1
00:00:03,046 --> 00:00:06,924
<i>Październik 1944 roku.
Północne Włochy.</i>

2
00:00:08,176 --> 00:00:11,262
<i>Kanadyjski szeregowy z próbnego
plutonu łowców czołgów</i>

3
00:00:11,721 --> 00:00:16,726
<i>mierzy się z niemieckim czołgiem
Panther, mając tylko granatnik PIAT.</i>

4
00:00:18,269 --> 00:00:22,523
<i>Wie, że strzał najlepiej
oddać z mniej niż 18 metrów.</i>

5
00:00:22,982 --> 00:00:24,859
To niezwykle przerażające przeżycie.

6
00:00:25,985 --> 00:00:30,448
Trzeba było stać praktycznie
przed czołgiem, by w niego trafić.

7
00:00:32,658 --> 00:00:36,704
<i>Żołnierz czeka, aż czołg znajdzie się
w odległości 10 metrów.</i>

8
00:00:38,956 --> 00:00:40,541
<i>Wtedy oddaje strzał.</i>

9
00:00:42,251 --> 00:00:44,170
<i>Dnia 6 czerwca 1944 roku</i>

10
00:00:44,629 --> 00:00:48,257
<i>wojska aliantów lądują w Normandii</i>

11
00:00:49,300 --> 00:00:51,052
<i>i otwierają front zachodni.</i>

12
00:00:53,930 --> 00:00:59,310
<i>Ale zagorzali wyznawcy nazizmu
walczą zaciekle o przetrwanie.</i>

13
00:01:04,982 --> 00:01:06,234
<i>W dniu D rozegrała się bitwa.</i>

14
00:01:08,778 --> 00:01:10,822
<i>Muszą wygrać wojnę.</i>

15
00:01:20,832 --> 00:01:24,001
<i>21 października 1944 roku.</i>

16
00:01:25,044 --> 00:01:27,296
<i>Rzeka Savio, północne Włochy.</i>

17
00:01:27,463 --> 00:01:28,464
137 DZIEŃ OD DNIA D

18
00:01:29,924 --> 00:01:35,471
<i>Żołnierze Seaforth Highlanders
of Canada uważnie przemierzają wodę.</i>

19
00:01:39,892 --> 00:01:44,147
<i>W chwili wejścia Seaforths
do wody panuje mrok</i>

20
00:01:44,605 --> 00:01:46,983
i pada ulewny deszcz,

21
00:01:47,441 --> 00:01:51,863
{\an8}a poziom wody w rzece Savio
zaczyna gwałtownie rosnąć.

22
00:01:53,781 --> 00:01:58,953
<i>Dowódca plutonu porucznik D.H.
McKay sprawdza odległy brzeg.</i>

23
00:02:00,580 --> 00:02:05,459
<i>Błoto i zimny prąd czynią
przeprawę nie lada wyzwaniem.</i>

24
00:02:06,502 --> 00:02:10,298
<i>Pod ostrzałem wroga
musi zlokalizować żołnierzy</i>

25
00:02:10,464 --> 00:02:13,718
<i>z Kanadyjskiego Pułku Lekkiej
Piechoty Księżniczki Patrycji</i>

26
00:02:13,885 --> 00:02:15,386
<i>będącego po drugiej stronie.</i>

27
00:02:18,222 --> 00:02:20,141
Pułk pokonał rzekę przed nimi.

28
00:02:20,308 --> 00:02:21,976
Jest mocno ostrzeliwany,

29
00:02:22,435 --> 00:02:26,272
a Seaforths nie wiedzą,
czy został pokonany.

30
00:02:29,483 --> 00:02:33,279
<i>Kanadyjczycy wylądowali
we Włoszech ponad rok wcześniej.</i>

31
00:02:33,446 --> 00:02:36,032
<i>Zaczęli działania na Sycylii
na długo przed dniem D.</i>

32
00:02:36,490 --> 00:02:41,037
Sycylia to czuły punkt Europy.

33
00:02:41,204 --> 00:02:44,707
Churchill przede wszystkim
nie chce najeżdżać Francji i Normandii

34
00:02:45,374 --> 00:02:46,626
w tym konkretnym czasie.

35
00:02:46,792 --> 00:02:48,836
Uważa, że zachodni
alianci nie są gotowi.

36
00:02:49,295 --> 00:02:52,089
{\an8}Stalin z Sowietami
wywiera jednak silne naciski,

37
00:02:52,256 --> 00:02:54,800
{\an8}by odciągnąć uwagę
od frontu wschodniego.

38
00:02:57,553 --> 00:02:59,889
<i>Ale postępy są bardzo powolne.</i>

39
00:03:00,973 --> 00:03:04,644
{\an8}Niemcy włączają włoskie terytorium

40
00:03:04,810 --> 00:03:06,354
do swojej linii obrony.

41
00:03:06,812 --> 00:03:11,192
Budują bunkry, rozciągają drut
i rozstawiają pola minowe.

42
00:03:12,818 --> 00:03:16,405
To niezwykle utrudnia aliantom

43
00:03:16,572 --> 00:03:19,992
przejście z dołu buta na północ.

44
00:03:20,159 --> 00:03:23,454
<i>Mimo starań wojsk
amerykańskich i Wspólnoty Narodów</i>

45
00:03:23,621 --> 00:03:26,749
<i>toczone są ciężkie walki,
a Niemcy po 15 miesiącach</i>

46
00:03:26,916 --> 00:03:30,378
<i>wciąż zajmują dużą część
północnych Włoch,</i>

47
00:03:30,544 --> 00:03:33,172
<i>w tym centrum przemysłowe.</i>

48
00:03:33,631 --> 00:03:39,178
<i>W październiku 1944 r. Kanadyjczycy
walczący wespół z Brytyjską 8 Armią</i>

49
00:03:39,345 --> 00:03:41,681
<i>wyłaniają się z Apeninów.</i>

50
00:03:42,723 --> 00:03:45,518
Góry stały się straszliwą barierą.
Roiły się od rzek.

51
00:03:46,727 --> 00:03:49,772
<i>Z zachodniego krańca
Morza Adriatyckiego...</i>

52
00:03:49,939 --> 00:03:53,567
Wygląda na to,
że wreszcie przedostaną się na równiny

53
00:03:53,734 --> 00:03:55,528
i przemieszczą do Bolonii.

54
00:03:55,695 --> 00:03:56,612
WŁOCHY

55
00:03:57,905 --> 00:04:00,950
<i>Liczne rzeki jednak wciąż
przecinają równinę,</i>

56
00:04:01,117 --> 00:04:03,703
<i>a wróg pozostaje nieugięty.</i>

57
00:04:04,161 --> 00:04:08,791
Niemcy wiedzą, że kanadyjski przełom

58
00:04:09,250 --> 00:04:13,337
oznacza ogromne zagrożenie
dla pozycji w północnych Włoszech.

59
00:04:13,796 --> 00:04:18,384
Sprowadzają zatem posiłki,
by zatrzymać Kanadyjczyków.

60
00:04:19,385 --> 00:04:21,679
<i>By wykorzystać
naturalne pozycje obronne,</i>

61
00:04:22,305 --> 00:04:25,099
<i>wycofują się na zachodni
brzeg rzeki Savio.</i>

62
00:04:34,900 --> 00:04:37,486
<i>Niemiecki Dziewiąty Pułk
Grenadierów Pancernych</i>

63
00:04:37,653 --> 00:04:41,782
<i>broni ośmiokilometrowego
sektora wzdłuż Savio,</i>

64
00:04:41,949 --> 00:04:43,868
<i>na północ od Ceseny.</i>

65
00:04:44,035 --> 00:04:47,955
<i>Dowódca drugiego batalionu,
kapitan Ekkehard Maurer,</i>

66
00:04:48,122 --> 00:04:51,208
<i>został tu przydzielony
w ramach szkolenia oficerskiego.</i>

67
00:04:51,375 --> 00:04:56,047
Kapitan Ekkehard Maurer
ma wówczas zaledwie 25 lat.

68
00:04:56,213 --> 00:04:58,716
Zaczął pracę zaledwie
kilka dni wcześniej.

69
00:04:58,883 --> 00:05:02,178
Chce trafić do korpusu oficerskiego.

70
00:05:02,345 --> 00:05:03,512
A w tej chwili

71
00:05:03,971 --> 00:05:06,807
jest rotacyjnie na linii frontu.

72
00:05:08,309 --> 00:05:12,021
<i>Maurer wie, że Kanadyjczycy
przekroczyli Savio,</i>

73
00:05:12,188 --> 00:05:15,900
<i>ale nie ma pojęcia, dokąd dotarli.</i>

74
00:05:17,735 --> 00:05:20,112
<i>Z wioski Pieve Sestina</i>

75
00:05:20,279 --> 00:05:24,200
<i>Maurer wyśle nad rzekę
ciężkie pojazdy pancerne,</i>

76
00:05:24,367 --> 00:05:26,285
<i>żeby ich powstrzymać.</i>

77
00:05:38,589 --> 00:05:41,509
<i>Wciąż pod ostrzałem
i pomimo ciemności</i>

78
00:05:41,675 --> 00:05:46,555
<i>porucznik McKay i jego ludzie
łączą siły z pułkiem Patrycji.</i>

79
00:05:46,722 --> 00:05:49,600
Seaforthsowie musieli
ucieszyć się na to połączenie.

80
00:05:49,767 --> 00:05:51,936
Kanadyjczycy mają przyczółek.

81
00:05:52,103 --> 00:05:53,312
Utrzymali się,

82
00:05:53,479 --> 00:05:56,565
a Seaforthsowie nie będą
samotnie walczyć z Niemcami.

83
00:05:59,485 --> 00:06:02,780
<i>Pułk Patrycji wskazuje
pozycje wroga,</i>

84
00:06:04,824 --> 00:06:09,578
<i>w tym sześć gniazd ogniowych,
które ich ostrzeliwały.</i>

85
00:06:13,207 --> 00:06:18,212
<i>Oferują też wymianę broni z ludźmi
McKaya po przejściu przez wodę.</i>

86
00:06:19,130 --> 00:06:21,632
Seaforthsowie przeskoczą nad nimi,

87
00:06:22,091 --> 00:06:25,594
by zaatakować Niemców. Do tego
potrzebują czystej, suchej broni.

88
00:06:32,852 --> 00:06:38,691
<i>Kompanie D i B muszą usunąć wroga
z odległości 460 metrów od rzeki.</i>

89
00:06:42,820 --> 00:06:46,449
<i>Niemcy zajęli okoliczne domy
i zabudowania gospodarcze</i>

90
00:06:46,615 --> 00:06:50,578
<i>i każdego z nich bronią za pomocą
trzech stanowisk z bronią maszynową.</i>

91
00:06:53,414 --> 00:06:57,209
<i>Wielu pozostaje w ukryciu,
czekając na zbliżenie Kanadyjczyków.</i>

92
00:07:07,928 --> 00:07:10,556
<i>Ale rozbłyskające
w ciemności karabiny</i>

93
00:07:14,560 --> 00:07:17,563
<i>pozwalają Seaforthsom
oskrzydlić wroga...</i>

94
00:07:29,533 --> 00:07:32,495
<i>I od tyłu wyeliminować
gniazda karabinów.</i>

95
00:07:49,053 --> 00:07:52,306
<i>Gdy kompanie B i D realizują cele</i>

96
00:07:52,765 --> 00:07:55,184
<i>po zachodniej stronie Savio,</i>

97
00:07:55,643 --> 00:07:59,647
<i>przybywają dwie kolejne kompanie
Seaforth Highlander, A i C,</i>

98
00:07:59,813 --> 00:08:03,359
<i>i zajmują pozycje,
aby kontynuować natarcie.</i>

99
00:08:03,526 --> 00:08:07,655
<i>Ich zadaniem jest odcięcie głównej
drogi północ-południe do Ceseny,</i>

100
00:08:07,821 --> 00:08:09,782
<i>biegnącej równolegle do rzeki.</i>

101
00:08:09,949 --> 00:08:13,536
<i>Ta droga to ważny
korytarz transportowy wroga,</i>

102
00:08:13,702 --> 00:08:16,080
<i>spodziewają się więc silnej obrony.</i>

103
00:08:19,750 --> 00:08:24,004
<i>Pluton łowców czołgów
dołącza do kompanii C.</i>

104
00:08:25,047 --> 00:08:26,966
{\an8}Jak wiele innych
rzeczy w czasach wojny,

105
00:08:27,424 --> 00:08:30,594
{\an8}kanadyjska strategia zwalczania
czołgów wynikła z porażki.

106
00:08:35,891 --> 00:08:37,560
<i>Dowódcy zgłaszali,</i>

107
00:08:37,726 --> 00:08:41,146
<i>że żołnierze często panikowali
na sam widok czołgów wroga.</i>

108
00:08:41,313 --> 00:08:43,440
Dlatego dowódcy wraz z żołnierzami

109
00:08:43,607 --> 00:08:44,608
koniecznie musieli

110
00:08:45,067 --> 00:08:47,403
opracować strategię ataku na czołgi.

111
00:08:48,612 --> 00:08:52,825
<i>Celem łowców czołgów jest niszczenie
różnych pojazdów opancerzonych,</i>

112
00:08:52,992 --> 00:08:55,911
<i>takich jak czołgi
i działa samobieżne.</i>

113
00:08:56,078 --> 00:08:57,997
<i>Mogą używać tylko
podręcznej broni,</i>

114
00:08:58,163 --> 00:09:01,375
<i>min przeciwpancernych
pistoletów maszynowych Thompson,</i>

115
00:09:01,542 --> 00:09:05,671
<i>i pocisków wystrzeliwanych
z granatnika przeciwpancernego,</i>

116
00:09:05,838 --> 00:09:06,880
<i>PIAT-a.</i>

117
00:09:07,631 --> 00:09:10,884
<i>Najpierw należy unieruchomić ofiarę.</i>

118
00:09:11,051 --> 00:09:15,806
<i>Łowcy czołgów zakopują
miny na drodze przed pojazdem.</i>

119
00:09:15,973 --> 00:09:19,893
<i>Po detonacji miny niszczą
gąsienice czołgu, zatrzymując go.</i>

120
00:09:20,060 --> 00:09:24,106
<i>Zespół PIAT wkracza
i strzela prosto w kadłub czołgu.</i>

121
00:09:24,273 --> 00:09:27,318
<i>Najlepiej jest strzelać
z zaledwie 18 metrów.</i>

122
00:09:27,484 --> 00:09:30,738
<i>Żołnierze z pistoletami Thompson
chronią operatorów PIAT</i>

123
00:09:30,904 --> 00:09:34,408
<i>i eliminują uciekającą załogę czołgu.</i>

124
00:09:36,118 --> 00:09:39,913
<i>Ponieważ Niemcy wysadzili mosty,
wzrost poziomu rzeki Savio</i>

125
00:09:40,331 --> 00:09:42,750
<i>uniemożliwia Kanadyjczykom
dostarczenie własnej broni.</i>

126
00:09:50,966 --> 00:09:55,262
<i>Te plutony to ich najlepsza broń
na niemieckie czołgi.</i>

127
00:09:58,349 --> 00:10:01,060
<i>Kompania C otacza skrzyżowanie</i>

128
00:10:01,226 --> 00:10:05,898
<i>przy kościele parafialnym
w Pieve Sestina.</i>

129
00:10:09,652 --> 00:10:11,320
<i>Mając dane o wrogiej broni,</i>

130
00:10:11,487 --> 00:10:15,157
<i>dowódca nowego plutonu
łowców czołgów Seaforths,</i>

131
00:10:15,324 --> 00:10:18,285
<i>sierżant Keith Thompson,
musi rozmieścić swoje oddziały.</i>

132
00:10:21,789 --> 00:10:26,043
<i>Rozstawia ludzi w rowach
po obu stronach drogi,</i>

133
00:10:26,210 --> 00:10:28,128
<i>a sam wchodzi na drogę,</i>

134
00:10:28,295 --> 00:10:32,299
<i>by rozstawić miny przed przybyciem
niemieckich czołgów.</i>

135
00:10:48,065 --> 00:10:50,776
<i>Zgodnie z kanadyjską
strategią zwalczania czołgów</i>

136
00:10:50,943 --> 00:10:52,861
<i>sierżant Keith Thompson</i>

137
00:10:53,028 --> 00:10:57,157
<i>musi zatrzymać lub przynajmniej
spowolnić kolumnę wroga.</i>

138
00:11:05,582 --> 00:11:10,129
<i>Najpierw musi rozmieścić
na drodze granaty Hawkins,</i>

139
00:11:10,295 --> 00:11:12,464
<i>żeby odciąć dostęp do skrzyżowania.</i>

140
00:11:27,521 --> 00:11:32,192
<i>Łowcy czołgów używają granatu ppanc.
nr 75, zwanego też granatem Hawkins.</i>

141
00:11:33,235 --> 00:11:35,279
<i>Stworzono go po Dunkierce</i>

142
00:11:35,446 --> 00:11:38,907
<i>na potrzeby armii brytyjskiej
i Gwardii Krajowej.</i>

143
00:11:40,534 --> 00:11:44,246
Granat Hawkins to kilogramowy
ładunek wybuchowy.

144
00:11:44,413 --> 00:11:48,083
Jest prostokątny i wygląda jak termos.

145
00:11:48,250 --> 00:11:50,127
Można go zakopać jak minę.

146
00:11:50,586 --> 00:11:53,630
{\an8}Można go przyczepić
jak ładunek wybuchowy,

147
00:11:53,797 --> 00:11:56,091
a nawet rzucić jak granat.

148
00:11:57,885 --> 00:12:00,429
<i>Można połączyć ze sobą
wiele granatów Hawkins,</i>

149
00:12:00,596 --> 00:12:03,307
<i>aby zwiększyć siłę wybuchu.</i>

150
00:12:04,475 --> 00:12:06,393
Jeden granat może nie załatwić sprawy,

151
00:12:06,852 --> 00:12:10,189
ale cała seria najpewniej unieruchomi

152
00:12:10,647 --> 00:12:13,525
każdy pojazd opancerzony,
który po nich przejedzie.

153
00:12:28,832 --> 00:12:31,376
<i>Thompson kończy zastawiać pułapkę.</i>

154
00:12:31,835 --> 00:12:35,214
<i>Gdy słychać zbliżające się
pojazdy opancerzone,</i>

155
00:12:35,380 --> 00:12:39,593
<i>ukrywa granaty pod błotem i liśćmi.</i>

156
00:12:47,851 --> 00:12:50,813
<i>Po sprawdzeniu wszystkiego
Thompson dołącza</i>

157
00:12:51,230 --> 00:12:55,442
<i>do czekających w rowie kolegów
z Seaforth Highlanders of Canada.</i>

158
00:13:01,365 --> 00:13:05,494
<i>Pierwszy niemiecki pojazd
zbliża się do skrzyżowania.</i>

159
00:13:06,870 --> 00:13:10,624
<i>Thompson obserwuje, jak koła
przetaczają się między granatami</i>

160
00:13:10,791 --> 00:13:14,169
<i>i nie detonują ładunku.</i>

161
00:13:14,336 --> 00:13:17,714
Sierżant Thompson
zapewne nie mógł w to uwierzyć.

162
00:13:18,173 --> 00:13:20,926
Właśnie rozstawił pole minowe,

163
00:13:21,093 --> 00:13:23,220
a pojazd sztabowy
przejechał przez nie,

164
00:13:23,387 --> 00:13:24,805
nie detonując żadnej z min.

165
00:13:27,558 --> 00:13:29,935
<i>Thompson i jego żołnierze
zasypują jadący pojazd</i>

166
00:13:30,394 --> 00:13:32,521
<i>gradem kul.</i>

167
00:13:33,897 --> 00:13:37,025
<i>Tymczasem inny łowca
zajmuje pozycję z PIAT-em.</i>

168
00:13:38,777 --> 00:13:43,740
<i>W odpowiednim momencie
oddaje strzał z bliskiej odległości.</i>

169
00:13:45,158 --> 00:13:49,413
{\an8}<i>PIAT to ręczna wyrzutnia
kilogramowych pocisków</i>

170
00:13:49,580 --> 00:13:52,791
{\an8}<i>z heksogenem i trotylem.</i>

171
00:13:55,919 --> 00:14:01,091
{\an8}<i>Siła uderzenia może przebić pancerz
o grubości dziesięciu centymetrów.</i>

172
00:14:04,511 --> 00:14:08,932
<i>Wybuch pocisku PIAT
zatrzymuje pojazd i zabija kierowcę.</i>

173
00:14:13,228 --> 00:14:15,272
<i>Niemiecki oficer ucieka z wraku</i>

174
00:14:15,439 --> 00:14:18,400
<i>próbuje powiadomić jadącą
z tyłu kolumnę opancerzoną.</i>

175
00:14:19,610 --> 00:14:22,988
<i>Ale Thompson z drużyną go eliminują.</i>

176
00:14:24,865 --> 00:14:27,451
<i>I ponownie zastawiają pułapkę.</i>

177
00:14:31,872 --> 00:14:35,876
<i>To nie trwa długo.
Chwilę po pojeździe sztabowym</i>

178
00:14:36,043 --> 00:14:40,631
<i>na skrzyżowanie wjeżdża
niemieckie działo samobieżne.</i>

179
00:14:42,799 --> 00:14:46,929
<i>Działa samobieżne
wyglądają jak czołgi,</i>

180
00:14:47,304 --> 00:14:51,516
<i>ale ich armaty nie są
montowane na obrotowej wieży.</i>

181
00:14:51,683 --> 00:14:52,893
<i>Ale w tych warunkach</i>

182
00:14:53,060 --> 00:14:55,604
<i>jazda każdym z tych
pojazdów to wyzwanie.</i>

183
00:14:55,771 --> 00:15:00,525
Przez deszcz i ciemność
widoczność była fatalna.

184
00:15:00,984 --> 00:15:05,405
{\an8}Można przypuszczać,
że kierowca działa samobieżnego

185
00:15:05,572 --> 00:15:10,035
nie miał zielonego pojęcia,
co dzieje się tuż przed nim.

186
00:15:26,843 --> 00:15:32,015
<i>Prawdopodobnie niewidoczny
szeregowy strzela z PIAT-a.</i>

187
00:15:34,393 --> 00:15:36,144
<i>Ale pocisk chybia,</i>

188
00:15:38,313 --> 00:15:43,735
<i>a wrogie działo dalej
jedzie w ich kierunku.</i>

189
00:15:51,243 --> 00:15:54,204
<i>Gdy działo zbliża się
do skrzyżowania,</i>

190
00:15:55,247 --> 00:15:56,498
<i>łowcy czołgów obserwują,</i>

191
00:15:56,957 --> 00:15:59,459
<i>czy pole minowe
sierżanta Keitha Thompsona</i>

192
00:15:59,626 --> 00:16:01,670
<i>zatrzyma ten pojazd opancerzony.</i>

193
00:16:04,840 --> 00:16:08,552
<i>Gąsienica pojazdu
najeżdża na granaty Hawkins.</i>

194
00:16:10,303 --> 00:16:12,723
<i>Tym razem dochodzi do wybuchu.</i>

195
00:16:15,142 --> 00:16:18,353
Co ciekawe, sierżant
Thompson zapewne cieszy się,

196
00:16:18,812 --> 00:16:20,856
że wóz sztabowy nie wywołał eksplozji,

197
00:16:21,314 --> 00:16:24,317
{\an8}bo teraz zostaje unieruchomiony

198
00:16:24,484 --> 00:16:26,361
bardziej wartościowy cel.

199
00:16:26,820 --> 00:16:28,363
<i>Z powodu uszkodzeń gąsienic</i>

200
00:16:28,613 --> 00:16:31,408
<i>działo samobieżne staje w miejscu.</i>

201
00:16:31,908 --> 00:16:34,870
Po zatrzymaniu pojazdu
łatwo jest go zniszczyć.

202
00:16:35,328 --> 00:16:38,915
Ma się większą szansę na trafienie
i zadanie poważnych obrażeń,

203
00:16:39,082 --> 00:16:40,792
jeśli celuje się w nieruchomy cel.

204
00:16:43,253 --> 00:16:48,216
<i>Kanadyjscy łowcy czołgów wychodzą
z ukrycia, by dokończyć dzieła.</i>

205
00:16:49,968 --> 00:16:52,721
<i>Zespół PIAT
przygotowuje się do strzału.</i>

206
00:16:58,268 --> 00:17:03,482
<i>Gdy pocisk przebija pancerz,
działo przestaje być zagrożeniem.</i>

207
00:17:05,984 --> 00:17:09,780
<i>Pozostali łowcy wspinają się
na działo, by dobić załogę.</i>

208
00:17:14,117 --> 00:17:18,080
<i>Wrzucają granat do środka.</i>

209
00:17:35,514 --> 00:17:40,644
<i>Działo samobieżne zostaje
zneutralizowane i blokuje drogę.</i>

210
00:17:51,947 --> 00:17:55,784
<i>Kolumnę pancerną wysłał
kapitan Ekkehard Maurer,</i>

211
00:17:55,951 --> 00:17:57,410
<i>dowódca drugiego batalionu</i>

212
00:17:57,619 --> 00:18:00,539
<i>Dziewiątego Pułku
Grenadierów Pancernych.</i>

213
00:18:01,998 --> 00:18:03,583
Ten pułk

214
00:18:04,042 --> 00:18:07,838
zastąpił Dziewiąty Pułk Piechoty,

215
00:18:08,296 --> 00:18:12,968
{\an8}tradycyjny pruski pułk,
który stacjonował w Poczdamie.

216
00:18:13,426 --> 00:18:15,804
W jego skład wchodziły

217
00:18:15,971 --> 00:18:20,642
niemieckie i pruskie
arystokrackie korpusy oficerskie.

218
00:18:23,395 --> 00:18:27,357
<i>Do Włoch przybyli latem 1943 roku,</i>

219
00:18:27,524 --> 00:18:32,362
<i>a we wrześniu 1944 r. zajęli pozycje
obronne przy wschodnim wybrzeżu.</i>

220
00:18:34,030 --> 00:18:36,908
<i>Maurer potrzebuje więcej danych
o kanadyjskich postępach,</i>

221
00:18:37,075 --> 00:18:38,118
<i>żeby je udaremnić.</i>

222
00:18:38,285 --> 00:18:41,288
Niemcy znajdują się
w niekorzystnej sytuacji

223
00:18:41,746 --> 00:18:46,126
i są bardzo zaskoczeni,
jak mocno Kanadyjczycy

224
00:18:46,293 --> 00:18:49,546
przedarli się przez ich szeregi.

225
00:18:49,713 --> 00:18:52,174
<i>Ponadto kanadyjski
ogień artyleryjski</i>

226
00:18:52,340 --> 00:18:56,219
<i>przerwał linie komunikacyjne,
co pogłębiło problem.</i>

227
00:18:56,386 --> 00:18:59,764
Niemieccy dowódcy
nie mogą się porozumieć,

228
00:18:59,931 --> 00:19:03,643
więc ten po lewej nie wie,
co robi ten po prawej.

229
00:19:03,810 --> 00:19:06,521
Komunikacja na wyższym
szczeblu dowodzenia

230
00:19:06,688 --> 00:19:08,064
też jest niemal niemożliwa.

231
00:19:10,317 --> 00:19:13,945
<i>Ale Maurer wciąż dysponuje
znaczącymi siłami,</i>

232
00:19:14,112 --> 00:19:16,489
<i>w tym czołgami Mark V Panther.</i>

233
00:19:20,577 --> 00:19:23,788
<i>Panzerkampfwagen,
zwany też czołgiem Mark V Panther,</i>

234
00:19:24,247 --> 00:19:28,335
<i>to jeden z najbardziej
śmiercionośnych czołgów Hitlera.</i>

235
00:19:28,501 --> 00:19:32,839
<i>Niemcy szybko opracowali
ten średni czołg w 1941 r.</i>

236
00:19:33,006 --> 00:19:37,093
<i>w odpowiedzi na zagrożenie
ze strony radzieckiego T-34.</i>

237
00:19:37,552 --> 00:19:42,349
{\an8}<i>Mark V wkroczył
na pole bitwy w 1943 roku,</i>

238
00:19:42,515 --> 00:19:46,394
{\an8}<i>wyposażony był w potężne
działo 75 mm o dużej prędkości</i>

239
00:19:46,561 --> 00:19:49,064
{\an8}<i>i dwa karabiny maszynowe MG34,</i>

240
00:19:49,231 --> 00:19:53,109
{\an8}<i>które wystrzeliwały setki
pocisków na minutę.</i>

241
00:19:53,276 --> 00:19:57,614
{\an8}<i>Choć czołg Panther waży aż 45 ton,
porusza się szybko.</i>

242
00:19:57,781 --> 00:20:03,787
<i>700-konny silnik osiąga
maksymalną prędkość 45 km/h.</i>

243
00:20:14,130 --> 00:20:17,842
<i>Gdy czołg Mark V gna po drodze</i>

244
00:20:20,095 --> 00:20:23,765
<i>następna kanadyjska grupa
łowców czołgów przemierza pole.</i>

245
00:20:28,019 --> 00:20:31,982
<i>Szeregowy Ernest Smith
szuka najlepszej pozycji.</i>

246
00:20:32,148 --> 00:20:34,067
Smith to ciekawy człowiek.

247
00:20:34,234 --> 00:20:37,320
Jest odważny,
to urodzony przywódca.

248
00:20:37,779 --> 00:20:40,031
Gdy robi się gorąco,
mimo że nie dowodzi,

249
00:20:40,198 --> 00:20:42,617
przejmuje inicjatywę,
a ludzie go słuchają.

250
00:20:43,952 --> 00:20:48,915
<i>Ducha walki Smitha
nagrodzono licznymi awansami,</i>

251
00:20:49,082 --> 00:20:51,084
<i>ale z czasem przestały się liczyć.</i>

252
00:20:51,251 --> 00:20:54,170
Szeregowy Smith zyskał reputację

253
00:20:54,337 --> 00:20:56,006
niesubordynowanego awanturnika.

254
00:20:56,464 --> 00:21:01,553
Dziewięć razy był kapralem i dziewięć
razy wracał na pozycję szeregowego.

255
00:21:01,720 --> 00:21:03,763
Miał problemy z autorytetami,

256
00:21:05,056 --> 00:21:07,934
ale bez wątpienia
był świetnym żołnierzem.

257
00:21:08,101 --> 00:21:10,895
<i>Gdy dowódca z łowcami czołgów</i>

258
00:21:11,062 --> 00:21:13,982
<i>zajmują niemieckie
działo samobieżne,</i>

259
00:21:15,400 --> 00:21:18,737
<i>Smith wypatruje czołgu Panther.</i>

260
00:21:28,163 --> 00:21:32,292
<i>Kieruje zespół PIAT
do rowu z widokiem na drogę.</i>

261
00:21:36,212 --> 00:21:37,922
<i>Ale gdy zbliża się czołg,</i>

262
00:21:38,381 --> 00:21:41,384
<i>uznaje, że jeden PIAT nie wystarczy.</i>

263
00:21:42,427 --> 00:21:44,054
<i>Po ustawieniu operatora</i>

264
00:21:44,512 --> 00:21:47,724
<i>Smith i szeregowy James
Tennant rozstawiają kolejnego.</i>

265
00:21:49,726 --> 00:21:53,313
Zostawienie jednego operatora
samemu sobie jest ryzykowne.

266
00:21:55,023 --> 00:21:56,441
Strzelając z PIAT-a,

267
00:21:56,608 --> 00:21:59,778
połowę pola widzenia zasłania broń.

268
00:22:02,989 --> 00:22:06,326
{\an8}Zwykle chodzi się parami,
więc jeśli Niemiec się zakradnie,

269
00:22:06,493 --> 00:22:08,912
{\an8}ma się kogoś do obrony.

270
00:22:09,371 --> 00:22:12,290
<i>Kompania Smitha
musi dotrzeć do głównej drogi,</i>

271
00:22:12,457 --> 00:22:16,461
<i>by odciąć niemieckie posiłki
do miasta Cesena na południu.</i>

272
00:22:18,922 --> 00:22:23,635
<i>Ale napotyka część
niemieckiej pancernej grupy bojowej.</i>

273
00:22:23,802 --> 00:22:25,345
<i>Aby skoordynować działania,</i>

274
00:22:25,512 --> 00:22:30,892
<i>kompania C założyła
bazę w wiejskim kościele.</i>

275
00:22:31,935 --> 00:22:35,563
<i>Czołg się zbliża, więc Smith
i Tennant muszą się spieszyć.</i>

276
00:22:35,730 --> 00:22:39,067
<i>Rozmieszczają kolejny
granatnik PIAT w bazie.</i>

277
00:22:40,110 --> 00:22:44,239
<i>Z bronią w ręku
duet wraca na swoją pozycję.</i>

278
00:22:51,329 --> 00:22:52,956
<i>Gdy zbliżają się do drogi,</i>

279
00:22:57,585 --> 00:23:00,004
<i>pociski karabinu
uderzają w ziemię blisko nich.</i>

280
00:23:14,561 --> 00:23:16,312
<i>Osłonięty przez rów</i>

281
00:23:16,479 --> 00:23:19,983
<i>kanadyjski szeregowy Ernest
Smith ustala swoje położenie.</i>

282
00:23:20,650 --> 00:23:25,280
<i>Wygląda zza krawędzi i zauważa,
że czołg się zbliża.</i>

283
00:23:26,322 --> 00:23:28,283
<i>Panther zalewa
drogę gradem pocisków.</i>

284
00:23:31,035 --> 00:23:33,121
Smitha martwią dwie rzeczy.

285
00:23:33,580 --> 00:23:36,332
{\an8}Pozycja jego i Jamesa Tennanta,

286
00:23:36,499 --> 00:23:39,043
{\an8}ale i położenie
osamotnionego operatora PIAT-a.

287
00:23:42,213 --> 00:23:45,758
<i>Przydałoby się takie pole minowe,
jak to, które powstrzymało działo.</i>

288
00:23:46,217 --> 00:23:49,220
<i>Ale niestety jest już za późno.</i>

289
00:23:49,679 --> 00:23:53,933
<i>James Tennant musi załadować
i przygotować PIAT do strzału.</i>

290
00:23:55,310 --> 00:23:59,147
Szeregowy James Tennant to jeden
z najbliższych przyjaciół Smitha.

291
00:23:59,606 --> 00:24:02,567
Według źródeł
znali się jak łyse konie.

292
00:24:05,487 --> 00:24:08,406
<i>Pocisk z karabinu
maszynowego trafia w Tennanta.</i>

293
00:24:12,744 --> 00:24:15,163
<i>Żyje, ale ma poważne obrażenia...</i>

294
00:24:16,206 --> 00:24:19,083
<i>Nie jest w stanie obsługiwać PIAT-a.</i>

295
00:24:21,711 --> 00:24:23,838
Smith rozważa możliwości.

296
00:24:24,547 --> 00:24:27,342
Może ukryć się w rowie z nadzieją,
że nie oberwie.

297
00:24:27,800 --> 00:24:30,345
Może zabrać Tennanta
do punktu medycznego

298
00:24:30,512 --> 00:24:36,809
i wystawić się na niemiecki ostrzał.
Może też wziąć sprawy w swoje ręce.

299
00:24:37,268 --> 00:24:41,481
Ma ułamek sekundy na decyzję.
Postanawia walczyć z Niemcami.

300
00:24:44,567 --> 00:24:49,197
<i>Smith chwyta PIAT-a
i ustawia się na skraju rowu.</i>

301
00:24:54,035 --> 00:24:56,496
Smith walczy sam przeciwko

302
00:24:56,955 --> 00:24:59,332
jednemu z najpotężniejszych czołgów

303
00:24:59,499 --> 00:25:02,252
całej II wojny światowej.

304
00:25:03,795 --> 00:25:06,881
Jeśli nie trafi,
prawdopodobnie zginie.

305
00:25:09,133 --> 00:25:14,222
<i>Czekając na niemiecki czołg
Mark V Panther, ładuje pocisk.</i>

306
00:25:16,099 --> 00:25:20,770
<i>Smith nie ma wsparcia. I choć
PIAT potrafi przebić pancerz,</i>

307
00:25:21,396 --> 00:25:24,023
<i>ma różne opinie wśród żołnierzy.</i>

308
00:25:26,067 --> 00:25:32,073
Jako pierwsi użyli go Kanadyjczycy
na Sycylii. Nie była to broń idealna.

309
00:25:32,073 --> 00:25:34,742
{\an8}Pociski trafiały
w czołgi i nie wybuchały.

310
00:25:34,909 --> 00:25:36,828
{\an8}PIAT oczywiście wciąż
był niebezpieczny.

311
00:25:39,622 --> 00:25:43,418
Ale początkowo
nie wzbudzał zaufania.

312
00:25:43,835 --> 00:25:49,882
<i>Nawet mimo wzrostu niezawodności,
zasięg pozostawał ten sam.</i>

313
00:25:50,049 --> 00:25:52,552
Maksymalny zasięg
PIAT-a to 91 metrów.

314
00:25:53,761 --> 00:25:57,724
<i>Co gorsza, zdaniem łowców
optymalna odległość do strzału</i>

315
00:25:57,890 --> 00:26:00,935
<i>wynosi w nocy zaledwie 18 metrów.</i>

316
00:26:02,979 --> 00:26:06,733
Trzeba było praktycznie stać
przed czołgiem, by w niego trafić.

317
00:26:06,899 --> 00:26:10,570
To prawdziwa męka.

318
00:26:11,029 --> 00:26:13,906
Kanadyjscy żołnierze musieli
wykazać się heroizmem.

319
00:26:14,949 --> 00:26:17,201
<i>Łowcy czołgów
dostosowują swoje PIAT-y,</i>

320
00:26:17,368 --> 00:26:21,539
<i>montując nowe celowniki
krótkiego zasięgu.</i>

321
00:26:23,750 --> 00:26:28,838
<i>Smith czeka, aż czołg znajdzie się
niecałe 10 metrów od niego.</i>

322
00:26:30,173 --> 00:26:33,885
<i>Wtedy wyskakuje z rowu na drogę.</i>

323
00:26:41,934 --> 00:26:44,979
<i>Smith ładuje granatnik
i szybko celuje,</i>

324
00:26:45,146 --> 00:26:49,025
<i>po czym rozpoczyna atak
na czołg Panther.</i>

325
00:26:51,152 --> 00:26:53,946
<i>Walcząc o kontrolę nad sektorem,</i>

326
00:26:54,405 --> 00:26:58,284
<i>Niemcy zaczynają zdawać sobie sprawę
ze skali kanadyjskiej ofensywy.</i>

327
00:26:59,661 --> 00:27:04,540
<i>Kapitan Ekkehard Maurer
jest zmuszony wzmocnić obronę.</i>

328
00:27:07,043 --> 00:27:11,172
Kanadyjczycy na północy
zajmują niemieckie pozycje.

329
00:27:11,339 --> 00:27:14,133
Niemcy są tak zdesperowani,

330
00:27:14,300 --> 00:27:17,595
że muszą włączyć do walki
kwaterę główną batalionu.

331
00:27:23,559 --> 00:27:27,063
<i>Maurer znajduje się pod ostrzałem.</i>

332
00:27:33,569 --> 00:27:37,448
Kiedy do walki wysyłane są
jednostki z kwatery głównej,

333
00:27:37,907 --> 00:27:41,035
oznacza to,
że sytuacja jest krytyczna

334
00:27:41,494 --> 00:27:45,665
i wdrażany jest jeden
z ostatnich środków obrony.

335
00:27:47,333 --> 00:27:49,502
<i>Kanadyjczycy atakują pozycję,</i>

336
00:27:50,753 --> 00:27:53,589
<i>a Maurer zostaje raniony granatem.</i>

337
00:27:57,176 --> 00:27:59,846
<i>Musi się wycofać.</i>

338
00:28:12,108 --> 00:28:16,154
<i>Na drodze przy kościele
w Pieve Sestina</i>

339
00:28:17,613 --> 00:28:20,324
<i>szeregowy Ernest Smith...</i>

340
00:28:22,952 --> 00:28:26,873
<i>Trafia prosto w czołg Panther.</i>

341
00:28:28,124 --> 00:28:30,710
<i>Wielka bestia staje w miejscu.</i>

342
00:28:32,003 --> 00:28:34,839
<i>Rozbity Panther V próbuje wycofać.</i>

343
00:28:35,006 --> 00:28:37,842
Gdy Smith uderza
w czołg i go unieruchamia,

344
00:28:38,301 --> 00:28:41,304
{\an8}powstaje nowy problem.
Musi stawić czoła 10 Niemcom,

345
00:28:41,471 --> 00:28:42,638
{\an8}którzy jechali z tyłu,

346
00:28:43,097 --> 00:28:46,017
a teraz zeskakują
i ruszają w jego kierunku.

347
00:28:48,853 --> 00:28:54,817
<i>Przy bliskim zasięgu i w pojedynkę
Smith nie ma zbyt wielu opcji.</i>

348
00:28:58,529 --> 00:29:00,740
<i>PIAT użyty przez
szeregowego Ernest Smitha</i>

349
00:29:01,199 --> 00:29:02,784
<i>do zwalczenia czołgu</i>

350
00:29:02,950 --> 00:29:06,704
<i>jest bezużyteczny w starciu
z wieloma nadchodzącymi żołnierzami.</i>

351
00:29:07,747 --> 00:29:10,958
<i>Sięga więc po pistolet
maszynowy Thompson.</i>

352
00:29:16,506 --> 00:29:18,633
Smith robi coś niesamowitego.

353
00:29:20,593 --> 00:29:24,430
{\an8}Zamiast się wycofać,
przesuwa się dalej po drodze

354
00:29:24,597 --> 00:29:27,433
{\an8}i razi niemieckich
grenadierów bronią maszynową.

355
00:29:29,894 --> 00:29:32,688
<i>Thompson to bezspornie
najsłynniejsza broń dziejów.</i>

356
00:29:33,564 --> 00:29:36,818
<i>Był to pistolet maszynowy,
który zaprojektowano z myślą</i>

357
00:29:37,235 --> 00:29:39,570
<i>o użyciu przez
pojedynczego żołnierza.</i>

358
00:29:41,656 --> 00:29:45,618
{\an8}<i>Pistolet swoją wielkość zawdzięcza
kompaktowemu kalibrowi naboju</i>

359
00:29:45,785 --> 00:29:48,204
{\an8}<i>w stosunku do tego
używanego w strzelbach.</i>

360
00:29:49,247 --> 00:29:52,208
{\an8}<i>Nowe magazynki
mieszczą 30 nabojów</i>

361
00:29:52,375 --> 00:29:56,128
{\an8}<i>a broń może wystrzelić zdumiewającą
liczbę 700 nabojów na minutę.</i>

362
00:29:57,880 --> 00:30:01,092
<i>W 1940 roku ta amerykańska broń
była sprzedawana</i>

363
00:30:01,467 --> 00:30:05,805
<i>brytyjskiej armii w cenie
około 225 dolarów za sztukę.</i>

364
00:30:06,264 --> 00:30:08,891
<i>Sam Winston Churchill żartował:</i>

365
00:30:09,058 --> 00:30:11,936
"Broń generała Thompsona
to niewątpliwie najbardziej

366
00:30:12,103 --> 00:30:15,147
niszczycielska broń
stworzona na potrzeby wojny".

367
00:30:17,900 --> 00:30:21,571
<i>Dzięki niskim kosztom produkcji
broń Thompsona zyskała popularność</i>

368
00:30:21,737 --> 00:30:23,072
<i>wśród aliantów w Europie.</i>

369
00:30:27,702 --> 00:30:32,498
<i>Smith strzela do atakujących
Niemców z bardzo bliskiej odległości.</i>

370
00:30:42,049 --> 00:30:44,927
<i>Zabija cztery osoby.</i>

371
00:30:45,845 --> 00:30:48,306
<i>Pozostali wycofują się w chaosie.</i>

372
00:31:00,109 --> 00:31:03,195
<i>Smith dalej napiera,</i>

373
00:31:03,738 --> 00:31:07,533
<i>kiedy obok wybucha
75-milimetrowy pocisk czołgu.</i>

374
00:31:11,412 --> 00:31:14,123
<i>Dostrzega,
że zbliża się kolejny czołg,</i>

375
00:31:14,290 --> 00:31:18,336
<i>a przez pola w jego
kierunku pędzą następni Niemcy.</i>

376
00:31:18,502 --> 00:31:22,214
Smith stwierdza, że drugi niemiecki
czołg jest poza zasięgiem.

377
00:31:22,381 --> 00:31:24,800
Najważniejszym problemem

378
00:31:24,967 --> 00:31:26,969
są napierający niemieccy grenadierzy.

379
00:31:30,056 --> 00:31:34,143
<i>Smith utrzymuje
stałą zaporę ogniową...</i>

380
00:31:40,191 --> 00:31:42,944
<i>Wtedy kończą mu się kule.</i>

381
00:31:44,028 --> 00:31:47,114
<i>Wraca do rowu po amunicję</i>

382
00:31:47,281 --> 00:31:51,202
<i>i znajduje zapasowy magazynek
obok szeregowego Tennanta.</i>

383
00:31:51,369 --> 00:31:54,872
Smith zaciekle broni nie tylko
wywalczonej pozycji Seaforthsów,

384
00:31:55,331 --> 00:31:57,667
ale i przyjaciela Jamesa Tennanta,

385
00:31:57,833 --> 00:31:59,001
który leży tam ranny.

386
00:32:00,086 --> 00:32:04,131
<i>Smith przeładowuje i wraca na drogę,
nie oddalając się od Tennanta.</i>

387
00:32:14,892 --> 00:32:16,727
<i>Niemiecka piechota wycofuje się.</i>

388
00:32:23,359 --> 00:32:27,530
<i>Ale wtedy nadjeżdżający
czołg otwiera ogień.</i>

389
00:32:30,449 --> 00:32:32,743
<i>Smith znów musi się skoncentrować.</i>

390
00:32:36,622 --> 00:32:39,834
Na tym etapie walki
postanawia podnieść kolegę

391
00:32:40,001 --> 00:32:42,545
i zabrać go do punktu
medycznego w kościele.

392
00:32:44,964 --> 00:32:47,425
Często myśląc o bitwach,

393
00:32:47,591 --> 00:32:50,761
wyobrażamy sobie
anonimowych żołnierzy,

394
00:32:51,220 --> 00:32:53,472
którzy strzelają
w chaosie i ogniu walki.

395
00:32:53,639 --> 00:32:57,977
W rzeczywistości na wiele bitew
składają się drobne ludzkie momenty.

396
00:32:58,144 --> 00:32:59,186
To jeden z nich.

397
00:33:00,271 --> 00:33:01,939
<i>Smith musi być cierpliwy.</i>

398
00:33:02,773 --> 00:33:07,069
<i>Musi czekać na uspokojenie sytuacji,
aby odprowadzić Tennanta.</i>

399
00:33:08,237 --> 00:33:11,532
<i>Gdy czołg wstrzymuje atak,
Smith wykorzystuje okazję,</i>

400
00:33:11,699 --> 00:33:15,077
<i>by wyciągnąć kolegę
z względnie bezpiecznego rowu.</i>

401
00:33:34,764 --> 00:33:36,974
<i>Na drodze i pobliskich polach</i>

402
00:33:37,391 --> 00:33:38,225
<i>trwa walka,</i>

403
00:33:38,225 --> 00:33:41,145
<i>gdy reszta kompanii C
i łowców czołgów</i>

404
00:33:41,520 --> 00:33:43,814
<i>próbuje odeprzeć
niemiecki kontratak.</i>

405
00:33:49,320 --> 00:33:53,157
<i>Duet idzie do pobliskiego
kościoła tak szybko, jak to możliwe.</i>

406
00:33:53,324 --> 00:33:57,244
<i>Dowódca kompanii C Seaforth
Highlanders, major Stewart Lynch,</i>

407
00:33:57,411 --> 00:34:01,749
<i>założył bazę z punktem medycznym
na skrzyżowaniu dróg.</i>

408
00:34:03,125 --> 00:34:05,920
<i>Smith przybywa z rannym
szeregowym Tennatem</i>

409
00:34:06,087 --> 00:34:07,379
<i>po pomoc medyczną.</i>

410
00:34:09,507 --> 00:34:13,636
{\an8}Ranny żołnierz
zazwyczaj trafia na tyły,

411
00:34:13,803 --> 00:34:16,722
{\an8}jest zabierany
do tymczasowego punktu medycznego

412
00:34:16,889 --> 00:34:18,641
{\an8}lub wywożony do szpitala.

413
00:34:18,808 --> 00:34:22,895
Ale gdy byli nad rzeką Savio,
była ona bardzo wezbrana.

414
00:34:23,062 --> 00:34:24,897
Płynęło nią tak dużo wody,

415
00:34:25,064 --> 00:34:27,817
że nie dało się wycofać rannych.

416
00:34:28,275 --> 00:34:32,863
Znaleźli się w bardzo
niekorzystnych warunkach.

417
00:34:33,030 --> 00:34:37,076
<i>Rzeki nie da się przekroczyć, więc
ewakuacja rannych jest niemożliwa.</i>

418
00:34:37,243 --> 00:34:40,538
<i>Wysoki stan wody przysparza
Lynchowi też innych problemów.</i>

419
00:34:40,704 --> 00:34:43,332
Największym zmartwieniem majora Lyncha

420
00:34:43,499 --> 00:34:45,835
{\an8}są posiłki lub ich brak.

421
00:34:46,001 --> 00:34:48,712
{\an8}Poziom wody w rzece Savio
wzrósł tak szybko,

422
00:34:48,879 --> 00:34:52,591
{\an8}że nie da się sprowadzić
żadnego wsparcia.

423
00:34:53,843 --> 00:34:55,928
<i>Ten problem doskwiera aliantom</i>

424
00:34:56,387 --> 00:34:59,056
<i>podczas różnych walk we Włoszech.</i>

425
00:35:04,061 --> 00:35:08,816
<i>Włoskie mosty budowano wysoko
nad poziomem wezbranej wody,</i>

426
00:35:08,983 --> 00:35:10,943
<i>ale wiele konstrukcji zniszczono.</i>

427
00:35:11,110 --> 00:35:14,905
<i>Jedne bombardowali alianci,
by zapobiec niemieckim odwrotom.</i>

428
00:35:15,281 --> 00:35:19,201
<i>Inne wysadzili Niemcy,
by odciąć dostęp do drugiego brzegu.</i>

429
00:35:19,660 --> 00:35:23,539
<i>Tak czy inaczej,
cierpieli przez to cywile.</i>

430
00:35:24,915 --> 00:35:28,085
<i>Alianci często muszą odbudowywać
mosty w sezonie deszczowym,</i>

431
00:35:28,544 --> 00:35:30,296
<i>gdy rwąca woda komplikuje pracę.</i>

432
00:35:33,090 --> 00:35:37,261
<i>Alianci, jak poprzednio,
walczą i z pogodą, i z Niemcami.</i>

433
00:35:37,720 --> 00:35:40,890
<i>- Przez wezbranie Savio...
-</i> Brzegi są tak zabłocone,

434
00:35:41,348 --> 00:35:43,684
że nie można znaleźć miejsca na most.

435
00:35:43,851 --> 00:35:47,229
Więc nie przejedzie żadna piechota.
Nie będzie zapasów ani broni.

436
00:35:48,397 --> 00:35:51,400
<i>Seaforths są pozostawieni sami sobie.</i>

437
00:35:53,402 --> 00:35:54,778
Ludzie obrywają.

438
00:35:55,654 --> 00:35:58,908
<i>Smith później wspominał,
w jak trudnej sytuacji byli.</i>

439
00:35:59,366 --> 00:36:03,287
Według Smitha w kościele
major Lynch powiedział do niego:

440
00:36:03,746 --> 00:36:05,748
"Jesteśmy otoczeni. Co mamy robić?"

441
00:36:06,207 --> 00:36:11,337
A Smith na to: "Siadaj
przy oknie i weź się za robotę".

442
00:36:12,588 --> 00:36:15,132
Tak czy inaczej,

443
00:36:15,299 --> 00:36:17,635
Smith był dobrym słuchaczem

444
00:36:17,801 --> 00:36:21,305
i człowiekiem, na którym można
było polegać w tak trudnej sytuacji.

445
00:36:22,640 --> 00:36:27,519
<i>Ale Smith opuszcza sanktuarium,
gotów na dalsze działania wroga.</i>

446
00:36:31,941 --> 00:36:34,944
<i>Kanadyjczycy spowolnili
niemiecką kolumnę pancerną,</i>

447
00:36:35,486 --> 00:36:37,279
<i>ale muszą ją zniszczyć.</i>

448
00:36:37,655 --> 00:36:39,073
<i>Tuż pod kościołem</i>

449
00:36:39,406 --> 00:36:41,909
<i>sierżant Keith Thompson
z łowcami czołgów</i>

450
00:36:42,076 --> 00:36:43,285
<i>odpierają atak piechoty,</i>

451
00:36:43,744 --> 00:36:47,665
<i>która napiera od strony pól i drogi.</i>

452
00:36:55,923 --> 00:37:00,469
<i>Wtedy pojawia się niemieckie działo
samobieżne i rusza w ich stronę.</i>

453
00:37:06,767 --> 00:37:08,644
<i>Deszcz nie ustaje,</i>

454
00:37:08,644 --> 00:37:13,941
<i>a sierżant Keith Thompson
stawia czoła kolejnemu zagrożeniu.</i>

455
00:37:17,403 --> 00:37:19,571
<i>Niemieckie działo samobieżne</i>

456
00:37:20,030 --> 00:37:22,283
<i>musi ominąć wrak.</i>

457
00:37:26,370 --> 00:37:30,249
{\an8}Kolejne niemieckie
działo samobieżne utknęło na drodze.

458
00:37:30,416 --> 00:37:32,293
{\an8}Napotyka zniszczone pojazdy i ciała.

459
00:37:33,877 --> 00:37:36,463
Więc Niemcy próbują
oskrzydlić Kanadyjczyków,

460
00:37:36,630 --> 00:37:38,257
ruszając w stronę kościoła.

461
00:37:46,015 --> 00:37:47,599
<i>Gdy żołnierze szykują PIAT-y,</i>

462
00:37:48,100 --> 00:37:53,063
łowcy czołgów <i>otwierają ogień
z karabinów Thompson.</i>

463
00:37:57,484 --> 00:38:01,280
<i>Jednak kule odbijają się od pancerza.</i>

464
00:38:03,991 --> 00:38:07,202
<i>Gdy działo samobieżne
znajduje się w zasięgu,</i>

465
00:38:08,120 --> 00:38:11,540
<i>padają strzały z granatników PIAT.</i>

466
00:38:21,759 --> 00:38:26,430
<i>Dochodzi do bezpośredniego trafienia
i drugie działo zostaje zniszczone.</i>

467
00:38:37,107 --> 00:38:39,860
<i>Ponieważ kapitan
Ekkehard Maurer został ranny,</i>

468
00:38:41,028 --> 00:38:44,448
<i>porucznik Strangen jest
jedynym niemieckim oficerem,</i>

469
00:38:44,615 --> 00:38:47,201
<i>który może przejąć
kontrolę nad batalionem.</i>

470
00:38:48,243 --> 00:38:51,246
{\an8}Maurer zostaje rażony granatem.

471
00:38:51,413 --> 00:38:55,542
{\an8}Porucznik, jego adiutant,
przejmuje dowodzenie.

472
00:38:55,709 --> 00:38:58,629
Rzadko się zdarza, by porucznik

473
00:38:58,796 --> 00:39:00,547
dowodził całym batalionem.

474
00:39:01,006 --> 00:39:03,258
To pokazuje, w jak trudnej sytuacji

475
00:39:03,717 --> 00:39:05,636
znaleźli się Niemcy.

476
00:39:08,806 --> 00:39:12,017
<i>Ale choć Kanadyjczycy
wykazują się nieustępliwością...</i>

477
00:39:15,229 --> 00:39:17,523
<i>bitwa jeszcze się nie skończyła.</i>

478
00:39:19,525 --> 00:39:24,780
<i>Sierżant Thompson i jego ludzie
dokańczają atak na działo.</i>

479
00:39:26,281 --> 00:39:30,536
<i>Próbują zobaczyć,
co wyłoni się z ciemności.</i>

480
00:39:32,037 --> 00:39:34,873
<i>Z czasem nadjeżdża
kolejny czołg Panther</i>

481
00:39:35,332 --> 00:39:38,210
<i>i również stara się
przedostać na tyły kościoła.</i>

482
00:39:42,548 --> 00:39:45,509
<i>Zespoły PIAT Thompsona
przygotowują się do strzału.</i>

483
00:39:48,011 --> 00:39:51,598
<i>Czołg zwalnia, gdy dociera
do zniszczonego działa samobieżnego</i>

484
00:39:51,765 --> 00:39:53,559
<i>blokującego drogę.</i>

485
00:39:54,601 --> 00:39:58,313
Obsługa 45-tonowego czołgu Panther
jest trudna nawet w dobrych warunkach.

486
00:39:58,814 --> 00:40:02,067
A teraz jest ciemno.

487
00:40:03,402 --> 00:40:07,573
Niezwykle trudno było
poruszać się po polu bitwy,

488
00:40:07,739 --> 00:40:10,576
na którym leżały
porozrzucane szczątki.

489
00:40:21,753 --> 00:40:24,923
<i>Warunki okazały się fatalne.</i>

490
00:40:25,090 --> 00:40:27,217
Jest mokro i błotniście,

491
00:40:27,676 --> 00:40:30,471
a czołg ześlizguje się do rowu.

492
00:40:33,640 --> 00:40:38,604
<i>Thompson korzysta z okazji
i rusza z drużyną PIAT naprzód.</i>

493
00:40:39,646 --> 00:40:40,689
Czołg!

494
00:40:40,856 --> 00:40:43,108
PIAT!

495
00:40:47,070 --> 00:40:49,031
<i>Przy wsparciu karabinów...</i>

496
00:40:55,370 --> 00:40:58,165
<i>niszczą czołg pociskami
z granatników PIAT.</i>

497
00:41:08,008 --> 00:41:11,970
<i>Niemiecka załoga próbuje uciec.
Dwóch czołgowych zostaje zabitych.</i>

498
00:41:12,429 --> 00:41:15,057
<i>Reszta ucieka w ciemność.</i>

499
00:41:26,068 --> 00:41:28,529
<i>O 6.00 Niemcy się wycofują.</i>

500
00:41:28,695 --> 00:41:32,449
<i>Stracili ponad stu ludzi
i wiele pojazdów,</i>

501
00:41:32,616 --> 00:41:36,245
<i>w tym dwa działa samobieżne
i dwa czołgi Panther.</i>

502
00:41:39,373 --> 00:41:44,419
<i>Seaforthsowie ponieśli straty
w ludziach w wysokości 106 osób,</i>

503
00:41:44,586 --> 00:41:48,674
<i>w tym 18 zabitych i 61 rannych.</i>

504
00:42:00,894 --> 00:42:04,731
<i>Zwycięstwo Kanadyjczyków
jest tak szybkie i ewidentne,</i>

505
00:42:06,275 --> 00:42:09,736
<i>że grupa pominiętych
w ciemności żołnierzy niemieckich</i>

506
00:42:09,903 --> 00:42:12,823
<i>przychodzi do byłego punktu
dowodzenia na śniadanie,</i>

507
00:42:12,990 --> 00:42:16,410
<i>nie zdając sobie sprawy,
że został zdobyty w ciągu nocy.</i>

508
00:42:22,124 --> 00:42:26,878
<i>Pięćdziesiąt sześć osób zostaje
wziętych jako jeńcy wojenni.</i>

509
00:42:39,224 --> 00:42:40,976
<i>Za opanowanie i wytrwałość</i>

510
00:42:41,435 --> 00:42:45,105
<i>sierżant Keith Thompson otrzymuje
Medal Wybitnego Zachowania.</i>

511
00:42:46,148 --> 00:42:49,026
<i>To nagroda za obronę
kanadyjskiego przyczółka</i>

512
00:42:49,526 --> 00:42:53,488
<i>w obliczu zdecydowanego
i licznego kontrataku.</i>

513
00:42:56,450 --> 00:43:00,746
<i>Ernest Smith otrzymuje najwyższe
narodowe odznaczenie wojskowe,</i>

514
00:43:00,912 --> 00:43:02,414
<i>Krzyż Wiktorii.</i>

515
00:43:03,457 --> 00:43:07,044
{\an8}Smith był jedynym Kanadyjczykiem,
który otrzymał Krzyż Wiktorii

516
00:43:07,210 --> 00:43:08,462
{\an8}w czasie II wś.

517
00:43:08,629 --> 00:43:12,758
{\an8}To niesamowite osiągnięcie,
ale był też bardzo barwną postacią.

518
00:43:13,216 --> 00:43:16,303
Na przykład przed spotkaniem
z królem Jerzym VI

519
00:43:16,762 --> 00:43:19,640
podobno zamknięto go
w więzieniu z kilkoma piwami,

520
00:43:20,098 --> 00:43:22,643
by mieć pewność,
że pojawi się następnego dnia.

521
00:43:23,101 --> 00:43:27,230
A gdy już to zrobił, nie ukłonił się.
Zamiast tego zasalutował.

522
00:43:27,397 --> 00:43:28,690
Było to świadectwem

523
00:43:29,066 --> 00:43:32,569
jego raczej skomplikowanych
stosunków z władzą.

524
00:43:40,911 --> 00:43:44,164
{\an8}<i>Smith był ostatnim Kanadyjczykiem
z Krzyżem Wiktorii,</i>

525
00:43:44,331 --> 00:43:46,750
{\an8}<i>gdy zmarł w 2005 roku.</i>

526
00:43:47,959 --> 00:43:50,962
{\an8}<i>Został uhonorowany
jako bohater narodowy.</i>

527
00:43:52,005 --> 00:43:55,676
{\an8}<i>Pomimo nadziei aliantów
na szybkie zwycięstwo</i>

528
00:43:56,051 --> 00:43:58,970
{\an8}<i>w północnych Włoszech
po pokonaniu Apeninów</i>

529
00:43:59,137 --> 00:44:03,433
{\an8}<i>Bolonia została wyzwolona
dopiero w kwietniu 1945 roku.</i>

530
00:44:03,600 --> 00:44:05,852
{\an8}<i>Do tego czasu Seaforth Highlanders</i>

531
00:44:05,852 --> 00:44:08,480
{\an8}<i>będą walczyć z Niemcami w Holandii.</i>

532
00:44:08,480 --> 00:44:09,564
{\an8}Tekst polski: Dawid Piotrowski