1 00:00:10,080 --> 00:00:12,800 Ik kan niet verder, maar ik zie wel... 2 00:00:12,960 --> 00:00:14,600 dat daar een ingang is. 3 00:00:15,600 --> 00:00:20,280 Even buiten Alexandrië, diep onder een tempel... 4 00:00:20,440 --> 00:00:24,440 zoeken archeologen naar de graftombe van Cleopatra. 5 00:00:24,600 --> 00:00:26,440 De laatste koningin van Egypte. 6 00:00:28,560 --> 00:00:32,320 Ik heb zo'n voorgevoel. Ik denk... 7 00:00:34,080 --> 00:00:38,040 dat ik zo dit mysterie ga oplossen. 8 00:00:38,200 --> 00:00:39,920 Door deze opening... 9 00:00:45,720 --> 00:00:47,360 Ik krijg geen lucht. 10 00:00:53,280 --> 00:00:55,080 Het oude Egypte. 11 00:00:55,240 --> 00:00:59,240 De unieke monumenten vertellen het verhaal van een beschaving... 12 00:00:59,400 --> 00:01:02,000 die 3000 jaar voortduurde. 13 00:01:03,200 --> 00:01:07,880 Het laatste hoofdstuk draait om een mooie, bekoorlijke vrouw: 14 00:01:09,720 --> 00:01:11,680 Cleopatra. 15 00:01:12,720 --> 00:01:16,440 Deze legendarisch koningin was de laatste farao van Egypte. 16 00:01:16,600 --> 00:01:19,240 Ondanks dat ze een gezonde erfgenaam had. 17 00:01:19,400 --> 00:01:24,080 In heel Egypte onderzoeken archeologen nu het mysterie... 18 00:01:24,240 --> 00:01:26,560 rond het eind van haar heerschappij. 19 00:01:27,680 --> 00:01:30,640 Was ze een geslaagde farao? 20 00:01:30,800 --> 00:01:34,480 Wat voor onrust droeg bij aan haar neergang? 21 00:01:34,640 --> 00:01:37,600 En waar is haar verdwenen graftombe? 22 00:01:41,960 --> 00:01:46,960 Aan de rand van Alexandrië, bij de tempel van Taposiris Magna... 23 00:01:47,120 --> 00:01:50,200 is Dominicaanse archeoloog Kathleen Martinez... 24 00:01:50,360 --> 00:01:53,800 op zoek naar de grafkamer van Cleopatra. 25 00:01:53,960 --> 00:01:59,040 De plek is een van de grootste mysteries van het oude Egypte. 26 00:01:59,200 --> 00:02:02,600 Als we de graftombe van koningin Cleopatra gevonden hebben... 27 00:02:02,760 --> 00:02:07,440 dan zal ze haar verhaal vertellen. Dat wordt fantastisch. 28 00:02:08,480 --> 00:02:14,040 Toen ze 15 was, hoorde Kathleen voor het eerst over Cleopatra. 29 00:02:14,200 --> 00:02:17,120 Twintig jaar lang was ze een succesvol advocaat. 30 00:02:17,280 --> 00:02:21,480 Ze nam ontslag en wijdde zich aan het vinden van de verdwenen koningin. 31 00:02:22,320 --> 00:02:23,560 Ze is m'n heldin. 32 00:02:23,720 --> 00:02:27,840 Een vrouw die veel bereikt had, haar tijd ver vooruit. 33 00:02:28,000 --> 00:02:30,080 Ze was politicus. 34 00:02:30,240 --> 00:02:34,800 Ze sprak alle talen uit haar tijd, negen stuks. 35 00:02:34,960 --> 00:02:37,320 Ze was een koningin, een godin. 36 00:02:37,480 --> 00:02:39,600 Ik denk dat ze geniaal was. 37 00:02:39,760 --> 00:02:44,960 Velen denken dat haar tombe zich in haar hoofdstad bevindt: Alexandrië. 38 00:02:45,120 --> 00:02:50,120 Kathleens onderzoek heeft haar naar de tempel in Taposiris Magna geleid. 39 00:02:50,280 --> 00:02:55,360 Ze denkt dat Cleopatra haar graftombe in deze tempel verborgen heeft. 40 00:02:59,600 --> 00:03:02,760 Cleopatra was de godin Isis in menselijke gedaante. 41 00:03:02,920 --> 00:03:05,960 Deze tempel was aan Isis gewijd. 42 00:03:06,120 --> 00:03:10,080 Daarom denk ik dat ze hier begraven ligt. 43 00:03:10,240 --> 00:03:13,200 Al voor het twaalfde seizoen graaft ze hier op. 44 00:03:13,360 --> 00:03:17,920 Ze heeft al munten gevonden met de beeltenis van de koningin erop. 45 00:03:18,080 --> 00:03:21,320 Dat bewijst dat de tempel uit haar tijd stamt. 46 00:03:21,480 --> 00:03:24,240 Elk jaar dat ik in Egypte kom... 47 00:03:24,400 --> 00:03:28,080 vind ik weer een stukje van de puzzel. 48 00:03:28,240 --> 00:03:31,640 Ik weet dat ik steeds dichterbij kom. 49 00:03:34,760 --> 00:03:38,360 Vorig jaar gebruikte ze een netwerk van geofoons... 50 00:03:38,520 --> 00:03:40,600 om iets verbijsterends te ontdekken. 51 00:03:42,080 --> 00:03:45,600 Geofoons registreren kleine trillingen in de aardkorst... 52 00:03:45,760 --> 00:03:48,720 om onderaardse holtes te vinden. 53 00:03:48,880 --> 00:03:54,960 In Taposiris Magna vonden ze onder de tempel een grote lege ruimte. 54 00:03:55,120 --> 00:03:58,000 Kathleen wil graag achterhalen of die holte... 55 00:03:58,160 --> 00:04:00,680 de graftombe van Cleopatra kan zijn. 56 00:04:02,200 --> 00:04:06,240 Vorig seizoen probeerden ze er via een oude tunnel in te komen. 57 00:04:06,400 --> 00:04:09,360 Maar door de zware regenval konden ze er niet in. 58 00:04:09,520 --> 00:04:15,000 Door een uitzonderlijk droge zomer ligt de tunnel nu droog. 59 00:04:15,160 --> 00:04:19,800 Zal Kathleen zo de mysterieuze ruimte en Cleopatra bereiken? 60 00:04:24,320 --> 00:04:29,800 Ik weet zeker dat zich daar beneden iets heel belangrijks bevindt. 61 00:04:30,880 --> 00:04:33,840 Maar ook nu de tunnel droog ligt... 62 00:04:34,000 --> 00:04:36,760 is het verkennen ervan heel lastig. 63 00:04:36,920 --> 00:04:41,200 De enige ingang is via een linke schacht in de rotsen. 64 00:04:42,200 --> 00:04:47,840 Om erin te komen, moeten ze een reeks ladders aanbrengen. 65 00:04:48,000 --> 00:04:52,920 Er gaat veel tijd in zitten, maar het moet echt goed gebeuren. 66 00:04:53,080 --> 00:04:57,840 Het gaat 7,5 meter naar beneden, dus elke fout kan fataal uitpakken. 67 00:04:58,840 --> 00:05:01,000 Het moet, maar dan wel veilig. 68 00:05:01,160 --> 00:05:04,000 Als de ladder valt, gaan we eraan. 69 00:05:12,040 --> 00:05:13,920 In Alexandrië... 70 00:05:14,080 --> 00:05:20,440 is Amerikaanse egyptoloog Meredith Brand ook op zoek naar Cleopatra. 71 00:05:21,960 --> 00:05:28,440 De catacomben van Kom el Shoqafa liggen bijna 20 meter onder de stad. 72 00:05:28,600 --> 00:05:31,440 Niemand weet wie hier begraven ligt. 73 00:05:31,600 --> 00:05:36,520 Het is een van de weinige overgebleven grote tombes van het oude Alexandrië. 74 00:05:37,880 --> 00:05:39,280 Verrukkelijk. 75 00:05:41,000 --> 00:05:43,360 Niemand weet hoe Cleopatra's tombe eruitzag. 76 00:05:43,520 --> 00:05:46,600 We hebben geen tombes van haar dynastie gevonden. 77 00:05:46,760 --> 00:05:50,760 Aan de hand van deze graftombe gissen we ernaar. 78 00:05:50,920 --> 00:05:55,240 Meredith was pas 17 toen ze voor het eerst in Egypte kwam. 79 00:05:55,400 --> 00:06:00,640 Ze is sindsdien vaker in oude tombes dan thuis in de VS te vinden. 80 00:06:01,640 --> 00:06:05,960 Vanwege dit soort plekken ben ik egyptoloog geworden. 81 00:06:07,200 --> 00:06:11,800 Ze bestudeert de beelden en de gravures op de muur. 82 00:06:14,960 --> 00:06:17,400 Een fantastische voorstelling. 83 00:06:17,560 --> 00:06:21,120 De god Anubis, met de kop van een jakhals... 84 00:06:21,280 --> 00:06:23,480 mummificeert de overledene. 85 00:06:23,640 --> 00:06:26,480 Plus alle andere goden die je verwacht te zien. 86 00:06:28,480 --> 00:06:32,920 Het stelt een kenmerkende begrafenis in het oude Egypte voor. 87 00:06:33,080 --> 00:06:37,280 Maar er zijn ook reliëfs uit een andere cultuur. 88 00:06:38,800 --> 00:06:43,440 Hier op de sarcofaag zie je een volledig Grieks tafereel. 89 00:06:43,600 --> 00:06:49,800 Deze krans en al die hoofden zijn 100 procent Grieks. 90 00:06:51,360 --> 00:06:55,000 Het is een vreemde mengelmoes van Griekse en Egyptische stijlen. 91 00:06:56,400 --> 00:06:59,320 Het verwijst naar de ware identiteit van Cleopatra... 92 00:06:59,480 --> 00:07:02,160 en het Egypte waar ze over heerste. 93 00:07:07,120 --> 00:07:13,200 - In 332 v. - Chr. veroverde Alexander de Grote Egypte. 94 00:07:13,360 --> 00:07:16,680 Hij stichtte de stad Alexandrië. 95 00:07:17,760 --> 00:07:21,360 Hij plaveide de weg voor een Griekse dynastie van farao's: 96 00:07:21,520 --> 00:07:25,280 De Ptolemaeën, die vanuit de nieuwe stad regeerden. 97 00:07:26,480 --> 00:07:30,920 Driehonderd jaar later. Cleopatra was pas 21. 98 00:07:31,080 --> 00:07:35,720 Ze versloeg haar jongere broer in een veldslag en werd koningin van Egypte. 99 00:07:36,720 --> 00:07:41,280 Ondanks haar Griekse afkomst omarmde ze Egyptische tradities. 100 00:07:41,440 --> 00:07:44,440 Ze droeg de kleding en de kroon van de oude farao's. 101 00:07:44,600 --> 00:07:48,560 Ze werd de eerste van haar bloedlijn die Egyptisch leerde. 102 00:07:51,120 --> 00:07:56,440 De tombe getuigt van de twee oude culturen die Cleopatra belichaamt. 103 00:07:57,560 --> 00:08:02,520 Deze unieke beeltenissen geven de cultuur van Alexandrië goed weer... 104 00:08:02,680 --> 00:08:07,280 ten tijde van Cleopatra: een mix van Griekenland en Egypte. 105 00:08:07,440 --> 00:08:12,320 Cleopatra heerste 20 jaar vanuit deze multiculturele hoofdstad. 106 00:08:12,480 --> 00:08:17,440 Volgens oude bronnen zou ze in - 30 v. - Chr. zelfmoord gepleegd hebben. 107 00:08:17,600 --> 00:08:22,480 De laatste farao ooit. De aanwijzingen over de raadsels rond Cleopatra... 108 00:08:22,640 --> 00:08:27,480 de reden voor haar ondergang en de plek van haar graftombe... 109 00:08:27,640 --> 00:08:31,600 zijn te vinden in de ruïnes van deze Grieks-Egyptische wereld. 110 00:08:38,680 --> 00:08:40,440 In Philadelphia... 111 00:08:40,600 --> 00:08:43,720 een oude stad die teruggaat tot de tijd van Cleopatra... 112 00:08:44,720 --> 00:08:49,600 hebben archeoloog Basem Gehad en z'n team hun kamp opgeslagen. 113 00:08:50,600 --> 00:08:53,840 Hier bevond zich ooit het oude Philadelphia. 114 00:08:54,000 --> 00:08:58,200 Het is vandaag heet en er staat veel wind. Hier ligt veel zand. 115 00:08:58,360 --> 00:09:01,200 Geen fijne situatie om je in te bevinden. 116 00:09:01,360 --> 00:09:05,320 Elk jaar leven hij en z'n team weken achter elkaar... 117 00:09:05,480 --> 00:09:09,000 in tenten in deze dorre woestijn. 118 00:09:09,160 --> 00:09:14,360 Ondanks dat het behelpen is, is het voor Basem een droom die uitkomt. 119 00:09:14,520 --> 00:09:19,600 Al als kind droomde ik ervan archeoloog en egyptoloog te worden. 120 00:09:19,760 --> 00:09:23,280 Daarom heb ik er ook genoeg energie voor... 121 00:09:23,440 --> 00:09:28,160 om het vele dagen en zelfs weken in de woestijn uit te houden. 122 00:09:28,320 --> 00:09:31,880 Constant doorgaan met werken en opgraven. 123 00:09:34,320 --> 00:09:37,440 Toen hij hier vorig seizoen aan het opgraven was... 124 00:09:37,600 --> 00:09:41,440 vonden ze een heel complex van gewelfde graftombes. 125 00:09:43,320 --> 00:09:47,880 In een van de tombes, iets verder weg van de hoofdgang... 126 00:09:48,040 --> 00:09:50,760 vonden ze flinters beschilderd hout. 127 00:09:50,920 --> 00:09:54,400 Eenmaal in elkaar gezet ontstond er een prachtig schilderij. 128 00:09:56,920 --> 00:10:00,920 Ook vonden ze delen van een schedel van een mens. 129 00:10:02,960 --> 00:10:05,880 En linnen met een ruitjespatroon erop. 130 00:10:06,040 --> 00:10:10,240 Opmerkelijke sporen van een necropolis onder het zand... 131 00:10:10,400 --> 00:10:14,880 en van de mensen die hier 2000 jaar eerder leefden. 132 00:10:17,960 --> 00:10:21,720 Basem hoopt dit jaar een nog grotere catacombe te vinden. 133 00:10:21,880 --> 00:10:25,840 Dan kan hij uitzoeken hoe de Grieken en oude Egyptenaren samenleefden... 134 00:10:26,000 --> 00:10:28,200 in het Egypte van Cleopatra. 135 00:10:28,360 --> 00:10:33,000 In dit gebied heb je veel catacomben, tombes en graven. 136 00:10:33,160 --> 00:10:37,520 Ze kunnen ons gegevens bezorgen over de Grieken en de Egyptenaren... 137 00:10:37,680 --> 00:10:39,480 die hier samenleefden. 138 00:10:40,920 --> 00:10:43,400 Maar er is een groot probleem: 139 00:10:43,560 --> 00:10:47,240 De plek beslaat ruim 800 voetbalvelden. 140 00:10:47,400 --> 00:10:50,760 Ze hebben geen gegevens over waar de catacomben liggen. 141 00:10:50,920 --> 00:10:54,560 Heel lastig dus waar je moet beginnen met graven. 142 00:10:54,720 --> 00:11:01,400 Het is net of je een naald in deze grote woestijn zoekt. 143 00:11:02,840 --> 00:11:04,760 Basem vindt zandbulten... 144 00:11:04,920 --> 00:11:09,640 die hij herkent van satellietbeelden van de omgeving. 145 00:11:10,640 --> 00:11:15,520 Het zou op een grote tombe onder de woestijnbodem kunnen duiden. 146 00:11:16,920 --> 00:11:20,320 Ze markeren een stuk en beginnen te graven. 147 00:11:21,960 --> 00:11:25,400 Onder de verzengende zon verplaatsen ze tonnen aan zand. 148 00:11:25,560 --> 00:11:29,760 Rond 12 uur blijkt dat Basems voorgevoel klopt. 149 00:11:29,920 --> 00:11:32,840 We hebben net deze trap gevonden. 150 00:11:33,000 --> 00:11:36,880 Hij is in dit gesteente uitgehakt. 151 00:11:37,040 --> 00:11:41,000 Hij leidt naar een ingang, vermoedelijk naar catacomben. 152 00:11:41,160 --> 00:11:44,360 Welke schatten bevinden zich onder aan de trap? 153 00:11:44,520 --> 00:11:48,320 Wat kunnen ze onthullen over de wereld van Cleopatra... 154 00:11:48,480 --> 00:11:51,040 en de neergang van het oude Egypte? 155 00:11:51,200 --> 00:11:57,360 Als we veel geluk hebben ligt er een catacombe die intact is... 156 00:11:57,520 --> 00:12:00,600 en vinden we wellicht mummies. 157 00:12:00,760 --> 00:12:05,440 De hele middag zijn ze de ingang vrij aan het maken van zand. 158 00:12:07,520 --> 00:12:13,280 Eindelijk is er genoeg ruimte en kan Basem binnen gaan kijken. 159 00:12:14,320 --> 00:12:19,920 Ik zie veel overblijfselen, van mummies en skeletten. 160 00:12:27,320 --> 00:12:31,320 Basem kruipt door de smalle opening in de rotsen. 161 00:12:31,480 --> 00:12:35,920 Dit is iets uitzonderlijks. Overal geofferde dieren. 162 00:12:36,080 --> 00:12:39,760 Binnenin bevindt zich een enorm catacombencomplex... 163 00:12:39,920 --> 00:12:43,960 met elf grafnissen. Voor eentje daarvan... 164 00:12:44,120 --> 00:12:48,680 ziet hij een complete amfoor op het zand liggen. 165 00:12:51,800 --> 00:12:54,960 Deze soort wijnkruiken werd gebruikt... 166 00:12:55,120 --> 00:12:59,640 in de overgangsperiode tussen de Ptolemaeën en de Romeinen. 167 00:12:59,800 --> 00:13:03,840 In die tijd regeerde Cleopatra. 168 00:13:04,000 --> 00:13:09,680 Het bewijst dat de catacombe Grieks is en uit Cleopatra's tijd stamt. 169 00:13:09,840 --> 00:13:13,680 Nu moeten ze het hele complex gaan opgraven. 170 00:13:13,840 --> 00:13:19,320 Op wat aardewerk op het zand na is bijna alles volledig begraven. 171 00:13:19,480 --> 00:13:25,640 We zijn er heel blij mee en willen graag zien wat er onder het zand ligt. 172 00:13:27,200 --> 00:13:30,840 Ze beginnen de eerste grafnis uit te ruimen. 173 00:13:31,000 --> 00:13:34,920 Onder deze omstandigheden werken is heel zwaar. 174 00:13:35,080 --> 00:13:39,000 De luchtvochtigheid is heel hoog. Het is een warme zomer. 175 00:13:39,160 --> 00:13:42,400 Dan heb je nog stof en resten organisch materiaal. 176 00:13:42,560 --> 00:13:44,160 Heel erg zwaar. 177 00:13:47,560 --> 00:13:52,320 Zorgvuldig verwijderen ze kubieke meters aan zand uit het graf. 178 00:13:52,480 --> 00:13:55,160 Dit is het spannendste deel. 179 00:13:55,320 --> 00:13:59,600 Al na een paar kubieke meter zand kan je geweldige dingen vinden. 180 00:14:01,080 --> 00:14:04,280 Het mooiste geschenk van dit seizoen... 181 00:14:04,440 --> 00:14:08,840 kan vlak bij de plek liggen waar je aan het graven bent. 182 00:14:15,680 --> 00:14:20,800 We hebben één schedel en de botten van twee linkerbenen. 183 00:14:20,960 --> 00:14:22,520 Twee personen dus. 184 00:14:22,680 --> 00:14:26,760 Basem en forensisch antropoloog Abdullah Abdo Abdullah... 185 00:14:26,920 --> 00:14:28,480 onderzoeken de schedel. 186 00:14:30,840 --> 00:14:33,680 Afgerond, niet scherp. 187 00:14:34,880 --> 00:14:37,440 Van een man. 188 00:14:37,600 --> 00:14:42,600 Aan de botten kan Abdullah afleiden dat het een volwassen man was. 189 00:14:42,760 --> 00:14:45,880 Ik wil z'n leeftijd bepalen. 190 00:14:46,040 --> 00:14:51,760 De vorm van de schedel laat zien dat de man ongeveer 50 was bij z'n dood. 191 00:14:51,920 --> 00:14:53,480 De naden... 192 00:14:53,640 --> 00:14:58,600 waar de verschillende delen van de schedel bij elkaar komen... 193 00:14:58,760 --> 00:15:01,760 beginnen te vervagen. 194 00:15:01,920 --> 00:15:06,520 Voor ons duidt dat op een heel oude man. 195 00:15:06,680 --> 00:15:10,000 Vast de patriarch van een breder familieverband... 196 00:15:10,160 --> 00:15:14,040 die het 2000 jaar geleden onder Cleopatra heel goed ging. 197 00:15:15,040 --> 00:15:19,040 Wat kan deze catacombe nog meer laten zien over de wereld van Cleopatra? 198 00:15:19,800 --> 00:15:24,800 Als ze bijna een meter lager zijn, zegt Basem dat ze moeten stoppen. 199 00:15:24,960 --> 00:15:28,400 Het is hier heel lastig manoeuvreren. 200 00:15:28,560 --> 00:15:33,800 Zoals je ziet, ligt het hier vol met zand, puin en ander materiaal. 201 00:15:33,960 --> 00:15:38,240 Het zorgt ervoor dat we niet verder kunnen met het werk. 202 00:15:38,400 --> 00:15:41,160 De enorme hoeveelheid zand in de grote kamer... 203 00:15:41,320 --> 00:15:46,400 maken het onmogelijk dat ze dieper in de grafnissen kunnen graven. 204 00:15:47,400 --> 00:15:49,840 Eerst moet het zand uit de gehele kamer... 205 00:15:50,000 --> 00:15:53,080 voor ze de nissen goed kunnen gaan verkennen. 206 00:15:53,240 --> 00:15:56,560 Maar al over een paar dagen loopt hun vergunning af. 207 00:15:56,720 --> 00:15:59,080 Ze moeten snel te werk gaan. 208 00:16:05,000 --> 00:16:08,600 In Taposiris Magna is Kathleens team ladders aan het maken... 209 00:16:08,760 --> 00:16:12,280 die naar de geheimzinnige holte onder de tempel moeten leiden. 210 00:16:12,440 --> 00:16:17,160 Aan de andere kant van de opgraving gaat ze bij haar team kijken. 211 00:16:17,320 --> 00:16:21,080 Onvermoeibaar zoekt ze naar sporen van de tombe van Cleopatra... 212 00:16:21,240 --> 00:16:23,640 in het gehele tempelcomplex. 213 00:16:24,640 --> 00:16:26,280 Ze kan overal zijn. 214 00:16:26,440 --> 00:16:31,160 Ik ga elke centimeter van deze vindplaats afzoeken. 215 00:16:31,320 --> 00:16:33,640 Ik weet zeker dat ik haar vind. 216 00:16:35,160 --> 00:16:39,320 Ten oosten van de tempel, naast een oude vuurtoren... 217 00:16:39,480 --> 00:16:45,360 heeft ze al een enorme necropolis uit de tijd van Cleopatra gevonden. 218 00:16:45,520 --> 00:16:51,680 Vorig jaar vond haar team iets uitzonderlijks in een catacombe hier. 219 00:16:53,320 --> 00:16:58,080 Bij het graven vonden ze de overblijfselen van een man. 220 00:16:58,240 --> 00:17:01,200 In z'n mond troffen ze een gouden tong aan. 221 00:17:01,360 --> 00:17:04,800 Gegoten van 22-karaats goud. 222 00:17:04,960 --> 00:17:09,320 Misschien dat hij door die tong met de goden moest kunnen praten. 223 00:17:09,480 --> 00:17:14,360 Het was een van de vier mummies die ze in de necropolis vonden. 224 00:17:14,520 --> 00:17:18,160 Het geeft aan dat hier elite begraven ligt. 225 00:17:20,480 --> 00:17:24,920 We willen begrijpen wie hier begraven zijn. 226 00:17:25,080 --> 00:17:31,120 Wat kunnen we ervan leren dat helpt bij m'n zoektocht? 227 00:17:31,880 --> 00:17:36,920 Ze heeft een nieuwe spoor gevonden: een tombe die nog intact is. 228 00:17:37,080 --> 00:17:43,120 Het wachten erop is zo onbeschrijflijk opwindend. 229 00:17:43,280 --> 00:17:47,680 Het is zo lang verborgen gebleven, en nu staan we hier. 230 00:17:47,840 --> 00:17:54,080 Eerst moeten de blokken kalksteen weg die de ingang blokkeren. 231 00:17:54,240 --> 00:17:59,400 Leg het in dezelfde positie terug, maar dan hier. 232 00:18:01,480 --> 00:18:04,760 Dan ziet een van de arbeiders iets in het zand liggen. 233 00:18:05,720 --> 00:18:08,080 Wat is dat? 234 00:18:08,240 --> 00:18:10,520 Metaal, brons. 235 00:18:10,680 --> 00:18:13,960 Kathleen en collega-archeoloog Juan Padilla... 236 00:18:14,120 --> 00:18:16,200 bekijken de vondst nader. 237 00:18:16,360 --> 00:18:20,080 Zo te zien zitten er inkepingen in. 238 00:18:20,240 --> 00:18:22,520 En ook wat versieringen. 239 00:18:22,680 --> 00:18:26,320 Het hoorde bij een kledingstuk. Het is een doekspeld. 240 00:18:26,480 --> 00:18:32,080 Daarmee maakte men in het verleden gewaden vast. 241 00:18:33,640 --> 00:18:37,080 Aan het eind van Cleopatra's tijd werd het veel gebruikt. 242 00:18:37,240 --> 00:18:41,840 Deze tombe zou dus uit haar laatste hoofdstuk kunnen stammen. 243 00:18:42,000 --> 00:18:46,720 Onthult deze tombe nieuwe informatie over Cleopatra's laatste dagen... 244 00:18:46,880 --> 00:18:49,920 en haar verborgen grafkamer? 245 00:18:50,080 --> 00:18:54,640 Een heel goed voorteken. En dit lag bovenop. 246 00:18:54,800 --> 00:18:58,600 We gaan straks zien wat zich binnen in de tombe bevindt. 247 00:18:58,760 --> 00:19:01,760 Ruim een uur lang, in de bloedhitte... 248 00:19:01,920 --> 00:19:05,120 verwijderen ze tonnen aan zand uit de tombe. 249 00:19:13,640 --> 00:19:18,640 Onder de eerste kalkstenen blokken vinden ze een deel van een skelet. 250 00:19:18,800 --> 00:19:22,520 Maar het is heel anders dan wat ze eerder gezien hebben. 251 00:19:31,080 --> 00:19:36,080 Kathleen en Juan onderzoeken het skelet terwijl 't tevoorschijn komt. 252 00:19:36,240 --> 00:19:41,800 We denken dat het een man is. Want de botten zijn nogal dik. 253 00:19:41,960 --> 00:19:46,000 Het lijkt een zware of sterke man geweest te zijn. 254 00:19:46,160 --> 00:19:50,360 De botten van z'n onderbenen steken onder de blokken steen uit. 255 00:19:50,520 --> 00:19:54,080 Nauwelijks zichtbaar, bedekt door duizenden jaren aan aarde. 256 00:19:54,240 --> 00:19:58,360 Maar Kathleen en Juan zien dat dit geen doodgewoon skelet is. 257 00:19:58,520 --> 00:20:04,760 We zien goed dat de overblijfselen prima bewaard zijn gebleven. 258 00:20:04,920 --> 00:20:07,360 Je ziet het scheenbeen en de enkel perfect. 259 00:20:07,520 --> 00:20:12,560 Maar de voeten zijn hier nergens te ontdekken. 260 00:20:12,720 --> 00:20:14,520 Er ligt verder niks. 261 00:20:14,680 --> 00:20:16,960 Het skelet is goed bewaard gebleven. 262 00:20:17,120 --> 00:20:20,800 Maar z'n voeten zijn bij de enkels afgehakt. 263 00:20:20,960 --> 00:20:23,840 Mijn god, z'n voeten zijn er afgehakt. 264 00:20:25,360 --> 00:20:28,240 Waarom heeft iemand z'n lichaam verminkt? 265 00:20:28,400 --> 00:20:31,360 Je denkt dan meteen aan een straf. 266 00:20:33,040 --> 00:20:38,160 Het zou kunnen dat ze er afgehakt werden toen hij nog leefde. 267 00:20:38,320 --> 00:20:42,000 Voor wat kreeg hij zo'n wrede straf? 268 00:20:42,160 --> 00:20:44,000 Dat moeten we achterhalen. 269 00:20:44,160 --> 00:20:49,160 Ik wil dolgraag de stenen weghalen en zien wie hij was. 270 00:20:49,320 --> 00:20:51,080 Dit is abnormaal. 271 00:20:54,080 --> 00:20:57,480 Ze halen de laatste stenen en het zand weg. 272 00:20:57,640 --> 00:21:00,400 Het bovenste deel van het skelet ligt dan bloot. 273 00:21:00,560 --> 00:21:03,720 We kunnen iets zien. 274 00:21:03,880 --> 00:21:09,720 - Ik denk een deel van de schedel. - Wat ben ik daar blij mee. 275 00:21:10,920 --> 00:21:16,040 Kathleen onderzoekt het skelet terwijl het tevoorschijn komt. 276 00:21:16,200 --> 00:21:20,640 Onder de kin zul je tekenen van mummificatie gaan zien. 277 00:21:20,800 --> 00:21:27,480 Zo ook in de oogkassen en op het voorhoofd. 278 00:21:27,640 --> 00:21:29,320 Z'n voeten zijn eraf. 279 00:21:29,480 --> 00:21:34,320 Maar het vreemde is wel dat hij toch gemummificeerd is. 280 00:21:34,480 --> 00:21:37,840 Mummificatie getuigde van respect voor de dode. 281 00:21:38,000 --> 00:21:42,040 Het lichaam moest intact blijven voor het hiernamaals. 282 00:21:42,200 --> 00:21:45,480 De ultieme beloning voor een deugdzaam leven. 283 00:21:45,640 --> 00:21:49,600 Toch denkt ze dat deze man als straf verminkt werd. 284 00:21:49,760 --> 00:21:52,680 Misschien hoorde hij bij een machtige familie... 285 00:21:52,840 --> 00:21:58,120 of had hij een belangrijke positie. Maar uiteindelijk werd hij bestraft. 286 00:21:58,280 --> 00:22:03,120 Dit raadsel kan erop duiden dat het een problematische tijd was... 287 00:22:03,280 --> 00:22:05,680 die mogelijk leidde tot haar neergang. 288 00:22:05,840 --> 00:22:10,640 Reden te meer om door te blijven zoeken naar de tombe van Cleopatra. 289 00:22:10,800 --> 00:22:14,840 Elke keer als we meer opgegraven op deze vindplaats... 290 00:22:15,000 --> 00:22:17,640 vinden we meer archeologische bewijzen... 291 00:22:17,800 --> 00:22:21,400 die aangeven dat we in de buurt beginnen te komen. 292 00:22:29,240 --> 00:22:32,640 In de necropolis van het oude Philadelphia... 293 00:22:32,800 --> 00:22:36,880 hebben Basem en z'n team meerdere tonnen zand verwijderd... 294 00:22:37,040 --> 00:22:39,600 uit een catacombe uit de tijd van Cleopatra. 295 00:22:41,320 --> 00:22:44,760 Wat we tot nu toe in deze catacombe gedaan hebben... 296 00:22:44,920 --> 00:22:50,720 is de grote kamer vrijmaken, plus een van de grafnissen. 297 00:22:50,880 --> 00:22:56,680 Vondsten in de nissen wijzen mogelijk op nog meer onrust in haar tijd. 298 00:22:56,840 --> 00:23:00,560 Doordat in deze tombe mensen met hoge status lagen... 299 00:23:00,720 --> 00:23:03,760 zijn hier al grafrovers geweest. 300 00:23:03,920 --> 00:23:06,880 De meeste grafnissen zijn verstoord. 301 00:23:07,040 --> 00:23:10,320 In oude tijden zijn hier grafrovers bezig geweest. 302 00:23:10,480 --> 00:23:12,800 Goud en kostbare artefacten zijn meegenomen. 303 00:23:12,960 --> 00:23:16,240 Ze waren alleen maar uit op prachtige voorwerpen. 304 00:23:16,400 --> 00:23:20,840 Daarom hebben ze enkele dingen laten liggen. 305 00:23:21,000 --> 00:23:25,360 Voor hen was het niet interessant, maar voor ons zeker wel. 306 00:23:25,520 --> 00:23:29,800 Basem onderzoekt de dingen die de rovers achtergelaten hebben. 307 00:23:29,960 --> 00:23:33,760 We zien offergaven van de familie van de doden. 308 00:23:33,920 --> 00:23:40,240 Deze flacon is van glas. Wellicht heeft er parfum in gezeten. 309 00:23:40,400 --> 00:23:45,080 Zo te zien werden er offergaven voor de nissen gelegd. 310 00:23:45,240 --> 00:23:50,840 Dat strookt prima met het geloof van de oude Egyptenaren. 311 00:23:51,000 --> 00:23:56,040 Men dacht dat de doden die dingen nodig hadden voor het hiernamaals. 312 00:23:57,200 --> 00:23:58,680 Dat ze in deze tombe liggen, 313 00:23:58,840 --> 00:24:00,920 duidt er vast op dat de Grieken hier... 314 00:24:01,080 --> 00:24:03,280 Egyptische gewoontes overnamen. 315 00:24:03,440 --> 00:24:07,040 Net als Cleopatra in haar hoofdstad Alexandrië. 316 00:24:07,200 --> 00:24:10,640 We blijven zoeken in deze catacomben. 317 00:24:10,800 --> 00:24:15,920 We gaan ook in de hele necropolis verder zoeken. 318 00:24:16,080 --> 00:24:19,400 Het opgravingseizoen duurt nog maar een paar dagen. 319 00:24:19,560 --> 00:24:25,920 Basem gaat zich op de omgeving van het graftombecomplex richten. 320 00:24:26,080 --> 00:24:29,040 Al snel betaalt z'n beslissing zich uit. 321 00:24:29,200 --> 00:24:31,480 Moet ik komen? 322 00:24:31,640 --> 00:24:33,480 Laten we naar die groep gaan. 323 00:24:34,480 --> 00:24:37,280 Wat is er? 324 00:24:44,200 --> 00:24:46,080 Nauwelijks zichtbaar in het zand: 325 00:24:46,240 --> 00:24:50,440 Een smalle strook hout met vage sporen van verf. 326 00:25:00,800 --> 00:25:04,400 Een adembenemend moment voor mij. 327 00:25:06,360 --> 00:25:12,160 In het zand van de necropolis ontdekt Basem iets ongelooflijks. 328 00:25:12,320 --> 00:25:15,720 We zien hier een deel van een mummieportret. 329 00:25:15,880 --> 00:25:20,400 Het is geschilderd met hete bijenwas vermengd met pigment. 330 00:25:22,560 --> 00:25:28,200 Griekse kunstenaars in Alexandrië reisden zuidwaarts over de Nijl. 331 00:25:32,040 --> 00:25:35,120 Mensen lieten door hen hun portret schilderen. 332 00:25:35,280 --> 00:25:38,360 Ze schilderden met hete bijenwas op hout. 333 00:25:41,680 --> 00:25:46,600 Zulke levensechte portretten kende men niet in de Egyptische kunst. 334 00:25:46,760 --> 00:25:50,960 Men hing de kleurrijke portretten in huis op. 335 00:25:51,120 --> 00:25:52,360 Als ze stierven... 336 00:25:52,520 --> 00:25:55,960 werd het portret nog voor de mummificatie op hun gezicht gelegd. 337 00:25:56,120 --> 00:26:00,840 Om de ziel in het hiernamaals te herinneren aan z'n uiterlijk. 338 00:26:02,480 --> 00:26:04,640 Echt een meesterwerk. 339 00:26:04,800 --> 00:26:06,720 Ondanks de lagen zand... 340 00:26:06,880 --> 00:26:10,520 kan Basem het gezicht van de vrouw toch goed zien. 341 00:26:10,680 --> 00:26:16,800 We zien alle details, het haar, de ogen, de neus, de lippen. 342 00:26:16,960 --> 00:26:20,440 En zelfs de groene halsketting van smaragd. 343 00:26:20,600 --> 00:26:25,240 Plus de Griekse tunica, die paars geverfd is. 344 00:26:25,400 --> 00:26:30,000 Een mooi portret van de Griekse vrouw die in Philadelphia leefde en stierf. 345 00:26:30,160 --> 00:26:35,200 Rond Cleopatra's tijd, ongeveer 2000 jaar geleden. 346 00:26:37,200 --> 00:26:40,280 Basem denkt dat ze het portret gebroken hebben... 347 00:26:40,440 --> 00:26:43,120 toen ze het probeerden te stelen uit het graf. 348 00:26:44,120 --> 00:26:49,520 Als het in stukken gebroken is, dan hebben ze er niets meer aan. 349 00:26:49,680 --> 00:26:53,920 Ze konden het niet meer verkopen, daarom lieten ze het achter. 350 00:26:54,080 --> 00:26:55,880 Voor ons is het een schat. 351 00:26:56,040 --> 00:26:58,960 Ik kan me geen voorwerp voorstellen... 352 00:26:59,120 --> 00:27:03,560 dat mooier is dan dit gezicht. 353 00:27:05,240 --> 00:27:09,280 Een geweldige vondst. Hier had hij op gehoopt. 354 00:27:11,440 --> 00:27:15,160 We kunnen wel zeggen dat we ons doel bereikt hebben. 355 00:27:15,320 --> 00:27:19,560 Alleen al dit voorwerp maakt ons werk de moeite waard. 356 00:27:19,720 --> 00:27:23,200 Omdat het uniek is. 357 00:27:23,920 --> 00:27:26,240 Het kan zijn dat ook Cleopatra... 358 00:27:26,400 --> 00:27:29,360 met een levensecht portret van haarzelf begraven is. 359 00:27:31,240 --> 00:27:34,280 We weten heel goed dat de oude Egyptenaren... 360 00:27:34,440 --> 00:27:38,160 het portret van de overledene graag behielden. 361 00:27:38,320 --> 00:27:42,360 Die traditie lijkt voortgezet tijdens de ptolemeïsche periode. 362 00:27:42,520 --> 00:27:46,120 Ze hielden de traditie aan, maar dan wel op hun eigen manier. 363 00:27:46,280 --> 00:27:49,080 Ze voegden die schilderijen toe. 364 00:27:49,240 --> 00:27:54,320 Ze legden die fantastische portretten op het gezicht... 365 00:27:54,480 --> 00:27:58,520 en dan omwikkelden ze de mummie op de Egyptische manier. 366 00:27:58,680 --> 00:28:02,880 Basem vondst suggereert dat zelfs buiten Alexandrië... 367 00:28:03,040 --> 00:28:06,960 de Grieken ten tijde van Cleopatra haar voorbeeld volgden. 368 00:28:07,120 --> 00:28:09,480 Ze omarmden de Egyptische gewoontes. 369 00:28:09,640 --> 00:28:15,000 Haar respect voor oude tradities viel erg goed bij de Egyptenaren. 370 00:28:15,160 --> 00:28:19,480 Daardoor kon ze heersen over een florerend, multicultureel rijk. 371 00:28:19,640 --> 00:28:25,400 Beide nationaliteiten leefden harmonieus samen. 372 00:28:25,560 --> 00:28:32,000 In een heel gemengde gemeenschap, een culturele mix. 373 00:28:32,160 --> 00:28:35,680 De Grieken en Egyptenaren leefden harmonieus samen. 374 00:28:35,840 --> 00:28:39,640 Wat zorgde in Cleopatra's tijdperk dan voor problemen? 375 00:28:39,800 --> 00:28:42,600 Wat leidde tot haar ondergang? 376 00:28:50,200 --> 00:28:52,000 In Alexandrië... 377 00:28:52,160 --> 00:28:55,560 gaat Meredith naar de Bibliotheca Alexandrina... 378 00:28:55,720 --> 00:28:59,200 de moderne bibliotheek van de stad, om op onderzoek te gaan. 379 00:29:00,360 --> 00:29:03,040 Dit is de hedendaagse bibliotheek van Alexandrië. 380 00:29:03,200 --> 00:29:06,240 Ergens in de buurt van waar de oude stond. 381 00:29:06,400 --> 00:29:11,400 De oude bibliotheek stond in het Middellandse Zeegebied bekend... 382 00:29:11,560 --> 00:29:16,240 als het grootste kenniscentrum. Met de meeste boeken aller tijden. 383 00:29:17,480 --> 00:29:21,440 Maar het is geen oud boek wat haar aandacht trekt. 384 00:29:21,600 --> 00:29:25,160 Maar wel een ongewone granieten buste. 385 00:29:25,320 --> 00:29:30,960 Een opmerkelijk beeld. De haardracht is in de Griekse stijl. 386 00:29:31,120 --> 00:29:35,120 Net een pony die omlaaghangt. Nogal piekerig en krullend. 387 00:29:35,280 --> 00:29:37,880 Ik vind het een erg Grieks gelaat. 388 00:29:38,040 --> 00:29:42,800 Bovenop zien we een traditionele Egyptische hoofdtooi voor koningen. 389 00:29:42,960 --> 00:29:45,000 De nemes-hoofdtooi. 390 00:29:45,160 --> 00:29:48,160 De nemes is een gevouwen, gestreepte doek... 391 00:29:48,320 --> 00:29:50,920 die hoofd en schouders bedekt. 392 00:29:51,920 --> 00:29:57,120 Gedragen met een kroon geeft het aan dat de drager een farao is. 393 00:29:57,280 --> 00:29:59,800 Dit is de hoofdtooi van een Egyptische koning. 394 00:29:59,960 --> 00:30:02,920 Met het gezicht van een Griekse man. 395 00:30:03,080 --> 00:30:08,240 Dit is waarschijnlijk Caesarion, de zoon van Cleopatra. 396 00:30:08,400 --> 00:30:12,080 Het resultaat van haar band met Rome. 397 00:30:12,240 --> 00:30:16,120 Caesarion was de zoon van Cleopatra en Julius Caesar... 398 00:30:16,280 --> 00:30:21,040 de grote dictator van Rome. Ze kregen een verhouding... 399 00:30:21,200 --> 00:30:24,720 toen Cleopatra een burgeroorlog tegen haar broer uitvocht. 400 00:30:24,880 --> 00:30:29,400 Terwijl hun stervende vader wilde dat ze samen zouden regeren. 401 00:30:29,560 --> 00:30:32,840 Toen Caesar en z'n leger Alexandrië bereikten... 402 00:30:33,000 --> 00:30:36,440 greep ze haar kans op een machtige bondgenoot... 403 00:30:36,600 --> 00:30:39,200 en op de kroon van Egypte. 404 00:30:41,000 --> 00:30:43,760 Het leger van haar broer patrouilleerde in de stad. 405 00:30:43,920 --> 00:30:46,920 Ze smokkelde zichzelf Caesars vertrekken in... 406 00:30:47,080 --> 00:30:51,280 opgerold in een kleed, om hem persoonlijk te kunnen spreken. 407 00:30:52,680 --> 00:30:56,640 In vervoering van haar hielp Cesar Cleopatra haar troon te krijgen. 408 00:30:56,800 --> 00:31:00,600 Ze kregen een zoon samen: Caesarion. 409 00:31:00,760 --> 00:31:05,760 Jaren later vonden Romeinse senatoren dat Caesar te veel macht kreeg... 410 00:31:05,920 --> 00:31:07,240 en vermoordden hem. 411 00:31:07,400 --> 00:31:11,520 Z'n drie nauwe bondgenoten namen de macht in Rome over. 412 00:31:12,520 --> 00:31:15,680 Cleopatra ontmoette een van hen: Marcus Antonius. 413 00:31:15,840 --> 00:31:18,720 Op een gouden schip maakte ze haar entree. 414 00:31:19,720 --> 00:31:24,160 Ze vormden een nieuw bondgenootschap en werden verliefd op elkaar. 415 00:31:24,320 --> 00:31:28,320 Cleopatra is wel neergezet als een losbandige verleidster. 416 00:31:28,480 --> 00:31:31,680 Maar eigenlijk waren het strategische zetten. 417 00:31:32,920 --> 00:31:36,520 Ze was een pientere vrouw die wist hoe geopolitiek werkte. 418 00:31:36,680 --> 00:31:39,080 Ze begreep Egypte en de mediterrane wereld. 419 00:31:39,240 --> 00:31:42,400 Ze sloot bondgenootschappen met machthebbers... 420 00:31:42,560 --> 00:31:44,960 die haar macht konden consolideren. 421 00:31:47,160 --> 00:31:51,840 Egypte was stabiel. Cleopatra had de macht stevig in handen. 422 00:31:52,000 --> 00:31:55,600 Gesteund door een alliantie met Marcus Antonius en Rome. 423 00:31:55,760 --> 00:31:59,920 Maar slechts tien jaar later stortte alles in. 424 00:32:00,080 --> 00:32:02,840 Wat was er misgegaan? 425 00:32:06,320 --> 00:32:09,560 Meredith bekijkt een enorme marmeren buste. 426 00:32:09,720 --> 00:32:14,000 Naast het beeld van Caesarion, de zoon van Cleopatra. 427 00:32:15,920 --> 00:32:18,160 Een fantastisch beeld. 428 00:32:18,320 --> 00:32:22,200 Totaal niet Egyptisch. Alles eraan schreeuwt Rome. 429 00:32:22,360 --> 00:32:26,400 Van het witte marmer tot de haardracht. 430 00:32:26,560 --> 00:32:29,600 De delicate weergave, het gezicht, de neus, alles. 431 00:32:29,760 --> 00:32:31,720 Echt een Romeins beeld. 432 00:32:31,880 --> 00:32:33,760 Dit stelt Octavianus voor. 433 00:32:35,400 --> 00:32:39,560 Octavianus was de geadopteerde zoon van Julius Caesar. 434 00:32:39,720 --> 00:32:45,200 Na de dood van Caesar nam hij snel de macht over in Rome. 435 00:32:45,360 --> 00:32:50,320 Marcus Antonius en Cleopatra stonden hem in de weg. 436 00:32:50,480 --> 00:32:53,760 Die twee vormden samen een enorm machtsblok. 437 00:32:53,920 --> 00:32:57,920 Octavianus zag het als een gevaar voor z'n heerschappij. 438 00:32:58,080 --> 00:33:02,640 Octavianus had nog een appeltje te schillen met Marcus Antonius. 439 00:33:02,800 --> 00:33:05,920 Marcus Antonius was getrouwd met de zus van Octavianus... 440 00:33:06,080 --> 00:33:10,240 toen hij een bondgenootschap sloot en een relatie kreeg met Cleopatra. 441 00:33:10,400 --> 00:33:14,400 Voor Octavianus was het politiek en persoonlijk een steens des aanstoots. 442 00:33:14,560 --> 00:33:19,000 - In 32 v. - Chr. trok Octavianus, gesteund door de Senaat in Rome... 443 00:33:19,160 --> 00:33:22,120 ten strijde tegen Cleopatra. 444 00:33:22,280 --> 00:33:25,160 Door haar bondgenootschap met Marcus Antonius... 445 00:33:25,320 --> 00:33:28,960 waren Cleopatra en Egypte in de vuurlinie beland. 446 00:33:29,120 --> 00:33:33,160 Haar relatie met Marcus Antonius leek een briljante zet. 447 00:33:33,320 --> 00:33:35,560 Toch kreeg ze er ellende door. 448 00:33:41,600 --> 00:33:43,840 In Taposiris Magna... 449 00:33:44,000 --> 00:33:47,640 zou de verminkte maar prachtig gemummificeerde man... 450 00:33:47,800 --> 00:33:51,520 het slachtoffer kunnen zijn van Cleopatra's oorlog met Rome. 451 00:33:51,680 --> 00:33:53,720 Het was een chaotische tijd. 452 00:33:53,880 --> 00:33:59,120 In die tijd was het Cleopatra en Marcus Antonius tegen Octavianus. 453 00:33:59,280 --> 00:34:05,200 Misschien stond hij aan de verkeerde kant en werd hij zo bestraft. 454 00:34:05,360 --> 00:34:07,200 Een geweldige vondst. 455 00:34:07,360 --> 00:34:12,200 Cleopatra zou ook het slachtoffer van deze strijd worden. 456 00:34:12,360 --> 00:34:15,040 Kathleen is op zoek naar de verdwenen graftombe. 457 00:34:16,600 --> 00:34:22,280 Ze denkt dat die zich bevindt in een grote holte onder de tempel. 458 00:34:22,440 --> 00:34:25,160 Ze hebben een veilig ladderstelsel aangebracht... 459 00:34:25,320 --> 00:34:28,520 aan het begin van een donkere en smalle schacht. 460 00:34:28,680 --> 00:34:32,080 Nu kan Kathleen er eindelijk in. 461 00:34:32,240 --> 00:34:37,440 Het gaat 7,5 meter omlaag. Een val zou haar fataal kunnen worden. 462 00:34:37,600 --> 00:34:41,760 Ik begrijp niet waarom, maar ik ben niet bang. 463 00:34:41,920 --> 00:34:44,360 Ik ben er klaar voor om af te dalen. 464 00:34:53,480 --> 00:34:55,520 Jeetje. 465 00:35:01,400 --> 00:35:05,280 De tweede trap is heel instabiel. 466 00:35:07,280 --> 00:35:10,280 Hij beweegt. Mijn God. 467 00:35:16,160 --> 00:35:20,840 Na een gevaarlijke afdaling kan ze de tunnel gaan verkennen. 468 00:35:28,800 --> 00:35:30,880 Echt prachtig. 469 00:35:38,280 --> 00:35:43,920 We zien duidelijk enkele overblijfselen... 470 00:35:44,920 --> 00:35:47,920 van beschilderingen van een hele tijd geleden. 471 00:35:48,080 --> 00:35:52,880 We zien pleisterwerk. Het is nu bedekt. 472 00:35:56,240 --> 00:36:00,320 De aanleg van deze tunnel... 473 00:36:01,680 --> 00:36:05,240 is met beitels gedaan, met de hand. 474 00:36:08,280 --> 00:36:11,480 Heel erg lang. 475 00:36:11,640 --> 00:36:16,640 De tunnel is tientallen meters lang en loopt door massief gesteente. 476 00:36:16,800 --> 00:36:20,680 De aanleg moet jaren geduurd hebben. 477 00:36:20,840 --> 00:36:27,360 Waarom zouden ze deze tunnel aangelegd hebben? 478 00:36:27,520 --> 00:36:31,040 Waarom zo'n enorme inspanning? 479 00:36:32,760 --> 00:36:37,200 Dat er zoveel tijd besteed is aan het graven en versieren ervan... 480 00:36:37,360 --> 00:36:41,880 wijst dat erop dat hij naar de verdwenen tombe van Cleopatra leidt? 481 00:36:44,160 --> 00:36:47,520 Kathleen gaat dieper de tunnel in. 482 00:36:56,320 --> 00:36:58,240 Ik krijg geen lucht. 483 00:36:59,640 --> 00:37:03,760 De lucht is heel beroerd. 484 00:37:04,880 --> 00:37:06,960 Ik krijg hier geen lucht meer. 485 00:37:19,120 --> 00:37:22,000 In Alexandrië onderzoekt Meredith... 486 00:37:22,160 --> 00:37:26,080 wat tot de mysterieuze dood van Cleopatra leidde. 487 00:37:26,240 --> 00:37:30,880 In 't midden van Cleopatra's hoofdstad liggen de ruïnes van Kom el-Dekka. 488 00:37:31,040 --> 00:37:33,320 Wat een ongelooflijke vindplaats. 489 00:37:33,480 --> 00:37:36,560 Volledig bewaard gebleven. Magnifiek. 490 00:37:36,720 --> 00:37:39,440 Maar je ziet hier het oude Egypte niet terug. 491 00:37:39,600 --> 00:37:45,600 Je hebt hier een amfitheater, een badhuis, brede straten. 492 00:37:45,760 --> 00:37:49,160 Alles hieraan is Romeins. 493 00:37:49,320 --> 00:37:50,520 In Kom el-Dekka... 494 00:37:50,680 --> 00:37:55,160 zie je die mix van Egyptische en Griekse cultuur niet terug. 495 00:37:55,320 --> 00:37:59,320 Dit bewijst dat de Romeinen het totaal hadden overgenomen. 496 00:37:59,480 --> 00:38:01,920 Octavianus, de geadopteerde zoon van Caesar... 497 00:38:02,080 --> 00:38:06,320 werd bedreigd door de alliantie van Cleopatra met Marcus Antonius. 498 00:38:06,480 --> 00:38:09,840 Een jaar na het begin van de oorlog kwam hij echt in actie. 499 00:38:12,920 --> 00:38:15,160 Octavianus stelde een enorme vloot samen. 500 00:38:15,320 --> 00:38:19,840 Hij viel de gezamenlijke vloot van Cleopatra en Marcus Antonius aan. 501 00:38:23,760 --> 00:38:26,560 Voor de kust van Griekenland streden de vloten. 502 00:38:26,720 --> 00:38:29,000 Octavianus' vloot won de slag. 503 00:38:29,160 --> 00:38:32,800 Marcus Antonius en Cleopatra vluchtten. 504 00:38:35,600 --> 00:38:40,480 Marcus Antonius zou later gehoord hebben dat Cleopatra dood was. 505 00:38:40,640 --> 00:38:45,200 Hij dook op z'n zwaard, om zich in het hiernamaals bij haar te voegen. 506 00:38:46,680 --> 00:38:48,680 Maar Cleopatra leefde nog. 507 00:38:48,840 --> 00:38:53,120 Ze snelde naar hem toe. Hij stierf in haar armen. 508 00:38:55,800 --> 00:39:00,880 Na z'n dood kon Octavianus alleenheerser van Rome worden. 509 00:39:01,040 --> 00:39:03,760 Maar dat volstond niet voor hem. Hij was ambitieus. 510 00:39:03,920 --> 00:39:07,960 Hij wilde het rijk uitbreiden en had z'n oog op Egypte laten vallen. 511 00:39:09,400 --> 00:39:12,080 Alleen Cleopatra stond hem nog in de weg. 512 00:39:12,240 --> 00:39:15,440 Cleopatra was een pientere, capabele heerser. 513 00:39:15,600 --> 00:39:20,440 Ondanks alles wist ze Egypte lang veilig en welvarend te houden. 514 00:39:20,600 --> 00:39:22,160 Ze had op de verkeerde gewed. 515 00:39:22,320 --> 00:39:25,160 Haar lijk lag in puin, haar minnaar was dood. 516 00:39:25,320 --> 00:39:27,400 Rome had het op haar gemunt. 517 00:39:27,560 --> 00:39:30,240 Cleopatra kon geen kant meer op. 518 00:39:32,320 --> 00:39:35,480 Volgens de legende pleegde Cleopatra zelfmoord... 519 00:39:35,640 --> 00:39:38,480 door zich door een cobra te laten bijten. 520 00:39:40,720 --> 00:39:43,120 Octavianus was Egypte binnengevallen. 521 00:39:43,280 --> 00:39:47,080 Hij zocht haar zoon en erfgenaam: Caesarion. 522 00:39:47,240 --> 00:39:50,200 Maar die was naar de oostkust gevlucht. 523 00:39:53,160 --> 00:39:57,360 Van daaruit ging de jonge koning in Alexandrië om genade smeken. 524 00:40:01,800 --> 00:40:04,880 Maar Octavianus liet hem ter dood brengen. 525 00:40:05,040 --> 00:40:08,400 Het tijdperk van de farao's was voorbij. 526 00:40:09,400 --> 00:40:12,480 De dood van Marcus Antonius, Cleopatra en haar zoon... 527 00:40:12,640 --> 00:40:16,440 gaf Octavianus de volledige macht over Egypte. 528 00:40:16,600 --> 00:40:19,720 Octavianus werd de eerste keizer van Rome. 529 00:40:19,880 --> 00:40:22,280 Hij nam de titel Augustus aan. 530 00:40:22,440 --> 00:40:26,000 Egypte werd een provincie van z'n enorme rijk. 531 00:40:26,160 --> 00:40:30,920 Egypte had 3000 jaar bestaan, maar was er toen niet meer. 532 00:40:31,080 --> 00:40:35,560 Cleopatra's lijk en graftombe zijn nooit gevonden. 533 00:40:41,880 --> 00:40:43,720 In Taposiris Magna... 534 00:40:43,880 --> 00:40:46,840 is Kathleen ruim 30 meter de tunnel in... 535 00:40:47,000 --> 00:40:52,080 als ze opeens iets achter het puin en de aangespoelde troep ziet liggen. 536 00:40:56,800 --> 00:40:59,560 Ik kan er niet lopen, maar ik kan het wel zien. 537 00:40:59,720 --> 00:41:04,120 Ik zie dat daar een doorgang is. 538 00:41:07,400 --> 00:41:10,200 Ik wil zoveel mogelijk te zien krijgen. 539 00:41:11,200 --> 00:41:14,880 Als we boffen, dan kunnen we voorbij het puin kijken. 540 00:41:19,360 --> 00:41:25,480 Je kan duidelijk zien dat de tunnel doorloopt. Het is zover. 541 00:41:26,400 --> 00:41:29,000 Het is een spoor om van te watertanden. 542 00:41:29,160 --> 00:41:31,640 Leidt de ingang naar een ondergrondse tombe? 543 00:41:31,800 --> 00:41:35,440 Misschien wel de verdwenen tombe van Cleopatra. 544 00:41:35,600 --> 00:41:39,080 Ik heb zo'n voorgevoel. Ik denk... 545 00:41:41,000 --> 00:41:46,880 dat ik via deze doorgang het mysterie ga oplossen. 546 00:41:54,200 --> 00:41:56,280 Ik krijg geen lucht. 547 00:41:56,440 --> 00:41:58,200 Na 30 minuten in de tunnel... 548 00:41:58,360 --> 00:42:02,800 moet ze terug naar het oppervlak, voor frisse lucht. 549 00:42:02,960 --> 00:42:06,160 Ik ben zo moe. En m'n laarzen... 550 00:42:06,320 --> 00:42:08,960 zijn zo glad. 551 00:42:12,240 --> 00:42:16,920 Een enorme berg puin blokkeert de geheimzinnige doorgang in de tunnel. 552 00:42:17,080 --> 00:42:22,440 Voor de vergunning over een paar dagen afloopt, krijgt ze die niet weg. 553 00:42:22,600 --> 00:42:27,760 Maar de tunnel en de ruimte erachter beloven meer dan ze had gehoopt. 554 00:42:27,920 --> 00:42:29,720 Na al die jaren... 555 00:42:29,880 --> 00:42:35,120 Zo spannend om naar beneden te gaan en de boel te verkennen. 556 00:42:35,280 --> 00:42:38,320 Misschien bevindt de tombe van Cleopatra zich daar. 557 00:42:38,480 --> 00:42:43,080 Ik ben heel trots op het werk dat we hier verrichten. 558 00:42:43,240 --> 00:42:49,120 Een applausje voor het hele team en voor alle inspanningen. 559 00:42:50,440 --> 00:42:53,800 Na jaren zoeken zou ze dichterbij kunnen zijn dan ooit... 560 00:42:53,960 --> 00:42:57,920 bij het vinden van de verdwenen graftombe van Cleopatra. 561 00:42:58,080 --> 00:42:59,920 Deze tunnels leiden ons vast... 562 00:43:00,080 --> 00:43:03,880 naar een van de grootste ontdekkingen van deze eeuw. 563 00:43:07,960 --> 00:43:11,360 Elk seizoen graven ze nieuwe aanwijzingen op... 564 00:43:11,520 --> 00:43:14,200 over de laatste farao van Egypte. 565 00:43:16,120 --> 00:43:18,880 Het toont aan dat Cleopatra vaardig heerste... 566 00:43:19,040 --> 00:43:22,720 over een mengvorm van een Griekse en Egyptische maatschappij. 567 00:43:24,000 --> 00:43:27,840 Ze smeedde slimme allianties om haar troon te behouden... 568 00:43:28,000 --> 00:43:30,400 en Egypte veilig te houden. 569 00:43:30,560 --> 00:43:35,080 Maar Octavianus wilde overheersen en dat dwarsboomde haar. 570 00:43:36,120 --> 00:43:39,120 Hij sleurde Egypte mee in een brute strijd. 571 00:43:39,280 --> 00:43:43,160 Cleopatra kon wellicht niet anders dan zelfmoord plegen... 572 00:43:43,320 --> 00:43:46,160 en haar tombe verbergen voor z'n toorn. 573 00:43:46,320 --> 00:43:48,520 Ze was de Romeinen te slim af. 574 00:43:48,680 --> 00:43:52,520 Ze was het sterkste leger ter wereld te slim af. 575 00:43:52,680 --> 00:43:58,920 Ik denk dat ze hier in Taposiris Magna wist te verdwijnen. 576 00:43:59,080 --> 00:44:03,080 Cleopatra werd verslagen, maar de herinnering aan haar leeft voort. 577 00:44:03,240 --> 00:44:06,160 Nog steeds spreekt ze tot onze verbeelding. 578 00:44:07,880 --> 00:44:09,880 Vertaling: Diederik Eekhout