1 00:00:07,800 --> 00:00:09,427 Okuduğum bir senaryoda şöyle bir cümle vardı. 2 00:00:09,510 --> 00:00:12,889 "Eğer hiçbir anımı hatırlamıyorsam gerçekten var olmuş muyumdur?" 3 00:00:13,139 --> 00:00:14,640 Bu cümleyi hiç unutamıyorum. 4 00:00:21,314 --> 00:00:23,483 Anılarımız güya sonsuza kadar bizimle kalır. 5 00:00:25,610 --> 00:00:28,237 Onlar bizi biz yapan şeylerdir. 6 00:00:32,200 --> 00:00:34,035 Harika atıştı oğlum. 7 00:00:34,410 --> 00:00:35,661 Yaşadığım hayatı, 8 00:00:36,245 --> 00:00:39,123 eşimi, çocuklarımı bir gün gelecek 9 00:00:39,207 --> 00:00:42,585 ve hatırlayamayacağım. 10 00:00:43,252 --> 00:00:46,047 Bu benim en büyük korkum. 11 00:00:49,383 --> 00:00:52,428 Geçenlerde aldığım bir haber yüzünden 12 00:00:52,512 --> 00:00:54,305 bu konuyu daha çok düşünmeye başladım. 13 00:00:57,600 --> 00:01:00,603 Daha uzun ve sağlıklı nasıl yaşarım diye ilk araştırmaya başladığımda 14 00:01:01,604 --> 00:01:03,564 uzun yaşam uzmanı Dr. Peter Attia… 15 00:01:04,357 --> 00:01:07,443 -Nasılsın? -…bana bir sürü test göndermişti. 16 00:01:08,694 --> 00:01:10,238 -Bugün nasılsın? -İyiyim. 17 00:01:10,863 --> 00:01:14,325 Senin üstünde milyon dolarlık bir çalışma yaptık. 18 00:01:14,492 --> 00:01:16,494 Var olan bütün kan testlerini yaptık 19 00:01:16,661 --> 00:01:20,289 ve vücudundaki bütün genleri kontrol ettim. 20 00:01:20,748 --> 00:01:23,793 Genel olarak değerlerin harika çıktı. 21 00:01:24,043 --> 00:01:26,129 Sana dışarıdan bakıldığında 22 00:01:26,254 --> 00:01:29,298 kendine ne kadar iyi baktığın gayet açık anlaşılıyor 23 00:01:29,882 --> 00:01:32,718 ama endişe verici birkaç sorun bulduk. 24 00:01:33,511 --> 00:01:34,554 Evet. 25 00:01:34,679 --> 00:01:37,056 Yaptığımız genetik testlerinden birinde 26 00:01:37,181 --> 00:01:41,477 APOE denen bir proteini içeren genine baktık. 27 00:01:41,936 --> 00:01:48,359 Sende ender rastlanan bir durum varmış, yani annenden ve babandan aldığın 28 00:01:48,776 --> 00:01:51,320 iki tane APOE4 proteini bulduk. 29 00:01:52,113 --> 00:01:53,406 Bu tam olarak ne anlama geliyor? 30 00:01:53,489 --> 00:01:57,743 Bu demek oluyor ki alzaymır olma riskin daha yüksek. 31 00:02:01,706 --> 00:02:02,874 Ne kadar yüksek? 32 00:02:03,833 --> 00:02:06,669 Genel halktan birine kıyasla 33 00:02:06,919 --> 00:02:09,547 muhtemelen sekiz ile on kat daha yüksek. 34 00:02:10,715 --> 00:02:11,841 Tamam, anladım. 35 00:02:14,010 --> 00:02:15,303 Nasıl desem… 36 00:02:16,220 --> 00:02:18,848 Hep sonsuza kadar yaşayacağımı sanırdım, 37 00:02:18,931 --> 00:02:21,017 özellikle de gençken. 38 00:02:21,184 --> 00:02:23,019 Sonra bir anda bana şöyle dendi. 39 00:02:23,144 --> 00:02:25,646 "Seni bitiren şey bu hastalık olabilir." 40 00:02:25,730 --> 00:02:29,192 Çok şaşırdım, bir an kendime gelemedim. 41 00:02:33,029 --> 00:02:36,365 Biliyorum düşünmesi bile zor 42 00:02:37,909 --> 00:02:41,996 ama inanıyorum ki doğru adımları atarsak 43 00:02:42,288 --> 00:02:46,042 bu riski ortalama bir insan seviyesine düşürebiliriz. 44 00:02:46,542 --> 00:02:47,543 Evet. 45 00:02:47,627 --> 00:02:50,546 Hatta böyle söyleyince şimdi inanmayacaksın 46 00:02:50,671 --> 00:02:52,131 ama zamanla bana hak vereceksin. 47 00:02:52,590 --> 00:02:54,926 Bu gene sahip olman bence tanrının bir lütfu. 48 00:02:55,259 --> 00:02:57,345 Beni motive edeceği için mi? 49 00:02:57,470 --> 00:03:02,058 Evet, senin yaşındaki çoğu kişinin 50'li, 60'lı yaşlara kadar 50 00:03:02,141 --> 00:03:04,477 yapmak istemeyeceği şeyleri yapman için 51 00:03:04,560 --> 00:03:07,438 -seni motive edeceği için. -Evet. 52 00:03:10,483 --> 00:03:15,196 Hayatım boyunca zamanımın çoğunu sağlık ve sıhhatime 53 00:03:15,321 --> 00:03:16,948 çok dikkat ederek 54 00:03:17,156 --> 00:03:21,953 ve nasıl daha güçlü, sağlıklı olabileceğimi araştırarak geçirdim 55 00:03:22,870 --> 00:03:26,207 ama beyin sağlığıma hiç dikkat etmedim. 56 00:03:29,252 --> 00:03:31,212 Bu haber her şeyi değiştirdi. 57 00:03:39,303 --> 00:03:44,892 Ön lob fonksiyonlarını ve planlama yetini test etmek için basit bir test yapalım. 58 00:03:44,976 --> 00:03:47,144 Önce benim yaptıklarımı izle, sonra aynısını yap. 59 00:03:47,270 --> 00:03:48,771 Hazır mısın? Başlıyoruz. 60 00:03:49,230 --> 00:03:53,025 O yüzden dünyaca ünlü nörolog Dr. Sharon Sha ile tanışacağım. 61 00:03:55,945 --> 00:03:57,154 Dur bir dakika. 62 00:03:57,446 --> 00:03:59,240 Ne yaptın? Tekrar görmem gerek. 63 00:04:03,119 --> 00:04:06,122 Sanırım ben de herkes gibi anılarımı mümkün mertebe 64 00:04:06,205 --> 00:04:10,084 unutmamak ve fonksiyonlarımı 65 00:04:10,209 --> 00:04:12,545 kaybetmemek istiyorum. 66 00:04:12,795 --> 00:04:15,256 Sen tabii ki son derece sağlıklısın 67 00:04:15,423 --> 00:04:18,968 ama 30 yaşından sonra beyin dejenere olmaya başlar. 68 00:04:19,093 --> 00:04:23,014 Gençliğimizde, 20'li yaşlarda zirvemizi yaşarız. 69 00:04:23,222 --> 00:04:26,976 O yüzden bu hâlimizi olabildiğince geliştirip korumamız gerekiyor. 70 00:04:27,268 --> 00:04:29,854 60 yaşına gelip "Artık beynime odaklanabilirim" diyemezsin. 71 00:04:29,937 --> 00:04:31,188 Evet. 72 00:04:31,480 --> 00:04:33,316 Çünkü alzaymır gibi hastalıklar 73 00:04:33,399 --> 00:04:37,069 hafıza semptomları görmeden 15, 20 yıl öncesine gelişmeye başlar. 74 00:04:37,570 --> 00:04:39,488 İyi besleniyorum, çok egzersiz yapıyorum. 75 00:04:39,947 --> 00:04:44,410 Beyin sağlığımı geliştirmek için başka ne yapabilirim? 76 00:04:44,577 --> 00:04:47,079 Vücut geliştirmek için nasıl çalışıyorsan… 77 00:04:47,204 --> 00:04:48,205 Evet. 78 00:04:48,289 --> 00:04:50,041 …beynini geliştirmek için de öyle çalışmalısın. 79 00:04:50,166 --> 00:04:54,545 Farklı ve zorlu deneyimler, nöron bağlantıları kurarak 80 00:04:54,754 --> 00:04:57,548 beyin plastisitesi dediğimiz şeyi artırır 81 00:04:57,715 --> 00:05:00,634 ve bu sayede bilişsel fonksiyonların gelişir. 82 00:05:01,093 --> 00:05:03,429 O yüzden sana farklı bir şey yaptıracağız. 83 00:05:03,554 --> 00:05:06,474 Beynini gerçekten zorlayacak bir şey yapacağız. 84 00:05:15,524 --> 00:05:17,693 Anılarını koruyabilmesi için 85 00:05:17,943 --> 00:05:19,278 Chris'in normal hayatına ara verip… 86 00:05:19,362 --> 00:05:20,488 DR. SHARON J. SHA NÖROLOG 87 00:05:22,198 --> 00:05:27,870 …teknolojik aletleri bırakıp medeniyetten uzakta, vahşi doğaya çıkmasını istiyorum. 88 00:05:31,332 --> 00:05:32,833 Muhteşem değil mi? 89 00:05:34,043 --> 00:05:36,837 Zihninde şuranın fotoğrafını çek. 90 00:05:40,508 --> 00:05:44,178 Dikkatini dağıtacak herhangi bir şey olmadan, telefonsuz, GPS'siz bir şekilde 91 00:05:44,428 --> 00:05:47,807 Chris'in kendisini tamamen çevresine verip… 92 00:05:49,850 --> 00:05:54,647 yalnızca beynini kullanarak Avustralya'nın ıssız ormanlarında yolunu bulması gerek. 93 00:05:59,235 --> 00:06:01,946 Burada kaybolmak işten bile değil. 94 00:06:02,279 --> 00:06:04,281 İyi ki sen buradasın çünkü ben buraları bilmem. 95 00:06:04,865 --> 00:06:05,908 Çoktan kayboldum bile. 96 00:06:08,953 --> 00:06:13,082 Bilişsel fonksiyonlar için sosyal temas çok önemli olduğundan 97 00:06:13,582 --> 00:06:16,710 Chris'in arkadaşı ressam Otis Hope Carey ona eşlik edecek. 98 00:06:18,963 --> 00:06:20,714 Şurası güzel bir kamp alanına benziyor. 99 00:06:20,798 --> 00:06:22,508 Arkadaki şelalenin altındaki yer. 100 00:06:22,758 --> 00:06:24,218 Orayı unutmayın, güzel bir yer. 101 00:06:28,722 --> 00:06:30,641 Yürüyüşümüzü şurada bitireceğiz. 102 00:06:30,808 --> 00:06:32,393 -Şurası mı? -Evet. 103 00:06:32,643 --> 00:06:34,562 Yukarı nasıl çıkacağız? 104 00:06:35,563 --> 00:06:38,315 Bu zorlu görevi, beynin için yoğun bir egzersiz programı olarak düşünün. 105 00:06:38,441 --> 00:06:40,109 Chris'in beynini sağlıklı tutmaya 106 00:06:40,192 --> 00:06:42,445 motive eden hayat boyu sürecek bir rutin. 107 00:07:12,391 --> 00:07:17,438 CHRIS HEMSWORTH İLE LİMİT YOK 108 00:07:20,733 --> 00:07:24,904 5. BÖLÜM HAFIZA 109 00:07:26,989 --> 00:07:30,284 DUNGHUTTI, ANAIWAN VE GUMBAYNGGIRR ÜLKELERİ 110 00:07:30,493 --> 00:07:32,369 AVUSTRALYA 111 00:07:32,912 --> 00:07:35,164 ABORJİN VE TORRES BOĞAZI ADA HALKININ DİKKATİNE. 112 00:07:35,247 --> 00:07:37,416 BU DİZİDE VEFAT ETMİŞ BİR KİŞİNİN 113 00:07:37,500 --> 00:07:41,003 FOTOĞRAFLARI, SESİ VE VİDEOSU OLABİLİR. 114 00:07:45,424 --> 00:07:49,803 Dunghutti, Anaiwan ve Gumbaynggirr ülkelerine 115 00:07:49,887 --> 00:07:51,222 hoş geldiniz. 116 00:07:51,805 --> 00:07:54,308 Burası üç kabilenin paylaştığı bir ülke. 117 00:08:02,733 --> 00:08:05,444 Burası, arkadaşım Otis'in atalarının memleketi. 118 00:08:07,071 --> 00:08:10,282 Yıllardır buraya gelip buralarda dolaşmanın hayalini kuruyorduk. 119 00:08:12,076 --> 00:08:14,995 Sharon da vahşi doğada maceraya çıkmayı teklif edince 120 00:08:15,829 --> 00:08:17,748 buranın mükemmel bir yer olacağını biliyordum. 121 00:08:21,293 --> 00:08:24,547 Buranın çıkacağımız yolculuk için mükemmel bir yer olmasının sebebi 122 00:08:25,214 --> 00:08:29,927 dünyanın bu bölgesinde doğanın ve anıların birbiriyle bütünleşmiş olması. 123 00:08:31,178 --> 00:08:35,307 Beden, zihin ve ruh. 124 00:08:40,229 --> 00:08:41,564 Benim adım Otis Hope Carey. 125 00:08:41,647 --> 00:08:44,942 Hem Gumbaynggirr'liyim hem de Bundjalung'luyum. 126 00:08:48,779 --> 00:08:52,825 Avustralya'da 60 bin yıldan uzun süredir yerli halklar yaşar 127 00:08:52,908 --> 00:08:56,829 yani Doğa Ana'yla uzun zamandır derin bir bağlantımız vardır. 128 00:09:01,292 --> 00:09:05,796 İlk Uluslar'ın kültüründe taşların, suyun, rüzgârın, gökyüzünün 129 00:09:05,921 --> 00:09:09,675 hafızası olduğuna inanırız. 130 00:09:11,802 --> 00:09:17,391 Oturup kulak kesilirsek atalarımızın bizimle konuştuğunu duyabiliriz. 131 00:09:21,937 --> 00:09:23,981 Umarım yolculuğunuzda 132 00:09:24,273 --> 00:09:27,443 ülkemizin sesine kulak verirsiniz. 133 00:09:27,860 --> 00:09:30,863 Bu dünyanın seslerini başkalarının kulağıyla değil 134 00:09:31,030 --> 00:09:32,406 kendi kulağınızla dinleyin. 135 00:09:33,741 --> 00:09:39,288 Bu dünyayı başkalarının gözüyle değil kendi gözünüzle görün. 136 00:09:40,831 --> 00:09:44,126 İhtiyarlar bize bu topraklarda yürüme izni verirken 137 00:09:44,209 --> 00:09:45,544 içlerinden biri şöyle dedi, 138 00:09:45,753 --> 00:09:47,087 "Kendi kulaklarınla dinle…" 139 00:09:50,466 --> 00:09:52,134 "…ve kendi gözlerinle bak." 140 00:09:53,677 --> 00:09:55,387 "Kendiniz olun." 141 00:09:57,765 --> 00:10:02,978 Bu sözler bam telime bastı 142 00:10:03,854 --> 00:10:05,773 ve beni çok derinden etkiledi. Çok güzeldi. 143 00:10:08,400 --> 00:10:09,818 Önümüzdeki iki gün boyunca 144 00:10:09,902 --> 00:10:11,904 Chris ve Otis binlerce hektarlık vahşi doğada 145 00:10:11,987 --> 00:10:14,323 yollarını bulmak zorunda kalacak. 146 00:10:15,658 --> 00:10:21,080 Tamam, burada başlayacağız ve şuraya doğru gideceğiz, değil mi? 147 00:10:22,164 --> 00:10:24,833 Ancak rotalarını belirleyip hafızalarına kazımaları gerektiği için 148 00:10:25,334 --> 00:10:28,170 zihinsel sınavları çoktan başladı bile. 149 00:10:28,796 --> 00:10:30,839 Bu sırta gelince yukarı çıkacağız, değil mi? 150 00:10:31,382 --> 00:10:32,466 Evet. 151 00:10:33,842 --> 00:10:38,055 Önce açık arazilerden ve ormanlardan geçerek kuzeye gidecekler. 152 00:10:39,181 --> 00:10:41,558 Şelalenin tepesinden bu dereye geleceğiz 153 00:10:41,642 --> 00:10:43,310 ama sonra nereye gideceğiz? 154 00:10:44,269 --> 00:10:46,355 Bu küçük dereye gelince farklı bir yöne gideceğiz. 155 00:10:46,522 --> 00:10:48,148 Aşağı doğru dereyi takip edeceğiz. 156 00:10:49,650 --> 00:10:53,654 Geceyi geçirecekleri güzel bir kamp alanına ulaşmak için 157 00:10:54,196 --> 00:10:55,739 önce birkaç şelalesi olan 158 00:10:55,823 --> 00:10:57,991 bir dere bulmaları gerekecek. 159 00:10:58,742 --> 00:11:03,747 Yürüyüşümüzün ikinci gününde kamptan çıkıp kuzeye gideceğiz. 160 00:11:03,872 --> 00:11:05,499 Şurada bir fotoğraf vardı, değil mi? 161 00:11:05,582 --> 00:11:06,750 Orada yol var mı? Yoksa… 162 00:11:07,126 --> 00:11:08,669 Hayır, kendi yolumuzu çizeceğiz. 163 00:11:09,920 --> 00:11:13,590 Son olarak varış noktası Wrights Gözetleme Tepesi'ne 164 00:11:14,508 --> 00:11:15,884 dik bir tırmanış gerçekleştirecekler. 165 00:11:17,136 --> 00:11:19,680 Evet, rotamız şöyle. Orman, sırt boyu yürü, şelale, 166 00:11:19,763 --> 00:11:21,557 orman, sırt boyu yürü, şelale. 167 00:11:21,640 --> 00:11:24,268 Şelaleden sonra gelen geniş araziye tırman… 168 00:11:27,354 --> 00:11:29,231 Kesin kaybolacağım. 169 00:11:31,191 --> 00:11:32,693 Güzel. İyi ki sen de benimle olacaksın. 170 00:11:35,529 --> 00:11:39,533 Chris ile Otis yola çıkmadan önce yapmaları gereken son bir şey var. 171 00:11:40,451 --> 00:11:41,535 Telefonlarınızı verin. 172 00:11:42,619 --> 00:11:43,620 Tamam, al. 173 00:11:44,705 --> 00:11:47,583 Teşekkürler. Başka var mı? 174 00:11:51,253 --> 00:11:53,172 -Bu kadar. Başka yok. -Hepsi bu mu? 175 00:11:53,630 --> 00:11:56,133 Bir tane daha var. Al. 176 00:11:58,177 --> 00:11:59,636 En çok kim zorlanacak? 177 00:12:00,262 --> 00:12:04,141 Muhtemelen Otis. Çünkü telefonda çok zaman geçiriyor. 178 00:12:05,476 --> 00:12:07,269 Çok zorlanacaksın, değil mi? 179 00:12:07,436 --> 00:12:08,604 İyi şanslar. 180 00:12:27,414 --> 00:12:28,707 Yağmur geliyor. 181 00:12:35,631 --> 00:12:37,466 Sence doğru yöne mi gidiyoruz? 182 00:12:39,134 --> 00:12:41,762 Boş ver, yürümeye devam et. Kaybolunca yapabileceğimiz en iyi şey bu. 183 00:12:53,190 --> 00:12:56,527 Güneş tamamen kaybolunca işler biraz daha zorlaştı. 184 00:12:58,111 --> 00:13:01,240 Etrafına bakınca gökyüzünde en parlak nokta neresi? 185 00:13:01,406 --> 00:13:02,533 Şurası. 186 00:13:02,950 --> 00:13:06,328 O ya güneş ya da güneşe doğru giden bir uzay mekiği. 187 00:13:07,287 --> 00:13:09,790 Şurası kuzey, şurası da batı. Bu tarafa gitmemiz gerek. 188 00:13:10,332 --> 00:13:11,333 Evet, sanırım. 189 00:13:12,292 --> 00:13:13,335 Hadi gidelim. 190 00:13:17,631 --> 00:13:21,009 Chris ile Otis'i yollarını bulmalarına yardım edecek aletler olmaksızın 191 00:13:21,093 --> 00:13:24,137 vahşi doğaya salmamın belirli bir nedeni var. 192 00:13:25,180 --> 00:13:26,390 Ne düşünüyorsun? 193 00:13:26,473 --> 00:13:28,934 Sence de şu tarafta mı kaldı? Sanırım öyle. 194 00:13:29,685 --> 00:13:30,936 Evet, bu taraftan galiba. 195 00:13:34,982 --> 00:13:37,901 Doğru yönü bulmaya çalışmak beynimiz için 196 00:13:37,985 --> 00:13:41,613 en karmaşık işlerden biridir. 197 00:13:42,406 --> 00:13:47,578 Sırttan devam et, suyu takip et, dere, şelale, sola dön. 198 00:13:47,703 --> 00:13:48,787 Evet, doğru yoldayız. 199 00:13:48,912 --> 00:13:52,374 Ve bu süreçte etrafımızdaki dünyayı anlamamızı sağlayan, beynimizin kritik bir 200 00:13:52,499 --> 00:13:53,584 bölgesini kullanırız. 201 00:13:53,750 --> 00:13:57,170 Bu bölgenin adı hipokampüstür, beynimizin hafıza merkezi. 202 00:13:57,671 --> 00:13:59,006 HAFIZA HİPOKAMPÜS 203 00:13:59,089 --> 00:14:02,885 Hipokampüs, deniz atı şeklinde küçük bir yapıdır 204 00:14:04,303 --> 00:14:08,098 ve beynin hem sağ hem de sol tarafında yer alır. 205 00:14:08,891 --> 00:14:12,436 Bütün anılarımızın saklandığı ve onlara nasıl ulaşacağımızı gösteren 206 00:14:12,561 --> 00:14:13,645 bir harita gibidir. 207 00:14:13,770 --> 00:14:16,023 MEZUNİYET - İLK MOTOSİKLET - İLK ÇOCUK AYAK KIRILMASI - SÖRF ÖĞRENME 208 00:14:16,148 --> 00:14:20,110 Biz yaşlandıkça hipokampüs küçülür ve orası alzaymır gibi hastalıkların 209 00:14:20,235 --> 00:14:22,571 ilk saldırdıkları yerlerden biridir. 210 00:14:24,698 --> 00:14:27,659 Ancak yön bulma gibi aktiviteler ile orayı uyardığımızda 211 00:14:27,868 --> 00:14:32,080 yeni bağlantılar kurulup yeni beyin hücreleri üretildikçe 212 00:14:32,164 --> 00:14:34,041 daha büyük ve sağlıklı hâle gelir. 213 00:14:35,083 --> 00:14:38,253 Bilim insanlarına göre hipokampüsümüz ne kadar güçlenirse 214 00:14:38,503 --> 00:14:42,549 yaşlılıkla birlikte gelen bilişsel becerilerin kaybı da o kadar engellenir. 215 00:14:47,304 --> 00:14:49,848 GPS kullanmayı bırakıp kendi kendine yol bulmaya başlamak 216 00:14:49,932 --> 00:14:53,185 Chris'in günlük hayatına kolaylıkla entegre edebileceği bir şey. 217 00:14:53,602 --> 00:14:56,146 Beynini aktif tutmak için yapabileceği basit ama etkili bir yöntem. 218 00:14:56,813 --> 00:14:59,816 Bu sayede beyni güçlü ve dayanıklı kalacaktır. 219 00:15:00,817 --> 00:15:02,861 Evet, birazdan öğlen olur muhtemelen. 220 00:15:03,111 --> 00:15:04,279 Evet, bence de. 221 00:15:05,030 --> 00:15:07,783 Kuzey, doğu, güney, batı. 222 00:15:08,283 --> 00:15:10,619 Burası kuzey olduğundan sanırım bu taraftan gideceğiz. 223 00:15:14,247 --> 00:15:15,332 Nehre geldik. 224 00:15:16,166 --> 00:15:17,250 Evet. 225 00:15:17,668 --> 00:15:20,587 Gitmemiz gereken yere yaklaşıyoruz galiba. 226 00:15:25,592 --> 00:15:27,594 Aman tanrım, burası batak. 227 00:15:28,053 --> 00:15:31,556 Hiç Bitmeyen Öykü'deki Hüzün Bataklığı gibi. 228 00:15:31,640 --> 00:15:33,016 Hiç Bitmeyen Öykü'yü hatırlar mısın? 229 00:15:33,350 --> 00:15:35,477 -Hayır. -Hiç Bitmeyen Öykü'yü hiç izlemedin mi? 230 00:15:35,644 --> 00:15:37,688 -Sanmıyorum. -Otis. 231 00:15:37,813 --> 00:15:39,147 Çocukken fazla TV izleyemedim. 232 00:15:39,481 --> 00:15:43,610 Antenini oynatman gereken eski televizyonları hatırlar mısın? 233 00:15:44,111 --> 00:15:45,487 -Evet. -Bizde onlardan vardı. 234 00:15:45,570 --> 00:15:47,906 Onun olayı yalnızca anteni oynatmak değildi. 235 00:15:47,990 --> 00:15:50,826 Odanın doğru noktasında durmak da önemliydi. 236 00:15:51,785 --> 00:15:52,911 Evet, ayrıca… 237 00:15:53,662 --> 00:15:55,414 Evet. "Orada durma baba" derdik. 238 00:15:55,539 --> 00:15:57,165 -"Televizyon karıncalanacak." -Evet. 239 00:16:07,759 --> 00:16:10,387 Doğada, şehir ve medeniyetten uzakta olmak… 240 00:16:13,724 --> 00:16:17,227 …benim için çok nostaljiktir. 241 00:16:19,312 --> 00:16:22,024 İlk anılarımı düşünüyorum, 242 00:16:22,441 --> 00:16:25,402 beni ben yapan anılarımı. O anılar, sonsuza kadar 243 00:16:25,485 --> 00:16:26,903 korumak istediğim anılar. 244 00:16:30,490 --> 00:16:34,703 En yakın kasabaya dört, dört buçuk saat mesafede 245 00:16:34,786 --> 00:16:36,872 ıssız bir yer olan Kuzey Bölgesi'nde büyüdüm 246 00:16:37,205 --> 00:16:39,791 ve hava çok sıcak olduğundan ayakkabım yoktu. 247 00:16:39,875 --> 00:16:45,422 Zamanımızın çoğunu dışarıda geçirirdik. 248 00:16:51,428 --> 00:16:52,804 Hatırladığım ilk şey… 249 00:16:54,473 --> 00:16:56,433 Çok küçüktüm, muhtemelen dört yaşındaydım. 250 00:16:58,894 --> 00:17:05,275 Babamın havaalanından birini almaya gittiğini hatırlıyorum. 251 00:17:05,400 --> 00:17:09,237 Orta Avustralya'nın tam ortasında kocaman, toprak bir düzlüktü. 252 00:17:13,617 --> 00:17:16,411 Onu aramaya, dışarı çıkıp yürümeye devam etmiştim. 253 00:17:21,041 --> 00:17:24,002 Kuru, çatlamış toprağı hatırlıyorum. 254 00:17:26,713 --> 00:17:29,424 Her yere giren kızıl toz vardı. 255 00:17:30,383 --> 00:17:32,385 Tenime, saçıma, giysilerime yapışıyordu. 256 00:17:34,930 --> 00:17:38,225 Ayaklarımdaki hissi hatırlıyorum, sanki yanıyordu. 257 00:17:41,895 --> 00:17:45,732 Gözyaşlarına boğulmuştum, babamın nerede olduğunu bilmiyordum. 258 00:17:47,776 --> 00:17:50,278 Sonra bir anda tepeden göründü. 259 00:17:53,031 --> 00:17:57,577 Panik olduğu çok belliydi, tek başıma orada 260 00:17:58,370 --> 00:18:00,705 ne aradığımı anlamamıştı. 261 00:18:03,875 --> 00:18:06,128 Tabii o zaman ne olduğunu ya da neden endişelendiğini 262 00:18:06,211 --> 00:18:08,421 anlamamıştım. 263 00:18:10,757 --> 00:18:17,264 Ama bana sarıldığında o sıcaklığı, güvende olma hissini hatırlıyorum. 264 00:18:25,939 --> 00:18:28,275 -Yukarı mı? -Evet. 265 00:18:29,568 --> 00:18:31,653 StairMaster 2000'e benziyor. 266 00:18:42,706 --> 00:18:44,291 -Susadın mı? -Evet. 267 00:18:44,666 --> 00:18:46,001 -Ben de seninle içeyim. -Tamam. 268 00:19:19,242 --> 00:19:20,285 Ne güzel bir yer! 269 00:19:22,662 --> 00:19:24,623 Normalde fotoğraf falan çekerdik. 270 00:19:26,082 --> 00:19:29,836 Dinlemezdik, telefon kamerasından bakardık. 271 00:19:30,170 --> 00:19:31,171 Evet. 272 00:19:33,423 --> 00:19:36,509 Burada olup dikkatimizin dağılmıyor olması harika bir şey. 273 00:19:37,260 --> 00:19:39,596 Bütün algılarımız açık. 274 00:19:40,180 --> 00:19:43,225 Kokulara, dokunduğumuz her şeye, seslere bak. 275 00:19:49,648 --> 00:19:52,442 Chris'in farkındalık seviyesinin yükselmesi çok normal. 276 00:19:54,569 --> 00:19:56,363 Beynimiz doğada evrimleşti… 277 00:19:59,199 --> 00:20:01,076 …ve doğal hayatı huzurlu bulmamızın 278 00:20:01,409 --> 00:20:04,246 sebebini gösteren araştırmalar yapıldı. 279 00:20:09,334 --> 00:20:11,962 Araştırmalara göre şehir hayatının içinde 280 00:20:13,797 --> 00:20:19,052 bütün o yapay görsel şekiller, gürültü, dikkat dağıtıcı şeylerin işlenmesi 281 00:20:19,302 --> 00:20:22,347 beynin kilit bölgelerinden çok fazla zihinsel enerji çekiyor. 282 00:20:22,430 --> 00:20:24,557 POSTERİOR ALFA AKTİVİTESİ GÜÇ 283 00:20:25,475 --> 00:20:26,893 Yani hafızamız, 284 00:20:27,060 --> 00:20:31,398 problem çözme ve konsantrasyon yeteneğimiz zarar görüyor. 285 00:20:32,607 --> 00:20:33,984 BİLİŞSEL YÜK 286 00:20:36,653 --> 00:20:39,614 Ancak bilim insanları, beynimizin doğadaki şekilleri 287 00:20:39,781 --> 00:20:42,993 ve sesleri algılamaya daha uygun olduğunu düşünüyor. 288 00:20:44,286 --> 00:20:45,954 Aşırı yükleme olmuyor, onun yerine 289 00:20:46,746 --> 00:20:49,749 bilişsel yeteneklerimiz tam gücüyle çalışıyor. 290 00:20:55,255 --> 00:20:56,464 Hepsi bu kadar da değil. 291 00:20:57,007 --> 00:20:59,801 Doğada zaman geçirmek stresi azaltıyor, 292 00:21:00,176 --> 00:21:02,971 bu da Alzaymır riskini düşürüyor ve ömrü uzatıyor. 293 00:21:03,680 --> 00:21:06,766 Hatta telefona bakıp durmadan 294 00:21:06,975 --> 00:21:08,476 parkta yapılan 20 dakikalık yürüyüşün 295 00:21:08,601 --> 00:21:10,937 kortizol denen stres hormonu seviyesini 296 00:21:11,062 --> 00:21:12,981 manidar derecede düşürdüğünü göstermiştir. 297 00:21:15,984 --> 00:21:17,777 -Önden gitmek istemediğine emin misin? -Giderim, gel. 298 00:21:17,902 --> 00:21:21,239 Ben gideyim mi? Çünkü ben kayıp düşersem sorun olmaz. 299 00:21:21,489 --> 00:21:24,284 Çok büyük sorun olur, seni taşımak zorunda kalırım. 300 00:21:24,409 --> 00:21:26,453 Ben de onu diyorum zaten, sen benden güçlüsün. 301 00:21:34,919 --> 00:21:36,463 Otis harika biri. 302 00:21:40,133 --> 00:21:43,470 Çok iyi bir mizah anlayışı var, çok kibar biri. 303 00:21:46,139 --> 00:21:47,223 Otis! 304 00:21:47,891 --> 00:21:50,518 -Yardım et. -Çok zarif düştün. 305 00:21:50,810 --> 00:21:51,895 Cidden. 306 00:21:55,106 --> 00:21:58,526 Ayrıca harika bir ressam. 307 00:22:02,781 --> 00:22:05,825 Bütün eserlerin kuş bakışından, değil mi? 308 00:22:06,868 --> 00:22:08,203 Evet, çoğu öyle. 309 00:22:09,120 --> 00:22:11,831 Topografik de diyebiliriz. 310 00:22:15,210 --> 00:22:18,046 Geleneksel sembolleri çok kullanırım 311 00:22:18,963 --> 00:22:22,675 ama onları yumuşatarak daha canlı hâle getiririm. 312 00:22:24,761 --> 00:22:28,431 Nereden geldiklerini, gerçek anlamlarını da hiç unutmam. 313 00:22:31,601 --> 00:22:36,439 Binlerce yıllık geleneksel sanatı alırım 314 00:22:37,357 --> 00:22:39,275 ve onu modernleştiririm. 315 00:22:39,526 --> 00:22:43,655 Eski yöntemlere yeni bir anlayış getirmeye çalışırım. 316 00:22:46,199 --> 00:22:48,118 Tıpkı her taşın, her nehrin, 317 00:22:49,702 --> 00:22:53,039 her ağacın olduğu gibi benim sanatımda da her çizgi, her nokta 318 00:22:53,665 --> 00:22:54,999 bir anıdır. 319 00:22:59,129 --> 00:23:01,214 Chris'in büyüdüğü topraklarda da 320 00:23:01,339 --> 00:23:06,678 çok büyük bir yerli halk kitlesi vardı, o yüzden benim resimlerimi anlıyordur. 321 00:23:07,929 --> 00:23:13,351 Galiba biz bu yüzden birbirimizle bu kadar iyi anlaşıyoruz. 322 00:23:15,270 --> 00:23:16,521 Kano getirmeliymişiz. 323 00:23:17,814 --> 00:23:19,190 Koruma getirsek daha iyi olurdu. 324 00:23:24,821 --> 00:23:27,782 Başka insanlarla zaman geçirmek beynimize iyi gelir. 325 00:23:28,950 --> 00:23:32,579 Biz sosyal hayvanlarız, başka insanlarla etkileşim kurmak 326 00:23:32,704 --> 00:23:36,833 bizi yeni şeyler öğrenmeye, yeni şeyler düşünmeye iter, bakış açısı kazandırır. 327 00:23:40,336 --> 00:23:44,132 Ama yalnız kaldığımızda demans riskimiz 328 00:23:44,215 --> 00:23:47,510 yaklaşık yüzde 50 oranında artar. 329 00:23:48,970 --> 00:23:52,557 O yüzden, ömrümüzü uzatmak için yapabileceğimiz en önemli şeylerden biri 330 00:23:53,141 --> 00:23:56,311 etrafımızdaki insanlar olabilir. 331 00:23:58,605 --> 00:24:02,108 Bu yönde ilerlemeye devam edersek kamp alanına varacağız, değil mi? 332 00:24:02,775 --> 00:24:06,070 Evet, kamp alanı şelalenin altında. 333 00:24:14,370 --> 00:24:15,872 Şelalenin üstündeyiz 334 00:24:17,540 --> 00:24:20,752 ve Otis nereye kamp atacağımızı gösterdi. 335 00:24:26,341 --> 00:24:29,302 Aşağıya giden bir yol görmüyorum, o da görmüyor. 336 00:24:29,844 --> 00:24:31,596 Yapacak tek bir şey vardı. 337 00:25:00,416 --> 00:25:01,417 Aman tanrım! 338 00:25:10,552 --> 00:25:11,803 Kendime geldim! 339 00:25:14,973 --> 00:25:17,141 İşte bu aklımı çok güzel boşalttı. 340 00:25:17,725 --> 00:25:19,310 Ve şöyle düşündüm. 341 00:25:19,727 --> 00:25:22,188 "Umarım ihtiyarladığımda da suya böyle atlayabilirim." 342 00:25:24,816 --> 00:25:27,277 Test sonuçlarım geldiğinden beri yaşlanma ve yaşlanınca 343 00:25:27,360 --> 00:25:30,780 yaşayacağım hayat konusunda daha çok düşünmeye başladım. 344 00:25:33,783 --> 00:25:36,369 Belki de yüksek alzaymır riskinde olduğum haberi 345 00:25:36,619 --> 00:25:38,788 bana o kadar da şaşırtıcı gelmemeli. 346 00:25:42,375 --> 00:25:45,753 Büyükbabam da alzaymır. 347 00:25:47,130 --> 00:25:48,131 Ve… 348 00:25:49,007 --> 00:25:53,845 Hafızası kötüye gidiyor, son birkaç yıldır da böyleydi. 349 00:25:57,724 --> 00:26:01,936 Kolay değil çünkü kendine geldiğinde etrafındaki insanları tanıyor 350 00:26:02,103 --> 00:26:04,731 ve neden orada olduğu konusunda çok endişeleniyor. 351 00:26:04,856 --> 00:26:07,984 İç karartıcı ve korkunç bir şey. 352 00:26:14,115 --> 00:26:20,496 Büyükbabamla ilgili en canlı anılarımda birlikte garajda oturuyoruz. 353 00:26:25,627 --> 00:26:28,921 O bize ahşaptan oyuncaklar yapmamıza yardım ediyor. 354 00:26:31,549 --> 00:26:32,592 Bize kılıçlar yapardı… 355 00:26:34,636 --> 00:26:38,598 …sahte tabancalar, tüfekler falan yapardı. 356 00:26:42,727 --> 00:26:47,190 Biz çekiçle gürültü yaparken, bir şeyler kesip kırarken 357 00:26:47,273 --> 00:26:48,608 bize karşı çok sabırlı davranırdı. 358 00:26:52,487 --> 00:26:56,324 Birlikte çok güzel anılarımız oldu, bize çok iyi bakan, 359 00:26:57,492 --> 00:27:02,246 o kibar adama çok minnettarım. 360 00:27:07,126 --> 00:27:09,253 Çok iyi bir adamdı. 361 00:27:18,012 --> 00:27:20,890 Büyükbaban alzaymır mı oldu? 362 00:27:21,140 --> 00:27:25,937 Evet. Bizi, torunlarını hatta kendi çocuklarını bile 363 00:27:26,104 --> 00:27:29,774 artık hatırlamıyor. 364 00:27:30,024 --> 00:27:34,570 Unutuyor ve bu çok üzücü bir şey. 365 00:27:35,655 --> 00:27:40,868 Sen de bir gün onun gibi olmaktan korkuyor musun? 366 00:27:42,495 --> 00:27:45,957 Böyle korkunç şeyler insanın ya umudunu köreltir 367 00:27:46,040 --> 00:27:49,877 ya da o korkuyu aşmak, o zorluğun üstesinden gelmek için 368 00:27:50,336 --> 00:27:54,924 elinden geleni yapmaya teşvik eder. Önemli olan da zaten bu, değil mi? 369 00:27:55,091 --> 00:27:58,469 Beyin sağlığını korumak için 370 00:27:58,928 --> 00:28:00,179 mümkün mertebe önlem almak. 371 00:28:00,388 --> 00:28:03,725 İnsana pozitif bir enerji veriyor, "Kaç e-postaya cevap verecektim?" 372 00:28:03,850 --> 00:28:06,602 diye düşünmekten, "Filmime nasıl yorum yapacaklar?" 373 00:28:06,686 --> 00:28:08,396 ya da "Bana bir daha iş verecekler mi?" 374 00:28:08,479 --> 00:28:10,064 diye düşünmekten daha iyidir. 375 00:28:20,116 --> 00:28:23,661 Bugünkü yürüyüş bizi epey yordu, o yüzden bu gecelik bizden bu kadar. 376 00:28:24,787 --> 00:28:28,916 Ama ne kadar yorgun olursam olayım kafamı boşaltmakta zorluk çekerim. 377 00:28:29,959 --> 00:28:32,211 Dr. Peter Attia ile konuşmamızda 378 00:28:32,336 --> 00:28:35,256 uyku konusu onun en çok odaklandığı şeylerden biriydi. 379 00:28:40,428 --> 00:28:42,638 Chris, bana nasıl uyuduğunu anlat. 380 00:28:42,847 --> 00:28:44,932 Geceleri iyi uyuduğunu düşünüyor musun? 381 00:28:45,308 --> 00:28:48,311 Hayır, pek rahat uyuyamam. Gece çok sık uyanırım. 382 00:28:48,478 --> 00:28:51,564 Çocukluğumdan beri böyleydi. Annem hâlâ bundan bahseder. 383 00:28:51,731 --> 00:28:55,401 Geceleri bana bir şey oluyor, endişeliysem ya da suçlu hissediyorsam 384 00:28:55,651 --> 00:28:59,071 ya da yanlış bir şey yaptıysam, bir konuda endişeleniyorsam 385 00:28:59,197 --> 00:29:01,657 uyku bu hisleri kuvvetlendiriyor. 386 00:29:02,074 --> 00:29:05,161 Bu hâlâ böyle. 387 00:29:06,162 --> 00:29:09,290 Uykuyla ilgili yaşadığın sorunların çoğu 388 00:29:09,415 --> 00:29:12,668 "maymun beyin" dediğimiz hepimizde olan bir şeyden kaynaklanıyor. 389 00:29:12,835 --> 00:29:16,339 Nevrozlar, saplantılı düşünceler. 390 00:29:17,131 --> 00:29:22,386 Uyku, pasif bir eylem değildir. Bilincini kaybetmezsin. 391 00:29:22,887 --> 00:29:27,183 Beynimizin kendi kendini iyileştirdiği aktif bir eylemdir. 392 00:29:27,517 --> 00:29:30,436 Senin alzaymır riskin daha yüksek olduğundan 393 00:29:30,520 --> 00:29:32,522 uykuyu çok ciddiye almalıyız. 394 00:29:32,772 --> 00:29:35,983 Artık şundan eminiz, uykusuz geçirdiğin tek bir gece bile 395 00:29:36,317 --> 00:29:39,946 insanları alzaymır hastalığına karşı savunmasız hâle getiren 396 00:29:40,404 --> 00:29:42,573 beyindeki toksinlerin birikmesine sebep olur. 397 00:29:42,657 --> 00:29:45,952 Uyku, kısa vadede iyileştirici bir etkiye sahiptir 398 00:29:46,035 --> 00:29:49,664 ama bir yandan da bizi kronik hastalıklara karşı korur. 399 00:29:53,501 --> 00:29:57,964 Bu sistem şöyle işliyor. Biz uyurken gün içinde biriken çöpler 400 00:29:58,047 --> 00:30:01,425 glimfatik sistem adı verilen beynin çöp toplama merkezi tarafından 401 00:30:01,717 --> 00:30:03,219 iyice temizlenir. 402 00:30:05,096 --> 00:30:08,724 Ama biz yaşlandıkça, özellikle de düzgün uyuyamıyorsak 403 00:30:08,933 --> 00:30:11,060 bu temizlik hizmeti bozulmaya başlar. 404 00:30:12,436 --> 00:30:16,566 Yetersiz temizlik yüzünden zararlı madde daha hızlı birikmeye başlar. 405 00:30:16,983 --> 00:30:18,317 Sistem tıkanır… 406 00:30:21,070 --> 00:30:25,032 …iltihap oluşur ve bu da sonunda alzaymıra sebep olabilir. 407 00:30:25,241 --> 00:30:29,370 ALZAYMIR HASTALIĞI 408 00:30:31,372 --> 00:30:34,125 Daha uzun ve kaliteli uyumak için 409 00:30:34,250 --> 00:30:36,502 Chris'in hemen yapabileceği bir sürü şey var. 410 00:30:36,586 --> 00:30:37,712 DR. PETER ATTIA UZUN ÖMÜR DOKTORU 411 00:30:37,795 --> 00:30:39,046 Hep aynı saatte uyuyup 412 00:30:39,130 --> 00:30:42,258 aynı saatte uyanmak gibi, uyumadan önce stresten uzak durmak 413 00:30:42,466 --> 00:30:44,510 ve e-posta ile sosyal medyadan uzak durmak gibi 414 00:30:44,760 --> 00:30:46,888 basit alışkanlıklar edinebilir. 415 00:30:48,014 --> 00:30:50,057 Ormanda kamp yaparken bunu başarmak çok kolaydır. 416 00:30:50,391 --> 00:30:53,394 Eve döndüğünde bu değişiklikleri uygulayabilirse 417 00:30:53,603 --> 00:30:57,648 gelecekteki beyin sağlığı için çok büyük faydasını görecektir. 418 00:30:59,483 --> 00:31:02,069 Sağlıklı bir uyku düzeni dışında Chris'in yapması gereken 419 00:31:02,194 --> 00:31:03,654 başka şeyler de var. 420 00:31:07,533 --> 00:31:08,618 Güzel. 421 00:31:08,784 --> 00:31:12,163 Aslında zaten yaptığı bir sürü şey 422 00:31:12,622 --> 00:31:15,625 ileride beyin hastalıklarını önleyici etkiye sahip. 423 00:31:16,042 --> 00:31:17,251 Aferin! 424 00:31:17,668 --> 00:31:22,089 Periyodik olarak oruç tutarak, sebze ve balık ağırlıklı beslenerek 425 00:31:22,465 --> 00:31:26,218 Alzaymır hastalığına yol açan hücre yaşlanmasına karşı iyi gelir. 426 00:31:27,094 --> 00:31:28,429 Gülsem mi ağlasam mı bilemedim. 427 00:31:30,890 --> 00:31:35,811 Stres seviyesini düşürecek adımlar atması hafızasını korumasına yardım edecek. 428 00:31:36,562 --> 00:31:39,565 Ayrıca vücudunu aşırı sıcaklıklara maruz bırakmanın da 429 00:31:39,774 --> 00:31:43,069 alzaymır riskini büyük oranda düşürdüğü kanıtlanmıştır. 430 00:31:49,867 --> 00:31:51,911 Dün gece uyuyabildin mi? Her yer çok ıslaktı. 431 00:31:52,286 --> 00:31:54,622 Arka planda şelale sesiyle çok iyi uyudum. 432 00:31:56,082 --> 00:31:58,501 -Şelale sesi ninni gibi geldi. -Evet. 433 00:32:00,628 --> 00:32:03,756 İkinci gündeyiz ve güzel bir uykudan sonra 434 00:32:03,839 --> 00:32:04,924 kendimi zinde hissediyorum. 435 00:32:11,222 --> 00:32:14,684 Telefondan ve e-postalardan yalnızca bir gün uzak kaldığımın farkındayım 436 00:32:14,850 --> 00:32:18,771 ama daha şimdiden zihnim çok daha açık ve sakin. 437 00:32:19,730 --> 00:32:21,357 Ayrıca bugün için de çok heyecanlıyım. 438 00:32:22,108 --> 00:32:24,652 Bugün hangi yönde gideceğimizi biliyor musun? 439 00:32:25,945 --> 00:32:27,613 Kuzeybatıya devam mı edeceğiz? 440 00:32:29,240 --> 00:32:30,324 Güneş çıkmadı mı hâlâ? 441 00:32:30,616 --> 00:32:32,743 Sanırım güneş az sonra görünür. 442 00:32:33,369 --> 00:32:38,416 Wrights Gözetleme Tepesi'ne gideceğiz, umarım korobora'ya yetişiriz. 443 00:32:41,877 --> 00:32:43,921 Gideceğimiz yer yani Wrights Gözetleme Tepesi, 444 00:32:44,046 --> 00:32:48,175 eskiden ülkelerin toplandığı, bölgedeki yerli halk için 445 00:32:48,718 --> 00:32:51,637 çok önemli bir toplanma alanı. 446 00:32:53,848 --> 00:32:56,892 Korobora tam olarak nedir? Ne olacak? 447 00:32:57,143 --> 00:32:59,645 Üç ülke toplanacak 448 00:32:59,729 --> 00:33:03,065 ve dans edilecek. Önemli olan bilgi paylaşımı yapmak 449 00:33:03,149 --> 00:33:06,277 -ve bu ülkenin keyfini birlikte sürmek. -Evet. 450 00:33:07,486 --> 00:33:10,614 Önemli olan şey, kendinden başka bir şeyle aranda bir bağ hissetmek. 451 00:33:11,157 --> 00:33:13,659 Evet, aynen öyle. 100 yıldan uzun bir süredir 452 00:33:13,784 --> 00:33:15,703 burada korobora düzenlenmiyor, o yüzden çok özel 453 00:33:15,786 --> 00:33:21,333 ve çok güçlü bir deneyim olacak, manevi olarak bize çok iyi gelecek. 454 00:33:25,254 --> 00:33:26,714 Dikleşmeye başladı. 455 00:33:30,134 --> 00:33:31,427 Tırmanma ekipmanın hazır mı? 456 00:33:33,512 --> 00:33:34,638 Bir deneyeyim. 457 00:33:39,435 --> 00:33:43,022 Yürüyüşün ikinci gününde Chris'i farklı bir zorluk bekliyor. 458 00:33:45,066 --> 00:33:46,442 Wrights Gözetleme Tepesi'ne çıkmak için 459 00:33:46,650 --> 00:33:49,612 Otis ile birlikte bir dağ yamacından yukarı tırmanmaları gerekecek. 460 00:34:01,540 --> 00:34:03,876 Tırmanma, vücudumuz için egzersiz olduğu kadar 461 00:34:04,335 --> 00:34:06,462 beynimiz için de egzersizdir. 462 00:34:12,009 --> 00:34:13,677 Dağ keçisi gibisin. 463 00:34:13,803 --> 00:34:14,929 Evet. 464 00:34:15,304 --> 00:34:17,181 O kadar spor yaptın ki beni bile taşırsın beni. 465 00:34:21,769 --> 00:34:22,978 Egzersiz yaptığımızda 466 00:34:23,062 --> 00:34:26,565 vücudumuz, beynimiz için gübre görevi gören bir kimyasal salgılar. 467 00:34:28,067 --> 00:34:30,986 Bu da nöronlarımızın büyüyüp sağlıklı kalmasını sağlar. 468 00:34:33,656 --> 00:34:35,366 -Yaklaşıyoruz. -Az kaldı. 469 00:34:36,158 --> 00:34:40,121 Orta yaşlarda düzenli egzersizin alzaymır riskini 470 00:34:40,329 --> 00:34:42,832 neredeyse yüzde 50 düşürdüğünü birkaç araştırma 471 00:34:43,124 --> 00:34:45,376 ortaya koymuştur. 472 00:34:48,462 --> 00:34:51,465 Bilişsel bir zorlukla egzersiz birleşince 473 00:34:51,799 --> 00:34:54,927 demans ile mücadelede 474 00:34:55,302 --> 00:34:56,679 çok güçlü bir silah hâlinde gelir. 475 00:34:58,639 --> 00:35:00,099 Yaşlansak bile. 476 00:35:03,352 --> 00:35:08,941 MAGDEBURG ALMANYA 477 00:35:13,821 --> 00:35:17,533 Annem beş yıl önce vefat etti 478 00:35:19,243 --> 00:35:25,124 ve ne yazık ki demansa yakalanmıştı. 479 00:35:26,542 --> 00:35:29,128 Evet, beynimin içinde şöyle düşünüyorum. 480 00:35:29,211 --> 00:35:30,963 "Aman tanrım, 481 00:35:31,046 --> 00:35:32,089 "bu benim de başıma gelebilir." 482 00:35:34,550 --> 00:35:36,594 Bir, iki, üç, dört. 483 00:35:38,429 --> 00:35:42,349 Her hafta 70 yaşındaki Gudrun yerel bir dans dersine gidiyor. 484 00:35:47,313 --> 00:35:52,359 Bazen kendimi 30 yıl önce hissettiğim gibi iyi hissetmiyorum. 485 00:35:54,695 --> 00:35:55,988 Ama çoğu zaman 486 00:35:56,113 --> 00:35:57,531 çok iyi hissediyorum. 487 00:36:05,915 --> 00:36:10,502 Ama bu sıradan bir dans dersi değil. Aynı zamanda bilimsel bir deney. 488 00:36:11,837 --> 00:36:15,049 Deneyin amacı da dans etme gibi bir egzersizin beyin yaşlanması için 489 00:36:15,132 --> 00:36:18,594 sıradan egzersizden daha faydalı olup olmadığını anlamak. 490 00:36:20,221 --> 00:36:22,681 Dans etme, kompleks hareketleri öğrenmektir. 491 00:36:22,765 --> 00:36:24,850 PROF. NOTGER MÜLLER - ALMAN NÖRODEJENERATİF HASTALIKLAR MERKEZİ 492 00:36:24,934 --> 00:36:27,019 Bisiklete binip aynı hareketleri yapmaktan farklıdır. 493 00:36:28,270 --> 00:36:33,734 O yüzden dans etmenin beyin fonksiyonunu, geliştirmek için daha iyi bir yöntem 494 00:36:33,817 --> 00:36:38,739 olduğunu düşünüyoruz çünkü bilişsel ve fiziksel zorluk aynı anda vardır. 495 00:36:44,536 --> 00:36:48,624 Bilim insanları, geç yetişkinlik döneminde bile beynimizin yeni bağlantılar 496 00:36:48,749 --> 00:36:52,002 oluşturabileceğini keşfetmiştir. 497 00:36:55,464 --> 00:36:57,508 Kobay oldum! 498 00:36:58,217 --> 00:37:02,721 Yani Notgerr ve ekibi beyin gelişimi için bu dans programının 499 00:37:02,888 --> 00:37:04,598 ne kadar etkili olduğunu araştırıyor. 500 00:37:06,433 --> 00:37:08,602 Beynin hafızayla ilgili bölgesinde 501 00:37:08,852 --> 00:37:11,146 olumlu bir değişikliğe dair izleri inceliyorlar. 502 00:37:13,232 --> 00:37:18,112 Hipokampüsün ön tarafını gösterebilir misin? 503 00:37:24,576 --> 00:37:27,204 Burada bir büyüme görülüyor. 504 00:37:28,497 --> 00:37:29,915 Çok iyi durumda. 505 00:37:35,087 --> 00:37:38,048 Çok rahatladık, sonuçlarımıza göre 506 00:37:38,132 --> 00:37:40,759 dans etmek, beyin fonksiyonunu ve yapısını 507 00:37:40,843 --> 00:37:43,512 değiştirmek için çok büyük potansiyele sahip. 508 00:37:44,388 --> 00:37:49,393 Umuyoruz ki gelecekte de dans etmek 509 00:37:49,476 --> 00:37:51,312 demansı engelleyebilir. 510 00:37:54,565 --> 00:37:57,067 Sonuçlarda değerleri iyi olan yalnızca Gudrun değil. 511 00:37:58,193 --> 00:38:01,280 Dans grubunun hipokampüsü, sıradan egzersiz yapanlara göre 512 00:38:01,613 --> 00:38:04,366 daha fazla büyüme gösterdi. 513 00:38:06,201 --> 00:38:09,788 Sonuçlara çok şaşırdım. 514 00:38:11,248 --> 00:38:13,876 O yüzden kendimle gurur duydum 515 00:38:14,001 --> 00:38:15,627 ve kendi kendime "Aferin sana" dedim. 516 00:38:24,136 --> 00:38:27,222 Birkaç saattir tırmanıyoruz ve sonunda 517 00:38:27,431 --> 00:38:30,309 Wrights Gözetleme Tepesi'ne neredeyse vardığımızı hissediyorum. 518 00:38:32,269 --> 00:38:34,146 -Buradan yukarıda mı? -Evet. 519 00:38:48,077 --> 00:38:49,370 Doğru yerde miyiz? 520 00:38:57,795 --> 00:38:58,921 -Geçmiş olsun. -Sana da. 521 00:38:59,088 --> 00:39:00,130 Harikaydın. 522 00:39:02,966 --> 00:39:07,930 Başardık. Hem de telefon, GPS ya da harita bile kullanmadan. 523 00:39:09,390 --> 00:39:13,352 İnsanların dünyada yön bulmak için binlerce yıldır kullandığı şey dışında. 524 00:39:13,977 --> 00:39:15,145 Beynimiz. 525 00:39:15,646 --> 00:39:16,897 Yürümeye oradan başlamıştık. 526 00:39:17,689 --> 00:39:20,234 -Uzak. -Bayağı uzak. 527 00:39:20,359 --> 00:39:22,277 Bakış açın değişiyor, değil mi? 528 00:39:28,826 --> 00:39:31,537 Otis ile ne kadar uzaktan geldiğimize, 529 00:39:32,246 --> 00:39:33,997 manzaranın güzelliğine bakarken 530 00:39:34,623 --> 00:39:37,626 yola çıkmadan önce ihtiyarların söylediği şeyi hatırladım. 531 00:39:38,544 --> 00:39:42,464 "Kendi kulaklarınla dinle, kendi gözlerinle bak." 532 00:39:44,216 --> 00:39:45,968 İşte şimdi ne demek istediğini anladım. 533 00:39:46,468 --> 00:39:50,347 Gürültüden uzaklaşıp doğayı gerçekten anlamaya çalışırsak 534 00:39:50,806 --> 00:39:51,890 hayatımız güzelleşir. 535 00:39:55,436 --> 00:39:56,937 Bu iki gün bitmek bilmedi… 536 00:39:58,689 --> 00:40:03,318 …ama sonunda korobora'ya yani toplantıya yetiştik. 537 00:40:16,373 --> 00:40:21,170 Üç ülkenin adına sizi bizimle birlikte dans etmeye davet ediyorum. 538 00:40:22,421 --> 00:40:23,422 -Olur, teşekkürler. -Evet. 539 00:40:24,882 --> 00:40:26,884 -Ben pek dans edemem. -Sorun değil. 540 00:40:27,593 --> 00:40:30,137 Ben sadece izleyeceğimi düşünmüştüm. 541 00:40:31,638 --> 00:40:33,765 Bir anda çok gerildim. 542 00:40:51,492 --> 00:40:53,994 -Sola dön, sağa dön. -Sola dön, sağa dön. 543 00:40:54,077 --> 00:40:57,664 Omuzlarını eğ. 544 00:40:58,040 --> 00:40:59,082 Tamam. 545 00:40:59,458 --> 00:41:01,919 Herkes çok sıcakkanlı karşıladı, beni cesaretlendirdiler 546 00:41:02,002 --> 00:41:04,755 ve çok hızlı bir şekilde adapte oldum. 547 00:41:19,394 --> 00:41:21,355 Otis'e baktım… 548 00:41:23,899 --> 00:41:27,152 …ve onun için ne kadar önemli olduğunu anladım. 549 00:41:31,698 --> 00:41:33,408 Bu üç ülkenin toplanmasının. 550 00:41:35,619 --> 00:41:41,542 Kendimi daha güçlü hissediyorum, aidiyet duygusunu hissediyorum. 551 00:41:42,834 --> 00:41:46,713 Bu toplanmanın amacı atalarımızı hafızalarımızdan 552 00:41:46,838 --> 00:41:49,550 ve topraktaki hikâyelerimizden uyandırmaktır. 553 00:41:52,261 --> 00:41:57,641 Yalnızca yeni ve çok güzel anılar oluşturmakla kalmıyorum. 554 00:42:01,019 --> 00:42:05,023 Aynı zamanda bunu Chris ile paylaşıyorum ve önümüzdeki uzun yıllar boyunca 555 00:42:05,107 --> 00:42:06,316 konuşacak bir şeyimiz de oluyor. 556 00:42:11,780 --> 00:42:13,448 Bu yolculuğa çıkarken 557 00:42:13,574 --> 00:42:15,617 yaşlandığımda anılarımı unutmaktan korkuyordum. 558 00:42:19,496 --> 00:42:23,250 Ama bunun büyük bir kısmının benim elimde olduğunu fark ettim. 559 00:42:26,920 --> 00:42:30,465 Talimatlar çok basit. Sağlıklı beslen, iyi uyu. 560 00:42:31,717 --> 00:42:34,803 Zihnini ve bedenini yeni zorluklarla stimüle et 561 00:42:35,137 --> 00:42:37,097 ve kendini doğaya bırak, 562 00:42:37,723 --> 00:42:40,684 modern hayatta dikkat dağıtan şeylerden ve stresten uzak bir yerde. 563 00:42:42,894 --> 00:42:45,814 En önemlisi de tüm bunları sevdiğiniz insanlarla paylaşın. 564 00:42:49,985 --> 00:42:52,654 Bu basit eylemlerin hiçbiri acı reçete sayılmaz. 565 00:42:55,032 --> 00:42:57,034 Bunlar zaten benim sevdiğim şeyler. 566 00:42:58,952 --> 00:43:00,579 Daha sık yapmak istediğim şeyler. 567 00:43:02,080 --> 00:43:05,459 Umarım yalnızca daha mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşamakla, 568 00:43:06,293 --> 00:43:10,922 tıpkı büyükbabam gibi ailemi ve arkadaşlarımı mutlu etmekle kalmam 569 00:43:12,758 --> 00:43:15,969 hep birlikte hayatım boyunca benimle kalacak 570 00:43:16,303 --> 00:43:18,472 hatıralar da oluşturabiliriz. 571 00:44:21,702 --> 00:44:23,704 Alt yazı çevirmeni: Tuğçe Erteki