-Daar gaan we.
654
00:46:03,220 --> 00:46:05,430
Een tostada vol insecten.
655
00:46:05,514 --> 00:46:10,393
Een paar jaar geleden zou ik
terughoudend zijn geweest.
656
00:46:10,477 --> 00:46:12,020
Het is heerlijk.
657
00:46:13,480 --> 00:46:15,732
Ik word volwassen, mensen.
658
00:46:16,233 --> 00:46:17,400
Bedankt, Phil.
659
00:46:20,403 --> 00:46:26,409
Mijn favoriete quote uit een film
is als Henry Fonda te laat komt…
660
00:46:26,493 --> 00:46:30,205
…naast een oude dame gaat zitten
en vraag: 'Heb ik iets gemist?'
661
00:46:30,288 --> 00:46:33,333
Zij zegt dan: 'De vis was een gedicht.'
662
00:46:34,251 --> 00:46:37,128
Zo was deze vis bij Casa Oaxaca ook.
663
00:46:39,673 --> 00:46:41,675
Er is nog meer mole.
-Echt?
664
00:46:43,802 --> 00:46:46,972
Chris, wat doe je met die guacamole?
-Ik eet hem op.
665
00:46:51,601 --> 00:46:56,439
Ik ben blij dat je
iets van Oaxaca hebt kunnen delen.
666
00:46:56,523 --> 00:46:59,526
Ik hoop dat je terugkomt.
-Meen je dat nou?
667
00:46:59,609 --> 00:47:02,737
Zeker, hou me maar tegen. Op terugkomen.
-Voor meer.
668
00:47:02,821 --> 00:47:04,197
Op de liefde.
-Ja.
669
00:47:04,281 --> 00:47:06,241
Op de liefde. Wat mooi.
670
00:47:10,829 --> 00:47:14,749
Oaxaca lijkt het leven constant te vieren.
671
00:47:16,418 --> 00:47:21,381
Ik wil Oaxaca voor je samenvatten,
maar Betsaida kan dat veel beter.
672
00:47:22,591 --> 00:47:28,680
Oaxaca zelf is levendig.
Daarom willen we dat je naar Oaxaca komt.
673
00:47:28,763 --> 00:47:30,932
Je moet het meemaken.
674
00:47:32,809 --> 00:47:36,229
Oaxaca is niet zomaar een gebied.
Het leeft.
675
00:47:37,147 --> 00:47:42,277
Dat zie je in het dansen,
de kleuren en de mensen terug…
676
00:47:42,360 --> 00:47:46,031
…in de taal het eten, de muziek…
677
00:47:46,114 --> 00:47:50,243
…die vieringen,
de gebruiken, tradities, alles.
678
00:47:51,536 --> 00:47:53,580
Als Mexico het lichaam is…
679
00:47:54,956 --> 00:47:56,249
…is Oaxaca het hart.
680
00:47:59,461 --> 00:48:03,506
Je weet niet wat je mist
als je Oaxaca nog niet hebt bezocht.
681
00:48:04,716 --> 00:48:08,178
Ik zal al mijn buren in de VS laten weten…
682
00:48:08,261 --> 00:48:12,432
…dat we geluk hebben
zo vlak bij zo'n mooi land te wonen.
683
00:48:32,202 --> 00:48:38,750
dus neem plaats aan zijn tafel
als je gelukkig en hongerig bent
684
00:48:39,501 --> 00:48:45,966
en wilt zien hoe het brood breken
tot vriendschappen leidt
685
00:48:46,049 --> 00:48:49,636
hij rijdt naar je toe
hij vliegt naar je toe
686
00:48:49,719 --> 00:48:53,390
hij zingt voor je en hij danst voor je
687
00:48:53,473 --> 00:48:57,060
hij zal met je lachen
en hij zal om je huilen
688
00:48:57,143 --> 00:49:02,190
en wil daar maar één ding voor terug
-wil iemand alsjeblieft
689
00:49:02,816 --> 00:49:08,363
wil iemand Phil iets te eten geven?
690
00:49:08,446 --> 00:49:12,450
wil iemand hem nu iets te eten geven?
691
00:49:12,534 --> 00:49:14,285
Ondertiteld door: Merel Munne