1
00:00:08,717 --> 00:00:10,552
{\an8}Dinozaury rządziły planetą...
2
00:00:10,552 --> 00:00:12,179
{\an8}PRZEDSTAWIA DAVID ATTENBOROUGH
3
00:00:12,179 --> 00:00:14,806
{\an8}...przez ponad 150 milionów lat.
4
00:00:15,682 --> 00:00:18,727
Zamieszkiwały prawie każdy zakamarek globu
5
00:00:19,311 --> 00:00:23,148
i występowały w niemal
każdym możliwym kształcie i rozmiarze.
6
00:00:24,358 --> 00:00:27,402
Niektóre były naprawdę niezwykłe.
7
00:00:30,822 --> 00:00:34,535
Dowiedzieliśmy się już,
że T. rex był sprawnym pływakiem.
8
00:00:36,787 --> 00:00:40,082
Welociraptory były zręcznymi,
opierzonymi myśliwymi,
9
00:00:42,000 --> 00:00:45,963
a niektóre z dinozaurów
zachowywały się dość osobliwie.
10
00:00:48,841 --> 00:00:52,594
Jednak niemal codziennie
dokonywane są nowe odkrycia,
11
00:00:52,594 --> 00:00:57,641
dzięki którym wiemy więcej
o życiu planety sprzed 66 milionów lat.
12
00:01:02,604 --> 00:01:05,482
Tym razem w Prehistorycznej planecie
13
00:01:05,482 --> 00:01:08,026
przedstawimy nowe zwierzęta...
14
00:01:09,403 --> 00:01:13,740
i świeży wgląd w ich misję
poszukiwania partnerów,
15
00:01:15,576 --> 00:01:18,203
wyzwania związane z wychowywaniem młodych
16
00:01:19,496 --> 00:01:21,415
oraz ich tytaniczne starcia.
17
00:01:29,506 --> 00:01:33,969
Podróż do epoki
spektakularnych widowisk natury.
18
00:01:37,514 --> 00:01:41,727
Oto Prehistoryczna planeta 2.
19
00:01:45,522 --> 00:01:51,111
PREHISTORYCZNA PLANETA 2
20
00:01:54,448 --> 00:01:57,868
AMERYKA PÓŁNOCNA
21
00:02:00,829 --> 00:02:03,749
Wybrzeże rozległego morza śródlądowego,
22
00:02:03,749 --> 00:02:06,835
które niemal dzieli
Amerykę Północną na pół.
23
00:02:09,838 --> 00:02:12,883
Tutaj, na południu, gdy przypływ opada,
24
00:02:13,800 --> 00:02:16,220
do linii brzegowej ciągną giganci.
25
00:02:33,904 --> 00:02:37,074
Te alamozaury mają
ponad 30 metrów długości
26
00:02:37,074 --> 00:02:39,159
i ważą około 80 ton.
27
00:02:43,872 --> 00:02:47,501
To największe dinozaury na kontynencie.
28
00:02:51,505 --> 00:02:54,925
Tak ogromne, że żaden drapieżnik
nie zdoła ich powalić.
29
00:02:58,679 --> 00:03:01,098
Niektóre dożywają sędziwego wieku.
30
00:03:06,812 --> 00:03:10,065
Ten samiec ma około 70 lat.
31
00:03:20,868 --> 00:03:24,580
Zapewne stado w dużej mierze
składa się z jego potomków.
32
00:03:27,124 --> 00:03:30,669
Ale jego długie życie
właśnie dobiega końca.
33
00:03:36,800 --> 00:03:41,221
Olbrzymie ciało zaczyna go zawodzić.
34
00:04:04,912 --> 00:04:07,372
Może nie przeżyć tej nocy.
35
00:04:20,093 --> 00:04:21,136
Świt.
36
00:04:22,513 --> 00:04:26,016
A te troodony coś zwęszyły.
37
00:04:32,231 --> 00:04:34,733
Czym prędzej badają wszelkie nowości...
38
00:04:37,528 --> 00:04:39,905
zwłaszcza jeśli można je zjeść.
39
00:04:44,409 --> 00:04:48,956
Nie zdołają jednak przegryźć
grubej na ponad siedem centymetrów skóry.
40
00:04:50,958 --> 00:04:52,334
Bardzo frustrujące.
41
00:05:08,517 --> 00:05:10,269
Tyrannosaurus rex...
42
00:05:13,355 --> 00:05:15,524
drapieżnik szczytowy Ameryki Północnej.
43
00:05:20,070 --> 00:05:22,155
Mając 15-centymetrowe zębiska,
44
00:05:22,656 --> 00:05:26,660
bez problemu przegryza
twardą skórę alamozaura.
45
00:05:55,272 --> 00:05:58,817
T. rex może i jest w stanie
odstraszyć troodony,
46
00:05:58,817 --> 00:06:03,655
ale tak duża padlina wkrótce
przyciąga groźniejszą konkurencję.
47
00:06:15,375 --> 00:06:19,254
Kecalkoatl, olbrzymi pterozaur.
48
00:06:24,968 --> 00:06:29,348
Jedno z niewielu stworzeń,
które podoła dorosłemu tyranozaurowi.
49
00:06:43,237 --> 00:06:45,948
Jedno ugodzenie niemal dwumetrowym dziobem
50
00:06:45,948 --> 00:06:48,909
może z łatwością pozbawić tyranozauraoka.
51
00:06:53,247 --> 00:06:57,167
A mimo to nie ma zamiaru się wycofać.
52
00:07:09,471 --> 00:07:12,224
Jednak przybycie drugiego kecalkoatla...
53
00:07:14,601 --> 00:07:15,811
zmienia układ sił.
54
00:07:24,820 --> 00:07:28,282
Co dwa zabójcze dzioby, to nie jeden.
55
00:08:05,277 --> 00:08:08,572
Dlatyranozaura
zrobiło się zbyt niebezpiecznie.
56
00:08:14,578 --> 00:08:17,706
Niektóre bitwy nie są warte ryzyka.
57
00:08:20,209 --> 00:08:23,462
Na razie to latające giganty są górą.
58
00:08:27,841 --> 00:08:30,135
W pośpiechu najadają się do syta.
59
00:08:34,972 --> 00:08:39,269
Ale T. rex prawie na pewno wróci,
by zgarnąć swoją część,
60
00:08:40,687 --> 00:08:43,524
gdy jego latający rywale się oddalą.
61
00:08:56,286 --> 00:09:00,874
W wodach otaczających Amerykę Północną
żyją inne olbrzymie drapieżniki.
62
00:09:03,252 --> 00:09:05,337
Nie mają jednak rywali.
63
00:09:09,675 --> 00:09:11,093
Mozazaury.
64
00:09:17,391 --> 00:09:19,351
Choć wyglądają jak ogromne rekiny,
65
00:09:19,351 --> 00:09:22,855
w rzeczywistości
to rodzaj wodnych jaszczurek.
66
00:09:29,111 --> 00:09:32,155
Rozmiar, szybkość
i potężne szczęki oznaczają,
67
00:09:32,155 --> 00:09:36,243
że niewiele oceanicznych stworzeń
może czuć się przy nich bezpiecznie.
68
00:09:42,374 --> 00:09:47,129
W Zatoce Meksykańskiej
ten Globidens z rodziny mozazaurów
69
00:09:47,129 --> 00:09:49,756
szuka konkretnego rodzaju zdobyczy.
70
00:09:58,640 --> 00:10:02,019
Amonity Sphenodiscus.
71
00:10:03,979 --> 00:10:06,982
Co roku ogromne ławice samic
72
00:10:06,982 --> 00:10:10,360
opuszczają głębiny
i wędrują w kierunku wybrzeża.
73
00:10:15,365 --> 00:10:20,746
Wszystkie niedawno kopulowały
i każda nosi setki zapłodnionych jaj.
74
00:10:35,135 --> 00:10:37,596
Jaja muszą być złożone na płyciznach.
75
00:10:41,099 --> 00:10:44,144
I właśnie tam czeka mozazaur.
76
00:10:56,240 --> 00:10:58,992
Amonity również są myśliwymi.
77
00:11:00,827 --> 00:11:05,832
Opływowy kształt w połączeniu
z potężnym syfonem pozwalają im
78
00:11:05,832 --> 00:11:09,044
na szybkie przemieszczanie się w wodzie.
79
00:11:17,511 --> 00:11:19,513
Jednak mozazaur też to potrafi.
80
00:11:34,361 --> 00:11:39,741
Globidens ma szerokie, zaokrąglone zęby,
które z łatwością miażdżą muszle amonitów,
81
00:11:40,826 --> 00:11:43,745
uwalniając powietrze,
które zapewnia im wyporność.
82
00:11:44,872 --> 00:11:48,375
Bez niego bezradnie
opadają na morskie dno.
83
00:11:57,176 --> 00:12:02,264
Zanim amonity zdążą uciec,
mozazaur unieruchamia tyle, ile zdoła.
84
00:12:42,179 --> 00:12:45,349
W końcu nadeszła pora posiłku.
85
00:12:57,277 --> 00:13:00,322
Choć Globidens zabił ich dziesiątki...
86
00:13:04,117 --> 00:13:10,332
to nie wpłynął znacząco
na ogólną liczebność amonitów.
87
00:13:13,627 --> 00:13:19,049
Większość ławicy przetrwała
i kontynuuje podróż na swoje tarliska.
88
00:13:42,865 --> 00:13:46,869
Skaliste dno morskie
ma wiele pęknięć i szczelin -
89
00:13:48,620 --> 00:13:52,916
idealnych miejsc do przytwierdzenia
cennych torebek jajowych amonitów.
90
00:13:57,921 --> 00:14:00,215
Następnie samice je porzucają.
91
00:14:06,805 --> 00:14:13,020
Bezpieczne w przybrzeżnej wylęgarni,
dadzą początek kolejnemu pokoleniu.
92
00:14:25,324 --> 00:14:28,160
W wodach przybrzeżnych
aż roi się od życia.
93
00:14:30,787 --> 00:14:34,333
Jednak na lądzie,
i to zaledwie kilkaset kilometrów dalej,
94
00:14:34,333 --> 00:14:36,168
panują pustki.
95
00:14:40,172 --> 00:14:46,345
Tutaj potężne ruchy tektoniczne
zaczynają wypiętrzać Góry Skaliste.
96
00:14:52,726 --> 00:14:58,065
Ogromne zmiany w krajobrazie
odcięły to jezioro od pobliskich rzek.
97
00:15:02,069 --> 00:15:06,865
Jego wody wyparowują pod wpływem
silnych wiatrów i ostrego letniego słońca.
98
00:15:10,410 --> 00:15:15,541
A rozpuszczone w nim minerały
zaczynają osiągać toksyczne stężenie.
99
00:15:19,294 --> 00:15:23,131
Dla większości ta woda
jest zbyt trująca, by ją pić.
100
00:15:33,267 --> 00:15:38,772
Mimo to rokrocznie odwiedzają
to miejsce wszelkiego rodzaju zwierzęta.
101
00:15:41,817 --> 00:15:43,610
Stada z rodzaju Styginetta,
102
00:15:43,610 --> 00:15:47,698
prymitywnych krewnych kaczek,
zatrzymują się tu na swojej trasie.
103
00:15:51,451 --> 00:15:53,245
Nie tylko one.
104
00:15:57,124 --> 00:15:59,042
Dinozaury też tu są.
105
00:16:11,763 --> 00:16:16,602
Rodzina pectinodonów,
opierzonych nielotów.
106
00:16:25,736 --> 00:16:27,905
Przewodzi im ojciec.
107
00:16:42,628 --> 00:16:46,715
Zarówno te dinozaury,
jak i Styginetta przyciąga tu
108
00:16:46,715 --> 00:16:49,968
osobliwa sezonowa obfitość.
109
00:16:57,017 --> 00:16:58,018
Muchy.
110
00:17:04,441 --> 00:17:09,530
Larwy tych owadów są w stanie
odfiltrować toksyczne sole z jeziora
111
00:17:09,530 --> 00:17:13,909
i w konsekwencji ogromna ilość przeżywa.
112
00:17:15,702 --> 00:17:17,663
Wylęgają się z nich...
113
00:17:19,790 --> 00:17:21,415
miliony osobników.
114
00:17:25,712 --> 00:17:30,801
Są bogatym i obfitym źródłem białka
dla wszystkich odwiedzających jezioro.
115
00:17:48,777 --> 00:17:52,781
Pectinodony to wyjątkowo
inteligentne dinozaury.
116
00:17:54,408 --> 00:17:58,996
Wypracowanie najlepszego sposobu
zbierania much nie zajmuje im dużo czasu.
117
00:18:27,399 --> 00:18:31,195
Ale ich ojciec wypatrzył większą zdobycz.
118
00:18:38,619 --> 00:18:41,246
Pectinodony to nie tylko inteligentni,
119
00:18:41,246 --> 00:18:44,249
ale także bardzo zręczni łowcy.
120
00:18:58,555 --> 00:19:01,892
Styginetta nie są świadome
skradającego się drapieżnika.
121
00:19:27,918 --> 00:19:28,919
Sukces.
122
00:19:38,762 --> 00:19:41,473
To bardziej treściwy posiłek dla rodziny.
123
00:19:42,850 --> 00:19:44,351
I dobrze.
124
00:19:45,561 --> 00:19:48,939
Muchy będą tu tylko przez jakiś czas.
125
00:19:51,108 --> 00:19:55,112
A rodzina dinozaurów będzie musiała
poszukać pożywienia gdzie indziej.
126
00:20:04,079 --> 00:20:08,000
Dalej na północ Góry Skaliste
wciąż powoli się wypiętrzają.
127
00:20:09,459 --> 00:20:13,172
Równocześnie tworząc wyższe,
chłodniejsze krainy,
128
00:20:13,172 --> 00:20:16,008
w których rozrastają się lasy sosnowe.
129
00:20:22,431 --> 00:20:27,394
Wraz z nadejściem wiosny dziwne wołania
odbijają się echem pośród drzew.
130
00:20:31,732 --> 00:20:33,650
Nadszedł czas godów
131
00:20:33,650 --> 00:20:37,613
dla jednego z najlepiej opancerzonych
dinozaurów Ameryki Północnej.
132
00:20:45,245 --> 00:20:46,496
Triceratopsa.
133
00:20:53,003 --> 00:20:57,758
Co roku na polanach
gromadzą się rzesze tych olbrzymów.
134
00:21:06,808 --> 00:21:09,895
Samice przybyły,
aby wybrać sobie partnera.
135
00:21:15,192 --> 00:21:18,904
Sześciotonowe samce walczą
i demonstrują swoją siłę.
136
00:21:31,542 --> 00:21:34,878
Ten młody samiec
wydaje się być w doskonałej formie.
137
00:21:38,715 --> 00:21:42,135
Popisuje się spektakularnymi
metrowymi rogami...
138
00:21:44,179 --> 00:21:46,598
oraz barwną kryzą na głowie.
139
00:21:52,020 --> 00:21:56,191
Jego rogi wydają się bez skazy.
Jeszcze nie ucierpiały wskutek starć.
140
00:21:59,361 --> 00:22:01,071
Jednak w oczach samicy
141
00:22:01,071 --> 00:22:07,327
brak jakichkolwiek śladów walki
może wskazywać na istotną słabość.
142
00:22:09,830 --> 00:22:11,707
Brak doświadczenia.
143
00:22:18,672 --> 00:22:22,926
Te spędy to kluczowe wydarzenia
w życiu triceratopsów.
144
00:22:25,637 --> 00:22:30,642
Dla dorosłych stanowią najlepszą
w roku szansę na zostanie rodzicami.
145
00:22:33,478 --> 00:22:36,607
I nie tylko młodzi podzielają tę nadzieję.
146
00:22:52,664 --> 00:22:56,752
Trzydziestoletni samiec
ważący ponad dziesięć ton.
147
00:22:59,963 --> 00:23:05,344
Jednego na pewno mu nie brakuje:
dekad doświadczenia w walce.
148
00:23:11,475 --> 00:23:12,559
Może i jest stary,
149
00:23:12,559 --> 00:23:16,563
ale wciąż na tyle silny,
by stawić czoła młodemu rywalowi.
150
00:23:29,952 --> 00:23:31,161
Stawka jest wysoka
151
00:23:32,913 --> 00:23:35,541
i żaden nie ma ochoty ustąpić.
152
00:24:06,321 --> 00:24:09,741
Weteran ma czterotonową przewagę masy...
153
00:24:12,536 --> 00:24:14,580
i potrafi ją wykorzystać.
154
00:24:19,918 --> 00:24:23,380
Rogi młokosa nie są już doskonałe.
155
00:24:54,953 --> 00:24:57,414
Sprawność bojowa starego byka
156
00:24:57,414 --> 00:25:00,584
z pewnością zrobiła wrażenie
na tej samicy.
157
00:25:16,099 --> 00:25:19,645
Dla przegranego czas godów dobiegł końca.
158
00:25:23,190 --> 00:25:28,362
Jednak jego nowo zdobyte blizny
mogą wystarczyć, by przyciągnąć samicę,
159
00:25:28,362 --> 00:25:31,865
gdy następnym razem
stada zbiorą się tu na gody.
160
00:25:37,621 --> 00:25:40,666
Roślinożercom - takim jak triceratopsy -
161
00:25:40,666 --> 00:25:45,796
rozległe lasy pokrywające większą część
Ameryki Płn. dostarczały mnóstwo pokarmu
162
00:25:45,796 --> 00:25:47,339
przez cały rok.
163
00:25:50,050 --> 00:25:53,595
Ale tym, którzy mieszkają na zimnej,
dalekiej północy Ameryki,
164
00:25:53,595 --> 00:25:55,931
dużo trudniej jest zdobyć pożywienie.
165
00:25:58,851 --> 00:26:00,644
W obrębie koła podbiegunowego
166
00:26:00,644 --> 00:26:04,690
przez trzy miesiące w roku
słońce prawie nie wschodzi.
167
00:26:09,611 --> 00:26:12,781
Kiedy po długiej zimie
wraca wreszcie jego ciepło...
168
00:26:15,158 --> 00:26:18,954
opierzone ornitomimy
szybko to wykorzystują.
169
00:26:27,254 --> 00:26:32,718
Należą do najszybszych biegaczy
spośród wszystkich dinozaurów.
170
00:26:34,178 --> 00:26:38,849
Potrafią pokonywać dalekie dystanse
w poszukiwaniu świeżej roślinności.
171
00:26:45,147 --> 00:26:49,359
Są tak szybkie, że drapieżnikom
bardzo trudno je dopaść.
172
00:26:56,992 --> 00:27:02,998
Po ciężkiej zimie samica nanukzaura
musi wkrótce coś upolować.
173
00:27:08,545 --> 00:27:14,051
Będąc mniejszą krewnątyranozaura,
jest zwinniejsza i, co kluczowe, szybsza.
174
00:27:18,514 --> 00:27:22,768
Nie ma gdzie się ukryć,
więc atak z zaskoczenia jest niemożliwy.
175
00:27:30,275 --> 00:27:34,279
Zamiast tego postanawia wywołać panikę.
176
00:27:53,507 --> 00:27:56,093
Musi wybrać jeden cel...
177
00:27:58,887 --> 00:28:00,430
i się go trzymać.
178
00:28:13,902 --> 00:28:18,073
Szybkość ornitomimów daje im przewagę.
179
00:28:24,037 --> 00:28:27,749
Każde nieudane polowanie
zużywa zapasy cennej energii...
180
00:28:31,336 --> 00:28:34,173
przybliżając ją do śmierci głodowej.
181
00:28:40,596 --> 00:28:41,680
Choć jest wiosna,
182
00:28:41,680 --> 00:28:46,894
tak daleko na północy mroźne wiatry
mogą spowodować nagły spadek temperatur.
183
00:29:15,506 --> 00:29:21,595
Przelotne opady śniegu i skalna wychodnia
mogą dać samicy nanukzaura drugą szansę.
184
00:29:29,186 --> 00:29:31,396
Teraz trudniej ją dostrzec.
185
00:29:36,401 --> 00:29:39,947
Każdy centymetr przybliża ją do sukcesu.
186
00:30:18,360 --> 00:30:20,445
Wybiera swój cel.
187
00:31:07,367 --> 00:31:10,078
Zdobycz nie jest tylko dla niej.
188
00:31:19,046 --> 00:31:20,631
To matka.
189
00:31:29,223 --> 00:31:31,391
Świeże mięso dla młodych.
190
00:31:33,310 --> 00:31:35,562
Być może pierwsze od wielu tygodni.
191
00:31:46,698 --> 00:31:48,867
Aby jej dzieci mogły się rozwijać,
192
00:31:48,867 --> 00:31:53,664
będzie musiała wielokrotnie
powtarzać dzisiejszy sukces.
193
00:31:58,043 --> 00:32:01,964
Z czasem młode dorosną na tyle,
by pomóc jej w polowaniu,
194
00:32:01,964 --> 00:32:05,467
a później staną się samodzielne.
195
00:32:12,057 --> 00:32:16,854
Tutaj, na tym odległym i być może
najbardziej wymagającym pograniczu
196
00:32:17,354 --> 00:32:19,648
kontynentu północnoamerykańskiego,
197
00:32:20,232 --> 00:32:22,568
66 milionów lat temu.
198
00:32:33,871 --> 00:32:35,873
PREHISTORYCZNA PLANETA: BEZ TAJEMNIC
199
00:32:39,918 --> 00:32:41,920
{\an8}DLACZEGO TRICERATOPSY MIAŁY KRYZĘ?
200
00:32:44,047 --> 00:32:49,386
To jedna z najbardziej spektakularnych,
prehistorycznych czaszek.
201
00:32:50,095 --> 00:32:55,475
Należała do roślinożernego dinozaura
o nazwie triceratops.
202
00:33:00,647 --> 00:33:03,817
Tego dinozaura można od razu rozpoznać
203
00:33:04,735 --> 00:33:07,821
po masywnej kryzie z tyłu głowy.
204
00:33:11,366 --> 00:33:14,912
Jednakże 140 lat
po odkryciu pierwszej skamieliny
205
00:33:14,912 --> 00:33:17,206
naukowcy wciąż pytają:
206
00:33:18,707 --> 00:33:21,084
„Do czego służyła ta kryza?”.
207
00:33:23,128 --> 00:33:24,546
Były ogromne,
208
00:33:24,546 --> 00:33:26,798
{\an8}więc to spora inwestycja w kości, tkanki...
209
00:33:26,798 --> 00:33:28,342
{\an8}MUZEUM HISTORII NATURALNEJ
210
00:33:28,342 --> 00:33:30,636
{\an8}...a także w wysiłek mięśniowy,
by je utrzymać.
211
00:33:31,595 --> 00:33:35,933
To oznacza, że ten atrybut był istotny
dla sposobu życia zwierzęcia.
212
00:33:37,142 --> 00:33:38,143
W jaki sposób?
213
00:33:41,396 --> 00:33:45,359
Ślady obrażeń
na skamielinach triceratopsa sugerują,
214
00:33:45,359 --> 00:33:49,196
że kryzy były ważne w obronie i walce.
215
00:33:51,281 --> 00:33:52,991
{\an8}Na czaszce widzimy lezje...
216
00:33:52,991 --> 00:33:54,451
{\an8}MUZEUM HISTORII NATURALNEJ
217
00:33:54,451 --> 00:33:56,662
{\an8}...gdzie doszło do uszkodzeń i zrośnięć.
218
00:33:58,497 --> 00:34:03,001
Możemy też zobaczyć,
gdzie drapieżnik wyrwał kawałek kryzy.
219
00:34:03,752 --> 00:34:07,714
To może wskazywać,
że patrzymy na rodzaj struktury obronnej.
220
00:34:11,844 --> 00:34:13,594
Ale to nie koniec.
221
00:34:17,224 --> 00:34:22,980
Inną możliwością jest to, że kryza służyła
do przyciągania potencjalnych partnerek.
222
00:34:25,815 --> 00:34:27,650
Obserwujemy to u żywych zwierząt.
223
00:34:27,650 --> 00:34:30,821
Struktury takie jak rogi
świadczą o zdrowiu
224
00:34:30,821 --> 00:34:34,032
i potencjale reprodukcyjnym samca.
225
00:34:37,536 --> 00:34:42,623
Posiadanie dużego poroża
czyni samca łosia bardziej atrakcyjnym.
226
00:34:43,166 --> 00:34:46,043
To istotne,
gdy osiągnie dojrzałość płciową.
227
00:34:49,672 --> 00:34:52,967
Czy to samo dotyczy kryzy triceratopsa?
228
00:34:55,094 --> 00:34:58,849
Gdyby chodziło tylko o obronę,
zarówno młode, jak i dorosłe osobniki
229
00:34:58,849 --> 00:35:02,352
miałyby je rozwinięte w równym stopniu,
ale tak nie jest.
230
00:35:03,937 --> 00:35:08,859
{\an8}Kryza jest znacznie mniejsza u młodych
i rozwija się w ogromną strukturę dopiero,
231
00:35:08,859 --> 00:35:10,527
{\an8}gdy osobniki są dużo starsze.
232
00:35:10,527 --> 00:35:12,738
{\an8}ROZWÓJ CZASZKI TRICERATOPSA
233
00:35:12,738 --> 00:35:17,409
{\an8}To nie jedyny dowód na to,
że były wykorzystywane w trakcie godów.
234
00:35:18,827 --> 00:35:21,914
Powierzchnie kryz są silnie żłobione.
235
00:35:22,456 --> 00:35:25,125
Przechodziły tam zapewne nerwy
i naczynia krwionośne,
236
00:35:25,125 --> 00:35:28,253
które zasilały skórę pokrywającą kryzy.
237
00:35:30,047 --> 00:35:31,673
Mogła być jaskrawo ubarwiona;
238
00:35:31,673 --> 00:35:35,719
ta spora powierzchnia mogła służyć
do popisywania się przed partnerkami.
239
00:35:42,851 --> 00:35:45,020
Naukowcy obecnie uważają,
240
00:35:45,020 --> 00:35:50,234
że najbardziej znany atrybut triceratopsa
był tak naprawdę wielofunkcyjny.
241
00:35:52,444 --> 00:35:54,655
Bardzo przydatny do ataku i obrony...
242
00:35:59,952 --> 00:36:03,080
ale także idealny
do przyciągnięcia partnerki.
243
00:36:09,545 --> 00:36:14,591
Ten widok mógł wzbudzać respekt
zarówno wśród przyjaciół, jak i wrogów.
244
00:38:49,288 --> 00:38:51,290
Napisy: Daria Okoniewska