1
00:00:11,721 --> 00:00:15,976
PRZEDSTAWIA DAVID ATTENBOROUGH

2
00:00:16,560 --> 00:00:21,606
Jednym z najbardziej niezwykłych,

3
00:00:22,148 --> 00:00:26,361
a na pewno najsłynniejszych zwierząt
w historii jest dinozaur.

4
00:00:27,404 --> 00:00:29,656
Tyrannosaurus rex.

5
00:00:30,699 --> 00:00:35,245
Zwierzę, które pobudza wyobraźnię
nas wszystkich.

6
00:00:35,328 --> 00:00:38,290
Jakie to było stworzenie?

7
00:00:38,373 --> 00:00:41,585
Jak wyglądało? Jak żyło?

8
00:00:41,668 --> 00:00:45,630
Współczesne badania naukowe
odpowiedziały na te pytania.

9
00:00:45,714 --> 00:00:47,966
Nie tylko o tyranozaurze,

10
00:00:48,049 --> 00:00:51,386
ale też o innych gatunkach
żyjących w tamtym czasie.

11
00:00:51,469 --> 00:00:58,059
Najnowsza technologia pozwala nam
przywrócić je wszystkie do życia.

12
00:01:01,980 --> 00:01:05,901
Planeta Ziemia, 66 milionów lat temu.

13
00:01:13,992 --> 00:01:17,537
Niebo jest pełne latających olbrzymów.

14
00:01:20,081 --> 00:01:24,127
W wodzie ogromne gady pilnują głębin.

15
00:01:26,171 --> 00:01:29,299
A na lądzie dinozaury różnych gatunków

16
00:01:30,508 --> 00:01:33,261
walczą o przetrwanie.

17
00:01:39,434 --> 00:01:45,732
Obecnie tak wiele już wiemy o świecie,
którym rządziły dinozaury.

18
00:01:49,694 --> 00:01:52,239
To jest ich historia.

19
00:01:55,533 --> 00:02:00,121
Prehistoryczna planeta

20
00:02:05,085 --> 00:02:09,296
Wybrzeża

21
00:02:09,381 --> 00:02:12,884
Południowy brzeg
wielkiego morza wewnętrznego

22
00:02:12,968 --> 00:02:14,970
przedzielającego Amerykę Północną.

23
00:02:23,311 --> 00:02:27,107
I ślady
najważniejszego drapieżnika na lądzie.

24
00:02:32,612 --> 00:02:36,533
Tyrannosaurus rex płynie.

25
00:02:39,869 --> 00:02:43,164
Dzięki pustym kościom
i silnym tylnym kończynom

26
00:02:43,248 --> 00:02:46,418
T. rex jest świetnym pływakiem.

27
00:02:52,424 --> 00:02:58,638
To dorosły samiec z jego młodą rodziną.

28
00:03:02,267 --> 00:03:06,479
Jego młode są już na tyle duże,
że mogą z nim wyruszyć w podróż

29
00:03:06,980 --> 00:03:10,984
na jedną z wielu przybrzeżnych wysp.

30
00:03:34,466 --> 00:03:38,845
To krótka przeprawa,
lecz wciąż może być niebezpieczna.

31
00:03:44,309 --> 00:03:45,727
Mozazaur.

32
00:03:45,810 --> 00:03:49,981
Olbrzymi morski gad,
prawie dwukrotnie większy od tyranozaura.

33
00:03:50,065 --> 00:03:52,484
Waży ponad 15 ton.

34
00:04:03,161 --> 00:04:05,622
To największy drapieżnik na planecie.

35
00:04:13,797 --> 00:04:17,007
Typowe menu mozazaura obejmuje żółwie.

36
00:04:19,344 --> 00:04:23,557
Lecz te młode stanowiłyby
przyjemną przekąskę.

37
00:04:33,900 --> 00:04:39,322
Nawet w wodzie dorosły tyranozaur
potrafi się skutecznie bronić.

38
00:04:43,827 --> 00:04:45,912
Ale młode nie mogą się oddalać.

39
00:05:30,373 --> 00:05:34,002
Tyrannosaurus rex często traci
przynajmniej dwie trzecie

40
00:05:34,085 --> 00:05:38,215
z około 15 młodych w pierwszym roku.

41
00:05:45,597 --> 00:05:48,225
Zostały już tylko cztery.

42
00:05:57,776 --> 00:06:01,196
Wyspa daje schronienie
i obietnicę pożywienia.

43
00:06:02,113 --> 00:06:05,825
Wielkie, dwutonowe żółwie
zakładają tu gniazdo.

44
00:06:10,163 --> 00:06:12,832
Ale to ten przyciągnął tu tyranozaura.

45
00:06:17,254 --> 00:06:21,174
Jest martwy
i T. rex wyczuł jego gnijące ciało.

46
00:06:33,019 --> 00:06:35,438
Jeśli uda mu się dobrać do podbrzusza,

47
00:06:35,522 --> 00:06:39,109
zdobędzie ponad 900 kilogramów mięsa.

48
00:06:54,791 --> 00:06:58,587
Tyrannosaurus rex ma
najsilniejsze szczęki na Ziemi.

49
00:07:00,714 --> 00:07:04,509
Może gryźć z siłą ponad pięciu ton.

50
00:07:06,469 --> 00:07:12,017
Młode chciałyby spróbować,
ale on się nie dzieli.

51
00:07:12,601 --> 00:07:15,520
Muszą nauczyć się same polować.

52
00:07:18,106 --> 00:07:21,151
Plaża nie wygląda jednak obiecująco.

53
00:07:27,574 --> 00:07:31,953
Wraz ze zbliżającym się wieczorem
sytuacja się zmienia.

54
00:07:38,043 --> 00:07:43,506
Młode żółwie wygrzebują się z piasku
i spieszą się do morza.

55
00:07:55,268 --> 00:07:59,272
Młode tyranozaury trafiły
na idealny teren treningowy.

56
00:08:06,112 --> 00:08:10,116
Wylęgające się żółwie to dla nowicjusza
idealnej wielkości wyzwanie.

57
00:08:19,042 --> 00:08:23,004
Dociekliwość opłaca się każdemu myśliwemu.

58
00:08:40,020 --> 00:08:42,440
Trzeba się wiele nauczyć.

59
00:08:55,662 --> 00:09:00,375
Jest tu wystarczająco dużo jedzenia
dla rodzica i jego młodych.

60
00:09:09,676 --> 00:09:14,764
Jeśli to się nie powiedzie,
zawsze można ukraść kolację komuś innemu.

61
00:09:35,785 --> 00:09:37,078
Na całej planecie

62
00:09:37,162 --> 00:09:43,168
wody przybrzeżne zajmują powierzchnię
ok. 60 milionów kilometrów kwadratowych.

63
00:09:43,251 --> 00:09:46,171
O wiele więcej niż największy kontynent.

64
00:09:48,215 --> 00:09:51,009
Przez dużą powierzchnię i bogactwo wód

65
00:09:51,092 --> 00:09:53,720
są bardzo ważnym środowiskiem życia.

66
00:09:59,935 --> 00:10:02,145
Gdy ląd styka się z morzem,

67
00:10:02,229 --> 00:10:06,650
z głębin wznoszą się składniki odżywcze,
przyczyniając się do rozwoju życia.

68
00:10:09,402 --> 00:10:12,697
Wyjątkowym bogactwem
cieszy się Północny Atlantyk,

69
00:10:12,781 --> 00:10:16,785
gdzie ogromne ławice ryb
zbliżają się do brzegu.

70
00:10:26,670 --> 00:10:32,384
Jeden rodzaj zwierząt świetnie się rozwija
i tworzy duże kolonie w takich miejscach.

71
00:10:37,556 --> 00:10:40,600
Latające gady. Pterozaury.

72
00:10:41,518 --> 00:10:46,398
Tutaj, na plażach Afryki Północnej,
jest ich aż siedem gatunków.

73
00:10:49,192 --> 00:10:53,780
Przybywają tu, żeby się pożywić,
odpocząć i wychować młode.

74
00:10:56,658 --> 00:11:00,453
Tethydraco są dobrze przystosowane
do spędzania czasu na lądzie.

75
00:11:00,537 --> 00:11:04,749
Nie tylko zakładają tu gniazda,
ale też zostają, żeby chronić swoje młode.

76
00:11:10,005 --> 00:11:12,966
A ich młode
zdecydowanie potrzebują ochrony.

77
00:11:17,554 --> 00:11:20,599
Ostry jak sztylet dziób Phosphatodraco.

78
00:11:28,106 --> 00:11:31,902
Prawie trzymetrowy drapieżnik
przemierza kolonie

79
00:11:31,985 --> 00:11:35,572
i szuka okazji,
żeby złapać niestrzeżone pisklę.

80
00:11:41,786 --> 00:11:45,957
Niektóre rodzaje pterozaurów są
gorzej przystosowane do życia na lądzie.

81
00:11:46,041 --> 00:11:49,502
Mają nieco inną strategię gniazdowania.

82
00:11:52,464 --> 00:11:56,635
Zakładają gniazda w miejscach,
które nie przyciągają uwagi drapieżników.

83
00:11:58,011 --> 00:12:00,889
Takie odosobnione klify są idealne.

84
00:12:03,475 --> 00:12:07,687
Jaja pterozaurów są skórzaste
i łatwo wysychają,

85
00:12:07,771 --> 00:12:09,981
więc muszą być przykryte.

86
00:12:11,691 --> 00:12:15,904
Pod tą stertą wodorostów coś się porusza.

87
00:12:22,202 --> 00:12:25,872
To małe pisklę rodzaju Alcione.

88
00:12:25,956 --> 00:12:28,250
Ma tylko kilka centymetrów
i waży mniej niż 50 gramów.

89
00:12:34,047 --> 00:12:37,467
Ich matki zostawiły tu jaja
około dwóch miesięcy temu.

90
00:12:51,565 --> 00:12:54,568
Wydają okrzyki,
by zsynchronizować wykluwanie.

91
00:12:55,610 --> 00:12:58,113
W grupie bezpieczniej.

92
00:13:02,617 --> 00:13:05,495
Instynkt podpowiada im wspinaczkę.

93
00:13:29,394 --> 00:13:33,315
Młode z setek gniazd
zbierają się na szczycie klifu,

94
00:13:33,398 --> 00:13:35,650
by przygotować się do pierwszego lotu.

95
00:13:44,159 --> 00:13:46,411
Ale nie mają ukształtowanych skrzydeł.

96
00:13:47,662 --> 00:13:51,082
Kości palca serdecznego,
podtrzymującego błonę skrzydła,

97
00:13:51,166 --> 00:13:56,171
muszą się wyprostować i unieruchomić,
co zajmie kilka godzin.

98
00:13:59,090 --> 00:14:00,884
Młode nie mogą tu długo zostać.

99
00:14:08,350 --> 00:14:12,270
Ich kości są niezwykle lekkie.
W 90% składają się z powietrza.

100
00:14:12,354 --> 00:14:15,815
Dzięki temu start wymaga
znacznie mniej wysiłku.

101
00:14:18,652 --> 00:14:21,696
Mimo to próbne loty są kluczowe.

102
00:14:23,073 --> 00:14:28,078
Będzie tylko jedna szansa,
gdy nadejdzie chwila wylotu.

103
00:14:35,669 --> 00:14:39,506
Przy krawędzi klifu
powstaje prąd wstępujący, co jest pomocne.

104
00:14:39,589 --> 00:14:45,929
Opłaca się zebrać w tym miejscu,
w kierunku dominujących wiatrów i lądu.

105
00:14:49,391 --> 00:14:52,602
Ale nikt nie wydaje się gotowy do skoku.

106
00:14:59,693 --> 00:15:04,906
W końcu jeden młodzieniec
daje przykład reszcie.

107
00:15:44,821 --> 00:15:47,490
Nie zmierzają na plażę, do swojej kolonii.

108
00:15:47,574 --> 00:15:52,078
Muszą dotrzeć
do zamglonego lasu położonego dalej.

109
00:16:00,795 --> 00:16:02,255
Barbaridactylus.

110
00:16:02,964 --> 00:16:06,927
Potężny, drapieżny pterozaur,
który zwykle łapie ryby.

111
00:16:07,719 --> 00:16:10,680
Ale piskląt nie może przeoczyć.

112
00:16:19,856 --> 00:16:24,945
Mogą wykonać unik,
składając skrzydła i spadając.

113
00:16:32,077 --> 00:16:36,039
Ale utrata wysokości sprawi,
że ciężej będzie im dotrzeć do lasu.

114
00:17:13,159 --> 00:17:15,411
Lądowanie awaryjne w kolonii.

115
00:17:15,495 --> 00:17:18,540
To nie miejsce dla samotnego pisklęcia.

116
00:17:42,814 --> 00:17:46,651
Szczęśliwie ocalałe młode
z pierwszej fali piskląt…

117
00:17:49,195 --> 00:17:51,489
wciąż leci w dobrym kierunku.

118
00:18:10,508 --> 00:18:11,760
Sanktuarium.

119
00:18:14,596 --> 00:18:18,975
Niewiele piskląt dolatuje tak daleko.

120
00:18:21,853 --> 00:18:28,318
Ten las daje im schronienie i pożywienie,
którego potrzebuje młody pterozaur.

121
00:18:31,029 --> 00:18:34,449
Przez następne pięć lat to będzie ich dom.

122
00:18:35,659 --> 00:18:38,954
Potem będą na tyle duże,
by dołączyć do dorosłych

123
00:18:39,037 --> 00:18:41,915
i łapać ryby w oceanie.

124
00:18:52,467 --> 00:18:57,222
Niektóre zwierzęta morskie,
które spędzają całe życie, łowiąc ryby,

125
00:18:57,305 --> 00:19:01,726
czasem muszą odwiedzać wybrzeże
w bardzo specyficznym celu.

126
00:19:03,520 --> 00:19:07,691
W wodach zatopionego kontynentu Zelandii

127
00:19:07,774 --> 00:19:10,277
kończy się długa podróż.

128
00:19:11,444 --> 00:19:13,780
To jest Tuarangisaurus,

129
00:19:13,863 --> 00:19:17,701
rodzaj wielkiego gada morskiego
mierzącego około dziewięciu metrów.

130
00:19:24,916 --> 00:19:29,421
Tej samicy towarzyszy młode,
które ma około sześciu miesięcy.

131
00:19:34,301 --> 00:19:38,263
Samica ma najwyżej jedno młode
mniej więcej co dwa lata.

132
00:19:38,346 --> 00:19:39,973
To ogromna inwestycja,

133
00:19:40,056 --> 00:19:44,144
która sprawia, że więź
między matką a młodym jest bardzo ważna.

134
00:19:55,113 --> 00:20:00,118
Przyprowadziła swoje młode do tej zatoki.

135
00:20:12,172 --> 00:20:13,590
Nie są sami.

136
00:20:14,174 --> 00:20:17,886
Te elasmozaury przybywają tu
z całego Południowego Pacyfiku.

137
00:20:34,319 --> 00:20:40,033
Samce również się tu gromadzą,
żeby pokazać się samicom.

138
00:20:46,915 --> 00:20:51,628
Lecz teraz zaloty nie są
wysoko na liście priorytetów samicy.

139
00:20:56,508 --> 00:21:00,595
Ta zatoka ma w sobie coś,
co niewiele zatok może zaoferować.

140
00:21:17,237 --> 00:21:22,200
Kamienie, które są wyjątkowo gładkie,
twarde i zaokrąglone.

141
00:21:24,744 --> 00:21:29,332
Ukształtował je prąd wody rzecznej,
ale ciężko je znaleźć.

142
00:21:36,548 --> 00:21:41,636
Niemniej tu, na dole wodospadu,
jest ich całe mnóstwo.

143
00:21:41,720 --> 00:21:44,222
Tuarangisaurus może w nich przebierać.

144
00:21:50,020 --> 00:21:52,314
Potem robi coś niezwykłego.

145
00:21:52,981 --> 00:21:54,316
Połyka je.

146
00:21:56,192 --> 00:22:01,740
Otoczaki służą mu
jako obciążenie i gastrolity,

147
00:22:01,823 --> 00:22:05,619
które pozostają w jego żołądku,

148
00:22:05,702 --> 00:22:08,038
by rozdrobnić nieprzeżuty pokarm.

149
00:22:16,338 --> 00:22:21,343
Dla młodego osobnika
nauka połykania kamieni nie jest łatwa.

150
00:22:22,385 --> 00:22:24,429
Wymaga trochę praktyki.

151
00:22:27,390 --> 00:22:33,021
Ale to też okazja dla jego matki
na znalezienie odpowiedniego samca.

152
00:23:13,937 --> 00:23:17,315
W końcu młode osiągnęło sukces.

153
00:23:22,654 --> 00:23:25,198
Teraz połknie tyle, ile jest w stanie.

154
00:23:25,282 --> 00:23:29,327
Gdy dorośnie, wróci tu po więcej.

155
00:23:35,917 --> 00:23:39,045
Czas, by rodzina opuściła wybrzeże

156
00:23:39,129 --> 00:23:41,381
i wróciła do morza po pożywienie.

157
00:23:41,464 --> 00:23:43,842
Dla młodego elasmozaura

158
00:23:43,925 --> 00:23:47,470
to ważny krok na drodze ku dorosłości.

159
00:23:58,481 --> 00:23:59,774
W południowej Europie,

160
00:23:59,858 --> 00:24:02,736
tam, gdzie Atlantyk styka się
z Morzem Tetydy,

161
00:24:02,819 --> 00:24:06,656
można spotkać najbardziej różnorodne
formy życia na wybrzeżu.

162
00:24:09,034 --> 00:24:13,371
Podnoszący się poziom morza oznacza,
że niezliczone podwodne wyspy

163
00:24:13,455 --> 00:24:16,875
pokryte są gąbkami, małżami i koralowcami.

164
00:24:27,010 --> 00:24:31,264
Koralowce wykorzystują
światło słoneczne na płyciznach

165
00:24:31,348 --> 00:24:35,268
i żyją w symbiozie z algami,
które rosną w ich tkankach.

166
00:24:43,944 --> 00:24:48,573
Zbierają malutkie cząsteczki pokarmu
niesionego przez prądy morskie.

167
00:25:05,131 --> 00:25:09,594
Niezliczone ilości
tych morskich stworzeń pokrywają skały.

168
00:25:14,391 --> 00:25:18,395
Ale jedna skała wydaje się dziwnie goła.

169
00:25:21,565 --> 00:25:25,569
Za nią jest ostry spadek i głębia,

170
00:25:25,652 --> 00:25:28,280
dom oceanicznych drapieżników…

171
00:25:43,920 --> 00:25:47,549
i zagrożenie
dla nieostrożnych ryb rafowych.

172
00:26:14,659 --> 00:26:19,039
Ale Pycnodontiformes nie ma się czego bać.

173
00:26:20,332 --> 00:26:24,753
To jest Mosasaurus hoffmanni,
najgroźniejszy drapieżnik w oceanie.

174
00:26:25,337 --> 00:26:29,216
Ale nie przypłynął tu po pokarm.
Przypłynął na czyszczenie.

175
00:26:34,888 --> 00:26:40,518
Mozazaury to wielkie jaszczurki,
które mają rozdwojony język,

176
00:26:40,602 --> 00:26:44,439
a podczas okresu godowego
także kolorową skórę.

177
00:26:47,108 --> 00:26:50,612
Czas zrzucić starą skórę.

178
00:27:02,415 --> 00:27:08,088
Gdy trzeba wyglądać jak najlepiej,
niezbędny jest peeling całego ciała.

179
00:27:18,974 --> 00:27:23,395
Ryby i krewetki zbierają jego wylinkę.

180
00:27:39,202 --> 00:27:43,832
Ta oddychająca tlenowo morska jaszczurka
odpoczywa na powierzchni,

181
00:27:43,915 --> 00:27:46,126
by napełnić płuca

182
00:27:47,460 --> 00:27:49,838
i zrelaksować się.

183
00:28:06,938 --> 00:28:08,148
Rywal.

184
00:28:08,231 --> 00:28:10,942
Młodszy samiec chce walczyć o terytorium.

185
00:28:37,135 --> 00:28:40,680
Starszy samiec jest cięższy.
Waży ponad 15 ton.

186
00:28:40,764 --> 00:28:43,183
Ale jego rywal jest zwinniejszy.

187
00:28:56,655 --> 00:29:01,243
Gdy szanse są tak wyrównane,
walki potrafią być śmiertelne.

188
00:29:03,620 --> 00:29:09,376
Znaleziono mozazaury
ze zmiażdżonymi zębami rywali w czaszkach.

189
00:29:16,508 --> 00:29:18,593
Starszy samiec łapie oddech.

190
00:29:26,601 --> 00:29:28,937
Teraz ma przewagę.

191
00:29:34,067 --> 00:29:37,487
Ciągnąc rywala w dół, może go utopić.

192
00:30:24,326 --> 00:30:26,870
Starszy samiec zwyciężył.

193
00:30:27,704 --> 00:30:31,958
Zachowa swoje terytorium,
przynajmniej na razie.

194
00:30:40,217 --> 00:30:44,971
Sierp Księżyca
nad wybrzeżem w Ameryce Północnej.

195
00:30:49,684 --> 00:30:56,107
Spokojne, ciemne noce
wywołują rzadkie i piękne zjawisko.

196
00:31:04,783 --> 00:31:08,828
Dziś nawet w głębinach
pojawia się światło.

197
00:31:21,841 --> 00:31:25,887
Lśniące amonity wyłaniają się z czeluści.

198
00:31:34,813 --> 00:31:38,942
Amonity to mięczaki
spokrewnione z ośmiornicą i kałamarnicą.

199
00:31:39,651 --> 00:31:43,947
Amonity z rodzaju Scaphites
są nie większe od ludzkiej ręki.

200
00:31:52,163 --> 00:31:55,917
Od tygodni gromadziły się
w wodach przybrzeżnych.

201
00:32:02,382 --> 00:32:06,845
W morskiej toni takie światło
może przyciągnąć plankton jako pożywienie.

202
00:32:07,554 --> 00:32:11,016
Lecz dziś pełni odmienną funkcję.

203
00:32:13,643 --> 00:32:17,105
Amonity wypływają na powierzchnię
w celu rozmnażania się.

204
00:32:17,188 --> 00:32:21,151
Wkrótce na każdej płyciźnie
są ich tysiące.

205
00:32:34,331 --> 00:32:39,753
Sąsiad rozświetla sąsiada,
tworząc fale bioluminescencji.

206
00:32:49,095 --> 00:32:51,723
Amonity mają złożone układy nerwowe,

207
00:32:51,806 --> 00:32:55,268
które kontrolują
świecące komórki zwane fotocytami.

208
00:33:04,236 --> 00:33:09,115
Samce przepychają się,
by znaleźć miejsce koło większych samic.

209
00:33:10,659 --> 00:33:16,623
Pokazy świetlne pomagają samicy ocenić,
kto będzie najlepszym partnerem.

210
00:33:21,503 --> 00:33:25,966
Gdy amonity łączą się w pary,
koordynują swoje pokazy.

211
00:33:32,597 --> 00:33:37,060
Jeśli samiec nie dopasuje się
do jej rytmu, zostanie odrzucony.

212
00:33:42,148 --> 00:33:44,359
Idealna harmonia.

213
00:33:47,737 --> 00:33:51,992
Ta para się rozmnoży
i pomoże stworzyć kolejne pokolenie.

214
00:33:57,455 --> 00:34:02,711
Po zapłodnieniu samice wypływają
na mieliznę, by uwolnić jaja.

215
00:34:11,595 --> 00:34:13,722
Jak u większości głowonogów

216
00:34:13,805 --> 00:34:17,224
rozmnażanie to ostatni akt
ich krótkiego życia.

217
00:34:22,856 --> 00:34:27,110
Do rana te światełka zgasną i umrą.

218
00:34:37,495 --> 00:34:41,499
Ta magiczna noc będzie ich ostatnią.

219
00:34:54,596 --> 00:34:58,975
Na całym świecie
wybrzeża stanowią idealne miejsce

220
00:34:59,059 --> 00:35:04,898
dla niezliczonych gatunków do rozmnażania,
wychowywania młodych i żywienia się.

221
00:35:11,988 --> 00:35:14,449
W płytkich wodach Zelandii

222
00:35:15,367 --> 00:35:19,162
zebrały się duże grupy
osobników z rodzaju Tuarangisaurus.

223
00:35:34,010 --> 00:35:39,558
Napędzają się wszystkimi czterema płetwami
i podróżują prawie bez trudu,

224
00:35:39,641 --> 00:35:43,019
by znaleźć ławice ryb,
które gromadzą się tu latem.

225
00:35:44,938 --> 00:35:47,857
Czasem wypływają, by nabrać powietrza,

226
00:35:47,941 --> 00:35:51,278
zanim wyruszą z powrotem
w podwodną podróż.

227
00:36:00,078 --> 00:36:04,457
Lecz jedna samica nie płynie
z typową dla niej gracją.

228
00:36:05,709 --> 00:36:10,922
Razem ze swoim dwuletnim potomstwem
zostali w tyle za resztą grupy.

229
00:36:14,843 --> 00:36:17,679
Samica porusza się z wysiłkiem.

230
00:36:20,098 --> 00:36:23,226
Ktoś to zauważył.

231
00:36:26,396 --> 00:36:30,025
Zabójczy myśliwy, Kaikaifilu.

232
00:36:35,864 --> 00:36:39,993
Wyraźnie osłabiona samica
jest kuszącym celem.

233
00:36:43,705 --> 00:36:47,375
Będzie mniej podatna na atak,
jeśli zanurzy się głębiej.

234
00:36:53,215 --> 00:36:57,761
Młode próbuje odwrócić uwagę mozazaura.
To niebezpieczna gra.

235
00:36:59,679 --> 00:37:01,848
Ale dzięki temu zyskują na czasie.

236
00:37:07,312 --> 00:37:10,774
Matka i młode nie są całkiem sami.

237
00:37:21,534 --> 00:37:23,995
Te osobniki mogą być spokrewnione

238
00:37:24,079 --> 00:37:28,667
i w ich interesie jest
odgonienie Kaikaifilu.

239
00:37:53,191 --> 00:37:57,737
To przyczyna wyczerpania samicy.

240
00:37:58,780 --> 00:38:00,323
Jest w ciąży.

241
00:38:24,890 --> 00:38:28,643
A teraz, po ciąży trwającej półtora roku,

242
00:38:29,519 --> 00:38:30,812
urodziła.

243
00:38:36,902 --> 00:38:41,740
Ponad trzy metry.
Prawie połowa długości matki.

244
00:38:42,407 --> 00:38:45,660
Jedno z największych dzieci w historii.

245
00:38:53,710 --> 00:38:58,590
Musi wypłynąć na powierzchnię,
by wziąć pierwszy oddech.

246
00:39:19,819 --> 00:39:24,199
Ten młody osobnik może dożyć nawet 80 lat.

247
00:39:26,243 --> 00:39:28,954
Teraz, dzięki wsparciu rodziny,

248
00:39:29,037 --> 00:39:32,040
może zająć miejsce jako drapieżnik…

249
00:39:35,126 --> 00:39:38,004
w jednym z najbardziej bogatych
habitatów na Ziemi.

250
00:39:39,130 --> 00:39:44,052
W wodach przybrzeżnych
naszej prehistorycznej planety.

251
00:39:59,276 --> 00:40:01,820
W kolejnych odcinkach

252
00:40:01,903 --> 00:40:07,284
olbrzymie dinozaury walczą o samice
na upalnych pustyniach.

253
00:40:08,243 --> 00:40:09,661
Na całym świecie

254
00:40:09,744 --> 00:40:14,583
niezwykli specjaliści muszą użyć
każdej dostępnej sztuczki, żeby przetrwać

255
00:40:14,666 --> 00:40:17,878
w najmniej przyjaznych warunkach na Ziemi.

256
00:40:18,879 --> 00:40:21,923
Aby dowiedzieć się, jak powstały odcinki,

257
00:40:22,007 --> 00:40:26,469
wystarczy wejść
na stronę Prehistorycznej planety.

258
00:41:54,516 --> 00:41:56,518
Napisy: Sylwia Szymańska