1 00:00:17,017 --> 00:00:19,269 Czerwone Jabłko jest cenne, Mehmedzie. 2 00:00:20,687 --> 00:00:22,188 OBRZEŻA KONSTANTYNOPOLA, 1443 3 00:00:22,272 --> 00:00:23,189 Najsłodsze. 4 00:00:23,273 --> 00:00:24,774 10 LAT PRZED OBLĘŻENIEM 5 00:00:24,858 --> 00:00:25,817 Najdojrzalsze. 6 00:00:27,485 --> 00:00:30,155 To bijące serce w centrum wszechświata. 7 00:00:31,072 --> 00:00:32,115 Ziemia obiecana. 8 00:00:34,284 --> 00:00:37,662 Kto podbije Konstantynopol, ten zdobędzie świat. 9 00:00:39,330 --> 00:00:40,999 Ale spójrz na te mury, synu. 10 00:00:42,834 --> 00:00:46,087 Powstrzymały każdą armię, która próbowała zdobyć miasto. 11 00:00:47,839 --> 00:00:49,132 Powstrzymały mnie. 12 00:00:50,967 --> 00:00:52,510 Dlaczego ich nie zburzymy? 13 00:00:52,594 --> 00:00:55,180 Nie istnieje tak potężna broń. 14 00:00:55,805 --> 00:01:00,101 Niektórzy zastanawiają się, czy sam Allach byłby w stanie to zrobić. 15 00:01:02,062 --> 00:01:02,896 Ojcze... 16 00:01:05,565 --> 00:01:07,650 Ja zburzę te mury... 17 00:01:09,986 --> 00:01:11,488 a gdy zostanę sułtanem... 18 00:01:12,906 --> 00:01:14,532 zdobędę Konstantynopol. 19 00:01:26,669 --> 00:01:28,296 NETFLIX — SERIAL ORYGINALNY 20 00:01:28,379 --> 00:01:29,881 Każde imperium rodzi się 21 00:01:29,964 --> 00:01:33,510 z krwi, stali, łutu szczęścia i podbojów. 22 00:01:34,052 --> 00:01:38,515 W roku 1453 cesarz rzymski Konstantyn XI 23 00:01:38,598 --> 00:01:40,975 i sułtan z dynastii osmańskiej Mehmed II 24 00:01:41,059 --> 00:01:43,895 toczą wielką bitwę o Konstantynopol. 25 00:01:44,771 --> 00:01:47,899 Miasto to próbowały podbić 23 armie. 26 00:01:47,982 --> 00:01:49,400 Wszystkie na próżno. 27 00:01:49,776 --> 00:01:52,987 Z tej rzezi wyłoni się jeden zwycięzca, 28 00:01:53,321 --> 00:01:57,283 który zmieni bieg historii na kolejne 300 lat. 29 00:01:58,076 --> 00:02:02,122 Ponieważ, aby jedno imperium powstało, drugie musi upaść. 30 00:02:13,883 --> 00:02:18,012 Działa mają strzelać dniem i nocą, dopóki Rzymianie nie wyczołgają się, 31 00:02:18,096 --> 00:02:19,180 błagając o litość. 32 00:02:20,515 --> 00:02:22,684 Kwiecień 1453 roku. 33 00:02:22,767 --> 00:02:27,313 Sułtan Mehmed II dokonuje ataku artyleryjskiego na Konstantynopol, 34 00:02:29,399 --> 00:02:32,152 jakiego świat jeszcze nie widział. 35 00:02:33,444 --> 00:02:38,074 Było tam 69 czy 70 dział, to największa liczba, 36 00:02:38,158 --> 00:02:40,451 jaką świat widział w jednym miejscu. 37 00:02:42,120 --> 00:02:45,623 To nie były działa, jakie znamy z XVIII czy XIX wieku. 38 00:02:45,707 --> 00:02:47,208 Są ogromne. 39 00:02:58,595 --> 00:02:59,596 Dobry Boże. 40 00:03:00,638 --> 00:03:03,766 Mury nie wytrzymają do zachodu słońca. 41 00:03:04,726 --> 00:03:06,644 Nie trać wiary, lordzie Łukaszu. 42 00:03:07,478 --> 00:03:11,566 Jesteśmy bezpieczni, dopóki czuwa nad nami Duch Święty. 43 00:03:15,778 --> 00:03:19,282 Cesarz Konstantyn obserwuje z murów 44 00:03:19,365 --> 00:03:21,367 80 tysięcy żołnierzy Mehmeda. 45 00:03:21,826 --> 00:03:25,163 Monumentalne zadanie odparcia ataku Turków osmańskich 46 00:03:25,246 --> 00:03:30,084 spoczywa na barkach najemnika z Genui, Giovanniego Giustinianiego. 47 00:03:32,253 --> 00:03:36,674 Giustiniani i jego żołnierze muszą obronić 23 km murów. 48 00:03:37,133 --> 00:03:41,054 Mury zbudował w V wieku cesarz Teodozjusz II. 49 00:03:41,262 --> 00:03:44,265 To jedne z najmocniejszych murów, jakie zbudowano. 50 00:03:44,474 --> 00:03:48,394 Mury Konstantynopola istniały w tej formie przez 1100 lat. 51 00:03:48,478 --> 00:03:49,312 PISARZ, 1453 52 00:03:49,395 --> 00:03:52,523 To wyjątkowe osiągnięcie wojskowej inżynierii. 53 00:03:53,274 --> 00:03:56,444 Mury mają pięć linii. Jest fosa zewnętrzna, 54 00:03:57,070 --> 00:04:00,323 potem otwarte pole, przez które oddziały muszą przebiec, 55 00:04:00,406 --> 00:04:01,741 swoiste pole śmierci. 56 00:04:01,824 --> 00:04:04,827 Potem jest mur zewnętrzny z wieżami, 57 00:04:04,911 --> 00:04:08,373 następnie kolejne pole śmierci, a potem mur wewnętrzny. 58 00:04:08,456 --> 00:04:11,584 Cały system ma około 60 metrów szerokości. 59 00:04:11,960 --> 00:04:15,630 Odległość od dna fosy do szczytu murów to jakieś 30 metrów. 60 00:04:16,130 --> 00:04:17,632 Nikt się przez to nie przedarł. 61 00:04:18,132 --> 00:04:20,176 Mehmed spogląda na miasto 62 00:04:20,260 --> 00:04:25,223 i mówi: „Nikt nigdy nie przedarł się przez te ogromne mury. 63 00:04:26,933 --> 00:04:29,269 Jak je zburzyć? Potrzeba artylerii. 64 00:04:30,144 --> 00:04:32,814 Chcę mieć działo, które je zburzy”. 65 00:04:33,773 --> 00:04:36,276 Zdecydował się na atak frontalny. 66 00:04:37,944 --> 00:04:39,654 Uznał to za wyzwanie. 67 00:04:40,196 --> 00:04:42,031 Właśnie taki był. 68 00:04:42,782 --> 00:04:44,492 Taki miał charakter. 69 00:04:47,078 --> 00:04:50,623 Plan Mehmeda był średniowieczną wersją „szoku i przerażenia”. 70 00:04:52,583 --> 00:04:56,963 Zakładał zniszczenie ogromnych murów przytłaczającą siłą artylerii. 71 00:04:58,214 --> 00:05:00,675 Trzonem ataku artyleryjskiego 72 00:05:00,842 --> 00:05:04,554 było ośmiometrowe działo o nazwie Bazylika. 73 00:05:05,138 --> 00:05:08,975 Wybudowano ogromną armatę! 74 00:05:09,642 --> 00:05:13,229 Podobno ciągnęła ją setka wołów. 75 00:05:13,771 --> 00:05:16,649 Wymagało to wybitnych umiejętności metalurgicznych. 76 00:05:17,275 --> 00:05:22,405 Ściany z brązu o grubości 20 centymetrów, kule ważące pół tony. 77 00:05:23,406 --> 00:05:26,326 Stopiono wiele dzwonów bałkańskich kościołów, 78 00:05:26,409 --> 00:05:28,453 żeby ją stworzyć. 79 00:05:28,953 --> 00:05:33,166 Turcy nazywają wielką bombardę „Niedźwiedziem”, 80 00:05:33,249 --> 00:05:35,960 a mniejsze działa „Niedźwiedziątkami”. 81 00:05:38,046 --> 00:05:39,005 Ostrożnie z tym! 82 00:05:39,088 --> 00:05:45,011 Superbroń Mehmeda stworzył Orban, mistrz puszkarstwa z Węgier. 83 00:05:45,178 --> 00:05:46,012 Ojcze! 84 00:05:46,721 --> 00:05:48,806 - Tak? - Pęknięcia są coraz większe. 85 00:05:50,808 --> 00:05:55,271 Te działa miały ogromną moc, ale mogły strzelać tylko co trzy godziny. 86 00:05:56,439 --> 00:05:58,649 Było prawdopodobne, że wybuchną. 87 00:05:59,859 --> 00:06:03,613 Jeśli strzelasz zbyt często, mogą powstać małe pęknięcia 88 00:06:03,696 --> 00:06:04,822 i wtedy wybuchają. 89 00:06:05,365 --> 00:06:07,658 To dość prymitywna broń. 90 00:06:09,494 --> 00:06:12,246 Po tym wystrzale damy jej odpocząć, dobrze? 91 00:06:13,122 --> 00:06:13,956 Idź. 92 00:06:14,040 --> 00:06:16,542 - Jesteśmy gotowi. - Strzelajcie! 93 00:06:24,175 --> 00:06:26,594 Działa strzelają dniami i nocami... 94 00:06:29,764 --> 00:06:31,682 pochłaniając miasto w chaosie. 95 00:06:35,812 --> 00:06:40,233 Giustiniani nigdy wcześniej nie miał do czynienia 96 00:06:41,150 --> 00:06:44,028 z działem, które może zburzyć mur. 97 00:06:47,657 --> 00:06:52,662 Giustiniani kazał żołnierzom ułożyć gruzy 98 00:06:54,038 --> 00:06:55,623 i odtworzyć mury, 99 00:06:55,706 --> 00:06:58,960 co zadziałało lepiej niż prawdziwe mury, 100 00:06:59,043 --> 00:07:03,506 bo luźne głazy pochłaniały uderzenie kul armatnich... 101 00:07:05,800 --> 00:07:09,846 Trudniej je zburzyć, potrzeba większej siły uderzenia. 102 00:07:13,975 --> 00:07:16,477 Po sześciu dniach bezustannych bombardowań 103 00:07:16,561 --> 00:07:20,565 mury Konstantynopola są uszkodzone, ale wciąż stoją. 104 00:07:23,192 --> 00:07:27,029 Przez ostrzał żołnierze nie mogą opuścić murów miasta. 105 00:07:27,530 --> 00:07:30,324 Żeby przeżyć ten atak, żołnierze muszą wymyślić, 106 00:07:30,408 --> 00:07:32,535 jak zmusić przeciwnika do defensywy. 107 00:07:37,415 --> 00:07:41,627 Giustiniani i jego włoscy najemnicy szykują się do kontrataku 108 00:07:41,711 --> 00:07:43,421 na wojska Mehmeda... 109 00:07:43,880 --> 00:07:45,882 poza murami miasta. 110 00:07:46,841 --> 00:07:50,052 Giustiniani prowadził małe ataki. 111 00:07:50,970 --> 00:07:57,477 Chciał zaskoczyć wroga, a także nie dopuścić, by odpoczął. 112 00:08:01,481 --> 00:08:02,773 Gotowi, bracia? 113 00:08:04,275 --> 00:08:05,109 Dla Boga! 114 00:08:06,194 --> 00:08:07,153 Dla sakiewki! 115 00:08:08,237 --> 00:08:11,532 Dla tej, do której chcecie wrócić! 116 00:08:19,415 --> 00:08:23,336 Giustiniani był ekspertem od walki defensywnej. 117 00:08:23,920 --> 00:08:27,715 Musiał zdecydować, czy bronić murów zewnętrznych, 118 00:08:28,216 --> 00:08:30,218 czy wewnętrznych. 119 00:08:31,135 --> 00:08:33,888 Postanowił bronić murów zewnętrznych. 120 00:08:34,889 --> 00:08:38,726 Pokażmy im, na co stać dzierżącego miecz bękarta z Genui! 121 00:08:41,521 --> 00:08:43,981 Obrona murów zewnętrznych to misja samobójcza, 122 00:08:44,440 --> 00:08:47,527 bo tam uderzały armaty. 123 00:08:51,697 --> 00:08:53,616 Włosi walczyli w taki sposób, 124 00:08:53,699 --> 00:08:56,786 że żołnierza w zbroi płytowej 125 00:08:56,869 --> 00:09:00,373 otaczali kusznicy. 126 00:09:01,165 --> 00:09:07,004 Można go porównać do czołgu podczas II wojny światowej. 127 00:09:07,088 --> 00:09:11,217 Za czołgiem chroni się piechota. 128 00:09:17,431 --> 00:09:18,432 Czekać! 129 00:09:20,142 --> 00:09:20,977 Czekać! 130 00:09:21,561 --> 00:09:22,603 Ognia! 131 00:09:27,066 --> 00:09:28,067 Do mieczy! 132 00:09:45,668 --> 00:09:47,878 Giustiniani miał ze sobą 133 00:09:47,962 --> 00:09:52,133 dużą, profesjonalną armię złożoną z 2000 osób. 134 00:09:52,216 --> 00:09:54,135 To byli zawodowi żołnierze. 135 00:09:55,511 --> 00:09:56,846 Zaprawieni w boju. 136 00:10:01,934 --> 00:10:05,438 Zatrudniali ich condottieri, czyli najemnicy-generałowie. 137 00:10:17,950 --> 00:10:22,455 Zawziętość i skuteczność ataku Giustinianiego 138 00:10:23,205 --> 00:10:25,458 zaskakuje Turków osmańskich. 139 00:10:27,877 --> 00:10:31,547 Pole bitwy wyściełają martwi i konający. 140 00:11:11,712 --> 00:11:14,465 Genueńczycy za swe męstwo zapłacą nam krwią. 141 00:11:28,145 --> 00:11:31,816 Skąd to opóźnienie, Orbanie? Czemu mój Niedźwiedź nie strzela? 142 00:11:31,899 --> 00:11:32,858 Jeszcze minuta. 143 00:11:32,942 --> 00:11:34,902 Nie zapłaciłem ci za nowinki. 144 00:11:36,529 --> 00:11:39,198 Obiecałeś, że twoje działa zburzą te mury. 145 00:11:40,825 --> 00:11:42,034 Lufa pęka. 146 00:11:42,702 --> 00:11:44,745 Miedź jest słabsza, niż sądziłem. 147 00:11:44,829 --> 00:11:46,747 Gdybym miał parę dni więcej... 148 00:11:46,831 --> 00:11:48,833 Ma natychmiast wystrzelić. 149 00:11:51,419 --> 00:11:53,421 Robię, co w mojej mocy, Paszo. 150 00:11:54,046 --> 00:11:57,049 Jeśli nam się poszczęści, wystrzelimy z niej rano. 151 00:11:57,133 --> 00:12:01,554 Jeśli chcesz, by tobie się poszczęściło, wystrzelisz z niej teraz. 152 00:12:02,346 --> 00:12:03,889 - Ale pęknięcia... - Teraz. 153 00:12:11,564 --> 00:12:13,691 Podczas oblężenia czas nagli. 154 00:12:15,025 --> 00:12:16,944 Z każdym dniem wzrasta ryzyko, 155 00:12:17,027 --> 00:12:21,907 że wrogowie Mehmeda ze wchodu i z zachodu zaatakują jego armię. 156 00:12:22,700 --> 00:12:27,580 Największe zagrożenie stanowi papież, który może wysłać posiłki z Europy. 157 00:12:28,456 --> 00:12:29,540 Załadowane. 158 00:12:32,334 --> 00:12:35,379 Nie zawiedź mnie, ty niesamowita bestio. 159 00:12:39,091 --> 00:12:40,468 Gotowy, Orbanie? 160 00:12:42,553 --> 00:12:43,429 Tak, sułtanie. 161 00:12:47,183 --> 00:12:49,685 Odsuńcie się. Dla własnego bezpieczeństwa. 162 00:12:49,852 --> 00:12:51,687 Miej trochę wiary, Orbanie. 163 00:12:52,772 --> 00:12:53,606 Ognia. 164 00:13:05,659 --> 00:13:06,911 Nie! 165 00:13:40,110 --> 00:13:40,945 Mehmedzie. 166 00:13:50,704 --> 00:13:51,705 Mehmedzie. 167 00:14:03,092 --> 00:14:03,926 Mehmedzie. 168 00:14:04,969 --> 00:14:06,136 Usiądź ze mną. 169 00:14:09,014 --> 00:14:09,849 Podejdź. 170 00:14:23,237 --> 00:14:24,613 Co się stało, mamo? 171 00:14:27,032 --> 00:14:29,201 Ojciec wzywa cię do stolicy. 172 00:14:29,952 --> 00:14:31,287 Wyjeżdżam na długo? 173 00:14:34,331 --> 00:14:35,165 Tak. 174 00:14:43,132 --> 00:14:44,592 A moje ptaszki? 175 00:14:44,675 --> 00:14:46,427 W stolicy dostaniesz inne. 176 00:14:46,760 --> 00:14:48,596 Ale jedziesz ze mną? 177 00:14:54,143 --> 00:14:55,895 Wkrótce się zobaczymy. 178 00:14:58,856 --> 00:15:00,399 Nie chcę jechać. 179 00:15:14,038 --> 00:15:16,957 Od tej pory żadnych łez, Mehmedzie. 180 00:15:18,918 --> 00:15:20,419 Sułtan nigdy nie płacze. 181 00:15:22,129 --> 00:15:24,006 A teraz idź. 182 00:15:24,089 --> 00:15:25,883 - Ale mamo... - Idź! 183 00:16:00,209 --> 00:16:02,920 Jego matka była prawdopodobnie Bizantyjką. 184 00:16:04,088 --> 00:16:07,591 Nie wiemy, kim była. Zabrał ze sobą ten sekret do grobu. 185 00:16:10,678 --> 00:16:12,471 Zawsze nazywał ją Hatun. 186 00:16:13,013 --> 00:16:13,889 „Dama”. 187 00:16:17,726 --> 00:16:20,145 Ale nie wiemy, kim była. 188 00:16:28,821 --> 00:16:33,325 ADRIANOPOL STOLICA IMPERIUM OSMAŃSKIEGO 189 00:16:34,868 --> 00:16:38,580 Mehmed przybywa do stolicy bez rodziny ani przyjaciół. 190 00:16:39,081 --> 00:16:41,083 Ma tylko ojca, sułtana. 191 00:16:54,304 --> 00:16:58,058 Jego macocha, Mara Branković, serbska księżniczka, 192 00:16:58,517 --> 00:17:03,105 jest trzecią żoną sułtana Murada, ale nie ma swoich dzieci. 193 00:17:22,332 --> 00:17:26,170 W samotnym, młodym księciu znajduje pokrewną duszę. 194 00:17:28,047 --> 00:17:30,049 Mehmed miał problemy z ojcem. 195 00:17:32,342 --> 00:17:34,678 Mara mogła wziąć go pod swoje skrzydła. 196 00:17:41,769 --> 00:17:43,437 Zawsze mówił na nią „Matka”. 197 00:18:30,400 --> 00:18:34,238 Urosłeś od naszego ostatniego spotkania. 198 00:18:42,329 --> 00:18:43,372 Pamiętasz mnie? 199 00:18:49,920 --> 00:18:51,421 Odpowiedz sułtanowi. 200 00:18:54,675 --> 00:18:57,344 Twój starszy brat, książę Ali... 201 00:18:58,720 --> 00:18:59,763 umarł. 202 00:19:03,308 --> 00:19:05,018 Rozumiesz, co to znaczy? 203 00:19:11,275 --> 00:19:12,109 Chłopcze. 204 00:19:13,819 --> 00:19:14,736 Spójrz na mnie. 205 00:19:19,658 --> 00:19:23,370 Mehmed dorastał w bardzo chłodnej atmosferze. 206 00:19:25,497 --> 00:19:26,623 A teraz podejdź... 207 00:19:28,041 --> 00:19:29,168 i ucałuj moją dłoń. 208 00:19:30,586 --> 00:19:33,630 Nie wiadomo było, czy się przeżyje. 209 00:19:35,174 --> 00:19:37,676 Ahmed, najstarszy brat, był od niego 12 lat starszy. 210 00:19:37,759 --> 00:19:41,555 Umarł, a potem Ali został uduszony w tajemniczych okolicznościach. 211 00:19:41,972 --> 00:19:45,100 Został tylko Mehmed. 212 00:19:47,102 --> 00:19:49,605 Zajmiesz jego miejsce jako gubernator Amasyi. 213 00:19:50,022 --> 00:19:53,108 Tam otrzymasz edukację i nauczysz się być władcą. 214 00:19:53,609 --> 00:19:54,484 Sułtanem. 215 00:19:54,568 --> 00:19:58,030 Skończył się czas zabawy, książę. 216 00:19:58,530 --> 00:20:01,575 Çandarlı Pasza będzie mi donosił o twoich postępach. 217 00:20:07,039 --> 00:20:11,084 W wieku 12 lat Mehmed mówi płynnie w pięciu językach 218 00:20:11,168 --> 00:20:13,795 i wzoruje się na Aleksandrze Wielkim. 219 00:20:14,296 --> 00:20:18,300 Chwali się, że pewnego dnia podbije Konstantynopol. 220 00:20:18,759 --> 00:20:21,887 Już w młodym wieku ambitny następca tronu 221 00:20:21,970 --> 00:20:24,223 popada w konflikt z wezyrem ojca. 222 00:20:24,306 --> 00:20:28,936 Był krnąbrny, trzeba było wymuszać na nim posłuszeństwo chłostą. 223 00:20:29,519 --> 00:20:32,231 Jeszcze raz! 224 00:20:33,440 --> 00:20:35,901 Musimy nauczyć księcia pokory... 225 00:20:37,444 --> 00:20:38,987 dla jego własnego dobra. 226 00:20:41,823 --> 00:20:43,200 Co robisz, książę? 227 00:20:45,160 --> 00:20:46,411 Co tylko zechcę. 228 00:20:50,415 --> 00:20:51,541 Jestem księciem. 229 00:20:58,757 --> 00:21:00,133 Rany się zagoją. 230 00:21:02,469 --> 00:21:04,388 A lekcję zapamiętasz. 231 00:21:08,475 --> 00:21:09,351 Tak, Paszo. 232 00:21:10,394 --> 00:21:12,020 Zapamiętam. 233 00:21:19,444 --> 00:21:21,029 A lekcję zapamiętasz. 234 00:21:21,780 --> 00:21:25,492 ADRIANOPOL, 1444 DZIEWIĘĆ LAT PRZED OBLĘŻENIEM 235 00:21:25,575 --> 00:21:30,789 Nie ma nawet 13 lat, gdy jego ojciec, Murad II, postanawia abdykować 236 00:21:31,164 --> 00:21:33,667 i przekazać władzę Mehmedowi. 237 00:21:37,212 --> 00:21:41,091 Najmłodszy sułtan w historii Imperium Osmańskiego. 238 00:21:44,928 --> 00:21:46,972 Mehmed jest teraz emirem, 239 00:21:48,140 --> 00:21:49,766 sułtanem Turków osmańskich, 240 00:21:52,227 --> 00:21:53,770 i ma... 241 00:21:53,854 --> 00:21:55,022 PROFESOR HISTORII 242 00:21:55,147 --> 00:21:59,234 ...całą armię imperium do swojej dyspozycji. 243 00:22:02,904 --> 00:22:08,660 Jest to problematyczna sytuacja, bo ówczesny wezyr, 244 00:22:08,744 --> 00:22:12,372 Çandarlı Halil Pasza, bardzo się niepokoi. 245 00:22:13,040 --> 00:22:15,125 Mehmed był bardzo młody, 246 00:22:15,709 --> 00:22:17,210 mogli stracić wszystko. 247 00:22:33,226 --> 00:22:34,186 Paszowie. 248 00:22:34,936 --> 00:22:37,314 Gdzie byliście? Jest tyle do zrobienia. 249 00:22:39,733 --> 00:22:41,360 W jakiej sprawie, sułtanie? 250 00:22:42,069 --> 00:22:43,528 Naszej narady. 251 00:22:46,448 --> 00:22:49,284 Mój ojciec zbudował fundamenty naszego imperium. 252 00:22:50,243 --> 00:22:53,246 A ja zrobię teraz kolejny krok. 253 00:23:06,426 --> 00:23:08,428 Zdobędę Konstantynopol. 254 00:23:15,352 --> 00:23:16,561 Nie usłyszeliście? 255 00:23:17,687 --> 00:23:20,232 Aleksander rozpoczął podboje w wieku 20 lat, 256 00:23:21,483 --> 00:23:22,818 a ja zacznę teraz. 257 00:23:23,318 --> 00:23:26,196 Rzymianie są pod kontrolą, 258 00:23:27,656 --> 00:23:30,534 ale niepokoje na wschodzie są bardzo poważne, 259 00:23:31,076 --> 00:23:33,328 a na zachodzie János Hunyady i Węgrzy 260 00:23:33,412 --> 00:23:35,705 gromadzą wojska przy naszej granicy. 261 00:23:36,915 --> 00:23:39,084 Mogą nas czekać kolejne krucjaty. 262 00:23:39,709 --> 00:23:41,336 Będą chcieli cię sprawdzić. 263 00:23:45,882 --> 00:23:47,759 Zmiażdżę ich wszystkich. 264 00:23:48,093 --> 00:23:51,763 Potrzebujesz janczarów, a nie ofiarowałeś im jeszcze podarunku. 265 00:23:52,055 --> 00:23:53,723 Żądają większej zapłaty. 266 00:23:55,183 --> 00:23:57,310 Konstantynopol ma dość złota... 267 00:23:58,687 --> 00:24:01,106 by opłacić tych chciwych zbirów. 268 00:24:11,450 --> 00:24:15,370 Może przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z twoim ojcem. 269 00:24:16,163 --> 00:24:17,497 Przygotujcie wszystko... 270 00:24:19,082 --> 00:24:21,334 albo znajdę wezyrów, którzy to zrobią. 271 00:24:34,598 --> 00:24:36,433 POŁUDNIOWO-ZACHODNIA ANATOLIA 272 00:24:36,516 --> 00:24:39,186 Węgrzy chcą rozpocząć nową krucjatę. 273 00:24:40,520 --> 00:24:42,481 Janczary są rozzłoszczeni, Paszo. 274 00:24:43,982 --> 00:24:45,650 O co złoszczą się tym razem? 275 00:24:48,195 --> 00:24:50,030 Nie ufają młodemu sułtanowi. 276 00:24:50,864 --> 00:24:53,200 Przyznaję, że on... 277 00:24:55,035 --> 00:24:56,495 bywa impulsywny. 278 00:24:57,245 --> 00:25:00,499 Każdy sułtan, który zasiadł na tronie... 279 00:25:01,208 --> 00:25:02,709 musiał do niego dorosnąć. 280 00:25:04,503 --> 00:25:06,463 Mehmed jest młody, Halilu Paszo. 281 00:25:06,963 --> 00:25:08,006 To trochę potrwa. 282 00:25:08,882 --> 00:25:11,301 Owszem, dlatego pragnę cię zapewnić. 283 00:25:11,927 --> 00:25:14,471 My, wezyrowie, szukamy ostrożnych rozwiązań. 284 00:25:15,055 --> 00:25:18,308 Jak mogę spocząć, gdy mój syn jest tak nieprzewidywalny? 285 00:25:18,725 --> 00:25:20,310 Jest uparty. 286 00:25:21,728 --> 00:25:24,981 Lecz jeśli Allach pozwoli, pohamuję jego bardziej... 287 00:25:25,315 --> 00:25:26,566 lekkomyślne plany. 288 00:25:28,109 --> 00:25:28,944 Plany? 289 00:25:32,197 --> 00:25:33,573 Wobec Konstantynopola. 290 00:25:40,413 --> 00:25:42,415 Każ kucharzom przygotować ucztę. 291 00:25:42,499 --> 00:25:43,333 Sułtanie. 292 00:25:44,918 --> 00:25:46,002 Masz gościa. 293 00:26:04,646 --> 00:26:05,480 Ojcze? 294 00:26:08,984 --> 00:26:10,569 Nie wiedziałem, że przyjedziesz. 295 00:26:15,657 --> 00:26:17,325 Poprosiłem cię o zbyt wiele. 296 00:26:19,869 --> 00:26:21,079 Nie rozumiem. 297 00:26:23,540 --> 00:26:24,416 Podejdź. 298 00:26:39,639 --> 00:26:40,682 Jestem tu... 299 00:26:42,058 --> 00:26:43,560 żeby odzyskać tron. 300 00:26:46,896 --> 00:26:49,357 - Nie, ojcze... - Dopóki nie podrośniesz. 301 00:26:49,899 --> 00:26:52,569 Rządziłem mądrze. Powiedz mu, Paszo! 302 00:26:54,237 --> 00:26:56,698 Krzyżowcy są prawie u naszych bram. 303 00:26:57,115 --> 00:26:58,783 Nie widziałeś jeszcze walki. 304 00:26:58,867 --> 00:27:01,953 Nie mogę zostawić cię w starciu z Hunyadym i Węgrami. 305 00:27:04,748 --> 00:27:08,543 - Jak możesz mi to zrobić? - Odzyskasz tron, gdy będziesz gotowy. 306 00:27:12,589 --> 00:27:15,842 Zdradziecki psie, to twoja sprawka! Każę cię ściąć! 307 00:27:15,925 --> 00:27:17,177 Dość! 308 00:27:20,221 --> 00:27:23,099 Jak śmiesz tak się zwracać do moich wezyrów! 309 00:27:24,851 --> 00:27:26,144 Przeproś. 310 00:27:36,029 --> 00:27:37,989 Nie nadużywaj mojej cierpliwości. 311 00:27:40,033 --> 00:27:41,284 Proszę, Mehmedzie. 312 00:27:46,456 --> 00:27:47,457 Paszowie... 313 00:27:48,750 --> 00:27:50,669 Przepraszam za swoje zachowanie. 314 00:27:51,002 --> 00:27:52,212 Zostaw nas. 315 00:27:53,088 --> 00:27:55,340 Postawmy się w jego sytuacji. 316 00:27:55,423 --> 00:27:59,928 Przekazano mu tron i powiedziano, że jest władcą kraju. 317 00:28:00,011 --> 00:28:05,684 A potem usłyszał, po tak krótkim czasie, że już nie będzie miał tej władzy. 318 00:28:07,394 --> 00:28:11,356 Ktoś, kogo utożsamiał ze swoim ojcem, 319 00:28:11,940 --> 00:28:15,026 Çandarlı Halil, odebrał mu tę władzę. 320 00:28:16,736 --> 00:28:18,488 To musiało wzbudzić niechęć. 321 00:28:45,348 --> 00:28:47,016 Znów będzie twój. 322 00:28:49,769 --> 00:28:50,937 Zdradzili mnie. 323 00:28:54,315 --> 00:28:55,358 Wszyscy. 324 00:28:57,944 --> 00:29:03,742 Wyciągnij z tego nauczkę, a obiecuję ci, że odzyskasz tron. 325 00:29:05,410 --> 00:29:06,911 Sułtanie! 326 00:29:08,037 --> 00:29:08,997 Sułtanie! 327 00:29:10,540 --> 00:29:11,541 Mehmedzie! 328 00:29:13,585 --> 00:29:14,627 Ocknij się! 329 00:29:17,088 --> 00:29:18,047 Ocknij się! 330 00:30:02,133 --> 00:30:05,345 Nieudane oblężenie Konstantynopola przez ojca Mehmeda 331 00:30:05,428 --> 00:30:07,889 ciągnęło się przez trzy długie miesiące. 332 00:30:08,640 --> 00:30:12,602 Z każdym kolejnym dniem widzi, że jego własna szansa na zwycięstwo 333 00:30:12,811 --> 00:30:14,687 powoli mu umyka. 334 00:30:21,820 --> 00:30:26,741 W mieście Giustiniani i jego ludzie dalej odbudowują mury 335 00:30:27,075 --> 00:30:28,785 i opatrują rannych. 336 00:30:45,593 --> 00:30:46,427 Potrzymaj to. 337 00:30:46,886 --> 00:30:48,096 Pani Therma? 338 00:30:50,890 --> 00:30:52,183 Signore Giustiniani. 339 00:30:54,310 --> 00:30:57,480 Nie spodziewałem się arystokratki w takich warunkach. 340 00:30:57,564 --> 00:31:00,233 Mam taki sam obowiązek wobec miasta jak każdy. 341 00:31:00,525 --> 00:31:03,152 Ci ludzie ryzykowali życie, by nas chronić. 342 00:31:06,239 --> 00:31:09,742 Twoja pociecha złagodziłaby najgorsze agonie. 343 00:31:12,829 --> 00:31:14,122 Powinieneś odpocząć. 344 00:31:15,248 --> 00:31:16,124 Dobranoc. 345 00:31:19,878 --> 00:31:21,170 Wyobrażamy sobie, 346 00:31:21,254 --> 00:31:24,841 że podczas oblężenia najtrudniej jest oblężonym, 347 00:31:25,717 --> 00:31:28,678 ale na atakujących też ciąży presja. 348 00:31:29,053 --> 00:31:33,933 Mehmed ma dodatkowy problem, bo niedawno objął tron 349 00:31:34,017 --> 00:31:37,562 i ludzie nie wiedzą jeszcze, co o nim myśleć. 350 00:31:37,645 --> 00:31:40,231 Musi więc dokonać tego szybko. 351 00:31:40,315 --> 00:31:45,111 Chce się tam dostać niemal równie mocno, jak Bizantyjczycy chcą go odeprzeć. 352 00:31:48,865 --> 00:31:49,699 Paszowie. 353 00:31:50,283 --> 00:31:52,827 Tłuczemy te mury od niemal dwóch tygodni. 354 00:31:53,244 --> 00:31:56,873 Nasze działa zmieniły potężne mury Konstantynopola w gruz, 355 00:31:56,956 --> 00:31:59,918 ale to nic nie da, jeśli przez nie nie przejdziemy. 356 00:32:00,084 --> 00:32:01,711 Czas wykonać ten krok. 357 00:32:02,003 --> 00:32:03,504 Sułtanie, to za wcześnie. 358 00:32:03,880 --> 00:32:07,342 Musimy osłabić ich defensywę, nim wyślemy armię. 359 00:32:07,425 --> 00:32:09,719 Doradzam więcej cierpliwości. 360 00:32:11,638 --> 00:32:14,307 Nie ma gwarancji, że oblężenie się uda. 361 00:32:14,390 --> 00:32:18,311 Turcy osmańscy nie lubią przeciągających się kampanii. 362 00:32:18,394 --> 00:32:22,607 Wolą szybkie działania wojenne. Przybywają, miażdżą wroga i idą dalej. 363 00:32:24,734 --> 00:32:25,693 Zaganosie Paszo. 364 00:32:25,777 --> 00:32:27,070 Ludzie są gotowi. 365 00:32:27,946 --> 00:32:29,614 Musisz tylko dać rozkaz. 366 00:32:33,743 --> 00:32:35,328 Każ im dziś odpocząć... 367 00:32:36,037 --> 00:32:37,497 i być gotowym do walki. 368 00:32:38,247 --> 00:32:40,249 Jutro zdobędziemy miasto. 369 00:32:47,590 --> 00:32:50,259 Stawia wszystko na jedną szalę. 370 00:32:57,266 --> 00:33:00,853 Trzynasty dzień oblężenia w obozie Turków osmańskich. 371 00:33:05,733 --> 00:33:08,903 Mehmed i jego generałowie obserwują defensywę Rzymian 372 00:33:09,362 --> 00:33:12,407 i finalizują plan ataku piechoty. 373 00:33:13,658 --> 00:33:16,327 Atak odbędzie się pod osłoną nocy. 374 00:33:17,620 --> 00:33:19,372 Mehmed II zawsze był zacięty, 375 00:33:19,455 --> 00:33:24,085 i twierdził, że jest w stanie poświęcić życie, 376 00:33:24,168 --> 00:33:25,878 ale zdobędzie to miasto. 377 00:33:25,962 --> 00:33:31,009 Możemy bez wątpienia określić Mehmeda jako człowieka upartego 378 00:33:31,843 --> 00:33:32,969 i mściwego. 379 00:33:33,511 --> 00:33:35,346 Był też stanowczy i inteligentny. 380 00:33:43,980 --> 00:33:44,897 Dziś w nocy... 381 00:33:46,941 --> 00:33:48,651 zdobędziemy Czerwone Jabłko. 382 00:33:50,361 --> 00:33:51,738 Jesteśmy ghazi, 383 00:33:52,739 --> 00:33:55,324 święci wojownicy i potomkowie Osmana. 384 00:33:56,993 --> 00:34:00,163 Nasi przodkowie walczyli i ginęli pod tymi murami. 385 00:34:01,914 --> 00:34:07,295 Lecz teraz zjednoczyliśmy się, by pomścić ich śmierć. 386 00:34:08,254 --> 00:34:11,591 Wszystkie źródła opisują go jako fantastycznego mówcę. 387 00:34:12,341 --> 00:34:16,596 Jako dowódca Mehmed rozumiał swoich żołnierzy. 388 00:34:17,346 --> 00:34:19,474 Poza tym rozumiał wroga 389 00:34:20,725 --> 00:34:22,268 i odpowiednio postępował. 390 00:34:22,852 --> 00:34:26,355 Jeśli jego żołnierze się wahali, 391 00:34:27,065 --> 00:34:30,026 wymyślał sposoby, by dodać im odwagi. 392 00:34:32,445 --> 00:34:36,574 Skończył się czas niewiernych i Rzymian! 393 00:34:36,657 --> 00:34:38,201 Nadchodzi nowa era! 394 00:34:38,659 --> 00:34:40,620 I zaczyna się dzisiaj! 395 00:34:41,162 --> 00:34:42,622 Allahu akbar! 396 00:34:42,705 --> 00:34:47,710 Allahu akbar! 397 00:35:17,824 --> 00:35:19,242 Możemy się teraz poddać. 398 00:35:20,243 --> 00:35:21,744 Sułtan okaże nam łaskę. 399 00:35:22,620 --> 00:35:25,123 Nie każ mi zostać ostatnim z cesarzy. 400 00:35:25,206 --> 00:35:27,333 Martwy cesarz nic nie zdziała. 401 00:35:27,792 --> 00:35:30,920 Żywi możemy wrócić i odbić miasto z prawdziwą armią 402 00:35:31,379 --> 00:35:33,631 zamiast bandy włoskich najemników. 403 00:35:34,674 --> 00:35:36,217 Szlachta będzie z tobą. 404 00:35:44,142 --> 00:35:47,353 Módlmy się, by Maryja Dziewica miała nas w swojej opiece. 405 00:36:06,080 --> 00:36:09,167 Turcy osmańscy prowadzili wojnę na wielu poziomach, 406 00:36:09,250 --> 00:36:11,502 zwłaszcza na poziomie psychologicznym. 407 00:36:11,752 --> 00:36:16,632 Podczas oblężeń wykorzystywali umiejętność zastraszania. 408 00:36:26,184 --> 00:36:29,729 Rozpalali ogniska wzdłuż linii frontu, 409 00:36:29,812 --> 00:36:31,814 więc wróg widział pierścień ognia. 410 00:36:32,356 --> 00:36:35,193 Mieli też orkiestry wojskowe. 411 00:36:37,528 --> 00:36:41,991 Potrafili stworzyć niesamowitą ścianę dźwięku. 412 00:36:50,166 --> 00:36:52,919 Dziesięciokrotnie mniej liczebni włoscy najemnicy 413 00:36:53,002 --> 00:36:56,547 muszą odpowiedzieć na potęgę Turków sprytem i strategią. 414 00:36:57,173 --> 00:37:02,803 Giustiniani miał ogromny talent do obrony miast. 415 00:37:03,262 --> 00:37:07,850 Był ekspertem, niezwykle odważnym i niezmordowanym. 416 00:37:07,934 --> 00:37:13,022 Dzięki niemu obrońcy czuli się dużo pewniej. 417 00:37:14,982 --> 00:37:16,484 Spotkamy ich w fosie. 418 00:37:17,235 --> 00:37:18,611 To nasza linia frontu. 419 00:37:18,694 --> 00:37:22,448 Podczas oblężenia kluczową kwestią 420 00:37:22,531 --> 00:37:25,368 jest przedarcie się przez głęboką fosę. 421 00:37:25,785 --> 00:37:29,580 Atakujący dokładali starań, żeby ją wypełnić. 422 00:37:30,623 --> 00:37:32,875 Nie pozwólmy im dotrzeć do murów, 423 00:37:33,501 --> 00:37:35,211 bo nie będziemy mieli szans. 424 00:37:35,962 --> 00:37:39,215 Dziś przeżyjemy albo zginiemy w fosie! 425 00:37:53,020 --> 00:37:57,483 Giustiniani był dla obrońców postacią symboliczną, 426 00:37:57,566 --> 00:37:59,986 za którą masowo podążali. Był ich podporą. 427 00:38:01,696 --> 00:38:06,200 Konstantyn przekazał mu kontrolę nad kluczową strefą, 428 00:38:06,284 --> 00:38:09,829 centralną częścią murów, czyli organizację defensywy. 429 00:38:18,004 --> 00:38:18,879 Ognia! 430 00:38:24,927 --> 00:38:26,178 Kryć się! 431 00:38:35,229 --> 00:38:39,275 Atak Turków osmańskich prowadzi elitarny oddział Mehmeda, janczarzy. 432 00:38:40,276 --> 00:38:43,154 Janczarzy byli najskuteczniejszym oddziałem 433 00:38:43,237 --> 00:38:44,447 ówczesnych Bałkanów. 434 00:38:45,573 --> 00:38:49,827 Byli dobrze uzbrojeni. Ale stosowali inną taktykę. 435 00:38:51,871 --> 00:38:53,164 Do ataku! 436 00:38:55,708 --> 00:38:58,711 Janczarzy noszą lekkie kolczugi. 437 00:38:58,794 --> 00:39:00,796 Polegają na szybkości i precyzji. 438 00:39:02,089 --> 00:39:06,594 Włosi walczą w grubszej zbroi płytowej i dzierżą pałasze. 439 00:39:30,159 --> 00:39:32,953 Janczarzy polegali na włóczniach i łucznictwie. 440 00:39:33,037 --> 00:39:35,581 W czasie oblężenia trzeba przyjąć parę ciosów, 441 00:39:37,500 --> 00:39:40,419 co niekoniecznie pasuje do osmańskiej wizji wojny. 442 00:39:48,969 --> 00:39:51,430 Ludzka fala śmierci i zniszczenia 443 00:39:52,223 --> 00:39:54,683 zabija setki żołnierzy osmańskich. 444 00:39:57,436 --> 00:40:00,856 Giustiniani odpiera atak Turków. 445 00:40:02,358 --> 00:40:05,986 Jeśli wierzyć źródłom rzymskim, nie stracili żadnego żołnierza. 446 00:40:35,015 --> 00:40:40,146 Giustiniani i rzymscy obrońcy po raz kolejny odpierają atak. 447 00:40:41,564 --> 00:40:44,150 To druzgocąca porażka dla Mehmeda. 448 00:40:45,109 --> 00:40:50,072 Z każdym dniem oddala się szansa na podbój Konstantynopola. 449 00:40:51,031 --> 00:40:55,494 Mehmed musi działać szybko z trzech powodów. 450 00:40:55,995 --> 00:40:59,498 Po pierwsze, żeby pokonać miasto 451 00:40:59,582 --> 00:41:01,792 bez utraty dziesiątków tysięcy ludzi. 452 00:41:02,585 --> 00:41:05,087 Po drugie, w armii wytworzyła się opozycja 453 00:41:05,171 --> 00:41:08,549 kierowana przez wielkiego wezyra Çandarlıego Halila Paszę, 454 00:41:08,966 --> 00:41:10,885 który chciał przerwać oblężenie. 455 00:41:11,635 --> 00:41:17,391 Po trzecie, jeśli oblężenie potrwa zbyt długo, mogą nadejść posiłki 456 00:41:17,475 --> 00:41:18,517 z Zachodu. 457 00:41:26,901 --> 00:41:30,237 Mury starożytnego miasta wytrzymują kolejny dzień. 458 00:41:31,780 --> 00:41:37,161 Giovanni Giustiniani Longo udowadnia, że jest niezastąpionym 459 00:41:37,244 --> 00:41:39,580 obrońcą Konstantynopola. 460 00:41:58,349 --> 00:41:59,183 Sułtanie. 461 00:41:59,892 --> 00:42:01,644 Wiadomość z Wysp Egejskich. 462 00:42:03,854 --> 00:42:04,688 Czytaj. 463 00:42:11,111 --> 00:42:13,364 W Dardanelach widziano flotę genueńską 464 00:42:13,948 --> 00:42:17,201 płynącą z wojskiem i zaopatrzeniem ku Konstantynopolowi. 465 00:42:28,462 --> 00:42:29,338 Odejdź. 466 00:43:44,705 --> 00:43:46,707 Napisy: Ewelina Zakrzewska