1 00:00:15,640 --> 00:00:19,120 W wieczór poprzedzający Święto Dziękczynienia 1999 roku 2 00:00:19,120 --> 00:00:21,560 zrobiłem coś naprawdę prymitywnego. 3 00:00:21,560 --> 00:00:23,680 Komuś, kto na to nie zasłużył. 4 00:00:25,680 --> 00:00:29,760 Pozwoliłem, by mój gniew przerodził się we wściekłość. 5 00:00:31,800 --> 00:00:34,520 Ale nie jestem już tą samą osobą. 6 00:00:37,400 --> 00:00:44,200 W USA SKAZANI MORDERCY ODSIADUJĄ ZWYKLE 60% WYROKU 7 00:00:45,400 --> 00:00:49,160 OSADZENI MUSZĄ WYRAZIĆ SKRUCHĘ I UDOWODNIĆ, ŻE SIĘ ZMIENILI, 8 00:00:49,160 --> 00:00:51,760 JEŚLI CHCĄ UZYSKAĆ ZWOLNIENIE WARUNKOWE 9 00:00:53,080 --> 00:00:58,080 OTO HISTORIA SKAZANEGO NUMER 31472 10 00:00:59,960 --> 00:01:04,320 Od prawie 24 lat jestem zmuszony przeżywać tę noc na nowo. 11 00:01:05,280 --> 00:01:10,120 Naprawdę nie wiem, co mnie wtedy do tego popchnęło, 12 00:01:10,120 --> 00:01:13,240 ale powinienem zostać zwolniony przedterminowo. 13 00:01:13,240 --> 00:01:18,960 Nie mam już w sobie takich pokładów agresji jak kiedyś. 14 00:01:23,360 --> 00:01:25,640 Wszyscy możemy być niebezpieczni. 15 00:01:26,160 --> 00:01:28,440 Ludzie nazywają cię potworem. 16 00:01:29,560 --> 00:01:31,960 Nie twierdzę, że jestem niewinny. 17 00:01:31,960 --> 00:01:34,360 Właśnie zabiłem kogoś z zimną krwią. 18 00:01:34,360 --> 00:01:37,600 WYZNANIA MORDERCÓW 19 00:01:40,120 --> 00:01:44,320 GDYBY BYŁO INACZEJ 20 00:01:54,440 --> 00:01:57,800 {\an8}Dorastając, zastanawiałam się jak wyglądałoby moje życie, 21 00:01:57,800 --> 00:01:59,400 {\an8}gdyby mój tata nadal żył. 22 00:02:00,560 --> 00:02:03,120 I jak wszystko by się potoczyło. 23 00:02:11,520 --> 00:02:13,000 Zabieraj tę kamerę. 24 00:02:21,000 --> 00:02:25,920 Byłby osobą, na którą mogłabym liczyć w każdej sytuacji. 25 00:02:26,760 --> 00:02:30,120 {\an8}Czuję, że gdyby żył, bylibyśmy najlepszymi przyjaciółmi. 26 00:02:34,760 --> 00:02:37,960 Nic nie usprawiedliwia tego, co zrobił Michael Highley. 27 00:02:39,240 --> 00:02:43,680 Bez względu na to, czy spowodowały to narkotyki czy choroba psychiczna. 28 00:02:43,680 --> 00:02:47,280 Nie ma usprawiedliwienia dla zabójstwa mojego ojca. 29 00:03:01,080 --> 00:03:03,160 {\an8}WIĘZIENIE STANOWE W MONTANIE 30 00:03:03,160 --> 00:03:08,760 {\an8}Odkąd zamknęli mnie prawie ćwierć wieku temu, 31 00:03:08,760 --> 00:03:11,880 dużo nad sobą myślę. 32 00:03:13,920 --> 00:03:18,000 I nadal nie rozumiem, dlaczego wtedy tak zareagowałem. 33 00:03:19,920 --> 00:03:21,480 Założę mikrofon. 34 00:03:31,440 --> 00:03:36,480 W ROKU 2000 SĄD STANU MONTANA SKAZAŁ HIGHLEYA NA 60 LAT WIĘZIENIA 35 00:03:36,480 --> 00:03:40,240 ZA ŚMIERTELNE DŹGNIĘCIE 33-LETNIEGO PAULA HARRISA 36 00:03:42,720 --> 00:03:47,360 Kiedy myślę o tamtym dniu, targają mną najróżniejsze emocje. 37 00:03:48,880 --> 00:03:51,200 Nie zamierzałem tego zrobić. 38 00:03:51,800 --> 00:03:54,480 Moje życie mogło być o niebo lepsze. 39 00:04:08,560 --> 00:04:12,160 Dorastałem na południowych przedmieściach Chicago 40 00:04:12,160 --> 00:04:18,240 i mieszkałem z matką, babcią, dziadkiem 41 00:04:18,240 --> 00:04:20,800 i dwójką rodzeństwa. 42 00:04:25,240 --> 00:04:30,000 O ojcu wiedziałem tylko tyle, że służył w piechocie morskiej. 43 00:04:30,000 --> 00:04:32,840 A jedyne związane z nim wspomnienie 44 00:04:32,840 --> 00:04:37,680 to widok jego samochodu odjeżdżającego z podwórka. 45 00:04:41,640 --> 00:04:45,480 Zacząłem pić w wieku siedmiu czy ośmiu lat. 46 00:04:45,480 --> 00:04:50,200 Jeden z moich kumpli należał do miejscowego gangu. 47 00:04:50,200 --> 00:04:53,840 Zawsze pojawiał się z kolegami, 48 00:04:53,840 --> 00:04:57,640 mając przy sobie zgrzewki piwa i butelki whisky. 49 00:04:57,640 --> 00:04:58,560 I... 50 00:05:00,720 --> 00:05:05,760 zanim ukończyłem dziewiąty rok życia, byłem już alkoholikiem. 51 00:05:07,400 --> 00:05:13,400 Stan odurzenia tłumił moją konsternację 52 00:05:14,360 --> 00:05:16,840 i gniew. 53 00:05:16,840 --> 00:05:21,120 Pomagał mi też ukryć... 54 00:05:22,600 --> 00:05:26,880 pewne intymne szczegóły, z którymi nie chciałem się zmierzyć. 55 00:05:31,760 --> 00:05:37,560 W CHICAGO HIGHLEY JUŻ JAKO DZIECKO NALEŻAŁ DO MIEJSCOWYCH GANGÓW ULICZNYCH 56 00:05:40,320 --> 00:05:44,560 Próbowałem wpasować się do grupy 57 00:05:45,280 --> 00:05:50,760 i mieć wokół siebie ludzi, których mógłbym nazwać przyjaciółmi. 58 00:05:50,760 --> 00:05:54,200 Doświadczałem dużo przemocy. 59 00:05:54,200 --> 00:05:59,880 Byłem nerwusem i nosiłem w sobie dużo gniewu. 60 00:06:00,400 --> 00:06:03,800 Gdy ktoś mnie wkurzył, zaczynałem go bić. 61 00:06:03,800 --> 00:06:07,680 Okładałem ludzi pięściami, kopałem, waliłem ich z główki. 62 00:06:07,680 --> 00:06:12,080 W ten sposób udowadniałem chłopakom, że byłem jednym z nich. 63 00:06:25,960 --> 00:06:29,040 W 1985 ROKU MATKA HIGHLEYA PONOWNIE WYSZŁA ZA MĄŻ 64 00:06:29,040 --> 00:06:31,840 I RODZINA PRZENIOSŁA SIĘ DO MIASTA MISSOULA 65 00:06:36,040 --> 00:06:37,880 Po przeprowadzce do Montany 66 00:06:37,880 --> 00:06:40,680 miałem pracować dla ojczyma, 67 00:06:40,680 --> 00:06:42,560 ale mi za to nie płacił. 68 00:06:42,560 --> 00:06:48,800 Postanowiłem więc odkuć się, kradnąc strzelby. 69 00:06:48,800 --> 00:06:55,240 Znałem gości, którzy chcieli je kupić, płacąc gotówką albo dragami. 70 00:06:56,520 --> 00:06:59,680 Ale niektóre osoby, z którymi robiłem interesy, 71 00:06:59,680 --> 00:07:02,800 oddały strzelby na policję. 72 00:07:03,320 --> 00:07:06,000 Zostałem aresztowany 73 00:07:07,000 --> 00:07:10,320 i to był początek mojego... 74 00:07:12,280 --> 00:07:13,480 życia za kratkami. 75 00:07:17,320 --> 00:07:21,800 POMIĘDZY 15. A 29. ROKIEM ŻYCIA HIGHLEY REGULARNIE TRAFIAŁ DO WIĘZIENIA 76 00:07:21,800 --> 00:07:25,680 ZA NADUŻYWANIE SUBSTANCJI I NARUSZANIE WARUNKÓW ZWOLNIENIA 77 00:07:28,680 --> 00:07:33,200 Więzienie nie było dla mnie żadnym pouczającym doświadczeniem 78 00:07:33,200 --> 00:07:39,160 i nawet za kratkami ciągle się upijałem. 79 00:07:44,040 --> 00:07:48,400 W 1999 ROKU HIGHLEY WYSZEDŁ NA ZWOLNIENIE WARUNKOWE 80 00:07:48,400 --> 00:07:53,440 WARUNKI ZWOLNIENIA OBEJMOWAŁY ZAKAZ PICIA ALKOHOLU I ODWIEDZANIA BARÓW 81 00:07:56,680 --> 00:07:58,440 Gdy wyszedłem z więzienia, 82 00:07:58,440 --> 00:08:05,440 stłumiłem uczucia do tego stopnia, że nie musiałem się z nimi mierzyć. 83 00:08:05,440 --> 00:08:11,080 Głowę zaprzątało mi wyłącznie to, skąd wziąć następną zgrzewkę piwa 84 00:08:11,080 --> 00:08:14,600 czy kolejną działkę. 85 00:08:15,600 --> 00:08:19,040 Pomyślałem, że nikt nie będzie mi mówił, co mam robić. 86 00:08:19,040 --> 00:08:23,360 Więc wciąż piłem i ćpałem. 87 00:08:24,320 --> 00:08:28,720 To nie było niestety właściwe nastawienie. 88 00:08:28,720 --> 00:08:32,440 Stawałem się przez to jeszcze bardziej wybuchowy. 89 00:08:37,120 --> 00:08:40,600 PRZEZ CZTERY MIESIĄCE PO WYJŚCIU NA WOLNOŚĆ 90 00:08:40,600 --> 00:08:44,600 HIGHLEY NIEUSTANNIE PIŁ I REGULARNIE ODWIEDZAŁ MIEJSCOWE BARY 91 00:08:48,720 --> 00:08:52,920 W wieczór poprzedzający Święto Dziękczynienia 1999 roku 92 00:08:52,920 --> 00:08:55,640 pojechałem do baru rowerem. 93 00:08:55,640 --> 00:08:59,080 Wniosłem go do środka i postawiłem w kącie. 94 00:08:59,720 --> 00:09:02,080 Stary znajomy, pan Harris, 95 00:09:02,080 --> 00:09:05,520 zgodził się mieć na niego oko. 96 00:09:05,520 --> 00:09:09,640 Powiedziałem mu, że będę przy stole bilardowym. 97 00:09:10,280 --> 00:09:15,280 I to był początek feralnej nocy. 98 00:09:20,960 --> 00:09:24,280 Jeden z barmanów podszedł do mnie 99 00:09:24,280 --> 00:09:29,280 i oskarżył o to, że razem z innymi kolesiami 100 00:09:29,280 --> 00:09:35,320 poprzedniej nocy lub dwie noce wcześniej wszedłem za bar 101 00:09:36,440 --> 00:09:40,320 i zabrałem kasę z pojemnika na napiwki. 102 00:09:43,040 --> 00:09:46,640 Czułem, jak narasta we mnie gniew. 103 00:09:46,640 --> 00:09:50,960 Jeśli chcesz mnie o coś oskarżyć, upewnij się najpierw, że to zrobiłem. 104 00:09:54,440 --> 00:10:00,280 Nie byłem jeszcze rozwścieczony, ale dużo nie brakowało. 105 00:10:04,120 --> 00:10:09,000 Nie wiem dokładnie, ile czasu minęło, 106 00:10:09,000 --> 00:10:14,240 ale barman w końcu mnie zawołał i przeprosił. 107 00:10:14,240 --> 00:10:19,160 Osoba, która wzięła pieniądze, przyznała się do tego. 108 00:10:19,160 --> 00:10:21,480 OTWARTE 109 00:10:21,480 --> 00:10:27,040 A ja myślałem tylko o tym, że niesłusznie mnie oskarżono. 110 00:10:31,600 --> 00:10:33,400 Dalej piłem. 111 00:10:35,240 --> 00:10:36,600 Rozpamiętywałem to. 112 00:10:40,040 --> 00:10:44,360 Gdy podniosłem wzrok, zauważyłem, że rower zniknął. 113 00:10:44,360 --> 00:10:50,240 Zaczęło się we mnie kotłować. 114 00:10:53,880 --> 00:10:57,200 Zapytałem pana Harrisa, gdzie jest rower. 115 00:10:57,800 --> 00:11:00,400 I klepnąłem go w ramię. 116 00:11:00,400 --> 00:11:03,600 Odwrócił się, spojrzał na mnie i powiedział: 117 00:11:03,600 --> 00:11:07,560 „Nawet gdybym wiedział, i tak bym ci nie powiedział”. 118 00:11:07,560 --> 00:11:08,720 I... 119 00:11:10,080 --> 00:11:11,920 To tyle. 120 00:11:11,920 --> 00:11:18,160 Mój gniew przerodził się w furię. 121 00:11:22,120 --> 00:11:27,600 Pamiętam tylko, jak barman krzyknął: „Rozwiążcie to na zewnątrz”. 122 00:11:29,480 --> 00:11:34,680 Pan Harris wyszedł z baru i przeszedł przez ulicę. 123 00:11:36,720 --> 00:11:42,080 Jak tylko się do mnie zbliżył, dźgnąłem go trzy razy. 124 00:11:48,160 --> 00:11:52,520 HIGHLEY NATYCHMIAST UCIEKŁ Z MIEJSCA PRZESTĘPSTWA 125 00:11:52,520 --> 00:11:56,960 GDY PRZYJECHAŁO POGOTOWIE, PAUL HARRIS JUŻ NIE ŻYŁ 126 00:12:01,320 --> 00:12:06,840 Nadal nie rozumiem, co mnie do tego popchnęło. 127 00:12:07,440 --> 00:12:12,160 Nie mam zielonego pojęcia, co się działo w mojej głowie. 128 00:12:16,000 --> 00:12:19,120 NASTĘPNEGO DNIA HIGHLEY ZOSTAŁ ARESZTOWANY 129 00:12:19,120 --> 00:12:22,000 I OSKARŻONY O MORDERSTWO PIERWSZEGO STOPNIA 130 00:12:30,240 --> 00:12:34,080 {\an8}CHICAGO HEIGHTS W STANIE ILLINOIS 131 00:12:34,080 --> 00:12:37,120 {\an8}Michael przez całe życie miał pewien zwyczaj. 132 00:12:37,920 --> 00:12:39,760 Gdy wpadał w złość, 133 00:12:39,760 --> 00:12:45,080 robił różne rzeczy bez pomyślunku. 134 00:12:47,320 --> 00:12:48,920 Nie mogłam tego pojąć. 135 00:12:51,520 --> 00:12:54,560 Mam na imię Carol i jestem matką Michaela Highleya. 136 00:13:02,480 --> 00:13:05,560 Gdy Michael był młodszy, cały czas pił. 137 00:13:06,080 --> 00:13:08,280 Brał też narkotyki, 138 00:13:08,280 --> 00:13:10,400 ale nie wiedziałam o tym, 139 00:13:10,400 --> 00:13:12,360 bo nie robił tego w domu. 140 00:13:12,360 --> 00:13:15,560 {\an8}Gdy wracałam do domu, jadł grzecznie kolację, 141 00:13:15,560 --> 00:13:19,840 a potem pytał, czy może iść pobawić się z kolegami. 142 00:13:21,760 --> 00:13:26,200 A tak naprawdę chodził do dilera. 143 00:13:27,720 --> 00:13:32,520 Gdy wpadał w kłopoty, albo walczył, albo uciekał. 144 00:13:33,080 --> 00:13:37,200 Pewnego razu jakiś diler gonił go aż do samego domu. 145 00:13:38,360 --> 00:13:42,240 Michael był mu pewien winien pieniądze. 146 00:13:42,240 --> 00:13:45,840 Syn wpadł do domu, wziął strzelbę siostry, kaliber 5,6, 147 00:13:45,840 --> 00:13:49,520 wystawił ją przez okno i postrzelił faceta. 148 00:13:53,920 --> 00:13:59,360 DILER PRZEŻYŁ, ALE PRZECIW HIGHLEYOWI WNIESIONO OSKARŻENIE 149 00:14:00,400 --> 00:14:03,320 HIGHLEY UNIKNĄŁ ODSIADKI, GDY W 1985 ROKU 150 00:14:03,320 --> 00:14:07,760 CAROL PRZENIOSŁA SIĘ Z RODZINĄ Z CHICAGO DO MONTANY 151 00:14:09,960 --> 00:14:13,080 Myślałam, że jeśli wyrwę go z tego środowiska, 152 00:14:13,080 --> 00:14:15,160 wszystko się jakoś ułoży. 153 00:14:16,680 --> 00:14:20,760 Ale najwyraźniej bez względu na to, co mówiliśmy i robiliśmy, 154 00:14:20,760 --> 00:14:24,760 nic do niego nie trafiało. 155 00:14:24,760 --> 00:14:27,920 Wchodziło jednym uchem i wychodziło drugim. 156 00:14:28,640 --> 00:14:30,800 Jeśli chodzi o jego napady złości, 157 00:14:30,800 --> 00:14:35,800 poszłam z nim do lekarza, by ustalić przyczynę. 158 00:14:36,520 --> 00:14:40,840 Lekarze próbowali go zdiagnozować, ale nie wiedzieli, co się dzieje. 159 00:14:40,840 --> 00:14:42,880 Dlatego wciąż powtarzałam synowi: 160 00:14:43,840 --> 00:14:47,880 „Zanim coś zrobisz, pomyśl chwilę. Odwróć się na pięcie i odejdź”. 161 00:14:48,520 --> 00:14:50,240 Ale nie słuchał, 162 00:14:50,240 --> 00:14:54,320 dlatego doszło do incydentu z nożem. 163 00:14:58,160 --> 00:15:02,400 WKRÓTCE PO ZADŹGANIU PAULA HARRISA 164 00:15:02,400 --> 00:15:06,920 POLICJA PRZYJECHAŁA DO DOMU CAROL, BY ARESZTOWAĆ HIGHLEYA 165 00:15:09,440 --> 00:15:13,120 Gdy dowiedziałam się o śmierci osoby, którą Michael dźgnął, 166 00:15:13,120 --> 00:15:17,040 pomyślałam, że tym razem nie uda mi się go z tego wyciągnąć. 167 00:15:19,400 --> 00:15:21,480 Nie wiem, czemu się tak wściekł. 168 00:15:22,520 --> 00:15:24,680 Chyba nigdy nie utkwiło mu w głowie, 169 00:15:24,680 --> 00:15:28,800 że należy przemyśleć swoje czyny i ich konsekwencje. 170 00:15:41,480 --> 00:15:45,760 {\an8}MISSOULA W STANIE MONTANA 171 00:15:47,960 --> 00:15:52,200 HIGHLEY PRZYZNAŁ SIĘ DO MORDERSTWA PAULA HARRISA 172 00:15:52,200 --> 00:15:58,120 10 SIERPNIA 2000 ROKU STAWIŁ SIĘ W SĄDZIE NA OGŁOSZENIE WYROKU 173 00:16:05,920 --> 00:16:08,840 Sprawy, które prowadzimy, zawsze są tragiczne. 174 00:16:10,840 --> 00:16:14,240 {\an8}Istnieją inne sposoby na rozwiązywanie sporów. 175 00:16:14,240 --> 00:16:17,000 {\an8}Ale niestety jedna osoba zginęła. 176 00:16:20,240 --> 00:16:23,680 Jestem John W. Larson, sędzia okręgowy w Montanie. 177 00:16:23,680 --> 00:16:26,360 Prowadziłem sprawę Michaela Highleya. 178 00:16:29,720 --> 00:16:32,800 W CIĄGU SZEŚCIU LAT POPRZEDZAJĄCYCH ZBRODNIĘ 179 00:16:32,800 --> 00:16:36,320 HIGHLEY WIELOKROTNIE TRAFIAŁ PRZED OBLICZE SĘDZIEGO LARSONA 180 00:16:45,640 --> 00:16:50,880 POMIMO WCZEŚNIEJSZYCH OSKARŻEŃ O KRADZIEŻ, POSIADANIE BRONI 181 00:16:50,880 --> 00:16:55,560 I NARUSZANIE WARUNKÓW ZWOLNIENIA, HIGHLEY UNIKAŁ POWROTU DO WIĘZIENIA 182 00:16:56,480 --> 00:17:00,360 RÓWNOŚĆ 183 00:17:00,360 --> 00:17:02,840 Więzienie to zwykle ostateczność. 184 00:17:02,840 --> 00:17:05,960 Musimy dawać ludziom szansę na zmianę swojego życia. 185 00:17:05,960 --> 00:17:09,680 {\an8}Nie pakujemy ich za kratki z powodu byle wykroczenia. 186 00:17:09,680 --> 00:17:14,160 Highley otrzymał mnóstwo szans. Nie możemy dawać mu ich w nieskończoność. 187 00:17:16,440 --> 00:17:20,280 Miał wystarczająco dużo okazji, by zmienić swoje życie. 188 00:17:20,280 --> 00:17:22,720 Wykazywał jednak skłonność do przemocy. 189 00:17:24,080 --> 00:17:26,680 I w końcu kogoś zadźgał. 190 00:17:27,200 --> 00:17:32,640 A w takim przypadku należy chronić pozostałych obywateli. 191 00:17:32,640 --> 00:17:35,080 SPRAWIEDLIWOŚĆ 192 00:17:35,800 --> 00:17:40,840 10 SIERPNIA 2000 ROKU SĘDZIA LARSON SKAZAŁ HIGHLEYA 193 00:17:40,840 --> 00:17:45,880 NA KARĘ 60 LAT WIĘZIENIA ZA MORDERSTWO PAULA HARRISA 194 00:17:48,280 --> 00:17:51,800 Wyrok w jego sprawie uważam za stosowny. 195 00:17:51,800 --> 00:17:56,120 Był surowy, ale nie przesadny. 196 00:17:56,120 --> 00:17:58,880 Przewidywał możliwość resocjalizacji. 197 00:17:58,880 --> 00:18:03,120 WOLNOŚĆ – RÓWNOŚĆ – SPRAWIEDLIWOŚĆ 198 00:18:03,840 --> 00:18:06,120 WYROK ZAWIERAŁ KLAUZULĘ, 199 00:18:06,120 --> 00:18:10,640 ŻE PO 15 LATACH HIGHLEY MOŻE STARAĆ SIĘ O ZWOLNIENIE WARUNKOWE 200 00:18:13,000 --> 00:18:16,320 Zwolnienie warunkowe mogło być rozpatrzone tylko wtedy, 201 00:18:16,320 --> 00:18:22,200 gdyby podjął leczenie uzależnienia i przeszedł rehabilitację psychiatryczną. 202 00:18:23,680 --> 00:18:27,680 Highley powinien więc wykorzystać pobyt w więzieniu, 203 00:18:27,680 --> 00:18:30,440 aby dokonać zmian w swoim życiu. 204 00:18:43,600 --> 00:18:49,440 HIGHLEY SPĘDZIŁ W WIĘZIENIU 24 LATA 205 00:18:52,480 --> 00:18:57,160 Pierwsze lata w więzieniu były dla mnie bardzo trudne. 206 00:18:58,120 --> 00:18:59,480 Wyłączyłem się. 207 00:19:00,240 --> 00:19:03,440 Nie chciałem myśleć o tym, dlaczego tu trafiłem. 208 00:19:03,960 --> 00:19:08,240 Tak upłynęło mi kilka pierwszych lat odsiadki. 209 00:19:09,800 --> 00:19:12,680 Doszedłem jednak do punktu, 210 00:19:12,680 --> 00:19:17,440 w którym próbowałem dokonać zmian w swoim życiu. 211 00:19:18,200 --> 00:19:21,920 A słuchając osób homoseksualnych, 212 00:19:23,240 --> 00:19:27,200 które tłumaczyły mi, że w międzyczasie świat się zmienił 213 00:19:27,200 --> 00:19:30,440 i że jest w nim dużo więcej akceptacji, 214 00:19:30,440 --> 00:19:35,080 w 2016 roku ujawniłem się jako osoba transpłciowa. 215 00:19:37,080 --> 00:19:40,040 Nigdy więcej nie oglądałam się za siebie. 216 00:19:42,160 --> 00:19:48,760 Dzięki temu ruszyłam z miejsca, w którym znajdowałam się w 1999 roku. 217 00:19:52,120 --> 00:19:56,040 18 LAT PO WYROKU ZA MORDERSTWO PAULA HARRISA 218 00:19:56,040 --> 00:19:59,280 HIGHLEY ROZPOCZĄŁ PROCES TRANZYCJI 219 00:19:59,280 --> 00:20:03,560 TERAZ UŻYWA ZAIMKÓW ONA/JEJ 220 00:20:03,560 --> 00:20:09,880 I NOWEGO IMIENIA EZDETH 221 00:20:13,000 --> 00:20:16,080 Powinnam była zmierzyć się z tym dawno temu. 222 00:20:17,600 --> 00:20:20,320 Ale pewien człowiek musiał umrzeć, 223 00:20:20,840 --> 00:20:25,840 a ja trafić do więzienia na praktycznie resztę swojego życia, 224 00:20:25,840 --> 00:20:29,720 bym zdała sobie sprawę, że moja postawa wobec świata 225 00:20:31,320 --> 00:20:33,920 nie była właściwa. 226 00:20:35,480 --> 00:20:41,760 Przeanalizowałam wszystko, co do tej pory zrobiłam. 227 00:20:42,280 --> 00:20:43,840 Pomogło mi to... 228 00:20:45,760 --> 00:20:51,680 zrozumieć, że nie powinnam była wstydzić się swojej tożsamości. 229 00:21:05,040 --> 00:21:09,960 W bardzo młodym wieku zaczęłam nosić damskie ciuchy. 230 00:21:09,960 --> 00:21:13,240 Mniej więcej w czasie, gdy zostawił nas ojciec. 231 00:21:15,160 --> 00:21:20,120 Wszelkimi sposobami próbowałam to stłumić, bo... 232 00:21:22,440 --> 00:21:28,000 transpłciowość w tamtych czasach 233 00:21:28,000 --> 00:21:32,000 w ogóle nie była akceptowana społecznie. 234 00:21:32,960 --> 00:21:38,800 Kilka razy przyłapano mnie w damskiej bieliźnie, 235 00:21:38,800 --> 00:21:41,200 gdy chodziłam do gimnazjum. 236 00:21:45,240 --> 00:21:51,200 Chłopcy w szatni zauważyli, że mam na sobie damskie body. 237 00:21:53,040 --> 00:21:57,760 Spuścili mi spodenki do kostek i... 238 00:21:58,640 --> 00:22:03,880 nabijali się ze mnie... 239 00:22:07,400 --> 00:22:10,280 To było dla mnie traumatyczne przeżycie. 240 00:22:15,520 --> 00:22:21,160 Próbowałam wpasować się w męski świat, mimo że w środku czułam się inna. 241 00:22:21,680 --> 00:22:23,600 Źle to znosiłam. 242 00:22:25,480 --> 00:22:29,680 Radziłam sobie z tym, uciekając w alkohol. 243 00:22:29,680 --> 00:22:33,040 Faszerowałam się lekami, by o tym nie myśleć. 244 00:22:33,040 --> 00:22:36,920 Odurzenie pomagało mi uporać się 245 00:22:36,920 --> 00:22:40,760 z olbrzymim uczuciem przygnębienia. 246 00:22:42,600 --> 00:22:46,960 A więc ciągle piłam, byłam na haju 247 00:22:46,960 --> 00:22:50,440 i stosowałam dużo przemocy. 248 00:22:55,280 --> 00:22:58,000 Odkąd ujawniłam się jako osoba transpłciowa, 249 00:22:58,000 --> 00:23:00,560 w końcu czuję się szczęśliwa. 250 00:23:04,160 --> 00:23:08,480 HIGHLEY KWALIFIKOWAŁA SIĘ DO ZWOLNIENIA WARUNKOWEGO W 2011 ROKU 251 00:23:08,480 --> 00:23:13,560 JUŻ SZEŚĆ RAZY ODRZUCANO JEJ WNIOSEK O ZWOLNIENIE WARUNKOWE 252 00:23:14,640 --> 00:23:16,600 RANCZO WIĘZIENIA STANOWEGO 253 00:23:16,600 --> 00:23:19,000 Staram się o zwolnienie warunkowe, 254 00:23:19,000 --> 00:23:22,120 bo moje pragnienie resocjalizacji 255 00:23:22,120 --> 00:23:26,960 jest bardzo silne, 256 00:23:26,960 --> 00:23:32,320 odkąd postanowiłam pogodzić się z tym, kim jestem. 257 00:23:38,400 --> 00:23:41,480 Teraz nazywam się Ezdeth Antinua Highley. 258 00:23:41,480 --> 00:23:43,640 Możecie mnie lubić albo nie. 259 00:23:43,640 --> 00:23:46,080 To ja ze sobą żyję, nie wy. 260 00:23:48,600 --> 00:23:54,280 WIĘZIENIE STANOWE W MONTANIE 261 00:23:57,560 --> 00:24:01,560 {\an8}BILLINGS W STANIE MONTANA 262 00:24:12,400 --> 00:24:16,960 W 2022 ROKU WŁADZE POINFORMOWAŁY RODZINĘ PAULA HARRISA 263 00:24:16,960 --> 00:24:19,200 O ZMIANIE IMIENIA HIGHLEY 264 00:24:19,200 --> 00:24:24,080 NIE POWIEDZIANO IM JEDNAK, ŻE TO CZĘŚĆ JEJ PROCESU TRANZYCJI 265 00:24:28,680 --> 00:24:32,840 Powiadomiono nas, że Michael Highley chce zmienić swoje imię. 266 00:24:32,840 --> 00:24:36,680 Powiedzieli nam, jak będzie brzmiało. 267 00:24:37,480 --> 00:24:40,840 Jakaś kobieta przeliterowała mi je przez telefon. 268 00:24:41,360 --> 00:24:46,720 Nowe imię: E-Z-D-E-T-H, brzmiało jak „łatwa śmierć”. 269 00:24:47,800 --> 00:24:49,040 Byłam w szoku. 270 00:24:49,040 --> 00:24:54,920 {\an8}Przybranie takiego imienia to jak policzek dla rodziny ofiary. 271 00:24:55,520 --> 00:24:57,600 Gdy nam w końcu powiedziano, 272 00:24:57,600 --> 00:25:01,800 że Highley chce poddać się w więzieniu procesowi tranzycji... 273 00:25:02,560 --> 00:25:03,760 Sama nie wiem. 274 00:25:03,760 --> 00:25:07,000 To trudna sytuacja i niełatwo ją zrozumieć. 275 00:25:07,520 --> 00:25:10,120 Dla niego zapewne też. 276 00:25:10,840 --> 00:25:12,440 Pod względem emocjonalnym. 277 00:25:14,920 --> 00:25:19,040 LESLIE I JEJ RODZINA DALEJ UŻYWAJĄ IMIENIA I ZAIMKÓW 278 00:25:19,040 --> 00:25:22,920 ZWIĄZANYCH Z HIGHLEY W MOMENCIE ZABÓJSTWA PAULA 279 00:25:33,160 --> 00:25:36,120 Paul był przezabawny. Ciągle wycinał jakieś kawały. 280 00:25:37,760 --> 00:25:40,080 Zawsze musieliśmy patrzeć mu na ręce, 281 00:25:40,080 --> 00:25:43,160 żeby swoimi błazenadami nie wpakował nas w kłopoty. 282 00:25:43,960 --> 00:25:46,040 Miło spędzało się z nim czas. 283 00:25:46,040 --> 00:25:47,200 Był dobrym bratem. 284 00:25:49,680 --> 00:25:52,360 Pod koniec lat 90. Paul mieszkał w Missouli. 285 00:25:52,360 --> 00:25:57,840 W 1997 roku poznał swoją dziewczynę Tracy. 286 00:25:57,840 --> 00:26:01,040 A wkrótce na świat przyszły bliźniaczki. 287 00:26:01,040 --> 00:26:03,560 Urodziły się w 1999 roku. 288 00:26:06,200 --> 00:26:09,720 Strasznie się cieszył, że zostanie ojcem. 289 00:26:12,240 --> 00:26:13,880 A więc to bardzo przykre, 290 00:26:14,800 --> 00:26:17,760 że odszedł i nie miał okazji pobyć tatą. 291 00:26:28,960 --> 00:26:34,320 Nie wiem, czemu Highley postanowił dźgnąć mojego brata. 292 00:26:34,320 --> 00:26:38,560 Ale wdali się w kłótnię o rower. 293 00:26:38,560 --> 00:26:41,680 Paul poprosił kolegę, by schował rower do bagażnika. 294 00:26:41,680 --> 00:26:45,520 Pomyślał, że będzie zabawnie, gdy Highley zacznie go szukać. 295 00:26:45,520 --> 00:26:49,320 To był zwykły żart, który się nie udał. 296 00:26:49,320 --> 00:26:52,240 Highley musi mieć poważne problemy z agresją, 297 00:26:52,240 --> 00:26:55,200 skoro postanawia zadźgać kogoś 298 00:26:56,480 --> 00:26:59,160 z powodu roweru, którego nawet nie skradziono. 299 00:27:08,680 --> 00:27:11,920 Highley wielokrotnie ubiegał się o zwolnienie warunkowe, 300 00:27:12,880 --> 00:27:15,160 ale osoba, która odebrała komuś życie, 301 00:27:15,160 --> 00:27:18,840 powinna spędzić resztę życia w więzieniu. 302 00:27:19,720 --> 00:27:23,400 Podczas ostatniej rozprawy o zwolnienie warunkowe 303 00:27:23,400 --> 00:27:26,800 Highley stwierdził, że czuje się kobietą, 304 00:27:26,800 --> 00:27:31,440 i że być może ten fakt był przyczyną jego wybuchowości. 305 00:27:32,000 --> 00:27:33,760 Nie wiem, co o tym myśleć. 306 00:27:34,360 --> 00:27:38,800 Współczuję ludziom, którzy się z tym zmagają. 307 00:27:40,240 --> 00:27:42,360 Ale on popełnił brutalne zabójstwo 308 00:27:42,360 --> 00:27:45,680 i nie wymaże tego, zmieniając swoje imię. 309 00:28:01,920 --> 00:28:06,120 {\an8}UNIWERSYTET STANOWY W MONTANIE 310 00:28:09,160 --> 00:28:11,880 Na zachowanie Ezdeth wpłynęło wiele czynników, 311 00:28:11,880 --> 00:28:13,760 nie tylko tożsamość płciowa. 312 00:28:15,640 --> 00:28:19,480 Choć rzuca ona światło na pewne rzeczy, przez które przechodziła, 313 00:28:19,480 --> 00:28:21,880 i problemy, z którymi się zmagała. 314 00:28:21,880 --> 00:28:25,160 Większość osób z zaburzeniami tożsamości płciowej 315 00:28:25,160 --> 00:28:26,800 nie morduje jednak innych. 316 00:28:32,080 --> 00:28:36,120 Jestem Laura Kirsch, psycholog sądowy w Montanie. 317 00:28:36,120 --> 00:28:39,640 Wystawiam opinie o stanie zdrowia psychicznego oskarżonych 318 00:28:39,640 --> 00:28:42,280 dla wymiaru sprawiedliwości w Montanie. 319 00:28:46,000 --> 00:28:49,720 LAURA KIRSCH PRZYJRZAŁA SIĘ SPRAWIE HIGHLEY 320 00:28:49,720 --> 00:28:53,600 I JEJ OKOLICZNOŚCIOM ŻYCIOWYM PRZED ARESZTOWANIEM 321 00:28:56,000 --> 00:28:59,600 Analiza ludzkiego zachowania jest niezwykle trudna. 322 00:28:59,600 --> 00:29:05,680 {\an8}Składa się na nią interakcja bardzo wielu różnych czynników 323 00:29:05,680 --> 00:29:10,640 wynikających z indywidualności człowieka i okoliczności zewnętrznych. 324 00:29:10,640 --> 00:29:15,440 Do czynników, które sterowały zachowaniem Ezdeth w tamtym czasie, 325 00:29:15,440 --> 00:29:19,880 należały: gniew, substancje psychoaktywne 326 00:29:20,760 --> 00:29:22,920 i aspołeczne cechy osobowości. 327 00:29:22,920 --> 00:29:27,000 Czy któreś z nich wynikały z kwestii tożsamości płciowej? Pewnie tak. 328 00:29:27,000 --> 00:29:31,040 Ale bezpośrednie powiązanie morderstwa z kwestią tożsamości płciowej 329 00:29:31,040 --> 00:29:34,360 jest po prostu niemożliwe. 330 00:29:37,280 --> 00:29:40,000 Opierając się na dostarczonych mi informacjach, 331 00:29:40,000 --> 00:29:45,480 wnioskuję, że jej dzieciństwo było dość antyspołeczne i przestępcze. 332 00:29:45,480 --> 00:29:49,880 Jeśli mamy osobę, która od samego początku 333 00:29:49,880 --> 00:29:54,080 nie przejawia dużej zdolności regulacji emocji 334 00:29:54,080 --> 00:29:59,800 i dorasta w środowisku, które nie zapewnia jej wsparcia, 335 00:29:59,800 --> 00:30:02,960 z pewnością może prowadzić to do stosowania przemocy 336 00:30:02,960 --> 00:30:06,760 w celu rozwiązywania problemów lub wyrażania siebie. 337 00:30:07,440 --> 00:30:11,920 {\an8}Nie jest to jednak usprawiedliwieniem dla jej zachowania. 338 00:30:11,920 --> 00:30:13,400 {\an8}UNIWERSYTET CORNELLA 339 00:30:30,080 --> 00:30:34,840 Jako osoba transpłciowa w końcu czuję się szczęśliwa. 340 00:30:35,440 --> 00:30:41,240 Dosłownie jakbym była na nieziemskim haju. 341 00:30:42,480 --> 00:30:48,440 To, co skłoniło mnie do zmierzenia się z moim problemami, 342 00:30:48,440 --> 00:30:52,160 było wspomnienie o satysfakcji 343 00:30:52,160 --> 00:30:55,600 i wolności, jaką czułam, 344 00:30:55,600 --> 00:31:00,400 gdy wkładałam w piwnicy sukienkę i szpilki. 345 00:31:00,920 --> 00:31:06,200 Przestało mnie obchodzić, co myślą inni. 346 00:31:06,720 --> 00:31:10,080 Ale pewien człowiek musiał umrzeć, 347 00:31:10,080 --> 00:31:15,160 a ja trafić do więzienia na praktycznie resztę swojego życia, 348 00:31:15,160 --> 00:31:19,120 bym zdała sobie sprawę, że moja postawa wobec świata 349 00:31:20,640 --> 00:31:23,320 nie była właściwa. 350 00:31:23,320 --> 00:31:25,880 Moje życie mogło być o niebo lepsze. 351 00:31:32,640 --> 00:31:37,360 Jedną z cech charakterystycznych osobowości antyspołecznej 352 00:31:37,360 --> 00:31:40,600 jest egocentryzm i skupianie się na sobie. 353 00:31:40,600 --> 00:31:45,520 W całym materiale uderzyło mnie to, że Ezdeth jest bardzo skupiona na sobie. 354 00:31:45,520 --> 00:31:47,320 A więc wiele jej zachowań 355 00:31:47,320 --> 00:31:50,760 mogło wynikać z aspołecznych cech osobowości. 356 00:31:50,760 --> 00:31:54,360 To nadzwyczajne, jak bardzo koncentruje się na sobie, 357 00:31:54,360 --> 00:31:58,600 a jak mało na ofierze i jej rodzinie. 358 00:32:08,000 --> 00:32:12,560 Gdyby chciała zwiększyć swoje szanse na zwolnienie warunkowe, 359 00:32:12,560 --> 00:32:16,520 musiałaby wyrazić szczerą skruchę za to, co zrobiła. 360 00:32:17,280 --> 00:32:21,680 A więc częścią procesu, przez który właśnie przechodzi, 361 00:32:21,680 --> 00:32:26,800 powinna być refleksja nad wpływem swojego zachowania 362 00:32:26,800 --> 00:32:31,480 na rodzinę Paula i jego młode córki, 363 00:32:31,480 --> 00:32:35,520 które napotkały poważne problemy, dorastając bez ojca. 364 00:32:35,520 --> 00:32:41,040 Z tego, co widziałam i słyszałam, nie wynika jasno, że Ezdeth to dostrzega 365 00:32:41,040 --> 00:32:45,720 czy też rozumie, w jakim stopniu odpowiada za trudne dzieciństwo córek. 366 00:33:00,360 --> 00:33:04,560 {\an8}BILLINGS W STANIE MONTANA 367 00:33:19,720 --> 00:33:22,480 Mam tu kilka zdjęć mojego brata, Paula Harrisa. 368 00:33:22,480 --> 00:33:23,400 {\an8}TWARDZIEL!! 369 00:33:23,400 --> 00:33:27,000 {\an8}Niektórych moja siostrzenica Madison nigdy nie widziała. 370 00:33:32,360 --> 00:33:35,960 Gdy Paul zmarł, nie wiedzieliśmy, co będzie z dziewczynkami. 371 00:33:35,960 --> 00:33:38,680 Byłam samotną matką pięciolatka 372 00:33:38,680 --> 00:33:43,760 i nie byłam pewna, czy poradziłabym sobie z trójką dzieci 373 00:33:43,760 --> 00:33:45,200 jako samotna matka. 374 00:33:45,200 --> 00:33:48,760 Teraz myślę, że powinnam była spróbować. 375 00:33:53,400 --> 00:33:58,640 PO ŚMIERCI PAULA HARRISA JEGO DZIEWCZYNA SOBIE NIE RADZIŁA 376 00:33:58,640 --> 00:34:03,120 ICH DWIE CÓRECZKI W WIEKU NIEMOWLĘCYM ZNALAZŁY SIĘ POD OPIEKĄ PAŃSTWA 377 00:34:03,120 --> 00:34:06,800 PÓŹNIEJ WSPARCIE ZAPEWNILI IM CZŁONKOWIE RODZINY 378 00:34:11,040 --> 00:34:14,360 To chyba pierwsze wasze zdjęcie, jakie widziałam. 379 00:34:14,360 --> 00:34:17,800 Zobacz, jakie jesteście malutkie. Potrafisz was rozpoznać? 380 00:34:17,800 --> 00:34:20,640 To Brianna, bo ma ciemne włosy. 381 00:34:21,560 --> 00:34:25,280 Po śmierci taty mama pojawiała się i znikała, 382 00:34:25,280 --> 00:34:30,840 a ja i moja siostra bliźniaczka spędziłyśmy wiele lat w domach opieki. 383 00:34:31,360 --> 00:34:33,160 Przez to, co zrobił Highley, 384 00:34:33,160 --> 00:34:39,040 {\an8}dorastałam otoczona narkotykami, nadużyciami i zaniedbaniami. 385 00:34:39,680 --> 00:34:44,400 Pamiętam, że dałabym wtedy wszystko, by mieć normalną rodzinę. 386 00:34:45,640 --> 00:34:51,000 Złości mnie, że nie miałyśmy na to szansy 387 00:34:51,000 --> 00:34:53,080 z powodu czyjegoś wyboru. 388 00:34:54,440 --> 00:34:56,800 Czuję, że gdyby tata żył, 389 00:34:58,080 --> 00:34:59,920 sprawy potoczyłyby się inaczej. 390 00:35:09,440 --> 00:35:14,440 Ale jestem wdzięczna za rodzinę, którą mamy, 391 00:35:14,440 --> 00:35:18,320 i za to, że postanowiła nam pomóc, bo... 392 00:35:20,080 --> 00:35:24,240 pomimo tego, co przeszłyśmy jako dzieci... 393 00:35:26,640 --> 00:35:28,560 całkiem dobrze sobie radzimy. 394 00:35:39,600 --> 00:35:43,040 Nie ma dla mnie znaczenia, czy Michael Highley się zmienił, 395 00:35:43,560 --> 00:35:47,320 czy cierpiał na chorobę psychiczną albo był narkomanem. 396 00:35:48,240 --> 00:35:51,680 Nie ma usprawiedliwienia dla zabójstwa mojego ojca. 397 00:35:55,360 --> 00:36:00,640 MADDIE PRZEMAWIAŁA NA KILKU POSIEDZENIACH W SPRAWIE ZWOLNIENIA WARUNKOWEGO HIGHLEY 398 00:36:03,360 --> 00:36:05,480 Nie dali mi dużo czasu na wypowiedź. 399 00:36:05,480 --> 00:36:10,280 Zapytali, dlaczego moim zdaniem nie powinien być wypuszczony wcześniej. 400 00:36:11,200 --> 00:36:17,320 A ja powiedziałam tylko: „Bo zabrał ojca mojej rodzinie”. 401 00:36:18,160 --> 00:36:22,400 Uważam, że powinien odsiedzieć wyrok, który otrzymał za morderstwo. 402 00:36:23,480 --> 00:36:27,840 Również w przyszłości będę starać się o to, 403 00:36:27,840 --> 00:36:30,040 by nie wypuszczono go wcześniej. 404 00:36:49,520 --> 00:36:53,560 {\an8}WATFORD CITY, DAKOTA PÓŁNOCNA 405 00:36:58,240 --> 00:36:59,760 To straszne uczucie. 406 00:37:00,320 --> 00:37:03,080 Gdy ktoś dzwoni i mówi, że twój syn nie żyje. 407 00:37:03,640 --> 00:37:06,600 Strata dziecka to największa obawa każdej matki. 408 00:37:10,440 --> 00:37:12,840 Ale wybaczyłam Highleyowi. 409 00:37:15,440 --> 00:37:18,240 {\an8}Nie możemy trzymać się negatywnych uczuć, 410 00:37:18,240 --> 00:37:21,240 {\an8}bo krzywdzą nas bardziej niż ktokolwiek inny. 411 00:37:27,360 --> 00:37:30,360 Mam na imię Cheryl i jestem matką Paula Harrisa. 412 00:37:36,160 --> 00:37:38,960 Stale zastanawiam się, co by było, 413 00:37:38,960 --> 00:37:41,400 gdyby Paul nie przeniósł tego roweru. 414 00:37:41,400 --> 00:37:42,920 Czy nadal by żył? 415 00:37:44,560 --> 00:37:46,800 Gdyby nie ten jeden drobny szczegół. 416 00:37:46,800 --> 00:37:49,200 Zawsze można dodać jakieś zmienne, 417 00:37:50,080 --> 00:37:54,320 by spróbować zrozumieć, co się wydarzyło. 418 00:37:54,320 --> 00:37:59,280 Brałam pod uwagę tysiące różnych opcji, ale to do niczego nie prowadzi. 419 00:38:00,360 --> 00:38:05,560 Nic, co powiem lub zrobię nie sprowadzi syna z powrotem. 420 00:38:06,400 --> 00:38:07,240 Nic. 421 00:38:11,600 --> 00:38:14,080 Postanowiłam więc wybaczyć sprawcy. 422 00:38:15,120 --> 00:38:19,200 Chciałam dać mu szansę na to, by mógł się zmienić. 423 00:38:22,640 --> 00:38:25,360 PODCZAS OGŁASZANIA WYROKU 424 00:38:25,360 --> 00:38:31,200 CHERYL POPROSIŁA O MOŻLIWOŚĆ WYPOWIEDZENIA SIĘ NA KORZYŚĆ HIGHLEY 425 00:38:34,200 --> 00:38:38,320 Poprosiłam o skrócenie wyroku Michaela. 426 00:38:38,320 --> 00:38:42,800 Nie chciałam go karać, zamykając w celi do końca życia. 427 00:38:43,880 --> 00:38:46,680 Pytałam, czy przejdzie jakieś szkolenie. 428 00:38:46,680 --> 00:38:51,720 Próbowałam doszukać się jakichś plusów jego pobytu w więzieniu. 429 00:38:51,720 --> 00:38:54,800 Myślałam, że mógłby chodzić na zajęcia, 430 00:38:56,160 --> 00:38:57,920 które by mu pomogły. 431 00:39:03,720 --> 00:39:06,360 Cieszę się, że Michael Highley się zmienia. 432 00:39:07,880 --> 00:39:10,200 Uczy się z przykrych doświadczeń. 433 00:39:12,120 --> 00:39:15,280 Ale stara się akceptować własną transpłciowość. 434 00:39:15,280 --> 00:39:18,040 To chyba dla niego trudne, 435 00:39:18,040 --> 00:39:22,240 bo musi przechodzić te zmiany, będąc w więzieniu. 436 00:39:22,240 --> 00:39:24,240 Mam nadzieję, że wkrótce wyjdzie 437 00:39:24,240 --> 00:39:27,400 i będzie wiódł życie, na które każdy z nas zasługuje. 438 00:39:27,400 --> 00:39:30,400 Życzę mu jak najlepiej, 439 00:39:31,280 --> 00:39:33,480 ale on też musi się postarać. 440 00:39:37,960 --> 00:39:44,920 WIĘZIENIE STANOWE W MONTANIE 441 00:39:45,720 --> 00:39:50,520 W ciągu ostatnich 13 lat 442 00:39:50,520 --> 00:39:53,600 próbowałam stać się lepszym człowiekiem, 443 00:39:53,600 --> 00:39:56,680 ale przede mną jeszcze dużo pracy nad sobą. 444 00:40:08,760 --> 00:40:11,840 Nie powinnam była umieszczać Paula 445 00:40:12,600 --> 00:40:14,800 w pozycji ofiary. 446 00:40:15,520 --> 00:40:21,400 Zawsze myślę o jego matce i dzieciach. 447 00:40:22,160 --> 00:40:27,800 Fakt, że jego mama mi wybaczyła, bardzo dużo dla mnie znaczy. 448 00:40:28,960 --> 00:40:32,880 Najwyraźniej jest niezwykle silną kobietą. 449 00:40:36,880 --> 00:40:39,520 CZTERY MIESIĄCE PO PIERWSZYM WYWIADZIE 450 00:40:39,520 --> 00:40:43,600 EZDETH HIGHLEY ZGODZIŁA SIĘ ODPOWIEDZIEĆ NA DALSZE PYTANIA 451 00:40:45,800 --> 00:40:48,680 Pogodzenie się z tym, co zrobiłam 452 00:40:49,600 --> 00:40:55,560 w Święto Dziękczynienia 1999 roku, zajęło mi bardzo dużo czasu. 453 00:40:57,040 --> 00:40:59,880 Ale nie jestem już tą samą osobą. 454 00:41:02,480 --> 00:41:06,960 Proces tranzycji pomógł mi nieustannie myśleć o resocjalizacji, 455 00:41:06,960 --> 00:41:10,840 bo to coś, do czego mogę dążyć. 456 00:41:12,480 --> 00:41:17,800 Jestem o krok od bycia osobą, którą zawsze chciałam być. 457 00:41:17,800 --> 00:41:21,000 Jestem kobietą uwięzioną w ciele mężczyzny. 458 00:41:21,000 --> 00:41:23,240 Nie jestem Michaelem Highleyem. 459 00:41:23,880 --> 00:41:25,760 Mam na imię Ezdeth. 460 00:41:31,320 --> 00:41:34,720 Highley wielokrotnie ubiegał się o zwolnienie warunkowe, 461 00:41:34,720 --> 00:41:37,080 ale osoba, która odebrała komuś życie, 462 00:41:37,080 --> 00:41:40,680 powinna spędzić resztę życia w więzieniu. 463 00:41:41,800 --> 00:41:45,000 Powiadomiono nas, że chce zmienić swoje imię. 464 00:41:45,000 --> 00:41:48,560 Jakaś kobieta przeliterowała mi je przez telefon. 465 00:41:48,560 --> 00:41:54,080 Nowe imię: E-Z-D-E-T-H brzmiało jak „łatwa śmierć”. 466 00:41:55,120 --> 00:41:56,320 Byłam w szoku. 467 00:41:56,320 --> 00:42:02,760 Przybranie takiego imienia to jak policzek dla rodziny ofiary. 468 00:42:07,560 --> 00:42:13,040 Przykro mi, że tak to widzi. 469 00:42:13,040 --> 00:42:17,840 Mam nadzieję, że będzie wystarczająco otwarta, 470 00:42:17,840 --> 00:42:20,480 by pozwolić mi udowodnić, 471 00:42:20,480 --> 00:42:27,520 że to imię nie miało być policzkiem dla kogokolwiek z jej rodziny. 472 00:42:27,520 --> 00:42:29,680 Wpadłam na to imię, 473 00:42:30,200 --> 00:42:35,280 bo tak nazywała się zmyślona postać w grze fabularnej, 474 00:42:35,280 --> 00:42:36,600 która... 475 00:42:39,280 --> 00:42:42,840 odznaczała się cenionymi przeze mnie cechami. 476 00:42:42,840 --> 00:42:49,600 Próbowała rozwiązywać problemy za pomocą komunikacji. 477 00:42:51,280 --> 00:42:53,840 I zawsze szukała równowagi. 478 00:42:53,840 --> 00:42:58,680 To imię ma coś znaczyć 479 00:42:59,240 --> 00:43:01,160 wyłącznie dla mnie. 480 00:43:10,480 --> 00:43:15,400 Z wszystkiego, co czytałam i widziałam o Ezdeth, 481 00:43:15,400 --> 00:43:20,080 wnioskuję, że wykazuje ona wiele aspołecznych cech osobowości. 482 00:43:20,080 --> 00:43:25,080 Jedną z cech charakterystycznych osobowości antyspołecznej 483 00:43:25,080 --> 00:43:28,960 jest egocentryzm i skupianie się na sobie. 484 00:43:30,640 --> 00:43:36,120 To nadzwyczajne, jak mało mówiła o ofierze i jej rodzinie. 485 00:43:36,120 --> 00:43:41,560 Z tego, co widziałam i słyszałam, nie wynika jasno, że Ezdeth to dostrzega 486 00:43:41,560 --> 00:43:47,440 czy też rozumie, w jakim stopniu wpłynęła na trudne dzieciństwo córek. 487 00:43:57,600 --> 00:44:00,360 Jak mam przeprosić kogoś 488 00:44:01,440 --> 00:44:05,200 za zabranie ukochanej osoby? 489 00:44:06,640 --> 00:44:08,640 Jak mam powiedzieć, że mi przykro? 490 00:44:09,640 --> 00:44:12,160 Może powinnam nauczyć się 491 00:44:12,160 --> 00:44:16,320 wymyślnych słów, które ludzie zaakceptują. 492 00:44:17,280 --> 00:44:21,440 Żałuję, że dziewczynki musiały dorastać bez ojca. 493 00:44:21,440 --> 00:44:26,760 Dla mnie liczą się jednak czyny, nie słowa. 494 00:44:26,760 --> 00:44:32,240 Dwadzieścia pięć lat temu byłam uzależnionym od alkoholu durniem. 495 00:44:32,240 --> 00:44:34,280 Wszystko kręciło się wokół mnie. 496 00:44:34,280 --> 00:44:36,680 Już nie jestem tą osobą. 497 00:44:37,960 --> 00:44:40,960 To nasze czyny muszą udowodnić, 498 00:44:40,960 --> 00:44:44,520 że czegoś się nauczyliśmy i że próbujemy się zmienić. 499 00:44:44,520 --> 00:44:47,040 Chciałabym, aby rodzina mojej ofiary 500 00:44:47,040 --> 00:44:52,520 odnalazła spokój po popełnionym przeze mnie okrucieństwie. 501 00:44:54,440 --> 00:44:59,200 Chciałabym też, aby kilku pozostałych członków mojej rodziny 502 00:44:59,200 --> 00:45:01,960 również odnalazło spokój po całym tym bagnie. 503 00:45:04,600 --> 00:45:07,960 A nie odnajdą go, póki ja go nie odnajdę. 504 00:45:09,000 --> 00:45:10,840 Robię, co mogę. 505 00:45:12,240 --> 00:45:14,680 I to chcę udowodnić swoimi czynami. 506 00:45:49,520 --> 00:45:52,440 {\an8}Napisy: Monika Bartz