1
00:00:06,966 --> 00:00:11,137
NETFLIX — ORYGINALNY SERIAL DOKUMENTALNY

2
00:00:20,688 --> 00:00:22,857
<i>Zaledwie 50 lat temu</i>

3
00:00:23,483 --> 00:00:26,319
<i>wyruszyliśmy wreszcie na Księżyc.</i>

4
00:00:40,374 --> 00:00:42,210
<i>Po raz pierwszy </i>

5
00:00:42,960 --> 00:00:45,797
<i>mogliśmy podziwiać z dala własną planetę.</i>

6
00:00:53,387 --> 00:00:58,643
<i>Od tamtego dnia ludzka populacja ponad</i>
<i>dwukrotnie zwiększyła swoją liczebność.</i>

7
00:01:04,190 --> 00:01:08,653
<i>Serial ten przedstawia</i>
<i>ocalałe cuda natury,</i>

8
00:01:09,570 --> 00:01:12,281
<i>odkrywając to, co musimy chronić,</i>

9
00:01:12,698 --> 00:01:16,911
<i>aby zapewnić przetrwanie</i>
<i>ludzkości i przyrodzie.</i>

10
00:01:44,605 --> 00:01:45,523
<i>Delfiny...</i>

11
00:01:47,233 --> 00:01:48,067
<i>panikują.</i>

12
00:01:52,530 --> 00:01:56,909
<i>Polują na nie szablogrzbiety waleniożerne.</i>

13
00:02:13,301 --> 00:02:16,262
<i>Na krótkich dystansach delfiny są szybsze.</i>

14
00:02:25,605 --> 00:02:27,857
<i>Jednak myśliwi są bardziej wytrzymali.</i>

15
00:02:37,617 --> 00:02:39,744
<i>Gdy szablogrzbiety są już blisko...</i>

16
00:02:41,621 --> 00:02:45,791
<i>delfiny nagle zmieniają kierunek,</i>
<i>by umknąć drapieżnikom.</i>

17
00:02:59,680 --> 00:03:03,976
<i>Te nadzwyczajne sceny</i>
<i>rozgrywają się z dala od lądu,</i>

18
00:03:04,310 --> 00:03:06,229
<i>gdzie my rzadko się zapuszczamy.</i>

19
00:03:10,316 --> 00:03:14,362
<i>To ocean leżący poza granicami</i>
<i>jakiegokolwiek kraju.</i>

20
00:03:15,154 --> 00:03:19,492
<i>W większości niezarządzany,</i>
<i>dziki i poza prawem.</i>

21
00:03:19,909 --> 00:03:25,915
NA PEŁNYM MORZU

22
00:03:34,298 --> 00:03:38,177
<i>Nic tak nie symbolizuje</i>
<i>naszych relacji z otwartym morzem,</i>

23
00:03:38,511 --> 00:03:41,305
<i>jak płetwal błękitny.</i>

24
00:03:48,604 --> 00:03:52,275
<i>Dwustutonowe olbrzymy o długości 30 metrów</i>

25
00:03:52,566 --> 00:03:56,320
<i>są największymi zwierzętami,</i>
<i>jakie kiedykolwiek istniały.</i>

26
00:03:57,571 --> 00:04:01,617
<i>Większość ich życia</i>
<i>wciąż pozostaje dla nas tajemnicą.</i>

27
00:04:07,623 --> 00:04:10,584
<i>Płetwale błękitne żyją daleko od brzegu,</i>

28
00:04:12,378 --> 00:04:16,215
<i>przemierzając wszystkie oceany,</i>
<i>od tropików po bieguny.</i>

29
00:04:22,179 --> 00:04:24,432
<i>Dopiero niedawno odkryliśmy</i>

30
00:04:24,598 --> 00:04:29,228
<i>kilka wyjątkowych miejsc,</i>
<i>gdzie zbliżają się do lądu.</i>

31
00:04:35,818 --> 00:04:37,570
<i>Zatoka Kalifornijska.</i>

32
00:04:40,948 --> 00:04:43,034
<i>Pacyficzne wybrzeże Meksyku.</i>

33
00:04:58,883 --> 00:05:02,219
<i>To ostoja płetwali błękitnych.</i>

34
00:05:17,860 --> 00:05:21,072
<i>Oto największy noworodek świata.</i>

35
00:05:24,742 --> 00:05:25,868
<i>Mały płetwal.</i>

36
00:05:27,328 --> 00:05:29,330
<i>Samica skończyła zaledwie miesiąc,</i>

37
00:05:29,663 --> 00:05:34,377
<i>a już ma osiem metrów długości</i>
<i>i waży sześć ton.</i>

38
00:05:37,171 --> 00:05:40,800
<i>Matka osłania ją swoją płetwą.</i>

39
00:05:45,554 --> 00:05:50,726
<i>Samice okazują sobie uczucia</i>
<i>przy pomocy wzajemnych pieszczot.</i>

40
00:05:53,562 --> 00:05:56,899
<i>To najintymniejsze</i>
<i>z kiedykolwiek zarejestrowanych zdjęć</i>

41
00:05:57,149 --> 00:06:00,778
<i>samicy płetwala błękitnego i jej młodego.</i>

42
00:06:19,130 --> 00:06:23,759
<i>Samica wydaje na świat potomstwo</i>
<i>tylko raz na dwa lub trzy lata,</i>

43
00:06:24,051 --> 00:06:27,888
<i>więc każdy młody płetwal</i>
<i>jest na wagę złota.</i>

44
00:06:32,852 --> 00:06:36,564
<i>Młode będzie przybierać na wadze</i>
<i>w tempie trzech ton na miesiąc.</i>

45
00:06:48,159 --> 00:06:52,580
<i>Kiedyś na świecie żyło</i>
<i>ponad 300 tysięcy płetwali błękitnych.</i>

46
00:06:53,914 --> 00:06:57,042
<i>Jednak w minionym wieku</i>
<i>polowano na nie tak zaciekle,</i>

47
00:06:57,835 --> 00:07:00,337
<i>że przeżyło ich zaledwie kilka tysięcy.</i>

48
00:07:10,055 --> 00:07:11,974
<i>Płetwale są obecnie pod ochroną,</i>

49
00:07:13,100 --> 00:07:15,311
<i>a ich liczba stopniowo rośnie.</i>

50
00:07:20,483 --> 00:07:24,111
<i>To młode opuści wkrótce</i>
<i>bezpieczne przybrzeżne wody</i>

51
00:07:25,029 --> 00:07:26,906
<i>i ruszy w otwarte morze.</i>

52
00:07:37,666 --> 00:07:42,505
<i>Ogromne otwarte morza</i>
<i>wydawały nam się kiedyś niezniszczalne.</i>

53
00:07:47,009 --> 00:07:52,097
<i>Dziś wiemy jednak, że dom płetwali</i>
<i>znajduje się w wielkim niebezpieczeństwie.</i>

54
00:08:02,816 --> 00:08:07,821
<i>Pod taflą wielkiego błękitu</i>
<i>pozostało niewiele miejsc,</i>

55
00:08:08,072 --> 00:08:12,201
<i>które przypominają nam</i>
<i>o możliwym bogactwie oceanów.</i>

56
00:08:23,921 --> 00:08:25,297
<i>Delfinki długoszczękie.</i>

57
00:08:28,467 --> 00:08:32,179
<i>Na Pacyfiku, u wybrzeży Kostaryki</i>
<i>w Ameryce Środkowej,</i>

58
00:08:32,513 --> 00:08:35,015
<i>ssaki te występują w wielkich liczbach.</i>

59
00:08:38,394 --> 00:08:40,437
<i>Delfinki żyją w gromadach,</i>

60
00:08:40,813 --> 00:08:45,025
<i>grupach osobników połączonych</i>
<i>złożonymi relacjami społecznymi.</i>

61
00:08:56,120 --> 00:08:59,498
<i>Ssaki wciąż się wzajemnie dotykają</i>
<i>i porozumiewają się,</i>

62
00:09:00,040 --> 00:09:03,085
<i>wykorzystując język mlaśnięć i gwizdów.</i>

63
00:09:10,092 --> 00:09:13,012
<i>Ich śladem podążają tuńczyki żółtopłetwe.</i>

64
00:09:16,307 --> 00:09:19,518
<i>Liczą na to, że delfiny</i>
<i>pomogą im znaleźć pożywienie.</i>

65
00:09:21,979 --> 00:09:24,898
<i>Wszystkim drapieżcom</i>
<i>zależy na tej samej zdobyczy.</i>

66
00:09:27,484 --> 00:09:28,444
<i>Świetlikowatych.</i>

67
00:09:29,612 --> 00:09:31,572
<i>To najliczniejsze ryby planety.</i>

68
00:09:38,746 --> 00:09:42,333
<i>Są nie dłuższe niż ludzki palec</i>
<i>i przez większość czasu</i>

69
00:09:42,416 --> 00:09:43,959
<i>ukrywają się w głębinach.</i>

70
00:09:45,377 --> 00:09:49,840
<i>Dlatego, choć jest ich tak wiele,</i>
<i>my ich nie poławiamy.</i>

71
00:09:53,552 --> 00:09:56,805
<i>To jeden z ostatnich</i>
<i>tak dobrze prosperujących gatunków.</i>

72
00:10:00,643 --> 00:10:06,065
<i>Im bliżej zdobyczy,</i>
<i>tym gromady delfinów stają się większe.</i>

73
00:10:11,236 --> 00:10:14,406
<i>To stado może liczyć</i>
<i>nawet 10 tysięcy osobników.</i>

74
00:10:25,834 --> 00:10:29,838
<i>Na każdego ssaka na powierzchni</i>
<i>przypada 20 płynących pod wodą.</i>

75
00:10:55,572 --> 00:10:58,867
<i>Wykorzystując echolokację, rodzaj sonaru,</i>

76
00:10:59,660 --> 00:11:04,707
<i>delfiny wykrywają ryby w głębinach</i>
<i>i spychają je w stronę powierzchni.</i>

77
00:11:20,764 --> 00:11:22,975
<i>Myśliwi patrolują spód ławicy,</i>

78
00:11:23,600 --> 00:11:26,228
<i>powstrzymując zdobycz przed ucieczką.</i>

79
00:11:43,162 --> 00:11:45,122
<i>Gdy delfiny są już najedzone,</i>

80
00:11:45,873 --> 00:11:48,417
<i>wciąż pozostaje</i>
<i>sporo pożywienia dla innych.</i>

81
00:12:02,848 --> 00:12:05,017
<i>Nadpływają mobule.</i>

82
00:12:16,653 --> 00:12:20,741
<i>By złapać jak najwięcej ryb,</i>
<i>mobule atakują w formacji.</i>

83
00:12:44,765 --> 00:12:48,143
<i>Ściana paszcz pożera zdobycz.</i>

84
00:13:00,447 --> 00:13:02,783
<i>Ponieważ nie poławiamy świetlikowatych,</i>

85
00:13:02,866 --> 00:13:06,870
<i>ryby i pożywiający się nimi drapieżcy</i>
<i>mogą prosperować.</i>

86
00:13:12,459 --> 00:13:17,130
<i>Wszyscy ci myśliwi</i>
<i>ledwo naruszyli wielką ławicę.</i>

87
00:13:20,884 --> 00:13:26,515
<i>Większość życia na otwartym morzu</i>
<i>skupia się w jego wierzchniej warstwie,</i>

88
00:13:26,640 --> 00:13:29,726
<i>gdzie dociera najwięcej</i>
<i>promieni słonecznych.</i>

89
00:13:33,689 --> 00:13:38,527
<i>Nasłonecznione płycizny</i>
<i>są nawożone w zaskakujący sposób.</i>

90
00:13:41,780 --> 00:13:45,075
<i>Wydalające odchody delfiny</i>
<i>odgrywają ważną rolę.</i>

91
00:13:45,784 --> 00:13:50,080
<i>Przetwarzają składniki odżywcze z głębin,</i>
<i>rozsiewając je przy powierzchni.</i>

92
00:13:54,585 --> 00:13:56,420
<i>Ten morski nawóz</i>

93
00:13:56,712 --> 00:14:02,092
<i>zasila podstawę całego życia</i>
<i>otwartych wód oceanu.</i>

94
00:14:11,894 --> 00:14:13,395
<i>Fitoplankton.</i>

95
00:14:14,855 --> 00:14:17,524
<i>Mikroskopijne dryfujące rośliny.</i>

96
00:14:19,192 --> 00:14:23,196
<i>Łącząc składniki odżywcze w wodzie</i>
<i>z energią słoneczną,</i>

97
00:14:23,530 --> 00:14:27,910
<i>tworzą podstawę wszystkich</i>
<i>morskich łańcuchów pokarmowych.</i>

98
00:14:32,664 --> 00:14:36,919
<i>Wszystkie zwierzęta, od najmniejszych ryb</i>
<i>po największe walenie,</i>

99
00:14:37,461 --> 00:14:41,423
<i>zawdzięczają swoje pożywienie</i>
<i>tym maleńkim roślinom.</i>

100
00:14:45,010 --> 00:14:49,681
<i>Fitoplankton pożywia się z kolei</i>
<i>składnikami odżywczymi</i>

101
00:14:49,765 --> 00:14:51,642
<i>wytwarzanymi przez zwierzęta.</i>

102
00:14:56,688 --> 00:14:59,524
<i>Co najważniejsze,</i>
<i>fitoplankton produkuje też</i>

103
00:14:59,608 --> 00:15:03,153
<i>połowę tlenu w powietrzu,</i>
<i>którym oddychamy.</i>

104
00:15:05,656 --> 00:15:07,574
<i>Nieważne, gdzie mieszkasz:</i>

105
00:15:07,741 --> 00:15:12,537
<i>zawdzięczasz tym niezwykłym roślinkom</i>
<i>swoje co drugie tchnienie.</i>

106
00:15:18,752 --> 00:15:22,839
<i>W idealnych warunkach</i>
<i>fitoplankton kwitnie tak obficie,</i>

107
00:15:24,591 --> 00:15:28,595
<i>że wielkie obszary oceanu</i>
<i>stają się zielone.</i>

108
00:15:45,278 --> 00:15:51,576
<i>Co zaskakujące, fitoplankton odgrywa też</i>
<i>ważną rolę w formowaniu się chmur.</i>

109
00:16:01,128 --> 00:16:03,505
<i>Wilgoć parująca z oceanu</i>

110
00:16:04,047 --> 00:16:08,135
<i>kondensuje się wokół maleńkich</i>
<i>cząsteczek wytwarzanych przez plankton.</i>

111
00:16:13,432 --> 00:16:17,936
<i>Kropelki łączą się,</i>
<i>formując olbrzymie chmury.</i>

112
00:16:24,901 --> 00:16:28,697
<i>Wznoszą się one</i>
<i>na wysokość nawet 20 kilometrów.</i>

113
00:16:48,550 --> 00:16:53,972
<i>Chmury nad oceanami</i>
<i>odbijają energię słoneczną,</i>

114
00:16:54,598 --> 00:16:57,809
<i>chroniąc Ziemię</i>
<i>przed rosnącymi temperaturami.</i>

115
00:17:06,359 --> 00:17:09,905
<i>Oceany nie tylko wytwarzają</i>
<i>połowę tlenu, którym oddychamy,</i>

116
00:17:10,322 --> 00:17:13,241
<i>ale i odpowiadają za pogodę i klimat,</i>

117
00:17:14,284 --> 00:17:18,163
<i>transportując życiodajną słodką wodę</i>
<i>po całej planecie.</i>

118
00:17:28,340 --> 00:17:33,261
<i>Otwarte morza są systemem</i>
<i>podtrzymywania życia naszej planety.</i>

119
00:17:40,185 --> 00:17:44,147
<i>Ich potęga bierze się głównie</i>
<i>z ich ogromnych rozmiarów.</i>

120
00:17:47,943 --> 00:17:52,739
<i>Oceany pokrywają dwie trzecie globu.</i>
<i>A mowa tylko o jego powierzchni.</i>

121
00:17:57,244 --> 00:17:59,287
<i>Są również niezmiernie głębokie.</i>

122
00:18:04,501 --> 00:18:08,046
<i>Zwiedzanie tych niezbadanych krain</i>
<i>możliwe jest tylko dzięki</i>

123
00:18:08,380 --> 00:18:12,509
<i>wyjątkowym łodziom podwodnym,</i>
<i>wytrzymującym miażdżące ciśnienie.</i>

124
00:18:19,850 --> 00:18:24,062
<i>Średnio oceany</i>
<i>mają niemal cztery kilometry głębokości.</i>

125
00:18:25,355 --> 00:18:29,234
<i>Najgłębszy punkt leży na głębokości</i>
<i>ponad dziesięciu kilometrów.</i>

126
00:18:32,028 --> 00:18:37,367
<i>Głębiny stanowią 95 procent całej</i>
<i>przestrzeni zdolnej podtrzymać życie.</i>

127
00:18:45,584 --> 00:18:51,006
<i>Ten obcy świat zamieszkują</i>
<i>dziwne i tajemnicze istoty.</i>

128
00:18:56,386 --> 00:18:59,514
<i>Trudno o dziwaczniejszą niż ta.</i>

129
00:19:13,069 --> 00:19:15,572
<i>Przez lata wiedzieliśmy o nich</i>

130
00:19:15,780 --> 00:19:18,867
<i>tylko dzięki pojedynczym osobnikom</i>
<i>wyrzuconym na ląd.</i>

131
00:19:24,915 --> 00:19:27,667
<i>Rzadko widuje się żywe okazy.</i>

132
00:19:35,675 --> 00:19:37,052
<i>Wstęgor królewski.</i>

133
00:19:39,888 --> 00:19:41,556
<i>Ma dziesięć metrów długości.</i>

134
00:19:53,276 --> 00:19:57,572
<i>Unosząc się pionowo</i>
<i>i falując swymi płetwami grzbietowymi,</i>
<i>wstęgory z łatwością przemieszczają się</i>
<i>pomiędzy powierzchnią i głębinami.</i>

135
00:20:09,167 --> 00:20:11,002
<i>Na głębokości ponad 200 metrów</i>

136
00:20:11,086 --> 00:20:14,047
<i>słabe nasłonecznienie</i>
<i>nie pozwala przeżyć roślinom.</i>

137
00:20:14,130 --> 00:20:19,010
<i>Ryby głębinowe polegają więc</i>
<i>na pożywieniu opadającym z powierzchni:</i>

138
00:20:20,220 --> 00:20:21,721
<i>śniegu morskim.</i>

139
00:20:25,308 --> 00:20:29,854
<i>Meduzy z rzędu Coronatae</i>
<i>dryfują z rozpostartymi mackami,</i>

140
00:20:30,105 --> 00:20:31,648
<i>by usidlić swą zdobycz.</i>

141
00:20:35,277 --> 00:20:39,948
<i>Żyją one we wszystkich oceanach,</i>
<i>do głębokości siedmiu kilometrów.</i>

142
00:20:44,703 --> 00:20:46,663
<i>Głębiny są tak ogromne,</i>

143
00:20:46,746 --> 00:20:50,875
<i>że ten rodzaj meduzy</i>
<i>może być najliczniejszym ze wszystkich.</i>

144
00:20:55,714 --> 00:20:59,092
<i>Głębiny zdawały nam się kiedyś</i>
<i>przestrzenią ubogą w życie.</i>

145
00:20:59,801 --> 00:21:01,386
<i>Obecnie naukowcy uważają,</i>

146
00:21:01,469 --> 00:21:05,724
<i>że żyje tu dziesięć razy więcej zwierząt,</i>
<i>niż sądziliśmy.</i>

147
00:21:08,143 --> 00:21:11,479
<i>Wielu z nich na pewno jeszcze nie odkryto.</i>

148
00:21:27,162 --> 00:21:33,293
<i>Ten głębinowy skorupiak, Cystisoma,</i>
<i>jest przejrzysty niczym szkło.</i>

149
00:21:37,589 --> 00:21:39,841
<i>Ukrywa się na widoku.</i>

150
00:21:43,845 --> 00:21:45,305
<i>W tej strefie mroku</i>

151
00:21:45,805 --> 00:21:48,224
<i>niewidzialność może przesądzić</i>

152
00:21:48,308 --> 00:21:51,644
<i>o znalezieniu posiłku</i>
<i>lub zostaniu zjedzonym.</i>

153
00:21:56,232 --> 00:21:59,944
<i>Ogromne oczy Cystisomy</i>
<i>próbują dojrzeć coś w mroku.</i>
<i>Na głębokość poniżej kilometra</i>
<i>nie dociera światło.</i>

154
00:22:18,338 --> 00:22:21,883
<i>Zwierzęta same muszą rozświetlić mrok.</i>

155
00:22:24,094 --> 00:22:25,720
<i>Bioluminescencja.</i>

156
00:22:29,933 --> 00:22:34,437
<i>Lśniący wabik przyciąga ofiary</i>
<i>do ryby z rodziny wężorowatych</i>

157
00:22:34,938 --> 00:22:36,523
<i>i jej straszliwych zębów.</i>

158
00:22:42,320 --> 00:22:47,409
<i>Większość ekspedycji w głębiny</i>
<i>przynosi nowe niespodzianki.</i>

159
00:22:54,874 --> 00:22:57,293
<i>Żabnica.</i>

160
00:23:01,005 --> 00:23:03,258
<i>Jej niezwykłe sensory</i>

161
00:23:03,591 --> 00:23:08,888
<i>wyczuwają najdrobniejsze ruchy</i>
<i>zwabionych ofiar.</i>

162
00:23:15,103 --> 00:23:20,942
<i>Drapieżcy polujący w wodach pelagicznych</i>
<i>muszą wykazać się cierpliwością.</i>

163
00:23:38,168 --> 00:23:40,587
<i>W końcu docieramy do dna.</i>

164
00:23:42,422 --> 00:23:44,716
<i>Niemal tysiąc metrów pod powierzchnią.</i>

165
00:23:49,762 --> 00:23:54,017
<i>Podwodne równiny głębin pokrywają</i>
<i>ponad połowę powierzchni planety,</i>

166
00:23:56,144 --> 00:24:00,023
<i>a wiemy o nich mniej,</i>
<i>niż o powierzchni Księżyca.</i>

167
00:24:06,779 --> 00:24:12,035
<i>Chimaera, pradawny kuzyn rekina</i>
<i>o długości do dwóch metrów.</i>

168
00:24:19,292 --> 00:24:24,506
<i>Niewiele gatunków tej wielkości</i>
<i>jest w stanie przeżyć na jałowym dnie.</i>

169
00:24:29,928 --> 00:24:32,555
<i>Ryba porusza się wolno,</i>
<i>oszczędzając energię.</i>

170
00:24:32,847 --> 00:24:36,309
<i>Sensory elektryczne wokół jej paszczy</i>

171
00:24:36,643 --> 00:24:40,230
<i>pozwalają jej znaleźć rzadką zdobycz</i>
<i>zakopaną w osadzie.</i>

172
00:24:49,822 --> 00:24:55,411
<i>Skaliste wychodnie na morskim dnie</i>
<i>bywają oazami na podwodnych pustyniach.</i>

173
00:24:59,332 --> 00:25:02,919
<i>Ten tawrosz piaskowy</i>
<i>miał dobry powód, by tu przypłynąć.</i>

174
00:25:06,047 --> 00:25:09,425
<i>Pięćset metrów pod powierzchnią wody,</i>
<i>u wybrzeży Florydy,</i>

175
00:25:09,509 --> 00:25:11,970
<i>niespodziewanie rozkwita życie.</i>

176
00:25:19,227 --> 00:25:22,564
<i>Lophelia. Głębinowe rafy koralowe.</i>

177
00:25:39,497 --> 00:25:43,876
<i>Kiedyś sądziliśmy, że rafy koralowe</i>
<i>występują tylko na ciepłych płyciznach.</i>

178
00:25:47,046 --> 00:25:52,594
<i>A jednak, rafy głębinowe</i>
<i>pokrywają większy obszar dna morskiego</i>

179
00:25:52,927 --> 00:25:54,721
<i>niż ich krewne z płycizn.</i>

180
00:26:03,062 --> 00:26:05,148
<i>Te podwodne lasy</i>

181
00:26:05,815 --> 00:26:10,486
<i>dają schronienie i pożywienie</i>
<i>wielu gatunkom morskich zwierząt.</i>

182
00:26:15,700 --> 00:26:19,537
<i>Są także ważnymi wylęgarniami</i>
<i>wielu głębinowych istot.</i>

183
00:26:29,964 --> 00:26:33,843
<i>Koralowce są zbudowane</i>
<i>z przypominających ukwiały istot:</i>

184
00:26:34,385 --> 00:26:39,223
<i>polipów żyjących w koloniach</i>
<i>połączonych twardym szkieletem.</i>

185
00:26:47,440 --> 00:26:50,610
<i>Komórki parzydełkowe w mackach polipów</i>

186
00:26:50,818 --> 00:26:54,656
<i>usidlają przepływającą zdobycz,</i>
<i>jedyne źródło ich pożywienia.</i>

187
00:27:00,370 --> 00:27:03,247
<i>Jednak polipy nie zawsze</i>
<i>zachowują swój łup.</i>

188
00:27:06,751 --> 00:27:10,213
<i>W koralowcu zadomowił się wieloszczet.</i>

189
00:27:17,011 --> 00:27:20,306
<i>Pierścienica szuka na polipach</i>
<i>świeżo złapanych kąsków...</i>

190
00:27:22,600 --> 00:27:25,019
<i>i kradnie je koralowcowi.</i>

191
00:27:27,772 --> 00:27:31,734
<i>W rzeczywistości kradzież ta</i>
<i>bardziej przypomina pobieranie haraczu.</i>

192
00:27:37,907 --> 00:27:41,077
<i>Atakujące jeżowce pożerają koralowce.</i>

193
00:27:44,414 --> 00:27:45,957
<i>Czas na odwet.</i>

194
00:27:47,834 --> 00:27:52,463
<i>Jeżowce są pokryte ochronnymi kolcami,</i>
<i>jednak wieloszczet ma przerażającą broń.</i>

195
00:27:54,215 --> 00:27:55,550
<i>Przystępuje do ataku.</i>

196
00:28:18,156 --> 00:28:20,450
<i>Jeżowiec przepędzony.</i>

197
00:28:22,243 --> 00:28:25,121
<i>Wieloszczet ochronił swój dom.</i>

198
00:28:27,123 --> 00:28:29,375
<i>Podobnie jak inne zwierzęta głębinowe,</i>

199
00:28:31,169 --> 00:28:34,172
<i>koralowce rosną niezwykle wolno.</i>

200
00:28:36,507 --> 00:28:39,802
<i>Niektóre rafy mogą liczyć sobie</i>
<i>nawet 40 tysięcy lat.</i>

201
00:28:41,053 --> 00:28:46,934
<i>Choć koralowce są głęboko pod wodą,</i>
<i>wciąż znajdują się w naszym zasięgu.</i>

202
00:28:53,065 --> 00:28:56,569
<i>Sieci głębinowe wleczone</i>
<i>po dnie oceanicznym</i>

203
00:28:56,778 --> 00:28:59,447
<i>doszczętnie niszczą delikatne rafy.</i>

204
00:29:01,741 --> 00:29:06,120
<i>Połowa głębinowych koralowców</i>
<i>już uległa zniszczeniu.</i>

205
00:29:07,371 --> 00:29:10,833
<i>Ich odtworzenie zajmie całe wieki.</i>

206
00:29:23,054 --> 00:29:25,890
<i>Poza granicami jakiegokolwiek kraju</i>

207
00:29:26,349 --> 00:29:30,019
<i>otwarte morza są dzikie i ledwo chronione.</i>

208
00:29:33,940 --> 00:29:36,526
<i>Najdzikszym z nich jest Ocean Południowy.</i>

209
00:29:39,028 --> 00:29:40,988
<i>To dom albatrosów.</i>

210
00:29:49,205 --> 00:29:53,543
<i>Ptaki wiodą samotne życie na pełnym morzu.</i>

211
00:29:59,382 --> 00:30:02,134
<i>Przemierzają setki kilometrów dziennie,</i>

212
00:30:02,343 --> 00:30:05,805
<i>czasem całymi tygodniami,</i>
<i>poszukując jedzenia.</i>

213
00:30:10,101 --> 00:30:13,521
<i>Martwy lew morski to rzadki kąsek.</i>

214
00:30:24,198 --> 00:30:26,868
<i>Jako pierwsze zjawiły się</i>
<i>petrele olbrzymie.</i>

215
00:30:29,620 --> 00:30:33,332
<i>Ich potężne dzioby rozrywają padlinę.</i>

216
00:30:35,668 --> 00:30:40,673
<i>Te morskie sępy są głównymi</i>
<i>padlinożercami wód Antarktyki.</i>

217
00:30:54,145 --> 00:30:58,065
<i>Albatrosy czarnobrewe</i>
<i>mają nadzwyczajny zmysł węchu.</i>

218
00:30:58,316 --> 00:31:01,736
<i>Wyczuwają zdobycz</i>
<i>z odległości 20 kilometrów.</i>

219
00:31:06,657 --> 00:31:09,660
<i>Albatrosy walczą o każdy kęs.</i>

220
00:31:15,249 --> 00:31:19,462
<i>Agresywne petrele zastraszają rywali.</i>

221
00:31:37,229 --> 00:31:39,774
<i>Niewielkie oceanniki żółtopłetwe</i>

222
00:31:40,024 --> 00:31:43,027
<i>mogą liczyć jedynie na resztki</i>
<i>po większych ptakach.</i>

223
00:31:48,658 --> 00:31:53,412
<i>Oceanniki żółtopłetwe</i>
<i>są najliczniejszymi z morskich ptaków.</i>

224
00:31:53,746 --> 00:31:55,873
<i>Znajdziemy je na każdym oceanie.</i>

225
00:32:03,506 --> 00:32:06,008
<i>Dopiero gdy te zazwyczaj samotne ptaki</i>

226
00:32:06,092 --> 00:32:07,426
<i>gromadzą się w grupie,</i>

227
00:32:07,510 --> 00:32:12,139
<i>możemy docenić bogactwo życia</i>
<i>podtrzymywane przez otwarte morza.</i>

228
00:32:25,903 --> 00:32:29,448
<i>Jako ostatni nadlatuje albatros wędrowny.</i>

229
00:32:37,623 --> 00:32:41,711
<i>Na tle reszty ptaków to prawdziwy olbrzym.</i>
<i>Wykorzystuje swoje rozmiary</i>

230
00:32:42,503 --> 00:32:45,715
<i>i skrzydła o rozpiętości trzech metrów,</i>
<i>by przejąć łup.</i>

231
00:32:56,308 --> 00:32:58,602
<i>Nawet petrele olbrzymie czują respekt.</i>

232
00:33:11,907 --> 00:33:14,535
<i>Albatros wędrowny</i>
<i>może się wreszcie posilić.</i>

233
00:33:26,589 --> 00:33:31,719
<i>W ostatnich latach spadła liczba</i>
<i>albatrosów i innych morskich ptaków.</i>

234
00:33:33,554 --> 00:33:37,016
<i>Ich potrzeba wędrowania</i>
<i>na wielkie odległości wystawia je</i>

235
00:33:37,099 --> 00:33:41,812
<i>na zagrożenia słabo kontrolowanych</i>
<i>i nadmiernie eksploatowanych oceanów.</i>

236
00:33:43,647 --> 00:33:46,901
<i>To problem wszystkich myśliwych</i>
<i>otwartych mórz.</i>

237
00:33:50,988 --> 00:33:55,534
<i>Te olbrzymy przemierzają całe oceany</i>
<i>w poszukiwaniu pożywienia.</i>
<i>Osiągają nawet trzy metry długości</i>
<i>i pół tony masy.</i>

238
00:34:10,591 --> 00:34:12,009
<i>Tuńczyki błękitnopłetwe.</i>

239
00:34:14,720 --> 00:34:18,933
<i>Ich idealnie opływowe ciała</i>
<i>pozwalają na osiąganie dużych prędkości.</i>

240
00:34:23,938 --> 00:34:27,316
<i>Polują w wielkich stadach</i>
<i>liczących setki osobników.</i>

241
00:34:50,798 --> 00:34:53,759
<i>Ich celem jest ławica sardeli.</i>

242
00:35:08,232 --> 00:35:13,195
<i>Tuńczyki delikatnie zbijają ryby</i>
<i>w kulistą gromadę przy powierzchni wody.</i>

243
00:35:16,532 --> 00:35:18,909
<i>Starają się nie wywołać paniki.</i>

244
00:35:22,204 --> 00:35:24,039
<i>Następnie atakują.</i>

245
00:35:40,097 --> 00:35:42,433
<i>To dobrze skoordynowane polowanie.</i>

246
00:35:42,850 --> 00:35:48,022
<i>Tuńczyki atakują kolejno z jednego</i>
<i>kierunku, by utrzymać sardele w ruchu.</i>

247
00:35:56,655 --> 00:36:01,410
<i>Uchwyciwszy zdobycz, każdy z tuńczyków</i>
<i>wycofuje się na tył stada.</i>

248
00:36:02,828 --> 00:36:05,789
<i>Kolejne fale drapieżców ruszają do ataku.</i>

249
00:36:21,680 --> 00:36:23,974
<i>Siła i niszczycielska szybkość</i>

250
00:36:24,183 --> 00:36:28,479
<i>czynią tuńczyki błękitnopłetwe</i>
<i>najbardziej skutecznymi myśliwymi oceanów.</i>

251
00:36:39,823 --> 00:36:43,452
<i>To także najbardziej cenione</i>
<i>z morskich ryb.</i>

252
00:36:46,163 --> 00:36:50,501
<i>Są tak cenne, że pojedyncze okazy</i>
<i>sprzedają się w Japonii</i>

253
00:36:50,668 --> 00:36:52,711
<i>nawet za ponad milion dolarów.</i>

254
00:36:55,422 --> 00:36:57,341
<i>Nic dziwnego,</i>

255
00:36:57,675 --> 00:37:00,803
<i>że połowy doprowadziły je</i>
<i>na skraj wyginięcia.</i>

256
00:37:05,891 --> 00:37:09,520
<i>Nie tylko tuńczyki błękitnopłetwe</i>
<i>są w niebezpieczeństwie.</i>

257
00:37:13,732 --> 00:37:19,280
<i>Dziesięciolecia niezrównoważonych połowów</i>
<i>poważnie zmniejszyły zasoby ryb.</i>

258
00:37:22,908 --> 00:37:25,119
<i>Utraciliśmy ich jedną trzecią.</i>

259
00:37:29,081 --> 00:37:32,459
<i>Choć zanieczyszczenie plastikiem</i>
<i>poważnie szkodzi oceanom,</i>

260
00:37:33,168 --> 00:37:37,256
<i>to nadmierne połowy komercyjne</i>
<i>stanowią największe zagrożenie.</i>

261
00:37:39,800 --> 00:37:43,012
<i>Jeśli nie zaprzestaniemy tych praktyk,</i>

262
00:37:43,470 --> 00:37:45,806
<i>utracimy nie tylko łowiska.</i>

263
00:37:48,726 --> 00:37:52,021
<i>Zniszczymy cały ekosystem oceanów.</i>

264
00:37:58,527 --> 00:38:02,323
<i>Co roku zabija się 100 milionów rekinów.</i>

265
00:38:04,033 --> 00:38:06,452
<i>Wyłącznie dla zupy z ich płetw.</i>

266
00:38:16,462 --> 00:38:21,133
<i>Do dziś zniknęło 90 procent</i>
<i>wielkich oceanicznych myśliwych.</i>

267
00:38:25,888 --> 00:38:31,018
<i>Utraciwszy swych głównych drapieżców,</i>
<i>całe morskie środowisko</i>

268
00:38:31,602 --> 00:38:35,314
<i>niszczeje i ulega niesłychanym zmianom.</i>

269
00:38:56,710 --> 00:39:00,798
<i>W miejscu ryb pojawia się</i>
<i>coraz więcej kalmarów.</i>

270
00:39:07,763 --> 00:39:12,184
<i>Poważnie uszczupliliśmy liczbę</i>
<i>ich drapieżników i konkurentów.</i>

271
00:39:13,644 --> 00:39:16,146
<i>Kalmary przejęły więc</i>
<i>panowanie nad wodami.</i>

272
00:39:19,274 --> 00:39:23,612
<i>To dowód na poważne</i>
<i>zachwianie równowagi oceanów.</i>

273
00:39:29,743 --> 00:39:33,414
<i>Kalmary szybko się rozmnażają,</i>
<i>a ich liczne młode prędko rosną.</i>

274
00:39:35,207 --> 00:39:40,129
<i>Pozwala im to szybko wypełnić pustkę</i>
<i>pozostawioną przez poławiane ryby.</i>

275
00:39:42,256 --> 00:39:44,716
<i>Kalmary składają jaja na dnie morskim.</i>

276
00:39:45,008 --> 00:39:49,346
<i>W ciepłych płyciznach</i>
<i>młode rozwijają się jeszcze szybciej.</i>

277
00:39:52,599 --> 00:39:55,644
<i>Gdy morski jadłospis</i>
<i>drastycznie się zmienia,</i>

278
00:39:55,853 --> 00:39:58,313
<i>drapieżcy muszą się dostosować.</i>

279
00:40:02,776 --> 00:40:06,321
<i>Lwy morskie wolą wysokokaloryczny pokarm,</i>

280
00:40:06,447 --> 00:40:08,532
<i>taki jak sardele lub sardynki,</i>

281
00:40:09,450 --> 00:40:11,285
<i>jednak gdy go brakuje,</i>

282
00:40:11,493 --> 00:40:14,705
<i>muszą pożywiać się głównie kalmarami.</i>

283
00:40:19,626 --> 00:40:22,921
<i>My również będziemy zmuszeni</i>
<i>do przejścia na inną dietę,</i>

284
00:40:23,297 --> 00:40:25,799
<i>jeśli nie zmienimy</i>
<i>naszej polityki połowów.</i>

285
00:40:29,845 --> 00:40:33,307
<i>Korzystając z zasobów oceanów</i>
<i>w sposób zrównoważony,</i>

286
00:40:34,349 --> 00:40:37,019
<i>umożliwimy im</i>
<i>uzyskanie niezwykłej wydajności,</i>

287
00:40:37,686 --> 00:40:40,731
<i>w zamian otrzymując ogrom pożywienia.</i>

288
00:40:46,695 --> 00:40:52,075
<i>Otrzymaliśmy już dowody na to,</i>
<i>jak szybko ocean może dojść do siebie.</i>

289
00:41:02,002 --> 00:41:03,420
<i>Długopłetwce oceaniczne.</i>

290
00:41:11,261 --> 00:41:13,222
<i>Żyją one we wszystkich oceanach.</i>

291
00:41:13,514 --> 00:41:16,725
<i>Przemierzają otwarte morza,</i>
<i>od żerowisk na biegunach</i>

292
00:41:16,975 --> 00:41:18,936
<i>po tropiki, gdzie się rozmnażają.</i>

293
00:41:22,940 --> 00:41:26,610
<i>Jednak nie zawsze</i>
<i>mogły cieszyć się taką wolnością.</i>

294
00:41:29,738 --> 00:41:34,076
<i>Kiedyś w oceanach żyło</i>
<i>ponad 100 tysięcy długopłetwców,</i>

295
00:41:35,118 --> 00:41:39,206
<i>jednak w minionym wieku polowania</i>
<i>doprowadziły je na skraj wyginięcia.</i>

296
00:41:44,836 --> 00:41:48,215
<i>Przetrwało zaledwie</i>
<i>kilka tysięcy osobników.</i>

297
00:41:56,890 --> 00:41:58,809
<i>Oburzenie opinii publicznej</i>

298
00:41:59,226 --> 00:42:04,189
<i>w 1986 roku doprowadziło do wprowadzenia</i>
<i>zakazu komercyjnego wielorybnictwa.</i>

299
00:42:07,776 --> 00:42:12,656
<i>Od tego czasu</i>
<i>liczba długopłetwców stopniowo rośnie.</i>

300
00:42:18,662 --> 00:42:21,498
<i>Zwierzęta powracają</i>
<i>na żerowiska swoich przodków,</i>

301
00:42:21,623 --> 00:42:24,126
<i>jak to u wybrzeży Południowej Afryki.</i>

302
00:42:33,510 --> 00:42:37,931
<i>Walenie korzystają tu</i>
<i>z sezonowego wzrostu liczby kryli,</i>

303
00:42:38,181 --> 00:42:40,225
<i>krewetkowatych skorupiaków.</i>

304
00:42:52,821 --> 00:42:55,532
<i>Długopłetwce połykają</i>
<i>wielkimi haustami wodę,</i>

305
00:42:56,283 --> 00:43:00,746
<i>odfiltrowując kryle postrzępionym</i>
<i>włosiem w ich paszczach.</i>

306
00:43:22,559 --> 00:43:25,937
<i>Każdy waleń może przyjąć dziennie</i>
<i>ponad tonę pokarmu.</i>

307
00:43:56,802 --> 00:44:01,765
<i>Obfitość pożywienia przyciąga uchatki.</i>

308
00:44:24,871 --> 00:44:29,876
<i>Jeszcze kilka lat temu taki widok</i>
<i>byłby nie do pomyślenia.</i>

309
00:44:45,934 --> 00:44:49,354
<i>Długopłetwce tworzą wielkie stada</i>
<i>liczące setki okazów.</i>

310
00:45:11,752 --> 00:45:17,132
<i>To największe zgromadzenie waleni</i>
<i>zaobserwowane w ciągu ostatnich stu lat.</i>

311
00:45:37,110 --> 00:45:41,740
<i>Walenie przetwarzają składniki odżywcze</i>
<i>wzbogacające wierzchnią warstwę oceanu.</i>

312
00:45:42,157 --> 00:45:44,743
<i>Umożliwia to rozwój fitoplanktonu,</i>

313
00:45:45,660 --> 00:45:50,624
<i>którym z kolei karmią się kryle.</i>
<i>To doskonały samopodtrzymujący się cykl.</i>

314
00:45:53,585 --> 00:45:56,838
<i>Wiemy już, że zdrowa populacja</i>
<i>wielkich myśliwych,</i>

315
00:45:57,172 --> 00:46:00,217
<i>waleni, delfinów, tuńczyków i rekinów,</i>

316
00:46:01,092 --> 00:46:04,221
<i>jest niezbędna dla prawidłowego</i>
<i>funkcjonowania oceanu.</i>

317
00:46:07,474 --> 00:46:11,937
<i>Zdrowy ocean jest natomiast</i>
<i>kluczowy dla przetrwania planety</i>

318
00:46:12,562 --> 00:46:13,814
<i>oraz ludzkości.</i>

319
00:46:18,318 --> 00:46:20,195
<i>W cudowny wręcz sposób</i>

320
00:46:20,654 --> 00:46:24,491
<i>liczba długopłetwców niemal wróciła</i>
<i>do swego dawnego poziomu.</i>

321
00:46:27,536 --> 00:46:29,204
<i>Jednak w tym samym czasie</i>

322
00:46:29,621 --> 00:46:34,960
<i>zaszkodziliśmy oceanom bardziej</i>
<i>niż kiedykolwiek wcześniej.</i>

323
00:46:44,344 --> 00:46:47,055
<i>Tylko międzynarodowa współpraca</i>

324
00:46:47,472 --> 00:46:51,226
<i>pozwoli oceanom odzyskać dawną świetność.</i>

325
00:46:55,146 --> 00:46:58,817
<i>Dzięki międzynarodowemu porozumieniu</i>
<i>zdołaliśmy ocalić walenie.</i>

326
00:47:01,069 --> 00:47:05,115
<i>Pora uratować nasze oceany.</i>

327
00:47:18,003 --> 00:47:21,047
<i>Na stronie ourplanet.com dowiesz się,</i>

328
00:47:21,131 --> 00:47:24,926
<i>w jaki sposób musimy</i>
<i>chronić otwarte morza.</i>