1 00:00:07,633 --> 00:00:11,429 DIE STAD, GEPLAATST OP DE KRUISING VAN TWEE ZEEËN EN TWEE CONTINENTEN... 2 00:00:11,512 --> 00:00:14,932 ...LEEK OP EEN DIAMANT TUSSEN TWEE SAFFIEREN EN TWEE SMARAGDEN... 3 00:00:15,016 --> 00:00:17,560 ...EN VORMDE ZO DE KOSTBAARSTE STEEN IN DE WERELDRIJKEN. 4 00:00:17,643 --> 00:00:19,479 -OSMANS DROOM VAN CONSTANTINOPEL, 1280 5 00:01:08,694 --> 00:01:11,072 Jullie stad is van ons. 6 00:01:24,710 --> 00:01:26,379 Constantinopel. 7 00:01:28,422 --> 00:01:30,842 Ik verover jou... 8 00:01:31,551 --> 00:01:34,512 ...of jij verovert mij. 9 00:01:42,895 --> 00:01:43,771 Kom. 10 00:01:44,856 --> 00:01:46,315 Mijn zoon. 11 00:01:47,191 --> 00:01:48,401 Vader? 12 00:01:51,654 --> 00:01:53,489 Waarom geloofde je niet in mij? 13 00:01:53,906 --> 00:01:56,200 Ze hebben je verraden. -Mijn zoon. 14 00:01:56,284 --> 00:01:57,618 ...geloofde je niet in mij? 15 00:01:57,910 --> 00:02:00,329 Dit is waanzin. -Nee. 16 00:02:00,413 --> 00:02:01,706 Mijn zoon. 17 00:02:02,498 --> 00:02:03,332 Mehmet. 18 00:02:04,000 --> 00:02:06,878 Moet ik Constantinopel innemen? 19 00:03:05,478 --> 00:03:06,687 EEN NETFLIX ORIGINAL-SERIE 20 00:03:06,771 --> 00:03:08,689 Elk rijk heeft een begin... 21 00:03:08,773 --> 00:03:12,318 ...gevormd door bloed, staal, geluk en veroveringen. 22 00:03:12,902 --> 00:03:19,742 De Romeinse keizer Constantijn XI en de Ottomaanse sultan Mehmet II... 23 00:03:19,825 --> 00:03:23,037 ...voeren in 1453 een epische strijd om Constantinopel. 24 00:03:23,579 --> 00:03:26,749 Al 23 legers hebben geprobeerd de legendarische stad te veroveren. 25 00:03:26,832 --> 00:03:28,417 Ze hebben alle gefaald. 26 00:03:28,501 --> 00:03:31,796 Uit de slachtpartij verrijst één heerser als overwinnaar... 27 00:03:31,879 --> 00:03:36,133 ...die de loop van de geschiedenis in de 300 jaar erna verandert. 28 00:03:36,884 --> 00:03:40,846 Voor de opkomst van het ene rijk, moet een ander rijk vallen. 29 00:03:55,569 --> 00:04:00,199 Constantinopel is voorbestemd het centrum van de wereld te worden. 30 00:04:01,909 --> 00:04:06,914 Het ligt op 't kruispunt van Azië, Europa, de Zwarte Zee, de Middellandse Zee... 31 00:04:06,998 --> 00:04:09,834 ...de Balkanlanden en de Italiaanse stadstaten. 32 00:04:10,459 --> 00:04:14,130 Net of er een vlinder is, met Constantinopel als het lijfje. 33 00:04:16,257 --> 00:04:19,010 Constantinopel is een concept. 34 00:04:19,093 --> 00:04:21,971 Het is meer dan alleen een strategische plek. 35 00:04:22,763 --> 00:04:27,018 Er zijn lagen van verschillende rijken. 36 00:04:27,101 --> 00:04:32,898 Er zijn lagen van beschavingen die erin verweven zijn. 37 00:04:34,608 --> 00:04:38,029 In het Middellandse Zeegebied was de grootste stad altijd Constantinopel. 38 00:04:39,155 --> 00:04:41,490 Het werd altijd beschouwd als het beloofde land. 39 00:04:42,116 --> 00:04:45,703 Wie over Constantinopel heerst, heerst over de wereld. 40 00:04:46,829 --> 00:04:50,875 In 1451 is de beschermer en heerser van Constantinopel... 41 00:04:50,958 --> 00:04:53,461 ...keizer Constantijn XI. 42 00:04:54,170 --> 00:04:56,005 Weinig mensen waren autocratischer... 43 00:04:56,088 --> 00:04:58,382 ...en absolutistischer dan Oost-Romeinse keizers. 44 00:04:58,466 --> 00:05:01,677 Ze stonden letterlijk halverwege tussen God en de mensen. 45 00:05:01,761 --> 00:05:03,971 Ze waren Gods zwaardarm op aarde. 46 00:05:04,638 --> 00:05:07,600 Constantijn XI is heel dapper... 47 00:05:07,683 --> 00:05:11,520 ...en het principe waar hij letterlijk alles voor zal opofferen... 48 00:05:11,604 --> 00:05:13,564 ...is het behoud van Constantinopel. 49 00:05:14,023 --> 00:05:17,526 Al 23 vijandelijke legers hebben gepoogd de legendarische stad te veroveren... 50 00:05:17,610 --> 00:05:18,903 ...maar zonder succes. 51 00:05:20,071 --> 00:05:23,115 De grootste dreiging voor de 1100-jarige Romeinse heerschappij... 52 00:05:23,199 --> 00:05:26,410 ...zijn hun oude vijanden, de Ottomanen. 53 00:05:26,494 --> 00:05:31,582 Anatolische oorlogsheren en nomaden, die een bloeiend rijk hadden opgebouwd... 54 00:05:31,665 --> 00:05:34,293 ...dat helemaal tot Oost-Europa reikte. 55 00:05:36,420 --> 00:05:42,843 De dood van de Ottomaanse sultan Murat II in 1451 leidt tot gebeurtenissen... 56 00:05:42,927 --> 00:05:46,722 ...die de Ottomanen en Romeinen op de rand van oorlog brengen. 57 00:05:54,688 --> 00:05:58,943 Ruim 300 km verderop heerst sultan Murats zoon, Mehmet II... 58 00:05:59,026 --> 00:06:03,322 ...als gouverneur van Manisa in de Egeïsche provincie. 59 00:06:03,406 --> 00:06:05,574 EGEÏSCHE PROVINCIE 2,5 JAAR VOOR HET BELEG 60 00:06:05,658 --> 00:06:09,453 De kroonprins woont al jaren vrijwel in ballingschap... 61 00:06:09,745 --> 00:06:12,373 ...na een ruzie met zijn vaders hof. 62 00:06:12,456 --> 00:06:13,290 Prins. 63 00:06:14,166 --> 00:06:16,043 Ik rot hier weg in de provincie. 64 00:06:18,337 --> 00:06:19,296 Mijn prins. 65 00:06:19,964 --> 00:06:23,717 Toen Alexander de Grote zo oud was als ik, had hij al dit land al veroverd. 66 00:06:26,762 --> 00:06:27,680 Mijn prins. 67 00:06:28,264 --> 00:06:30,975 Ja, Zaganos Pasha. Wat is er? 68 00:06:31,058 --> 00:06:31,976 Uw vader. 69 00:06:39,316 --> 00:06:43,737 Er gaan geruchten dat de grootvizier en de anderen in het hof van de sultan... 70 00:06:43,821 --> 00:06:46,991 ...plannen bespreken voor een opvolger. -Natuurlijk doen ze dat. 71 00:06:48,492 --> 00:06:49,869 Stelletje bedriegers. 72 00:06:50,828 --> 00:06:52,955 Hij zou niets liever willen dan dat ik verdween. 73 00:06:53,456 --> 00:06:56,584 Maak de paarden klaar. We moeten naar de hoofdstad gaan. 74 00:07:02,173 --> 00:07:05,718 Mehmet reist naar Adrianopolis om de troon op te eisen... 75 00:07:05,801 --> 00:07:09,430 ...onzeker of hij zal worden benoemd tot sultan van het Ottomaanse Rijk... 76 00:07:09,513 --> 00:07:11,974 ...of dat hij de troon met geweld zal moeten pakken. 77 00:07:15,186 --> 00:07:19,231 Bij de Ottomanen heeft elk lid van de dynastie evenveel recht op de troon. 78 00:07:19,315 --> 00:07:21,358 Er is geen vaste lijn van opvolging. 79 00:07:21,942 --> 00:07:25,863 Ze moesten erom vechten of degene zijn die als leider werd gezien. 80 00:07:26,947 --> 00:07:28,365 De sterkste zou overleven. 81 00:07:30,701 --> 00:07:35,956 ADRIANOPOLIS - DE OTTOMAANSE HOOFDSTAD 82 00:07:38,417 --> 00:07:43,589 Mehmet wordt ontvangen door zijn vaders grootvizier, Çandarlı Halil Pasha... 83 00:07:43,672 --> 00:07:45,508 ...de rechterhand van de sultan. 84 00:07:47,259 --> 00:07:50,804 De grootvizier is de eerste minister van het rijk. 85 00:07:50,888 --> 00:07:53,974 Als een nieuwe sultan de grootvizier van zijn vader erft... 86 00:07:54,058 --> 00:07:57,353 ...komt er altijd een botsing en moet hij die grootvizier de baas zijn. 87 00:07:57,436 --> 00:07:59,813 Als je dat spel verliest, word je een marionet. 88 00:08:28,217 --> 00:08:29,260 Halil Pasha. 89 00:08:30,803 --> 00:08:34,181 Ik heb je al een paar jaar niet gezien. 90 00:08:34,598 --> 00:08:38,018 Was het maar onder betere omstandigheden. 91 00:08:48,529 --> 00:08:49,446 Grootvizier. 92 00:09:17,558 --> 00:09:18,475 Mijn sultan. 93 00:09:36,201 --> 00:09:39,580 Na jaren in de schaduw van zijn vader te hebben geleefd... 94 00:09:39,997 --> 00:09:44,001 ...zijn de verwachtingen rondom de 19-jarige heerser enorm. 95 00:09:46,920 --> 00:09:50,049 Je bent gegroeid sinds de vorige keer. 96 00:09:53,135 --> 00:09:54,053 Vader? 97 00:09:56,305 --> 00:09:57,931 Ik heb te veel van je gevraagd. 98 00:09:58,891 --> 00:10:02,394 De troon is van jou zodra je er klaar voor bent. Stel me niet op de proef. 99 00:10:05,147 --> 00:10:06,607 Hij is nog heel jong. 100 00:10:06,690 --> 00:10:09,360 Mensen wisten niet of hij de taak wel aankon. 101 00:10:10,277 --> 00:10:13,947 Misschien kon hij zijn vader, een goede krijger, niet opvolgen. 102 00:10:17,242 --> 00:10:19,745 Ik had je beloofd dat je moment zou komen. 103 00:10:20,663 --> 00:10:21,622 Moeder Mara. 104 00:10:22,539 --> 00:10:26,960 Mehmets stiefmoeder, Mara Branković, is een van zijn beste bondgenoten... 105 00:10:27,044 --> 00:10:31,215 ...in de hoofdstad, benieuwd naar hoe de jonge sultan zal regeren. 106 00:10:33,133 --> 00:10:36,887 Weet je wat Alexander de Grote zei toen hij de troon overnam? 107 00:10:39,264 --> 00:10:41,642 Aan het einde, als alles afgelopen is... 108 00:10:42,393 --> 00:10:44,937 ...gaat het er alleen om wat je gedaan hebt. 109 00:10:49,066 --> 00:10:50,234 Hij is van jou. 110 00:10:51,485 --> 00:10:55,072 Als hij op de troon belandt, beseft hij dat hij duidelijk moet maken... 111 00:10:55,155 --> 00:10:58,367 ...dat hij precies is zoals zijn vader het wilde. 112 00:11:00,369 --> 00:11:02,329 Wat zou die jonge knul gaan doen? 113 00:11:03,080 --> 00:11:07,292 Hij zegt: 'Ik moet iets belangrijks doen.' 114 00:11:11,797 --> 00:11:13,048 Wat zou dat zijn? 115 00:11:18,053 --> 00:11:19,596 Constantinopel veroveren. 116 00:11:20,180 --> 00:11:22,182 De droom van iedereen. 117 00:11:37,865 --> 00:11:41,618 Ze zullen proberen u te schande te maken vanwege de jongen die u was, sultan. 118 00:11:41,869 --> 00:11:43,996 Ja, dat zullen ze proberen. 119 00:11:47,207 --> 00:11:50,252 Mehmets hof is verdeeld tussen de jonge adviseurs... 120 00:11:50,335 --> 00:11:53,756 ...die hij meeneemt uit Manisa, geleid door Zaganos Pasha... 121 00:11:53,839 --> 00:11:58,093 ...en zijn vaders oudere viziers, die aan zijn leiderschap twijfelen. 122 00:11:58,719 --> 00:12:03,724 Die twijfels raken buiten de hoofdstad bij de vele vijanden bekend. 123 00:12:06,643 --> 00:12:10,439 Een rivaliserende, Turkse oorlogsheer stelt de 19-jarige sultan op de proef... 124 00:12:10,522 --> 00:12:13,025 ...door Ottomaans gebied in Anatolië te plunderen. 125 00:12:16,069 --> 00:12:18,697 Mehmet en zijn leger sloegen de opstand neer. 126 00:12:22,367 --> 00:12:26,371 De grootste dreiging voor Mehmets heerschappij komt eind 1451... 127 00:12:26,455 --> 00:12:29,792 ...van de oudste Ottomaanse vijand, de Romeinen. 128 00:12:32,753 --> 00:12:37,216 Wat voor nieuws is er uit Constantinopel? Wat zeggen onze spionnen? 129 00:12:39,426 --> 00:12:41,887 De Romeinen hebben... 130 00:12:43,055 --> 00:12:44,515 ...een verzoek gestuurd. 131 00:12:44,598 --> 00:12:45,974 Wat voor verzoek? 132 00:12:47,309 --> 00:12:50,187 Ze dreigen uw oom, Orhan, vrij te laten... 133 00:12:50,979 --> 00:12:54,858 ...als we hen niet drie keer zo veel betalen in ruil voor zijn opsluiting. 134 00:12:55,984 --> 00:13:00,697 Prins Orhan vertegenwoordigt een lange Byzantijnse traditie van diplomatie. 135 00:13:01,740 --> 00:13:04,827 Prins Orhan beweert aanspraak te maken op Mehmets troon... 136 00:13:04,910 --> 00:13:09,248 ...maar de Romeinen houden hem veilig in Constantinopel opgeborgen... 137 00:13:09,331 --> 00:13:12,584 ...in ruil voor een jaarlijkse betaling van de Ottomanen. 138 00:13:13,252 --> 00:13:16,046 Prins Orhan is een interessant geval. 139 00:13:16,129 --> 00:13:17,756 Hij werd gevangen gehouden. 140 00:13:18,131 --> 00:13:22,052 De Romeinen wilden hem tegen de Ottomanen gebruiken. 141 00:13:22,135 --> 00:13:25,472 Als Mehmet op de troon komt, is hij pas 19. 142 00:13:25,556 --> 00:13:28,851 Niemand weet echt wat voor heerser hij zou worden... 143 00:13:28,934 --> 00:13:33,230 ...dus Constantijn probeert hem te bedreigen. 144 00:13:33,689 --> 00:13:37,568 Het was altijd een dreigement: als jij iets tegen ons onderneemt... 145 00:13:37,651 --> 00:13:41,405 ...kunnen we Orhan terugsturen met wat geld, wat steun... 146 00:13:41,488 --> 00:13:43,365 ...en misschien je troon omverwerpen. 147 00:13:44,658 --> 00:13:47,452 De Romeinen compenseerden hun zwakkere positie... 148 00:13:47,536 --> 00:13:50,831 ...in militaire kracht, land en macht... 149 00:13:50,914 --> 00:13:56,128 ...door hun mogelijkheid binnen het rijk een burgeroorlog aan te wakkeren. 150 00:13:56,753 --> 00:14:00,424 De vraag luidt dan: wat doe je in zo'n situatie? 151 00:14:01,091 --> 00:14:06,096 Dit is een zeldzaam moment waarop Constantijn de situatie slecht inschat. 152 00:14:06,179 --> 00:14:08,515 Het blijkt een zeer grote fout te zijn. 153 00:14:09,516 --> 00:14:11,393 Ik ga mijn fort hier bouwen. 154 00:14:14,354 --> 00:14:17,733 Sultan, dit is niet diplomatiek. Het zal tot oorlog leiden. 155 00:14:18,358 --> 00:14:21,111 Het leidt tot controle over de Bosporus en de schepen. 156 00:14:21,987 --> 00:14:26,450 Als antwoord op de Romeinse dreiging maakt Mehmet z'n plan bekend voor Rumeli Hisari. 157 00:14:26,533 --> 00:14:30,787 Dat betekent letterlijk 'fort in het land van de Romeinen'. 158 00:14:30,871 --> 00:14:34,541 Dankzij zijn strategische ligging aan de Europese kant van de Bosporus... 159 00:14:34,625 --> 00:14:37,878 ...snijdt het fort de bevoorrading en militaire hulp af... 160 00:14:37,961 --> 00:14:40,297 ...van Romeinse bondgenoten aan de Zwarte Zee. 161 00:14:40,380 --> 00:14:44,301 Het fort wordt door iedereen de Keeldoorsnijder genoemd. 162 00:14:45,010 --> 00:14:47,429 Sultan, ik verzoek u zich te bedenken. 163 00:14:47,679 --> 00:14:50,057 Een fort aan de Romeinse kant zal hen provoceren. 164 00:14:50,140 --> 00:14:53,560 Alles binnen de muren van Constantinopel is van de Romeinen. 165 00:14:54,019 --> 00:14:56,772 Alles buiten die muren is van mij. 166 00:15:02,653 --> 00:15:04,947 Çandarlı keurde het idee af. Hij zei: 167 00:15:05,030 --> 00:15:06,823 'Luister, Majesteit. 168 00:15:06,907 --> 00:15:09,618 De Europeanen zouden zich tegen ons kunnen verenigen. 169 00:15:09,701 --> 00:15:12,162 De paus zou een leger op ons af kunnen sturen... 170 00:15:12,829 --> 00:15:16,833 ...en terwijl we Constantinopel aanvallen, zouden we alles kunnen verliezen.' 171 00:15:18,085 --> 00:15:20,504 Mehmet zei: 'Rot op.' 172 00:15:23,256 --> 00:15:27,386 De Keeldoorsnijder wordt snel gebouwd in slechts vierenhalve maand... 173 00:15:27,719 --> 00:15:31,556 ...wat de Ottomanen en de Romeinen dichter bij een oorlog brengt. 174 00:15:32,432 --> 00:15:35,560 Keizer Constantijn stuurt gezanten naar Mehmets hof... 175 00:15:35,644 --> 00:15:38,105 ...om tegen de bouw van het fort te protesteren. 176 00:15:38,188 --> 00:15:40,107 Ze zeiden: 'Dit is Romeins land. 177 00:15:40,190 --> 00:15:43,360 Je vader had tenminste het fatsoen om me om toestemming te vragen... 178 00:15:43,443 --> 00:15:44,903 ...voordat hij zoiets deed.' 179 00:15:45,404 --> 00:15:47,197 Hij stuurt ze weg zonder te luisteren. 180 00:15:47,280 --> 00:15:49,825 Constantijn stuurt dus nog meer gezanten terug. 181 00:15:49,908 --> 00:15:52,035 Deze keer met veel geschenken. Ze zeggen nu: 182 00:15:52,119 --> 00:15:53,745 'Kunt u ons tenminste beloven... 183 00:15:53,829 --> 00:15:56,331 ...dat dit geen aanval op Constantinopel inluidt?' 184 00:16:02,713 --> 00:16:07,342 CONSTANTINOPEL HOOFDSTAD VAN HET OOST-ROMEINSE RIJK 185 00:16:23,608 --> 00:16:28,488 Mehmet onthoofdt de gezanten en laat Constantijn zijn eigen conclusie trekken. 186 00:16:30,240 --> 00:16:32,117 Kijk eens tot de horizon. 187 00:16:32,784 --> 00:16:34,077 We zijn veilig. 188 00:16:34,161 --> 00:16:36,204 We zijn veilig. -We moeten reageren. 189 00:16:37,205 --> 00:16:38,790 We moeten terugvechten. 190 00:16:38,874 --> 00:16:41,585 We moeten het kind een lesje leren. 191 00:16:41,668 --> 00:16:43,670 Dan zal hij een Romeinse klap krijgen. 192 00:16:44,963 --> 00:16:46,798 En wie gaat hem die klap geven? 193 00:16:48,341 --> 00:16:49,384 Jij? 194 00:16:50,927 --> 00:16:53,889 Mehmet is een dreiging, maar geweld is het antwoord niet. 195 00:16:54,431 --> 00:16:58,226 We moeten een confrontatie vermijden tot de katholieken ons komen helpen. 196 00:16:58,810 --> 00:17:03,440 Als de katholieken onze enige hoop zijn, zijn we verdoemd. 197 00:17:05,901 --> 00:17:10,113 De rechterhand van Constantijn was Loukas Notaras. 198 00:17:10,197 --> 00:17:12,783 Hij bekleedde de positie van groothertog... 199 00:17:12,866 --> 00:17:17,829 ...wat het equivalent was van de Ottomaanse vizier of eerste minister. 200 00:17:18,246 --> 00:17:22,250 Liever de tulband van een sultan dan de bonnet van een kardinaal. 201 00:17:23,960 --> 00:17:27,923 Constantinopel is het centrum van de Orthodoxe Kerk. 202 00:17:28,006 --> 00:17:30,258 Zoals de meesten in de stad en aan het hof... 203 00:17:30,342 --> 00:17:33,261 ...is Notaras Grieks en orthodox-christelijk... 204 00:17:33,345 --> 00:17:36,056 ...en hij wantrouwt de Europese Katholieke Kerk... 205 00:17:36,473 --> 00:17:39,267 ...door een schisma van vier eeuwen geleden. 206 00:17:39,351 --> 00:17:41,019 Met de Ottomaanse dreiging... 207 00:17:41,103 --> 00:17:44,940 ...heeft de stad wanhopig soldaten en schepen nodig van de paus. 208 00:17:52,864 --> 00:17:54,741 We zijn broeders in de ogen van God. 209 00:17:56,535 --> 00:17:59,913 We hebben gezanten gestuurd naar het Vaticaan... 210 00:17:59,996 --> 00:18:03,625 ...en naar alle Europese koningen, voor hulp bij onze verdediging. 211 00:18:04,251 --> 00:18:07,587 Er zijn al Genuese troepen op weg naar onze stad. 212 00:18:08,130 --> 00:18:09,297 De eerste van vele. 213 00:18:10,423 --> 00:18:14,553 Met Gods genade zal de paus in de komende weken troepen sturen. 214 00:18:14,636 --> 00:18:15,595 Lang leve de keizer. 215 00:18:17,556 --> 00:18:20,809 Notaras is de rijkste man van Constantinopel... 216 00:18:20,892 --> 00:18:24,271 ...die zaken doet in het hele gebied van Anatolië tot Italië. 217 00:18:24,354 --> 00:18:27,899 Niemand heeft meer te verliezen in een oorlog met de Ottomanen. 218 00:18:27,983 --> 00:18:30,026 Stuur dit naar onze Turkse vriend. 219 00:18:37,242 --> 00:18:41,454 SELYMBRIA - 72 KM VAN CONSTANTINOPEL 220 00:19:09,107 --> 00:19:11,568 Gluiperige, Griekse geitenneuker. 221 00:19:16,364 --> 00:19:17,490 Halil Pasha. 222 00:19:28,251 --> 00:19:32,297 Çandarlı Halil was de grootvizier en de ervaren, oudere staatsman... 223 00:19:32,839 --> 00:19:34,883 ...ook bekend als Halil de Griek... 224 00:19:35,342 --> 00:19:39,387 ...omdat hij niet echt wilde dat Mehmet Constantinopel veroverde. 225 00:19:39,471 --> 00:19:41,181 Hij vond het geen nuttige zet. 226 00:19:41,264 --> 00:19:45,018 Of de Grieken hadden hem betaald om Mehmet op andere gedachten te brengen. 227 00:19:45,602 --> 00:19:47,938 Ik ben blij dat je gekomen bent, Pasha. 228 00:19:52,234 --> 00:19:56,571 Al kan ik aan je gezicht zien dat je geen goed nieuws hebt. 229 00:19:58,823 --> 00:20:00,408 De sultan laat zich niet overhalen. 230 00:20:05,330 --> 00:20:07,832 Een oorlog is nadelig voor ons allemaal... 231 00:20:08,667 --> 00:20:11,336 ...en voor jouw belangen in de stad. 232 00:20:12,796 --> 00:20:14,589 Vrede is veel voordeliger. 233 00:20:17,801 --> 00:20:20,011 Hij is arrogant, jong... 234 00:20:20,095 --> 00:20:22,639 ...en ervan overtuigd dat hij het Westen zal veroveren... 235 00:20:22,847 --> 00:20:24,891 ...zoals Alexander het Oosten veroverd had. 236 00:20:29,354 --> 00:20:34,985 Loukas was waarschijnlijk de rijkste man van de hele Balkan. 237 00:20:35,068 --> 00:20:37,445 Hij probeerde van twee walletjes te eten. 238 00:20:39,990 --> 00:20:43,535 Er wordt gezegd dat de keizer prins Orhan wil vrijlaten. 239 00:20:46,913 --> 00:20:48,832 De keizer is bereid hem te wapenen. 240 00:20:48,915 --> 00:20:50,125 Met een fles wijn? 241 00:20:57,007 --> 00:21:00,719 Zeg tegen je sultan dat de keizer liever vrede heeft met de Ottomanen. 242 00:21:00,802 --> 00:21:02,595 Ik zal zorgen dat dit gebeurt... 243 00:21:03,054 --> 00:21:06,308 ...en we kunnen tot een akkoord komen om een oorlog te voorkomen. 244 00:21:11,021 --> 00:21:11,938 Maar... 245 00:21:13,523 --> 00:21:14,941 ...als de sultan... 246 00:21:15,859 --> 00:21:18,194 ...per se de stad wil veroveren... 247 00:21:19,738 --> 00:21:22,407 ...zou ik jou niet graag aan zijn zijde zien sterven... 248 00:21:22,490 --> 00:21:25,535 ...in een oorlog die makkelijk voorkomen had kunnen worden. 249 00:21:30,248 --> 00:21:31,875 En als het anders loopt... 250 00:21:33,585 --> 00:21:36,629 ...zal ik vooraan zitten als jij onthoofd wordt... 251 00:21:37,505 --> 00:21:39,007 ...oude vriend. 252 00:22:01,696 --> 00:22:03,656 Ik zou hem hiervoor moeten laten onthoofden. 253 00:22:04,366 --> 00:22:08,244 De vuile bedrieger. -Mehmet, heb geduld. 254 00:22:08,328 --> 00:22:11,581 Een eigenschap die ik op dit moment niet bepaald bezit. 255 00:22:20,632 --> 00:22:23,134 Het is verstandiger om hem te vriend te houden. 256 00:22:23,426 --> 00:22:26,846 Het is belangrijk dat alles gewoon doorgaat... 257 00:22:26,930 --> 00:22:29,474 ...als er een nieuwe sultan komt die men nog niet kent. 258 00:22:29,557 --> 00:22:33,103 Als je meteen begint met mensen ontslaan en executeren... 259 00:22:33,186 --> 00:22:34,896 ...zul je niet veel vrienden krijgen. 260 00:22:34,979 --> 00:22:37,357 In zekere zin is het een tactische keuze. 261 00:22:37,440 --> 00:22:40,777 Je gebruikt hem zolang hij van nut is, en als hij nuttig is, is dat prima. 262 00:22:40,860 --> 00:22:42,946 Zo niet, dan werk je hem later weg. 263 00:22:43,822 --> 00:22:46,324 Misschien kun je zijn onvoorzichtigheid... 264 00:22:47,367 --> 00:22:48,827 ...in jouw voordeel gebruiken. 265 00:23:15,228 --> 00:23:17,230 Waar is je meester? Halil Pasha. 266 00:23:21,317 --> 00:23:22,819 Zaganos Pasha. 267 00:23:24,195 --> 00:23:25,822 Wat heeft dit te betekenen? 268 00:23:26,406 --> 00:23:29,200 De sultan verzoekt je naar het paleis te komen. 269 00:23:30,994 --> 00:23:33,872 Nu? -Meteen, Halil Pasha. 270 00:23:42,046 --> 00:23:45,133 Laat me even iets aantrekken. -Natuurlijk. 271 00:24:09,532 --> 00:24:11,910 Sultan, Halil Pasha is hier. 272 00:24:14,913 --> 00:24:16,122 Mijn sultan. 273 00:24:20,502 --> 00:24:21,961 Mag ik spreken? 274 00:24:39,354 --> 00:24:40,396 Wat is dit? 275 00:24:49,489 --> 00:24:53,493 Geschenken zijn gebruikelijk als de sultan je midden in de nacht laat komen. 276 00:24:55,870 --> 00:24:59,165 Ik heb je goud niet nodig, Pasha. Alleen je oren. 277 00:24:59,666 --> 00:25:00,500 Sta op. 278 00:25:02,627 --> 00:25:03,461 Sta op. 279 00:25:09,384 --> 00:25:12,470 Ik heb zojuist een droom gehad. 280 00:25:16,015 --> 00:25:17,350 Ik zag mijn vader. 281 00:25:18,977 --> 00:25:20,186 Mijn voorouders. 282 00:25:21,020 --> 00:25:22,188 Osman. 283 00:25:24,274 --> 00:25:25,984 Ze toonden me de weg. 284 00:25:30,405 --> 00:25:32,490 Die leidde naar Constantinopel. 285 00:25:34,450 --> 00:25:37,370 De poorten van de stad vlogen open. 286 00:25:38,246 --> 00:25:40,832 Ik liep rechtstreeks naar de Hagia Sophia... 287 00:25:42,750 --> 00:25:43,835 ...en daar... 288 00:25:45,169 --> 00:25:47,046 ...zag ik de rode appel zelf. 289 00:25:48,673 --> 00:25:50,091 Hij werd me overhandigd. 290 00:25:52,802 --> 00:25:54,637 Je moet het begrijpen. 291 00:25:56,389 --> 00:26:00,143 Allah heeft me een visioen gestuurd. 292 00:26:01,060 --> 00:26:05,148 Hij heeft me bevolen Constantinopel in te nemen. 293 00:26:06,566 --> 00:26:09,736 Ik moet wel aan zijn wens gehoorzamen. 294 00:26:12,697 --> 00:26:15,116 Een profetie zegt dat Constantinopel de rode appel is. 295 00:26:15,199 --> 00:26:20,079 En dat er een krijger zal komen die het orthodox-christelijke centrum... 296 00:26:20,163 --> 00:26:24,792 ...van de christenen zal afpakken en het naar de islamitische wereld zal brengen. 297 00:26:26,127 --> 00:26:29,005 In mijn visioen was jij aan mijn zijde, Pasha. 298 00:26:29,756 --> 00:26:32,592 Trouwe mentor, mijn loyale dienaar... 299 00:26:33,092 --> 00:26:35,303 ...commandant van mijn angstwekkende leger... 300 00:26:35,386 --> 00:26:38,056 ...en uiterst toegewijd aan onze lotsbestemming. 301 00:26:40,975 --> 00:26:42,810 Ik ben al die dingen. 302 00:26:43,811 --> 00:26:46,189 Heb ik je steun dan in deze onderneming? 303 00:26:50,777 --> 00:26:55,198 Mehmet pakte het zeer verstandig aan. 304 00:26:55,657 --> 00:26:58,076 Hij slaagde erin hem gerust te stellen... 305 00:26:58,576 --> 00:26:59,994 ...en zo kon hij hem gebruiken. 306 00:27:00,453 --> 00:27:05,667 Als grootvizier is Çandarlı Halil Pasha de op één na machtigste man... 307 00:27:05,750 --> 00:27:07,085 ...van het Ottomaanse Rijk. 308 00:27:07,168 --> 00:27:09,879 De jonge sultan heeft zijn volledige steun nodig... 309 00:27:09,962 --> 00:27:12,173 ...voor een aanval op Constantinopel. 310 00:27:14,092 --> 00:27:16,094 Ik wist dat ik op je kon rekenen. 311 00:27:18,513 --> 00:27:19,555 Welterusten. 312 00:27:38,908 --> 00:27:42,120 De Ottomanen beginnen zich razendsnel op de oorlog voor te bereiden. 313 00:27:43,413 --> 00:27:47,667 In zes maanden tijd brengt Mehmet een leger van 80.000 bijeen... 314 00:27:47,750 --> 00:27:49,877 ...klaar om naar Constantinopel te gaan. 315 00:27:53,381 --> 00:27:55,633 Mehmets troepen verwoesten in korte tijd... 316 00:27:55,717 --> 00:27:59,721 ...de weinige overgebleven Romeinse voorposten bij Constantinopel... 317 00:27:59,804 --> 00:28:02,557 ...waardoor de keizer nog meer geïsoleerd raakt. 318 00:28:03,099 --> 00:28:06,018 De grootste toevoeging aan de Ottomaanse krijgsmacht... 319 00:28:06,602 --> 00:28:08,271 ...moet nog komen. 320 00:28:19,782 --> 00:28:24,495 Je reputatie snelt je vooruit, Orban. Ik heb veel over je grote geweren gehoord. 321 00:28:24,579 --> 00:28:29,709 Ja, sultan. 'Geweren' doen mijn laatste aanbod geen eer aan. 322 00:28:35,423 --> 00:28:40,011 Alleen met grote kogels vernietigt u de Theodosische muren van Constantinopel. 323 00:28:41,262 --> 00:28:44,307 Ik ken ze en ik ken hun zwakke plekken. 324 00:28:45,433 --> 00:28:46,768 Vader, hier zit het in. 325 00:28:50,104 --> 00:28:50,980 Vader. 326 00:28:52,899 --> 00:28:55,401 Vergeef me, mijn heer. Mag ik? 327 00:29:11,000 --> 00:29:11,834 Dit. 328 00:29:12,752 --> 00:29:14,378 Dit is mijn nieuwe kanon. 329 00:29:15,046 --> 00:29:18,424 Het is acht meter lang, het grootste ooit ontworpen... 330 00:29:19,050 --> 00:29:20,676 ...en ik noem het Basilica. 331 00:29:21,928 --> 00:29:24,055 Kun je dit bouwen? -Ja. 332 00:29:24,806 --> 00:29:25,848 Ja, sultan. 333 00:29:26,349 --> 00:29:29,477 Ze vuurt een kanonskogel af met een diameter van tweeënhalve meter. 334 00:29:30,144 --> 00:29:33,439 Dit kanon zou de muren van Babylon kunnen doorboren. 335 00:29:34,440 --> 00:29:37,652 Al weet ik dat u geen ruzie hebt met de Babyloniërs. 336 00:29:38,903 --> 00:29:40,571 Ben je Hongaars? -Ja. 337 00:29:40,655 --> 00:29:42,281 En een christen? -Ja. 338 00:29:42,365 --> 00:29:44,951 Waarom bied je Constantijn deze uitvindingen niet aan? 339 00:29:47,578 --> 00:29:49,831 Mijn kennis heeft een prijs. 340 00:29:50,373 --> 00:29:52,375 De keizer kon die niet betalen. 341 00:29:53,167 --> 00:29:56,504 En natuurlijk bent u de ware heerser over dit gebied. 342 00:29:58,339 --> 00:29:59,632 Wie is die jongeman? 343 00:30:00,341 --> 00:30:02,802 Jacob, mijn zoon en leerling. 344 00:30:03,386 --> 00:30:06,347 De enige die deze kanonnen net zo goed kent als ik. 345 00:30:06,889 --> 00:30:10,393 Ooit zal hij een kanon maken dat nog groter is dan Basilica. 346 00:30:13,312 --> 00:30:14,772 Wat is je prijs dan? 347 00:30:16,148 --> 00:30:17,608 Tienduizend dukaten. 348 00:30:19,610 --> 00:30:22,029 Je hebt zelf ook veel lef, mijn vriend. 349 00:30:22,905 --> 00:30:26,951 Er zijn al enkele decennia vuurwapens op het slagveld... 350 00:30:27,535 --> 00:30:29,662 ...maar kanonnen van deze omvang waren iets... 351 00:30:29,745 --> 00:30:32,540 ...wat voor de meeste mensen onvoorstelbaar was. 352 00:30:33,416 --> 00:30:36,586 Dus Orban gaat naar enkele mensen over de hele wereld... 353 00:30:36,669 --> 00:30:39,046 ...om zijn diensten als kanonnenmaker aan te bieden. 354 00:30:42,717 --> 00:30:47,013 Als dit kanon, zoals jij beweert, de muren van Constantinopel neerhaalt... 355 00:30:47,597 --> 00:30:49,140 ...betaal ik je vier keer zo veel. 356 00:30:50,433 --> 00:30:53,769 Mijn enige voorwaarde is dat het binnen drie maanden gereed moet zijn. 357 00:31:06,324 --> 00:31:08,826 Trekken. 358 00:31:11,662 --> 00:31:15,583 Het was een opmerkelijk aanzicht om zo'n wapen gebouwd te zien worden... 359 00:31:15,666 --> 00:31:20,046 ...alleen al omdat de eerste vuurwapens makkelijk konden ontploffen. 360 00:31:20,129 --> 00:31:23,049 Probeer het voor je te zien. Het is een grote, metalen buis. 361 00:31:23,132 --> 00:31:27,511 Daar stop je een hoop buskruit in en dan steek je het in brand om te schieten. 362 00:31:27,595 --> 00:31:32,141 Hij kan net zo makkelijk in jouw gezicht ontploffen als op de vijand. 363 00:31:35,603 --> 00:31:40,608 Het was het grootste kanon dat tot dan toe ooit gemaakt was. 364 00:31:40,691 --> 00:31:44,737 Als ze het afvuurden, vielen de dieren op de velden neer... 365 00:31:44,820 --> 00:31:47,365 ...en bevielen vrouwen ineens. 366 00:31:47,448 --> 00:31:51,577 Niemand had zoiets ooit gehoord en de kogel vloog over anderhalve km. 367 00:31:51,661 --> 00:31:53,371 Het is een ongelofelijk ding. 368 00:31:53,871 --> 00:31:56,374 Mehmets superkanon is revolutionair. 369 00:32:01,754 --> 00:32:05,007 Maar Constantijn heeft ook een geheim wapen. 370 00:32:06,092 --> 00:32:10,972 De Genuese huursoldaat Giovanni Giustiniani Longo. 371 00:32:25,277 --> 00:32:27,822 Hij is een galante en roekeloze man. 372 00:32:27,905 --> 00:32:32,785 Hij is een bekende expert in het verdedigen van ommuurde steden. 373 00:32:35,204 --> 00:32:41,210 Eens was hij een piraat die vooral schepen uit Egypte aanviel. 374 00:32:41,293 --> 00:32:45,423 Hij ging zo ver dat de Genuese regering hem voor het gerecht riep... 375 00:32:46,007 --> 00:32:49,093 ...maar hij vluchtte voor hij berecht kon worden. 376 00:32:51,679 --> 00:32:54,598 Hij bood de keizer zijn diensten aan. 377 00:32:56,976 --> 00:33:00,938 Volgens de kronieken beloofde de keizer hem het eiland Lemnos. 378 00:33:13,242 --> 00:33:14,535 Hallo, Giustiniani. 379 00:33:15,786 --> 00:33:17,246 U bent een welkome aanblik. 380 00:33:25,713 --> 00:33:26,547 Dus... 381 00:33:30,176 --> 00:33:33,345 Hebt u onze situatie bestudeerd? 382 00:33:34,972 --> 00:33:36,807 Jazeker. 383 00:33:38,684 --> 00:33:39,685 Wat is uw mening? 384 00:33:41,395 --> 00:33:45,733 Volgens mijn berekeningen hebt u nog geen 7000 soldaten. 385 00:33:46,317 --> 00:33:49,862 Het is zeker niet ideaal, maar met uw loyaliteit... 386 00:33:49,945 --> 00:33:51,030 'Loyaliteit'? 387 00:33:51,113 --> 00:33:52,114 Uw... 388 00:33:54,033 --> 00:33:57,745 Met uw trouwe steun zullen we de Ottomanen verslaan. 389 00:34:03,125 --> 00:34:04,960 Ik benoem u tot hoofd van de landmacht. 390 00:34:06,545 --> 00:34:09,423 Er zijn 22 km aan muren te verdedigen, keizer. 391 00:34:11,258 --> 00:34:13,594 Ja, maar... 392 00:34:14,095 --> 00:34:16,847 ...ik heb gezanten gestuurd naar elke bondgenoot in Europa. 393 00:34:17,139 --> 00:34:20,726 Ik hoop dat er gauw versterking komt van de paus. 394 00:34:21,644 --> 00:34:23,270 Dan zullen we er beter voor staan. 395 00:34:27,608 --> 00:34:28,484 Vergeeft u me... 396 00:34:30,569 --> 00:34:32,488 ...maar in mijn beroep... 397 00:34:33,239 --> 00:34:35,032 ...betekent hoop je ondergang. 398 00:34:38,577 --> 00:34:42,748 Als u mijn vertrouwen wilt verdienen, met geld of op een andere manier... 399 00:34:43,124 --> 00:34:44,708 ...moet ik dat van u hebben... 400 00:34:47,545 --> 00:34:48,462 ...keizer. 401 00:34:50,965 --> 00:34:52,174 Heer Giustiniani... 402 00:34:58,764 --> 00:35:01,016 ...het lot van de stad hangt van u af. 403 00:35:06,981 --> 00:35:08,399 Heb moed, mijn heer. 404 00:35:09,483 --> 00:35:12,069 De Ottomanen houden niet van lange belegeringen... 405 00:35:12,153 --> 00:35:15,072 ...en wij hebben die grote, prachtige muren. 406 00:35:32,923 --> 00:35:35,676 Mijn heer, uw vermoedens zijn waar. 407 00:35:35,759 --> 00:35:38,762 De keizer heeft de Genuees aan het hoofd van de verdediging gezet. 408 00:35:44,143 --> 00:35:50,274 DRIE WEKEN VOOR HET BELEG 409 00:35:52,276 --> 00:35:54,737 In maart 1453... 410 00:35:54,820 --> 00:36:00,367 ...beginnen de Ottomanen aan de 240 km lange mars naar Constantinopel. 411 00:36:04,079 --> 00:36:08,500 Het Ottomaanse leger was een dynamische, groeiende entiteit. 412 00:36:09,627 --> 00:36:14,548 Ze hadden een saamhorigheid die de Europeanen misten. 413 00:36:14,632 --> 00:36:18,302 Als de kruislegers de Ottomanen aanvielen... 414 00:36:18,385 --> 00:36:21,263 ...luisterden de eenheden nauwelijks naar de opperbevelhebber. 415 00:36:21,347 --> 00:36:24,475 Elke eenheid deed wat hij wilde. 416 00:36:24,558 --> 00:36:28,354 Ze wilden gewoon zo veel mogelijk glorie. De Ottomanen hadden een centrale leiding. 417 00:36:28,979 --> 00:36:32,316 Niemand in de Balkanlanden kon hen tegenhouden. 418 00:36:34,026 --> 00:36:37,988 De meest gevreesde krijgers in Mehmets leger zijn de janitsaren. 419 00:36:39,323 --> 00:36:41,951 Voormalige christelijke slaven, meegenomen als kinderen... 420 00:36:42,034 --> 00:36:47,248 ...bekeerd tot de islam en getraind tot het elitekorps van de sultan. 421 00:36:47,331 --> 00:36:50,960 In de 14e eeuw worden die gevangenen het vaste leger... 422 00:36:51,043 --> 00:36:55,339 ...dat nooit ontmanteld wordt. Ze zijn altijd klaar om te vechten. 423 00:36:55,422 --> 00:36:59,051 Dat is het eerste vaste leger in Europa. Dat is nooit eerder gebeurd. 424 00:36:59,593 --> 00:37:02,638 Zij worden de ruggengraat van het rijk. 425 00:37:05,266 --> 00:37:08,769 Het Ottomaanse leger komt net buiten Constantinopel aan... 426 00:37:08,852 --> 00:37:12,106 ...met Pasen, de heiligste dag in de christelijke wereld. 427 00:37:47,433 --> 00:37:49,727 Dan kijk je door die muren heen... 428 00:37:50,311 --> 00:37:53,314 ...en zie je wat een ongelofelijke aanblik moet zijn geweest. 429 00:37:59,695 --> 00:38:03,782 Er was geen beroepsleger meer geweest sinds het Romeinse tijdperk... 430 00:38:03,866 --> 00:38:07,411 ...dus die kerels waren vast ongelofelijk angstaanjagend. 431 00:38:08,620 --> 00:38:11,999 Ik kan me niet voorstellen hoe Constantijn zich moet hebben gevoeld. 432 00:38:13,417 --> 00:38:15,377 Ik hoopte dat deze dag nooit zou aanbreken. 433 00:38:19,256 --> 00:38:22,009 Deze dag moest ooit aanbreken, keizer. 434 00:38:23,802 --> 00:38:28,057 Het gaat om wat we morgen doen. Dat is belangrijk. 435 00:38:34,521 --> 00:38:36,857 Mehmet loopt over het slagveld... 436 00:38:36,940 --> 00:38:43,030 ...waarop 23 legers, waaronder zijn vader, tevergeefs probeerden de stad in te nemen. 437 00:38:44,114 --> 00:38:46,867 Zijn eigen lot blijft onbekend. 438 00:38:48,077 --> 00:38:50,704 Er is een bepaalde hadith die populair wordt. 439 00:38:51,205 --> 00:38:54,083 Een hadith is een uitspraak van profeet Mohammed... 440 00:38:54,166 --> 00:38:55,292 ...en die luidt... 441 00:38:57,711 --> 00:39:02,383 'Constantinopel zal veroverd worden door de islamitische natie.' 442 00:39:05,010 --> 00:39:09,807 'Gezegend zij de commandant die het verovert.' 443 00:39:13,060 --> 00:39:16,897 'En gezegend zijn de legers van die natie.' 444 00:39:16,980 --> 00:39:21,026 Dit idee, dat er ooit een grote commandant zal zijn... 445 00:39:21,110 --> 00:39:22,903 ...die Constantinopel zal veroveren... 446 00:39:23,487 --> 00:39:25,614 ...begint belangrijk te worden voor Mehmet. 447 00:39:32,079 --> 00:39:34,373 De Vader, de Zoon en de Heilige Geest. 448 00:39:37,709 --> 00:39:40,421 We hebben meer nodig dan dat alleen, eerwaarde. 449 00:39:50,389 --> 00:39:51,223 Dame. 450 00:39:56,019 --> 00:39:58,772 U bent de dochter van George Sphrantzes. 451 00:39:59,398 --> 00:40:00,899 Mijn naam is Therma... 452 00:40:01,692 --> 00:40:03,360 ...mocht u die willen gebruiken. 453 00:40:07,739 --> 00:40:10,826 Ik heb nog nooit zo veel mensen op één plek gezien. 454 00:40:12,619 --> 00:40:15,497 De sultan lijkt vastbesloten om te vechten... 455 00:40:16,999 --> 00:40:20,169 ...maar eerst moeten ze door deze muren zien te komen. 456 00:40:22,212 --> 00:40:24,339 Er zullen veel mensen sterven. 457 00:40:24,423 --> 00:40:26,508 Ik ben niet van plan om te sterven. 458 00:40:34,933 --> 00:40:40,564 Op 6 april stuurt Mehmet Constantijn een laatste aanbod voor 'n wapenstilstand. 459 00:40:40,647 --> 00:40:44,067 Het beleg moet voldoen aan verschillende culturele normen... 460 00:40:44,151 --> 00:40:46,820 ...en sommige van die normen zijn specifiek voor de islam. 461 00:40:46,904 --> 00:40:50,240 In de Koran staan verschillende oorlogsregels... 462 00:40:50,908 --> 00:40:54,077 ...die vertellen hoe we zulke mensen moeten behandelen. 463 00:40:54,161 --> 00:40:57,122 We geven ze de kans om zich te bedenken. 464 00:40:57,206 --> 00:41:00,083 We geven ze de kans op nieuwe onderhandelingen. 465 00:41:00,167 --> 00:41:04,922 We geven ze de kans om zich te onttrekken aan een mogelijk bloedbad. 466 00:41:05,506 --> 00:41:11,637 'Onze heer, de genadige sultan Mehmet, zal de burgers van de stad sparen... 467 00:41:12,471 --> 00:41:17,309 ...en geen schade berokkenen aan haar families en hun bezittingen. 468 00:41:18,227 --> 00:41:21,313 Als u zich vrijwillig overgeeft... 469 00:41:22,231 --> 00:41:24,399 ...mogen de inwoners van Constantinopel... 470 00:41:25,442 --> 00:41:28,820 ...hun bezittingen houden. Er zal niet geplunderd worden. 471 00:41:29,905 --> 00:41:34,284 In ruil daarvoor opent u de poorten van de stad... 472 00:41:34,826 --> 00:41:37,871 ...en kust u de handen van onze sultan. 473 00:41:39,456 --> 00:41:43,460 Sultan Mehmet zal de enige heerser van de Romeinen zijn.' 474 00:41:53,637 --> 00:41:57,724 We zullen gauw weten of de keizer genoeg van zijn stad houdt om ervoor te sterven. 475 00:42:00,477 --> 00:42:02,271 Ze hebben het aanbod geweigerd, sultan. 476 00:42:05,649 --> 00:42:07,025 Maak de kanonnen klaar. 477 00:42:15,534 --> 00:42:16,994 Bereid je voor, jongens. 478 00:42:42,603 --> 00:42:45,772 Maak de kanonnen klaar. 479 00:42:48,900 --> 00:42:50,110 Klaar. 480 00:42:56,408 --> 00:42:57,451 Vuur. 481 00:43:55,008 --> 00:43:57,010 Ondertiteld door: Brigitta Broeke