1
00:00:03,760 --> 00:00:05,000
Ongelofelijk.

2
00:00:05,160 --> 00:00:09,760
Diep onder de grond is
een 2000 jaar oud graf vol mummies...

3
00:00:09,920 --> 00:00:11,840
verwoest door grafrovers.

4
00:00:12,000 --> 00:00:17,000
Zo'n grafkelder maakt ons verblijf
in de woestijn de moeite waard.

5
00:00:17,160 --> 00:00:21,440
Archeologen doorzoeken de resten
op zoek naar aanwijzingen.

6
00:00:21,600 --> 00:00:24,240
Goed. Genoeg.

7
00:00:25,160 --> 00:00:30,640
Ongelofelijk.
De mummie ziet er niet normaal uit.

8
00:00:30,800 --> 00:00:33,280
We gaan hem nu onderzoeken.

9
00:00:43,160 --> 00:00:45,880
De grote piramides
van het oude Egypte.

10
00:00:47,240 --> 00:00:52,120
Zij beschermen de graven van
de grote koningen en koninginnen...

11
00:00:52,280 --> 00:00:57,520
van de oude wereld en de enorme
schatten waarmee ze werden begraven.

12
00:00:57,680 --> 00:01:00,240
Maar sinds ze tevoorschijn kwamen...

13
00:01:00,400 --> 00:01:03,880
zijn ze het doelwit van grafrovers.

14
00:01:05,760 --> 00:01:11,000
De strijd tussen grafbouwers en
grafrovers duurt al duizenden jaren.

15
00:01:15,480 --> 00:01:21,640
Archeologen in Egypte kijken nu naar
hoe de graven werden geplunderd.

16
00:01:21,800 --> 00:01:26,200
Hoe piramides en graven
de doden beter gingen beschermen...

17
00:01:26,360 --> 00:01:30,720
en hoe de laatste technologie
belangrijke informatie kan halen...

18
00:01:30,880 --> 00:01:33,320
uit de puinhopen
die de rovers achterlieten.

19
00:01:43,360 --> 00:01:49,440
In Saqqara is de Britse archeoloog
John Ward bij de allereerste piramide:

20
00:01:49,600 --> 00:01:52,080
de trappiramide van Djoser.

21
00:01:52,240 --> 00:01:57,200
De eerste wolkenkrabber van de mens.
Wat een prestatie.

22
00:01:58,600 --> 00:02:03,240
John en z'n vrouw, archeologe Maria
Nilsson, onderzoeken al 14 jaar...

23
00:02:03,400 --> 00:02:06,760
de vindplaatsen van de grote farao's
aan de Nijl.

24
00:02:07,760 --> 00:02:11,760
Nu onderzoekt John hoe
de bouwers van de eerste piramide...

25
00:02:11,920 --> 00:02:16,160
de rijkdommen binnenin probeerden
te beveiligen tegen grafrovers.

26
00:02:16,320 --> 00:02:17,720
Voor de rovers...

27
00:02:17,880 --> 00:02:23,000
was dit grote bouwwerk dat het
landschap domineert, een baken.

28
00:02:23,960 --> 00:02:27,360
Grafrovers waren een plaag
in het oude Egypte.

29
00:02:27,520 --> 00:02:31,120
Egyptenaren werden vaak begraven
met goud en kostbaarheden.

30
00:02:31,280 --> 00:02:35,240
De rijken namen
grote schatten mee in hun graf.

31
00:02:35,400 --> 00:02:40,680
Voor rovers was dat onweerstaanbaar
en de piramidebouwers wisten dat.

32
00:02:43,840 --> 00:02:46,560
Onder duizenden tonnen kalksteen...

33
00:02:48,120 --> 00:02:52,160
loopt een verticale schacht
van 27 meter naar de grafkamer.

34
00:02:54,480 --> 00:02:59,920
Hier lag de mummie van de farao
in een grote, stenen sarcofaag.

35
00:03:00,080 --> 00:03:04,000
Een 5,6 kilometer lang labyrint
van ondergrondse tunnels...

36
00:03:04,160 --> 00:03:07,800
bezaaid met offergaven
beschermde de grafkamer...

37
00:03:07,960 --> 00:03:12,640
om het lichaam en de rijkdommen
van de farao voor eeuwig te behouden.

38
00:03:17,720 --> 00:03:22,960
De piramide boven ons
zou de grote prestatie zijn.

39
00:03:23,120 --> 00:03:26,000
Die steekt boven de woestijn uit.

40
00:03:26,160 --> 00:03:32,480
Maar eigenlijk is het dit labyrint.
Deze tunnels lopen eindeloos door.

41
00:03:32,640 --> 00:03:35,520
Met veel valse deuren
en doodlopende stukken...

42
00:03:35,680 --> 00:03:40,120
is het labyrint ontworpen om dieven
te verwarren en af te schrikken.

43
00:03:40,280 --> 00:03:44,720
Ik ben hier pas 10 minuten
en ben nu de weg al kwijt.

44
00:03:44,880 --> 00:03:49,720
Als ze door het labyrint heen waren,
moesten de rovers de grafkamer in...

45
00:03:49,880 --> 00:03:52,160
om bij de rijkdommen te komen.

46
00:03:54,320 --> 00:03:58,240
De oude Egyptenaren geloofden
dat ze hun luxegoederen...

47
00:03:58,400 --> 00:04:01,840
zoals sieraden en meubels,
mee konden nemen in de dood.

48
00:04:03,360 --> 00:04:06,040
Dus om de farao en z'n schatten
te beschermen...

49
00:04:06,200 --> 00:04:10,720
sloten de bouwers de ingang van
de kamer af met grote blokken steen.

50
00:04:13,240 --> 00:04:19,120
Na alle moeilijkheden in het labyrint
door te verdwalen zoals ik...

51
00:04:19,280 --> 00:04:23,600
kwamen ze
bij dit opgestapelde rode graniet.

52
00:04:23,760 --> 00:04:28,520
Daarachter bevond zich
de sarcofaag van de levende god...

53
00:04:28,680 --> 00:04:30,720
de farao zelf.

54
00:04:30,880 --> 00:04:36,400
Deze piramide is specifiek ontworpen
om dieven buiten te houden.

55
00:04:37,960 --> 00:04:42,760
Maar net als bijna elke andere
piramide in Egypte is hij leeg.

56
00:04:42,920 --> 00:04:45,320
Dieven hebben
een weg naar binnen gevonden.

57
00:04:45,480 --> 00:04:49,640
Het lukte deze piramides niet...

58
00:04:49,800 --> 00:04:55,720
om de farao en z'n rijkdommen
te beschermen.

59
00:04:55,880 --> 00:04:58,560
Daar zien we overal bewijs van.

60
00:05:03,880 --> 00:05:07,720
Wanneer dieven in graven inbraken,
zochten ze kostbare...

61
00:05:07,880 --> 00:05:11,080
en gemakkelijk te dragen buit,
zoals sieraden en goud.

62
00:05:12,720 --> 00:05:15,040
Ze gingen vaak meteen naar de mummies.

63
00:05:15,200 --> 00:05:20,440
Die bevatten kostbare, heilige
amuletten onder alle zwachtels.

64
00:05:23,880 --> 00:05:27,920
Ze stalen zelfs het kostbare witte
kalksteen dat op de piramides zat...

65
00:05:28,080 --> 00:05:30,560
voor hun eigen bouwprojecten.

66
00:05:33,240 --> 00:05:37,040
Maar oude Egyptenaren
straften grafrovers zwaar.

67
00:05:37,200 --> 00:05:42,760
Ze werden in het openbaar
op een grote staak gespietst.

68
00:05:46,200 --> 00:05:52,560
Ondanks de risico's sloegen rovers toe
in alle oude Egyptische graven...

69
00:05:52,720 --> 00:05:54,400
met inbegrip van de piramides.

70
00:05:55,480 --> 00:05:58,960
Hoe kwamen rovers
in die goed beschermde graven?

71
00:06:00,120 --> 00:06:02,320
Om daarachter te komen, gaat John...

72
00:06:02,480 --> 00:06:05,200
naar de plek
van een van de brutaalste roven...

73
00:06:06,200 --> 00:06:09,320
die duizenden jaren lang
bewaard is gebleven.

74
00:06:14,840 --> 00:06:17,000
In Luxors Deir el-Bahri...

75
00:06:18,080 --> 00:06:20,880
achter de rotsen
van de Vallei der Koningen...

76
00:06:22,000 --> 00:06:28,680
graven de Egyptische archeoloog Fahty
Yaseen en z'n team een graf op...

77
00:06:28,840 --> 00:06:33,360
dat 1500 jaar
na de grote piramiden is gebouwd.

78
00:06:33,520 --> 00:06:36,160
Fahty wilde archeoloog worden...

79
00:06:36,320 --> 00:06:40,160
sinds hij met een schoolreisje
naar Luxor ging.

80
00:06:40,320 --> 00:06:43,600
Hij werkt hier al 30 jaar.

81
00:06:45,560 --> 00:06:47,960
Het graf
hoorde bij een groot complex...

82
00:06:48,120 --> 00:06:53,600
met een fraai binnenplein om
de hoge status van de doden te tonen.

83
00:06:55,840 --> 00:07:01,560
Maar net als de grote piramiden
trok deze opzichtige plek rovers.

84
00:07:03,520 --> 00:07:08,400
Er liggen botten, gemummificeerde
resten en stukken aardewerk.

85
00:07:11,120 --> 00:07:16,040
Het wordt erg lastig,
want we zijn veel informatie kwijt.

86
00:07:16,200 --> 00:07:21,880
Fahty wil weten waarom dit graf
zo overhoop is gehaald.

87
00:07:22,040 --> 00:07:28,760
Rovers in het oude Egypte waren
niet alleen uit op kostbaarheden.

88
00:07:28,920 --> 00:07:34,640
Het graf zelf was ook waardevol
voor hergebruik door de elite.

89
00:07:34,800 --> 00:07:38,600
Is deze schade van rovers
op zoek naar schatten?

90
00:07:38,760 --> 00:07:42,800
Of is het graf geruimd,
opdat iemand anders het kon gebruiken?

91
00:07:42,960 --> 00:07:47,800
Om hierachter te komen, zoekt Fahty
naar de oorspronkelijke grafeigenaar.

92
00:07:47,960 --> 00:07:54,320
We moeten hier langzaam en geduldig
opgravingen doen en hopen.

93
00:07:55,680 --> 00:07:58,960
Z'n team maakt een pad
naar de grafkamer.

94
00:07:59,120 --> 00:08:02,040
Daar hopen ze het lichaam
van de eigenaar te vinden.

95
00:08:03,760 --> 00:08:06,400
Die was in elk geval rijk.

96
00:08:06,560 --> 00:08:12,440
Het graf staat op een prominente plek
naast de tempel van Hatsjepsoet.

97
00:08:13,600 --> 00:08:18,440
De fraaie ingang en het grote
binnenplein moesten indruk maken...

98
00:08:18,600 --> 00:08:20,880
bij speciale feesten voor de doden.

99
00:08:23,880 --> 00:08:28,000
In de westelijke muur van de gang
van het graf zit een valse deur.

100
00:08:28,160 --> 00:08:33,240
Volgens de Egyptenaren was dat
een poort voor de geest van de dode.

101
00:08:36,360 --> 00:08:40,440
Bij uitgebreide vieringen
kwamen de Egyptenaren hierheen...

102
00:08:40,600 --> 00:08:43,280
met offergaven van eten,
drank en bloemen...

103
00:08:43,440 --> 00:08:47,000
die de geesten konden meenemen
naar het hiernamaals.

104
00:08:49,120 --> 00:08:52,520
De feestgangers sliepen hier ook
om in hun dromen...

105
00:08:52,680 --> 00:08:55,440
met de zielen van hun voorouders
te communiceren.

106
00:08:58,200 --> 00:09:01,400
Maar deze graven waren
niet alleen het doelwit van rovers...

107
00:09:01,560 --> 00:09:05,120
maar ook van mensen
die de graven zelf wilden hebben.

108
00:09:07,840 --> 00:09:11,680
Na enkele weken heeft Fahty's team
het pad vrijgemaakt...

109
00:09:11,840 --> 00:09:14,480
naar de grafkamer middenin.

110
00:09:15,920 --> 00:09:21,440
Fahty kan er nu in om te kijken of
de oorspronkelijke eigenaar er nog is.

111
00:09:21,600 --> 00:09:27,040
Wat een groot graf.

112
00:09:29,720 --> 00:09:34,280
Ook hier is de puinhoop
op de vloer van de grafkamer...

113
00:09:34,440 --> 00:09:38,680
een teken dat grafrovers
dit lang geleden hebben geplunderd.

114
00:09:38,840 --> 00:09:41,360
Alles heeft veel geleden...

115
00:09:41,520 --> 00:09:46,400
onder de rovers, sinds de oudheid.

116
00:09:47,600 --> 00:09:50,520
Het ligt niet zoals oorspronkelijk.

117
00:09:50,680 --> 00:09:54,200
Het is niet duidelijk wanneer
of waarom dit graf is verstoord.

118
00:09:55,440 --> 00:09:58,640
Waren het plunderaars
op zoek naar schatten?

119
00:09:58,800 --> 00:10:01,880
Of heeft iemand de oorspronkelijke
eigenaar weggehaald...

120
00:10:02,040 --> 00:10:05,720
en het graf opnieuw gebruikt
voor een nieuwe mummie?

121
00:10:07,520 --> 00:10:11,360
De rovers uit die tijd
maakten alles kapot.

122
00:10:12,320 --> 00:10:15,880
De grafkamer bevat geen mummies.

123
00:10:16,040 --> 00:10:20,000
De oorspronkelijke grafeigenaar
is weggehaald of vernietigd.

124
00:10:20,160 --> 00:10:23,720
We weten het nu niet.
Het is niet duidelijk.

125
00:10:27,800 --> 00:10:33,440
Maar in de hoofdkamer heeft
technicus Sayed een doorbraak.

126
00:10:33,600 --> 00:10:36,560
Hij heeft een mummie gevonden
die intact lijkt.

127
00:10:36,720 --> 00:10:42,160
We hebben geluk, want we hebben
een heel mooie mummie gevonden.

128
00:10:42,320 --> 00:10:45,080
Hij lijkt in goede staat te zijn.

129
00:10:49,040 --> 00:10:54,080
In Philadelphia, een oude stad in
de woestijn, ten zuiden van Cairo...

130
00:10:56,120 --> 00:10:57,880
Kom op, jongens. Tillen.

131
00:10:58,040 --> 00:11:01,440
heeft de Egyptische archeoloog
Basem Gehad jaren gewerkt...

132
00:11:01,600 --> 00:11:04,920
aan het blootleggen van
een oude necropolis onder de woestijn.

133
00:11:08,120 --> 00:11:10,480
Nu is hij met z'n team onderweg...

134
00:11:10,640 --> 00:11:14,160
naar een graf uit de laatste jaren
van de Egyptische beschaving.

135
00:11:15,520 --> 00:11:19,960
Het werd bijna 2500 jaar
na de eerste piramide gebouwd.

136
00:11:20,920 --> 00:11:25,960
Het werd gemaakt met het idee
om rovers buiten te houden.

137
00:11:28,240 --> 00:11:31,760
De bouwers leerden van de fouten
van hun voorgangers.

138
00:11:31,920 --> 00:11:35,720
Er stond geen piramide of tempel
om het graf te markeren.

139
00:11:35,880 --> 00:11:41,440
Het lag in de woestijn, onder in een
gevaarlijke, 10 meter diepe schacht.

140
00:11:43,680 --> 00:11:49,640
Op die diepte en verborgen in de berg
moest het graf veilig blijven...

141
00:11:49,800 --> 00:11:54,840
voor grafrovers. Het is
bescherming van het leven na de dood.

142
00:11:57,680 --> 00:12:01,760
We willen graag zien wat erin ligt.

143
00:12:03,360 --> 00:12:06,280
Hoeveel succes hadden de grafbouwers?

144
00:12:06,440 --> 00:12:09,320
Hebben ze rovers
buiten weten te houden?

145
00:12:09,480 --> 00:12:12,200
Basem moet erin
en het gaan onderzoeken.

146
00:12:19,440 --> 00:12:21,920
Daarvoor...
- Kom op.

147
00:12:22,080 --> 00:12:28,560
moet het team een 200 kilo zware lier
de berg op sjouwen...

148
00:12:31,400 --> 00:12:33,640
en neerzetten over de schacht.

149
00:12:37,600 --> 00:12:42,240
Kom op, Hamdy.
Zet de bouten en het frame vast.

150
00:12:44,160 --> 00:12:48,600
We moeten zorgen voor onze veiligheid.

151
00:12:54,040 --> 00:12:55,520
De lier staat.

152
00:12:56,840 --> 00:12:57,840
Rustig aan.

153
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
Basem kan naar beneden.

154
00:13:01,480 --> 00:13:05,200
Eroverheen. Naar beneden.

155
00:13:05,360 --> 00:13:08,880
Voorzichtig dat ik m'n hoofd
niet stoot tegen het hout.

156
00:13:09,040 --> 00:13:15,200
Langzaam en voorzichtig naar beneden.
Naar beneden. Bismillah.

157
00:13:17,240 --> 00:13:19,840
Het is heel eng en heel gevaarlijk.

158
00:13:20,000 --> 00:13:23,720
Als de lier het begeeft,
kan hij vallen en doodgaan.

159
00:13:24,960 --> 00:13:26,720
Heel goed.

160
00:13:37,720 --> 00:13:40,040
Rustig. Losser.

161
00:13:44,440 --> 00:13:49,080
Als hij eindelijk op de bodem is,
ziet hij iets verbazingwekkends.

162
00:13:49,240 --> 00:13:50,240
Ongelofelijk.

163
00:13:50,400 --> 00:13:52,560
Tientallen mummies.

164
00:14:01,040 --> 00:14:06,280
Basem verkent het graf
op 9 meter onder de grond.

165
00:14:07,480 --> 00:14:11,000
Zijn de doden beschermd gebleven
of is er geplunderd?

166
00:14:14,120 --> 00:14:20,400
Deze plek is ongelofelijk.
Ik zie hier een complete mummie.

167
00:14:20,560 --> 00:14:25,080
Aan de andere kant van de ruimte
ligt ook een complete mummie.

168
00:14:25,240 --> 00:14:27,120
Hier nog een mummie.

169
00:14:28,560 --> 00:14:33,520
Het is een groot complex
van 28 vierkante meter groot.

170
00:14:33,680 --> 00:14:36,680
Dat laat zien
dat dit een elitegraf was.

171
00:14:37,920 --> 00:14:42,400
Binnenin zijn er drie grafkamers
uitgehakt in het gesteente.

172
00:14:42,560 --> 00:14:46,320
Daarin lagen circa
80 kunstig omzwachtelde mummies.

173
00:14:46,480 --> 00:14:51,680
De vondst van zo'n graf maakt
ons verblijf hier de moeite waard.

174
00:14:52,960 --> 00:14:58,680
Maar er klopt iets niet. Basem is
niet de eerste die in dit graf komt.

175
00:15:00,960 --> 00:15:06,040
Er zijn tekenen van plundering en
de meeste dingen zijn kapot gemaakt.

176
00:15:10,080 --> 00:15:12,920
De grafrovers kwamen hier...

177
00:15:13,080 --> 00:15:18,920
en hebben de meeste kostbare spullen
meegenomen, de fraaie voorwerpen.

178
00:15:21,400 --> 00:15:25,560
Wanneer oude Egyptenaren overleden,
legden hun familieleden eten...

179
00:15:25,720 --> 00:15:28,400
drank en gebruiksvoorwerpen
in hun graf.

180
00:15:31,560 --> 00:15:34,920
De rijkere elite kreeg
luxere persoonlijke bezittingen...

181
00:15:35,080 --> 00:15:39,000
zoals wapens, gouden meubilair
en zelfs strijdwagens.

182
00:15:42,920 --> 00:15:48,480
De Egyptenaren dachten dat ze dat mee
konden nemen naar het hiernamaals...

183
00:15:48,640 --> 00:15:51,000
om ze te beschermen
en te onderhouden.

184
00:15:55,400 --> 00:16:01,040
Maar de schatten in de elitegraven
waren een mooie buit voor dieven.

185
00:16:05,440 --> 00:16:10,240
Nu moet Basem kijken
wat de rovers hebben achtergelaten.

186
00:16:10,400 --> 00:16:15,920
Ze hebben alle maskers meegenomen,
behalve één verguld masker.

187
00:16:16,080 --> 00:16:19,440
Die ligt hier te glimmen.
Een geweldig voorbeeld...

188
00:16:19,600 --> 00:16:25,720
van hoe de kunst was in die tijd.

189
00:16:28,000 --> 00:16:31,240
Het masker laat zien dat er
wellicht nog veel te vinden is...

190
00:16:31,400 --> 00:16:34,280
in de puinhoop
die de plunderaars achterlieten.

191
00:16:35,480 --> 00:16:41,240
Basem moet op zoek naar aanwijzingen
van wanneer en hoe het is geplunderd.

192
00:16:43,280 --> 00:16:44,960
Het is als een plaats delict.

193
00:16:45,120 --> 00:16:49,880
Je moet al het bewijs
en alle aanwijzingen verzamelen.

194
00:16:50,760 --> 00:16:53,120
We moeten nog veel doen.

195
00:16:58,440 --> 00:17:00,760
In Luxors Deir el-Bahri...

196
00:17:02,400 --> 00:17:06,320
zoekt Fahty naar de oorspronkelijke
eigenaar van dit geplunderde graf.

197
00:17:07,720 --> 00:17:11,640
Z'n team heeft een spectaculaire
mummie gevonden bij de ingang.

198
00:17:14,560 --> 00:17:17,320
Dit is de beste mummie
die we hier hebben gevonden.

199
00:17:18,440 --> 00:17:19,880
Een heel complete mummie.

200
00:17:20,040 --> 00:17:23,840
Je ziet het hoofd, de armen,
het lichaam, de benen.

201
00:17:24,000 --> 00:17:27,200
In de dertig jaar
dat Fahty werkt als archeoloog...

202
00:17:27,360 --> 00:17:31,080
is dit een van de meest intacte
mummies die hij heeft gevonden.

203
00:17:31,840 --> 00:17:35,840
Die is compleet.

204
00:17:37,160 --> 00:17:39,960
Heel goed. Ik kan het niet geloven.

205
00:17:40,120 --> 00:17:45,200
Het lijkt
op een vrijwel complete mummie.

206
00:17:45,360 --> 00:17:50,400
Maar ik vraag me af
waarom die mummie hier ligt.

207
00:17:52,360 --> 00:17:56,600
De plaats van de mummie in de gang
is een raadsel.

208
00:17:56,760 --> 00:18:00,920
De eigenaar van het graf
hoort in de grafkamer te liggen.

209
00:18:03,760 --> 00:18:08,640
Waarom hij hier ligt,
is ons niet duidelijk.

210
00:18:08,800 --> 00:18:11,440
Het is niet de oorspronkelijke plek.

211
00:18:11,600 --> 00:18:15,960
Misschien is hij hier neergelegd
door plunderaars...

212
00:18:16,120 --> 00:18:19,960
na de begrafenis.

213
00:18:20,120 --> 00:18:24,960
Iemand heeft dit graf gebruikt
na de eigenaar van het graf.

214
00:18:27,560 --> 00:18:33,720
Als dit de eigenaar is, kan er
duidelijk worden wat er is gebeurd.

215
00:18:33,880 --> 00:18:38,560
Waren het dieven of de latere elite
die het graf opnieuw gebruikte?

216
00:18:38,720 --> 00:18:42,720
Om meer te weten, moet Fahty
de mummie verder onderzoeken.

217
00:18:42,880 --> 00:18:45,840
Ik hoop dat het ons
veel informatie oplevert.

218
00:18:46,000 --> 00:18:52,720
Dan weet je of het de eigenaar
of een latere gebruiker is.

219
00:18:54,080 --> 00:18:57,880
Maar eerst moet hij de mummie
uit het graf halen.

220
00:18:58,040 --> 00:18:59,880
Voorzichtig.

221
00:19:00,040 --> 00:19:02,400
Ze moeten heel voorzichtig zijn.

222
00:19:02,560 --> 00:19:08,040
De kwetsbare mummie is duizenden jaren
oud en kan verbrokkelen.

223
00:19:09,040 --> 00:19:11,720
We moeten stabiel zijn.

224
00:19:15,000 --> 00:19:18,720
Bevatten deze oude resten aanwijzingen
over wat er is gebeurd?

225
00:19:21,800 --> 00:19:27,240
Is dit de oorspronkelijke eigenaar
of een latere bedrieger?

226
00:19:38,440 --> 00:19:41,400
Vlak bij de vervallen
piramide van Meidoem...

227
00:19:42,760 --> 00:19:46,880
onderzoekt John een van de grootste
diefstallen uit de oudheid.

228
00:19:48,240 --> 00:19:52,640
Hij wil weten hoe grafrovers
in het oude Egypte...

229
00:19:52,800 --> 00:19:55,200
in een van de best beschermde graven
kwamen.

230
00:19:55,360 --> 00:19:58,360
Dit is echt
een verbazingwekkend monument.

231
00:19:58,520 --> 00:20:05,080
Dit imposante bouwwerk komt gewoon
omhoog uit de woestijngrond.

232
00:20:05,240 --> 00:20:12,240
Deze hoge heuvel van 90 bij 45 meter
heet een mastaba.

233
00:20:12,400 --> 00:20:15,600
Dat is een grafstijl
van vóór de piramiden.

234
00:20:17,560 --> 00:20:23,680
Deze Mastaba 17 is een van de grootste
en indrukwekkendste in Egypte.

235
00:20:26,280 --> 00:20:31,440
Anders dan de piramiden
met hun complexe tunnelnetwerk...

236
00:20:31,600 --> 00:20:34,320
waren mastaba's volledig afgesloten.

237
00:20:35,560 --> 00:20:37,920
Als ze af waren,
mocht er niemand meer in.

238
00:20:38,080 --> 00:20:42,320
Het was een eeuwig huis
voor degenen die erin begraven lagen.

239
00:20:47,960 --> 00:20:49,720
Midden in de mastaba...

240
00:20:49,880 --> 00:20:56,880
lag de dode in een stenen sarcofaag
met daarop een deksel van 3000 kilo.

241
00:20:57,040 --> 00:21:00,400
De sarcofaag stond in
een massieve ruimte van kalksteen...

242
00:21:00,560 --> 00:21:04,480
waarvan de enige ingang was afgesloten
met grote kalksteenblokken.

243
00:21:06,320 --> 00:21:12,320
De kamer zelf lag op 9 meter diepte
in een natuurlijke holte.

244
00:21:14,000 --> 00:21:18,880
Een groot bouwwerk van klei en
steengruis dekte de kamer af...

245
00:21:19,040 --> 00:21:24,040
en de holte waar die in lag,
zonder een in- of uitgang.

246
00:21:25,280 --> 00:21:29,920
Er zat 30 meter steen tussen
de bewoner en de oppervlakte.

247
00:21:33,920 --> 00:21:38,360
Een soort fort voor de doden.
Allerlei lagen...

248
00:21:38,520 --> 00:21:45,520
beschermden die ene persoon
in die sarcofaag in de grafkamer.

249
00:21:46,400 --> 00:21:50,360
Maar zelfs die bescherming
kon dieven niet buiten houden.

250
00:21:50,520 --> 00:21:57,360
Aan de zuidkant vindt John een met
de hand gegraven tunnel van de dieven.

251
00:21:57,520 --> 00:22:03,120
Kijk eens. Ze hebben niet alleen...

252
00:22:03,280 --> 00:22:07,800
door de hele buitenkant gegraven...

253
00:22:07,960 --> 00:22:12,760
maar hebben zelfs een tunnel gemaakt
onder de mastaba.

254
00:22:12,920 --> 00:22:16,680
Om te begrijpen hoe de dieven
te werk zijn gegaan...

255
00:22:16,840 --> 00:22:21,160
kreeg John speciale toestemming
om hun tunnel in te gaan.

256
00:22:21,320 --> 00:22:25,920
Ik kijk er niet naar uit
om donkere tunnels in te gaan.

257
00:22:35,280 --> 00:22:38,000
In de necropolis
van het oude Philadelphia...

258
00:22:41,480 --> 00:22:44,960
onderzoekt Basem een verborgen graf.

259
00:22:45,120 --> 00:22:50,040
Hij wil weten wie deze grafkamers
heeft geplunderd en wanneer.

260
00:22:50,200 --> 00:22:56,920
Hij heeft mummies gevonden die intact
lijken, en een begrafenismasker.

261
00:22:57,080 --> 00:23:01,120
Er kan nog meer bewijs
tussen het puin liggen.

262
00:23:01,280 --> 00:23:06,280
Misschien vinden we een aanwijzing
over de grafrovers.

263
00:23:06,440 --> 00:23:13,080
Dan begrijpen we wanneer
en wie deze ruimte heeft verstoord.

264
00:23:17,040 --> 00:23:21,000
Basem moet de ruimte centimeter
voor centimeter doorzoeken.

265
00:23:22,160 --> 00:23:25,840
Meestal betekent dat
dagenlang nauwgezet werken.

266
00:23:26,000 --> 00:23:29,000
Maar z'n team
heeft geavanceerde technologie...

267
00:23:29,160 --> 00:23:32,600
die meer past
bij een moderne plaats delict.

268
00:23:32,760 --> 00:23:38,520
Dit is de meest geavanceerde techniek
op het gebied van archeologie.

269
00:23:38,680 --> 00:23:41,040
Ik kan niet wachten
tot ik het resultaat zie.

270
00:23:43,040 --> 00:23:46,640
Terwijl Basems laserscanner
de kamer scant...

271
00:23:46,800 --> 00:23:50,200
maakt een camera
honderden foto's per seconde...

272
00:23:50,360 --> 00:23:54,280
terwijl een laser de ruimte
tot op de millimeter nauwkeurig meet.

273
00:23:54,440 --> 00:23:58,960
Samen geven ze een gedetailleerd model
van het hele graf.

274
00:23:59,120 --> 00:24:03,560
Zo kan Basem dingen zien
die je met het blote oog niet ziet.

275
00:24:03,720 --> 00:24:06,000
Goed. Dat is het.

276
00:24:06,960 --> 00:24:09,880
Ongelofelijk.

277
00:24:12,520 --> 00:24:18,320
We beschikken nu
over elk detail van deze ruimte.

278
00:24:20,320 --> 00:24:24,920
Wanneer ze de beelden bekijken,
ziet Basem iets onverwachts.

279
00:24:25,080 --> 00:24:29,600
Als je de scan bekijkt,
zie je wat interessants.

280
00:24:29,760 --> 00:24:35,640
De mummie ziet er ongewoon uit.
We gaan hem onderzoeken.

281
00:24:37,560 --> 00:24:42,560
De mummie kan nog een aanwijzing geven
over wie het graf heeft geplunderd.

282
00:24:44,320 --> 00:24:49,800
Maar om hem te kunnen onderzoeken,
moeten ze hem eerst verplaatsen.

283
00:24:49,960 --> 00:24:52,560
Kom, Ahmed,
we moeten deze mummie optillen.

284
00:25:02,000 --> 00:25:04,160
In de necropolis van Assasif...

285
00:25:04,320 --> 00:25:09,800
heeft Fahty's team een intacte mummie
gevonden in een geplunderd graf.

286
00:25:12,440 --> 00:25:17,160
Fahty wil weten of deze mummie
de oorspronkelijke grafeigenaar was.

287
00:25:17,320 --> 00:25:22,760
Dat biedt een aanwijzing of het graf
is geplunderd of opnieuw is gebruikt.

288
00:25:23,960 --> 00:25:28,240
Hij heeft hulp gevraagd aan biologisch
antropoloog Jesús Herrerin...

289
00:25:28,400 --> 00:25:31,640
die een moderne röntgenscanner
heeft meegenomen.

290
00:25:33,320 --> 00:25:39,560
Zo kan hij het geslacht bepalen en
zien of de mummie arbeid verrichtte.

291
00:25:40,440 --> 00:25:43,680
Hij is blij met wat hij ziet.

292
00:25:43,840 --> 00:25:47,320
90 procent van de mummies in Egypte
is kapot.

293
00:25:47,480 --> 00:25:49,680
90 procent.

294
00:25:49,840 --> 00:25:54,600
Slechts 10 procent is een complete
mummie. Dat is een mooie vondst.

295
00:25:54,760 --> 00:26:00,040
Balsemers hebben deze mummie
heel precies omzwachteld.

296
00:26:00,200 --> 00:26:03,000
Ze hebben zelfs elke vinger
afzonderlijk omzwachteld.

297
00:26:03,160 --> 00:26:07,760
Kijk naar de vingers.
Elke vinger is omwikkeld.

298
00:26:07,920 --> 00:26:11,560
Afzonderlijk van elkaar.

299
00:26:12,800 --> 00:26:17,440
Zo'n fraaie mummie
kan de eigenaar van het graf zijn.

300
00:26:17,600 --> 00:26:19,240
Maar er is meer bewijs nodig.

301
00:26:24,600 --> 00:26:28,040
Jesús scant nauwgezet
het hele lichaam.

302
00:26:31,440 --> 00:26:33,800
Goed. Mooi beeld.

303
00:26:34,640 --> 00:26:40,240
Hij moet tientallen foto's maken
om een volledig beeld te krijgen...

304
00:26:40,400 --> 00:26:43,120
en de identiteit van de mummie
vast te stellen.

305
00:26:47,720 --> 00:26:54,360
In de necropolis van het oude
Philadelphia bekijkt Basem een graf.

306
00:26:55,560 --> 00:26:59,640
Hij heeft een vreemde mummie gevonden
die aan kan geven wanneer...

307
00:26:59,800 --> 00:27:02,560
en hoe dit graf is geplunderd.

308
00:27:02,720 --> 00:27:08,360
Maar om meer onderzoek te doen,
moet de mummie het graf uit.

309
00:27:08,520 --> 00:27:13,040
Het is niet veilig om
rond een voorwerp te werken...

310
00:27:13,200 --> 00:27:17,920
met zo'n dak binnen.
Dus hij moet naar buiten.

311
00:27:18,080 --> 00:27:20,920
We pakken hem bij de benen.

312
00:27:21,080 --> 00:27:25,800
De mummie is al verstoord door dieven,
dus ze moeten voorzichtig zijn.

313
00:27:27,840 --> 00:27:30,920
Eén verkeerde beweging
en hij kan verbrokkelen.

314
00:27:33,280 --> 00:27:38,160
Naar buiten. Stop.
Ga jij naar buiten.

315
00:27:39,200 --> 00:27:43,000
Haal Mohammed.
Laat hem in het midden gaan.

316
00:27:43,160 --> 00:27:49,400
Snel, ondersteun het midden.
Goed. Naar buiten.

317
00:27:51,080 --> 00:27:54,240
Nu de mummie
veilig uit de grafkamer is...

318
00:27:54,400 --> 00:27:57,480
kan Basem hem beter bekijken.

319
00:27:57,640 --> 00:28:02,200
De mummie ligt raar gedraaid.

320
00:28:03,360 --> 00:28:09,360
Het gezicht kijkt naar beneden. Zo'n
mummie hebben we nog nooit gezien.

321
00:28:10,320 --> 00:28:17,080
Het lichaam ligt niet zoals
gebruikelijk. Het is heel vreemd.

322
00:28:17,240 --> 00:28:20,840
De nek van de mummie
blijkt te zijn gedraaid...

323
00:28:21,000 --> 00:28:26,200
om het kostbare begrafenismasker eraf
te halen zonder hem te beschadigen.

324
00:28:28,160 --> 00:28:33,320
Voor Basem geeft dit aan dat dit graf
vrij recent is leeggeroofd.

325
00:28:34,600 --> 00:28:38,760
Graven die in de oudheid werden
beroofd, waren ernstiger verstoord...

326
00:28:38,920 --> 00:28:41,680
en bevatten kapot geslagen mummies.

327
00:28:43,800 --> 00:28:48,760
Ik denk dat dit zo'n 100 jaar geleden
is geplunderd.

328
00:28:48,920 --> 00:28:54,280
Dat is een grote vondst. Dit verborgen
graf uit 300 voor Christus...

329
00:28:54,440 --> 00:28:59,600
beschermde z'n doden 2000 jaar lang
tegen dieven.

330
00:29:00,920 --> 00:29:02,440
Pas in de moderne tijd...

331
00:29:02,600 --> 00:29:07,080
met moderne apparatuur,
wisten schatzoekers erin te komen.

332
00:29:08,000 --> 00:29:09,240
Zo'n eeuw geleden...

333
00:29:09,400 --> 00:29:14,720
was het voor mensen interessant
om naar Egypte te gaan...

334
00:29:14,880 --> 00:29:20,680
en voorwerpen te verzamelen uit
de graven en vindplaatsen in Egypte.

335
00:29:22,920 --> 00:29:28,600
Deze 'Egyptomanie' heerste wereldwijd
aan het begin van de 20e eeuw.

336
00:29:28,760 --> 00:29:34,640
Zo vond Howard Carter in 1922
het graf van Toetanchamon.

337
00:29:36,840 --> 00:29:43,640
Europese onderzoekers namen veel
kostbare artefacten mee uit graven.

338
00:29:43,800 --> 00:29:47,720
Die eindigden in musea
of in particuliere collecties.

339
00:29:51,760 --> 00:29:54,680
Deze mummie heeft de moderne
grafrovers overleefd.

340
00:29:54,840 --> 00:29:59,200
Nu wil Basem zorgen dat hij
in de toekomst goed bewaard blijft.

341
00:30:00,520 --> 00:30:03,920
Daarvoor heeft hij hem
uit het graf gehaald.

342
00:30:10,160 --> 00:30:12,240
In Meidoem...

343
00:30:12,400 --> 00:30:17,760
volgt John een smalle tunnel
onder een zwaar versterkt graf.

344
00:30:17,920 --> 00:30:23,560
Hij wil weten hoe dieven dit bijna
4500 jaar geleden hebben leeggeroofd.

345
00:30:26,880 --> 00:30:31,960
Hun eerste uitdaging was het midden
bereiken van de stenen mastaba.

346
00:30:34,320 --> 00:30:40,560
Ik kan me niet voorstellen dat je
in zo'n nauwe omgeving werkt.

347
00:30:42,480 --> 00:30:47,440
Het moet vreselijk zijn geweest.
Het stof in je longen.

348
00:30:48,200 --> 00:30:52,280
Om zo'n tunnel te graven, moet je
duizenden kilo's steen verplaatsen...

349
00:30:52,440 --> 00:30:55,920
en is er
constant instortingsgevaar.

350
00:30:57,240 --> 00:31:00,680
Het moet maandenlang precies
en gevaarlijk werk zijn geweest.

351
00:31:02,480 --> 00:31:08,400
Je ziet de beitelmarkeringen
nog in de muur zitten.

352
00:31:09,960 --> 00:31:15,000
Ze maakten de tunnel met
het meest rudimentaire gereedschap.

353
00:31:19,960 --> 00:31:25,560
Aan het einde van de tunnel loopt een
schacht 6 meter recht naar beneden.

354
00:31:27,000 --> 00:31:32,080
O, jee. Niets houdt deze ladder
op z'n plaats.

355
00:31:32,680 --> 00:31:37,560
Ik zet m'n voet neer in het donker.

356
00:31:39,360 --> 00:31:44,520
Onder in de schacht vindt John
iets ongelofelijks.

357
00:31:46,960 --> 00:31:49,760
Dit is ongelofelijk.

358
00:31:59,480 --> 00:32:02,680
John is aan het einde van de tunnel
van de dieven.

359
00:32:02,840 --> 00:32:07,920
Die komt precies uit bij
het stenen omhulsel van de grafkamer.

360
00:32:08,080 --> 00:32:11,880
Ze hebben die heel lange tunnel
gegraven...

361
00:32:12,040 --> 00:32:18,480
toen de schacht en daarna
deze kleine tunnel gemaakt...

362
00:32:18,640 --> 00:32:23,680
en kwamen precies uit
bij het kalkstenen omhulsel.

363
00:32:25,760 --> 00:32:29,800
De grafrovers gingen aan de zuidkant
onder de mastaba door...

364
00:32:31,080 --> 00:32:36,280
en hakten zich 18 meter een weg
door het kalksteen.

365
00:32:37,400 --> 00:32:38,840
Toen stopten ze...

366
00:32:40,640 --> 00:32:44,880
en groeven een schacht door
de losse opvulling van de holte...

367
00:32:46,760 --> 00:32:50,280
tot ze bij de kalkstenen muur
van de grafkamer waren.

368
00:32:54,640 --> 00:32:58,800
Stel je eens voor dat ze hier
net zo zaten zoals ik nu.

369
00:32:58,960 --> 00:33:03,080
IJverig hakkend in dit kalksteen...

370
00:33:03,240 --> 00:33:10,160
wetend dat daarachter schatten lagen
waarmee ze hogerop konden komen.

371
00:33:12,640 --> 00:33:15,640
Om met de tunnel
zo precies bij de grafkamer...

372
00:33:15,800 --> 00:33:18,240
te komen, moesten de rovers
volgens John...

373
00:33:18,400 --> 00:33:22,680
de indeling van het graf
heel goed kennen.

374
00:33:22,840 --> 00:33:28,600
Ze moeten informatie hebben gehad
over waar ze heen moesten.

375
00:33:30,040 --> 00:33:36,640
De leider van deze groep wist precies
waar deze tunnel moest komen...

376
00:33:36,800 --> 00:33:41,840
want die liep rechtstreeks
naar de grafkamer.

377
00:33:48,320 --> 00:33:50,400
Binnenin...

378
00:33:50,560 --> 00:33:54,800
is de grafkamer mooi afgewerkt
met glad kalksteen.

379
00:33:57,440 --> 00:34:00,600
Ik voel me als een blij kind
in een snoepwinkel.

380
00:34:03,440 --> 00:34:06,280
Maar John is niet de enige
in het graf.

381
00:34:06,440 --> 00:34:12,040
Tientallen vleermuizen.
En John is daar echt bang voor.

382
00:34:13,360 --> 00:34:17,680
Ze hangen daar.
Lieve help. Ze zijn overal.

383
00:34:21,120 --> 00:34:23,520
In Luxors Deir el-Bahri...

384
00:34:23,680 --> 00:34:30,200
in de necropolis van Assasif heeft
Jesús röntgenbeelden samengevoegd...

385
00:34:30,360 --> 00:34:34,920
voor een gedetailleerde scan van
de mummie die Fahty heeft gevonden.

386
00:34:35,080 --> 00:34:38,800
Hij wil weten of deze mummie
de eigenaar van het graf is.

387
00:34:38,960 --> 00:34:45,440
Het kan aangeven of dit graf is
leeggeroofd of opnieuw is gebruikt.

388
00:34:46,720 --> 00:34:52,280
Botanalyse kan het geslacht en de
maatschappelijke status vaststellen.

389
00:34:54,000 --> 00:34:59,280
Het was een complete mummie
in heel goede staat.

390
00:34:59,440 --> 00:35:05,880
Je ziet de schedel, de torso.
Hij is mannelijk.

391
00:35:06,040 --> 00:35:09,400
Dus het is een man.

392
00:35:09,560 --> 00:35:14,400
Dat zie je aan de vorm van de heupen.

393
00:35:14,560 --> 00:35:19,440
De botten vertellen ook iets over de
maatschappelijke status van de man.

394
00:35:22,480 --> 00:35:27,720
In de wervelkolom
zie je geen osteoartritis.

395
00:35:27,880 --> 00:35:32,600
De uitstekende conditie van de botten
geeft aan dat deze man geen zware...

396
00:35:32,760 --> 00:35:38,000
handarbeid verrichtte in z'n leven.
Hij was vermoedelijk hooggeplaatst.

397
00:35:39,600 --> 00:35:44,880
De eigenaar van het graf is erg
belangrijk. Hij heeft een groot graf.

398
00:35:45,040 --> 00:35:51,040
Hij heeft ook een hoge
maatschappelijke positie.

399
00:35:52,160 --> 00:35:57,440
Deze mummie kan dus de oorspronkelijke
eigenaar van dit fraaie graf zijn.

400
00:35:58,720 --> 00:36:04,160
Hooggeplaatste mummies hebben
amuletten van edelsteen in de kist.

401
00:36:05,320 --> 00:36:08,120
Die moet je
op de röntgenfoto kunnen zien.

402
00:36:08,280 --> 00:36:11,160
Zie je amuletten bij de borst?

403
00:36:11,320 --> 00:36:16,960
Nee, er zijn helaas geen amuletten.

404
00:36:17,120 --> 00:36:22,880
Misschien zat er een amulet in,
maar heeft de dief hem gepakt.

405
00:36:23,040 --> 00:36:25,680
Ja, helaas.

406
00:36:29,760 --> 00:36:33,840
Het bewijs duidt op een
reeks misdrijven en gebeurtenissen.

407
00:36:35,040 --> 00:36:39,080
Deze mummie lijkt de oorspronkelijke
eigenaar van het graf te zijn.

408
00:36:39,240 --> 00:36:43,240
Maar iemand heeft hem van z'n plek
in de kamer gehaald...

409
00:36:43,400 --> 00:36:46,640
en dieven hebben
z'n kostbare sieraden meegenomen.

410
00:36:46,800 --> 00:36:51,040
De rest van het graf
is vrijwel volledig verwoest.

411
00:36:52,680 --> 00:36:58,320
Dit geeft aan dat het niet één keer
is leeggeroofd of hergebruikt...

412
00:36:58,480 --> 00:37:02,880
maar meermalen is geplunderd en
hergebruikt in de loop van eeuwen.

413
00:37:03,960 --> 00:37:08,320
Net als de piramiden trok
dit fraaie graf mensen aan.

414
00:37:08,480 --> 00:37:10,440
Niet alleen schatjagers...

415
00:37:10,600 --> 00:37:14,880
maar ook mensen die er zelf
wilden worden begraven.

416
00:37:15,040 --> 00:37:20,720
Als we meer onderzoek doen, weten we
of hij de eigenaar van het graf is.

417
00:37:20,880 --> 00:37:23,120
Het kost tijd
om alles te onderzoeken.

418
00:37:24,000 --> 00:37:27,320
Fahty moet nog veel doen
om de rommel uit te zoeken...

419
00:37:27,480 --> 00:37:30,000
die generaties dieven
achter hebben gelaten.

420
00:37:30,160 --> 00:37:33,920
Maar met elke nieuwe aanwijzing en
met behulp van nieuwe technologie...

421
00:37:34,080 --> 00:37:38,120
komt hij dichter bij het onthullen
van het raadsel van dit graf.

422
00:37:44,360 --> 00:37:50,480
In Meidoem onderzoekt John
hoe oude grafrovers te werk gingen...

423
00:37:50,640 --> 00:37:53,840
in een van de grootste mastaba's
in Egypte.

424
00:37:54,000 --> 00:37:58,040
Het plafond van de grafkamer
krioelt van de vleermuizen.

425
00:37:58,200 --> 00:38:03,680
Ik haat vleermuizen.
Het zijn net vliegende reuzenspinnen.

426
00:38:05,720 --> 00:38:09,400
4500 jaar geleden
waren er geen vleermuizen...

427
00:38:09,560 --> 00:38:14,400
maar lagen hier rijkdommen,
zoals verguld meubilair en aardewerk.

428
00:38:14,560 --> 00:38:19,720
Om bij de kostbaarste buit te komen,
hadden de rovers nog één obstakel:

429
00:38:20,880 --> 00:38:27,640
een enorme stenen sarcofaag met daarin
het gouden dodenmasker en sieraden.

430
00:38:27,800 --> 00:38:34,800
Deze granieten sarcofaag
weegt meer dan 8000 kilo.

431
00:38:34,960 --> 00:38:38,800
Het is een van de grootste sarcofagen
in Egypte.

432
00:38:38,960 --> 00:38:41,720
Maar de dieven wisten erin te komen...

433
00:38:41,880 --> 00:38:46,960
en lieten een 4500 jaar oude
aanwijzing achter over hun werkwijze.

434
00:38:50,400 --> 00:38:54,440
Kijk eens. Dat is ongelofelijk.

435
00:38:54,600 --> 00:38:58,320
De originele hamer
die de plunderaars gebruikten...

436
00:38:58,480 --> 00:39:01,800
hebben ze hier achtergelaten.

437
00:39:02,800 --> 00:39:06,880
De dieven gebruikten lange houten
hefbomen om de deksel te openen.

438
00:39:07,040 --> 00:39:10,280
Die hielden ze omhoog
door hun houten hamers te gebruiken.

439
00:39:11,840 --> 00:39:14,840
Het is echt ongelofelijk
als je bedenkt...

440
00:39:15,000 --> 00:39:18,880
dat deze deksel
precies op die hamer ligt...

441
00:39:19,040 --> 00:39:22,520
zoals de dieven
hem hebben achtergelaten.

442
00:39:24,720 --> 00:39:30,240
Dit was een spectaculaire roof
en het eeuwenlang bewaarde bewijs...

443
00:39:30,400 --> 00:39:33,840
laat zien hoe vastberaden
en voorbereid de dieven waren.

444
00:39:35,080 --> 00:39:40,960
Maar de sleutel tot hun succes was hun
kennis van de indeling van het graf.

445
00:39:41,120 --> 00:39:45,760
Met die informatie en de belofte
van grote rijkdommen...

446
00:39:45,920 --> 00:39:49,040
maakten de grafbouwers
geen schijn van kans.

447
00:39:49,200 --> 00:39:55,440
Stel je voor hoe ze naar binnen kropen
en in deze kamer kwamen...

448
00:39:57,560 --> 00:40:01,160
en schatten vonden
die hun stoutste dromen overtroffen.

449
00:40:01,320 --> 00:40:04,040
Dat zou hun leven totaal veranderen.

450
00:40:11,200 --> 00:40:14,320
In de necropolis
van het oude Philadelphia...

451
00:40:14,480 --> 00:40:20,160
heeft Basem ontdekt dat dit graf
de doden 2000 jaar beschermde...

452
00:40:20,320 --> 00:40:24,160
totdat het een eeuw geleden
werd geplunderd door moderne dieven.

453
00:40:25,520 --> 00:40:26,880
Ik help je met het hoofd.

454
00:40:27,040 --> 00:40:30,600
Nu wil hij zorgen
dat deze mummie bewaard blijft.

455
00:40:30,760 --> 00:40:32,560
Kom op, samen.

456
00:40:32,720 --> 00:40:36,800
Hij haalt hem uit het graf
en brengt hem naar een museum.

457
00:40:36,960 --> 00:40:40,640
Daarvoor moet hij hem 10 meter
omhoog takelen door de schacht.

458
00:40:40,800 --> 00:40:43,160
We zijn een beetje gespannen.

459
00:40:43,320 --> 00:40:47,800
Ik ben bang,
want dit is een lastige operatie.

460
00:40:50,280 --> 00:40:53,760
Daarom moeten we het goed doen,
zodat hij bewaard blijft.

461
00:40:53,920 --> 00:40:56,880
Voorzichtig. De kist is zwaar.

462
00:40:57,040 --> 00:41:02,760
De kist weegt 100 kilo en moet met
de hand uit het graf worden getrokken.

463
00:41:06,480 --> 00:41:11,160
Kijk uit voor je handen.

464
00:41:15,040 --> 00:41:18,080
Optillen.

465
00:41:18,240 --> 00:41:22,200
Zie je hoe moeilijk dit is?
Het is echt lastig.

466
00:41:23,680 --> 00:41:27,440
De schacht is maar 2 meter breed
en uitgehouwen in losse steen.

467
00:41:27,600 --> 00:41:31,520
Als de kist tegen een muur botst,
kan die instorten.

468
00:41:35,280 --> 00:41:37,360
Voorzichtig.

469
00:41:37,520 --> 00:41:39,320
Dit is niet veilig.

470
00:41:40,480 --> 00:41:43,760
Het is niet veilig in de schacht
als ze de kist optillen.

471
00:41:43,920 --> 00:41:48,480
Dit is het meest zenuwslopende deel
van het werk vandaag.

472
00:41:52,080 --> 00:41:55,200
Is alles goed? Godzijdank.

473
00:41:56,400 --> 00:41:58,440
Heel goed.

474
00:42:00,000 --> 00:42:02,600
Uiteindelijk brengen ze
de mummie in veiligheid.

475
00:42:04,040 --> 00:42:06,200
Basem heeft ontdekt
dat dit eenvoudige...

476
00:42:06,360 --> 00:42:11,520
geheime graf eigenlijk beter was
dan de grote piramiden.

477
00:42:11,680 --> 00:42:16,120
Het heeft z'n doden 2000 jaar lang
beschermd en nu...

478
00:42:16,280 --> 00:42:20,720
blijft in elk geval een deel
van de kostbare artefacten bewaard.

479
00:42:20,880 --> 00:42:27,200
Ik denk dat we nog prachtige dingen
kunnen vinden in dit graf.

480
00:42:27,360 --> 00:42:33,640
Die moeten wij beschermen en behouden
voor toekomstige generaties.

481
00:42:34,840 --> 00:42:41,280
Doden uit oude graven beschermen
blijft ook nu nog lastig.

482
00:42:41,440 --> 00:42:46,080
Maar dit verborgen woestijngraf
dat 2000 jaar ongemoeid bleef...

483
00:42:46,240 --> 00:42:50,400
laat zien hoe grafbouwers
hun methodes tegen dieven aanpasten.

484
00:42:53,320 --> 00:42:58,120
De vroegste graven, de mastaba's,
hielden dieven niet buiten.

485
00:43:00,440 --> 00:43:02,880
Daarom werd het ontwerp verbeterd.

486
00:43:05,640 --> 00:43:12,000
Daarna kwamen er piramiden
met beveiliging tegen grafplundering.

487
00:43:16,200 --> 00:43:21,160
Maar door de grote bouwwerken erboven
werden ze een groter doelwit.

488
00:43:24,440 --> 00:43:28,480
Uiteindelijk lieten grafbouwers
piramiden en tempels achterwege...

489
00:43:28,640 --> 00:43:33,400
en verborgen hun graven diep
in het gesteente van geheime valleien.

490
00:43:38,160 --> 00:43:41,240
Elk seizoen leren archeologen,
door nieuwe technologie...

491
00:43:41,400 --> 00:43:47,040
meer over de eeuwenlange strijd
tussen grafbouwers...

492
00:43:47,200 --> 00:43:49,040
en grafrovers.

493
00:43:49,200 --> 00:43:54,480
Hoe de rovers informatie van binnenuit
gebruikten om in graven te komen.

494
00:43:54,640 --> 00:44:00,120
Hoe rijke graven honderden jaren lang
werden geplunderd en hergebruikt.

495
00:44:00,280 --> 00:44:03,680
En hoe sommige graven, aan het einde
van de Egyptische tijd...

496
00:44:03,840 --> 00:44:08,760
uiteindelijk hun doden duizenden jaren
lang konden beschermen.

497
00:44:08,880 --> 00:44:09,880
Vertaling: Debby Nieberg