1 00:00:07,467 --> 00:00:10,928 NETFLIX — SERIAL DOKUMENTALNY 2 00:00:38,247 --> 00:00:39,207 Dzień dobry. 3 00:00:39,290 --> 00:00:43,002 Po kapeluszu widać, że ryby traktujesz poważnie. 4 00:00:43,086 --> 00:00:45,296 Ponoć to najlepsza rzecz w Finlandii. 5 00:00:45,379 --> 00:00:47,715 Tradycyjna fińska ryba zwana muikku. 6 00:00:47,799 --> 00:00:48,800 Muikku? 7 00:00:48,883 --> 00:00:51,344 Wygląda dobrze, a smakuje jeszcze lepiej. 8 00:00:51,427 --> 00:00:55,014 Myślę, że muikku powinno być narodową rybą Finlandii. 9 00:00:55,098 --> 00:00:56,974 - Dziękuję. - Proszę. 10 00:01:03,689 --> 00:01:07,485 Ogłaszam muikku narodową rybą Finlandii! 11 00:01:08,069 --> 00:01:08,986 Właśnie. 12 00:01:11,906 --> 00:01:13,157 Spróbujcie tego. 13 00:01:14,575 --> 00:01:16,369 Bierzcie. Fantastyczne. 14 00:01:16,911 --> 00:01:19,330 Nie dostałeś. Masz. Proszę. 15 00:01:20,706 --> 00:01:22,291 Gdzie Matty i Todd? 16 00:01:23,793 --> 00:01:25,962 Jakbym karmił foki w zoo. 17 00:01:34,387 --> 00:01:37,431 Głodomór się raduje 18 00:01:37,515 --> 00:01:40,768 Podróżuje Morza i lądy pokonuje 19 00:01:41,686 --> 00:01:44,147 Odpowiedzi poszukuje 20 00:01:44,230 --> 00:01:47,984 Jak makaron, mięsa i drób się gotuje 21 00:01:48,067 --> 00:01:49,986 Kręte drogi pokona 22 00:01:50,069 --> 00:01:51,863 Samolotem przyleci 23 00:01:51,946 --> 00:01:53,489 Piosenkę zaśpiewa 24 00:01:53,573 --> 00:01:55,283 I tańcem rozbawi 25 00:01:55,366 --> 00:01:57,076 Pośmieje się z wami 26 00:01:57,160 --> 00:01:58,870 Łzę uroni z wami 27 00:01:58,953 --> 00:02:01,330 O jedno tylko prosi w zamian 28 00:02:01,414 --> 00:02:04,500 Niech ktoś, niech ktoś 29 00:02:04,584 --> 00:02:07,420 Czy może ktoś 30 00:02:07,503 --> 00:02:10,423 Ktoś nakarmić Phila? 31 00:02:10,506 --> 00:02:15,052 Nakarmić Phila w mig 32 00:02:18,556 --> 00:02:22,018 Niewiele krajów może pochwalić się najczystszą wodą, 33 00:02:22,101 --> 00:02:24,562 powietrzem i lasami na świecie. 34 00:02:25,271 --> 00:02:26,564 Ale ten kraj może. 35 00:02:27,106 --> 00:02:30,234 Jestem w Finlandii. Jest naprawdę cudownie. 36 00:02:30,985 --> 00:02:33,779 Wiecie, że Święty Mikołaj ma tu oficjalny adres? 37 00:02:34,655 --> 00:02:38,868 Oto stolica, Helsinki. Jest olśniewająca. 38 00:02:38,951 --> 00:02:42,788 Finlandia leży między Szwecją a Rosją. 39 00:02:42,872 --> 00:02:47,752 Oba te kraje okupowały ją przez wiele lat, 40 00:02:47,835 --> 00:02:53,925 więc w tożsamości Finów jest wiele wpływów szwedzkich i rosyjskich. 41 00:02:54,008 --> 00:03:00,890 Ale kiedy odwiedzamy ten kraj w 2021 roku, czuć też odrębną, fińską tożsamość. 42 00:03:02,350 --> 00:03:05,770 Kształtują ją ludzie, ponoć najszczęśliwsi na świecie, 43 00:03:05,853 --> 00:03:08,272 choć nie zawsze widać to po ich minach, 44 00:03:08,940 --> 00:03:10,524 oraz tutejsze jedzenie. 45 00:03:10,608 --> 00:03:15,655 Najlepszym sposobem na poznanie miasta jest skosztowanie lokalnych specjałów. 46 00:03:17,406 --> 00:03:19,158 HELSINKI BIENNALE 47 00:03:19,242 --> 00:03:21,994 To Markus Hurskainen. 48 00:03:22,078 --> 00:03:26,540 Zabiera mnie do starej hali targowej, otwartej w 1889 roku. 49 00:03:26,624 --> 00:03:28,251 Idealnie. 50 00:03:28,334 --> 00:03:31,295 To najstarsza hala targowa w Helsinkach. 51 00:03:31,379 --> 00:03:35,216 Kiedyś pojawiały się tu wszystkie egzotyczne specjały. 52 00:03:35,299 --> 00:03:37,385 To część fińskiej historii. 53 00:03:37,468 --> 00:03:38,970 Markus prowadzi kawiarnię 54 00:03:39,053 --> 00:03:41,389 położoną w samym środku hali targowej. 55 00:03:41,472 --> 00:03:44,392 Jak się zna właściciela kawiarni, 56 00:03:44,475 --> 00:03:46,352 można wziąć filiżankę na wynos. 57 00:03:47,895 --> 00:03:49,563 Cześć. Jestem Laura. 58 00:03:49,647 --> 00:03:51,857 Miło mi. Co za piękny sklep. 59 00:03:51,941 --> 00:03:53,442 - Dziękuję. - Proszę. 60 00:03:53,526 --> 00:03:55,319 - Lubię go. - Ale się cieszysz. 61 00:03:55,403 --> 00:03:56,404 Wiem. 62 00:03:56,487 --> 00:03:57,905 Wspaniała pani od serów. 63 00:03:58,990 --> 00:04:01,701 Nie wiedziałem jednak, jak zareagować, 64 00:04:01,784 --> 00:04:05,413 gdy poprosiła, żebym zamoczył ser w kawie. 65 00:04:05,997 --> 00:04:07,123 Kawa z serem? 66 00:04:07,206 --> 00:04:10,960 - Dokładnie. Po prostu go zanurz. - Nigdy tak nie robiłem. 67 00:04:11,043 --> 00:04:13,254 Ale pewnie nie będzie to ostatni raz. 68 00:04:13,337 --> 00:04:18,217 Ma dużo białka, niską zawartość tłuszczu i mało soli, więc jemy go codziennie. 69 00:04:18,301 --> 00:04:19,218 Czyj to pomysł? 70 00:04:19,969 --> 00:04:21,929 Nie wiem. Może Mikołaja. 71 00:04:22,013 --> 00:04:23,472 Być może. 72 00:04:23,556 --> 00:04:26,434 No dobrze, zrobię to. Trochę… 73 00:04:26,517 --> 00:04:27,852 - Dajesz. - …to dziwne… 74 00:04:27,935 --> 00:04:28,769 Tak. 75 00:04:34,108 --> 00:04:35,067 Smakuje ci? 76 00:04:36,110 --> 00:04:38,029 - Tak. Zjem jeszcze. - Dobrze. 77 00:04:38,696 --> 00:04:40,531 - Po to się podróżuje. - Tak. 78 00:04:40,614 --> 00:04:42,033 Żeby maczać ser w kawie. 79 00:04:42,616 --> 00:04:45,328 A następny jest jak grillowany ser, 80 00:04:45,411 --> 00:04:48,205 który bije na głowę wszystkie inne sery. 81 00:04:49,332 --> 00:04:50,416 Słowo daję. 82 00:04:51,375 --> 00:04:53,586 - Agresywna jak na handlarkę. - Tak. 83 00:04:53,669 --> 00:04:55,046 Moje sery to moja duma. 84 00:05:01,510 --> 00:05:03,888 Wszystkie sery pobite na głowę. 85 00:05:04,722 --> 00:05:05,890 Mówiłam. 86 00:05:07,266 --> 00:05:09,310 - Dużo dziś pobiłaś. - Wiem. 87 00:05:09,852 --> 00:05:10,770 To mój dzień. 88 00:05:14,732 --> 00:05:15,608 Wędzony łosoś. 89 00:05:16,400 --> 00:05:17,568 Spodoba wam się. 90 00:05:18,402 --> 00:05:21,405 Już pierwszego dnia w Finlandii znalazłem, co lubię. 91 00:05:21,489 --> 00:05:23,115 Jak długo to robisz? 92 00:05:23,824 --> 00:05:25,034 21 lat. 93 00:05:25,117 --> 00:05:26,786 - Tylko? - Tak. 94 00:05:26,869 --> 00:05:28,746 - Wygląda pięknie. - Dziękuję. 95 00:05:28,829 --> 00:05:30,373 - Zdrówko. - Smacznego. 96 00:05:33,667 --> 00:05:36,504 Wezmę 35 dag, pokrojonego cieniutko. 97 00:05:37,129 --> 00:05:39,131 Uwielbiasz wędliny, co? 98 00:05:39,215 --> 00:05:41,300 - Tak. - Dobrze trafiłeś. 99 00:05:41,384 --> 00:05:45,471 Wędliny. Widzę kilka rodzajów mięs, których wcześniej nie jadłem. 100 00:05:45,554 --> 00:05:47,723 To wędzony na zimno renifer. 101 00:05:48,641 --> 00:05:51,060 Mam tremę. Pierwszy raz jem renifera. 102 00:05:51,143 --> 00:05:52,103 Pierwszy raz? 103 00:05:57,108 --> 00:05:58,609 Rany. Mocno wędzony, 104 00:05:58,692 --> 00:05:59,735 ale bez tłuszczu. 105 00:06:00,653 --> 00:06:03,155 Coś jak świetna włoska bresaola. 106 00:06:03,239 --> 00:06:05,074 - Zgadza się. - Fantastyczne. 107 00:06:05,157 --> 00:06:07,076 Jestem fanem reniferów. 108 00:06:07,660 --> 00:06:12,540 Próbuję rzeczy, których nigdy nie jadłem. Suszony renifer. Pasta z renifera? 109 00:06:12,623 --> 00:06:16,001 - Nie makaron. - Pasta z renifera wędzonego na zimno. 110 00:06:16,794 --> 00:06:19,380 - Został jeszcze jeden kawałek. - Proszę. 111 00:06:19,463 --> 00:06:21,382 To niedźwiedź. 112 00:06:21,882 --> 00:06:23,509 Suszony niedźwiedź? 113 00:06:25,094 --> 00:06:26,053 Gdzie ja jestem? 114 00:06:26,554 --> 00:06:28,389 To mój kolejny pierwszy raz. 115 00:06:28,472 --> 00:06:29,390 Proszę. 116 00:06:29,473 --> 00:06:31,100 Już się nawet nie boję, 117 00:06:31,183 --> 00:06:33,352 bo wszystko inne było pyszne. 118 00:06:33,436 --> 00:06:34,270 No tak. 119 00:06:38,315 --> 00:06:39,692 - Niedźwiedź. - Masz to. 120 00:06:40,901 --> 00:06:42,736 Nie czuję winy, jedząc misia. 121 00:06:42,820 --> 00:06:44,029 Bo on by zjadł mnie. 122 00:06:44,113 --> 00:06:44,989 No tak. 123 00:06:53,038 --> 00:06:56,792 Po fińsku „sauna” wymawia się inaczej niż po angielsku. 124 00:06:57,626 --> 00:06:59,336 Tutaj to ważna część życia. 125 00:06:59,420 --> 00:07:01,422 Jest w prawie każdym fińskim domu. 126 00:07:02,173 --> 00:07:05,968 A gdy chce się wyjść na saunę połączoną z posiłkiem, 127 00:07:06,969 --> 00:07:09,430 idzie się do Löyly. 128 00:07:10,806 --> 00:07:13,809 - Kto to? To twój pies? - Tak. To Tajga. 129 00:07:13,893 --> 00:07:16,020 Tajga! Cześć. 130 00:07:16,103 --> 00:07:18,439 To właściciel, Jasper Pääkkönen. 131 00:07:18,522 --> 00:07:22,610 Jest przedsiębiorcą, a także najsłynniejszym aktorem w kraju. 132 00:07:22,693 --> 00:07:24,778 Kilka razy pracował ze Spikiem Lee. 133 00:07:24,862 --> 00:07:27,740 W Helsinkach daje ludziom to, czego chcą. 134 00:07:28,240 --> 00:07:31,327 Widziałem filmiki z tego miejsca na YouTubie. 135 00:07:31,410 --> 00:07:32,912 Ludzie idą do sauny, 136 00:07:32,995 --> 00:07:35,331 a potem wskakują do wody. 137 00:07:35,414 --> 00:07:37,249 - Tak. - Nie zrobię tego. 138 00:07:37,333 --> 00:07:38,584 Pewnego razu 139 00:07:39,168 --> 00:07:42,880 wskoczyłem do wody u wybrzeży Irlandii. 140 00:07:42,963 --> 00:07:47,384 Było okropnie zimno. Zakładam, że tu będzie jeszcze zimniej. 141 00:07:47,968 --> 00:07:52,056 To prawda, ale teraz jesteś w Finlandii. 142 00:07:52,139 --> 00:07:54,725 Jak się tu przyjeżdża, trzeba pójść do sauny 143 00:07:54,808 --> 00:07:57,102 - i wskoczyć do Bałtyku. - Wytniemy to. 144 00:07:57,186 --> 00:07:58,187 Tak. 145 00:07:58,687 --> 00:07:59,939 Masz całkowitą rację. 146 00:08:00,022 --> 00:08:01,273 Wytniemy to, 147 00:08:01,357 --> 00:08:04,610 bo nie chcę, by widzowie byli zawiedzeni. 148 00:08:04,693 --> 00:08:06,070 Szybko, zmiana tematu. 149 00:08:06,862 --> 00:08:11,116 Jasper ma przepis na zupę z łososia, która jest prawie tak sławna jak on. 150 00:08:11,200 --> 00:08:15,746 To chyba najbardziej tradycyjny, domowy, fiński posiłek. 151 00:08:15,829 --> 00:08:19,291 Sekretem tej zupy z łososia jest to, że nie jest z łososia. 152 00:08:20,376 --> 00:08:23,170 Chcemy, by była przyjazna dla środowiska, 153 00:08:23,254 --> 00:08:24,547 stąd brak łososia. 154 00:08:24,630 --> 00:08:25,714 Wygląda jak łosoś. 155 00:08:25,798 --> 00:08:29,718 To pstrąg tęczowy, który jest jego świetnym substytutem. 156 00:08:36,392 --> 00:08:38,352 Fenomenalne. Boże. 157 00:08:38,435 --> 00:08:41,522 To typowy fiński comfort food. 158 00:08:43,148 --> 00:08:48,237 Moi rodzice opowiadają, że gdy miałem niecałe dwa lata, 159 00:08:48,320 --> 00:08:50,656 zabrali mnie nad jezioro na ryby. 160 00:08:50,739 --> 00:08:53,659 Miałem robaka na haczyku i złapałem okonia. 161 00:08:53,742 --> 00:08:56,870 Byłem tak podekscytowany, że gdy wróciliśmy do domu, 162 00:08:56,954 --> 00:08:59,957 łowiłem ryby w sedesie, w zlewie… 163 00:09:00,040 --> 00:09:01,166 Co złowiłeś? 164 00:09:02,835 --> 00:09:03,877 I… 165 00:09:03,961 --> 00:09:06,547 - w kałużach na podwórku. - Tak. 166 00:09:06,630 --> 00:09:08,674 Tłumaczyli mi, że tam nie ma ryb, 167 00:09:08,757 --> 00:09:12,261 ale mnie to nie interesowało. Nie chodziło o ryby. 168 00:09:12,344 --> 00:09:15,306 Pociągała mnie sama czynność łowienia. 169 00:09:15,806 --> 00:09:18,767 O to chodzi. Trzeba być w jedności z naturą. 170 00:09:18,851 --> 00:09:20,894 Trzeba lubić wśród niej przebywać. 171 00:09:20,978 --> 00:09:22,563 Nawet jak nie biorą. 172 00:09:22,646 --> 00:09:25,232 - Właśnie. - To mi przypomina moją karierę. 173 00:09:25,316 --> 00:09:26,191 Co nie? 174 00:09:27,651 --> 00:09:30,863 Co jest takiego strasznego w hodowli ryb? 175 00:09:30,946 --> 00:09:35,200 Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to zrównoważona metoda. 176 00:09:35,284 --> 00:09:36,118 - Nie? - Jasne. 177 00:09:36,201 --> 00:09:39,288 Ale łosoś hodowlany to ekologiczna katastrofa. 178 00:09:39,371 --> 00:09:45,753 Każdego roku w hodowlach ginie 50 milionów dorosłych łososi 179 00:09:45,836 --> 00:09:48,255 - i 80 milionów młodych. - Dlaczego? 180 00:09:48,339 --> 00:09:52,217 W małym zbiorniku pływają setki tysięcy ryb. 181 00:09:52,301 --> 00:09:54,595 Są wylęgarnią różnych chorób. 182 00:09:54,678 --> 00:09:57,473 Są pod powierzchnią, więc nikt tego nie widzi. 183 00:09:57,556 --> 00:09:59,224 - Dosłownie. - No właśnie. 184 00:09:59,308 --> 00:10:00,559 Nie miałem pojęcia. 185 00:10:00,643 --> 00:10:03,729 Są też zrównoważone sposoby hodowli ryb, 186 00:10:03,812 --> 00:10:06,357 więc nie mówię, że wszystkie hodowle są złe. 187 00:10:06,440 --> 00:10:08,567 - Tak. - Hodowla łososi atlantyckich 188 00:10:08,651 --> 00:10:10,444 to prawdziwa katastrofa. 189 00:10:12,112 --> 00:10:14,615 Nie sądziłem, że Jasper będzie taki ponury. 190 00:10:19,620 --> 00:10:22,915 - O mój Boże! Patrzcie na to. - Polędwica z renifera. 191 00:10:22,998 --> 00:10:25,918 Wczoraj na targu jadłem suszonego renifera. 192 00:10:26,752 --> 00:10:28,212 Był przepyszny. 193 00:10:28,295 --> 00:10:31,215 Czytałem też, że jest bardzo zdrowy. 194 00:10:31,298 --> 00:10:33,550 Lepszy niż wołowina, prawda? 195 00:10:33,634 --> 00:10:35,427 Tak. Nie jem wołowiny. 196 00:10:35,511 --> 00:10:36,345 - Nigdy? - Nie. 197 00:10:36,428 --> 00:10:40,307 Nie jem kurczaka, wieprzowiny ani wołowiny, ale kocham renifery. 198 00:10:40,391 --> 00:10:42,601 To naprawdę świetny stek. 199 00:10:42,685 --> 00:10:45,479 Bardzo dobry. Bardzo delikatny. 200 00:10:45,562 --> 00:10:47,356 Rany. Doskonały. 201 00:10:48,399 --> 00:10:52,528 Tutejsze dzieci wierzą w Świętego Mikołaja, tak jak u nas? 202 00:10:52,611 --> 00:10:54,363 Wiesz, do czego zmierzam? 203 00:10:55,280 --> 00:10:56,657 Domyślam się. 204 00:11:03,288 --> 00:11:07,000 Nie byłam w saunie u Jaspera, ale w końcu się przekonałem. 205 00:11:08,585 --> 00:11:09,753 Zimno na dworze. 206 00:11:09,837 --> 00:11:11,547 - Tak. - A tu ciepło. 207 00:11:11,630 --> 00:11:13,215 - Ciepło. - Podoba mi się. 208 00:11:13,298 --> 00:11:14,508 Lubię ciepło. 209 00:11:14,591 --> 00:11:18,220 Chcecie mnie oglądać bez koszulki częściej niż raz na odcinek? 210 00:11:18,303 --> 00:11:20,681 Towarzyszy mi Kenneth Nars. 211 00:11:20,764 --> 00:11:24,184 Jest pisarzem kulinarnym i twórcą aplikacji World of Mouth 212 00:11:24,268 --> 00:11:27,855 zawierającej rekomendacje restauracji z całego świata. 213 00:11:27,938 --> 00:11:29,064 Coś dla mnie. 214 00:11:29,148 --> 00:11:32,860 Wiesz, co się stało na mistrzostwach świata w saunie w 2010 r.? 215 00:11:32,943 --> 00:11:34,319 - Są mistrzostwa? - Tak. 216 00:11:34,403 --> 00:11:36,280 - Kto najdłużej wytrzyma? - Tak. 217 00:11:37,322 --> 00:11:38,782 - Co? - W finale… 218 00:11:39,366 --> 00:11:41,744 - Tak? - …był Fin i Rosjanin. 219 00:11:41,827 --> 00:11:42,661 Tak? 220 00:11:42,745 --> 00:11:44,121 Obaj byli wyniesieni. 221 00:11:44,204 --> 00:11:45,956 Finn zemdlał, Rosjanin zmarł. 222 00:11:46,999 --> 00:11:47,833 Tak było. 223 00:11:47,916 --> 00:11:50,502 To najgłupszy sport, o jakim słyszałem. 224 00:11:50,586 --> 00:11:52,629 Zgadzam się. 225 00:11:52,713 --> 00:11:54,631 U nas będzie miło, prawda? 226 00:11:56,550 --> 00:11:58,886 Teraz dopiero poczujesz ciepło. 227 00:11:59,762 --> 00:12:00,846 Już czuję. 228 00:12:01,430 --> 00:12:04,016 Chłopaki, przerwa na chwilę. 229 00:12:04,099 --> 00:12:06,769 No tak, bo wszystko zaparuje. 230 00:12:07,603 --> 00:12:08,937 Bo jesteśmy w saunie. 231 00:12:11,356 --> 00:12:13,609 Bogowie się nade mną zlitowali. 232 00:12:13,692 --> 00:12:16,862 Nie rozgrzaliśmy za bardzo, bo mieliśmy kamery, 233 00:12:16,945 --> 00:12:22,534 a gdy w saunie jest za gorąco, kamery zaparowują i nic nie widać. 234 00:12:23,118 --> 00:12:24,036 Pomóc ci? 235 00:12:24,119 --> 00:12:28,290 Kenneth chciał mi pokazać coś, co nazywa się kiełbasą z sauny. 236 00:12:29,625 --> 00:12:30,584 Żadnych żartów. 237 00:12:31,585 --> 00:12:32,836 Żadnych żartów. 238 00:12:34,630 --> 00:12:35,672 Patrzcie! 239 00:12:35,756 --> 00:12:37,132 Prezentuję kiełbasę. 240 00:12:37,216 --> 00:12:39,718 Prezentuje kiełbasę. Kiełbasę z sauny. 241 00:12:41,428 --> 00:12:43,347 Dzięki Bogu, że chodziło o to. 242 00:12:46,558 --> 00:12:48,143 Zawiniemy ją. 243 00:12:49,686 --> 00:12:51,230 Wkładasz ją do ognia. 244 00:12:51,313 --> 00:12:52,147 O rety. 245 00:12:53,023 --> 00:12:56,068 Myślałam, że będziemy ją gotować na parze 246 00:12:56,151 --> 00:12:58,487 i przesiąknie naszymi sokami. 247 00:12:58,570 --> 00:13:02,115 Miałem już lekkie mdłości. Zdaje się, że to lepszy pomysł. 248 00:13:02,199 --> 00:13:03,075 Tak. 249 00:13:03,575 --> 00:13:06,912 Gdy kiełbasa zażywa sauny, Kenneth częstuje przekąskami. 250 00:13:06,995 --> 00:13:11,250 Boże. To najładniejsza pasta, jaką widziałem w saunie. 251 00:13:11,333 --> 00:13:12,251 Domyślam się. 252 00:13:12,334 --> 00:13:14,044 Wygląda jak pasta jajeczna. 253 00:13:14,127 --> 00:13:18,841 To esencja pasty jajecznej: siekane jajko z masłem. 254 00:13:25,305 --> 00:13:26,348 Które lepsze? 255 00:13:26,431 --> 00:13:28,976 Pasta jajeczna czy jajka z masłem? 256 00:13:29,059 --> 00:13:30,310 Majonez czy masło? 257 00:13:31,478 --> 00:13:34,523 To jest bardziej kremowe i smaczniejsze. 258 00:13:34,606 --> 00:13:36,149 Tak myślałem. 259 00:13:36,942 --> 00:13:38,026 Wybacz, majonezie. 260 00:13:42,239 --> 00:13:43,282 Rany! 261 00:13:47,035 --> 00:13:48,161 To poważna sprawa. 262 00:13:49,162 --> 00:13:50,539 Gorące. Bardzo gorące. 263 00:13:54,251 --> 00:13:55,210 Weź widelec. 264 00:13:55,294 --> 00:13:56,169 Dobry pomysł. 265 00:14:00,048 --> 00:14:02,009 Nie spodziewałem się, 266 00:14:02,593 --> 00:14:06,722 że spodoba mi się w saunie, ale dostrzegłem jej urok. 267 00:14:06,805 --> 00:14:09,266 Jest tu mało miejsca na dwie osoby, 268 00:14:09,349 --> 00:14:10,934 a nas jest czterech, 269 00:14:11,018 --> 00:14:14,646 jeśli liczyć tych kolesi z ogromnymi kamerami. 270 00:14:16,690 --> 00:14:18,191 Było ciepło. 271 00:14:19,359 --> 00:14:22,779 Zaczynam to czuć. Wyjdę tylko na chwilę… 272 00:14:22,863 --> 00:14:25,824 - Ja zostanę. - …żeby troszkę się ochłodzić. 273 00:14:25,908 --> 00:14:27,659 A potem wrócę. Jestem z tobą. 274 00:14:28,243 --> 00:14:29,202 Do zobaczenia. 275 00:14:35,334 --> 00:14:38,670 Zapomniałem wspomnieć, że ta sauna jest na łodzi. 276 00:14:53,685 --> 00:14:55,479 - Już? - Tam jest bardzo zimno. 277 00:15:08,325 --> 00:15:09,201 Cześć. 278 00:15:09,284 --> 00:15:10,953 - Cześć. - Jak się masz? 279 00:15:11,036 --> 00:15:12,329 Dobrze, a ty? 280 00:15:12,412 --> 00:15:15,082 W Finlandii mieszka szef kuchni, Kim Mikkola. 281 00:15:15,165 --> 00:15:19,086 Pracował w Nomie, najlepszej restauracji na świecie. 282 00:15:19,169 --> 00:15:20,170 Co teraz robi? 283 00:15:21,546 --> 00:15:25,133 W Nomie mówiłem wszystkim, że otworzę budkę z kurczakiem. 284 00:15:25,217 --> 00:15:27,427 - Tak? - Myśleli, że to dobry żart. 285 00:15:27,511 --> 00:15:29,680 Ale wiesz, 286 00:15:29,763 --> 00:15:33,141 w zeszłym roku zamknięto knajpy i pomyślałem, „Czemu nie?” 287 00:15:33,225 --> 00:15:36,228 Zastanawiałem się, jak sprzedać ludziom coś taniego. 288 00:15:36,311 --> 00:15:37,729 - Tak. - Bo, rzecz jasna, 289 00:15:37,813 --> 00:15:40,148 - ludzie mieli kłopoty finansowe. - Tak. 290 00:15:40,232 --> 00:15:43,902 Zaprojektowaliśmy całą ciężarówkę pod burgery z kurczaka. 291 00:15:43,986 --> 00:15:46,863 Uwielbiam, gdy osoby z ogromnym doświadczeniem 292 00:15:46,947 --> 00:15:51,410 skupiają się na swojskim, prostym jedzeniu. 293 00:15:52,077 --> 00:15:54,287 - Tak. Jesteś gotowy? - Tak. 294 00:15:54,371 --> 00:15:58,000 To mieszanka ostrego kurczaka z Nashville… 295 00:15:58,083 --> 00:16:00,252 - Świetnie. - …z koreańskim. 296 00:16:00,335 --> 00:16:04,047 Wszystkie składniki są stąd. Sprzedajemy je za pięć euro. 297 00:16:04,131 --> 00:16:04,965 Fenomenalnie. 298 00:16:05,048 --> 00:16:08,218 W Helsinkach raczej nie znajdziesz tańszego. 299 00:16:08,301 --> 00:16:10,470 Czym je smarujesz? Co to jest? 300 00:16:10,554 --> 00:16:11,471 Nie powiem ci. 301 00:16:11,555 --> 00:16:13,515 - Rozumiem. Sekretny sos. - Tak. 302 00:16:13,598 --> 00:16:15,767 To niegrzeczny sos. Wszędzie kapie. 303 00:16:15,851 --> 00:16:19,896 Niegrzeczny sos! Widać, że bułka jest bardzo miękka. 304 00:16:19,980 --> 00:16:20,939 O Boże. 305 00:16:21,023 --> 00:16:22,983 - Trochę jak ziemniaczana. - Tak. 306 00:16:23,066 --> 00:16:25,485 Gotujemy ją na parze, zamiast tostować. 307 00:16:25,569 --> 00:16:26,528 Kto się cieszy? 308 00:16:37,247 --> 00:16:38,081 Dobre? 309 00:16:38,582 --> 00:16:39,666 Daj spokój. 310 00:16:41,043 --> 00:16:41,960 Dobre. 311 00:16:44,004 --> 00:16:47,007 Stary przyjaciel z Chicago nauczył mnie tak stać. 312 00:16:48,842 --> 00:16:52,471 Ta kanapka z kurczakiem jest warta trzy gwiazdki Michelin. 313 00:16:52,554 --> 00:16:55,390 A jesteśmy w furgonetce nad rzeką! 314 00:16:58,310 --> 00:17:03,940 Wydawałoby się, że najlepsza kanapka z kurczakiem za pięć euro wystarczy, 315 00:17:04,024 --> 00:17:06,318 ale posunął się o krok dalej. 316 00:17:06,401 --> 00:17:09,029 Stworzył kolejną firmę gastronomiczną, Koti, 317 00:17:09,112 --> 00:17:12,032 z pysznymi posiłkami dowożonymi do domu. 318 00:17:12,115 --> 00:17:14,743 Tu też każde danie kosztuje pięć euro. 319 00:17:14,826 --> 00:17:17,245 Kim wymyślił sobie cenę i się jej trzyma. 320 00:17:17,329 --> 00:17:20,082 Mamy różne propozycje. Wszystko jest proste. 321 00:17:20,165 --> 00:17:22,542 To jest stek Wallenberg. 322 00:17:22,626 --> 00:17:25,378 Szczupak smażony w bułce tartej. 323 00:17:27,130 --> 00:17:30,592 Uważam, że każdy powinien doświadczyć pysznego jedzenia. 324 00:17:30,675 --> 00:17:33,720 Czy to nie wspaniałe, że troszczy się o ludzi, 325 00:17:33,804 --> 00:17:36,807 których nie stać na jedzenie w Nomie 326 00:17:36,890 --> 00:17:40,727 ani innych wykwintnych restauracjach? 327 00:17:40,811 --> 00:17:41,812 To dla nich. 328 00:17:42,479 --> 00:17:43,897 A dziś także dla mnie. 329 00:17:43,980 --> 00:17:45,690 Patrz, parują. Świetnie. 330 00:17:50,904 --> 00:17:52,572 To jest comfort food. 331 00:17:52,656 --> 00:17:54,241 Tradycyjne fińskie danie. 332 00:17:55,075 --> 00:17:57,369 To nie jest warte pięć euro. 333 00:17:57,452 --> 00:17:58,787 To jest bezcenne. 334 00:17:58,870 --> 00:18:00,413 A sprzedajemy za piątaka. 335 00:18:00,497 --> 00:18:02,207 Dobra. Uwielbiam okazje. 336 00:18:03,875 --> 00:18:04,793 To było dobre. 337 00:18:05,377 --> 00:18:08,004 Tak dobre jedzenie zasługuje na piękny widok. 338 00:18:08,588 --> 00:18:10,006 Podoba mi się twój styl. 339 00:18:10,090 --> 00:18:11,925 Chodźmy na pomost, tam skończę. 340 00:18:12,008 --> 00:18:13,218 Pewnie. 341 00:18:14,302 --> 00:18:16,263 Co za sielskie otoczenie. 342 00:18:17,264 --> 00:18:20,684 Fajnie, co? Najlepszy w Helsinkach jest ten widok. 343 00:18:22,310 --> 00:18:24,729 Poczęstujesz się ziemniakiem za 30 centów? 344 00:18:25,981 --> 00:18:26,857 Dziękuję. 345 00:18:26,940 --> 00:18:29,693 Musisz nabrać masy na kalifornijską zimę, co? 346 00:18:29,776 --> 00:18:32,654 Tak. Gdy temperatura spadnie do 15 stopni. 347 00:18:34,156 --> 00:18:36,199 Wszystko jest znakomite 348 00:18:36,283 --> 00:18:39,494 i cieszę się, że możemy pokazać światu, co robisz. 349 00:18:39,578 --> 00:18:41,288 Może René Redzepi 350 00:18:41,371 --> 00:18:45,292 nie powinien tak łatwo wypuszczać swoich ludzi z rąk. 351 00:18:47,252 --> 00:18:48,879 Teraz to na pewno zadzwoni. 352 00:18:49,880 --> 00:18:50,839 O nie. 353 00:18:54,009 --> 00:18:56,928 Niedaleko centrum Helsinek jest park Sibeliusa, 354 00:18:57,012 --> 00:18:58,680 a w nim ogromna rzeźba 355 00:18:58,763 --> 00:19:03,018 poświęcona fińskiemu kompozytorowi klasycznemu, Jeanowi Sibeliusowi. 356 00:19:03,560 --> 00:19:07,898 Mając ponad 600 stalowych rur, możemy stworzyć własną muzykę, prawda? 357 00:19:28,084 --> 00:19:29,586 Chyba utknąłem. 358 00:19:31,171 --> 00:19:33,715 Idę na ryby z ekspertem. 359 00:19:34,382 --> 00:19:36,134 To Antti Zetterberg. 360 00:19:36,218 --> 00:19:40,055 Jest redaktorem naczelnym słynnego magazynu wędkarskiego. 361 00:19:40,138 --> 00:19:41,389 Zna się na rzeczy. 362 00:19:41,473 --> 00:19:43,516 Zabiera mnie na motorówkę. 363 00:19:43,600 --> 00:19:45,936 Skoro będziemy pływać po zimnej wodzie, 364 00:19:46,019 --> 00:19:47,979 Richard kazał mi się tak ubrać. 365 00:19:48,605 --> 00:19:49,481 Jestem Phil. 366 00:19:49,564 --> 00:19:51,066 Cześć. Miło cię poznać. 367 00:19:51,149 --> 00:19:52,150 Gotowy na misję. 368 00:19:52,234 --> 00:19:53,735 Wejdź na pokład. 369 00:19:53,818 --> 00:19:55,695 Antti zabiera mnie na wyspę, 370 00:19:55,779 --> 00:19:59,616 na której znajduje się jeden z helsińskich parków. 371 00:19:59,699 --> 00:20:01,409 Nazywa się Wyspa Węży. 372 00:20:01,493 --> 00:20:04,496 Dlaczego tak nazywa? Nie chcę wiedzieć. 373 00:20:05,914 --> 00:20:07,415 Jak szybko może płynąć? 374 00:20:26,893 --> 00:20:29,145 Ekstra! Przeżyłem. 375 00:20:29,729 --> 00:20:32,899 Tak. Będziesz zarzucać z brzegu. 376 00:20:32,983 --> 00:20:34,526 Fajnie. Ale tu ładnie. 377 00:20:34,609 --> 00:20:35,443 Tak. 378 00:20:35,527 --> 00:20:37,279 Biorę to za siebie? 379 00:20:37,362 --> 00:20:38,530 Tak, dwiema rękami. 380 00:20:38,613 --> 00:20:40,198 Dwiema? Dobra. 381 00:20:40,282 --> 00:20:41,825 Jestem rybakiem! 382 00:20:41,908 --> 00:20:42,993 Zarzucam. 383 00:20:43,076 --> 00:20:43,910 Dajesz. 384 00:20:45,996 --> 00:20:46,830 Jest… 385 00:20:50,709 --> 00:20:52,043 A teraz puść. 386 00:20:54,838 --> 00:20:55,714 Gdzie wpadła? 387 00:20:56,214 --> 00:20:57,090 Gdzie jest? 388 00:20:57,173 --> 00:20:58,925 Mam coś. 389 00:20:59,009 --> 00:21:00,051 No tak. 390 00:21:00,135 --> 00:21:01,803 - To kamień. - To ziemia. 391 00:21:03,263 --> 00:21:05,015 Ile ryb złowiłem? 392 00:21:05,640 --> 00:21:06,474 Żadnej. 393 00:21:08,685 --> 00:21:11,730 Na szczęście Antti złowił ich sporo. 394 00:21:12,272 --> 00:21:14,566 Dlaczego? Bo jest rybakiem. 395 00:21:15,358 --> 00:21:17,610 - Pokazuje płetwę. - Jest trochę zła. 396 00:21:17,694 --> 00:21:18,695 - Tak. - Rozumiem. 397 00:21:18,778 --> 00:21:20,155 - Też bym był… - Tak? 398 00:21:20,238 --> 00:21:21,740 …gdybym miał być lunchem. 399 00:21:21,823 --> 00:21:24,117 Nie musicie oglądać śmierci ryby. 400 00:21:25,702 --> 00:21:27,579 Nie będę patrzył. 401 00:21:27,662 --> 00:21:29,956 Pokażę wam za to, jak brzmi. 402 00:21:35,754 --> 00:21:39,466 To zabawne, że moja żona tak mi robi przed pójściem spać. 403 00:21:39,549 --> 00:21:40,842 Nie chce kłopotów. 404 00:21:41,426 --> 00:21:43,386 Ta chatka i drewno na opał 405 00:21:43,470 --> 00:21:47,265 są dostępne za darmo i opłacane przez rząd. 406 00:21:47,349 --> 00:21:50,101 Płacą ludziom za wypoczynek. Świetna sprawa. 407 00:21:50,977 --> 00:21:53,813 Myślałam, że czeka nas scena jak z Beara Gryllsa. 408 00:21:53,897 --> 00:21:56,107 Jemy rybę jak zwierzęta. 409 00:21:56,191 --> 00:21:57,609 Nie. Jest kucharzem. 410 00:21:57,692 --> 00:22:02,739 Filetuje ją, kładzie na cedrowej desce i pochyla nad ogniem. 411 00:22:02,822 --> 00:22:06,117 W dawnych czasach nie było… 412 00:22:06,201 --> 00:22:07,827 - Grilla. - Właśnie. 413 00:22:07,911 --> 00:22:09,954 Robimy to po staremu. 414 00:22:10,038 --> 00:22:11,164 To nie koniec. 415 00:22:11,247 --> 00:22:14,459 Zebrał też kurki. 416 00:22:14,542 --> 00:22:16,002 Ojciec byłby zachwycony. 417 00:22:16,086 --> 00:22:19,923 Te piękne pfifferlinge, jak to mówią po niemiecku. 418 00:22:20,006 --> 00:22:22,384 To były jego ulubione grzyby. 419 00:22:22,467 --> 00:22:25,720 Kochał je tak bardzo, że dostawał je na urodziny. 420 00:22:26,221 --> 00:22:27,597 Te grzyby. 421 00:22:27,680 --> 00:22:29,766 Znalazłeś je w tym lesie. 422 00:22:29,849 --> 00:22:31,101 Na sąsiedniej wyspie. 423 00:22:31,726 --> 00:22:34,145 Nie ma tam trujących grzybów? 424 00:22:34,229 --> 00:22:37,607 Są, ale jeśli znasz się na grzybach… 425 00:22:37,690 --> 00:22:39,067 A ty się znasz? 426 00:22:39,150 --> 00:22:41,611 Nie bardzo. Wiem tylko, 427 00:22:41,694 --> 00:22:44,322 że z grzybami trzeba zawsze uważać. 428 00:22:44,406 --> 00:22:46,658 To może być mój ostatni posiłek. 429 00:22:46,741 --> 00:22:47,575 Tak. 430 00:22:48,701 --> 00:22:52,330 Kroi je, dodaje trochę śmietany i masła, 431 00:22:52,414 --> 00:22:53,581 podsmaża je. 432 00:22:53,665 --> 00:22:57,043 Posypuje natką i jesteśmy w eleganckiej restauracji. 433 00:22:58,211 --> 00:23:01,840 Twój ojciec był wielkim fanem grzybów, więc daję ci więcej. 434 00:23:01,923 --> 00:23:02,757 Dziękuję. 435 00:23:11,057 --> 00:23:12,600 Rany, Antti. 436 00:23:12,684 --> 00:23:15,145 Boże. Nie mogłaby być świeższa… 437 00:23:15,687 --> 00:23:17,772 - Tak. - …ani pyszniejsza. 438 00:23:18,314 --> 00:23:21,776 Grzyby i rybi ogon to bardzo dobre połączenie. 439 00:23:21,860 --> 00:23:22,694 Bardzo dobre. 440 00:23:22,777 --> 00:23:24,863 Jak potrzebujesz, mamy więcej soli. 441 00:23:24,946 --> 00:23:26,614 - Muszę ci powiedzieć… - Tak? 442 00:23:27,115 --> 00:23:28,741 …że doprawiłeś to idealnie. 443 00:23:28,825 --> 00:23:30,702 Sos grzybowy jest rewelacyjny, 444 00:23:30,785 --> 00:23:33,997 twoja ryba jest rewelacyjna i ty jesteś rewelacyjny. 445 00:23:34,080 --> 00:23:36,666 Miło mi to słyszeć. 446 00:23:37,709 --> 00:23:38,835 Chcę tu zamieszkać. 447 00:23:40,628 --> 00:23:41,880 - Z Anttim. - Tak. 448 00:23:48,303 --> 00:23:49,971 Pływałeś już łódką? 449 00:23:50,054 --> 00:23:51,681 - Czy pływałem łódką? - Tak. 450 00:23:51,764 --> 00:23:52,891 Tak. A ty? 451 00:23:52,974 --> 00:23:55,477 Ja też. Płyniemy tam? 452 00:23:55,977 --> 00:23:58,104 Płyń, gdzie tylko zechcesz. 453 00:23:58,855 --> 00:24:03,318 Sara La Fountain to fińska osobowość telewizyjna i sławna kucharka. 454 00:24:03,401 --> 00:24:08,781 Spotkaliśmy się w uroczym miejscu, Café Regatta. 455 00:24:09,449 --> 00:24:11,784 Oto jak się tam dostaliśmy. 456 00:24:11,868 --> 00:24:14,496 Tu może być ślisko. Postarajmy się nie upaść. 457 00:24:14,579 --> 00:24:17,207 Tak. Powoli. 458 00:24:17,999 --> 00:24:19,250 - Dziękuję. - Proszę. 459 00:24:19,334 --> 00:24:20,502 Piękna przejażdżka. 460 00:24:20,585 --> 00:24:23,171 Tak! Napijemy się kawy? 461 00:24:23,254 --> 00:24:25,298 Chodźmy na kawę i ciastka. 462 00:24:25,381 --> 00:24:27,634 Może mają nawet gorącą czekoladę. 463 00:24:28,134 --> 00:24:30,762 Mogą nie mieć pianek, ale zobaczymy. 464 00:24:30,845 --> 00:24:32,472 Nie? Rozniosę to miejsce. 465 00:24:33,765 --> 00:24:35,850 - Jak miło. Niemożliwe. - Prawda? 466 00:24:35,934 --> 00:24:37,519 Nie czuć, że to Finlandia. 467 00:24:40,480 --> 00:24:42,106 To jest maślane oczko. 468 00:24:42,857 --> 00:24:45,735 Uwielbiam je. Nazywamy je voisilmäpulla. 469 00:24:45,818 --> 00:24:48,655 Cukier i masło. Środek jest najlepszy. 470 00:24:48,738 --> 00:24:50,114 Masło wypływa! 471 00:24:50,198 --> 00:24:51,491 - Wiem. - Daj spokój. 472 00:24:51,574 --> 00:24:52,700 - Bierz oko. - Nie. 473 00:24:52,784 --> 00:24:55,578 Musisz spróbować oka. To najważniejsza część. 474 00:24:55,662 --> 00:24:57,413 Za to lubimy Sarę. Proszę. 475 00:24:57,497 --> 00:24:58,665 - Gryzę tu? - Tak. 476 00:24:59,374 --> 00:25:01,543 Boże, jakie to jest dobre. 477 00:25:02,627 --> 00:25:03,962 Opowiedz mi o sobie. 478 00:25:04,045 --> 00:25:09,008 Czytałem, że twoi rodzice poznali się na igrzyskach w Lake Placid w 1980 roku. 479 00:25:09,092 --> 00:25:10,385 Zgadza się? 480 00:25:10,468 --> 00:25:13,846 Moja mama pojechała, żeby zorganizować zimowe igrzyska. 481 00:25:13,930 --> 00:25:15,974 - Tak. - Mój tata miał restaurację. 482 00:25:16,057 --> 00:25:19,310 - Przejęłam po nim jedzenie. - Masz program kulinarny. 483 00:25:19,394 --> 00:25:21,980 Robię programy kulinarne od 15 lat. 484 00:25:22,063 --> 00:25:25,567 Finlandia inspiruje mnie swoją naturą. 485 00:25:25,650 --> 00:25:28,653 - Jest wszechobecna. - Jest częścią miasta. 486 00:25:28,736 --> 00:25:30,363 - Tak. - Tu też jest miasto. 487 00:25:30,446 --> 00:25:32,407 - Dokładnie. - Jesteśmy w mieście. 488 00:25:33,283 --> 00:25:36,869 A dziesięć minut stąd jest gęsty las, 489 00:25:36,953 --> 00:25:38,955 w którym można szukać pożywienia. 490 00:25:39,038 --> 00:25:42,917 Latem uwielbiam pływać na skuterach wodnych. 491 00:25:43,001 --> 00:25:45,044 - Tak. - Wzięłabym cię na skuter, 492 00:25:45,128 --> 00:25:48,548 opłynęlibyśmy całe miasto, a potem poszli na drinki. 493 00:25:48,631 --> 00:25:50,758 Masz mnie za kogoś dużo młodszego. 494 00:25:51,259 --> 00:25:53,094 - Mieszkasz tu od zawsze? - Nie. 495 00:25:53,177 --> 00:25:56,306 Oprócz Finlandii mieszkałam w Nowym Jorku. 496 00:25:56,389 --> 00:25:59,767 Ale kocham Finlandię. Jest bardzo bliska mojemu sercu. 497 00:25:59,851 --> 00:26:02,270 - Gdzie bywasz częściej? - W Nowym Jorku. 498 00:26:02,353 --> 00:26:04,147 - Central Park… - Mój ulubiony. 499 00:26:04,230 --> 00:26:05,064 Mój też. 500 00:26:05,148 --> 00:26:07,650 - Tak. - Zaraz się rozpłaczę. 501 00:26:07,734 --> 00:26:10,153 - Ale nie znajdziesz tam jedzenia. - Nie. 502 00:26:10,236 --> 00:26:12,530 - Nie ma szans. - To kiepski pomysł. 503 00:26:12,614 --> 00:26:14,032 Skoro mowa o zbieraniu… 504 00:26:16,492 --> 00:26:20,538 Myślałem, że aby znaleźć las, trzeba wyjechać z miasta, ale nie. 505 00:26:20,622 --> 00:26:21,831 Wystarczy stanąć. 506 00:26:21,914 --> 00:26:23,833 - Ty pewnie jesteś Sami. - Tak. 507 00:26:24,667 --> 00:26:29,213 Sami Tallberg jest świetnym kucharzem i słynie z bycia zbieraczem. 508 00:26:29,714 --> 00:26:32,342 Spotyka się ze mną w lesie. 509 00:26:32,425 --> 00:26:34,761 Kamuflaż. Jesteś też myśliwym? 510 00:26:35,303 --> 00:26:38,681 Nie. Zbieram pożywienie. Jestem zbieraczem i kucharzem. 511 00:26:38,765 --> 00:26:41,893 Nie chcesz, żeby grzyby wiedziały, że nadchodzisz. 512 00:26:45,313 --> 00:26:47,857 - To żart. - Nigdy to tym nie pomyślałem! 513 00:26:47,940 --> 00:26:49,567 Znasz się na zbieraniu? 514 00:26:49,651 --> 00:26:50,860 W supermarketach. 515 00:26:50,943 --> 00:26:52,612 - Tak. - Szukam okazji. 516 00:26:52,695 --> 00:26:54,656 Jestem łowcą okazji. 517 00:26:54,739 --> 00:26:57,533 Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o zbieraniu, 518 00:26:57,617 --> 00:26:59,327 chodzi po prostu o jedzenie. 519 00:26:59,410 --> 00:27:01,287 To wszystko jest przepyszne. 520 00:27:01,371 --> 00:27:03,706 - Znalazłeś to w tej okolicy? - Tak. 521 00:27:03,790 --> 00:27:05,291 - Lubisz czosnek? - Tak. 522 00:27:05,375 --> 00:27:06,834 - A musztardę? - Też. 523 00:27:06,918 --> 00:27:10,588 Polubisz też czosnaczek pospolity. To jak czosnek i musztarda. 524 00:27:10,672 --> 00:27:11,923 - Wchodzę w to. - Tak. 525 00:27:19,013 --> 00:27:21,224 Jaką tu macie musztardę? 526 00:27:24,519 --> 00:27:26,771 Nie tak pyszny, jak sobie wyobrażałem. 527 00:27:27,939 --> 00:27:28,940 Lubisz grzyby? 528 00:27:29,023 --> 00:27:29,899 Uwielbiam. 529 00:27:29,982 --> 00:27:31,234 Poszukajmy grzybów. 530 00:27:31,317 --> 00:27:32,151 Dobrze. 531 00:27:32,235 --> 00:27:33,569 Tu mamy gołąbki. 532 00:27:34,320 --> 00:27:35,988 - Są jadalne. - Naprawdę? 533 00:27:36,072 --> 00:27:37,949 - Tak. - Piękny, czerwony kolor. 534 00:27:38,032 --> 00:27:40,785 Bordowy, trochę jak czerwone wino. 535 00:27:40,868 --> 00:27:41,953 - Tak. - Tak. 536 00:27:42,036 --> 00:27:43,621 To kolczak obłączasty. 537 00:27:43,705 --> 00:27:46,249 Sprawdzę, czy są w nim jakieś robaki. 538 00:27:46,332 --> 00:27:47,583 Przecinam na pół 539 00:27:47,667 --> 00:27:50,336 i sprawdzam, czy nie zjada go nikt poza nami. 540 00:27:52,338 --> 00:27:55,675 Chciałabym teraz wyświetlić na ekranie ważny komunikat. 541 00:27:55,758 --> 00:27:59,679 Nie próbujcie tego bez Samiego Tallberga 542 00:27:59,762 --> 00:28:04,392 albo innego eksperta od zbierania grzybów, bo, wiecie, 543 00:28:04,475 --> 00:28:07,270 jak się zje trującego grzyba, można umrzeć. 544 00:28:07,353 --> 00:28:10,273 W przyszłym tygodniu otwieramy nową restaurację. 545 00:28:10,356 --> 00:28:11,899 Testuję przepisy. 546 00:28:11,983 --> 00:28:13,985 Zechcesz spróbować zupy grzybowej? 547 00:28:14,068 --> 00:28:16,571 - Możesz na mnie eksperymentować. - Dobrze. 548 00:28:16,654 --> 00:28:19,991 Ufam ci. Chcę spróbować wszystkiego, nad czym pracujesz. 549 00:28:20,074 --> 00:28:21,909 Trochę do zupy i do posypania. 550 00:28:21,993 --> 00:28:23,035 Łatwizna, co? 551 00:28:23,119 --> 00:28:25,163 Zbiera grzyby. 552 00:28:25,246 --> 00:28:27,457 Są piękne. Czyści je tym swoim czymś. 553 00:28:28,082 --> 00:28:30,168 Przecina i sprawdza, czy są dobre. 554 00:28:30,251 --> 00:28:32,044 Kroi je do miski. 555 00:28:32,545 --> 00:28:35,298 Poza tym, ponieważ jest genialnym kucharzem, 556 00:28:35,381 --> 00:28:37,842 dodaje do nich ziarna kakao. 557 00:28:37,925 --> 00:28:39,510 Nigdy bym na to nie wpadł. 558 00:28:41,387 --> 00:28:42,972 Wygląda jak ziemia, ale… 559 00:28:45,224 --> 00:28:50,396 Potem zrobił zupę grzybową i polał nią świeże grzyby. 560 00:28:50,938 --> 00:28:54,692 Dodałem też grzyby lecznicze. 561 00:28:54,776 --> 00:28:56,068 - Lecznicze? - Tak. 562 00:28:56,152 --> 00:28:57,612 Chaga i reishi. 563 00:28:57,695 --> 00:28:59,030 Co ze mną zrobią? 564 00:29:00,823 --> 00:29:02,074 Zobaczysz za 45 min. 565 00:29:05,703 --> 00:29:07,914 Na zakończenie powinniśmy… 566 00:29:08,414 --> 00:29:11,042 - Tak? - …posypać to dzikim szczawiem. 567 00:29:11,709 --> 00:29:13,294 Co? Tak sobie tam rósł? 568 00:29:13,377 --> 00:29:15,588 Zupełnym przypadkiem jest tuż obok? 569 00:29:15,671 --> 00:29:19,300 Im więcej przebywam w lesie, tym łatwiej mi znajdywać jadalne. 570 00:29:19,383 --> 00:29:22,136 To wyglądało jak zwykły chwast, 571 00:29:22,220 --> 00:29:26,098 a on to zrywa i posypuje mi tym zupę. 572 00:29:27,475 --> 00:29:28,392 I proszę. 573 00:29:29,060 --> 00:29:33,397 Zupa, siedem grzybów i dzikie zioła z ziarnami kakao. 574 00:29:43,908 --> 00:29:46,035 Fenomenalna. Pragnę tej zupy. 575 00:29:46,118 --> 00:29:47,870 Można ją kupić w puszce? 576 00:29:48,663 --> 00:29:50,248 Mogę ją zabrać do domu? 577 00:29:50,331 --> 00:29:52,583 Sami, przyślesz mi tę zupę w puszce? 578 00:29:53,751 --> 00:29:56,796 Jak wrócimy, idę jeść do twojej restauracji. 579 00:29:56,879 --> 00:29:58,714 Mógłbyś postawić krzesła tutaj. 580 00:30:03,761 --> 00:30:06,722 Gdy byliśmy w Finlandii, wydarzyło się coś ważnego. 581 00:30:06,806 --> 00:30:09,559 Kilka dni temu rozdano gwiazdki Michelin. 582 00:30:09,642 --> 00:30:12,937 Jedyną nową restauracją, której przyznano gwiazdkę, 583 00:30:13,020 --> 00:30:15,815 w całej Finlandii jest Finnjävel. 584 00:30:16,482 --> 00:30:18,609 Szefem kuchni jest Tommi Tuominen. 585 00:30:19,110 --> 00:30:22,655 Przerobił jedzenie ze szkolnych stołówek, 586 00:30:22,738 --> 00:30:25,867 którego wszyscy nienawidzili, na coś fantastycznego. 587 00:30:25,950 --> 00:30:29,328 Gdy wchodziliśmy, rozmawiałem z naszą fixerką, Satu, 588 00:30:29,412 --> 00:30:31,038 która powiedziała, 589 00:30:31,122 --> 00:30:34,876 że wielu Finów nie bierze pod uwagę fińskiej kuchni, 590 00:30:34,959 --> 00:30:36,669 gdy wychodzą do restauracji. 591 00:30:36,752 --> 00:30:38,004 Tak jest. 592 00:30:38,087 --> 00:30:40,214 Dlatego otworzyliśmy tę restaurację. 593 00:30:40,298 --> 00:30:42,508 Jedno z dań, które wam podam, 594 00:30:42,592 --> 00:30:45,595 to najbardziej znienawidzone danie ze stołówek. 595 00:30:45,678 --> 00:30:47,930 Uwielbiam to, czego ludzie nienawidzą. 596 00:30:48,681 --> 00:30:51,475 Satu tak się ucieszyła, że dostaliście gwiazdkę, 597 00:30:51,559 --> 00:30:55,104 że powiedziała, że wkrótce musi tu przyjść. Satu, chodź! 598 00:30:55,605 --> 00:30:58,107 Zapraszam naszą fixerkę, Satu. 599 00:30:58,190 --> 00:31:01,277 Potrzebuję kogoś, kto jadał w fińskich stołówkach 600 00:31:01,360 --> 00:31:03,195 i wyczuje różnicę. 601 00:31:03,279 --> 00:31:07,491 Zaczniemy od zmodernizowanej wersji 602 00:31:07,575 --> 00:31:11,162 tradycyjnego dania kuchni fińskiej, czyli zupy grochowej. 603 00:31:11,245 --> 00:31:12,121 Tak! 604 00:31:12,204 --> 00:31:16,918 Satu pewnie wie, że grochowa to jedno z naszych najpowszechniejszych dań. 605 00:31:17,001 --> 00:31:18,753 - To prawda. - Jak w Ameryce. 606 00:31:18,836 --> 00:31:20,922 - Jest w każdym barze. - Więc… 607 00:31:21,005 --> 00:31:22,423 Rany, jaka piękna. 608 00:31:25,134 --> 00:31:26,844 - Spróbuj pierwsza. - Dobrze. 609 00:31:26,928 --> 00:31:29,180 - Sprawdź, czy się nadaje. - Proszę. 610 00:31:29,263 --> 00:31:30,598 Lepsza niż w szkole? 611 00:31:30,681 --> 00:31:32,934 Jest jak z innego świata. 612 00:31:33,017 --> 00:31:35,102 - Z innego świata. - Powinnaś nabrać 613 00:31:35,186 --> 00:31:36,812 wszystkiego przez środek. 614 00:31:36,896 --> 00:31:38,814 Używamy tych samych składników. 615 00:31:38,898 --> 00:31:41,734 Wędzona wieprzowina, musztarda, śmietana, 616 00:31:41,817 --> 00:31:43,611 beszamel i soki z mięsa. 617 00:31:43,694 --> 00:31:44,528 Rany! 618 00:31:44,612 --> 00:31:47,907 Dzięki następnemu daniu cofniemy się jeszcze dalej. 619 00:31:47,990 --> 00:31:49,158 To seler. 620 00:31:49,241 --> 00:31:51,494 Zamówilibyście go po wyglądzie? 621 00:31:51,577 --> 00:31:54,246 Nie jest seksowny. 622 00:31:54,330 --> 00:31:57,208 Wygląda jak głaz na talerzu. 623 00:31:57,291 --> 00:31:58,459 A po przecięciu 624 00:31:58,542 --> 00:32:03,631 odkrywamy delikatne, orzechowe, pyszne, soczyste wnętrze. 625 00:32:03,714 --> 00:32:07,301 Podajemy go z marynowaną borówką i masłem. 626 00:32:08,094 --> 00:32:10,471 To jedno z najwspanialszych warzyw. 627 00:32:13,265 --> 00:32:14,433 Tyle smaku. 628 00:32:14,517 --> 00:32:16,519 I takie proste. Nic tam nie ma. 629 00:32:16,602 --> 00:32:19,230 Wygląda trochę jak ziemniak, 630 00:32:19,313 --> 00:32:21,524 środek trochę jak kalafior, ale nie. 631 00:32:21,607 --> 00:32:23,943 - Lepszy. - O wiele bardziej intensywny. 632 00:32:24,026 --> 00:32:26,529 O wiele. Uwielbiam go. To było dobre. 633 00:32:26,612 --> 00:32:28,072 Tak. Genialne. 634 00:32:28,155 --> 00:32:30,116 Jak dobrze wymówić waszą nazwę? 635 00:32:30,199 --> 00:32:31,742 - „Finyavel”? - Finnjävel. 636 00:32:32,827 --> 00:32:34,328 Oznacza „fiński diabeł”. 637 00:32:34,412 --> 00:32:37,039 To było obraźliwe określenie. 638 00:32:37,123 --> 00:32:39,667 Latami to było bardzo brzydkie słowo. 639 00:32:39,750 --> 00:32:41,711 Chcieliśmy odebrać je Szwedom, 640 00:32:41,794 --> 00:32:44,797 nadać mu dobre znaczenie i przekuć je w naszą moc. 641 00:32:44,880 --> 00:32:46,799 - Dobrze wam tak, Szwedzi. - Tak. 642 00:32:48,050 --> 00:32:49,343 Spróbujmy następnego. 643 00:32:49,427 --> 00:32:50,845 - To było dobre. - Tak. 644 00:32:50,928 --> 00:32:55,474 To nasza wersja szkolnego dania, o którym mówiłem wcześniej. 645 00:32:55,558 --> 00:32:56,434 Tilliliha. 646 00:32:56,934 --> 00:32:57,768 Znasz to. 647 00:32:57,852 --> 00:33:00,563 - Najgorsze danie świata. - Mięso z koprem. 648 00:33:00,646 --> 00:33:04,275 W pewnym momencie było tak złe, że wycofano je ze szkół. 649 00:33:04,775 --> 00:33:08,904 W tradycyjnej wersji mamy sos, mięso - idealnie cielęcina, 650 00:33:08,988 --> 00:33:11,032 ale zwykle to, co akurat mamy. 651 00:33:11,115 --> 00:33:12,700 Bywa, że jest… 652 00:33:12,783 --> 00:33:14,160 - Twarde. - …żylaste, 653 00:33:14,243 --> 00:33:15,828 - wiecie, jakie. - Tak. 654 00:33:15,911 --> 00:33:18,122 - Masz… - Jak dorastanie w moim domu. 655 00:33:18,205 --> 00:33:19,540 Miewasz o nim złe sny? 656 00:33:19,623 --> 00:33:20,458 No dobrze. 657 00:33:20,541 --> 00:33:22,793 Smacznego. 658 00:33:22,877 --> 00:33:25,337 - Podróż w czasie. - Robimy eksperyment. 659 00:33:25,421 --> 00:33:28,132 Podróż do dzieciństwa, którego nie miałaś. 660 00:33:28,215 --> 00:33:29,258 No tak. 661 00:33:29,842 --> 00:33:32,386 Odzywa się trauma z dzieciństwa. 662 00:33:33,512 --> 00:33:36,182 Ja nie mam traumy, więc próbuję bez zawahania. 663 00:33:36,265 --> 00:33:39,185 Patrzcie na to. Widać, że będzie przepyszne. 664 00:33:46,067 --> 00:33:48,694 - Bądź dzielna. - Tu się nie dogadamy. 665 00:33:48,778 --> 00:33:49,987 Pokłóćmy się. 666 00:33:52,323 --> 00:33:53,324 Finnjävel. 667 00:33:54,575 --> 00:33:56,327 Gdybym tak jadał w szkole, 668 00:33:56,410 --> 00:33:59,789 byłbym doskonałym uczniem, a nie takim, jakim byłem. 669 00:33:59,872 --> 00:34:02,374 Satu, to było pyszne. Jak ci smakowało? 670 00:34:02,875 --> 00:34:04,126 Było wspaniałe. 671 00:34:04,210 --> 00:34:05,211 - Tak. - Tak. 672 00:34:05,294 --> 00:34:07,254 Odmieniło twoje dzieciństwo, nie? 673 00:34:07,338 --> 00:34:09,840 Tak. Wyleczyło mnie z traum. 674 00:34:10,424 --> 00:34:12,635 Bardzo dobrze. Magia jedzenia. 675 00:34:14,470 --> 00:34:15,805 - Richard. - Tak? 676 00:34:16,639 --> 00:34:17,556 Nie dostaniesz. 677 00:34:18,599 --> 00:34:20,017 Współczuję ci. 678 00:34:20,518 --> 00:34:21,602 Dziękuję. 679 00:34:21,685 --> 00:34:24,396 Możecie powiedzieć to, co często mawiamy. 680 00:34:24,480 --> 00:34:26,607 - Powiecie to razem? - Tak. 681 00:34:26,690 --> 00:34:27,983 Biedny Richard. 682 00:34:29,652 --> 00:34:30,945 Cieszy mnie to. 683 00:35:06,147 --> 00:35:09,859 Zrobimy teraz coś, czego w tym programie jeszcze nie było. 684 00:35:09,942 --> 00:35:11,485 Spotkamy się z polityczką. 685 00:35:13,279 --> 00:35:17,199 Premierka Finlandii zgodziła się spotkać się ze mną na kawę 686 00:35:17,283 --> 00:35:20,494 na jednej z licznych wysp wokół Helsinek. 687 00:35:21,162 --> 00:35:23,873 Jesteśmy na wyspie Lonna, 688 00:35:23,956 --> 00:35:27,543 na której jest jedna kawiarnia. Tam właśnie się spotykamy. 689 00:35:28,252 --> 00:35:29,920 - Dzień dobry! - Hej. 690 00:35:30,004 --> 00:35:32,006 - Miło mi. - Miło również. 691 00:35:32,089 --> 00:35:34,091 - Jak się masz? - Dobrze, dziękuję. 692 00:35:34,175 --> 00:35:37,052 To zaszczyt, że mogliśmy się spotkać. 693 00:35:37,136 --> 00:35:38,429 To Sanna Marin. 694 00:35:38,512 --> 00:35:40,931 Wcześniej była ministrą transportu. 695 00:35:41,724 --> 00:35:45,728 Teraz ma 35 lat i jest jedną z najmłodszych przywódczyń świata. 696 00:35:45,811 --> 00:35:48,314 - Miło cię gościć. - Uwielbiam Finlandię. 697 00:35:48,397 --> 00:35:52,651 To piękna wyspa, piękne miasto i piękny kraj. 698 00:35:52,735 --> 00:35:54,695 - Tak. - Znasz każdą wyspę? 699 00:35:54,778 --> 00:35:59,408 Nie każdą. Ale tu już byłam. Jest tu świetna sauna. 700 00:35:59,491 --> 00:36:01,702 - Naprawdę? - Tak, działa wieczorami. 701 00:36:01,785 --> 00:36:03,787 - Sauny są wszędzie. - Tak. 702 00:36:03,871 --> 00:36:05,456 Byłem w saunie na łodzi. 703 00:36:05,539 --> 00:36:07,875 - Pływałeś? - Nie, nie oszalałem. 704 00:36:08,959 --> 00:36:10,377 Jeszcze nie jest zimno. 705 00:36:10,461 --> 00:36:12,254 Wskoczyłabyś teraz do wody? 706 00:36:12,922 --> 00:36:15,257 Nie teraz, bo nagrywamy program, ale… 707 00:36:15,341 --> 00:36:17,051 Chyba zrobimy inny program. 708 00:36:17,134 --> 00:36:20,012 Premierka Finlandii skacze do wody. 709 00:36:20,095 --> 00:36:23,807 Jestem tu jako turysta i wszystko mi się podoba. 710 00:36:23,891 --> 00:36:27,102 Widzę piękne, czyste powietrze i wodę. 711 00:36:27,186 --> 00:36:28,938 Wszyscy są tu szczęśliwi. 712 00:36:29,021 --> 00:36:31,607 Podobno Finowie są najszczęśliwsi na Ziemi. 713 00:36:31,690 --> 00:36:32,733 To prawda? 714 00:36:32,816 --> 00:36:36,779 Tak. Nie chodzi o to, że zawsze jesteśmy radośni, 715 00:36:36,862 --> 00:36:40,908 ale o dobre społeczeństwo, które czuje się bezpiecznie… 716 00:36:40,991 --> 00:36:43,619 - Tak. - …każdy ma w nim możliwości, 717 00:36:43,702 --> 00:36:46,497 mamy dobrą politykę społeczną i system zdrowia. 718 00:36:46,580 --> 00:36:49,083 Dlatego jesteśmy najszczęśliwsi na świecie. 719 00:36:49,166 --> 00:36:51,252 Chodzi o głębsze szczęście. 720 00:36:51,335 --> 00:36:52,169 Dokładnie. 721 00:36:52,253 --> 00:36:54,797 Ważna jest dla pani kwestia środowiska. 722 00:36:54,880 --> 00:36:57,800 Tak. Największym wyzwaniem ludzkości 723 00:36:57,883 --> 00:37:00,469 są zmiany klimatu i utrata bioróżnorodności. 724 00:37:00,552 --> 00:37:05,182 Chcemy być pierwszym neutralnym klimatycznie społeczeństwem opiekuńczym. 725 00:37:05,266 --> 00:37:09,019 Chcemy osiągnąć neutralność klimatyczną do 2035 roku. 726 00:37:09,103 --> 00:37:10,396 - Rany. - Niedługo. 727 00:37:10,479 --> 00:37:12,481 Najważniejsze jest to, 728 00:37:12,564 --> 00:37:15,651 że to nie jest to projekt dla rządu. 729 00:37:15,734 --> 00:37:18,237 - Tak. - To nie projekt dla polityków. 730 00:37:18,320 --> 00:37:20,906 To projekt dla całego społeczeństwa. 731 00:37:20,990 --> 00:37:24,451 Jeśli tego nie zrobimy, nic innego nie ma znaczenia. 732 00:37:24,535 --> 00:37:25,995 Gdybym miał na to wpływ, 733 00:37:26,078 --> 00:37:30,958 u władzy na świecie byłoby więcej młodych ludzi. 734 00:37:31,041 --> 00:37:33,752 Przepraszam. Dużo mówiłam. 735 00:37:33,836 --> 00:37:35,963 - O to nam chodziło. - To dobrze. 736 00:37:36,046 --> 00:37:37,631 Lepiej niż żebym ja mówił. 737 00:37:37,715 --> 00:37:41,760 Jak jest się w towarzystwie premierki, należy dać jej mówić więcej. 738 00:37:42,469 --> 00:37:43,429 Masz rodzinę? 739 00:37:43,512 --> 00:37:45,889 Mam męża i małe dziecko. 740 00:37:45,973 --> 00:37:47,683 Ile lat ma pani dziecko? 741 00:37:47,766 --> 00:37:49,810 Moja córka ma trzy i pół roku. 742 00:37:49,893 --> 00:37:51,145 - Wspaniale. - Tak. 743 00:37:51,228 --> 00:37:52,938 Podobno była pani piekarką. 744 00:37:53,022 --> 00:37:55,065 - Co? - Na studiach. Czy to prawda? 745 00:37:55,149 --> 00:37:56,650 - Byłam… - W piekarni? 746 00:37:56,734 --> 00:37:58,944 …zatrudniona w piekarni pewnego lata. 747 00:37:59,778 --> 00:38:02,156 Jak miałam 15 lat. Nie jestem piekarką. 748 00:38:02,239 --> 00:38:04,199 Dlatego chciałeś mnie poznać. 749 00:38:04,283 --> 00:38:06,160 - Bym coś upiekła. - Wydało się! 750 00:38:06,243 --> 00:38:08,746 Słyszałem, że robi ciastka. Oszukano mnie. 751 00:38:10,372 --> 00:38:11,957 Czas na rozpustę. 752 00:38:12,041 --> 00:38:16,420 Idziemy do jednej z najlepszych fińskich restauracji w Helsinkach. 753 00:38:16,503 --> 00:38:21,133 Nazywa się Savoy. Działa od 1937 roku, 754 00:38:21,216 --> 00:38:25,429 a Kenneth zabiera mnie na spotkanie z szefową kuchni, Heleną Puolakką, 755 00:38:25,512 --> 00:38:28,140 która ma dla nas coś wyjątkowego. 756 00:38:29,016 --> 00:38:31,060 Mamy forszmak. 757 00:38:32,269 --> 00:38:35,189 To najbardziej tradycyjne danie w Savoy. 758 00:38:35,272 --> 00:38:39,068 To danie z siekanego śledzia, składa się głównie z mięsa 759 00:38:39,151 --> 00:38:40,736 i jest podawane na ciepło. 760 00:38:40,819 --> 00:38:43,197 Nigdy tego nie jadłem. Brzmi jak jidysz. 761 00:38:43,280 --> 00:38:44,365 - Tak. - Serio? 762 00:38:44,448 --> 00:38:46,200 Tak. To znaczy „przystawka”. 763 00:38:46,283 --> 00:38:48,952 Tak. Gdy zaczynałam tu pracować, 764 00:38:49,036 --> 00:38:51,163 nasi stali klienci prosili, 765 00:38:51,246 --> 00:38:54,500 żebym nie usuwała forszmaka z menu. 766 00:38:54,583 --> 00:38:56,710 „Musi być dokładnie taki, jak był”. 767 00:38:56,794 --> 00:38:58,379 To flagowe danie Savoy. 768 00:38:58,462 --> 00:39:03,634 Oryginalny przepis na forszmak pochodzi od feldmarszałka Mannerheima, 769 00:39:03,717 --> 00:39:07,346 ważnej postaci w fińskiej historii. 770 00:39:07,429 --> 00:39:11,266 Był głównym dowódcą wojskowym, a później prezydentem. 771 00:39:12,017 --> 00:39:15,521 Jeśli taki człowiek prosi o swoje ulubione danie, 772 00:39:16,480 --> 00:39:17,481 trzeba je zrobić. 773 00:39:18,023 --> 00:39:21,110 Wymyśliłam, żeby zrobić pielmieni z forszmakiem. 774 00:39:21,860 --> 00:39:24,780 To bardziej elegancki sposób jego podania. 775 00:39:25,697 --> 00:39:28,242 Farsz jest z tradycyjnego dania… 776 00:39:28,325 --> 00:39:29,576 Tak, z forszmaku. 777 00:39:29,660 --> 00:39:31,120 Podajesz go po swojemu. 778 00:39:31,203 --> 00:39:32,121 Tak. 779 00:39:32,204 --> 00:39:34,456 Ale bajer. 780 00:39:34,540 --> 00:39:35,666 Bon appétit. 781 00:39:35,749 --> 00:39:37,000 Jakie to piękne. 782 00:39:42,714 --> 00:39:45,426 - Co sądzisz? - Niesamowite. 783 00:39:45,509 --> 00:39:47,928 Najpierw poczułem śledzia. 784 00:39:48,011 --> 00:39:53,475 Octowy, marynowany smak zmieszany z duszoną wołowiną. 785 00:39:53,559 --> 00:39:58,188 To było tak pyszne, że ślinię się, gdy o tym mówię. 786 00:39:59,148 --> 00:40:01,191 To efekt specjalny. 787 00:40:01,275 --> 00:40:05,404 Tak. Ciekawe, że najpierw czuć smak śledzia. 788 00:40:05,487 --> 00:40:07,781 A zaraz po nim swojskie mięso. 789 00:40:07,865 --> 00:40:10,451 Jakby się jadło wiele dań za jednym razem. 790 00:40:11,618 --> 00:40:12,744 Kenneth, patrz. 791 00:40:12,828 --> 00:40:13,829 Siekany śledź. 792 00:40:13,912 --> 00:40:15,664 Niesamowite, prawda? Proste. 793 00:40:16,290 --> 00:40:18,375 Ale dzięki tobie - odpicowane. 794 00:40:19,918 --> 00:40:23,213 Wyglądasz na zadowolonego. Cieszy mnie to. 795 00:40:23,297 --> 00:40:24,756 Dziękujemy, szefowo. 796 00:40:24,840 --> 00:40:28,051 Mają tam stół, przy którym siadywał Mannerheim. Możemy… 797 00:40:28,135 --> 00:40:29,553 - Jego stolik? - Tak. 798 00:40:30,512 --> 00:40:33,265 Piękna restauracja. Patrzcie na ten widok. 799 00:40:33,849 --> 00:40:36,185 A oto marszałek. 800 00:40:37,060 --> 00:40:37,978 I jego telefon. 801 00:40:38,645 --> 00:40:39,646 - Naprawdę? - No. 802 00:40:40,898 --> 00:40:42,107 Dzwoni. 803 00:40:43,066 --> 00:40:44,067 Halo? Mannerheim. 804 00:40:46,278 --> 00:40:47,821 Nie, jem forszmak. 805 00:40:48,780 --> 00:40:49,615 Mogą zaczekać. 806 00:40:57,289 --> 00:40:59,500 OK Google, zadzwoń do Brada. 807 00:41:00,834 --> 00:41:02,211 - To on! - Cześć. 808 00:41:02,294 --> 00:41:03,545 - Spójrzcie! - Co tam? 809 00:41:03,629 --> 00:41:04,755 Przystojniaku! 810 00:41:05,547 --> 00:41:07,549 - W porządku? - Dobra peruka. 811 00:41:07,633 --> 00:41:09,885 Dobrze cię widzieć. Gdzie jesteś? 812 00:41:09,968 --> 00:41:11,053 W Helsinkach. 813 00:41:13,764 --> 00:41:15,098 To tam, gdzie… 814 00:41:15,182 --> 00:41:17,392 - Tam, gdzie są wampiry? - Nie. 815 00:41:17,476 --> 00:41:20,729 - Wampiry są z Helsinek? - Myślisz o Van Helsingu 816 00:41:20,812 --> 00:41:22,189 z filmów o Drakuli. 817 00:41:22,272 --> 00:41:24,274 Helsinki są w Finlandii. 818 00:41:25,234 --> 00:41:27,611 Podobno jest tam niesamowicie. 819 00:41:27,694 --> 00:41:29,446 Nikt nie wygląda jak ty. 820 00:41:30,614 --> 00:41:32,824 Słyszę to dziś po raz trzeci. 821 00:41:33,742 --> 00:41:38,205 - Ani jak ja. To prawda. - Wyglądamy, jakby niewiele nam zostało. 822 00:41:40,249 --> 00:41:45,712 Poznałem tutaj najsłodszego gościa na świecie. 823 00:41:45,796 --> 00:41:49,049 Zabrał mnie do lasu na grzyby. 824 00:41:49,716 --> 00:41:50,884 Powiem ci, Phil… 825 00:41:50,968 --> 00:41:52,886 - Tak? - Tak to się robi. 826 00:41:53,470 --> 00:41:56,473 Zabierają cię na grzyby, a zanim się zorientujesz… 827 00:41:57,432 --> 00:41:59,685 - Sam jesteś grzybem. - Jak jedzenie? 828 00:41:59,768 --> 00:42:02,229 - Widzisz to? - Co tam masz, bliny? 829 00:42:02,312 --> 00:42:03,855 Rany! Ciastka? 830 00:42:03,939 --> 00:42:08,735 Piękne wypieki, najlepsze na świecie bułeczki cynamonowe. 831 00:42:08,819 --> 00:42:09,861 Brad… 832 00:42:09,945 --> 00:42:11,113 - Dobre? - Litości. 833 00:42:11,780 --> 00:42:13,615 Można tu dla nich przyjechać. 834 00:42:13,699 --> 00:42:16,994 Wiesz, że gdy dzwonię do wielkich ludzi, takich jak ty… 835 00:42:17,077 --> 00:42:18,203 - Tak. - Proszę 836 00:42:19,037 --> 00:42:20,080 o żart dla Maxa. 837 00:42:20,163 --> 00:42:23,250 - Dobrze. - Znasz żart, który spodobałby się Maxowi? 838 00:42:24,585 --> 00:42:27,087 Wiesz, że uwielbiałem Maxa. 839 00:42:27,170 --> 00:42:28,880 Zawsze chciałem takiego ojca. 840 00:42:28,964 --> 00:42:31,174 Poznałeś mojego tatę. Był trochę… 841 00:42:32,301 --> 00:42:36,680 Mam więc dowcip na cześć Maxa. 842 00:42:36,763 --> 00:42:41,018 Dwóch strażaków *** się w zadymionym pokoju. 843 00:42:41,852 --> 00:42:43,687 Rozumiesz? I… 844 00:42:43,770 --> 00:42:45,314 - Zróbmy cięcie. - Halo? 845 00:42:45,397 --> 00:42:46,273 No dobrze. 846 00:42:46,356 --> 00:42:49,151 - Nie chcesz poznać końcówki? - Masz coś innego? 847 00:42:50,819 --> 00:42:51,737 Tak. 848 00:42:51,820 --> 00:42:55,198 Dwóch *** bije się o ***. 849 00:42:56,033 --> 00:42:57,117 I… No dobrze. 850 00:42:58,410 --> 00:42:59,411 Chyba wystarczy. 851 00:43:00,329 --> 00:43:01,496 Jasne. 852 00:43:01,580 --> 00:43:04,041 Dzwonią z działu kadr. 853 00:43:04,124 --> 00:43:04,958 Oczywiście. 854 00:43:05,042 --> 00:43:06,835 Oto mój dowcip. 855 00:43:06,918 --> 00:43:07,878 Kocham cię. 856 00:43:07,961 --> 00:43:11,632 Ten dowcip jest na cześć ojca Phila, Maxa, którego uwielbiałem. 857 00:43:11,715 --> 00:43:15,469 Trzy Żydówki siedzą na ławce w parku 858 00:43:15,552 --> 00:43:19,056 i rozmawiają o tym, jakich mają wspaniałych synów. 859 00:43:19,139 --> 00:43:20,891 Pierwsza Żydówka mówi: 860 00:43:20,974 --> 00:43:26,438 „Mój syn jest najlepszy! Dostaję od niego kwiaty na każdy szabat!”. 861 00:43:26,521 --> 00:43:27,856 Druga na to: 862 00:43:27,939 --> 00:43:30,192 „Muszę wam powiedzieć, że mój syn… 863 00:43:31,777 --> 00:43:36,823 jest najlepszy, bo dzwoni do mnie trzy razy w tygodniu”. 864 00:43:36,907 --> 00:43:38,492 A trzecia Żydówka mówi: 865 00:43:38,575 --> 00:43:41,244 „Słuchajcie, mój syn jest najlepszy. 866 00:43:41,328 --> 00:43:44,790 Chodzi na terapię pięć dni w tygodniu 867 00:43:44,873 --> 00:43:47,501 i opowiada tylko o mnie”. 868 00:43:52,005 --> 00:43:53,924 To tak boleśnie prawdziwe. 869 00:43:56,468 --> 00:43:58,136 Kocham cię, Philly. 870 00:43:58,220 --> 00:43:59,846 Która jest u was godzina? 871 00:43:59,930 --> 00:44:03,850 W Helsinkach jest 8 rano, a w Los Angeles jest poprzedni wieczór. 872 00:44:03,934 --> 00:44:05,185 - Tak, 22. - Właśnie. 873 00:44:05,268 --> 00:44:06,978 Żona jest już w łóżku i robi… 874 00:44:09,690 --> 00:44:12,025 - Wiem. - Duch Dona Ricklesa. 875 00:44:12,526 --> 00:44:13,610 Zawsze śmieszne. 876 00:44:13,694 --> 00:44:16,029 - Jest obok ciebie? - Tak. 877 00:44:16,113 --> 00:44:17,864 - Phil pozdrawia. - Cześć. 878 00:44:17,948 --> 00:44:19,783 Chodź tutaj. 879 00:44:23,495 --> 00:44:26,039 Chodź tu, Issy, on ma dużo pieniędzy. 880 00:44:26,873 --> 00:44:29,876 Spójrz na Phila. To dzięki niemu masz pierścionek. 881 00:44:29,960 --> 00:44:30,919 Przywitaj się. 882 00:44:31,545 --> 00:44:35,215 Patrzcie, jaka piękna! Cześć, Issy! 883 00:44:35,298 --> 00:44:38,927 Czy ona nie jest wspa… Niesamowita, prawda? 884 00:44:39,010 --> 00:44:41,012 Zjedzmy razem kolację. 885 00:44:41,096 --> 00:44:43,348 Wiesz co? Ona bywa marudna. 886 00:44:43,432 --> 00:44:44,766 Nie mówię do ciebie. 887 00:44:48,186 --> 00:44:49,479 Znowu ci się udało! 888 00:44:53,608 --> 00:44:55,777 - Dobrze. Szalom! - Kocham cię. 889 00:44:55,861 --> 00:44:57,195 - Pa. - Szalom. 890 00:44:59,114 --> 00:45:00,532 Moi zabawni przyjaciele. 891 00:45:03,160 --> 00:45:05,620 Nasz ostatni przystanek to barbecue. 892 00:45:06,204 --> 00:45:07,122 W Helsinkach. 893 00:45:07,706 --> 00:45:12,794 Współwłaściciel B-Smokery, Karri Niinivaara, obiecuje pyszności. 894 00:45:12,878 --> 00:45:13,712 Cześć. 895 00:45:18,300 --> 00:45:22,220 Oto moi nowi przyjaciele: Sara, Kenneth, Sam i Kim. 896 00:45:22,304 --> 00:45:24,639 Fantastycznie się z nimi bawiłem. 897 00:45:24,723 --> 00:45:26,308 - Pijesz gin? - Tak. 898 00:45:26,391 --> 00:45:28,894 I to bardzo dobry gin. 899 00:45:28,977 --> 00:45:30,812 - Jak tam? - Dobrze cię widzieć. 900 00:45:30,896 --> 00:45:33,398 - Ciebie też. - Uspokójcie się tam. 901 00:45:34,941 --> 00:45:37,569 Za moich nowych przyjaciół, za Helsinki 902 00:45:37,652 --> 00:45:41,239 i za wspaniałe chwile, które z wami spędziłem. 903 00:45:41,323 --> 00:45:42,699 Dziękujemy. 904 00:45:42,783 --> 00:45:44,326 Dzięki, że przyszliście. 905 00:45:44,409 --> 00:45:45,702 Miło cię tu gościć. 906 00:45:46,787 --> 00:45:47,871 Miło być gościem. 907 00:45:47,954 --> 00:45:49,915 - No proszę. - Patrzcie. 908 00:45:50,665 --> 00:45:51,917 Kiszonki. 909 00:45:52,501 --> 00:45:53,668 To dopiero grill. 910 00:45:53,752 --> 00:45:56,671 Co za żeberka. Co za mostek. 911 00:45:56,755 --> 00:46:00,175 Gdybym nie był w Helsinkach z przyjaciółmi z Helsinek, 912 00:46:00,675 --> 00:46:04,513 przysiągłbym, że jestem na południu Stanów Zjednoczonych. 913 00:46:04,596 --> 00:46:05,680 Mamy piwo? 914 00:46:06,515 --> 00:46:09,226 Dzikus. Napił się ginu i już by chciał piwo. 915 00:46:09,309 --> 00:46:10,769 W końcu jestem Finem. 916 00:46:11,561 --> 00:46:13,563 Mostek jest niesamowity. Dziękuję. 917 00:46:15,440 --> 00:46:17,067 Jak wszystko. 918 00:46:18,527 --> 00:46:20,654 Fajnie, że mogliśmy się spotkać. 919 00:46:21,404 --> 00:46:24,407 Wasza ekipa jest wspaniała. Tworzycie dobry klimat. 920 00:46:24,491 --> 00:46:26,618 - Ta ekipa? - Tak! Świetna ekipa! 921 00:46:28,703 --> 00:46:31,873 Brawa dla ekipy. Tego jeszcze nie było. 922 00:46:31,957 --> 00:46:33,583 Sarze już nie polewamy. 923 00:46:35,502 --> 00:46:38,421 Potem, chyba specjalnie dla mnie, podali pastrami. 924 00:46:38,505 --> 00:46:39,339 Rany! 925 00:46:39,422 --> 00:46:41,550 To rozumiem. 926 00:46:41,633 --> 00:46:43,176 Podoba mi się to „B”. 927 00:46:43,260 --> 00:46:45,262 - Wypalone „B”? - Tak! 928 00:46:45,345 --> 00:46:46,972 Wybrałaś swój kawałek. 929 00:46:47,055 --> 00:46:48,765 - Dobra. - Robi się poważnie. 930 00:46:48,849 --> 00:46:50,934 Robi się poważnie. 931 00:46:53,061 --> 00:46:55,146 Fajnie, że jest lekko pikantne. 932 00:46:55,230 --> 00:46:56,064 Tak. 933 00:46:56,147 --> 00:46:58,191 Musztarda i kiszonki są świetne. 934 00:46:58,275 --> 00:47:00,902 Zwykle zamiast ogórków byłaby tu kapusta. 935 00:47:00,986 --> 00:47:02,571 I sos rosyjski. Pycha. 936 00:47:02,654 --> 00:47:04,698 Właśnie to kocham w tym kraju. 937 00:47:04,781 --> 00:47:07,117 Reuben jest inny niż w Nowym Jorku… 938 00:47:07,200 --> 00:47:10,287 - Nie musi być taki sam. - …ale ma coś w sobie. 939 00:47:11,246 --> 00:47:13,081 Nie spodziewałem się tego. 940 00:47:13,164 --> 00:47:17,294 Ugościli mnie w stylu „Masz tu coś z twojego kraju”. 941 00:47:17,794 --> 00:47:19,629 Jak mogę im się odwdzięczyć? 942 00:47:20,463 --> 00:47:22,465 Nie wiem. Znam tylko jeden sposób. 943 00:47:23,383 --> 00:47:24,801 Czas na deser. 944 00:47:24,885 --> 00:47:27,929 To danie zostało opracowane na Brooklynie 945 00:47:28,013 --> 00:47:29,639 - sto lat temu… - Serio? 946 00:47:29,723 --> 00:47:32,642 …przez żydowskich imigrantów z Niemiec. 947 00:47:33,685 --> 00:47:34,853 Podczas mieszania… 948 00:47:34,936 --> 00:47:36,521 Podoba mi się ten dźwięk. 949 00:47:37,230 --> 00:47:38,440 …wlewam wodę sodową. 950 00:47:39,608 --> 00:47:40,692 Widzicie? 951 00:47:40,775 --> 00:47:43,153 - Rany. - Dzięki niej powstaje piana. 952 00:47:43,236 --> 00:47:45,196 - Wasza kolej. - Ale super. 953 00:47:45,280 --> 00:47:46,823 Tak, mieszaj i dolewaj. 954 00:47:48,867 --> 00:47:49,910 Świetna sztuczka. 955 00:47:52,203 --> 00:47:53,747 Wznieśmy fiński toast. 956 00:47:54,748 --> 00:47:55,582 Dobra. 957 00:47:56,207 --> 00:47:58,376 Kippis. 958 00:48:00,211 --> 00:48:01,046 Pycha. 959 00:48:02,130 --> 00:48:04,299 - Lekki. - Niskokaloryczny koktajl. 960 00:48:04,382 --> 00:48:06,343 - Właśnie! - Dobry, nie? 961 00:48:08,261 --> 00:48:11,139 Fajnie, że mogę pokazać wam smak z mojego domu. 962 00:48:11,222 --> 00:48:13,683 Dzięki, że się nim z nami podzieliłeś. 963 00:48:14,434 --> 00:48:19,606 Czytałem, że Finowie to najszczęśliwsi ludzie na świecie, 964 00:48:19,689 --> 00:48:23,318 ale tego nie okazują. Nieczęsto się śmieją, 965 00:48:23,401 --> 00:48:26,655 więc bywa, że trudno nawiązać z nimi kontakt. 966 00:48:26,738 --> 00:48:28,907 To wszystko bzdury. 967 00:48:29,824 --> 00:48:34,037 Ludzie, których spotkałem w tym cudownym mieście, 968 00:48:34,120 --> 00:48:36,456 byli bardzo mili i gościnni. 969 00:48:37,457 --> 00:48:40,460 Być może ich wrażliwość i troska 970 00:48:40,543 --> 00:48:42,879 o otaczający ich świat 971 00:48:42,963 --> 00:48:46,007 są sekretem ich szczęścia. 972 00:48:47,092 --> 00:48:51,888 Jak przyjedziesz następnym razem, będziemy już mieli ten deser w menu. 973 00:48:53,223 --> 00:48:55,433 - Powiem: a nie mówiłem! - Pozwę cię! 974 00:48:55,517 --> 00:48:56,685 Może tak być. 975 00:48:57,936 --> 00:49:02,065 OK Google, przetłumacz to na fiński. 976 00:49:03,066 --> 00:49:04,985 „Finlandio, dziękuję, 977 00:49:05,068 --> 00:49:08,613 że byłaś dla mnie taka ciepła i gościnna. 978 00:49:08,697 --> 00:49:11,574 Świetnie się tu bawiłem. Było wspaniale. 979 00:49:12,367 --> 00:49:13,201 Dziękuję”. 980 00:49:25,338 --> 00:49:27,173 - Na zdrowie! - Zdrowie. 981 00:49:31,928 --> 00:49:34,931 Niech ktoś, niech ktoś 982 00:49:35,557 --> 00:49:38,268 Niech ktoś, niech ktoś 983 00:49:39,185 --> 00:49:41,646 Niech ktoś, niech ktoś 984 00:49:41,730 --> 00:49:42,772 Ktokolwiek 985 00:49:42,856 --> 00:49:45,316 Niech ktoś, niech ktoś 986 00:49:45,400 --> 00:49:46,401 Ktokolwiek 987 00:49:46,484 --> 00:49:48,862 Niech ktoś, niech ktoś 988 00:49:48,945 --> 00:49:49,988 Ktokolwiek 989 00:49:50,071 --> 00:49:52,532 Niech ktoś, niech ktoś 990 00:49:52,615 --> 00:49:53,575 Ktokolwiek 991 00:49:53,658 --> 00:49:56,077 Niech ktoś, niech ktoś 992 00:49:56,161 --> 00:49:57,203 Ktokolwiek 993 00:49:57,287 --> 00:50:00,290 Niech ktoś, niech ktoś 994 00:50:00,373 --> 00:50:02,625 Czy może ktoś 995 00:50:03,334 --> 00:50:06,337 Ktoś nakarmić Phila? 996 00:50:06,963 --> 00:50:10,258 Proszę, niech ktoś 997 00:50:10,341 --> 00:50:13,303 Ktoś nakarmi Phila 998 00:50:13,386 --> 00:50:17,307 Nakarmi Phila w mig 999 00:50:18,600 --> 00:50:20,727 Napisy: Zofia Sław