1
00:00:03,680 --> 00:00:07,000
We zijn er klaar voor
om de tombe in te gaan.

2
00:00:10,600 --> 00:00:14,040
Lieve help. Wauw.

3
00:00:15,600 --> 00:00:19,040
In een pas geopende,
3000 jaar oude tombe...

4
00:00:19,200 --> 00:00:26,040
onderzoeken archeologen het laatste
mysterie rond koning Toetanchamon.

5
00:00:26,200 --> 00:00:28,240
Veel menselijke resten.

6
00:00:28,400 --> 00:00:30,880
Veel skeletten.

7
00:00:31,040 --> 00:00:34,000
Ik moet meer licht hebben.

8
00:00:36,000 --> 00:00:37,720
Lieve help.

9
00:00:39,720 --> 00:00:41,880
Overal schedels.

10
00:00:47,840 --> 00:00:50,160
Dit zou een mummie kunnen zijn.

11
00:00:58,200 --> 00:01:00,560
De Vallei der Koningen.

12
00:01:00,720 --> 00:01:05,200
Een necropolis in de woestijn
- en in het tweede millennium v.
- Chr...

13
00:01:05,360 --> 00:01:10,440
de laatste rustplaats van de
Egyptische farao's van 't Nieuwe Rijk.

14
00:01:10,600 --> 00:01:17,280
Hier werd 100 jaar geleden een grote
archeologische vondst gedaan.

15
00:01:18,280 --> 00:01:22,080
De spectaculairste schat
die ooit is gevonden...

16
00:01:22,240 --> 00:01:27,280
van een van de meest aansprekende
beschavingen op aarde:

17
00:01:27,440 --> 00:01:31,160
de verloren tombe van Toetanchamon.

18
00:01:32,400 --> 00:01:37,840
Toetanchamon werd op z'n negende
al farao van Egypte.

19
00:01:38,000 --> 00:01:40,960
Hij stierf slechts tien jaar later.

20
00:01:41,120 --> 00:01:47,800
De jonge koning en z'n schatten
haalden wereldwijd de kranten.

21
00:01:48,960 --> 00:01:52,040
Maar vergeleken
met andere faraograven...

22
00:01:52,200 --> 00:01:56,920
is de grafkamer van Toetanchamon
klein en wat armetierig.

23
00:01:58,520 --> 00:02:03,120
Waarom kreeg hij
zo'n eentonige omgeving?

24
00:02:03,280 --> 00:02:06,800
Zegt het iets over z'n leven?

25
00:02:07,960 --> 00:02:14,000
We volgen teams van archeologen
en onderzoekers in Egypte...

26
00:02:14,160 --> 00:02:18,760
die het laatste geheim van
Toetanchamon trachten te ontsluieren.

27
00:02:24,600 --> 00:02:31,200
Egyptoloog Aliaa Ismail werkt al
sinds 2014 in de Vallei der Koningen.

28
00:02:31,360 --> 00:02:36,440
Ze is pas 30 maar leidt een team
van Egyptenaren die voor het eerst...

29
00:02:36,600 --> 00:02:41,200
de tombes in de vallei digitaal
reconstrueren en opslaan voor later.

30
00:02:42,400 --> 00:02:47,200
Ze onderzoeken hoe het graf
van Toetanchamon is gebouwd...

31
00:02:47,360 --> 00:02:52,000
en wat er
achter z'n vreemde begrafenis zit.

32
00:02:52,160 --> 00:02:57,200
Het valt pas echt op hoe klein
deze tombe is als je erin staat.

33
00:02:57,360 --> 00:03:01,880
De figuren zijn ook heel anders
dan bij andere tombes in de vallei.

34
00:03:02,040 --> 00:03:07,240
Het lijken bijna kindertekeningen.

35
00:03:07,400 --> 00:03:11,640
Ik zie meteen dat er iets mis is
met deze tombe.

36
00:03:12,760 --> 00:03:18,720
In de Vallei der Koningen lopen
tunnels diep het rotsgesteente in.

37
00:03:18,880 --> 00:03:23,720
De grootste tombe
heeft meer dan honderd kamers.

38
00:03:25,920 --> 00:03:32,920
Midden in de vallei ligt 't beroemdste
graf: dat van Toetanchamon.

39
00:03:34,200 --> 00:03:36,600
Het was afgeladen met schatten.

40
00:03:36,760 --> 00:03:42,040
De kist bestond uit
ruim honderd kilo puur goud.

41
00:03:42,200 --> 00:03:46,800
Maar alles was
in vier kleine kamertjes gestouwd.

42
00:03:46,960 --> 00:03:50,160
Archeologen bestuderen
de tombe al een eeuw.

43
00:03:50,320 --> 00:03:54,280
Maar die heeft niet al z'n geheimen
prijsgegeven.

44
00:03:56,160 --> 00:03:59,640
Er klopt iets niet aan deze tombe.

45
00:03:59,800 --> 00:04:03,720
Hij is anders dan de andere tombes
in de vallei.

46
00:04:09,800 --> 00:04:14,000
Om de vreemde tombe
van Toetanchamon beter te begrijpen...

47
00:04:14,160 --> 00:04:20,520
vergelijkt Aliaa hem met een tombe
van maar vijftig jaar later:

48
00:04:21,520 --> 00:04:24,600
de tombe van Seti I.

49
00:04:27,800 --> 00:04:32,480
De tombe van Seti heeft tien kamers,
die van Toetanchamon vier.

50
00:04:32,640 --> 00:04:36,680
De meeste kamers stonden vol schatten.

51
00:04:36,840 --> 00:04:41,360
De muren zijn prachtig gebeeldhouwd
en beschilderd.

52
00:04:41,520 --> 00:04:46,040
Hij is spectaculair vergeleken
met die van Toetanchamon.

53
00:04:46,200 --> 00:04:48,200
Er is veel werk in gestoken.

54
00:04:48,360 --> 00:04:54,080
Kijk hoeveel moeite ze hebben genomen
om de tombe zo te maken.

55
00:04:58,080 --> 00:05:04,160
- Aliaa gebruikt de beste 3
- D-scanner om de wanden in kaart te brengen.

56
00:05:05,120 --> 00:05:10,480
Ze vergelijkt de resultaten met scans
van de tombe van Toetanchamon.

57
00:05:11,600 --> 00:05:16,840
Aan de hand van de scans analyseert
Aliaa de reliëfs en schilderingen.

58
00:05:17,000 --> 00:05:20,000
Ze vergelijkt het vakmanschap.

59
00:05:21,000 --> 00:05:26,880
Hier kan ze informatie uit halen over
de laatste dagen van Toetanchamon.

60
00:05:27,040 --> 00:05:33,440
Misschien ontdekt ze waarom hij in
zo'n kleine, onopgesmukte tombe lag.

61
00:05:33,600 --> 00:05:40,560
We lichten er met de scanner details
uit die je met 't blote oog niet ziet.

62
00:05:41,720 --> 00:05:46,640
Wat voor details leveren
de scans van Aliaa op?

63
00:05:46,800 --> 00:05:51,280
Kunnen ze het mysterie van
Toetanchamons tombe ontraadselen?

64
00:05:54,600 --> 00:05:57,840
In Gebel el-Silsila...

65
00:05:58,000 --> 00:06:03,600
gaan Zweeds archeoloog Maria Nilsson
en haar Britse man John Ward...

66
00:06:04,000 --> 00:06:10,240
voor het eerst sinds de Covidpandemie
weer naar een archeologische locatie.

67
00:06:11,000 --> 00:06:15,240
Het wordt een geweldige dag.
- Dat denk ik ook.

68
00:06:16,240 --> 00:06:19,840
Maria en John gaan verder
waar ze waren gebleven.

69
00:06:20,000 --> 00:06:24,760
Ze volgen een 120 jaar oud
archeologisch rapport...

70
00:06:24,920 --> 00:06:28,640
dat melding maakt
van een verdwenen tempel.

71
00:06:28,800 --> 00:06:34,880
De tempel zelf wordt niet beschreven,
maar de locatie wel.

72
00:06:35,040 --> 00:06:41,080
Die stond op de westoever van de Nijl,
bij een dorp met steengroevearbeiders.

73
00:06:41,240 --> 00:06:48,160
Volgens Maria en John stamt het dorp
uit de tijd van Toetanchamon.

74
00:06:48,320 --> 00:06:52,040
Ze vermoeden dat hij ook
de verloren tempel liet bouwen.

75
00:06:52,200 --> 00:06:56,720
Ze zoeken bewijzen voor hun vermoeden.

76
00:07:00,000 --> 00:07:04,000
Om op locatie te komen,
moeten ze de Nijl over.

77
00:07:05,000 --> 00:07:11,560
Hoewel ze vroeg aan boord hadden
willen gaan, is dat niet gelukt.

78
00:07:11,720 --> 00:07:15,800
Als we naar het dorp van Toet gaan,
is het altijd een chaos...

79
00:07:15,960 --> 00:07:21,160
omdat we alles moeten inladen.
- De eerste dag is 't altijd een chaos.

80
00:07:28,320 --> 00:07:29,960
Goed, jongens.

81
00:07:34,000 --> 00:07:35,720
Bedankt.

82
00:07:36,760 --> 00:07:42,240
Op de westoever wacht ze een stevige
wandeling door het open land...

83
00:07:42,400 --> 00:07:45,200
naar het arbeidersdorp.

84
00:07:47,320 --> 00:07:51,560
Het valt heel erg tegen
om deze heuvel op te klimmen.

85
00:07:54,000 --> 00:07:58,800
Eenmaal aangekomen, zoekt Maria
de inscriptie van Toetanchamon.

86
00:08:00,160 --> 00:08:02,480
Dit is de naam van Toetanchamon.

87
00:08:02,640 --> 00:08:06,640
Dat zien we aan de combinatie
van hiërogliefen.

88
00:08:07,640 --> 00:08:12,880
Er zijn veel verwijzingen
naar Toetanchamon in dit dorpje.

89
00:08:13,040 --> 00:08:18,120
Omdat er bewijzen van Toetanchamon
in dit dorpje zijn...

90
00:08:18,280 --> 00:08:24,320
vermoeden we dat de tempel
ook door Toetanchamon gebouwd is.

91
00:08:29,560 --> 00:08:36,200
Voor ze op zoek gaan naar de ruïne,
controleren John en Maria hun locatie.

92
00:08:37,320 --> 00:08:43,640
Alles wat ze hierna opgraven,
is op onbekend archeologisch terrein.

93
00:08:44,640 --> 00:08:47,480
Als dit het dorp van Toet is...

94
00:08:47,640 --> 00:08:49,840
en onze wadi hier is...

95
00:08:50,000 --> 00:08:53,920
We denken dat de tempel
hier ergens is.

96
00:08:54,080 --> 00:08:55,240
In dat gebied.

97
00:09:02,240 --> 00:09:03,480
Spannend.
- Zeker.

98
00:09:03,640 --> 00:09:06,040
Eindelijk zijn we er.

99
00:09:07,520 --> 00:09:11,480
Het team zoekt het landschap af.

100
00:09:11,640 --> 00:09:17,040
Ze speuren in het oppervlaktemateriaal
naar aanwijzingen van een tempel.

101
00:09:18,040 --> 00:09:21,360
Ik wil bij die grote steen beginnen.

102
00:09:21,520 --> 00:09:27,400
Ik wil dat ze in een lange rij
langs die richel...

103
00:09:27,560 --> 00:09:30,840
zich een weg naar boven werken.

104
00:09:31,000 --> 00:09:36,000
Ze moeten ieder steentje bekijken.

105
00:09:42,720 --> 00:09:48,400
De minutieuze speurtocht
levert uiteindelijk resultaat op.

106
00:09:48,560 --> 00:09:53,400
De voorman, Ahmed Mansur,
brengt ze iets speciaals.

107
00:09:53,560 --> 00:09:55,600
Wat heb je?

108
00:10:02,880 --> 00:10:06,640
Uitstekend gedaan.

109
00:10:09,000 --> 00:10:13,520
In Luxor,
achter de Vallei der Koningen...

110
00:10:13,680 --> 00:10:16,920
ligt de uitgestrekte necropolis
van Asasif.

111
00:10:18,880 --> 00:10:23,720
Dit is een oude begraafplaats
voor de elite die de farao's diende.

112
00:10:26,440 --> 00:10:32,080
Egyptisch archeoloog Ezz El Noby en
z'n team graven 'n enorme tombe uit...

113
00:10:32,240 --> 00:10:36,600
met imposante pilaren bij de ingang.

114
00:10:38,040 --> 00:10:40,880
Ezz is door de oudheid gefascineerd.

115
00:10:41,040 --> 00:10:46,880
en doet al z'n hele leven opgravingen
bij de tombes hier in Asasif.

116
00:10:48,680 --> 00:10:50,920
We hopen dat de tombe intact is.

117
00:10:51,080 --> 00:10:52,880
Inshallah, dat hopen we.

118
00:10:54,280 --> 00:11:00,280
Kan deze grote tombe onthullen
waarom de tombe van Toetanchamon...

119
00:11:00,440 --> 00:11:03,520
zo weinig majesteitelijk is?

120
00:11:05,040 --> 00:11:07,640
We weten nog niet van wie dit graf is.

121
00:11:07,800 --> 00:11:13,600
Misschien was het een secretaris,
priester, hogepriester of vizier.

122
00:11:13,760 --> 00:11:14,920
Wie weet?

123
00:11:15,920 --> 00:11:19,440
De werkers zwoegen
in de hete woestijnzon.

124
00:11:19,600 --> 00:11:26,600
Ze hijsen het zand met emmers van vijf
kilo uit de zes meter diepe tombe.

125
00:11:29,240 --> 00:11:32,720
Maar dan vinden ze een aanwijzing.

126
00:11:32,880 --> 00:11:36,080
Ze hebben een touwtje gevonden.

127
00:11:36,240 --> 00:11:38,800
We weten niet waar het toe dient.

128
00:11:38,960 --> 00:11:42,520
Misschien is het onderdeel
van mummiewindselen.

129
00:11:43,640 --> 00:11:50,240
Het touw ziet er gloednieuw uit, maar
is ruim tweeënhalf duizend jaar oud.

130
00:11:50,400 --> 00:11:56,040
Het is een aanwijzing dat er misschien
mummies in de tombe liggen.

131
00:12:06,480 --> 00:12:09,880
Sinds de schatten van Toetanchamon
werden ontdekt...

132
00:12:10,040 --> 00:12:14,960
zijn niet geopende tombes
de heilige graal voor archeologen.

133
00:12:18,720 --> 00:12:23,800
Het team van Ezz verwijdert
het zand om de ingang te openen.

134
00:12:25,960 --> 00:12:30,400
Er is goede hoop
dat er in de tombe schatten liggen.

135
00:12:35,280 --> 00:12:41,400
Hoe meer ze graven, hoe meer
stukjes touw en bot ze vinden.

136
00:12:42,600 --> 00:12:46,800
Die hoeveelheid is een goed teken.

137
00:12:46,960 --> 00:12:50,640
Ze hebben linnen bandages gevonden.

138
00:12:52,520 --> 00:12:59,240
We hebben mensenbotten,
linnen en touw.

139
00:13:00,600 --> 00:13:07,040
Aan het aantal voorwerpen te zien,
is dit een heel grote tombe.

140
00:13:10,200 --> 00:13:14,240
Brokstukken zijn een aanwijzing
dat de tombe geplunderd is.

141
00:13:16,920 --> 00:13:19,600
Als ze zoveel hebben laten vallen...

142
00:13:19,760 --> 00:13:24,280
moeten de rovers binnen
een flinke buit hebben gevonden.

143
00:13:25,280 --> 00:13:27,640
Er is meer dan een mummie.

144
00:13:27,800 --> 00:13:34,680
Er zijn verschillende soorten
en kleuren linnen.

145
00:13:37,240 --> 00:13:42,520
Het team is de hele ochtend bezig
om de ingang vrij te maken.

146
00:13:42,680 --> 00:13:47,000
Eindelijk is er genoeg ruimte
om een kijkje te nemen.

147
00:13:48,000 --> 00:13:50,240
Ik ben heel erg benieuwd.

148
00:13:50,400 --> 00:13:52,720
Ik wil weten wat er binnen is.

149
00:13:54,000 --> 00:13:58,040
Lieve help. Er is een grote gang.

150
00:14:02,600 --> 00:14:07,040
In Saqqara probeert de Egyptisch
archeoloog Ola El Aguizy...

151
00:14:07,200 --> 00:14:10,440
ook een verloren tombe op te graven.

152
00:14:11,880 --> 00:14:16,520
Ola onderzoekt hoe Egyptische tombes
werden gebouwd...

153
00:14:16,680 --> 00:14:20,280
in de generaties na Toetanchamon.

154
00:14:20,440 --> 00:14:25,680
Dit kan ook licht werpen op de tombe
van Toetanchamon zelf.

155
00:14:26,680 --> 00:14:31,720
Ola bestudeert de tombes
al sinds de jaren zeventig.

156
00:14:31,880 --> 00:14:37,520
Toen raakte ze geïnteresseerd
in het ontcijferen van hiërogliefen.

157
00:14:38,840 --> 00:14:45,600
We verwachten een grote ontdekking
en wachten in spanning af.

158
00:14:47,080 --> 00:14:53,000
Drie jaar geleden ontdekte Ola
een intrigerende kalkstenen latei.

159
00:14:53,160 --> 00:14:57,320
Daar stond de naam Ta Mwiyah
in gegraveerd.

160
00:14:57,480 --> 00:15:02,560
Haar onderzoek wees uit dat hij
uit een militair geslacht kwam.

161
00:15:02,720 --> 00:15:06,600
Hij leefde vijftig jaar
na Toetanchamon.

162
00:15:09,360 --> 00:15:14,760
In dit hele stuk liggen
vooral militairen.

163
00:15:14,920 --> 00:15:21,120
Het hier begraven van militairen
is na Toetanchamon begonnen.

164
00:15:22,120 --> 00:15:28,240
Ola draagt haar team op om
bij de latei de ingang te zoeken.

165
00:15:29,400 --> 00:15:34,440
Algauw komen er witte kalksteenblokken
van onder het zand tevoorschijn.

166
00:15:36,600 --> 00:15:41,000
Ik zie hiërogliefen. En een muur.

167
00:15:42,000 --> 00:15:46,280
Lieve help. Wat mooi.

168
00:15:53,720 --> 00:15:57,920
Om te controleren of dit de ingang
van Ta Mwiyah's tombe is...

169
00:15:58,080 --> 00:16:02,080
bestudeert Ola de oude inscripties.

170
00:16:04,920 --> 00:16:09,600
De grote opzichter
van de stallen in de tempel...

171
00:16:09,760 --> 00:16:13,040
van de koning van Opper-
en Neder-Egypte...

172
00:16:13,200 --> 00:16:16,760
en dan de naam van de overledene,
Ta Mwiyah.

173
00:16:19,080 --> 00:16:25,000
De hiërogliefen bevestigen dat dit
de ingang van Ta Mwiyah's tombe is.

174
00:16:26,720 --> 00:16:30,880
Nu moet Ola's team verder graven.

175
00:16:33,840 --> 00:16:37,320
Ze moeten ettelijke tonnen zand
verwijderen.

176
00:16:37,480 --> 00:16:44,320
Hopelijk zijn de tombe en schatten
nog intact na 3300 jaar.

177
00:16:45,320 --> 00:16:50,640
Vlak achter de ingang
doen ze een bijzondere vondst.

178
00:16:50,800 --> 00:16:52,440
Heb je iets gevonden?

179
00:16:52,600 --> 00:16:56,440
Een fraaie schildering
op het pleisterwerk.

180
00:17:08,600 --> 00:17:14,800
In Gebel el-Silsila, bij 't arbeiders-
dorpje op de westoever van de Nijl...

181
00:17:15,800 --> 00:17:21,360
zoeken Maria en John naar resten van
een door Toetanchamon gebouwde tempel.

182
00:17:21,520 --> 00:17:23,920
Ze vinden 'n belangrijke aanwijzing.

183
00:17:24,080 --> 00:17:26,640
Wat prachtig.

184
00:17:26,800 --> 00:17:29,520
Mooi, hè?
- Typisch Amarna-aardewerk.

185
00:17:29,680 --> 00:17:32,160
Kijk die lotus.

186
00:17:32,320 --> 00:17:37,520
Dit aardewerk is typerend voor
de zogenaamde Amarnaperiode.

187
00:17:37,680 --> 00:17:42,000
Die loopt van Amenhotep III
tot Toetanchamon.

188
00:17:42,160 --> 00:17:46,520
De scherf is beschilderd
met blauwe lotusbloemen...

189
00:17:46,680 --> 00:17:50,160
een kenmerkend motief
uit de tijd van Toetanchamon.

190
00:17:51,160 --> 00:17:57,600
Dat bevestigt de verhalen
dat hier mensen gevestigd waren...

191
00:17:58,600 --> 00:18:02,680
in het tijdperk
van de jeugdige koning.

192
00:18:03,800 --> 00:18:09,840
Je kunt je voorstellen dat dit een
fragment is van een enorme waterpot...

193
00:18:10,000 --> 00:18:15,440
die op de binnenplaats van de tempel
stond bij deze wadi.

194
00:18:15,600 --> 00:18:19,440
Voor ons is dit een prima te dateren
bewijsstuk.

195
00:18:22,640 --> 00:18:26,840
Om bewijs te vinden
dat hier ooit een tempel stond...

196
00:18:27,000 --> 00:18:31,080
gaat het team diverse geulen graven.

197
00:18:34,360 --> 00:18:37,040
Als ze stukken van een muur vinden...

198
00:18:37,200 --> 00:18:42,320
is dat een belangrijke aanwijzing
dat hier een gebouw heeft gestaan.

199
00:18:45,000 --> 00:18:51,680
Als ze de toplaag afgraven,
doen ze nog een ontdekking.

200
00:18:51,840 --> 00:18:53,600
Geweldig.

201
00:18:53,760 --> 00:18:55,160
Je bent te gek.

202
00:18:56,160 --> 00:18:58,960
Waar heb je dat gevonden?

203
00:19:00,000 --> 00:19:03,360
Een stuk bewerkt zandsteen.

204
00:19:03,520 --> 00:19:08,320
Het is klein, maar nu kan m'n dag
echt niet meer stuk.

205
00:19:13,360 --> 00:19:16,360
Dit is van het binnenwerk
van een gebouw.

206
00:19:16,520 --> 00:19:20,040
Een tempel, kiosk,
heiligdom of wat dan ook.

207
00:19:20,200 --> 00:19:26,560
Er zit pleisterwerk op
en er is een inscriptie op geverfd.

208
00:19:27,560 --> 00:19:31,400
Het team vindt steeds meer
bewerkte steenfragmenten...

209
00:19:31,560 --> 00:19:34,760
in de geulen en in de toplaag.

210
00:19:34,920 --> 00:19:40,640
Dit bewijst dat er hier
een flink gebouw heeft gestaan.

211
00:19:42,320 --> 00:19:49,040
De bewerkte steen kan betekenen dat ze
Toetanchamons tempel hebben gevonden.

212
00:19:49,200 --> 00:19:51,840
Deze tempel is nooit gedocumenteerd.

213
00:19:52,000 --> 00:19:58,200
Wij zijn de eersten
en dat vind ik fantastisch. Geweldig.

214
00:20:03,840 --> 00:20:08,560
Nog geen anderhalve kilometer
van het graf van Toetanchamon...

215
00:20:08,720 --> 00:20:13,200
betreedt Ezz een tombe
die hij net geopend heeft.

216
00:20:15,160 --> 00:20:17,240
Wat Ezz binnen wacht...

217
00:20:17,400 --> 00:20:23,800
is 3000 jaar voor mensenogen
verborgen gebleven.

218
00:20:28,880 --> 00:20:34,440
Aan het eind van de eerste dag
is de ingang van de tombe blootgelegd.

219
00:20:37,680 --> 00:20:41,400
Nu kunnen we naar binnen.

220
00:20:45,480 --> 00:20:49,000
Lieve help.

221
00:20:54,600 --> 00:20:59,280
Veel menselijke resten,
veel skeletten.

222
00:20:59,440 --> 00:21:01,960
Ik heb meer licht nodig.

223
00:21:04,440 --> 00:21:06,200
Lieve help.

224
00:21:07,200 --> 00:21:10,320
Overal schedels.

225
00:21:11,760 --> 00:21:15,800
Honderden schedels,
honderden mensenbotten.

226
00:21:20,560 --> 00:21:23,880
Het is een grote ontdekking.

227
00:21:25,000 --> 00:21:27,960
De grootste van m'n loopbaan.

228
00:21:29,360 --> 00:21:33,200
Zo'n vondst maak je
misschien eens in je leven mee.

229
00:21:37,200 --> 00:21:43,440
Deze tombe is duidelijk veel groter
dan die van Toetanchamon.

230
00:21:43,600 --> 00:21:47,760
En er zijn doorgangen
naar nog meer kamers.

231
00:21:47,920 --> 00:21:54,360
Om erachter te komen wie hier ligt,
moet Ezz naar de achterste muur.

232
00:21:54,520 --> 00:22:00,920
Eerst moet het team een voor een
alle botten verwijderen.

233
00:22:01,920 --> 00:22:07,200
Ze zijn mogelijk allemaal
van dezelfde familie.

234
00:22:08,240 --> 00:22:13,520
We moeten voorzichtig zijn
met de botten. Ze zijn heel breekbaar.

235
00:22:14,880 --> 00:22:20,640
Als het pad is vrijgemaakt,
vindt Ezz nog meer zijgangen...

236
00:22:20,800 --> 00:22:23,440
en een valse deur.

237
00:22:23,600 --> 00:22:27,800
Het is een deurpost die in het
massieve steen is uitgehouwen.

238
00:22:27,960 --> 00:22:34,720
Door deze deur zou de ziel van de
begravenen naar het hiernamaals gaan.

239
00:22:34,880 --> 00:22:41,120
Het is een heel grote tombe,
met veel kamers en veel botten.

240
00:22:41,280 --> 00:22:46,520
Op de valse deur staat vaak de naam
van degene die in het graf ligt...

241
00:22:46,680 --> 00:22:50,040
maar dat is hier niet het geval.

242
00:22:51,040 --> 00:22:55,880
Geen inscriptie.
Ik weet niet van wie dit graf is.

243
00:22:57,720 --> 00:23:04,080
Het ziet er even naar uit dat de hal
al z'n geheimen al heeft prijsgegeven.

244
00:23:04,240 --> 00:23:09,760
Maar in de hoek vindt Ezz
een geheimzinnige vorm onder het zand.

245
00:23:13,600 --> 00:23:15,920
Het zou een mummie kunnen zijn.

246
00:23:25,440 --> 00:23:31,200
Het team verwijdert het stof dat zich
duizenden jaren heeft opgestapeld.

247
00:23:33,040 --> 00:23:38,600
Misschien de eigenaar van de tombe
of een familielid.

248
00:23:40,200 --> 00:23:41,600
Ahmad.

249
00:23:41,760 --> 00:23:43,160
Kom eens.

250
00:23:44,160 --> 00:23:48,600
Nu moet het team de mummie
naar de conserveringhoek brengen.

251
00:23:49,680 --> 00:23:55,760
Conservator Ahmed Mohamed prepareert
het linnen zodat het niet vergaat.

252
00:23:55,920 --> 00:23:58,000
Kunnen we hem eruit halen?

253
00:23:58,160 --> 00:24:00,440
Ja, dat lukt wel.

254
00:24:04,080 --> 00:24:08,240
Het is lastig om de mummie
uit de tombe te manoeuvreren...

255
00:24:08,400 --> 00:24:14,240
en zes meter omhoog te klimmen
naar de top van 't wankele steigertje.

256
00:24:14,400 --> 00:24:20,840
Deze operatie is gevaarlijk, zowel
voor de werkers als voor de mummie.

257
00:24:21,000 --> 00:24:22,680
Wacht. Haal je hand weg.

258
00:24:27,760 --> 00:24:30,440
Klim voorzichtig de ladder op. Omhoog.

259
00:24:32,880 --> 00:24:35,640
Ga aan Abu Ali's kant naar boven.
Zo, ja.

260
00:24:35,800 --> 00:24:37,920
Pas op die paal. Zo, ja.

261
00:24:39,480 --> 00:24:41,440
Daar zo.

262
00:24:41,600 --> 00:24:44,160
Leg maar neer.

263
00:24:44,320 --> 00:24:45,680
Prijs de Heer.

264
00:24:54,640 --> 00:25:01,480
De werkers brengen de mummie
ongeschonden naar het restauratieteam.

265
00:25:02,480 --> 00:25:08,240
Analyse van de mummie zal helpen
om de geheimen de ontsluieren.

266
00:25:08,400 --> 00:25:14,360
Waarom had een dienaar van de farao's
een grotere tombe dan Toetanchamon?

267
00:25:15,360 --> 00:25:17,240
Ik ben heel tevreden.

268
00:25:17,400 --> 00:25:23,280
We hebben tombes gevonden,
mummies, veel menselijke resten.

269
00:25:23,440 --> 00:25:26,880
Maar er is nog veel werk te verzetten.

270
00:25:28,920 --> 00:25:34,040
Drieduizend jaar lang werden de doden
in Egypte gemummificeerd.

271
00:25:34,200 --> 00:25:38,960
Zo ook farao's als Toetanchamon en
de dienaars die hier zijn begraven.

272
00:25:39,960 --> 00:25:43,200
Zo werd het lichaam bewaard
voor het hiernamaals.

273
00:25:44,400 --> 00:25:49,400
Het geloof in het hiernamaals
was onwrikbaar...

274
00:25:49,560 --> 00:25:53,840
behalve tijdens
een opzienbarende periode...

275
00:25:54,000 --> 00:25:58,600
toen de farao's hun geloof
in het eeuwige leven verloren.

276
00:26:00,200 --> 00:26:05,400
Deze revolutie zou belangrijk zijn
voor Toetanchamons korte leven.

277
00:26:06,600 --> 00:26:09,880
Maar heeft ze ook de vorm
van z'n tombe bepaald?

278
00:26:16,000 --> 00:26:23,000
Bij Gebel el-Silsila vinden Maria
en John sporen van een gebouw.

279
00:26:24,000 --> 00:26:30,360
Het gebouw zou een tempel kunnen zijn
uit de tijd van koning Toetanchamon.

280
00:26:31,360 --> 00:26:36,360
Deze scherf, dit fragment,
is alles dat ik heb.

281
00:26:36,520 --> 00:26:43,520
Alles wat er momenteel over is
van een fraai versierde tempel...

282
00:26:43,680 --> 00:26:47,160
die ergens in deze wadi stond.

283
00:26:48,360 --> 00:26:52,440
Maria en John
zetten hun onderzoek voort.

284
00:26:52,600 --> 00:26:57,080
Er is nog 'n mysterie dat de tombe
van Toetanchamon kan verklaren...

285
00:26:57,240 --> 00:27:01,200
en de religieuze revolutie
die rond zijn tijd heerste.

286
00:27:04,160 --> 00:27:08,720
Eerdere generaties farao's,
onder wie Toetanchamons vader...

287
00:27:08,880 --> 00:27:11,200
bouwden op de oostoever.

288
00:27:13,040 --> 00:27:18,480
Maar vreemd genoeg liet Toetanchamon
op de westoever afgraven en bouwen.

289
00:27:19,760 --> 00:27:26,240
We denken dat 't feit dat Toetanchamon
z'n steengroeve op de westoever had...

290
00:27:26,400 --> 00:27:31,120
te maken heeft met de priesterstand.

291
00:27:31,280 --> 00:27:37,320
De priesters van de god Amon
wilden een nieuw begin.

292
00:27:38,720 --> 00:27:43,160
Toetanchamons machtige hogepriesters
wilden een nieuw begin.

293
00:27:43,320 --> 00:27:46,440
Ze vochten om hun bestaan.

294
00:27:48,880 --> 00:27:53,520
Toen Toetanchamons vader,
Achnaton, farao werd...

295
00:27:53,680 --> 00:27:57,600
leidde hij een religieuze revolutie.

296
00:27:58,600 --> 00:28:05,600
Hij wees oude tempels af, evenals
de oude goden en het hiernamaals.

297
00:28:05,760 --> 00:28:09,880
Hij verving ze door één enkele god,
de Aton.

298
00:28:11,280 --> 00:28:14,800
Achnaton bouwde een nieuwe hoofdstad,
Amarna...

299
00:28:14,960 --> 00:28:19,640
en verliet de traditionele woonplaats
van de farao's in Thebe.

300
00:28:19,800 --> 00:28:24,000
Toen Achnaton stierf,
stond Toetanchamon voor de keuze:

301
00:28:24,160 --> 00:28:27,800
De impopulaire revolutie van z'n vader
voortzetten...

302
00:28:27,960 --> 00:28:33,320
of de oude goden, tempels
en priesters in ere herstellen.

303
00:28:36,440 --> 00:28:40,840
Toetanchamons vader Achnaton
sloot niet alleen de tempels...

304
00:28:41,000 --> 00:28:45,440
en bracht het pantheon van goden
terug tot alleen de Aton...

305
00:28:45,600 --> 00:28:51,600
hij creëerde ook een chaotisch systeem
dat Toetanchamon helaas overerfde.

306
00:28:52,600 --> 00:28:57,000
Toetanchamons vader,
die zichzelf als god op aarde zag...

307
00:28:57,160 --> 00:29:02,520
beweerde dat alleen hij met
de zonnegod Aton kon communiceren.

308
00:29:03,520 --> 00:29:08,360
De hogepriesters en de Egyptische adel
waren daar niet blij mee.

309
00:29:08,520 --> 00:29:12,240
Toen de jonge Toetanchamon
de troon besteeg...

310
00:29:12,400 --> 00:29:17,280
eisten velen van z'n adviseurs dat
hij z'n vaders revolutie terugdraaide.

311
00:29:19,680 --> 00:29:21,280
Toetanchamon was jong.

312
00:29:21,440 --> 00:29:27,800
Hij moet zwaar hebben geleund
op z'n adviseurs en z'n hof.

313
00:29:28,880 --> 00:29:33,440
Toetanchamon stemde toe om
terug te keren naar de oude gebruiken.

314
00:29:33,600 --> 00:29:38,400
Hij liet op de andere Nijloever bouwen
als waar z'n vader liet bouwen...

315
00:29:38,560 --> 00:29:42,960
als protest tegen de hervormingen
van z'n vader.

316
00:29:46,120 --> 00:29:52,000
Hij wist tijdens z'n korte bewind
de macht van Egypte te herstellen.

317
00:29:52,160 --> 00:29:56,320
Toetanchamon liet Egypte
als een feniks weer opleven...

318
00:29:56,480 --> 00:29:59,760
na de chaos die z'n vader
had achtergelaten.

319
00:30:04,000 --> 00:30:07,240
Was Toetanchamons contrarevolutie
een succes?

320
00:30:08,720 --> 00:30:15,720
En verklaart dit beslissende moment
z'n weinig indrukwekkende tombe?

321
00:30:20,760 --> 00:30:25,480
Zes kilometer van Luxor,
in de Vallei der Koningen...

322
00:30:25,640 --> 00:30:28,760
gebruiken Aliaa en haar team
- een 3
- D-scanner...

323
00:30:28,920 --> 00:30:34,400
om de tombes van Toetanchamon
en farao Seti I te onderzoeken.

324
00:30:35,400 --> 00:30:40,080
Seti is begraven in een majestueuze
tombe met tien kamers.

325
00:30:40,240 --> 00:30:46,720
Toetanchamons tombe is zo klein dat
hij niet geschikt lijkt voor 'n farao.

326
00:30:47,560 --> 00:30:53,360
Op het hoofdkwartier vergelijkt
Aliaa de scans om te zien...

327
00:30:53,520 --> 00:30:56,640
waar de versieringen van de tombes
verschillen.

328
00:30:57,680 --> 00:31:01,800
Ze onderzoekt of er een link is
met de religieuze revolutie...

329
00:31:01,960 --> 00:31:04,920
die het bewind
van Toetanchamon bepaalde.

330
00:31:05,920 --> 00:31:10,720
Dit is ons lab,
waar het allemaal gebeurt.

331
00:31:12,360 --> 00:31:18,280
Aliaa legt de scans naast elkaar
en vergelijkt de tombes.

332
00:31:19,400 --> 00:31:23,480
Er is zichtbaar verschil
tussen Seti en Toet.

333
00:31:23,640 --> 00:31:30,440
Seti's tombe heeft veel reliëfdetails.
De bewerking is heel speciaal.

334
00:31:30,600 --> 00:31:37,520
In de tombe van Toet zien we
echter alleen pleisterwerk en verf.

335
00:31:37,680 --> 00:31:42,720
- De 3
- D-scans laten unieke, niet eerder ontdekte details zien.

336
00:31:43,720 --> 00:31:49,360
Aliaa bespeurt een opmerkelijk gebrek
in de tombe van Toetanchamon.

337
00:31:50,360 --> 00:31:56,000
Als je inzoomt, zie je heel vaag
de penseelstreken.

338
00:31:56,160 --> 00:32:01,760
Het pleisterwerk was nog nat
toen ze het beschilderden.

339
00:32:02,920 --> 00:32:06,680
De penseelstreken suggereren
een bijzondere theorie.

340
00:32:07,680 --> 00:32:12,680
Het lijkt erop dat ze haast hadden
met de begrafenis van Toetanchamon.

341
00:32:12,840 --> 00:32:16,600
Iemand wilde die tombedeuren
snel dicht hebben.

342
00:32:16,760 --> 00:32:21,520
Ze wachtten niet eens met schilderen
tot het pleisterwerk droog was.

343
00:32:22,520 --> 00:32:29,040
Dat haastwerk maakt de omvang van
Toetanchamons tombe extra vreemd.

344
00:32:29,200 --> 00:32:34,200
Wie was er verantwoordelijk
voor die weinig indrukwekkende tombe?

345
00:32:35,200 --> 00:32:39,040
Was het wraak
voor de revolutie van z'n vader?

346
00:32:46,800 --> 00:32:53,480
In de kleine tombe van Toetanchamon
zet Aliaa haar onderzoek voort.

347
00:32:53,640 --> 00:32:56,760
Er klopt iets niet aan deze tombe.

348
00:32:58,200 --> 00:33:04,840
Een aanwijzing voor wie Toetanchamon
in deze tombe heeft begraven...

349
00:33:05,000 --> 00:33:10,400
is te vinden in een van de
geschilderde portretten in de tombe.

350
00:33:15,080 --> 00:33:19,240
Voordat Toetanchamons lichaam
in de tombe werd gelegd...

351
00:33:19,400 --> 00:33:23,840
voerde een figuur gekleed
in een luipaardvacht een ritueel uit.

352
00:33:24,000 --> 00:33:29,120
Met een slangvormig mes raakte hij
Toetanchamons ogen en lippen aan.

353
00:33:29,280 --> 00:33:34,240
Men geloofde dat de ziel van
de farao daardoor kon zien en ademen.

354
00:33:34,400 --> 00:33:38,600
Z'n geest kon nu deelnemen
aan een feestmaal met de rouwenden.

355
00:33:38,760 --> 00:33:45,320
Die maaltijd was ter voorbereiding
op z'n reis naar het hiernamaals.

356
00:33:45,480 --> 00:33:50,600
Dit ritueel werd traditioneel
door de troonopvolger uitgevoerd.

357
00:33:50,760 --> 00:33:57,240
Was de in luipaardvacht gehulde figuur
ook verantwoordelijk voor de tombe?

358
00:34:01,440 --> 00:34:08,200
Aliaa gaat naar de nabijgelegen Vallei
der Mummies om de man te vinden.

359
00:34:11,440 --> 00:34:14,560
Dit is de tombe van Ay.

360
00:34:14,720 --> 00:34:16,760
Ik kom hier voor het eerst.

361
00:34:18,640 --> 00:34:23,920
Ay leidt de ziel van Toetanchamon
naar het hiernamaals...

362
00:34:24,080 --> 00:34:26,800
op de muurschildering in de tombe.

363
00:34:27,800 --> 00:34:32,760
He was misschien de vader van
Toetanchamons stiefmoeder Nefertiti...

364
00:34:32,920 --> 00:34:37,520
en een vertrouwd raadsheer
voor de jeugdige koning.

365
00:34:37,680 --> 00:34:44,080
De achtergrond is dezelfde gele kleur
als die in de tombe van Toet.

366
00:34:44,240 --> 00:34:48,920
En de tekenstijl komt ook overeen.

367
00:34:49,080 --> 00:34:53,320
Deze scène met de open mond
zie je ook in de tombe van Toet.

368
00:34:53,480 --> 00:34:59,960
Ook hier zijn geen reliëfs,
alleen pleisterwerk en verf.

369
00:35:01,800 --> 00:35:06,200
Alsof dezelfde persoon
beide tombes heeft gedaan.

370
00:35:07,200 --> 00:35:10,560
Toetanchamon had geen erfgenamen.

371
00:35:10,720 --> 00:35:14,640
Z'n vroegtijdige dood leidde
tot een machtsstrijd...

372
00:35:14,800 --> 00:35:17,320
over wie hem mocht opvolgen.

373
00:35:18,320 --> 00:35:25,040
Was Ay, belust op de troon,
verantwoordelijk voor de begrafenis?

374
00:35:30,640 --> 00:35:33,440
Bij de necropolis van Saqqara...

375
00:35:33,600 --> 00:35:39,400
zoeken Ola's archeologen
naar de tombe van Ta Mwiyah.

376
00:35:40,400 --> 00:35:47,400
Hij was een raadsheer van de farao die
vijftig jaar na Toetanchamon regeerde.

377
00:35:49,280 --> 00:35:54,040
Toetanchamon wilde de religieuze
revolutie van z'n vader terugdraaien.

378
00:35:55,440 --> 00:35:58,400
Slaagde hij daarin?

379
00:35:59,360 --> 00:36:06,080
Ola's Egyptische collega Tarek Tawfik
vindt een interessant bewijsstuk.

380
00:36:06,240 --> 00:36:12,160
Ta Mwiyah en z'n vrouw
in kalksteen. Dit is goed nieuws.

381
00:36:13,960 --> 00:36:18,640
Nu kan ik achter de naam
van z'n vrouw komen.

382
00:36:18,800 --> 00:36:21,920
Trouwde met F, z'n geliefde.

383
00:36:22,080 --> 00:36:27,480
Dit zal haar naam zijn. Tubi.

384
00:36:29,400 --> 00:36:35,280
Op de muren staan reliëfs
van Ta Mwiyah en z'n vrouw Tubi.

385
00:36:37,080 --> 00:36:39,120
De overledene en z'n vrouw.

386
00:36:40,320 --> 00:36:46,080
Ze worden ontvangen door een god.

387
00:36:46,240 --> 00:36:52,320
Maar niet Osiris of Ptah.
Maar wie is het wel?

388
00:36:53,400 --> 00:36:54,680
Misschien Aton?

389
00:36:55,960 --> 00:36:58,360
Dit is belangrijk.

390
00:36:58,520 --> 00:37:00,520
Van religieus belang.

391
00:37:02,400 --> 00:37:09,000
De reliëfs vertellen van hun reis
naar de hemel en hun eeuwige leven.

392
00:37:09,160 --> 00:37:13,080
Je ziet vergelijkbare scènes
in Toetanchamons tombe.

393
00:37:15,280 --> 00:37:20,160
De oude Egyptenaren geloven vijftig
jaar na de dood van Toetanchamon...

394
00:37:20,320 --> 00:37:27,320
nog altijd dat dit soort reliëfs
in tombes het hiernamaals oproepen.

395
00:37:29,120 --> 00:37:33,680
Maar aan welke goden zijn
deze schilderingen en reliëfs gewijd?

396
00:37:33,840 --> 00:37:38,680
Wie vereren de Egyptenaren nu,
na de dood van Toetanchamon?

397
00:37:38,840 --> 00:37:43,400
En wat betekent het voor het mysterie
rond z'n tombe?

398
00:37:49,880 --> 00:37:54,200
Tarek en Ola zetten
de opgravingen voort.

399
00:37:55,480 --> 00:37:59,240
Deze opgravingen kunnen uitwijzen
of de Egyptenaren...

400
00:37:59,400 --> 00:38:05,280
de zonnegod Aton vereerden, zoals
Toetanchamons vader voorschreef...

401
00:38:06,440 --> 00:38:09,960
of het oudere pantheon van goden.

402
00:38:12,520 --> 00:38:18,000
De werkers blijven zoeken
naar de grafkamer van deze tombe.

403
00:38:19,560 --> 00:38:21,120
Het blijft spannend.

404
00:38:21,280 --> 00:38:28,280
Soms is het een wedstrijdje tussen
de werklui, wie 't het eerst vindt.

405
00:38:29,400 --> 00:38:34,320
Terwijl conservators de beschilderde
wanden veilig opbergen...

406
00:38:34,480 --> 00:38:38,240
ziet Tarek iets in het zand.

407
00:38:38,400 --> 00:38:45,120
We hebben een pilaar en ik zie nu al
dat het een Djedpilaar is.

408
00:38:46,120 --> 00:38:48,560
Dit is een belangrijke vondst.

409
00:38:48,720 --> 00:38:53,040
De pilaar laat zien waar
de oude Egyptenaren in geloofden...

410
00:38:53,200 --> 00:38:57,520
in de jaren na de Amarnarevolutie
en na de dood van Toetanchamon.

411
00:39:00,320 --> 00:39:07,320
Dit is mooi. De overledene verschijnt
en zou een Djedpilaar hebben gedragen.

412
00:39:14,480 --> 00:39:18,240
De Djed staat symbool
voor de god Osiris...

413
00:39:18,400 --> 00:39:23,240
die uit de dood verrees om koning
van het hiernamaals te worden.

414
00:39:24,680 --> 00:39:29,840
Oude Egyptenaren schilderden
dit symbool onder op lijkkisten...

415
00:39:32,880 --> 00:39:38,200
en wonden Djed-amuletten om de
mummie om Osiris op te roepen...

416
00:39:38,360 --> 00:39:41,320
en de ziel van de overledene
te verjongen.

417
00:39:42,320 --> 00:39:46,640
Ze beeldhouwden ook Djedsymbolen
op de pilaren in hun tombes...

418
00:39:46,800 --> 00:39:50,760
om Osiris naar het hiernamaals
te volgen.

419
00:39:54,600 --> 00:39:59,560
In de tijd van Amarna zeiden ze
dat er geen hiernamaals was.

420
00:40:00,560 --> 00:40:05,880
Daar kwam een reactie op:
een extreme aanbidding van Osiris.

421
00:40:07,080 --> 00:40:12,520
Het team vindt inscripties
gewijd aan Osiris en Ptah...

422
00:40:12,680 --> 00:40:17,240
goden die door Toetanchamons vader
verboden waren.

423
00:40:17,400 --> 00:40:22,560
Eens te meer bewijs dat Toetanchamon
z'n vaders revolutie terugdraaide.

424
00:40:22,720 --> 00:40:28,280
Hij bracht het geloof in het
hiernamaals en de goden terug.

425
00:40:29,280 --> 00:40:34,920
De religieuze revolutie, waarbij er
maar één zonnegod was, was voorbij.

426
00:40:36,600 --> 00:40:43,240
Dit wapenfeit had wel een magnifieke
begrafenis en tombe verdiend.

427
00:40:43,400 --> 00:40:48,480
Waarom kreeg Toetanchamons mummie
toch niet de tombe die hij verdiende?

428
00:40:52,720 --> 00:40:58,600
In de Vallei der Koningen
onderzoekt Aliaa dit mysterie.

429
00:40:58,760 --> 00:41:05,640
Waarom legt Ay Toetanchamon in zo'n
kleine en belabberd versierde tombe?

430
00:41:07,000 --> 00:41:11,400
Aliaa onderzoekt de tombe van Ay
op aanwijzingen.

431
00:41:13,000 --> 00:41:14,440
Een baviaanwand.

432
00:41:16,600 --> 00:41:21,040
Zowel Toet als Ay hebben die scène
in hun tombe.

433
00:41:21,200 --> 00:41:26,520
Alsof dezelfde persoon uitgekozen
heeft wat er in beide tombes moet.

434
00:41:27,880 --> 00:41:31,320
De opvallende gelijkenis
tussen beide kamers...

435
00:41:31,480 --> 00:41:35,640
suggereert dat ze door één en
dezelfde persoon zijn ontworpen.

436
00:41:35,800 --> 00:41:40,040
Maar alleen de tombe van Ay
is een farao waardig.

437
00:41:40,200 --> 00:41:43,240
Het lijkt net de tombe
van Toetanchamon.

438
00:41:43,400 --> 00:41:47,360
De stijl, de kunst, de sarcofaag.

439
00:41:47,520 --> 00:41:50,240
Maar hij is stukken groter.

440
00:41:51,240 --> 00:41:54,160
De artistieke stijl
van de twee tombes...

441
00:41:54,320 --> 00:41:59,200
suggereert dat Ay
ze alle twee heeft gedecoreerd.

442
00:42:02,160 --> 00:42:07,640
Men vermoedt nu dat toen
Toetanchamon onverwacht jong stierf...

443
00:42:07,800 --> 00:42:13,120
de overvloedige tombe die hij zichzelf
had toebedacht, nog niet af was.

444
00:42:13,280 --> 00:42:15,120
Ay greep z'n kans.

445
00:42:15,280 --> 00:42:18,280
He liet Tut in een kleinere tombe
begraven.

446
00:42:18,440 --> 00:42:24,000
Hij werd snel versierd en afgesloten
voor de verf droog was.

447
00:42:24,160 --> 00:42:28,440
Nu Toetanchamon dood was, kroonde Ay,
voor anderen konden protesteren...

448
00:42:28,600 --> 00:42:33,440
zich zelf tot farao
en beval dat, wanneer hij stierf...

449
00:42:33,600 --> 00:42:36,960
hij de tombe van Toetanchamon
zou krijgen.

450
00:42:41,680 --> 00:42:44,840
Ay begroef Toetanchamon
in de kleinere tombe...

451
00:42:45,000 --> 00:42:49,040
zodat hij zelf de grotere kon krijgen.

452
00:42:50,040 --> 00:42:55,240
Deze tombe was voor Toetanchamon
bestemd. De tombe van Ay.

453
00:42:57,920 --> 00:43:04,440
Ay legde Toetanchamon in de mindere
tombe en nam z'n plaats als farao in.

454
00:43:05,720 --> 00:43:12,720
Toetanchamon werd als zoon van een
afvallige uit de geschiedenis gewist.

455
00:43:14,840 --> 00:43:21,840
Maar toen z'n tombe weer werd ontdekt,
werd Toetanchamon een superster.

456
00:43:23,080 --> 00:43:28,480
De experts voegen de aanwijzingen
samen om de puzzel compleet te maken.

457
00:43:30,440 --> 00:43:36,120
Als jonge koning in de nasleep van de
religieuze revolutie van z'n vader...

458
00:43:36,280 --> 00:43:41,480
beleefde Toetanchamon
roerige tijden aan het hof.

459
00:43:41,640 --> 00:43:48,480
Op advies van z'n raadsheren
herstelde hij de priesters in ere.

460
00:43:48,640 --> 00:43:51,680
Hij liet de tempels van Egypte
herbouwen.

461
00:43:51,840 --> 00:43:56,480
En hij verving de zonnegod Aton
door de oude Egyptische goden.

462
00:43:58,040 --> 00:44:00,760
Na jaren van wanbeleid
onder z'n vader...

463
00:44:00,920 --> 00:44:07,920
herstelde de jonge farao Toetanchamon
het grote rijk Egypte in ere.

464
00:44:08,880 --> 00:44:09,880
Vertaling: Edward Rekkers