1 00:00:03,545 --> 00:00:05,547 11 SEPTEMBER 2001 2 00:00:05,714 --> 00:00:07,799 In september 2001… 3 00:00:07,966 --> 00:00:11,636 volgde ik 'n journalistieke opleiding in New York… 4 00:00:12,929 --> 00:00:16,266 toen de wereld zoals wij die kenden, veranderde. 5 00:00:25,483 --> 00:00:28,153 Ik was een Portugese in New York. 6 00:00:28,319 --> 00:00:31,656 Een zender in Lissabon vroeg me om live verslag te doen. 7 00:00:31,823 --> 00:00:36,411 …bang dat wat er bij het WTC gebeurd was, weer zou plaatsvinden. 8 00:00:36,578 --> 00:00:40,415 Dat was m'n eerste verslag over terrorisme. 9 00:00:41,499 --> 00:00:45,378 Het maakte me duidelijk dat extreme ideologieën… 10 00:00:45,545 --> 00:00:51,634 uit verre oorden grote impact op onze geglobaliseerde wereld kunnen hebben. 11 00:00:57,682 --> 00:01:00,769 Deze ervaring leidde tot andere verhalen. 12 00:01:00,935 --> 00:01:06,941 Ik onderzocht terreurgroepen in Syrië, Irak, Sri Lanka, Sierra Leone… 13 00:01:07,108 --> 00:01:10,278 Heb je die mijn gezien? …Nigeria en Libanon. 14 00:01:10,445 --> 00:01:15,158 Moet je bij Hezbollah goed oppassen? -Heel goed. 15 00:01:15,325 --> 00:01:20,371 Ik heb getracht te begrijpen hoe ze denken, rekruteren, plannen maken… 16 00:01:20,538 --> 00:01:22,123 Gaat dat de truck in? 17 00:01:22,290 --> 00:01:24,417 …en hun daden financieren. 18 00:01:24,584 --> 00:01:28,379 Ze verdienen aan de verkoop en het vervoer van olie. 19 00:01:28,546 --> 00:01:33,635 Ze halen het bij ons op en verkopen het zwart aan de Syriërs. 20 00:01:33,802 --> 00:01:39,557 Onlangs heb ik geruchten over een nieuwe geldbron gehoord: goud. 21 00:01:41,101 --> 00:01:45,480 Daarom ben ik naar Niger gegaan. -Allahu Akbar. 22 00:01:45,647 --> 00:01:49,109 Ik wilde weten hoe die gevaarlijke handel werkt… 23 00:01:49,275 --> 00:01:51,653 en hoe terroristen ervan profiteren. 24 00:01:54,572 --> 00:01:58,284 Maar toen stond de wereld opnieuw op z'n kop. 25 00:01:58,451 --> 00:01:59,619 Hoi, hoor je me? 26 00:01:59,786 --> 00:02:05,834 De communicatie is heel erg slecht. De verbinding is beroerd. Sorry. 27 00:02:07,127 --> 00:02:09,587 Hallo? -Ja, we hebben net gehoord… 28 00:02:09,754 --> 00:02:15,260 dat er vandaag in de hoofdstad een militaire coup gepleegd is. 29 00:02:16,553 --> 00:02:21,349 We wachten op instructies. We weten nog niet wat we moeten doen. 30 00:02:22,559 --> 00:02:25,937 Wat zeg je? Sorry, de verbinding… 31 00:02:29,858 --> 00:02:33,236 Nu gaat hij niet eens over. We weten niets. 32 00:02:33,403 --> 00:02:37,282 We zijn nerveus en 't lijkt onveilig om hier te blijven. 33 00:02:42,453 --> 00:02:45,415 6 DAGEN EERDER 34 00:03:08,438 --> 00:03:12,609 REPUBLIEK NIGER 35 00:03:15,862 --> 00:03:18,573 We rijden hier eigenlijk door de Sahara. 36 00:03:18,740 --> 00:03:21,201 Er zijn geen echte wegen. 37 00:03:21,367 --> 00:03:26,539 Je passeert kilometers leegte, niets. 38 00:03:27,498 --> 00:03:32,712 We rijden in een konvooi van drie legertrucks, met zo'n… 39 00:03:32,879 --> 00:03:37,634 20 man met AK-47's. Dat zou noodzakelijk zijn… 40 00:03:37,800 --> 00:03:41,221 omdat de aanvallen in dit gebied toenemen. 41 00:03:41,387 --> 00:03:45,892 Niger is een van 's werelds meest afgelegen en gevaarlijke landen. 42 00:03:46,059 --> 00:03:48,937 Het hoort bij de Afrikaanse Sahel… 43 00:03:49,103 --> 00:03:53,608 die nu een kweekvijver voor de grootste terreurorganisaties is. 44 00:03:53,775 --> 00:03:57,737 Sinds begin 2000 hebben groepen zoals Al Qaida, Boko Haram… 45 00:03:57,904 --> 00:04:02,075 en IS tienduizenden mensen in de Sahel gedood… 46 00:04:02,242 --> 00:04:05,161 en miljoenen mensen verjaagd. 47 00:04:05,328 --> 00:04:08,915 Zo proberen ze met geweld hun invloed te vergroten… 48 00:04:09,082 --> 00:04:13,294 en hun ideologie te verspreiden. Maar dat kost geld. 49 00:04:13,461 --> 00:04:17,257 Pas ontdekte handelswaar helpt hen daar nu aan. 50 00:04:17,423 --> 00:04:21,010 In Niger heerst al tien jaar een enorme goudkoorts. 51 00:04:21,177 --> 00:04:23,805 Overal zie je goudmijnen ontstaan. 52 00:04:23,972 --> 00:04:27,308 We zijn naar een van de meest recente op weg. 53 00:04:34,565 --> 00:04:40,488 Ik wil weten of dit goud een nieuwe geldbron voor terreurgroepen vormt. 54 00:04:41,614 --> 00:04:44,075 Ik begin dus bij de bron. 55 00:04:45,785 --> 00:04:47,662 We zien een paar hutten. 56 00:04:48,788 --> 00:04:53,167 Je rijdt zo lang door leeg gebied dat ze hier niet op hun plek lijken. 57 00:04:58,214 --> 00:05:02,510 Hier is het dan, het Wilde Westen van het goud. 58 00:05:09,600 --> 00:05:16,399 Al die gaten in de grond zijn mijnen. Ze dalen via die gaten af. 59 00:05:17,358 --> 00:05:19,694 Wauw, dat is gekkenwerk. 60 00:05:30,872 --> 00:05:36,336 Hoe gaat het? Hallo, alles goed? -Ja, prima. 61 00:05:36,502 --> 00:05:40,923 Ik ben Mariana. -Ja, Mariana. Welkom. Welkom. 62 00:05:41,090 --> 00:05:42,884 Hoe heet je? -Issifou. 63 00:05:43,051 --> 00:05:44,802 Issifou? -Ja. 64 00:05:46,137 --> 00:05:49,098 Dit zie je overal in de Sahel: 65 00:05:49,265 --> 00:05:55,104 jonge mannen die in de woestijn met alleen handgereedschap goud zoeken. 66 00:05:55,271 --> 00:05:57,648 Onze legerescorte is heel alert… 67 00:05:57,815 --> 00:06:01,152 want dodelijke aanvallen op dit soort mijnen… 68 00:06:01,319 --> 00:06:03,279 zijn nu alarmerend normaal. 69 00:06:03,446 --> 00:06:06,407 Ik ga het je daar in dat gat laten zien. 70 00:06:06,574 --> 00:06:12,330 Dit was een van de weinige mijnen in het land die we mochten bezoeken. 71 00:06:12,497 --> 00:06:17,960 In dat grote daar? -Ja, hier. Dat gat gaan we in. 72 00:06:18,127 --> 00:06:21,798 Hij zegt dat dit zijn mijn is. Je ziet dat ze allemaal… 73 00:06:21,964 --> 00:06:26,052 Al die gaten eromheen zijn ook mijnen. 74 00:06:28,137 --> 00:06:34,477 Wauw, allemachtig. Dit is dus de toegang tot zijn mijn. 75 00:06:36,479 --> 00:06:41,359 Hoeveel meter diep is hij? -Dat kunnen er wel meer dan 100 zijn. 76 00:06:41,526 --> 00:06:44,237 Kunnen we gaan? -Ja, we gaan kijken. 77 00:06:44,404 --> 00:06:46,531 Goed. 78 00:06:50,910 --> 00:06:56,416 Daal maar heel langzaam af, want aan de andere kant zitten gaten. 79 00:07:00,461 --> 00:07:02,004 We zijn er. 80 00:07:03,673 --> 00:07:08,010 Een van de goudzoekers komt nu naar boven. 81 00:07:08,177 --> 00:07:13,599 We zitten nu 18 meter diep en we moeten er meer dan 60 afdalen. 82 00:07:14,600 --> 00:07:19,230 De mijn is met dynamiet opengeblazen en met de hand uitgegraven. 83 00:07:19,397 --> 00:07:23,151 De muren of het plafond worden nergens gestut. 84 00:07:24,193 --> 00:07:29,490 Toch gebruiken Issifou en z'n mannen geen veiligheidsuitrusting. 85 00:07:29,657 --> 00:07:31,993 Ze dragen ook gewoon slippers. 86 00:07:36,789 --> 00:07:39,709 Het wordt nu echt heel donker. 87 00:07:39,876 --> 00:07:43,629 Pikdonker. Je ziet geen hand voor ogen. Hoofdlampen zijn hard nodig. 88 00:07:43,796 --> 00:07:46,090 Dit is allemaal niet gereguleerd. 89 00:07:46,257 --> 00:07:50,094 Het zou de overheid aan middelen daartoe ontbreken. 90 00:07:50,261 --> 00:07:53,598 Ze kunnen deze mijnen dus ongestraft exploiteren. 91 00:07:53,764 --> 00:07:57,393 Er is vast ook de hoop dat de jongens die hier werken… 92 00:07:57,560 --> 00:08:00,813 lastiger door terroristen te rekruteren zijn. 93 00:08:00,980 --> 00:08:03,524 Dat klinkt wanhopig en dat is het ook. 94 00:08:03,691 --> 00:08:06,986 Het is kenmerkend voor de vele problemen hier. 95 00:08:07,153 --> 00:08:08,946 Deze kant op? -Ja, die. 96 00:08:09,113 --> 00:08:13,242 Kom eens kijken. Het is echt belachelijk diep. 97 00:08:20,583 --> 00:08:25,922 Het is nu zo steil dat we op onze kont naar beneden moeten glijden. 98 00:08:31,969 --> 00:08:35,556 We zijn er bijna. Je hoort ze in het gesteente hameren. 99 00:08:35,723 --> 00:08:37,141 Is het hier? -Ja. 100 00:08:37,308 --> 00:08:44,232 Wauw, hier zijn ze nu aan het delven. Je ziet dat ze hier naar goud zoeken. 101 00:08:44,398 --> 00:08:49,654 Dat wordt dan in van die grote, witte zakken naar boven gedragen. 102 00:08:49,820 --> 00:08:54,325 Het is hier loeiheet en pikdonker. 103 00:08:54,492 --> 00:08:58,788 Je ziet stukken van het plafond vallen. 104 00:09:00,122 --> 00:09:02,208 Kom deze kant op. -Ja, ik kom. 105 00:09:02,375 --> 00:09:04,752 Wauw. -Zie je dat goud zitten? 106 00:09:04,919 --> 00:09:07,755 Je kunt het goud zien zitten. -Daar zit het. 107 00:09:07,922 --> 00:09:12,802 Dus dit is de ader. -Waar je deze kleuren aantreft. 108 00:09:12,969 --> 00:09:16,973 We gaan goud vinden. Hier is het. 109 00:09:17,139 --> 00:09:22,353 Er wordt jaarlijks voor ruim vijf miljard dollar aan goud gewonnen… 110 00:09:22,520 --> 00:09:26,691 uit niet gereguleerde mijntjes zoals deze in de Sahel. 111 00:09:26,857 --> 00:09:31,821 Dat bewijst de pure wilskracht van mijnwerkers zoals Issifou. 112 00:09:31,988 --> 00:09:34,782 Ze zeggen dat we naar boven moeten… 113 00:09:34,949 --> 00:09:39,078 omdat ze om 17.00 uur dynamiet in buurtmijnen gaan opblazen. 114 00:09:39,245 --> 00:09:41,205 Dan kan dit hier instorten. 115 00:09:41,372 --> 00:09:45,126 We moeten naar boven. We hebben maar twee minuten. 116 00:09:45,293 --> 00:09:49,672 Oké. Oké. -Zo. 117 00:09:51,132 --> 00:09:52,800 Kom op, jongens. 118 00:10:07,231 --> 00:10:10,610 Als de rots te hard is om met de hand te splijten… 119 00:10:10,776 --> 00:10:14,238 gebruiken ze dynamiet. Dat zouden ze vrij vaak doen. 120 00:10:14,405 --> 00:10:19,910 Elke dag om vijf uur laten Issifou en z'n mannen explosieven ontploffen. 121 00:10:20,077 --> 00:10:21,329 Hoorde je dat? 122 00:10:21,495 --> 00:10:24,999 Als je het daar ontsteekt, gaat het te snel en ontploft dit. 123 00:10:25,166 --> 00:10:28,210 Zodra het stof weg is, dalen ze weer af… 124 00:10:28,377 --> 00:10:32,590 en werken ze tot diep in de nacht door om alle gruis weg te halen. 125 00:10:32,757 --> 00:10:36,093 Ik zou graag blijven, maar bij deze goudmijnen… 126 00:10:36,260 --> 00:10:39,263 moet je niet in het donker rondhangen. 127 00:10:39,430 --> 00:10:43,934 We moeten van de soldaten voor de schemering in ons kamp zijn… 128 00:10:44,101 --> 00:10:47,772 om te voorkomen dat iemand ons in het vizier krijgt. 129 00:10:47,938 --> 00:10:53,152 We hebben gehoord dat andere mijnen door terroristen worden aangevallen. 130 00:10:53,319 --> 00:10:56,822 Ja, ze willen iedereen vermoorden. 131 00:10:56,989 --> 00:11:02,119 Ze willen de mensen vermoorden. Ze zijn naar een dorp gegaan… 132 00:11:02,286 --> 00:11:06,248 en hebben iedereen daar gedwongen om hen geld te geven. 133 00:11:06,415 --> 00:11:11,045 Afpersing. -En anders werden ze vermoord. 134 00:11:11,212 --> 00:11:15,716 Vorig jaar, in 2023, vond ruim de helft… 135 00:11:15,883 --> 00:11:18,844 van alle terroristische moorden in de Sahel plaats. 136 00:11:19,011 --> 00:11:22,765 Kiari Liman-Tinguiri is de ambassadeur van Niger… 137 00:11:22,932 --> 00:11:25,267 in de VS sinds 2021. 138 00:11:25,434 --> 00:11:30,272 Je hebt IS. Je hebt Al Qaida. In het zuiden zit Boko Haram… 139 00:11:30,439 --> 00:11:34,235 en in het noorden JNIM, dat met Al Qaida verbonden is. 140 00:11:34,402 --> 00:11:39,907 Ze willen een islamitische staat oprichten als hun veilige haven. 141 00:11:40,074 --> 00:11:45,079 Hun toevluchtsoord tijdens hun strijd tegen de rest van de wereld. 142 00:11:45,246 --> 00:11:50,751 Ze zullen dat goud zeker gebruiken, maar het is niet hun doel. 143 00:11:50,918 --> 00:11:53,421 Ze gaan het als middel gebruiken. 144 00:11:57,550 --> 00:12:02,221 In 2002 en 2003 waren er maar negen terroristische aanslagen… 145 00:12:02,388 --> 00:12:04,724 op het hele Afrikaanse continent. 146 00:12:04,890 --> 00:12:11,522 Twintig jaar later, in 2022, is het aantal aanslagen naar 2737 gestegen… 147 00:12:11,689 --> 00:12:15,151 alleen al in Niger, Burkina Faso en Mali. 148 00:12:15,317 --> 00:12:19,947 Daarbij bestormen vaak grote groepen terroristen dorpen… 149 00:12:20,114 --> 00:12:25,870 en mijnen op motoren en wordt er volop geroofd en gemoord. 150 00:12:30,207 --> 00:12:33,419 Hoe bewaar je de veiligheid? 151 00:12:33,586 --> 00:12:39,383 Ik bid in mijn geval tot God. Hij moet ons beschermen. 152 00:12:39,550 --> 00:12:46,390 We hebben geen wapens en we zijn hier om te werken. 153 00:12:46,557 --> 00:12:49,435 Wij willen niemand bestelen. 154 00:12:49,602 --> 00:12:53,981 Ik droom ervan om genoeg geld te verdienen… 155 00:12:54,148 --> 00:12:58,027 om m'n kinderen een goede opleiding te laten volgen. 156 00:12:58,194 --> 00:13:00,529 Het moeten goede mensen worden. 157 00:13:00,696 --> 00:13:06,494 Kijk hoe vies wij zijn, allemaal om onze kinderen en ouders te redden. 158 00:13:08,120 --> 00:13:14,001 De mijnwerkers blijven dus uit wanhoop delven, ondanks alle risico's. 159 00:13:26,013 --> 00:13:31,143 Hier gaan we het goud eruit halen. 160 00:13:35,189 --> 00:13:40,236 Hier laten we de stenen verpulveren om het goud eruit te halen. 161 00:13:40,402 --> 00:13:43,447 Ja, dat gebeurt hier machinaal. 162 00:13:53,749 --> 00:13:58,045 De stenen die hij hier brengt, bevatten meestal kleine beetjes goud. 163 00:13:58,212 --> 00:14:01,841 Dat wordt verkocht en de winst wordt verdeeld… 164 00:14:02,007 --> 00:14:04,760 tussen Issifou en z'n mijnwerkers. 165 00:14:04,927 --> 00:14:07,680 Het is niet veel. Dit is alles. 166 00:14:07,847 --> 00:14:10,307 Hoeveel is het? -Een gram. 167 00:14:10,474 --> 00:14:14,770 Dit is een gram goud, nadat het kwik eraf gebrand is. 168 00:14:14,937 --> 00:14:18,232 Het wordt voor omgerekend 60 dollar verkocht. 169 00:14:18,399 --> 00:14:22,528 Dat lijkt niet veel, maar hiervoor doen ze dit allemaal. 170 00:14:22,695 --> 00:14:24,738 Dit is de enige reden. 171 00:14:24,905 --> 00:14:27,366 Op een dag worden de beetjes veel. 172 00:14:27,533 --> 00:14:30,995 Wordt dit naar Agadez gebracht? -Inderdaad. 173 00:14:33,247 --> 00:14:38,794 De reis naar Agadez is 160 kilometer over een onverharde, hobbelige weg. 174 00:14:46,010 --> 00:14:51,432 De stad aan het einde daarvan is een bolwerk van de Toearegs… 175 00:14:53,475 --> 00:14:58,522 en een kruispunt in de Sahel, waar een fortuin aan ivoor, zout, specerijen… 176 00:14:58,689 --> 00:15:02,443 en slaven eeuwenlang van hand gewisseld zijn. 177 00:15:06,906 --> 00:15:10,075 Nu draait de lokale economie op goud. 178 00:15:27,551 --> 00:15:34,558 Wauw, dit is bijna 600 gram goud ter waarde van 36.000 dollar. 179 00:15:35,017 --> 00:15:39,563 Het is marktdag voor goudhandelaar Clickely, die in de smederij is… 180 00:15:39,730 --> 00:15:45,277 om het goud te smelten, dat hij van mijnwerkers als Issifou gekocht heeft. 181 00:15:45,444 --> 00:15:50,115 Terroristen die goud stelen, moeten dat ooit ook gaan verkopen. 182 00:15:52,117 --> 00:15:56,538 Ik hoop dat Clickely me kan uitleggen hoe en waar dat gebeurt. 183 00:15:56,705 --> 00:16:02,294 Hoeveel goud had je vandaag? -Voor iets meer dan 200 miljoen franc. 184 00:16:02,461 --> 00:16:09,051 Alleen vandaag al heeft hij hier voor 333.000 dollar aan goud verwerkt. 185 00:16:09,218 --> 00:16:11,011 Dat is ongelooflijk. 186 00:16:11,178 --> 00:16:15,182 Hoeveel winst maak je op zeven kilo? 187 00:16:15,349 --> 00:16:19,186 Zeven kilo is 20 miljoen winst. -Zo veel? 188 00:16:19,353 --> 00:16:24,066 Hij heeft alleen vandaag al 33.000 dollar verdiend met het goud… 189 00:16:24,233 --> 00:16:30,114 dat hij hier kon verwerken, en dat is dus handje contantje. 190 00:16:30,280 --> 00:16:33,826 Clickely wil met ons praten, maar slechts kort. 191 00:16:33,993 --> 00:16:38,288 Vooral in zo'n straatarm land als Niger… 192 00:16:38,455 --> 00:16:43,002 vraag je er met goudstaven om om beroofd of vermoord te worden. 193 00:16:43,168 --> 00:16:46,213 Is het gevaarlijk om dit hier te doen? -Ja. 194 00:16:47,256 --> 00:16:49,842 Maar we zijn gewapend en hebben pistolen. 195 00:16:50,009 --> 00:16:54,138 Heb je dat pistool ooit gebruikt? -Ja. 196 00:17:21,248 --> 00:17:24,710 AGADEZ, REPUBLIEK NIGER 197 00:17:28,338 --> 00:17:30,340 Heb je dat pistool ooit gebruikt? 198 00:17:32,634 --> 00:17:34,344 Ja. 199 00:17:34,511 --> 00:17:37,973 Tegen een dief of zo? -Ja, precies. 200 00:17:38,140 --> 00:17:41,268 Dat is hier normaal. -Zijn veel mensen gewapend? 201 00:17:41,435 --> 00:17:45,522 Ja, dat is heel normaal als je dit werk doet. 202 00:17:45,689 --> 00:17:49,693 Ben je ooit beroofd? -Ja. 203 00:17:49,860 --> 00:17:51,153 Van hoeveel geld? 204 00:17:51,320 --> 00:17:53,072 In totaal… 205 00:17:58,285 --> 00:18:00,287 Heel veel nullen. 206 00:18:02,539 --> 00:18:04,291 …1.220.000.000 franc. 207 00:18:04,458 --> 00:18:11,215 Twee miljoen dollar? Echt waar? Wauw. -Echt waar. Ik word nu beveiligd. 208 00:18:11,381 --> 00:18:13,383 Ja? Door hoeveel mensen? 209 00:18:13,550 --> 00:18:18,180 Veel, ook toen ik hier gisteravond met dit goud arriveerde. 210 00:18:18,347 --> 00:18:20,599 Twintig beveiligingsauto's. 211 00:18:20,766 --> 00:18:24,561 Twintig auto's? Echt? -Echt waar. 212 00:18:27,564 --> 00:18:30,067 De Sahel was niet altijd zo gevaarlijk. 213 00:18:30,234 --> 00:18:34,321 Ironisch genoeg zorgde een interventie van de VS en de NAVO in Libië… 214 00:18:34,488 --> 00:18:38,992 voor een machtsvacuüm waar militanten ingesprongen zijn. 215 00:18:40,410 --> 00:18:46,875 Het probleem ontstond na de val van Kaddafi in 2011 in Libië. 216 00:18:47,042 --> 00:18:50,879 Het laatste beeld: de gewelddadige dood van een gewelddadige man. 217 00:18:51,046 --> 00:18:55,008 Kaddafi's huurlingen hebben z'n arsenalen geplunderd. 218 00:18:55,175 --> 00:18:59,304 Artillerie, raketten, bommen en chemische wapens… 219 00:18:59,471 --> 00:19:01,932 waar terroristen dol op zijn. 220 00:19:02,099 --> 00:19:04,268 Ze trokken naar Mali in het zuiden. 221 00:19:04,434 --> 00:19:10,440 Die toestroom van strijders en wapens maakte de Sahel onveilig en instabiel. 222 00:19:10,607 --> 00:19:13,443 Terroristen zagen deze wetteloze regio… 223 00:19:13,610 --> 00:19:17,698 als dé plek om te rekruteren, te trainen en aanslagen te plannen… 224 00:19:17,865 --> 00:19:20,742 zowel in Afrika als daarbuiten. 225 00:19:20,909 --> 00:19:24,329 In Washington zagen ze vervelende parallellen… 226 00:19:24,496 --> 00:19:26,415 met Afghanistan en 9/11. 227 00:19:26,582 --> 00:19:33,255 De dreiging van 11 september is helaas verschoven en geëvolueerd. 228 00:19:34,673 --> 00:19:40,596 Nu we uit tien jaar ervaring kunnen putten, moeten we onszelf… 229 00:19:40,762 --> 00:19:45,601 lastige vragen stellen over de aard van de huidige dreigingen… 230 00:19:45,767 --> 00:19:48,270 en de manier waarop we daarmee omgaan. 231 00:19:48,437 --> 00:19:54,026 Om ze in te dammen, kreeg Niger veel humanitaire en militaire steun. 232 00:19:54,193 --> 00:19:58,697 Dit is een van 's werelds grootste Amerikaanse dronebases. 233 00:19:58,864 --> 00:20:02,242 Midden in de Sahara, midden in niemandsland. 234 00:20:04,912 --> 00:20:11,251 Bij Agadez ligt een Amerikaanse basis, die Air Base 201 genoemd wordt. 235 00:20:11,418 --> 00:20:18,425 Hij werd in 2019 door de luchtmacht voor ruim 100 miljoen dollar gebouwd. 236 00:20:18,634 --> 00:20:25,015 De Amerikanen betalen ook 20 tot 30 miljoen dollar per jaar aan onderhoud. 237 00:20:27,142 --> 00:20:30,520 Je ziet 't almaar doorlopende prikkeldraad staan. 238 00:20:33,774 --> 00:20:37,277 Daar komen een paar goed bewapende soldaten aan. 239 00:20:41,073 --> 00:20:44,076 Moeten we stoppen? Vragen ze dat? Doen we dat? 240 00:20:45,661 --> 00:20:48,330 We reden vast te dicht langs de basis. 241 00:20:48,497 --> 00:20:52,876 Nu komen een paar soldaten ons ondervragen. 242 00:20:55,712 --> 00:21:00,092 De VS hebben meer dan 1000 militairen in Niger. 243 00:21:00,259 --> 00:21:03,512 Hun aanwezigheid, drone-surveillance en -aanvallen… 244 00:21:03,679 --> 00:21:06,932 zijn bedoeld om de terroristen in toom te houden. 245 00:21:10,394 --> 00:21:15,857 Maar de wetteloosheid viert hoogtij, zelfs hier, in de buurt van Base 201. 246 00:21:16,024 --> 00:21:21,029 Nog geen jaar terug werd een auto met 40.000 dollar loon voor de basis… 247 00:21:21,196 --> 00:21:23,991 op klaarlichte dag beroofd. 248 00:21:25,534 --> 00:21:28,662 We snappen dus wel waarom ze ons aanhouden. 249 00:21:28,829 --> 00:21:31,915 We zijn een tv-ploeg van National Geographic. 250 00:21:32,082 --> 00:21:34,001 Ik kan me legitimeren. 251 00:21:34,167 --> 00:21:38,463 Na een paar vragen mogen we weg. -Rijden. 252 00:21:42,926 --> 00:21:46,430 We wilden dichter bij de hoofdstad Niamey komen… 253 00:21:46,596 --> 00:21:50,309 om de link tussen goud en terreur nader te onderzoeken. 254 00:21:51,560 --> 00:21:55,314 Bij aankomst wisten we al dat de goudhandel maar één kant was… 255 00:21:55,480 --> 00:22:01,611 van een groter verhaal over de strijd van de VS tegen moslimterroristen… 256 00:22:01,778 --> 00:22:05,824 en andere wereldmachten om invloed in de regio. 257 00:22:05,991 --> 00:22:10,787 Maar we hadden nooit kunnen dromen wat er nu zou gebeuren. 258 00:22:19,129 --> 00:22:21,381 Hallo? -Hoi, versta je me? 259 00:22:21,548 --> 00:22:27,596 De communicatie is belabberd. De verbinding is beroerd, sorry. 260 00:22:27,763 --> 00:22:31,516 AGADEZ, NIGER 26 JULI 2023 261 00:22:32,684 --> 00:22:34,519 Hallo? -Ja. We horen net… 262 00:22:34,686 --> 00:22:37,272 dat hier een staatsgreep geweest is. 263 00:22:37,439 --> 00:22:41,443 We zijn net terug bij het hotel en hebben weer bereik. 264 00:22:41,610 --> 00:22:46,198 Het is een paar uur geleden in de hoofdstad gebeurd. 265 00:22:46,365 --> 00:22:50,911 We wachten nu op instructies. We weten niet wat we moeten doen. 266 00:22:51,078 --> 00:22:53,038 We zijn nu in Agadez. 267 00:22:54,956 --> 00:22:58,293 Wat? Sorry, de verbinding… 268 00:23:02,255 --> 00:23:04,132 Nu gaat hij niet eens over. 269 00:23:05,801 --> 00:23:09,054 Er heerst chaos in de hoofdstad van Niger… 270 00:23:09,221 --> 00:23:13,350 na een couppoging tegen president Mohamed Bazoum… 271 00:23:13,517 --> 00:23:16,103 door z'n eigen veiligheidstroepen. 272 00:23:22,776 --> 00:23:24,820 De terreurdreiging neemt toe. 273 00:23:24,986 --> 00:23:28,448 De VS eisen de vrijlating van de president. 274 00:23:28,615 --> 00:23:32,077 De grenzen zitten dicht en er geldt een avondklok. 275 00:23:34,830 --> 00:23:38,792 Niger is een belangrijke veiligheidsbondgenoot van de VS. 276 00:23:38,959 --> 00:23:40,335 Het ziet er slecht uit. 277 00:23:42,254 --> 00:23:43,755 Kamil? -Hallo? 278 00:23:43,922 --> 00:23:46,466 Met Mariana. We hebben het nieuws gehoord. 279 00:23:46,633 --> 00:23:49,928 We zijn allemaal best wel bang en nerveus. 280 00:23:50,095 --> 00:23:54,474 Hoe is het met jou? -De sfeer is gespannen en warrig. 281 00:23:54,641 --> 00:23:59,229 Hoe bedoel je? Wat gebeurt er in de hoofdstad? Verdikkeme. 282 00:24:00,272 --> 00:24:03,191 Versta je me? Weet jij wat er precies gebeurd is? 283 00:24:03,358 --> 00:24:07,612 Ze zijn naar de president gegaan en hebben geschoten. 284 00:24:07,779 --> 00:24:12,492 Zijn er in de straten van de hoofdstad schoten gelost? 285 00:24:16,746 --> 00:24:19,249 We weten niet wat er aan de hand is. 286 00:24:19,416 --> 00:24:23,128 We zijn allemaal nerveus en we wachten op instructies. 287 00:24:23,295 --> 00:24:26,214 Hier blijven lijkt ons niet veilig. 288 00:24:32,637 --> 00:24:37,684 Ik was hier in Washington. Ik werd gebeld en geappt. 289 00:24:37,851 --> 00:24:43,273 Ze zeiden dat er iets gaande was rond het kantoor van de president. 290 00:24:43,440 --> 00:24:48,236 Ik heb de president gebeld en hij zei: Ja, dat is de situatie. 291 00:24:49,654 --> 00:24:53,575 Mensen die de president steunen, vlogen weg toen er schoten klonken. 292 00:24:53,742 --> 00:24:56,328 De reden van de coup is onduidelijk. 293 00:24:56,495 --> 00:25:00,832 De grenzen en het luchtruim zitten dicht. Het vliegverkeer ligt stil. 294 00:25:02,250 --> 00:25:04,127 De fragiele democratie… 295 00:25:04,294 --> 00:25:09,424 lijkt in een complete militaire dictatuur te veranderen. 296 00:25:09,591 --> 00:25:13,553 Zo kort na de coup kon er van alles gebeuren. 297 00:25:13,720 --> 00:25:17,807 Ik vreesde voor het leven van de president en z'n gezin. 298 00:25:17,974 --> 00:25:21,394 En ik vreesde ook voor het volk. 299 00:25:26,608 --> 00:25:30,946 NA DE COUP, DAG 1 300 00:25:31,112 --> 00:25:34,616 Houdt het leger de president nog steeds vast? 301 00:25:34,783 --> 00:25:37,077 Ja, dat is inderdaad het geval. 302 00:25:37,244 --> 00:25:41,581 Baba Toure is onze lokale producent. Hij komt uit Mali. 303 00:25:43,124 --> 00:25:45,001 Sorry, hoor. 304 00:25:45,168 --> 00:25:49,047 Krijg je veel appjes van je familie? -Ja, die krijg ik. 305 00:25:49,214 --> 00:25:51,633 Ze bellen sinds gisteravond. 306 00:25:51,800 --> 00:25:56,638 En m'n vrienden willen weten of ik in orde ben. 307 00:25:56,805 --> 00:25:58,682 Iedereen maakt zich zorgen. 308 00:25:58,848 --> 00:26:03,186 Zijn deze mensen voor de staatsgreep verantwoordelijk? 309 00:26:03,353 --> 00:26:05,855 Ik ben al ruim 25 jaar journalist… 310 00:26:06,022 --> 00:26:11,236 maar ik zit nu voor het eerst vast in een eigen verhaal. 311 00:26:11,403 --> 00:26:16,324 Het luchtruim is gesloten en de grenzen zitten dicht. 312 00:26:16,491 --> 00:26:18,827 We zitten dus klem. 313 00:26:18,994 --> 00:26:23,248 We werden beveiligd door het leger van president Bazoums regering. 314 00:26:23,415 --> 00:26:27,669 Maar samen met zijn regering is onze beveiliging verdwenen. 315 00:26:28,712 --> 00:26:34,593 Ons hotel staat in de woestijn, 800 km van het vliegveld en de hoofdstad. 316 00:26:34,759 --> 00:26:38,221 We zitten aan de tv gekluisterd om te zien wat er gebeurt. 317 00:26:40,098 --> 00:26:44,394 Deze coup is een grote schok voor het land en de VS. 318 00:26:44,561 --> 00:26:48,315 Vier maanden terug bracht Blinken nog 't allereerste… 319 00:26:48,481 --> 00:26:51,568 officiële bezoek van een buitenlandminister aan Niger. 320 00:26:51,735 --> 00:26:56,197 Het was een historische, politieke boodschap aan de wereld… 321 00:26:56,364 --> 00:26:59,909 dat de vriendschap met Niger belangrijk is… 322 00:27:00,076 --> 00:27:05,206 dat ze respecteren en bewonderen wat president Bazoum doet… 323 00:27:05,373 --> 00:27:11,338 en dat de VS Niger niet alleen willen helpen met z'n economische groei… 324 00:27:11,504 --> 00:27:16,760 maar ook met z'n veiligheid, staatsopbouw en democratie. 325 00:27:16,926 --> 00:27:21,514 Ik kondig bijna 150 miljoen dollar aan nieuwe humanitaire hulp aan. 326 00:27:21,681 --> 00:27:26,144 Niger is een uitzonderlijk voorbeeld in een moeilijke tijd. 327 00:27:26,311 --> 00:27:29,022 Een voorbeeld van veerkracht en democratie. 328 00:27:29,189 --> 00:27:31,608 Wat betekent 't dat kort daarna… 329 00:27:31,775 --> 00:27:35,195 dit 'voorbeeld van democratie' omvergeworpen is? 330 00:27:35,362 --> 00:27:38,531 Niger wilde juist z'n reputatie… 331 00:27:38,698 --> 00:27:43,453 als een van de 'couplanden' in dit deel van Afrika van zich afwerpen. 332 00:27:43,620 --> 00:27:47,999 Er gaan geruchten over de ware redenen voor de coup. 333 00:27:48,166 --> 00:27:51,544 Greep generaal Tchiani van de presidentiële garde de macht… 334 00:27:51,711 --> 00:27:55,173 omdat hij gehoord had dat hij vervangen werd? 335 00:27:56,216 --> 00:28:00,595 Lag het aan Bazoum, die nauwe banden onderhield met Frankrijk… 336 00:28:00,762 --> 00:28:07,310 dat tot 1960 over Niger heerste en hier nog altijd militair aanwezig was? 337 00:28:07,477 --> 00:28:11,189 De opstand is het eerste geweld dat we op tv zien. 338 00:28:11,356 --> 00:28:14,651 Voorstanders van de coup roepen: Weg met Frankrijk. 339 00:28:15,777 --> 00:28:19,489 Ze proberen de Franse ambassade in brand te steken. 340 00:28:22,283 --> 00:28:25,120 Elders zwaaien ze met Russische vlaggen. 341 00:28:25,286 --> 00:28:29,958 Of was dit het werk van Poetins Rusland? Dat kan veel winnen… 342 00:28:30,125 --> 00:28:33,128 als Niger met Frankrijk en de VS breekt. 343 00:28:33,294 --> 00:28:37,424 Kleermakers in de hoofdstad maken meer Russische vlaggen… 344 00:28:37,590 --> 00:28:39,968 om aan de vraag te voldoen. 345 00:28:40,135 --> 00:28:46,516 Poetin wil de instabiliteit in de regio in z'n eigen voordeel gebruiken. 346 00:28:46,683 --> 00:28:50,228 In de Sahel zijn in drie jaar tijd zeven coups gepleegd. 347 00:28:50,395 --> 00:28:55,150 Dat heeft Poetin een nieuwe generatie militaire machthebbers opgeleverd. 348 00:28:55,316 --> 00:29:00,488 Hij nodigt hen uit voor congressen en geeft hen Wagner-huurlingen… 349 00:29:00,655 --> 00:29:03,491 om terrorisme te bestrijden en stand te houden. 350 00:29:03,658 --> 00:29:07,454 Wagner en Rusland lijken in West-Afrika erg populair. 351 00:29:07,620 --> 00:29:12,167 Alle Afrikanen weten dat Poetin ons gaat redden, zegt deze man. 352 00:29:12,333 --> 00:29:16,421 In ruil daarvoor krijgt Rusland waardevolle contracten… 353 00:29:16,588 --> 00:29:22,010 om de vele natuurlijke hulpbronnen uit de Sahel te winnen, waaronder goud. 354 00:29:24,012 --> 00:29:27,724 De vrees is dat Poetin troepen naar de coupplegers stuurt. 355 00:29:27,891 --> 00:29:31,060 Dat kan een burgeroorlog ontketenen. 356 00:29:31,227 --> 00:29:35,607 Ook kunnen terroristen gebruik maken van de chaotische dagen… 357 00:29:35,774 --> 00:29:39,569 na de coup om hun volgende grote aanslag te organiseren. 358 00:29:39,736 --> 00:29:41,446 Je zit in het overleg. 359 00:29:41,613 --> 00:29:43,239 Hoi, luitjes. -Hallo. 360 00:29:43,406 --> 00:29:46,493 Met Mariana. Wij zouden ons veel beter voelen… 361 00:29:46,659 --> 00:29:50,872 als we bespraken hoe wij gerepatrieerd gaan worden… 362 00:29:51,039 --> 00:29:54,834 als er een evacuatie door het leger komt. 363 00:29:55,001 --> 00:29:58,171 We begrijpen je zorgen en die zijn terecht. 364 00:29:58,338 --> 00:30:03,426 Ik heb begrepen dat de aanbeveling is om nu te blijven waar je bent. 365 00:30:04,803 --> 00:30:08,765 Er is veel meer kans op geweld in steden als Niamey… 366 00:30:08,932 --> 00:30:12,435 waar nu pro-Russische betogingen plaatsvinden. 367 00:30:12,602 --> 00:30:15,480 Dat snappen we. Maar als er geweld uitbreekt… 368 00:30:15,647 --> 00:30:18,566 op onze huidige plek, wat is dan het plan? 369 00:30:19,651 --> 00:30:25,114 We weten niet wat de hotspots worden en waar het veilig zal zijn. 370 00:30:25,281 --> 00:30:28,451 Het spant er op dit moment om. 371 00:30:28,618 --> 00:30:33,081 Wat kunnen jullie voor ons doen? Wat is jullie rol precies? 372 00:30:34,457 --> 00:30:39,170 We kunnen jullie verplaatsen als de situatie in Agadez verslechtert. 373 00:30:39,337 --> 00:30:43,383 Dat is wat we willen horen. Waar zouden we dan heen gaan… 374 00:30:43,550 --> 00:30:47,846 wanneer en waar? Op welk moment? Is er een plan in werking gesteld? 375 00:30:48,012 --> 00:30:51,474 We missen een gevoel van urgentie en planning bij jullie. 376 00:30:51,641 --> 00:30:55,937 We willen niet in een oorlog belanden als er militair ingegrepen wordt. 377 00:30:56,104 --> 00:30:59,148 Afhankelijk van de gebeurtenissen gaan jullie… 378 00:30:59,315 --> 00:31:04,279 naar een veilige plek in het land… -Maar weten jullie al welke plek? 379 00:31:04,445 --> 00:31:09,659 Hebben jullie al enig idee waar die veilige plek is? 380 00:31:11,786 --> 00:31:14,247 Op dit moment niet. 381 00:31:20,753 --> 00:31:24,799 Het meest verontrustend is het feit dat we hier vastzitten. 382 00:31:24,966 --> 00:31:31,890 Het zou nog zeker een week duren voordat het luchtruim weer opengaat. 383 00:31:32,056 --> 00:31:35,935 Of langer. We weten niet hoelang we hier nog zitten. 384 00:31:36,102 --> 00:31:40,523 In ons hotelletje in Agadez moet ik twee impulsen onderdrukken. 385 00:31:40,690 --> 00:31:44,527 Ten eerste wil ik zo snel mogelijk het land uit… 386 00:31:44,694 --> 00:31:48,072 omdat de kans op een geweldsuitbarsting reëel is. 387 00:31:48,239 --> 00:31:51,701 Ten tweede wil ik doen waarvoor we gekomen zijn. 388 00:31:51,868 --> 00:31:55,580 We wilden de situatie aftasten en zijn op pad gegaan. 389 00:31:55,747 --> 00:31:59,250 Hier is het vrij rustig, maar in de hoofdstad Niamey niet. 390 00:31:59,417 --> 00:32:04,672 Er zijn branden gesticht en er wordt voor en tegen de coup gedemonstreerd. 391 00:32:04,839 --> 00:32:09,135 Een ex-lid van een terreurgroep zou met me willen praten… 392 00:32:09,302 --> 00:32:11,638 op een door hem uitgekozen plek. 393 00:32:11,804 --> 00:32:16,476 We moeten de relatieve veiligheid van ons hotel dus verlaten. 394 00:32:18,686 --> 00:32:22,273 Hopelijk weet hij op welke wijze de terreurgroepen… 395 00:32:22,440 --> 00:32:26,361 de goudhandel en de coup met elkaar verweven zijn. 396 00:32:30,073 --> 00:32:35,578 We zoeken een blauwe deur ergens in deze wijk. 397 00:32:36,037 --> 00:32:40,375 Ik heb eigenlijk geen idee waar ik me in begeef. 398 00:33:21,207 --> 00:33:23,501 Oké, Moustapha. 399 00:33:23,668 --> 00:33:26,379 Moet ik die naam gebruiken? -Ja. 400 00:33:26,546 --> 00:33:29,841 Is dat niet je echte naam? -Nee. 401 00:33:31,217 --> 00:33:36,431 Wat kun je me over je banden met extremisten vertellen? 402 00:33:36,597 --> 00:33:41,394 Ik ben tot het terrorisme bekeerd… 403 00:33:41,561 --> 00:33:44,897 door een paar makkers van me. 404 00:33:45,064 --> 00:33:51,904 Hoe oud was je toen? -Ik was 18 en het ging om Al Qaida. 405 00:33:52,071 --> 00:33:54,157 Al Qaida? 406 00:33:54,323 --> 00:33:57,910 En hoe hebben ze je bekeerd? 407 00:33:58,077 --> 00:34:05,084 Dat was niet zo heel erg moeilijk. We zijn hier thuis namelijk moslims. 408 00:34:05,251 --> 00:34:07,837 Dat was het belangrijkste argument. 409 00:34:08,004 --> 00:34:11,257 Er waren meer redenen. Zo was er geen werk. 410 00:34:11,424 --> 00:34:14,469 In het hele land? -Vooral in mijn streek… 411 00:34:14,635 --> 00:34:16,929 is er geen werk. 412 00:34:17,096 --> 00:34:19,724 Wat heb je daar gedaan? 413 00:34:19,891 --> 00:34:22,727 Je krijgt eerst een militaire training. 414 00:34:22,894 --> 00:34:29,525 Daarna word je bewapend en in een kamp ondergebracht. 415 00:34:29,692 --> 00:34:32,528 Je begrijpt nog niet wat er gebeurt. 416 00:34:32,695 --> 00:34:36,157 Welk soort geweld heb je gezien? 417 00:34:36,324 --> 00:34:39,827 Alle soorten. Er werden mensen onthoofd. 418 00:34:42,872 --> 00:34:46,417 Ze hakken je handen om niets af. 419 00:34:46,584 --> 00:34:50,129 Je krijgt honderd slagen als je met een vrouw betrapt wordt. 420 00:34:51,422 --> 00:34:55,802 Het is een gevaarlijk systeem, dat niet veel mensen begrijpen. 421 00:34:55,968 --> 00:34:58,888 Ik wel, want ik heb er deel van uitgemaakt. 422 00:34:59,055 --> 00:35:01,891 Was jij ook gewelddadig? 423 00:35:02,058 --> 00:35:07,897 Nee. Ik heb echt geboft. Dat was mijn geluk. 424 00:35:08,064 --> 00:35:13,820 De goede Heer heeft me beschermd, waardoor ik niemand vermoord heb. 425 00:35:13,986 --> 00:35:19,283 Hoe financieren ze al hun activiteiten en wapens en dergelijke? 426 00:35:19,450 --> 00:35:23,913 Op allerlei manieren. Ze smokkelen bijvoorbeeld drugs. 427 00:35:24,080 --> 00:35:26,457 En goud ook? -Ja, dat ook. 428 00:35:26,624 --> 00:35:28,459 Als ze naar een mijn gaan… 429 00:35:28,626 --> 00:35:33,965 en de terroristen die in handen krijgen, moet je Zakat betalen. 430 00:35:34,132 --> 00:35:36,634 Zakat is een pijler van de islam… 431 00:35:36,801 --> 00:35:39,971 een liefdadig offer dat moslims elk jaar moeten brengen. 432 00:35:40,138 --> 00:35:45,476 Maar wat Moustapha beschrijft, lijkt meer op afpersing. 433 00:35:45,643 --> 00:35:49,188 Betalen ze hun aankopen met goud? 434 00:35:49,355 --> 00:35:53,734 Ja, medicijnen bijvoorbeeld. Er wordt ook voedsel mee betaald. 435 00:35:53,901 --> 00:35:55,611 En brandstof. 436 00:35:55,778 --> 00:35:59,115 En wapens? -Alles, echt alles. 437 00:35:59,282 --> 00:36:03,369 Het goud wordt in Niger deels als ruilmiddel gebruikt. 438 00:36:03,536 --> 00:36:05,955 De rest wordt in Dubai voor geld verkocht. 439 00:36:06,122 --> 00:36:09,834 Daarvan kopen ze goederen, die ze weer importeren. 440 00:36:10,001 --> 00:36:12,628 Ken je iemand die dat doet? 441 00:36:12,795 --> 00:36:19,802 Ik zou je niet in contact brengen, want ik weet niet wat er dan gebeurt. 442 00:36:21,512 --> 00:36:25,933 Ze kunnen me meenemen. Ik kan verdwijnen. 443 00:36:27,560 --> 00:36:30,188 En jij wordt gedood als je ons verraadt. 444 00:36:30,354 --> 00:36:35,985 Wat vind jij van de staatsgreep? -Die kwam voor mij als een verrassing. 445 00:36:36,152 --> 00:36:40,907 Ik had niet gedacht dat een dergelijke coup in Niger mogelijk was. 446 00:36:41,073 --> 00:36:43,993 Het is slecht voor het land en z'n ontwikkeling… 447 00:36:44,160 --> 00:36:47,788 want nu komt alles tot stilstand. 448 00:36:50,041 --> 00:36:54,629 Op weg naar het hotel besef ik dat hij zich in één ding vergist. 449 00:36:54,795 --> 00:36:57,340 Niet alles komt tot stilstand. 450 00:36:57,506 --> 00:37:03,638 Ik heb ontdekt dat de zwarte markt in instabiele tijden juist floreert. 451 00:37:03,804 --> 00:37:07,516 Het gebrek aan kansen drijft meer jongens de mijnen… 452 00:37:07,683 --> 00:37:11,312 of de armen van terreurgroepen in. 453 00:37:11,479 --> 00:37:16,567 De instabiliteit wordt enkel groter, zeker in regio's zoals de Sahel… 454 00:37:16,734 --> 00:37:21,864 die rijk is aan nog onontgonnen natuurlijke hulpbronnen. 455 00:37:22,031 --> 00:37:27,995 Goud, ja, maar ook olie, uranium en zeldzame aardmineralen. 456 00:37:28,162 --> 00:37:33,584 De coup is onderdeel van een groter verhaal over hulpbronnen en macht. 457 00:37:33,751 --> 00:37:36,337 Wie heeft ze? Wie wil ze hebben? 458 00:37:36,504 --> 00:37:40,299 En waartoe zijn mensen bereid om ze te krijgen? 459 00:37:40,466 --> 00:37:46,097 De internationale druk stijgt. De EU en Frankrijk schorten hun hulp op. 460 00:37:46,264 --> 00:37:50,601 Ze erkennen generaal Tchiani niet als de machthebber. 461 00:37:50,768 --> 00:37:54,522 West-Afrikaanse leiders bespreken de situatie in Niger. 462 00:37:54,689 --> 00:37:58,693 Een van de mogelijkheden is een militaire interventie. 463 00:37:58,859 --> 00:38:05,866 Dat is heel slecht nieuws. Als hier een gewelddadige oorlog uitbreekt… 464 00:38:06,117 --> 00:38:10,579 moet er wel een evacuatieplan voor ons klaarliggen. 465 00:38:10,746 --> 00:38:13,249 We waren gisteren op het vliegveld… 466 00:38:13,416 --> 00:38:16,711 om te vragen of er al vliegtuigen vertrokken. 467 00:38:16,877 --> 00:38:20,214 Het luchtruim zit nog dicht, dus er gebeurt niks. 468 00:38:20,381 --> 00:38:24,844 We moeten gewoon proactief zijn en zoveel mogelijk doen. 469 00:38:25,011 --> 00:38:30,349 We beginnen de dag met de mogelijkheid van een oorlog in Niger. 470 00:38:30,516 --> 00:38:34,854 De gemeenschap moet de ECOWAS Standby Force activeren… 471 00:38:35,021 --> 00:38:38,149 met al z'n divisies, per direct. 472 00:38:38,316 --> 00:38:42,570 Wij hadden in Niger nu niet op een betere plek kunnen zitten. 473 00:38:42,737 --> 00:38:46,365 We zitten ver van de hoofdstad en de grote steden. 474 00:38:46,532 --> 00:38:49,201 We zitten hier in Agadez. 475 00:38:49,368 --> 00:38:53,039 Maar we zitten ook ver van een ontsnappingsroute. 476 00:38:53,205 --> 00:38:54,665 Ja, absoluut. 477 00:38:54,832 --> 00:38:57,668 Toen bekend werd dat de West-Afrikaanse landen… 478 00:38:57,835 --> 00:39:02,757 de coupleiders zeven dagen gaven om Bazoum terug te brengen… 479 00:39:02,923 --> 00:39:07,553 dacht ik: We hebben dus zeven dagen om dit land uit te komen. 480 00:39:07,720 --> 00:39:12,933 Wat als er hier geweld uitbreekt? Zijn de wegen veilig? Ken je iemand… 481 00:39:13,100 --> 00:39:16,520 die van hier naar de Nigeriaanse grens gereden is? 482 00:39:16,687 --> 00:39:21,650 Is het veilig om te gaan? -Ik weet niet of de wegen veilig zijn. 483 00:39:23,819 --> 00:39:28,074 We zijn naar Agadez gevlogen, omdat dieven en terroristen… 484 00:39:28,240 --> 00:39:32,912 een autorit zonder zware beveiliging te gevaarlijk maakten. 485 00:39:33,079 --> 00:39:36,499 Blijven we hier of gaan we naar Niamey? 486 00:39:36,665 --> 00:39:37,917 Ik weet het niet. 487 00:39:38,084 --> 00:39:42,630 Het klinkt allebei elke dag weer minder aantrekkelijk. 488 00:39:42,797 --> 00:39:49,261 We wilden hier maar vier dagen blijven, voor een onopvallend bezoek. 489 00:39:49,428 --> 00:39:53,808 Nu zitten we vast en zijn we hier opvallende buitenlanders… 490 00:39:53,974 --> 00:39:58,979 en een verleidelijk doelwit voor militanten of ontvoerders. 491 00:39:59,146 --> 00:40:04,652 De vraag is of we nu toch naar een buurland toe moeten rijden… 492 00:40:04,819 --> 00:40:08,697 zonder de noodzakelijke militaire escorte. 493 00:40:08,864 --> 00:40:13,244 Nadat ik zowat m'n hele carrière de zwarte markt belicht heb… 494 00:40:13,411 --> 00:40:18,749 moeten we nu wellicht een smokkelaar inhuren om ons Agadez uit te krijgen. 495 00:40:20,835 --> 00:40:23,879 We wachten op een man uit de goudhandel. 496 00:40:24,046 --> 00:40:27,216 Hij komt naar het hotel. Dit is interessant: 497 00:40:27,383 --> 00:40:32,054 Er hangt in veel bedrijven een foto van de president. 498 00:40:32,221 --> 00:40:34,890 Hij hangt overal. O, daar is hij. 499 00:40:36,016 --> 00:40:37,560 Alles goed? 500 00:40:43,232 --> 00:40:45,901 Zal ik je Ismael noemen? Is dat goed? 501 00:40:46,068 --> 00:40:49,780 Ik hoop dat Ismael ons Niger uit kan helpen. 502 00:40:49,947 --> 00:40:52,324 Ik ben transporteur. -Van wat? 503 00:40:52,491 --> 00:40:59,081 Van alles. Mensen, vracht, mijnwerkers, alles. 504 00:40:59,248 --> 00:41:03,127 Ismael vertelt, zoals bijna iedereen in Agadez… 505 00:41:03,294 --> 00:41:06,964 over moorden en gruweldaden die hij op straat gezien heeft. 506 00:41:08,799 --> 00:41:12,052 Wauw, je hoort de schoten. Wauw. 507 00:41:15,723 --> 00:41:19,185 Ze kwamen jouw kant op, dus je ging liggen. 508 00:41:19,351 --> 00:41:24,773 Het is geen hoopgevend uitgangspunt als je een vluchtroute zoekt. 509 00:41:24,940 --> 00:41:30,321 In hoeveel dagen en over hoeveel wegen bereik je Algerije? 510 00:41:30,488 --> 00:41:33,699 Je kunt in één dag op en neer rijden. 511 00:41:33,866 --> 00:41:40,247 Kun jij ons erheen brengen als we daar naartoe willen? 512 00:41:42,041 --> 00:41:46,504 Nee, dat kan ik niet. -Waarom niet? 513 00:41:46,670 --> 00:41:50,633 Met beveiliging zou het geen enkel probleem zijn. 514 00:41:50,799 --> 00:41:54,386 Maar het is problematisch om jullie alleen te brengen. 515 00:41:54,553 --> 00:42:00,643 Een autorit met een groep Amerikanen maakt het gevaar voor hem nog groter. 516 00:42:00,809 --> 00:42:04,688 We kunnen geen beveiliging regelen, en zonder… 517 00:42:04,855 --> 00:42:09,652 kunnen ook wij een waarschuwingsfilmpje worden. 518 00:42:09,818 --> 00:42:15,991 Ze zijn allemaal dood. Eentje leefde er nog toen we daar aankwamen… 519 00:42:16,158 --> 00:42:18,911 maar hij is bij ons in de auto overleden. 520 00:42:23,290 --> 00:42:29,713 Hoe meer we de vluchtroutes bekijken, hoe onveiliger ze lijken. 521 00:42:29,880 --> 00:42:33,968 We zitten maar drie kilometer van Base 201 vandaan… 522 00:42:34,134 --> 00:42:39,682 maar ondanks onze vele verzoeken mogen we niet op de basis schuilen… 523 00:42:39,848 --> 00:42:44,562 misschien wel omdat de VS zelf ook met een crisis kampen. 524 00:42:44,728 --> 00:42:48,315 We veroordelen de acties die in Niger plaatsvinden. 525 00:42:48,482 --> 00:42:52,444 Buitenlandse Zaken weigert om het een coup te noemen… 526 00:42:52,611 --> 00:42:56,824 want dan zijn de VS bij wet verplicht om hun financiële steun in te trekken. 527 00:42:56,991 --> 00:43:01,745 Men vreest dat dat de nieuwe regering in Poetins armen zal drijven. 528 00:43:01,912 --> 00:43:05,791 Onze veiligheids- en economische relatie met Niger, die fors is… 529 00:43:05,958 --> 00:43:10,838 en honderden miljoenen dollars omvat, hangt af van de voortzetting… 530 00:43:11,005 --> 00:43:15,593 van de democratie en orde in het land, die nu verstoord zijn. 531 00:43:15,759 --> 00:43:17,469 Dat heb je met coups: 532 00:43:17,636 --> 00:43:22,474 ze leiden tot onzekerheid op elk vlak, groot en klein. 533 00:43:22,641 --> 00:43:28,272 Het volk van Niger weet niet wie er heerst en of de chaos zich verspreidt. 534 00:43:28,439 --> 00:43:33,110 De VS verliezen met Bazoum hun grootste Afrikaanse bondgenoot… 535 00:43:33,277 --> 00:43:34,778 in de strijd tegen terreur. 536 00:43:34,945 --> 00:43:40,159 En wij zitten in ons hotel vast en moeten positief blijven. 537 00:43:41,869 --> 00:43:45,039 Terwijl Europese landen hun burgers evacueren… 538 00:43:45,205 --> 00:43:49,209 en wel zo snel mogelijk, noemen de VS dit geen coup… 539 00:43:49,376 --> 00:43:52,504 en dus krijgen wij geen hulp om weg te komen. 540 00:43:56,091 --> 00:44:00,763 Franse burgers worden vanaf vandaag uit Niger geëvacueerd. 541 00:44:00,929 --> 00:44:03,974 Burkina Faso en Mali noemen ingrijpen in Niger… 542 00:44:04,141 --> 00:44:07,019 ook een oorlogsverklaring aan hun land. 543 00:44:07,186 --> 00:44:09,730 We zoeken al dagen naar stoelen… 544 00:44:09,897 --> 00:44:14,568 op humanitaire vluchten naar de hoofdstad Niamey… 545 00:44:14,735 --> 00:44:17,863 maar zelfs die kisten blijven aan de grond. 546 00:44:18,030 --> 00:44:22,368 Dit zouden de laatste vluchten voor de Europeanen zijn. 547 00:44:22,534 --> 00:44:26,163 Ze stijgen zo op. Hij had stoelen voor ons geregeld. 548 00:44:26,330 --> 00:44:31,418 Maar we zitten heel ver weg en kunnen die vluchten niet halen. 549 00:44:35,923 --> 00:44:40,260 Ik ontvang net een bericht van onze contactpersoon op de basis. 550 00:44:40,427 --> 00:44:43,722 Verwacht hij een bevel tot evacuatie? 551 00:44:43,889 --> 00:44:47,643 'Als er een evacuatiebevel komt, staan wij klaar… 552 00:44:47,810 --> 00:44:53,524 om jullie op te halen en naar de basis toe te brengen.' Het blijft onzeker. 553 00:44:53,691 --> 00:44:56,860 Italië en Duitsland hebben dat bevel gegeven. 554 00:45:00,239 --> 00:45:03,659 Wat is er aan de hand? -Dat stuurt Darren net. 555 00:45:04,702 --> 00:45:10,749 'Niemand heeft nog opgeroepen tot het verzamelen van Amerikanen.' 556 00:45:11,959 --> 00:45:15,879 Over vijf dagen verloopt het ultimatum van de ECOWAS… 557 00:45:16,046 --> 00:45:19,925 en kunnen de West-Afrikaanse landen militair ingrijpen. 558 00:45:20,092 --> 00:45:24,388 Mali en Burkina Faso zijn bereid om hier te komen vechten… 559 00:45:24,555 --> 00:45:26,807 om de coup te verdedigen. 560 00:45:26,974 --> 00:45:31,186 Dit kan een burgeroorlog worden. Het is een race tegen de klok… 561 00:45:31,353 --> 00:45:34,606 om weg te komen. Maar onze situatie is… 562 00:45:34,773 --> 00:45:40,404 dat we mijlenver van Niamey af zitten, waar de vluchten vertrekken. 563 00:45:40,571 --> 00:45:45,784 We zijn allemaal erg emotioneel. De onzekerheid eist echt z'n tol. 564 00:45:45,951 --> 00:45:50,914 We missen onze familie. Maar dat moment… 565 00:45:51,081 --> 00:45:56,879 gaat nu heel snel komen. Straks kunnen we onze dierbaren omhelzen. 566 00:45:57,045 --> 00:45:59,590 Dat houdt ons op de been. 567 00:46:11,643 --> 00:46:16,982 Je zit in het overleg. -Hoi, luitjes. Het hele team is hier. 568 00:46:17,149 --> 00:46:19,943 Ik heb ons team nu net bijgepraat. 569 00:46:20,110 --> 00:46:24,156 Nu jullie nog. Zo'n tien minuten geleden… 570 00:46:24,323 --> 00:46:28,035 hebben we toestemming gekregen om in Agadez te landen. 571 00:46:28,202 --> 00:46:33,874 We wachten nu op de bemanning en daarna stijgt de kist op. 572 00:46:34,041 --> 00:46:39,087 Hij vliegt naar Dubai, haalt jullie op en brengt jullie naar Dubai. 573 00:46:39,254 --> 00:46:43,759 Yes. -Dat… Dat is fantastisch nieuws. 574 00:46:44,843 --> 00:46:49,807 We zijn allemaal dolblij. Het lijkt nu echt te gaan gebeuren. 575 00:46:49,973 --> 00:46:52,976 Dit gaat nu echt gebeuren, toch? 576 00:46:53,143 --> 00:46:59,399 Ik wil het team geen valse hoop geven. -Ik zie dat ze de crew nu oproepen. 577 00:46:59,566 --> 00:47:02,945 Nu niets meer lukt, tracht een particulier bedrijf… 578 00:47:03,111 --> 00:47:06,281 ons met een vliegtuig hier weg te krijgen. 579 00:47:06,448 --> 00:47:11,870 We moeten jouw team nu wel veilig zien te houden… 580 00:47:12,037 --> 00:47:15,749 want het leger in de hoofdstad Niamey… 581 00:47:15,916 --> 00:47:20,337 weet nu dat er een evacuatie vanuit Agadez gaat plaatsvinden. 582 00:47:20,504 --> 00:47:24,883 Ze kunnen nieuwsgierig worden. Licht niet te veel mensen in. 583 00:47:25,050 --> 00:47:28,846 De bemanning wil dat jullie naar het vliegtuig komen… 584 00:47:29,012 --> 00:47:32,766 met beveiliging om de kist te beschermen. 585 00:47:47,072 --> 00:47:50,617 Zit iedereen in de auto? -Ja, ga maar rijden. 586 00:47:50,784 --> 00:47:53,704 Oké, daar gaan we. Doe het rustig aan. 587 00:47:57,207 --> 00:48:00,294 Oké, daar gaan we. Doe het rustig aan. 588 00:48:08,677 --> 00:48:11,013 Ze moeten over 20 minuten landen. 589 00:48:16,602 --> 00:48:20,355 Onze politie-escorte is er niet en tot 05.00 uur geldt 'n avondklok. 590 00:48:22,065 --> 00:48:25,360 Het is vandaag Onafhankelijkheidsdag in Niger. 591 00:48:25,527 --> 00:48:30,282 In het hele land worden betogingen voor de coup verwacht. 592 00:48:30,449 --> 00:48:34,202 Er schijnt dan een zeer antiwesterse sfeer te heersen. 593 00:48:34,369 --> 00:48:37,539 Buitenlanders kunnen een doelwit worden. 594 00:48:38,707 --> 00:48:41,501 We waren bang dat door de Onafhankelijkheidsdag… 595 00:48:41,668 --> 00:48:46,340 de kist niet zou kunnen landen en het vliegveld dicht zou zitten. 596 00:48:46,506 --> 00:48:48,842 Maar hij moet er over 20 minuten zijn. 597 00:48:50,677 --> 00:48:53,138 Dit was een zenuwslopende nacht. 598 00:48:54,598 --> 00:48:56,850 Daar komt 'n wegversperring aan. 599 00:49:03,857 --> 00:49:09,112 Volgens mij beseft het hele team dat wij geluk hebben. 600 00:49:09,279 --> 00:49:12,658 We hebben een zeer onzekere week achter de rug… 601 00:49:12,824 --> 00:49:19,081 maar al onze vrienden in Niger wacht een onzekere toekomst. 602 00:49:19,247 --> 00:49:24,628 Eentje zonder democratie en mogelijk met veel geweld. 603 00:49:25,921 --> 00:49:28,590 De toekomst baart me heel veel zorgen. 604 00:49:28,757 --> 00:49:33,512 Ik maak me grote zorgen voor de toekomstige generaties. 605 00:49:34,805 --> 00:49:38,266 Ons volk is jong. Het is het jongste ter wereld. 606 00:49:38,433 --> 00:49:41,687 Daarvan is 65 procent onder de 25 jaar. 607 00:49:41,853 --> 00:49:45,232 President Bazoum wilde met onderwijs hoop bieden. 608 00:49:45,399 --> 00:49:49,236 Dat raken we kwijt. We hebben niet alleen jihadisten… 609 00:49:49,403 --> 00:49:52,280 maar ook veel traditionele leiders… 610 00:49:52,447 --> 00:49:56,827 die mordicus tegen elke vorm van moderniteit zijn. 611 00:49:56,994 --> 00:50:03,375 De religieuze leiders zijn ook gekant tegen alles wat naar democratie riekt. 612 00:50:03,542 --> 00:50:07,295 Zij vinden niet dat alle mensen gelijk zijn. 613 00:50:07,462 --> 00:50:10,924 Zij menen dat de een beter is dan de ander. 614 00:50:11,091 --> 00:50:14,219 Ze laten zich gelden en winnen aan invloed. 615 00:50:16,179 --> 00:50:21,184 Het vliegveld ligt rechts. Ik kijk of ik het vliegtuig al zie komen. 616 00:50:53,800 --> 00:50:55,635 We komen er aan. 617 00:51:04,770 --> 00:51:08,482 Bedankt. De gezagvoerder voert z'n controles uit. 618 00:51:09,816 --> 00:51:13,111 Hij zegt dat we weg kunnen. Alles lijkt in orde. 619 00:51:30,545 --> 00:51:34,424 Ik heb de hele afgelopen week op dit moment gewacht. 620 00:51:35,467 --> 00:51:38,428 Ik was banger dan ik wilde toegeven. 621 00:51:38,595 --> 00:51:43,725 Ik word overvallen door een gevoel van opluchting en schuld. Ik weet… 622 00:51:43,892 --> 00:51:47,687 dat weggaan niet voor iedereen een optie is. 623 00:51:58,698 --> 00:52:03,662 Ergens daar beneden zitten de gouddelvers en de inwoners van Agadez. 624 00:52:03,829 --> 00:52:08,917 En Bazoums gezin wordt nog steeds gegijzeld door niet verkozen mannen… 625 00:52:09,084 --> 00:52:14,089 die zijn lot en dat van een heel land in handen hebben. 626 00:52:28,728 --> 00:52:33,900 Dit is doodeng en zeer zorgwekkend voor de volgende generatie. 627 00:52:34,067 --> 00:52:39,739 Ik zou liegen als ik zei dat ik een mooie toekomst voor me zag. 628 00:52:39,906 --> 00:52:44,327 Dat doe ik niet. Ik stel me voorlopig geen mooie toekomst voor. 629 00:52:48,623 --> 00:52:50,750 ZEVEN MAANDEN LATER, IN MAART 2024… 630 00:52:50,917 --> 00:52:55,547 GAF DE JUNTA DE AMERIKAANSE TROEPEN HET BEVEL OM HET LAND TE VERLATEN… 631 00:52:56,381 --> 00:53:00,302 NADAT DE VS HUN ZORGEN UITTEN OVER DE TOENEMENDE RUSSISCHE INVLOED… 632 00:53:00,468 --> 00:53:04,139 EN EEN MOGELIJKE DEAL VOOR DE LEVERING VAN URANIUM AAN IRAN 633 00:53:04,931 --> 00:53:09,102 SINDS DE COUP HEBBEN TERREURGROEPEN EEN RECORDAANTAL AANSLAGEN GEPLEEGD 634 00:53:09,561 --> 00:53:10,562 Ondertiteld door: Birgitte Devilee