1
00:00:11,721 --> 00:00:15,976
ĐƯỢC DẪN DẮT BỞI DAVID ATTENBOROUGH

2
00:00:16,560 --> 00:00:21,606
Chắc chắn một trong những loài động vật
đáng chú ý nhất từng tồn tại,

3
00:00:22,148 --> 00:00:26,361
và tất nhiên một trong những loài
nổi tiếng nhất, là khủng long.

4
00:00:27,404 --> 00:00:29,656
Khủng long bạo chúa.

5
00:00:30,699 --> 00:00:35,245
Một loài động vật kích thích
trí tưởng tượng của tất cả chúng ta.

6
00:00:35,328 --> 00:00:38,290
Đó là loài động vật nào vậy?

7
00:00:38,373 --> 00:00:41,585
Trông nó như thế nào? Nó sống ra sao?

8
00:00:41,668 --> 00:00:45,630
Giờ đây, nghiên cứu khoa học
đã trả lời được những câu hỏi đó.

9
00:00:45,714 --> 00:00:47,966
Và không chỉ về Khủng long bạo chúa,

10
00:00:48,049 --> 00:00:51,386
mà còn các loài khác sống cùng với nó.

11
00:00:51,469 --> 00:00:58,059
Và công nghệ hình ảnh mới nhất
cho phép chúng ta tái tạo chúng.

12
00:01:01,980 --> 00:01:05,901
Trái đất, 66 triệu năm về trước.

13
00:01:13,992 --> 00:01:17,537
Bầu trời
đầy những con vật khổng lồ biết bay.

14
00:01:20,081 --> 00:01:24,127
Dưới biển, những loài bò sát khổng lồ
tuần tra dưới vùng nước sâu.

15
00:01:26,171 --> 00:01:29,299
Còn trên mặt đất, mọi loài khủng long,

16
00:01:30,508 --> 00:01:33,261
tất cả đang vật lộn để tồn tại.

17
00:01:39,434 --> 00:01:45,732
Giờ đây chúng ta đã biết quá nhiều
về một thế giới do khủng long thống trị.

18
00:01:49,694 --> 00:01:52,239
Đây là câu chuyện của chúng.

19
00:01:55,533 --> 00:02:00,121
Hành Tinh Thời Tiền Sử

20
00:02:05,085 --> 00:02:09,296
NHỮNG BỜ BIỂN

21
00:02:09,381 --> 00:02:12,884
Những bờ biển phía nam
của vùng biển nội địa lớn

22
00:02:12,968 --> 00:02:14,970
chia cắt Bắc Mỹ.

23
00:02:23,311 --> 00:02:27,107
Và dấu vết của loài thú ăn thịt hàng đầu
trên đất liền.

24
00:02:32,612 --> 00:02:36,533
Một con Khủng long bạo chúa đang bơi.

25
00:02:39,869 --> 00:02:43,164
Xương rỗng chứa khí và chi sau rất khỏe

26
00:02:43,248 --> 00:02:46,418
khiến Khủng long bạo chúa
là những con vật bơi rất tốt.

27
00:02:52,424 --> 00:02:58,638
Đây là một con đực trưởng thành
với gia đình trẻ của nó.

28
00:03:02,267 --> 00:03:06,479
Con non giờ đây đã đủ lớn
để đi theo nó trong một hành trình

29
00:03:06,980 --> 00:03:10,984
tới một trong những hòn đảo ngoài khơi
tọa lạc gần bờ biển này.

30
00:03:34,466 --> 00:03:38,845
Đó là chuyến vượt biển đủ ngắn,
nhưng vẫn có thể nguy hiểm.

31
00:03:44,309 --> 00:03:45,727
Một con thương long.

32
00:03:45,810 --> 00:03:49,981
Một con thằn lằn biển khổng lồ
to gấp đôi khủng long bạo chúa

33
00:03:50,065 --> 00:03:52,484
và nặng hơn 15 tấn.

34
00:04:03,161 --> 00:04:05,622
Đó là con thú ăn thịt lớn nhất hành tinh.

35
00:04:13,797 --> 00:04:17,007
Thường thì rùa có trong
thực đơn của thương long.

36
00:04:19,344 --> 00:04:23,557
Nhưng con non này
sẽ là bữa ăn nhẹ đầy thích thú.

37
00:04:33,900 --> 00:04:36,570
Một con Khủng long bạo chúa trưởng thành,
kể cả ở dưới nước,

38
00:04:36,653 --> 00:04:39,322
vẫn có thể tự vệ rất hiệu quả.

39
00:04:43,827 --> 00:04:45,912
Nhưng con non phải ở gần.

40
00:05:30,373 --> 00:05:34,002
Khủng long bạo chúa
thường mất ít nhất hai phần ba

41
00:05:34,085 --> 00:05:38,215
số lượng ban đầu khoảng 15 con non
trong năm đầu tiên.

42
00:05:45,597 --> 00:05:48,225
Giờ chỉ còn bốn con.

43
00:05:57,776 --> 00:06:01,196
Hòn đảo này mang lại sự an toàn
và nguồn thức ăn đầy hứa hẹn.

44
00:06:02,113 --> 00:06:05,825
Loài rùa khổng lồ nặng hai tấn
đến đây làm tổ.

45
00:06:10,163 --> 00:06:12,832
Nhưng đây là con đã thu hút nó tới đây.

46
00:06:17,254 --> 00:06:21,174
Nó đã chết, khủng long bạo chúa
đã ngửi thấy mùi xác thối của nó.

47
00:06:33,019 --> 00:06:35,438
Nếu nó lật được cái xác lên,

48
00:06:35,522 --> 00:06:39,109
nó sẽ có khoảng 900kg thịt.

49
00:06:54,791 --> 00:06:58,587
Khủng long bạo chúa
có bộ hàm khỏe nhất trong tự nhiên.

50
00:07:00,714 --> 00:07:04,509
Và có thể cắn một lực hơn năm tấn.

51
00:07:06,469 --> 00:07:12,017
Con non đang rất muốn nếm thịt,
nhưng nó không cho ăn cùng.

52
00:07:12,601 --> 00:07:15,520
Đã đến lúc để chúng học cách tự săn mồi.

53
00:07:18,106 --> 00:07:21,151
Tuy nhiên, bờ biển này
trông không hứa hẹn lắm.

54
00:07:27,574 --> 00:07:31,953
Nhưng trời càng tối dần,
mọi thứ bắt đầu thay đổi.

55
00:07:38,043 --> 00:07:43,506
Rùa con bắt đầu nở từ dưới cát
và vội vã lao xuống biển.

56
00:07:55,268 --> 00:07:59,272
Khủng long bạo chúa con được đưa tới
địa điểm huấn luyện lí tưởng.

57
00:08:06,112 --> 00:08:10,116
Lũ rùa mới nở có kích thước hoàn hảo
để khủng long tập sự xử lý.

58
00:08:19,042 --> 00:08:23,004
Kẻ săn mồi nào tò mò
cũng được tưởng thưởng xứng đáng.

59
00:08:40,020 --> 00:08:42,440
Còn nhiều thứ để học.

60
00:08:55,662 --> 00:09:00,375
Và ở đây có đủ thức ăn
để đáp ứng cả khủng long bố mẹ và con.

61
00:09:09,676 --> 00:09:11,303
Còn nếu tình hình không ổn,

62
00:09:11,386 --> 00:09:14,764
ta lúc nào cũng có thể cướp bữa tối
của kẻ khác.

63
00:09:35,785 --> 00:09:37,078
Bên kia địa cầu,

64
00:09:37,162 --> 00:09:43,168
những vùng ven biển nông
bao phủ một khu vực gần 65 triệu km2.

65
00:09:43,251 --> 00:09:46,171
Còn lớn hơn cả lục địa lớn nhất rất nhiều.

66
00:09:48,215 --> 00:09:51,009
Điều đó, cùng với vùng biển đa dạng,

67
00:09:51,092 --> 00:09:53,720
biến chúng thành
môi trường sống cực kỳ quan trọng.

68
00:09:59,935 --> 00:10:02,145
Nơi nào đất liền gặp biển cả,

69
00:10:02,229 --> 00:10:06,650
chất dinh dưỡng nổi lên từ dưới biển sâu,
cung cấp một nguồn sống dồi dào.

70
00:10:09,402 --> 00:10:12,697
Vùng biển Bắc Đại Tây Dương
đặc biệt đa dạng,

71
00:10:12,781 --> 00:10:16,785
nơi những đàn cá lớn tiến lại gần bờ.

72
00:10:26,670 --> 00:10:32,384
Một loài phát triển mạnh ở những nơi đó
và tạo thành những đàn lớn.

73
00:10:37,556 --> 00:10:40,600
Loài bò sát bay. Dực long.

74
00:10:41,518 --> 00:10:46,398
Nơi đây, trên những bờ biển Bắc Phi,
chúng có bảy loài khác nhau.

75
00:10:49,192 --> 00:10:53,780
Chúng đến đây để ăn, nghỉ ngơi,
và nuôi con non của mình.

76
00:10:56,658 --> 00:11:00,453
Dực long thích nghi rất tốt
để sống trên mặt đất

77
00:11:00,537 --> 00:11:04,749
và không chỉ làm tổ ở đây
mà còn ở lại để bảo vệ đàn con.

78
00:11:10,005 --> 00:11:12,966
Và con non của chúng tất nhiên cần bảo vệ.

79
00:11:17,554 --> 00:11:20,599
Chiếc mỏ sắc nhọn như dao
của con Phosphatodraco.

80
00:11:28,106 --> 00:11:31,902
Một con thú ăn thịt cao hơn 2,7 m
ngang nhiên nhòm ngó khắp các đàn,

81
00:11:31,985 --> 00:11:35,572
tìm kiếm cơ hội
vồ được một con non khinh suất.

82
00:11:41,786 --> 00:11:45,957
Nhưng một vài loài dực long
sống trên mặt đất lại thích nghi kém hơn.

83
00:11:46,041 --> 00:11:49,502
Chúng có chiến lược làm tổ
hơi khác một chút.

84
00:11:52,464 --> 00:11:56,635
Chúng làm tổ ở nơi chúng sẽ
ít thu hút sự chú ý của thú săn mồi hơn.

85
00:11:58,011 --> 00:12:00,889
Những vách đá tách biệt như thế này
là lý tưởng.

86
00:12:03,475 --> 00:12:07,687
Trứng dực long dai như da
và rất dễ bị khô,

87
00:12:07,771 --> 00:12:09,981
nên chúng cần phải được phủ kín.

88
00:12:11,691 --> 00:12:15,904
Bên dưới đống tảo biển này,
có một thứ đang chuyển động.

89
00:12:22,202 --> 00:12:25,872
Con khủng long Alcione mới nở nhỏ xíu,
chỉ cao vài centimet

90
00:12:25,956 --> 00:12:28,250
và nặng chỉ hơn nửa lạng.

91
00:12:34,047 --> 00:12:37,467
Mẹ của chúng bỏ lại trứng ở đây
từ hai tháng trước.

92
00:12:51,565 --> 00:12:54,568
Gọi nhau đồng bộ với nở trứng.

93
00:12:55,610 --> 00:12:58,113
Tập trung thành bầy mới an toàn.

94
00:13:02,617 --> 00:13:05,495
Bản năng đầu tiên của chúng là leo trèo.

95
00:13:29,394 --> 00:13:33,315
Những con non mới nở từ hàng trăm cái tổ
tập trung trên đỉnh vách đá

96
00:13:33,398 --> 00:13:35,650
để chuẩn bị cho
chuyến bay đầu tiên của chúng.

97
00:13:44,159 --> 00:13:46,411
Nhưng cánh của chúng vẫn chưa mọc.

98
00:13:47,662 --> 00:13:51,082
Xương của ngón dài nâng đỡ màng cánh

99
00:13:51,166 --> 00:13:56,171
trước tiên phải thẳng và liền nhau,
và như thế sẽ mất vài giờ.

100
00:13:59,090 --> 00:14:00,884
Nhưng chúng không thể ở lại đây lâu.

101
00:14:08,350 --> 00:14:12,270
Xương của chúng cực kỳ nhẹ,
chứa đến 90% khí,

102
00:14:12,354 --> 00:14:15,815
và nhờ đó chúng không cần
mất quá nhiều công sức để bay.

103
00:14:18,652 --> 00:14:21,696
Kể cả như thế,
các chuyến tập bay là cần thiết.

104
00:14:23,073 --> 00:14:26,034
Sẽ chỉ có một cơ hội để làm cho đúng

105
00:14:26,117 --> 00:14:28,078
khi đến thời điểm cất cánh.

106
00:14:35,669 --> 00:14:39,506
Rìa vách đá tạo nên các dòng khí đi lên,
và chúng có thể hỗ trợ.

107
00:14:39,589 --> 00:14:43,718
Nên rất đáng khi tụ tập ở đó
theo hướng gió thịnh hành

108
00:14:43,802 --> 00:14:45,929
và bay về phía đất liền.

109
00:14:49,391 --> 00:14:52,602
Nhưng có vẻ như
không con nào sẵn sàng mạo hiểm.

110
00:14:59,693 --> 00:15:04,906
Cho tới khi, cuối cùng, một con non
truyền cảm hứng cho cả lũ bay lên.

111
00:15:44,821 --> 00:15:47,490
Chúng không bay đến bãi biển
và bầy của nó.

112
00:15:47,574 --> 00:15:52,078
Chúng cần bay đến khu rừng mờ sương
nằm ở phía xa xa.

113
00:16:00,795 --> 00:16:02,255
Con dực long Barbaridactylus.

114
00:16:02,964 --> 00:16:06,927
Những con dực long ăn thịt, hùng mạnh
thường bắt cá.

115
00:16:07,719 --> 00:16:10,680
Nhưng những con non mới nở
thì quá ngon lành không thể bỏ lỡ.

116
00:16:19,856 --> 00:16:24,945
Một cách để tránh được
là cụp cánh lại và hạ độ cao.

117
00:16:32,077 --> 00:16:36,039
Nhưng mất độ cao sẽ khiến chúng
khó bay được tới những khu rừng hơn.

118
00:17:13,159 --> 00:17:15,411
Và một cú hạ cánh khẩn cấp giữa bầy.

119
00:17:15,495 --> 00:17:18,540
Đó không phải chỗ
cho một con non mới nở đơn độc.

120
00:17:42,814 --> 00:17:46,651
Một kẻ sống sót may mắn
từ mẻ con non mới nở đầu tiên...

121
00:17:49,195 --> 00:17:51,489
vẫn đang bay đúng hướng.

122
00:18:10,508 --> 00:18:11,760
Nơi trú ẩn.

123
00:18:14,596 --> 00:18:18,975
Trong số những con non rời khỏi vách đá,
rất ít con bay xa được thế này.

124
00:18:21,853 --> 00:18:23,021
Nhưng đối với chúng,

125
00:18:23,104 --> 00:18:28,318
khu rừng này cho chúng nơi trú ẩn
và thức ăn mà một con dực long non cần.

126
00:18:31,029 --> 00:18:34,449
Trong năm năm tới,
đây sẽ là nhà của chúng.

127
00:18:35,659 --> 00:18:38,954
Sau đó, chúng sẽ đủ khôn lớn
để nhập đàn những con trưởng thành,

128
00:18:39,037 --> 00:18:41,915
bắt cá ngoài biển khơi.

129
00:18:52,467 --> 00:18:57,222
Vài động vật biển cả đời bắt cá ngoài khơi

130
00:18:57,305 --> 00:19:01,726
thỉnh thoảng phải ghé vào bờ biển
vì một mục đích đặc biệt.

131
00:19:03,520 --> 00:19:07,691
Ở vùng biển
ngoài lục địa chìm dưới nước Zealandia,

132
00:19:07,774 --> 00:19:10,277
một hành trình dài sắp đi đến hồi kết.

133
00:19:11,444 --> 00:19:13,780
Đây là loài thằn lằn cổ rắn,

134
00:19:13,863 --> 00:19:17,701
một loài bò sát biển rất lớn
dài khoảng chín mét.

135
00:19:24,916 --> 00:19:29,421
Con cái này được hộ tống bởi con nó,
khoảng sáu tháng tuổi.

136
00:19:34,301 --> 00:19:38,263
Nhiều nhất là hai năm một lần,
nó sẽ chỉ có một con non.

137
00:19:38,346 --> 00:19:39,973
Đó là một công sức lớn,

138
00:19:40,056 --> 00:19:44,144
và công sức gắn kết con mẹ
và con non rất quan trọng.

139
00:19:55,113 --> 00:20:00,118
Nó mang con nó đi theo
nhiều cây số tới vùng vịnh này.

140
00:20:12,172 --> 00:20:13,590
Và chúng không đơn độc.

141
00:20:14,174 --> 00:20:17,886
Thằn lằn cổ rắn đến đây
từ bên kia Nam Thái Bình Dương.

142
00:20:34,319 --> 00:20:40,033
Các con đực cũng tụ tập ở đây
để khoe mẽ với con cái.

143
00:20:46,915 --> 00:20:51,628
Nhưng tạm thời, tán tỉnh
không phải ưu tiên hàng đầu của con cái.

144
00:20:56,508 --> 00:21:00,595
Vịnh này có một thứ
mà rất ít vịnh khác có thể cung cấp.

145
00:21:17,237 --> 00:21:22,200
Những viên đá cuội
đặc biệt trơn nhẵn, cứng và tròn.

146
00:21:24,744 --> 00:21:29,332
Chúng bị mòn bởi chuyển động
của dòng nước, nhưng cũng khó tìm.

147
00:21:36,548 --> 00:21:40,051
Tuy nhiên, dưới vực ở đáy thác nước,

148
00:21:40,135 --> 00:21:41,636
có rất nhiều đá cuội.

149
00:21:41,720 --> 00:21:44,222
Thằn lằn cổ rắn có thể lựa chọn.

150
00:21:50,020 --> 00:21:52,314
Sau đó chúng làm một việc đáng chú ý.

151
00:21:52,981 --> 00:21:54,316
Chúng nuốt đá cuội.

152
00:21:56,192 --> 00:22:01,740
Chúng cần đá để vừa làm bì
vừa làm sỏi dạ dày.

153
00:22:01,823 --> 00:22:05,619
Sỏi dạ dày sẽ ở lại trong dạ dày của chúng

154
00:22:05,702 --> 00:22:08,038
để nghiền thức ăn chưa được nhai.

155
00:22:16,338 --> 00:22:17,589
Đối với một con nhỏ,

156
00:22:17,672 --> 00:22:21,343
học nuốt đá cuội lần đầu
không phải điều dễ dàng.

157
00:22:22,385 --> 00:22:24,429
Cần phải tập một chút.

158
00:22:27,390 --> 00:22:33,021
Nhưng đó cũng là cơ hội để mẹ nó tìm được
bạn tình thích hợp trong số những con đực.

159
00:23:13,937 --> 00:23:17,315
Con non cuối cùng cũng nuốt thành công.

160
00:23:22,654 --> 00:23:25,198
Giờ đây, nó sẽ nuốt càng nhiều càng tốt.

161
00:23:25,282 --> 00:23:29,327
Và lớn lên, nó sẽ trở lại đây
để nuốt nhiều hơn nữa.

162
00:23:35,917 --> 00:23:39,045
Đã đến lúc gia đình này rời khỏi bờ biển

163
00:23:39,129 --> 00:23:41,381
để quay lại biển cả kiếm ăn.

164
00:23:41,464 --> 00:23:43,842
Và đối với con thằn lằn cổ rắn non này,

165
00:23:43,925 --> 00:23:47,470
đó là một bước quan trọng
trên con đường trưởng thành.

166
00:23:58,481 --> 00:23:59,774
Ở miền Nam châu Âu,

167
00:23:59,858 --> 00:24:02,736
nơi Đại Tây Dương gặp Biển Tethys,

168
00:24:02,819 --> 00:24:06,656
sự sống ven biển có lẽ
đã đạt tới mức độ đa dạng nhất.

169
00:24:09,034 --> 00:24:13,371
Mực nước biển tăng có nghĩa là
có vô số các hòn đảo chìm bên dưới

170
00:24:13,455 --> 00:24:16,875
được phủ lên bởi bọt biển, trai và san hô.

171
00:24:27,010 --> 00:24:31,264
San hô tận dụng ánh nắng
ở những chỗ nông này,

172
00:24:31,348 --> 00:24:35,268
hình thành mối liên kết với tảo
mọc bên trong các mô của nó.

173
00:24:43,944 --> 00:24:48,573
Chúng thu thập các phân tử thức ăn nhỏ xíu
trôi nổi trên các dòng hải lưu.

174
00:25:05,131 --> 00:25:09,594
Vô số thủy sinh vật như thế làm thành
lớp vỏ ngoài cho tảng đá cứng này.

175
00:25:14,391 --> 00:25:18,395
Nhưng một tảng đá ở đây
lại trơ trụi một cách kinh ngạc.

176
00:25:21,565 --> 00:25:25,569
Bên kia là dốc thẳng đứng và biển sâu,

177
00:25:25,652 --> 00:25:28,280
có những kẻ ăn thịt dưới biển...

178
00:25:43,920 --> 00:25:47,549
và là mối nguy đối với
những con cá rạn san hô bất cẩn.

179
00:26:14,659 --> 00:26:19,039
Nhưng con cá xương này
chẳng biết sợ là gì.

180
00:26:20,332 --> 00:26:24,753
Đây là thương long Hoffman, kẻ ăn thịt
nguy hiểm chết người của đại dương.

181
00:26:25,337 --> 00:26:29,216
Nhưng nó đến đây không phải để ăn thịt.
Nó đến để được rửa sạch.

182
00:26:34,888 --> 00:26:40,518
Thương long là loài thằn lằn khổng lồ
và vừa có lưỡi hình chạc của thằn lằn,

183
00:26:40,602 --> 00:26:44,439
vừa có màu da sặc sỡ của thằn lằn
trong suốt mùa giao phối.

184
00:26:47,108 --> 00:26:50,612
Giờ là lúc lột bỏ tấm da cũ.

185
00:27:02,415 --> 00:27:04,376
Và khi ta cần trông đẹp mã nhất,

186
00:27:04,459 --> 00:27:08,088
thì chỉ có lột da toàn thân
mới có thể đáp ứng được.

187
00:27:18,974 --> 00:27:23,395
Tôm cá rỉa vảy rụng từ thân của nó.

188
00:27:39,202 --> 00:27:43,832
Nghỉ ngơi trên mặt nước cho phép
con thằn lằn vượt biển, hít thở ôxy này

189
00:27:43,915 --> 00:27:46,126
lấp đầy lá phổi của nó,

190
00:27:47,460 --> 00:27:49,838
và thư giãn.

191
00:28:06,938 --> 00:28:08,148
Một đối thủ.

192
00:28:08,231 --> 00:28:10,942
Một con đực non nớt hơn,
thách thức tranh giành lãnh thổ này.

193
00:28:37,135 --> 00:28:40,680
Con đực già nặng hơn, hơn 15 tấn.

194
00:28:40,764 --> 00:28:43,183
Nhưng đối thủ của nó nhanh nhẹn hơn.

195
00:28:56,655 --> 00:29:01,243
Khi chúng cân sức như thế,
những trận chiến này có thể chí tử.

196
00:29:03,620 --> 00:29:07,499
Thương long đã được phát hiện
với những chiếc răng gãy của các đối thủ

197
00:29:07,582 --> 00:29:09,376
cắm vào sọ của chúng.

198
00:29:16,508 --> 00:29:18,593
Con đực già này tranh thủ hít một hơi.

199
00:29:26,601 --> 00:29:28,937
Nó hiện đang có lợi thế.

200
00:29:34,067 --> 00:29:37,487
Lôi đối thủ của mình xuống,
nó có thể dìm chết đối thủ.

201
00:30:24,326 --> 00:30:26,870
Con đực già này đã thắng.

202
00:30:27,704 --> 00:30:31,958
Ít nhất, rạn san hô này
tạm thời vẫn là lãnh thổ của nó.

203
00:30:40,217 --> 00:30:44,971
Trăng lưỡi liềm ngoài khơi biển Bắc Mỹ.

204
00:30:49,684 --> 00:30:56,107
Những đêm tối, lặng gió sau đó tạo nên
một hiện tượng vừa đẹp vừa hiếm thấy.

205
00:31:04,783 --> 00:31:08,828
Tối nay, kể cả dưới biển sâu
vẫn có ánh sáng.

206
00:31:21,841 --> 00:31:25,887
Cúc đá sáng rực nổi lên từ vực sâu.

207
00:31:34,813 --> 00:31:38,942
Cúc đá là động vật thân mềm,
cùng họ với bạch tuộc và mực.

208
00:31:39,651 --> 00:31:43,947
Những con động vật thân mềm này
không lớn hơn bàn tay người.

209
00:31:52,163 --> 00:31:55,917
Trong nhiều tuần,
chúng đã tụ lại ở những vùng biển sâu.

210
00:32:02,382 --> 00:32:06,845
Dưới biển sâu, ánh sáng này có thể giúp
nhử sinh vật trôi nổi làm thức ăn.

211
00:32:07,554 --> 00:32:11,016
Nhưng tối nay,
chúng phục vụ mục đích khác.

212
00:32:13,643 --> 00:32:17,105
Chúng bị hút lên mặt nước để giao phối.

213
00:32:17,188 --> 00:32:21,151
Và chẳng mấy chốc,
mỗi đàn cá lớn sẽ có hàng nghìn con.

214
00:32:34,331 --> 00:32:39,753
Cá nọ kích thích cá kia,
tạo ra những làn sóng phát quang sinh học.

215
00:32:49,095 --> 00:32:51,723
Chúng có hệ thần kinh phức tạp,

216
00:32:51,806 --> 00:32:55,268
điều khiển những tế bào sản sinh ánh sáng
được gọi là photocyte.

217
00:33:04,236 --> 00:33:09,115
Những con đực chen lấn tranh chỗ
quanh những con cái to hơn.

218
00:33:10,659 --> 00:33:16,623
Những thể hiện từ màn phô trương của chúng
cho nó biết đâu là bạn tình khỏe nhất.

219
00:33:21,503 --> 00:33:25,966
Khi các cặp quấn lấy nhau,
chúng kết hợp màn trình diễn ánh sáng.

220
00:33:32,597 --> 00:33:37,060
Nếu con đực không khớp nhịp chính xác
với con cái, con đực sẽ bị từ chối.

221
00:33:42,148 --> 00:33:44,359
Nhưng đã có sự đồng bộ hoàn hảo.

222
00:33:47,737 --> 00:33:51,992
Cặp này giờ đây sẽ đẻ trứng
và giúp sản sinh thế hệ tiếp theo.

223
00:33:57,455 --> 00:33:59,040
Sau khi thụ tinh,

224
00:33:59,124 --> 00:34:02,711
con cái tới những vùng biển nông
để đẻ trứng.

225
00:34:11,595 --> 00:34:13,722
Như với phần lớn
các loài động vật thân mềm,

226
00:34:13,805 --> 00:34:17,224
sinh sản là màn cuối cùng
trong cuộc đời ngắn ngủi của chúng.

227
00:34:22,856 --> 00:34:27,110
Đến sáng, những ánh sáng này
sẽ lập lòe và chết đi.

228
00:34:37,495 --> 00:34:41,499
Đêm kỳ diệu này
sẽ là đêm cuối cùng của nó.

229
00:34:54,596 --> 00:34:58,975
Khắp địa cầu,
bờ biển cung cấp một nơi lý tưởng

230
00:34:59,059 --> 00:35:04,898
cho vô số động vật giao phối,
nuôi con non, và kiếm ăn.

231
00:35:11,988 --> 00:35:14,449
Trở lại vùng biển nông Zealandia,

232
00:35:15,367 --> 00:35:19,162
những đàn lớn thằn lằn cổ rắn
tập trung lại với nhau.

233
00:35:34,010 --> 00:35:39,558
Chúng tự đẩy mình bằng cả bốn vây
và gần như đi lại dễ dàng

234
00:35:39,641 --> 00:35:43,019
để tìm những đàn cá lớn
tụ cả về đây vào mùa hè.

235
00:35:44,938 --> 00:35:47,857
Thỉnh thoảng,
chúng lại ngoi lên mặt nước để hít thở

236
00:35:47,941 --> 00:35:51,278
trước khi tiếp tục chuyến bơi dưới nước.

237
00:36:00,078 --> 00:36:04,457
Nhưng một con cái không bơi
với vẻ duyên dáng như thường lệ.

238
00:36:05,709 --> 00:36:10,922
Nó và con non hai tuổi của nó
đang tụt lại sau cả đàn.

239
00:36:14,843 --> 00:36:17,679
Nó đang di chuyển thật nặng nề.

240
00:36:20,098 --> 00:36:23,226
Và điều đó không phải là không bị để ý.

241
00:36:26,396 --> 00:36:30,025
Một kẻ săn mồi chết chóc, Kaikaifilu.

242
00:36:35,864 --> 00:36:39,993
Con cái có vẻ gây chú ý này
là một mục tiêu đầy cám dỗ.

243
00:36:43,705 --> 00:36:47,375
Lặn xuống vùng biển sâu hơn
có thể khiến nó đỡ bị tổn thương hơn.

244
00:36:53,215 --> 00:36:57,761
Đối với con non, cố gắng đánh lạc hướng
thương long là một trò chơi nguy hiểm.

245
00:36:59,679 --> 00:37:01,848
Nhưng nó đang câu giờ.

246
00:37:07,312 --> 00:37:10,774
Con mẹ và con non không hoàn toàn đơn độc.

247
00:37:21,534 --> 00:37:23,995
Những cá thể này có thể can thiệp,

248
00:37:24,079 --> 00:37:28,667
và đuổi con Kaikaifilu đi
là điều có lợi cho cả đàn.

249
00:37:53,191 --> 00:37:57,737
Đây là lý do con cái có vẻ lo lắng.

250
00:37:58,780 --> 00:38:00,323
Nó đang có thai.

251
00:38:24,890 --> 00:38:28,643
Còn bây giờ, sau một năm rưỡi mang thai,

252
00:38:29,519 --> 00:38:30,812
một con thằn lằn cổ rắn con ra đời.

253
00:38:36,902 --> 00:38:41,740
Dài hơn ba mét,
gần bằng một nửa chiều dài của mẹ nó.

254
00:38:42,407 --> 00:38:45,660
Một trong những con thằn lằn cổ rắn con
lớn nhất mọi thời đại.

255
00:38:53,710 --> 00:38:58,590
Nó cần ngoi lên mặt nước
để hít hơi thở đầu tiên của mình.

256
00:39:19,819 --> 00:39:24,199
Con thằn lằn cổ rắn non này
có thể sống 80 năm.

257
00:39:26,243 --> 00:39:28,954
Giờ đây, được gia đình hỗ trợ,

258
00:39:29,037 --> 00:39:32,040
nó có thể chiếm lĩnh vị trí
là thú ăn thịt...

259
00:39:35,126 --> 00:39:38,004
ở một trong những môi trường sống
đa dạng nhất Trái đất,

260
00:39:39,130 --> 00:39:44,052
những vùng biển quanh các bờ biển
của hành tinh thời tiền sử.

261
00:39:59,276 --> 00:40:01,820
Tập tiếp theo
trong Hành Tinh Thời Tiền Sử,

262
00:40:01,903 --> 00:40:07,284
khủng long khổng lồ đấu vật
tranh giành bạn tình trên sa mạc nóng rẫy.

263
00:40:08,243 --> 00:40:09,661
Và bên kia địa cầu,

264
00:40:09,744 --> 00:40:14,583
các chuyên gia xuất sắc
phải dùng đến mọi mưu mẹo để tồn tại

265
00:40:14,666 --> 00:40:17,878
ở những nơi khó trú ngụ nhất Trái đất.

266
00:40:18,879 --> 00:40:21,923
Để khám phá khoa học
phía sau những câu chuyện này,

267
00:40:22,007 --> 00:40:26,469
hãy vào trang web của chương trình
Hành Tinh Thời Tiền Sử.

268
00:41:54,516 --> 00:41:56,518
Biên dịch: Ngan Tran