1
00:00:24,441 --> 00:00:28,445
Keluarga kucing bertaring lengkok.

2
00:00:36,036 --> 00:00:40,624
Sejak beribu tahun,
ia hidup membiak di utara sejuk ini.

3
00:00:43,752 --> 00:00:47,297
Tapi sekarang, keluarga ini kebuluran.

4
00:00:52,052 --> 00:00:56,974
Mangsa yang diburu
semakin berkurang di lembah ini…

5
00:01:00,143 --> 00:01:02,563
kerana iklim semakin panas,

6
00:01:03,188 --> 00:01:06,942
memaksa haiwan ragut
mencari tempat makan baharu.

7
00:01:10,654 --> 00:01:13,740
Hari ini, keluarga ini
mungkin bernasib baik.

8
00:01:17,911 --> 00:01:21,999
Kawanan mamot,
mencuba laluan baharu ke selatan.

9
00:01:37,931 --> 00:01:42,436
Melawan haiwan sebesar itu
ialah risiko besar.

10
00:01:45,772 --> 00:01:47,691
Tapi, ia tiada pilihan.

11
00:01:51,403 --> 00:01:54,448
Inilah pengakhiran Zaman Ais.

12
00:01:56,408 --> 00:02:02,289
Planet semakin panas,
setiap habitat di Bumi pun berubah.

13
00:02:06,418 --> 00:02:10,964
Ais mencair, air kembali ke persekitaran

14
00:02:11,632 --> 00:02:14,259
dan haiwan hutan pun membiak.

15
00:02:19,097 --> 00:02:21,183
Tapi, penguasa Zaman Ais

16
00:02:21,266 --> 00:02:24,019
berdepan penamat dunia yang ia kenali…

17
00:02:25,979 --> 00:02:28,273
dan bergelut untuk hidup.

18
00:02:47,125 --> 00:02:50,754
PENCAIRAN BESAR

19
00:03:02,391 --> 00:03:06,311
DICERITAKAN OLEH TOM HIDDLESTON

20
00:03:08,689 --> 00:03:11,483
Kucing besar mula bertindak.

21
00:03:13,485 --> 00:03:15,404
Bahaya terbesar?

22
00:03:15,904 --> 00:03:17,656
Mamot jantan besar.

23
00:03:28,834 --> 00:03:31,253
Sukar dijangka dan amat kuat.

24
00:04:10,292 --> 00:04:14,922
Kucing betina ini cedera,
tapi keluarga ini takkan mengalah.

25
00:04:19,176 --> 00:04:22,346
Iklim panas telah mengubah laluan migrasi

26
00:04:22,429 --> 00:04:24,014
di sini.

27
00:04:25,432 --> 00:04:29,937
Di pantai, kesannya amat mengagumkan.

28
00:04:34,066 --> 00:04:37,736
Ais yang kaya mineral
jatuh dalam kuantiti banyak,

29
00:04:37,819 --> 00:04:41,031
memenuhi laut cetek dengan nutrien.

30
00:04:50,290 --> 00:04:56,380
Keluarga lembu laut ini datang ke sini
untuk makan kelpa yang subur

31
00:04:57,631 --> 00:04:59,758
bekalan daripada ais yang cair.

32
00:05:11,144 --> 00:05:15,899
Haiwan gergasi Zaman Ais ini
ialah saudara manati…

33
00:05:18,443 --> 00:05:21,280
tapi, sebesar paus.

34
00:05:27,244 --> 00:05:29,496
Kelpa ialah makanan kegemarannya.

35
00:05:31,748 --> 00:05:35,586
Tapi ia cuma tumbuh
di perairan pinggir laut cetek…

36
00:05:37,504 --> 00:05:40,966
jadi, agak berisiko makan di sini.

37
00:05:48,223 --> 00:05:52,019
Apabila air surut, ia akan terdampar.

38
00:05:55,230 --> 00:05:58,275
Apabila tiada air,
ia terlalu berat untuk bergerak.

39
00:05:59,818 --> 00:06:05,324
Hari ini,
laut ini ialah tempat yang berbahaya.

40
00:06:17,127 --> 00:06:19,296
Seekor beruang muka pendek.

41
00:06:21,340 --> 00:06:24,635
Ia 227 kilogram lebih berat
daripada beruang kutub

42
00:06:25,636 --> 00:06:28,013
dan lebih buas.

43
00:06:41,860 --> 00:06:46,865
Antara pemangsa terbesar
yang wujud di Bumi sejak dinosaur.

44
00:06:53,664 --> 00:06:55,415
Ia terhidu bau sesuatu.

45
00:07:14,142 --> 00:07:16,144
Ia tak pernah nampak haiwan sebegini.

46
00:07:20,732 --> 00:07:23,235
Tapi, baunya seperti makanan.

47
00:07:27,114 --> 00:07:29,241
Semuanya amat mengelirukan.

48
00:07:50,095 --> 00:07:54,600
Beruang muka pendek
mampu merobek kebanyakan haiwan.

49
00:08:00,022 --> 00:08:01,815
Lembu laut bernasib baik,

50
00:08:01,899 --> 00:08:06,069
ia dilindungi kulit keras
setebal dua sentimeter.

51
00:08:14,411 --> 00:08:18,081
Serangan beruang ini menjengkelkannya.

52
00:08:21,919 --> 00:08:25,339
Atau mungkin,
penggaru belakang yang dicari-cari.

53
00:08:31,136 --> 00:08:33,347
Air pasang semula.

54
00:08:35,849 --> 00:08:37,100
Pantas.

55
00:08:41,063 --> 00:08:44,566
Bagi si beruang,
makanannya bakal terlepas.

56
00:09:05,420 --> 00:09:08,465
Masa untuk menyertai semula keluarganya.

57
00:09:10,425 --> 00:09:13,762
Ia perlu makan banyak
untuk menebus masa terbuang.

58
00:09:22,104 --> 00:09:27,985
Di pantai, Pencairan Besar bermakna lebih
banyak kelpa berkhasiat untuk lembu laut…

59
00:09:31,613 --> 00:09:33,866
tapi bagi haiwan Zaman Ais lain,

60
00:09:35,534 --> 00:09:37,953
hidup semakin sukar.

61
00:09:54,678 --> 00:09:58,015
Bagi haiwan yang tinggal
beribu batu di selatan,

62
00:09:58,807 --> 00:10:04,855
iklim panas mengubah hutan
semak samun ini kepada tempat berbahaya.

63
00:10:14,823 --> 00:10:20,162
Waktu malam, mamot Columbia
selamat untuk makan di sini.

64
00:10:29,713 --> 00:10:31,798
Tapi, sebaik saja matahari terbit…

65
00:10:38,430 --> 00:10:41,600
gergasi ini pun diancam bahaya.

66
00:11:13,757 --> 00:11:15,884
Tasik tar.

67
00:11:24,518 --> 00:11:28,522
Ia muncul ke permukaan
dari dalam kerak Bumi.

68
00:11:30,691 --> 00:11:35,362
Apabila sejuk, tar keras
dan selamat untuk jalan di atasnya.

69
00:11:37,281 --> 00:11:40,075
Tapi, apabila suhu mencecah 64 darjah…

70
00:11:42,077 --> 00:11:45,747
ia menjadi perangkap maut yang melekit.

71
00:11:50,043 --> 00:11:52,838
Hari ini, ia dapat mangsa baharu.

72
00:12:35,714 --> 00:12:40,552
Kucing bertaring lengkung Amerika Utara
ialah pemburu yang kuat.

73
00:12:43,430 --> 00:12:47,518
Tapi, ia takkan menolak
rezeki di depan mata.

74
00:12:56,985 --> 00:13:01,823
Matahari tidak terik,
jadi, tar masih keras untuk dipijak.

75
00:13:39,278 --> 00:13:40,863
Serigala purba.

76
00:13:42,739 --> 00:13:46,034
Musuh ketat kucing bertaring lengkung.

77
00:13:51,415 --> 00:13:55,460
Pemburu kawanan, dengan gigitan
yang menghancurkan tulang.

78
00:14:14,897 --> 00:14:19,776
Kawanan ini akan bunuh
anak kucing besar jika berpeluang.

79
00:14:33,290 --> 00:14:36,960
Kucing bertaring lengkung
dan serigala purba sama kuat.

80
00:14:40,631 --> 00:14:44,426
Tapi, tar itu mengubah segalanya.

81
00:14:52,434 --> 00:14:58,190
Serigala purba menggunakan deria baunya
yang tajam untuk cari laluan selamat.

82
00:15:36,520 --> 00:15:39,064
Anak-anaknya dalam bahaya…

83
00:15:45,404 --> 00:15:48,991
ia menemui kekuatan untuk melepaskan diri.

84
00:16:05,215 --> 00:16:07,885
Kawanan serigala tak dapat membantu.

85
00:16:16,310 --> 00:16:21,064
Kolam tar mengakibatkan kematian
beribu-ribu haiwan Zaman Ais.

86
00:16:22,566 --> 00:16:26,195
Keluarga ini bernasib baik.

87
00:16:32,034 --> 00:16:34,661
Suhu meningkat di seluruh dunia,

88
00:16:34,745 --> 00:16:40,000
kehidupan turut berubah drastik
di padang rumput Zaman Ais.

89
00:16:42,169 --> 00:16:44,546
Rusa kutub ini beradaptasi.

90
00:16:47,758 --> 00:16:53,180
Tapi, kehidupan jadi semakin sukar
bagi Megaloceros…

91
00:16:55,516 --> 00:16:58,852
rusa gergasi Zaman Ais.

92
00:17:15,410 --> 00:17:18,872
Ia perlukan tanah lapang untuk hidup.

93
00:17:22,000 --> 00:17:24,586
Tapi, memandangkan air
kembali ke persekitaran,

94
00:17:25,671 --> 00:17:29,174
hutan rimba menguasai sekali lagi.

95
00:17:36,390 --> 00:17:42,479
Ia memiliki tanduk terbesar
sepanjang zaman.

96
00:17:44,898 --> 00:17:47,401
Sepanjang empat meter.

97
00:17:55,117 --> 00:17:58,704
Ketika musim pembiakan,
tanduk itu membantu menarik pasangan.

98
00:17:59,830 --> 00:18:03,417
Tapi, pada waktu sekarang tahun ini,
tanduk itu membebankan.

99
00:18:12,885 --> 00:18:14,887
Dubuk gua.

100
00:18:20,184 --> 00:18:25,022
Pemangsa buas,
dua kali lebih besar daripada serigala.

101
00:18:25,772 --> 00:18:28,692
Dubuk memburu haiwan gergasi ini
sejak beribu-ribu tahun.

102
00:18:36,575 --> 00:18:38,493
Megaloceros sangat laju.

103
00:18:39,328 --> 00:18:44,333
Sebaik saja berlari, ia mampu
mencecah lebih 80 kilometer sejam.

104
00:18:51,006 --> 00:18:54,510
Dengan permulaan awal,
ia dapat meninggalkan dubuk.

105
00:19:01,558 --> 00:19:03,185
Tapi, dubuk tidak mengalah.

106
00:19:04,686 --> 00:19:06,939
Ia ada strategi lama.

107
00:19:07,523 --> 00:19:10,734
Jika dubuk dapat menghampiri
dan pastikan rusa terus berlari…

108
00:19:11,276 --> 00:19:13,779
dan tak biarkan ia berehat…

109
00:19:15,072 --> 00:19:17,115
dubuk mungkin dapat menangkapnya.

110
00:19:22,037 --> 00:19:24,456
Mungkin lebih awal daripada jangkaan.

111
00:19:31,296 --> 00:19:33,924
Ada satu saja jalan keluar.

112
00:19:53,151 --> 00:19:54,236
Selamat…

113
00:19:56,905 --> 00:19:58,240
buat masa ini.

114
00:20:07,666 --> 00:20:09,293
Lembar ais mencair,

115
00:20:09,877 --> 00:20:13,213
maka atmosfera Bumi jadi semakin basah.

116
00:20:15,007 --> 00:20:16,884
Di kawasan tropika,

117
00:20:16,967 --> 00:20:20,971
hutan berkembang lebih pantas
berbanding di utara.

118
00:20:21,847 --> 00:20:24,850
Ia juga dipenuhi haiwan aneh…

119
00:20:28,437 --> 00:20:30,355
seperti tenrec ini.

120
00:20:32,608 --> 00:20:34,776
Ia suka makan serangga…

121
00:20:36,695 --> 00:20:38,864
serta telur burung.

122
00:20:42,117 --> 00:20:46,038
Tapi, telur ini terlalu besar buatnya.

123
00:20:51,168 --> 00:20:55,130
Lagipun,
ini telur terbesar sepanjang zaman.

124
00:20:56,173 --> 00:21:00,677
Ia milik burung terbesar sepanjang zaman.

125
00:21:03,555 --> 00:21:05,557
Seekor burung gajah.

126
00:21:08,185 --> 00:21:12,940
Warna pialnya yang terang
membantu menarik pasangan.

127
00:21:18,111 --> 00:21:22,032
Gergasi ini bakal menjadi bapa.

128
00:21:28,121 --> 00:21:30,457
Tapi, ada yang tak kena.

129
00:21:34,253 --> 00:21:36,338
Anaknya masih belum menetas.

130
00:21:38,006 --> 00:21:39,758
Ia sudah lambat.

131
00:21:44,847 --> 00:21:47,933
Burung gajah selaraskan eraman telur

132
00:21:48,016 --> 00:21:50,811
supaya anak-anak menetas
pada masa yang sama.

133
00:22:05,200 --> 00:22:09,371
Kawanan burung bergerak bersama-sama
dalam satu pengembaraan.

134
00:22:16,253 --> 00:22:21,091
Apabila seberat satu tan,
terbang bukan satu pilihan.

135
00:22:27,598 --> 00:22:30,267
Tiada siapa suka ditinggalkan.

136
00:22:33,437 --> 00:22:36,273
Tapi anak burung ini enggan tergesa-gesa.

137
00:22:54,875 --> 00:22:56,919
Yang lain sudah pergi,

138
00:22:57,002 --> 00:23:00,339
menuju ke habitat musim panas
di tanah lembap.

139
00:23:19,983 --> 00:23:23,070
Tapi, anak burung ini masih belum stabil.

140
00:23:40,128 --> 00:23:45,592
Buat sembilan bulan seterusnya,
si bapa ini pencari nafkah dan penjaganya.

141
00:23:52,683 --> 00:23:55,519
Kedua-duanya perlu mengejar konvoi tadi.

142
00:24:09,658 --> 00:24:13,078
Burung gajah bergerak bersama-sama
atas sebab munasabah.

143
00:24:17,374 --> 00:24:20,419
Hutan ini tempat berbahaya.

144
00:24:27,885 --> 00:24:30,470
Yang lambat, menjadi sasaran utama.

145
00:24:51,325 --> 00:24:53,076
Fosa gergasi.

146
00:24:56,079 --> 00:25:00,459
Pemangsa serang hendap, laju dan tangkas.

147
00:25:09,343 --> 00:25:12,179
Ini bukan waktu untuk makan snek.

148
00:26:05,023 --> 00:26:08,402
Konvoi sudah tiba di destinasinya.

149
00:26:10,946 --> 00:26:12,865
Hujan sudah kembali di sini…

150
00:26:14,283 --> 00:26:16,285
mewujudkan tanah lembap ini…

151
00:26:17,703 --> 00:26:21,456
yang banyak makanan
dan minuman untuk semua.

152
00:26:30,340 --> 00:26:32,676
Tapi, bagaimana dengan yang lambat?

153
00:26:43,520 --> 00:26:47,649
Anak burung yang terakhir
menetas pun terselamat.

154
00:26:56,867 --> 00:27:02,206
Tanah lembap berkembang,
maka bilangannya bertambah setiap tahun.

155
00:27:05,375 --> 00:27:10,881
Pencairan Besar ialah permulaan
zaman emas buat burung gajah.

156
00:27:13,133 --> 00:27:18,972
Tapi bagi rusa gergasi,
dunia ini jadi semakin kecil.

157
00:27:24,353 --> 00:27:29,358
Di hutan, tanduk sepanjang empat meter
ialah satu kemudaratan.

158
00:27:44,540 --> 00:27:49,211
Di hilir, dubuk telah temui
tempat untuk menyeberang.

159
00:28:27,666 --> 00:28:28,792
Terperangkap.

160
00:29:20,761 --> 00:29:23,430
Penyelamatan yang menakjubkan.

161
00:29:33,148 --> 00:29:36,735
Ia selamat kerana mencabut tanduknya.

162
00:29:42,866 --> 00:29:46,328
Tanduk baharu akan tumbuh
untuk musim membiak seterusnya.

163
00:29:49,206 --> 00:29:55,546
Tapi, waktu buat rusa sepertinya
dan dubuk semakin suntuk.

164
00:30:05,806 --> 00:30:11,019
Kucing bertaring lengkung telah menjejak
kawanan mamot selama dua hari.

165
00:30:21,405 --> 00:30:24,157
Kesabarannya membawa hasil.

166
00:30:32,082 --> 00:30:33,375
Mamot jantan,

167
00:30:33,458 --> 00:30:38,046
cedera semasa serangan pertama,
telah ketinggalan.

168
00:30:46,471 --> 00:30:47,931
Ia lemah.

169
00:30:54,271 --> 00:30:58,358
Bagi alam kucing, kucing betina ini unik.

170
00:30:59,943 --> 00:31:02,654
Kucing betina ini sekuat singa…

171
00:31:05,365 --> 00:31:08,243
dan setangkas harimau bintang.

172
00:31:47,324 --> 00:31:50,661
Kucing besar dapat bertahan
musim sejuk seterusnya.

173
00:31:58,710 --> 00:32:01,505
Kawanan mamot juga.

174
00:32:10,013 --> 00:32:12,015
Tapi, dunia kesemuanya berubah.

175
00:32:17,104 --> 00:32:20,816
Pemangsa baharu, wujud semasa Zaman Ais

176
00:32:21,650 --> 00:32:24,987
membiak ke setiap ceruk planet ini.

177
00:32:26,321 --> 00:32:31,076
Kisah itu masih dirungkai.

178
00:32:37,833 --> 00:32:41,879
PREHISTORIC PLANET
DI SEBALIK AIS

179
00:32:45,257 --> 00:32:48,260
Mamalia gergasi menguasai Zaman Ais.

180
00:32:52,347 --> 00:32:56,685
Tapi, hampir kesemuanya mati
semasa Pencairan Besar.

181
00:32:59,813 --> 00:33:02,274
Amat pelik dan aneh memikirkan

182
00:33:02,357 --> 00:33:06,945
semua haiwan besar yang pernah wujud,
telah hilang sepenuhnya.

183
00:33:08,197 --> 00:33:09,781
Apa terjadi pada semuanya?

184
00:33:11,450 --> 00:33:12,534
Serta kenapa?

185
00:33:14,703 --> 00:33:19,499
KE MANA SEMUA HAIWAN GERGASI PERGI?

186
00:33:19,583 --> 00:33:22,836
Satu tempat mengejutkan, ada jawapannya.

187
00:33:23,754 --> 00:33:24,796
Los Angeles.

188
00:33:26,256 --> 00:33:31,678
Jika anda datang ke LA
dan nampak rangkaian lebuh raya besar,

189
00:33:31,762 --> 00:33:34,306
anda takkan sangka
di sini ada satu catatan berharga…

190
00:33:34,389 --> 00:33:35,974
DR. EMILY LINDSEY
PEMBANTU KURATOR

191
00:33:36,058 --> 00:33:38,352
…tentang Zaman Ais berbanding tempat lain.

192
00:33:39,269 --> 00:33:41,772
Seperti savana Afrika yang besar.

193
00:33:43,398 --> 00:33:46,318
Kebanyakan orang berpindah ke LA
bukan untuk jadi pakar paleontologi.

194
00:33:46,401 --> 00:33:48,862
Tapi, kami sebaliknya.

195
00:33:48,946 --> 00:33:50,447
Sebab itu saya di sini.

196
00:33:51,657 --> 00:33:55,285
Emily di sini
disebabkan satu tempat luar biasa.

197
00:33:55,369 --> 00:34:01,291
Kolam tar purba
yang digelar Kolam Tar La Brea.

198
00:34:02,543 --> 00:34:07,047
Kolam Tar La Brea ialah tapak fosil
Zaman Ais paling berharga di dunia.

199
00:34:08,090 --> 00:34:10,926
Kami temui hampir lima juta fosil…

200
00:34:11,009 --> 00:34:12,386
KOLAM TAR LA BREA DAN MUZIUM
LOS ANGELES

201
00:34:12,469 --> 00:34:16,681
…dan masih menggali fosil baharu
hampir setiap hari.

202
00:34:18,934 --> 00:34:21,018
Semua kolam tar ini

203
00:34:21,103 --> 00:34:25,482
berfungsi sebagai perangkap
yang menangkap dan memelihara

204
00:34:25,565 --> 00:34:29,360
sebarang makhluk hidup yang memasukinya

205
00:34:30,362 --> 00:34:34,949
dan mewujudkan catatan kehidupan
Zaman Ais yang paling menakjubkan.

206
00:34:43,917 --> 00:34:48,755
Anda akan temui
catatan fosil berharga di La Brea.

207
00:34:48,839 --> 00:34:50,090
Bilangan tulang…

208
00:34:50,174 --> 00:34:51,675
DR. VICTORIA HERRIDGE
PAKAR BIOLOGI EVOLUSI

209
00:34:51,757 --> 00:34:53,552
…yang ditemui di tapak ini
adalah mengagumkan.

210
00:34:54,344 --> 00:34:58,348
Kami ada hampir
3,000 kucing bertaring lengkung.

211
00:34:58,849 --> 00:35:00,517
Lima ribu serigala purba.

212
00:35:01,310 --> 00:35:04,730
Ia seperti gua fosil Aladdin.

213
00:35:06,231 --> 00:35:10,652
Apa yang pelik ialah,
catatan fosil tiba-tiba terhenti…

214
00:35:11,945 --> 00:35:15,532
seolah-olah haiwan lesap dari muka Bumi.

215
00:35:17,826 --> 00:35:20,579
Kami guna kaedah pentarikhan
radiokarbon terhadap tulang

216
00:35:20,662 --> 00:35:24,041
dan mengenal pasti waktu ia lesap.

217
00:35:25,209 --> 00:35:28,962
Apa yang mengejutkan,
hampir semua spesies ini

218
00:35:29,046 --> 00:35:31,673
lesap pada waktu yang sama.

219
00:35:31,757 --> 00:35:37,179
Semuanya tamat pada 13,000 tahun lalu
dan tak muncul lagi.

220
00:35:38,555 --> 00:35:43,185
Landskap luas yang dipenuhi kawanan

221
00:35:43,268 --> 00:35:46,480
haiwan Zaman Ais yang besar,
tiba-tiba hilang.

222
00:35:47,606 --> 00:35:50,859
Kehilangan haiwan-haiwan ini
buat kita terfikir,

223
00:35:50,943 --> 00:35:53,654
"Kenapa ia berlaku secara tiba-tiba?"

224
00:35:53,737 --> 00:35:56,156
Satu sebabnya ialah iklim berubah

225
00:35:56,240 --> 00:35:58,784
terlalu pantas di penghujung Zaman Ais.

226
00:35:59,493 --> 00:36:04,998
California bertambah sepuluh darjah
dalam masa beberapa ribu tahun.

227
00:36:05,082 --> 00:36:07,084
Separuh daripada pokok lesap.

228
00:36:07,167 --> 00:36:09,962
Kemarau berlanjutan selama berdekad-dekad.

229
00:36:10,838 --> 00:36:14,174
Ada kemungkinan semua haiwan ini

230
00:36:14,258 --> 00:36:18,720
tak dapat beradaptasi dengan cepat
terhadap perubahan iklim.

231
00:36:21,849 --> 00:36:26,061
Tapi, kajian di La Brea
menunjukkan hal lain yang terjadi.

232
00:36:27,354 --> 00:36:32,067
Pasukan mula mengkaji
sampel teras dari tasik berdekatan

233
00:36:32,150 --> 00:36:36,446
bagi memahami apa yang berlaku
terhadap persekitaran pada waktu itu.

234
00:36:36,530 --> 00:36:41,952
Apa yang mengejutkan,
terdapat pertambahan arang yang banyak.

235
00:36:43,871 --> 00:36:46,623
Spesies baharu sudah tiba.

236
00:36:47,624 --> 00:36:51,420
Ia turut membawa kuasa baharu
yang membinasakan.

237
00:36:56,300 --> 00:36:59,011
Api ialah alat paling berkuasa
yang manusia pernah cipta.

238
00:36:59,720 --> 00:37:05,642
Kita guna api untuk memasak, melihat waktu
malam, lapangkan tanah untuk memburu.

239
00:37:06,476 --> 00:37:13,150
Orang pertama yang tiba di kawasan ini
seperti tinggal dalam kotak batu api.

240
00:37:14,151 --> 00:37:16,570
Manusia membawa sumber penyalaan.

241
00:37:18,238 --> 00:37:20,282
Sejak berpuluh ribu tahun,

242
00:37:20,365 --> 00:37:24,203
tak pernah ada sebarang aktiviti api
yang menyamai penemuan ini.

243
00:37:25,787 --> 00:37:27,456
Ia seolah-olah letupan bom.

244
00:37:27,956 --> 00:37:30,167
Letupan yang memusnahkan
seluruh persekitaran…

245
00:37:30,250 --> 00:37:31,502
DR. ELLA GILBERT
SAINTIS IKLIM

246
00:37:31,585 --> 00:37:34,046
…dan meletakkan tekanan besar
pada haiwan yang hidup di situ.

247
00:37:35,631 --> 00:37:40,636
Sama ada api itu disengajakan
atau sebaliknya, tidak diketahui.

248
00:37:41,178 --> 00:37:43,847
Tapi, ia memusnahkan habitat haiwan.

249
00:37:44,765 --> 00:37:48,060
Digabungkan dengan
kemahiran memburu leluhur kita,

250
00:37:49,019 --> 00:37:51,063
ia menjadi faktor kritikal.

251
00:37:52,022 --> 00:37:53,065
Di serata planet,

252
00:37:53,148 --> 00:37:57,194
gabungan perubahan iklim
dan aktiviti manusia

253
00:37:57,945 --> 00:38:01,323
menghapuskan hampir kesemua
haiwan gergasi Zaman Ais,

254
00:38:02,032 --> 00:38:04,868
lalu mewujudkan dunia
yang kita kenal hari ini.

255
00:40:28,971 --> 00:40:30,973
Terjemahan sari kata oleh Hamizah