1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:12,879 --> 00:00:19,845
DOKUMENTARI NETFLIX ASLI
4
00:01:18,904 --> 00:01:24,326
Bandar Ukraine ini pernah didiami
hampir 50,000 orang.
5
00:01:24,826 --> 00:01:27,704
Ia dilengkapi kemudahan untuk masyarakat
6
00:01:27,787 --> 00:01:29,372
menikmati hidup selesa.
7
00:01:33,126 --> 00:01:36,379
Tetapi pada 26 April 1986,
8
00:01:36,463 --> 00:01:38,798
tiba-tiba ia tidak boleh didiami.
9
00:01:40,759 --> 00:01:45,096
Stesen kuasa nuklear Chernobyl
yang berdekatan meletup.
10
00:01:49,059 --> 00:01:51,561
Dalam kurang daripada 48 jam,
11
00:01:51,645 --> 00:01:53,688
bandar ini dikosongkan.
12
00:01:57,150 --> 00:01:59,486
Sejak itu, tiada orang tinggal di sini.
13
00:02:10,205 --> 00:02:14,876
Letupan itu berpunca daripada perancangan
yang teruk dan ralat manusia.
14
00:02:15,835 --> 00:02:16,795
Kesilapan.
15
00:02:17,712 --> 00:02:23,051
Ia mencetuskan bencana alam sekitar
yang memberi kesan merentasi Eropah.
16
00:02:24,344 --> 00:02:27,722
Ramai orang menganggapnya
bencana paling dahsyat
17
00:02:27,806 --> 00:02:30,100
dalam sejarah manusia.
18
00:02:31,977 --> 00:02:35,063
Tetapi Chernobyl cuma satu kejadian.
19
00:02:36,147 --> 00:02:40,569
Tragedi sebenar zaman kita
masih berlaku di seluruh dunia,
20
00:02:40,652 --> 00:02:43,029
hampir tidak disedari dari hari ke hari.
21
00:02:43,738 --> 00:02:47,659
Saya bercakap tentang kehilangan
tempat liar planet kita,
22
00:02:47,742 --> 00:02:49,536
kepelbagaian biologinya.
23
00:02:56,751 --> 00:03:00,797
Dunia hidup ialah keajaiban
yang unik dan menakjubkan.
24
00:03:01,798 --> 00:03:06,928
Berbilion individu daripada jutaan
jenis tumbuhan dan haiwan
25
00:03:07,804 --> 00:03:10,890
dengan kepelbagaian yang mengagumkan,
26
00:03:12,892 --> 00:03:17,355
bekerjasama untuk memanfaatkan
tenaga matahari
27
00:03:17,439 --> 00:03:19,566
dan mineral bumi,
28
00:03:21,610 --> 00:03:25,238
meneruskan kehidupan yang saling berkait,
29
00:03:25,322 --> 00:03:27,198
membolehkannya saling membantu.
30
00:03:29,117 --> 00:03:34,581
Kita bergantung sepenuhnya
pada mesin sokongan hidup yang hebat ini
31
00:03:35,957 --> 00:03:39,169
dan ia bergantung
pada kepelbagaian biologinya
32
00:03:39,252 --> 00:03:40,879
untuk berfungsi lancar.
33
00:03:46,051 --> 00:03:49,012
Tetapi cara manusia hidup
di dunia sekarang
34
00:03:49,095 --> 00:03:52,974
menyebabkan kemerosotan
kepelbagaian biologi.
35
00:03:58,355 --> 00:04:02,734
Ini juga berlaku akibat perancangan
yang teruk dan kesilapan manusia.
36
00:04:03,610 --> 00:04:07,155
Ia juga akan mengakibatkan perkara
yang kita lihat di sini.
37
00:04:10,700 --> 00:04:14,287
Tempat yang tidak boleh didiami.
38
00:04:18,833 --> 00:04:20,752
Dunia semula jadi semakin pudar.
39
00:04:20,835 --> 00:04:23,046
Buktinya ada di merata-rata.
40
00:04:23,129 --> 00:04:26,716
Ia berlaku semasa hayat saya.
Saya lihat dengan mata sendiri.
41
00:04:27,675 --> 00:04:30,387
Filem ini ialah kenyataan saksi
42
00:04:30,470 --> 00:04:32,263
dan pandangan masa depan saya.
43
00:04:32,889 --> 00:04:36,643
Kisah tentang cara kita
melakukan kesilapan terbesar kita
44
00:04:36,726 --> 00:04:38,978
dan cara kita boleh betulkannya
45
00:04:39,062 --> 00:04:40,939
jika kita bertindak sekarang.
46
00:04:58,790 --> 00:05:00,709
Saya David Attenborough
47
00:05:01,292 --> 00:05:03,503
dan saya berumur 93 tahun.
48
00:05:04,379 --> 00:05:06,715
Saya telah jalani hidup luar biasa.
49
00:05:07,757 --> 00:05:11,511
Cuma baru sekarang saya hargai
betapa luar biasanya hidup saya.
50
00:05:17,392 --> 00:05:19,394
Saya bertuah dapat hidup
51
00:05:19,477 --> 00:05:22,063
dengan menerokai tempat liar planet kita.
52
00:05:25,066 --> 00:05:27,652
Saya pergi ke setiap bahagian dunia.
53
00:05:34,367 --> 00:05:40,290
Saya menikmati seluruh kepelbagaian
dan keajaiban dunia hidup.
54
00:05:43,251 --> 00:05:45,879
Sebenarnya, saya tidak dapat
bayangkan hidup
55
00:05:45,962 --> 00:05:47,547
dengan cara lain.
56
00:05:51,009 --> 00:05:54,137
Saya sentiasa minat meneroka,
57
00:05:54,762 --> 00:05:55,972
mengembara,
58
00:05:56,556 --> 00:05:59,267
belajar tentang misteri belantara?
59
00:06:00,810 --> 00:06:02,145
dan saya masih belajar
60
00:06:03,605 --> 00:06:07,525
sebanyak seperti ketika saya budak.
61
00:06:14,949 --> 00:06:16,951
1937
POPULASI DUNIA: 2.3 BILION
62
00:06:17,035 --> 00:06:20,330
KARBON DALAM ATMOSFERA:
280 BAHAGIAN PER JUTA
63
00:06:20,413 --> 00:06:22,582
BELANTARA YANG TINGGAL: 66%
64
00:06:25,210 --> 00:06:27,545
Dahulu dunia amat berbeza.
65
00:06:28,630 --> 00:06:30,798
Kita kurang tahu
66
00:06:30,882 --> 00:06:33,676
cara dunia hidup berfungsi.
67
00:06:36,429 --> 00:06:39,182
Ia dipanggil sejarah semula jadi
68
00:06:39,265 --> 00:06:41,726
kerana ia tentang itu sahaja.
69
00:06:43,478 --> 00:06:44,395
Sejarah.
70
00:06:49,150 --> 00:06:50,777
Saya suka datang ke sini
71
00:06:50,860 --> 00:06:54,489
ketika saya budak
kerana ini lombong batu besi
72
00:06:54,572 --> 00:06:56,157
tetapi telah ditinggalkan.
73
00:06:56,241 --> 00:07:00,328
Kawasan ini tiada semak.
Ia baru berhenti beroperasi sebagai kuari.
74
00:07:14,133 --> 00:07:15,718
Ketika saya budak,
75
00:07:15,802 --> 00:07:17,720
saya habiskan semua masa lapang
76
00:07:17,804 --> 00:07:20,598
meninjau celah-celah batu di tempat begini
77
00:07:21,891 --> 00:07:23,476
untuk cari harta karun.
78
00:07:26,688 --> 00:07:27,522
Fosil.
79
00:07:29,315 --> 00:07:31,568
Ini makhluk yang dipanggil amonit.
80
00:07:31,651 --> 00:07:35,029
Ia hidup di dalam ruang ini
81
00:07:35,113 --> 00:07:38,074
dan menjulurkan sesungutnya
untuk menangkap mangsa.
82
00:07:39,200 --> 00:07:43,329
Ia hidup ketika lebih kurang
180 juta tahun dahulu.
83
00:07:44,247 --> 00:07:49,002
Nama saintifiknya ialah Tiltoniceras
84
00:07:49,085 --> 00:07:54,132
kerana ia yang pertama
ditemui di kuari ini di Tilton...
85
00:07:54,215 --> 00:07:55,466
di tengah England.
86
00:07:56,843 --> 00:08:02,181
Saya beransur-ansur mula belajar
tentang sejarah evolusi Bumi.
87
00:08:03,224 --> 00:08:07,312
Kesimpulannya, ia kisah perubahan
yang perlahan dan sekata.
88
00:08:09,898 --> 00:08:11,441
Selama berbilion tahun,
89
00:08:11,524 --> 00:08:15,278
alam telah mencipta
hidupan yang mengagumkan,
90
00:08:15,361 --> 00:08:19,449
masing-masing lebih rumit
dan hebat daripada sebelumnya.
91
00:08:21,618 --> 00:08:25,204
Ia kerja yang amat halus.
92
00:08:29,292 --> 00:08:32,378
Kemudian, lebih kurang
setiap seratus juta tahun
93
00:08:32,879 --> 00:08:35,757
selepas proses yang rumit itu,
94
00:08:36,674 --> 00:08:38,801
suatu bencana berlaku.
95
00:08:39,427 --> 00:08:41,220
Kepupusan besar-besaran.
96
00:08:42,305 --> 00:08:47,977
Banyak spesies hilang dan tiba-tiba
diganti beberapa spesies baharu.
97
00:08:50,063 --> 00:08:52,398
Seluruh evolusi itu musnah.
98
00:08:54,400 --> 00:08:55,777
Anda boleh melihatnya.
99
00:08:55,860 --> 00:08:57,946
Garisan pada lapisan batu,
100
00:08:58,029 --> 00:09:02,659
sempadan yang menandakan
perubahan global yang hebat dan cepat.
101
00:09:03,534 --> 00:09:04,702
Di bawah garisan itu
102
00:09:04,786 --> 00:09:07,246
ada pelbagai jenis bentuk hidup.
103
00:09:08,665 --> 00:09:11,042
Di atasnya, tidak banyak bentuk hidup.
104
00:09:13,419 --> 00:09:16,756
Kepupusan besar-besaran berlaku lima kali
105
00:09:16,839 --> 00:09:19,634
dalam sejarah
empat bilion tahun kehidupan.
106
00:09:22,053 --> 00:09:24,472
Kali terakhir adalah ketika bencana
107
00:09:24,555 --> 00:09:28,267
yang menamatkan zaman dinosaur.
108
00:09:28,893 --> 00:09:33,022
Hentaman meteor
mencetuskan perubahan besar
109
00:09:33,106 --> 00:09:34,983
terhadap keadaan Bumi.
110
00:09:37,944 --> 00:09:42,240
Tujuh puluh lima peratus spesies terhapus.
111
00:09:45,368 --> 00:09:49,247
Kehidupan terpaksa dibina semula.
112
00:09:50,915 --> 00:09:52,917
Selama 65 juta tahun,
113
00:09:53,001 --> 00:09:56,504
ia berusaha membina semula dunia hidup
114
00:09:58,631 --> 00:10:01,426
hingga menjadi dunia yang kita tahu.
115
00:10:02,427 --> 00:10:03,720
Zaman kita.
116
00:10:11,644 --> 00:10:15,106
Ahli sains memanggilnya Holosen.
117
00:10:20,653 --> 00:10:23,990
Holosen merupakan
salah satu zaman paling stabil
118
00:10:24,073 --> 00:10:25,950
dalam sejarah planet kita.
119
00:10:28,619 --> 00:10:30,079
Selama 10,000 tahun,
120
00:10:30,163 --> 00:10:34,000
suhu purata tidak naik atau turun
121
00:10:34,083 --> 00:10:36,335
lebih daripada satu darjah Celsius.
122
00:10:40,298 --> 00:10:43,801
Dunia hidup yang kaya dan
berkembang maju di sekeliling kita
123
00:10:44,385 --> 00:10:46,763
merupakan kunci kestabilan ini.
124
00:10:51,017 --> 00:10:54,061
Fitoplankton di permukaan lautan
125
00:10:54,145 --> 00:10:57,148
dan hutan yang luas hingga ke utara
126
00:10:57,732 --> 00:11:00,068
telah membantu menyeimbangkan atmosfera
127
00:11:00,151 --> 00:11:02,570
dengan memerangkap karbon.
128
00:11:05,406 --> 00:11:07,325
Kawanan besar di padang rumput
129
00:11:07,408 --> 00:11:10,286
menjadikan padang rumput kaya dan subur
130
00:11:10,369 --> 00:11:12,872
dengan membaja tanah.
131
00:11:18,461 --> 00:11:20,421
Paya bakau dan terumbu karang
132
00:11:20,505 --> 00:11:22,381
sepanjang pantai ribuan batu
133
00:11:22,465 --> 00:11:25,426
telah menjadi tempat
pembiakan spesies ikan
134
00:11:25,510 --> 00:11:27,428
yang apabila matang
135
00:11:27,512 --> 00:11:30,056
akan berpindah ke air terbuka.
136
00:11:36,687 --> 00:11:39,398
Hutan tebal di keliling Khatulistiwa
137
00:11:39,482 --> 00:11:41,692
mempunyai berlapis-lapis tumbuhan
138
00:11:41,776 --> 00:11:45,071
untuk menyerap sebanyak mungkin
tenaga matahari,
139
00:11:45,154 --> 00:11:47,281
membekalkan lembapan dan oksigen
140
00:11:47,365 --> 00:11:49,367
kepada arus udara global.
141
00:11:53,663 --> 00:11:56,874
Kawasan ais kutub juga amat penting,
142
00:11:56,958 --> 00:12:00,086
memantulkan cahaya matahari
dari permukaan putihnya,
143
00:12:00,753 --> 00:12:02,755
menyejukkan seluruh Bumi.
144
00:12:06,592 --> 00:12:09,262
Kepelbagaian biologi Holosen
145
00:12:09,345 --> 00:12:11,514
membantu membawa kestabilan.
146
00:12:12,557 --> 00:12:15,101
Seluruh dunia hidup pula
147
00:12:15,184 --> 00:12:19,105
mengikut ritma yang lembut dan tetap...
148
00:12:20,523 --> 00:12:21,858
iaitu musim.
149
00:12:29,574 --> 00:12:31,117
Di padang rumput tropika,
150
00:12:31,200 --> 00:12:36,455
musim panas dan hujan saling bertukar
dengan mudah dan lancar setiap tahun.
151
00:12:40,042 --> 00:12:44,755
Di Asia, angin menghasilkan
monsun tepat pada masanya.
152
00:12:52,555 --> 00:12:53,890
Di kawasan utara,
153
00:12:53,973 --> 00:12:56,309
suhu meningkat pada Mac,
154
00:12:56,392 --> 00:12:58,060
mencetuskan musim bunga
155
00:12:59,061 --> 00:13:00,479
dan suhunya kekal tinggi
156
00:13:00,563 --> 00:13:02,523
hingga ia menurun pada Oktober
157
00:13:02,607 --> 00:13:04,358
dan menghasilkan musim luruh.
158
00:13:08,529 --> 00:13:12,283
Holosen ialah syurga kita.
159
00:13:12,366 --> 00:13:15,036
Ritma musimnya amat tetap,
160
00:13:15,119 --> 00:13:18,789
memberikan spesies kita peluang yang unik.
161
00:13:21,375 --> 00:13:23,920
Kita cipta perladangan.
162
00:13:26,964 --> 00:13:29,800
Kita belajar cara memanfaatkan musim
163
00:13:29,884 --> 00:13:32,011
untuk menghasilkan tanaman makanan.
164
00:13:33,763 --> 00:13:38,017
Permulaan sejarah
peradaban manusia berlaku.
165
00:13:39,685 --> 00:13:43,522
Setiap generasi mampu membangun dan maju
166
00:13:43,606 --> 00:13:47,068
hanya disebabkan kita boleh
bergantung pada dunia hidup
167
00:13:47,151 --> 00:13:49,737
untuk memberikan keadaan
yang kita perlukan.
168
00:13:52,907 --> 00:13:58,079
Kelajuan kemajuannya
tidak boleh ditandingi oleh rekod fosil.
169
00:14:01,332 --> 00:14:05,920
Kecerdasan kita mengubah
cara kita berevolusi.
170
00:14:06,587 --> 00:14:08,047
Pada masa dahulu,
171
00:14:08,130 --> 00:14:12,760
haiwan perlu membina kebolehan fizikal
172
00:14:12,843 --> 00:14:14,178
untuk mengubah hidup.
173
00:14:14,845 --> 00:14:18,182
Tetapi bagi kita,
suatu idea boleh lakukannya
174
00:14:18,266 --> 00:14:22,353
dan idea itu boleh diwariskan
turun-temurun.
175
00:14:24,855 --> 00:14:28,442
Kita mengubah kemampuan
pencapaian spesies.
176
00:14:32,738 --> 00:14:35,241
Beberapa milenium selepas ini bermula,
177
00:14:35,741 --> 00:14:38,995
saya membesar pada masa yang tepat.
178
00:14:41,205 --> 00:14:42,206
SEPTEMBER 1954
179
00:14:42,290 --> 00:14:46,085
Permulaan kerjaya saya pada umur 20-an
adalah semasa kemunculan
180
00:14:46,168 --> 00:14:48,254
penerbangan global.
181
00:14:49,797 --> 00:14:53,342
Jadi saya berpeluang
menjadi antara orang pertama
182
00:14:53,426 --> 00:14:58,264
menikmati sepenuhnya
kurniaan hidup yang terhasil
183
00:14:58,347 --> 00:15:00,307
daripada iklim lembut Holosen.
184
00:15:10,651 --> 00:15:12,653
1954
POPULASI DUNIA: 2.7 BILION
185
00:15:12,737 --> 00:15:14,864
KARBON DALAM ATMOSFERA:
310 BAHAGIAN PER JUTA
186
00:15:14,947 --> 00:15:16,741
BELANTARA YANG TINGGAL: 64%
187
00:15:20,328 --> 00:15:21,579
Ke mana-mana saya pergi,
188
00:15:22,371 --> 00:15:23,622
ada sahaja belantara.
189
00:15:24,665 --> 00:15:27,168
Laut yang berkilauan.
190
00:15:27,835 --> 00:15:29,837
Hutan yang luas.
191
00:15:31,464 --> 00:15:33,132
Padang rumput yang besar.
192
00:15:33,632 --> 00:15:37,595
Kita boleh terbang berjam-jam
di atas belantara yang belum diterokai.
193
00:15:40,348 --> 00:15:44,643
Saya pula diminta
untuk menerokai tempat begini
194
00:15:44,727 --> 00:15:48,814
dan merakam keajaiban dunia semula jadi
untuk tayangan di negara saya.
195
00:15:50,649 --> 00:15:52,068
Sebenarnya, ia mudah.
196
00:15:52,151 --> 00:15:56,447
Orang tidak pernah lihat
tenggiling atau sloth dalam televisyen.
197
00:15:56,530 --> 00:15:58,741
Mereka tidak pernah lihat
pedalaman New Guinea.
198
00:16:04,413 --> 00:16:06,791
Itu masa terbaik dalam hidup saya.
199
00:16:08,042 --> 00:16:10,503
Masa terbaik hidup kita.
200
00:16:11,504 --> 00:16:13,422
Perang Dunia Kedua sudah tamat,
201
00:16:13,506 --> 00:16:15,841
teknologi memudahkan hidup kita.
202
00:16:18,386 --> 00:16:22,306
Kelajuan perubahan semakin meningkat.
203
00:16:27,812 --> 00:16:30,981
Rasa seperti kemajuan kita tiada hadnya.
204
00:16:32,066 --> 00:16:34,860
Masa hadapan tentu menyeronokkan.
205
00:16:35,361 --> 00:16:38,114
Ia akan buat segala impian
menjadi kenyataan.
206
00:16:41,242 --> 00:16:44,078
Ini sebelum kita semua sedar
207
00:16:44,161 --> 00:16:45,538
terdapatnya masalah.
208
00:16:50,543 --> 00:16:52,586
1960
POPULASI DUNIA: 3.0 BILION
209
00:16:52,670 --> 00:16:54,922
KARBON DALAM ATMOSFERA:
315 BAHAGIAN PER JUTA
210
00:16:55,005 --> 00:16:56,465
BELANTARA YANG TINGGAL: 62%
211
00:16:57,091 --> 00:16:59,218
SEPTEMBER 1960
212
00:16:59,301 --> 00:17:03,806
Lawatan pertama saya
ke Afrika Timur pada 1960.
213
00:17:08,018 --> 00:17:10,688
Ketika itu, tidak dapat dibayangkan
214
00:17:10,771 --> 00:17:13,274
bahawa spesies kita
215
00:17:13,357 --> 00:17:15,401
suatu hari nanti akan ada kuasa
216
00:17:15,484 --> 00:17:18,904
untuk mengancam kewujudan belantara.
217
00:17:22,408 --> 00:17:27,079
Perkataan Maasai "Serengeti" bermaksud
padang rumput yang tidak berpenghujung.
218
00:17:27,538 --> 00:17:30,374
Bagi orang yang tinggal di sini,
itu amat tepat.
219
00:17:30,457 --> 00:17:33,169
Di Serengeti,
kita boleh berada di satu tempat
220
00:17:33,252 --> 00:17:35,880
dan tempat itu tiada haiwan langsung.
221
00:17:35,963 --> 00:17:37,465
Kemudian keesokannya,
222
00:17:39,008 --> 00:17:41,135
ada sejuta gnu.
223
00:17:47,516 --> 00:17:49,727
Suku juta kuda belang.
224
00:17:54,482 --> 00:17:56,442
Setengah juta gazel.
225
00:17:59,320 --> 00:18:01,071
Beberapa hari kemudian...
226
00:18:02,364 --> 00:18:03,574
ia semua hilang
227
00:18:03,657 --> 00:18:05,159
di kaki langit.
228
00:18:05,659 --> 00:18:09,914
Anda tentu rasa padang rumput ini
tidak berpenghujung
229
00:18:09,997 --> 00:18:12,708
apabila ia boleh menelan
kawanan sebesar itu.
230
00:18:13,709 --> 00:18:17,046
Bernhard Grzimek ialah ahli sains pertama
231
00:18:17,129 --> 00:18:19,215
yang menjelaskan ini tidak benar.
232
00:18:22,426 --> 00:18:26,096
Dia dan anaknya menggunakan pesawat
untuk mengekori kawanan
233
00:18:26,180 --> 00:18:27,806
di kaki langit.
234
00:18:38,025 --> 00:18:40,945
Mereka merekodkan laluannya
menyeberang sungai
235
00:18:41,028 --> 00:18:44,156
melalui kawasan hutan jarang
dan sempadan negara.
236
00:18:46,325 --> 00:18:48,786
Mereka dapati kawanan Serengeti
237
00:18:48,869 --> 00:18:53,624
perlukan kawasan padang rumput
yang amat luas untuk berfungsi.
238
00:18:54,917 --> 00:18:57,253
Tanpa ruang seluas itu,
239
00:18:57,336 --> 00:18:59,463
kawanan ini akan pupus
240
00:18:59,547 --> 00:19:03,133
dan seluruh ekosistem akan musnah.
241
00:19:05,219 --> 00:19:06,762
Bagi saya mudah sahaja.
242
00:19:07,263 --> 00:19:09,515
Alam bebas sebenarnya terbatas.
243
00:19:09,598 --> 00:19:10,683
Ia terhad.
244
00:19:10,766 --> 00:19:12,184
Ia perlu dilindungi.
245
00:19:12,768 --> 00:19:14,186
Beberapa tahun kemudian,
246
00:19:14,270 --> 00:19:16,397
idea itu disedari semua orang.
247
00:19:17,356 --> 00:19:18,524
Enjin dihidupkan.
248
00:19:18,607 --> 00:19:20,818
Empat, tiga, dua,
249
00:19:20,901 --> 00:19:21,819
satu,
250
00:19:21,902 --> 00:19:22,945
sifar.
251
00:19:24,822 --> 00:19:27,700
Saya berada di studio televisyen
252
00:19:27,783 --> 00:19:29,618
ketika misi Apollo dilancarkan.
253
00:19:29,702 --> 00:19:33,163
DISEMBER 1968
254
00:19:33,664 --> 00:19:35,833
Ia kali pertama mana-mana manusia
255
00:19:35,916 --> 00:19:38,794
bergerak cukup jauh dari Bumi
256
00:19:38,877 --> 00:19:40,796
untuk lihat seluruh planet.
257
00:19:41,297 --> 00:19:42,965
RAKAMAN SENDIRI APOLLO 8
258
00:19:43,048 --> 00:19:44,466
Ini yang mereka lihat.
259
00:19:46,885 --> 00:19:48,596
Yang kita semua lihat.
260
00:19:50,264 --> 00:19:51,682
Planet kita.
261
00:19:52,516 --> 00:19:55,269
Terancam dan terasing.
262
00:20:01,150 --> 00:20:03,569
Salah satu perkara luar biasa tentangnya
263
00:20:03,652 --> 00:20:08,782
ialah dunia boleh lihat
kejadian itu secara langsung.
264
00:20:09,283 --> 00:20:11,910
Luar biasa apabila kita boleh lihat
265
00:20:12,411 --> 00:20:15,331
perkara yang boleh dilihat
orang di angkasa lepas
266
00:20:15,414 --> 00:20:17,625
pada masa yang sama dengan orang itu.
267
00:20:18,917 --> 00:20:23,255
Saya juga masih ingat gambar pertama itu.
268
00:20:23,756 --> 00:20:26,508
Kita lihat sebiji guli biru,
269
00:20:26,592 --> 00:20:29,428
sfera biru dalam kegelapan
270
00:20:29,511 --> 00:20:32,973
dan kita sedar bahawa itu Bumi.
271
00:20:33,474 --> 00:20:36,602
Dalam gambar itu juga
ada seluruh umat manusia
272
00:20:36,685 --> 00:20:40,689
selain orang yang berada
di dalam kapal angkasa
273
00:20:40,773 --> 00:20:42,316
yang mengambil gambar itu.
274
00:20:43,108 --> 00:20:49,657
Itu benar-benar menukar pemikiran
penduduk manusia di dunia.
275
00:20:53,202 --> 00:20:55,412
Tempat tinggal kita ada hadnya.
276
00:20:56,955 --> 00:20:59,625
Ada sempadan kepada kewujudan kita.
277
00:21:01,210 --> 00:21:05,339
Ia penemuan semula kebenaran asas.
278
00:21:06,674 --> 00:21:10,302
Secara asasnya kita dikekang
dan bergantung pada
279
00:21:10,803 --> 00:21:14,056
dunia semula jadi yang terbatas.
280
00:21:15,933 --> 00:21:19,853
Hakikat ini menjelaskan kehidupan kita
semasa zaman prasejarah,
281
00:21:19,937 --> 00:21:23,065
zaman sebelum perladangan dan peradaban.
282
00:21:24,066 --> 00:21:27,361
Walaupun ada antara kita
sudah berjalan di bulan,
283
00:21:27,444 --> 00:21:29,988
ada yang masih tinggal
284
00:21:30,072 --> 00:21:32,658
di kawasan paling terpencil di planet ini.
285
00:21:35,786 --> 00:21:39,039
MEI 1971
286
00:21:40,457 --> 00:21:42,000
Pada 1971,
287
00:21:42,084 --> 00:21:46,380
saya pergi mencari satu puak
yang terasing di New Guinea.
288
00:21:50,008 --> 00:21:52,678
Mereka masyarakat pemburu-pengumpul,
289
00:21:53,345 --> 00:21:56,765
seperti semua manusia sebelum perladangan.
290
00:22:00,227 --> 00:22:04,022
Mereka tinggal dalam bilangan
yang kecil dan tidak tamak.
291
00:22:08,485 --> 00:22:10,487
Mereka jarang makan daging.
292
00:22:11,780 --> 00:22:16,326
Sumber yang mereka guna
tumbuh semula secara semula jadi.
293
00:22:17,244 --> 00:22:19,663
Dengan menggunakan teknologi tradisional,
294
00:22:19,746 --> 00:22:21,957
mereka hidup secara lestari,
295
00:22:22,541 --> 00:22:26,545
gaya hidup yang boleh berterusan
secara berkesan selama-lamanya.
296
00:22:29,882 --> 00:22:32,760
Ia amat berbeza
dengan dunia yang saya kenal.
297
00:22:33,844 --> 00:22:36,972
Dunia yang sentiasa meminta.
298
00:22:38,849 --> 00:22:40,851
1978
POPULASI DUNIA: 4.3 BILION
299
00:22:40,934 --> 00:22:43,061
KARBON DALAM ATMOSFERA:
335 BAHAGIAN PER JUTA
300
00:22:43,145 --> 00:22:45,522
BELANTARA YANG TINGGAL: 55%
301
00:22:47,065 --> 00:22:50,986
Saya habiskan separuh akhir 1970-an
dengan mengembara dunia,
302
00:22:51,487 --> 00:22:55,824
membuat siri yang telah lama saya impikan
yang bertajuk Life on Earth,
303
00:22:56,867 --> 00:23:01,246
kisah tentang evolusi kehidupan
dan kepelbagaiannya.
304
00:23:03,040 --> 00:23:05,459
Ia dirakam di 39 negara.
305
00:23:06,627 --> 00:23:09,713
Kami rakam 650 spesies
306
00:23:10,214 --> 00:23:13,509
dan mengembara sejauh
satu setengah juta batu.
307
00:23:14,134 --> 00:23:16,720
Itulah komitmen yang kita perlukan
308
00:23:16,804 --> 00:23:20,849
jika kita mahu menghasilkan
potret dunia hidup.
309
00:23:22,017 --> 00:23:23,852
Tetapi ternyata
310
00:23:23,936 --> 00:23:27,064
sesetengah haiwan ini
semakin sukar ditemui.
311
00:23:40,828 --> 00:23:42,913
JANUARI 1978
312
00:23:42,996 --> 00:23:45,290
Semasa saya rakam gorila gunung,
313
00:23:45,916 --> 00:23:51,046
cuma tinggal 300 ekor
di hutan terpencil di Afrika Tengah.
314
00:23:52,381 --> 00:23:54,675
Anak gorila amat dikehendaki ramai.
315
00:23:54,758 --> 00:23:58,262
Pemburu bunuh banyak gorila dewasa
untuk seekor anak gorila.
316
00:23:59,763 --> 00:24:04,518
Saya dapat mendekatinya cuma
kerana gorila itu biasa dengan manusia.
317
00:24:06,603 --> 00:24:08,856
Satu-satunya cara untuk ia kekal hidup
318
00:24:08,939 --> 00:24:11,441
adalah dengan ditemani renjer setiap hari.
319
00:24:17,698 --> 00:24:20,784
Proses kepupusan yang saya lihat
semasa saya kecil...
320
00:24:21,869 --> 00:24:22,953
di dalam batu...
321
00:24:24,079 --> 00:24:27,875
membuatkan saya sedar ia kini
berlaku di sekeliling saya...
322
00:24:28,917 --> 00:24:31,420
terhadap haiwan yang saya kenal
323
00:24:33,088 --> 00:24:34,965
iaitu waris terdekat kita.
324
00:24:38,510 --> 00:24:40,596
Kita bertanggungjawab.
325
00:24:43,265 --> 00:24:45,892
Ia mendedahkan realiti kejam.
326
00:24:47,311 --> 00:24:49,563
Apabila suatu spesies menjadi sasaran,
327
00:24:50,063 --> 00:24:53,483
tiada tempat untuk ia
bersembunyi lagi di Bumi.
328
00:25:05,954 --> 00:25:12,586
Paus disembelih oleh kumpulan kapal
pemburu paus industri pada 1970-an.
329
00:25:16,757 --> 00:25:19,968
Paus terbesar iaitu paus biru,
330
00:25:20,052 --> 00:25:22,721
cuma tinggal beberapa ribu ekor
ketika itu.
331
00:25:27,434 --> 00:25:30,103
Ia hampir mustahil ditemui.
332
00:25:33,148 --> 00:25:35,609
Kami jumpa paus kelasa berdekatan Hawaii
333
00:25:35,692 --> 00:25:38,612
hanya dengan mendengar bunyinya.
334
00:25:39,196 --> 00:25:41,490
Sebentar tadi, kami buat rakaman ini
335
00:25:41,573 --> 00:25:45,285
dengan mikrofon dalam air
di Pasifik berdekatan Hawaii ini.
336
00:25:45,369 --> 00:25:46,203
Dengarlah.
337
00:25:58,715 --> 00:26:00,926
Rakaman seperti ini mendedahkan
338
00:26:01,009 --> 00:26:05,013
bahawa lagu paus kelasa panjang dan rumit.
339
00:26:06,181 --> 00:26:10,268
Paus kelasa yang tinggal setempat
belajar lagu daripada satu sama lain
340
00:26:10,894 --> 00:26:14,481
dan lagu itu mempunyai tema
dan kelainan yang ketara
341
00:26:14,564 --> 00:26:16,566
yang berubah beransur-ansur.
342
00:26:25,701 --> 00:26:28,286
Lagu sedihnya merupakan kunci
343
00:26:28,370 --> 00:26:31,248
yang menukarkan
pendapat manusia tentangnya.
344
00:26:35,752 --> 00:26:38,797
Helo, Vostok. Kami orang Kanada.
345
00:26:40,132 --> 00:26:42,008
Berhentilah bunuh ikan paus.
346
00:26:44,553 --> 00:26:46,680
Haiwan yang hanya dianggap
347
00:26:46,763 --> 00:26:50,058
sebagai sumber minyak dan daging
348
00:26:50,142 --> 00:26:52,894
kini menjadi bintang.
349
00:26:55,313 --> 00:26:57,941
Kami lelaki dan wanita
dan wakil kanak-kanak.
350
00:26:58,650 --> 00:27:02,863
Kami semua kata,
"Berhentilah bunuh paus."
351
00:27:04,948 --> 00:27:09,161
Kita telah banyak kali menyebabkan
kepupusan haiwan sebelum ini.
352
00:27:10,162 --> 00:27:12,289
Tetapi kini setelah ia sudah jelas,
353
00:27:12,789 --> 00:27:14,708
ia tidak diterima lagi.
354
00:27:22,632 --> 00:27:27,137
Pembunuhan paus bertukar daripada
memburu makanan kepada jenayah.
355
00:27:27,220 --> 00:27:28,930
SELAMATKAN PAUS
BERHENTI BUNUH PAUS
356
00:27:29,014 --> 00:27:32,768
Kesedaran bersama yang kuat
tiba-tiba muncul.
357
00:27:33,560 --> 00:27:36,938
Tiada orang mahu haiwan pupus.
358
00:27:38,482 --> 00:27:41,359
Orang mengambil berat
tentang dunia semula jadi
359
00:27:41,943 --> 00:27:45,822
apabila mereka diberi kesedaran
tentang dunia semula jadi.
360
00:27:48,617 --> 00:27:53,663
Kini kita mampu membuat
orang di serata dunia sedar.
361
00:28:01,254 --> 00:28:05,217
Ketika Life on Earth
ditayangkan pada 1979,
362
00:28:05,300 --> 00:28:07,302
saya telah memasuki umur 50-an.
363
00:28:07,844 --> 00:28:10,764
Terdapat dua kali ganda
manusia di planet ini
364
00:28:10,847 --> 00:28:12,849
berbanding ketika saya dilahirkan.
365
00:28:14,810 --> 00:28:20,690
Di Bumi, kita ialah spesies haiwan
paling tersebar luas dan dominan.
366
00:28:21,191 --> 00:28:24,277
Kita sememangnya haiwan besar
yang paling ramai.
367
00:28:24,361 --> 00:28:28,615
Kini jumlah kita lebih kurang 4,000 juta
368
00:28:28,698 --> 00:28:32,410
dan kita mencapai kedudukan ini
dengan amat pantas.
369
00:28:33,120 --> 00:28:36,915
Semuanya berlaku lebih kurang
dalam 2,000 tahun lepas.
370
00:28:36,998 --> 00:28:41,294
Seperti kita telah melepasi batasan
371
00:28:41,378 --> 00:28:45,382
yang mengawal aktiviti
dan bilangan haiwan lain.
372
00:28:53,181 --> 00:28:54,850
Kita telah bebas.
373
00:28:55,851 --> 00:28:59,437
Kita terpisah daripada
kehidupan lain di Bumi,
374
00:29:01,022 --> 00:29:03,650
menjalani kehidupan yang berbeza.
375
00:29:07,404 --> 00:29:10,240
Pemangsa kita telah dihapuskan.
376
00:29:12,784 --> 00:29:15,787
Kebanyakan penyakit kita terkawal.
377
00:29:18,123 --> 00:29:21,209
Kita telah berjaya menemui
cara menghasilkan makanan.
378
00:29:23,545 --> 00:29:26,756
Tiada apa-apa lagi
boleh menghalang kita.
379
00:29:27,591 --> 00:29:29,843
Tiada apa-apa lagi
boleh hentikan kita.
380
00:29:30,719 --> 00:29:32,846
Kecuali kita hentikan diri sendiri.
381
00:29:33,930 --> 00:29:36,183
Kita terus menggunakan Bumi
382
00:29:36,766 --> 00:29:38,476
hingga kita habiskannya.
383
00:29:41,521 --> 00:29:46,526
Menyelamatkan satu atau beberapa
kumpulan spesies tidak mencukupi.
384
00:29:47,027 --> 00:29:50,322
Seluruh habitat akan hilang
tidak lama lagi.
385
00:30:18,350 --> 00:30:23,229
Mula-mula saya lihat kemusnahan
seluruh habitat di Asia Tenggara.
386
00:30:23,313 --> 00:30:24,147
JULAI 1956
387
00:30:25,440 --> 00:30:27,025
Pada 1950-an,
388
00:30:27,108 --> 00:30:30,654
tiga suku daripada Borneo
dilitupi hutan hujan.
389
00:30:31,154 --> 00:30:33,323
Kami dengar dahan patah di depan
390
00:30:34,574 --> 00:30:36,868
dan beberapa ela dari situ
391
00:30:37,369 --> 00:30:42,290
kami nampak lembaga besar
berbulu merah bergayut di pokok
392
00:30:43,416 --> 00:30:44,793
iaitu orang hutan.
393
00:30:48,171 --> 00:30:49,756
Menjelang hujung abad,
394
00:30:49,839 --> 00:30:53,885
hutan hujan Borneo
telah dikurangkan separuh.
395
00:31:00,016 --> 00:31:03,645
Hutan hujan ialah habitat
yang amat berharga.
396
00:31:05,772 --> 00:31:09,192
Lebih separuh spesies darat
tinggal di sini.
397
00:31:14,155 --> 00:31:19,202
Ia tempat yang menyerlahkan
bakat rekaan evolusi.
398
00:32:04,122 --> 00:32:07,292
Kebanyakan daripada jutaan
spesies di hutan
399
00:32:07,375 --> 00:32:09,669
wujud dalam bilangan yang kecil.
400
00:32:12,380 --> 00:32:15,675
Setiap satu mempunyai peranan penting.
401
00:32:21,306 --> 00:32:24,851
Ibu orang hutan perlu habiskan
sepuluh tahun dengan anaknya,
402
00:32:24,934 --> 00:32:28,271
mengajar tentang buah yang boleh dimakan.
403
00:32:32,067 --> 00:32:33,485
Tanpa latihan ini,
404
00:32:33,568 --> 00:32:36,905
ia tidak akan mahir
menyebarkan biji benih.
405
00:32:38,782 --> 00:32:43,161
Generasi masa depan
banyak spesies pokok akan terancam
406
00:32:44,245 --> 00:32:48,750
dan kepelbagaian pokok
ialah kunci kepada hutan hujan.
407
00:32:52,462 --> 00:32:55,507
Di dalam satu kawasan kecil hutan hutan,
408
00:32:55,590 --> 00:32:58,802
mungkin terdapat 700
spesies pokok yang berbeza,
409
00:32:58,885 --> 00:33:02,347
sebanyak spesies seluruh Amerika Utara.
410
00:33:03,431 --> 00:33:10,063
Tetapi inilah yang kita jadikan ganti
kepada kepelbagaian yang hebat itu.
411
00:33:11,398 --> 00:33:14,734
Monokultur kelapa sawit.
412
00:33:18,071 --> 00:33:22,200
Secara perbandingannya, habitat ini mati.
413
00:33:25,370 --> 00:33:30,166
Kita lihat tabir hijau
yang kadangkala terdapat burung
414
00:33:31,793 --> 00:33:34,254
dan kita rasa itu tidak mengapa.
415
00:33:34,337 --> 00:33:35,713
Tetapi dari helikopter,
416
00:33:35,797 --> 00:33:39,134
kita akan lihat jalur
selebar setengah batu
417
00:33:39,884 --> 00:33:41,636
dan di belakang jalur itu
418
00:33:41,719 --> 00:33:47,058
hanya ada barisan kelapa sawit
yang tersusun.
419
00:33:56,067 --> 00:33:58,027
Ada insentif berganda
420
00:33:58,111 --> 00:33:59,946
bagi penebangan hutan.
421
00:34:01,906 --> 00:34:03,658
Keuntungan daripada balak
422
00:34:03,741 --> 00:34:05,368
dan keuntungan
423
00:34:05,451 --> 00:34:08,371
daripada perladangan di atas tanah itu.
424
00:34:22,093 --> 00:34:27,891
Sebab itu kita tebang
tiga juta pokok di serata dunia.
425
00:34:27,974 --> 00:34:32,312
Separuh daripada hutan hujan dunia
telah ditebang.
426
00:34:42,071 --> 00:34:45,658
Perkara yang kita lihat hari ini
cuma bab baharu
427
00:34:45,742 --> 00:34:48,703
dalam proses global selama ribuan tahun.
428
00:34:55,043 --> 00:35:01,841
Penebangan hutan Borneo telah mengurangkan
populasi orang hutan sebanyak dua pertiga
429
00:35:01,925 --> 00:35:05,386
sejak saya pertama kali
melihatnya 60 tahun lalu.
430
00:35:12,852 --> 00:35:15,647
Kita tidak boleh berterusan
menebang hutan hujan
431
00:35:15,730 --> 00:35:20,151
kerana ia tidak lestari.
432
00:35:21,486 --> 00:35:24,572
Jika kita buat perkara yang tidak lestari,
433
00:35:24,656 --> 00:35:26,658
kerosakannya berkumpul
434
00:35:26,741 --> 00:35:30,745
hingga ke tahap seluruh sistem musnah.
435
00:35:32,080 --> 00:35:35,917
Walau sebesar mana pun saiznya,
tiada ekosistem yang akan selamat.
436
00:35:38,419 --> 00:35:41,422
Walaupun yang seluas lautan.
437
00:35:46,344 --> 00:35:51,015
Habitat ini ialah subjek
siri The Blue Planet
438
00:35:51,099 --> 00:35:53,643
yang kami rakam pada lewat 90-an.
439
00:35:59,732 --> 00:36:02,110
1998
POPULASI DUNIA: 5.9 BILION
440
00:36:02,193 --> 00:36:04,612
KARBON DALAM ATMOSFERA:
360 BAHAGIAN PER JUTA
441
00:36:04,696 --> 00:36:06,322
BELANTARA YANG TINGGAL: 46%
442
00:36:07,574 --> 00:36:12,954
Ia pemandangan menakjubkan
dunia yang tidak diketahui,
443
00:36:13,037 --> 00:36:17,292
dunia yang wujud sejak permulaan zaman.
444
00:36:25,383 --> 00:36:28,761
Semua perkara yang kita
tidak sangka wujud,
445
00:36:28,845 --> 00:36:30,638
semua dalam pelbagai warna,
446
00:36:30,722 --> 00:36:33,141
semuanya amat cantik.
447
00:36:37,103 --> 00:36:41,941
Semuanya juga tidak terganggu
dengan kehadiran kita.
448
00:36:50,199 --> 00:36:51,826
Walaupun kawasannya luas,
449
00:36:51,909 --> 00:36:54,245
lautan secara keseluruhannya kosong.
450
00:36:56,122 --> 00:36:59,500
Tetapi di tempat tertentu,
ada kawasan tumpuan.
451
00:36:59,584 --> 00:37:02,378
Di sini, arus menolak nutrien
ke permukaan air
452
00:37:02,462 --> 00:37:05,673
dan mencetuskan ledakan kehidupan.
453
00:37:11,429 --> 00:37:12,764
Di tempat begitu,
454
00:37:12,847 --> 00:37:15,475
kawanan besar ikan berkumpul.
455
00:37:23,608 --> 00:37:29,113
Masalahnya kumpulan kapal nelayan
juga pandai mencari tempat tumpuan itu
456
00:37:29,197 --> 00:37:30,448
seperti ikan.
457
00:37:32,325 --> 00:37:33,326
Jika terjumpa,
458
00:37:33,409 --> 00:37:37,622
mereka mampu mengumpulkan
kawanan ikan dengan mudah.
459
00:37:41,751 --> 00:37:43,503
Ketika tahun 1950-an,
460
00:37:43,586 --> 00:37:48,716
kumpulan kapal nelayan besar mula-mula
pergi ke perairan antarabangsa
461
00:37:49,509 --> 00:37:53,221
untuk mengaut hasil lautan
di serata dunia.
462
00:37:55,973 --> 00:38:00,019
Tetapi mereka mengaut
90 peratus ikan besar daripada laut.
463
00:38:08,069 --> 00:38:11,614
Mula-mula pukat mereka
dapat menangkap banyak ikan.
464
00:38:12,865 --> 00:38:15,076
Tetapi dalam beberapa tahun sahaja,
465
00:38:15,576 --> 00:38:19,789
pukat di seluruh dunia
tidak mendatangkan hasil tangkapan.
466
00:38:21,541 --> 00:38:24,085
Perikanan merosot dengan begitu cepat
467
00:38:24,919 --> 00:38:29,465
hingga ada negara memberi subsidi
kepada nelayan untuk mengekalkan industri.
468
00:38:34,595 --> 00:38:37,890
Tanpa ikan besar dan pemangsa laut lain,
469
00:38:38,391 --> 00:38:41,477
kitaran nutrien lautan terganggu.
470
00:38:48,109 --> 00:38:52,822
Pemangsa membantu mengekalkan nutrien
di dalam air laut yang disinari matahari,
471
00:38:52,905 --> 00:38:57,702
mengitarkannya semula supaya ia
boleh diguna berkali-kali oleh plankton.
472
00:39:02,415 --> 00:39:03,750
Tanpa pemangsa,
473
00:39:03,833 --> 00:39:07,044
nutrien akan mendap
berabad-abad di dasar laut
474
00:39:07,128 --> 00:39:10,256
dan tempat tumpuan akan mula hilang.
475
00:39:11,507 --> 00:39:13,843
Lautan mula mati.
476
00:39:19,432 --> 00:39:23,811
Hidupan laut juga mula terjejas
di perairan cetek.
477
00:39:29,442 --> 00:39:32,779
Pada 1998, seorang kru filem Blue Planet
478
00:39:32,862 --> 00:39:36,073
terjumpa kejadian
yang tidak diketahui ketika itu.
479
00:39:39,869 --> 00:39:43,039
Terumbu karang menjadi putih.
480
00:39:47,585 --> 00:39:51,714
Warna putih disebabkan oleh
batu karang membuang alga
481
00:39:51,798 --> 00:39:54,801
yang hidup secara simbiotik
pada tubuhnya.
482
00:40:01,682 --> 00:40:03,559
Ketika kali pertama melihatnya,
483
00:40:03,643 --> 00:40:05,728
kita rasa mungkin ia cantik
484
00:40:05,812 --> 00:40:08,022
tetapi tiba-tiba kita sedar ia tragik
485
00:40:08,523 --> 00:40:13,736
kerana kita sebenarnya melihat
rangka makhluk yang mati.
486
00:40:21,452 --> 00:40:25,665
Batu karang putih akhirnya
dilitupi oleh rumpai laut
487
00:40:26,249 --> 00:40:29,001
dan terumbu bertukar
daripada taman fantasi
488
00:40:30,169 --> 00:40:31,671
ke tanah terbiar.
489
00:40:36,551 --> 00:40:39,971
Pada mulanya,
punca pelunturan itu misteri.
490
00:40:40,054 --> 00:40:42,473
Tetapi ahli sains mula menyedari
491
00:40:42,557 --> 00:40:45,518
dalam kebanyakan kes
di tempat pelunturan berlaku,
492
00:40:45,601 --> 00:40:47,520
lautannya semakin panas.
493
00:40:48,521 --> 00:40:53,150
Sudah lama ahli sains iklim memberi amaran
yang planet akan semakin panas
494
00:40:53,234 --> 00:40:57,071
akibat pembakaran bahan api fosil
dan pembebasan karbon dioksida
495
00:40:57,154 --> 00:41:00,241
dan gas rumah hijau lain ke atmosfera.
496
00:41:04,120 --> 00:41:06,497
Perubahan ketara karbon atmosfera
497
00:41:06,581 --> 00:41:10,042
sentiasa mengganggu Bumi yang stabil.
498
00:41:10,793 --> 00:41:14,672
Ia ciri bagi kelima-lima
kepupusan besar-besaran.
499
00:41:19,677 --> 00:41:20,803
Dalam kejadian lalu,
500
00:41:20,886 --> 00:41:25,433
aktiviti gunung berapi
perlu berlaku hingga sejuta tahun
501
00:41:25,516 --> 00:41:28,436
untuk mengeluarkan karbon
yang cukup daripada Bumi
502
00:41:28,519 --> 00:41:30,271
untuk mencetuskan bencana.
503
00:41:32,732 --> 00:41:36,193
Dengan membakar
organisma hidup jutaan tahun
504
00:41:36,277 --> 00:41:39,530
melalui arang batu dan minyak
dengan sekali gus,
505
00:41:39,614 --> 00:41:43,701
kita berjaya lakukannya
dalam masa kurang 200 tahun.
506
00:41:45,620 --> 00:41:50,082
Suhu udara global agak stabil
hingga tahun 1990-an
507
00:41:50,583 --> 00:41:51,751
tetapi rupa-rupanya
508
00:41:51,834 --> 00:41:56,130
ini cuma kerana lautan telah menyerap
kebanyakan lebihan haba,
509
00:41:56,631 --> 00:41:58,424
menyembunyikan impak kita.
510
00:42:01,636 --> 00:42:03,846
Bagi saya itulah petunjuk pertama
511
00:42:03,930 --> 00:42:07,516
keseimbangan Bumi mula hilang.
512
00:42:15,691 --> 00:42:18,194
Habitat paling terpencil
513
00:42:18,277 --> 00:42:22,657
wujud di bahagian paling utara
dan selatan planet ini.
514
00:42:26,827 --> 00:42:30,665
Saya telah melawat kawasan kutub
selama beberapa dekad.
515
00:42:35,127 --> 00:42:38,714
Dari dahulu ia tempat
yang menjangkaui imaginasi
516
00:42:39,298 --> 00:42:42,426
dengan pemandangan paling unik di Bumi
517
00:42:44,136 --> 00:42:49,266
dan spesies unik yang menyesuaikan diri
dengan kehidupan di tempat ekstrem.
518
00:42:52,979 --> 00:42:55,356
Tetapi dunia jauh itu sedang berubah.
519
00:42:58,317 --> 00:43:03,364
Ketika zaman saya, saya telah merasai
kepanasan musim panas Artik.
520
00:43:06,075 --> 00:43:11,038
Kami telah tiba di tempat yang
dijangkakan ada ais lautan luas
521
00:43:11,122 --> 00:43:12,456
namun tidak menemuinya.
522
00:43:15,501 --> 00:43:18,462
Kami berjaya pergi dengan bot ke pulau
523
00:43:18,546 --> 00:43:21,007
yang ketika dahulu mustahil dikunjungi
524
00:43:21,090 --> 00:43:23,759
kerana ia terperangkap di dalam ais.
525
00:43:27,096 --> 00:43:31,851
Ketika Frozen Planet
ditayangkan pada 2011,
526
00:43:32,351 --> 00:43:35,312
punca perubahan ini telah diketahui umum.
527
00:43:40,192 --> 00:43:45,698
Lautan telah lama tidak mampu
menyerap semua lebihan haba
528
00:43:45,781 --> 00:43:47,992
yang berpunca daripada aktiviti kita.
529
00:43:48,993 --> 00:43:50,119
Hasilnya,
530
00:43:50,202 --> 00:43:54,373
purata suhu global kini
satu darjah Celsius lebih panas
531
00:43:54,457 --> 00:43:56,876
daripada semasa saya dilahirkan.
532
00:44:02,214 --> 00:44:07,344
Kelajuan perubahan yang paling laju
dalam 10,000 tahun lepas.
533
00:44:14,977 --> 00:44:20,691
Ais musim panas di Artik telah berkurang
40 peratus dalam 40 tahun.
534
00:44:22,902 --> 00:44:25,738
Planet kita kehilangan aisnya.
535
00:44:31,494 --> 00:44:37,458
Ekosistem paling suci dan jauh ini
menuju ke arah bencana.
536
00:44:55,100 --> 00:44:58,813
Jejak kita kini berada di merata dunia.
537
00:44:59,605 --> 00:45:02,775
Impak kita meninggalkan kesan mendalam.
538
00:45:03,359 --> 00:45:09,949
Serangan membabi buta terhadap planet
akhirnya merubah asas dunia hidup.
539
00:45:18,457 --> 00:45:22,002
Kita telah terlebih tangkap 30 peratus
daripada bekalan ikan
540
00:45:22,086 --> 00:45:23,546
hingga tahap kritikal.
541
00:45:26,173 --> 00:45:30,469
Kita tebang lebih
15 bilion pokok setiap tahun.
542
00:45:33,013 --> 00:45:37,726
Dengan membina empangan, mencemarkan dan
pengekstrakan melampau sungai dan tasik,
543
00:45:37,810 --> 00:45:40,938
kita telah mengurangkan populasi air tawar
544
00:45:41,021 --> 00:45:43,065
sebanyak lebih 80 peratus.
545
00:45:44,275 --> 00:45:48,028
Kita telah menukarkan liar dengan jinak.
546
00:45:51,991 --> 00:45:54,743
Separuh daripada tanah subur di Bumi
547
00:45:55,327 --> 00:45:57,121
kini menjadi tanah ladang.
548
00:46:04,003 --> 00:46:09,675
Tujuh puluh peratus daripada burung
di planet ini ialah burung yang diternak.
549
00:46:09,758 --> 00:46:13,053
Kebanyakannya ayam.
550
00:46:17,183 --> 00:46:22,479
Kita menyumbangkan lebih satu pertiga
daripada berat mamalia di Bumi.
551
00:46:23,314 --> 00:46:27,568
Enam puluh peratus lagi ialah haiwan
yang kita ternak untuk dimakan.
552
00:46:32,281 --> 00:46:37,995
Yang lain-lain, daripada tikus ke paus
hanya berjumlah empat peratus.
553
00:46:41,332 --> 00:46:44,084
Kini ini planet kita,
554
00:46:44,168 --> 00:46:47,463
diuruskan oleh manusia untuk manusia.
555
00:46:47,546 --> 00:46:51,216
Tidak banyak yang ditinggalkan
untuk hidupan lain.
556
00:46:57,598 --> 00:47:00,726
Sejak saya mula buat
penggambaran pada 1950-an,
557
00:47:00,809 --> 00:47:06,690
secara purata, populasi haiwan liar
berkurang lebih daripada separuh.
558
00:47:09,068 --> 00:47:10,986
Saya lihat imej ini sekarang
559
00:47:11,070 --> 00:47:13,739
dan sedar bahawa
sebagai orang muda di belantara,
560
00:47:13,822 --> 00:47:16,075
saya menyangka saya
561
00:47:16,158 --> 00:47:19,662
menikmati dunia semula jadi
yang tidak terusik,
562
00:47:20,329 --> 00:47:21,372
ia cuma ilusi.
563
00:47:23,707 --> 00:47:28,504
Hutan, padang rumput
dan lautan itu kini semakin kosong.
564
00:47:34,051 --> 00:47:36,512
Jadi, kini dunia tidak seliar dahulu.
565
00:47:38,097 --> 00:47:41,308
Kita musnahkannya.
Tidak, bukan hanya rosakkannya.
566
00:47:41,392 --> 00:47:45,980
Kita telah musnahkan dunia itu sepenuhnya.
567
00:47:46,063 --> 00:47:49,191
Dunia tanpa manusia itu telah hilang.
568
00:47:51,485 --> 00:47:53,487
Manusia telah menakluki dunia.
569
00:48:35,738 --> 00:48:39,158
Itu ialah kenyataan saksi saya.
570
00:48:39,908 --> 00:48:44,663
Kisah keruntuhan global semasa hayat saya.
571
00:48:49,668 --> 00:48:51,879
Tetapi ia tidak berakhir di situ.
572
00:48:53,714 --> 00:48:56,008
Jika kita teruskan keadaan sekarang,
573
00:48:56,091 --> 00:49:00,179
kerosakan yang teruk semasa hayat saya
574
00:49:00,262 --> 00:49:04,683
akan diatasi oleh kerosakan
selepas hayat saya.
575
00:49:08,437 --> 00:49:10,647
2020
POPULASI DUNIA: 7.8 BILION
576
00:49:10,731 --> 00:49:12,858
KARBON DALAM ATMOSFERA:
415 BAHAGIAN PER JUTA
577
00:49:12,941 --> 00:49:15,110
BELANTARA YANG TINGGAL: 35%
578
00:49:16,320 --> 00:49:21,033
Sains meramalkan
jika saya dilahirkan pada hari ini,
579
00:49:21,658 --> 00:49:24,370
saya akan melihat perkara berikut.
580
00:49:26,955 --> 00:49:29,333
ZAMAN 2030-AN
581
00:49:29,416 --> 00:49:31,043
Hutan hujan Amazon,
582
00:49:31,126 --> 00:49:35,464
ditebang hingga ia tidak dapat hasilkan
lembapan yang cukup,
583
00:49:36,340 --> 00:49:38,759
merosot menjadi padang rumput kering,
584
00:49:39,385 --> 00:49:42,471
mengakibatkan kehilangan spesies
secara besar-besaran
585
00:49:43,472 --> 00:49:46,725
dan mengubah kitaran air global.
586
00:49:53,524 --> 00:49:54,858
Pada masa yang sama,
587
00:49:54,942 --> 00:49:58,195
ais akan tiada di Artik pada musim panas.
588
00:50:01,031 --> 00:50:03,242
Tanpa litupan ais putih,
589
00:50:03,325 --> 00:50:07,079
tenaga matahari kurang dipantulkan
kembali ke angkasa lepas
590
00:50:08,330 --> 00:50:11,834
dan kelajuan pemanasan global meningkat.
591
00:50:13,877 --> 00:50:17,047
ZAMAN 2040-AN
592
00:50:18,298 --> 00:50:20,008
Di sepanjang Utara,
593
00:50:20,092 --> 00:50:22,553
tanah beku mencair,
594
00:50:22,636 --> 00:50:24,179
membebaskan metana,
595
00:50:24,680 --> 00:50:29,309
gas rumah hijau yang beberapa kali
lebih kuat daripada karbon dioksida
596
00:50:30,435 --> 00:50:34,606
mempercepatkan kadar
perubahan iklim dengan mendadak.
597
00:50:37,985 --> 00:50:41,613
ZAMAN 2050-AN
598
00:50:42,114 --> 00:50:46,118
Apabila lautan menjadi
semakin panas dan berasid,
599
00:50:46,201 --> 00:50:49,163
terumbu karang di seluruh dunia mati.
600
00:50:53,041 --> 00:50:55,961
Populasi ikan merosot.
601
00:50:59,590 --> 00:51:03,343
ZAMAN 2080-AN
602
00:51:04,511 --> 00:51:07,723
Penghasilan makanan global dilanda krisis
603
00:51:07,806 --> 00:51:10,893
kerana tanah telah digunakan
dengan melampau.
604
00:51:19,693 --> 00:51:22,196
Serangga pendebungaan hilang
605
00:51:24,406 --> 00:51:27,868
dan cuaca semakin tidak boleh dijangka.
606
00:51:30,537 --> 00:51:33,499
ZAMAN 2100-AN
607
00:51:33,582 --> 00:51:37,419
Planet kita menjadi
empat darjah Celsius lebih panas.
608
00:51:39,504 --> 00:51:43,842
Banyak kawasan Bumi tidak boleh didiami.
609
00:51:46,678 --> 00:51:49,848
Jutaan manusia kehilangan rumah.
610
00:51:53,310 --> 00:51:56,230
Kejadian kepupusan besar-besaran keenam...
611
00:51:57,272 --> 00:51:58,899
sedang berlaku.
612
00:52:05,447 --> 00:52:09,493
Ini siri kejadian sehala
613
00:52:10,494 --> 00:52:12,871
yang membawa perubahan kekal.
614
00:52:15,123 --> 00:52:17,668
Dalam hayat seterusnya,
615
00:52:18,544 --> 00:52:21,797
keselamatan dan kestabilan Holosen,
616
00:52:23,257 --> 00:52:25,259
syurga kita,
617
00:52:27,010 --> 00:52:28,262
akan hilang.
618
00:52:35,102 --> 00:52:37,521
PERSIDANGAN PERUBAHAN IKLIM PBB, 2018
619
00:52:37,604 --> 00:52:38,605
Kini,
620
00:52:39,106 --> 00:52:40,899
kita berdepan bencana buatan manusia
621
00:52:41,733 --> 00:52:43,527
pada skala global.
622
00:52:44,903 --> 00:52:47,322
Ancaman terbesar kita dalam ribuan tahun.
623
00:52:47,823 --> 00:52:49,908
Jika kita tidak bertindak,
624
00:52:49,992 --> 00:52:52,869
keruntuhan peradaban kita...
625
00:52:53,745 --> 00:52:57,332
dan kepupusan besar dunia semula jadi...
626
00:52:58,041 --> 00:52:59,209
akan berlaku.
627
00:52:59,876 --> 00:53:01,503
Tetapi lebih lama dibiarkan,
628
00:53:02,004 --> 00:53:05,090
lebih sukar kita bertindak nanti.
629
00:53:06,216 --> 00:53:07,968
Awak pula boleh bersara.
630
00:53:09,469 --> 00:53:10,804
Tetapi kini awak mahu...
631
00:53:11,597 --> 00:53:13,807
jelaskan kepada kami tentang masalah...
632
00:53:14,808 --> 00:53:16,059
yang kita alami.
633
00:53:18,353 --> 00:53:19,563
Pada masa yang sama...
634
00:53:20,564 --> 00:53:24,067
saya harap saya tidak terlibat
dalam perjuangan ini.
635
00:53:25,235 --> 00:53:27,821
Saya harap ia tidak wujud atau perlu.
636
00:53:28,322 --> 00:53:32,367
Tetapi saya amat bernasib baik dan bertuah
637
00:53:33,994 --> 00:53:38,040
dan saya tentu akan rasa amat bersalah...
638
00:53:38,957 --> 00:53:42,461
jika saya lihat masalah itu
639
00:53:42,544 --> 00:53:44,463
tetapi saya biarkannya sahaja.
640
00:53:44,546 --> 00:53:47,466
FORUM EKONOMI DUNIA DAVOS, 2019
641
00:53:47,549 --> 00:53:52,304
Satu-satunya cara untuk lalu adalah dengan
memanjat tubuh yang berhimpit-himpit.
642
00:53:53,847 --> 00:53:56,516
Haiwan yang berada di bawah
akan mati dipijak.
643
00:54:13,909 --> 00:54:15,660
Kita berdepan...
644
00:54:16,495 --> 00:54:19,164
keruntuhan dunia hidup,
645
00:54:20,957 --> 00:54:24,336
perkara yang melahirkan peradaban kita,
646
00:54:25,879 --> 00:54:29,966
perkara dalam setiap unsur kehidupan kita.
647
00:54:33,470 --> 00:54:35,555
Tiada sesiapa mahu hal ini berlaku.
648
00:54:36,264 --> 00:54:39,267
Tiada sesiapa mampu menghadapinya.
649
00:54:42,896 --> 00:54:44,648
Apa patut kita buat?
650
00:54:47,109 --> 00:54:48,944
Ia mudah sahaja.
651
00:54:50,278 --> 00:54:52,572
Ia sudah lama berada di depan kita.
652
00:54:54,908 --> 00:54:57,285
Untuk pulihkan semula kestabilan planet,
653
00:54:58,120 --> 00:55:00,831
kita perlu pulihkan
kepelbagaian biologinya,
654
00:55:03,125 --> 00:55:05,544
iaitu perkara yang kita musnahkan.
655
00:55:09,840 --> 00:55:13,635
Itu sahaja cara untuk keluar
daripada krisis ciptaan kita ini.
656
00:55:16,680 --> 00:55:19,850
Kita perlu liarkan semula dunia.
657
00:55:59,973 --> 00:56:03,894
Liarkan semula dunia lebih mudah
daripada yang kita sangka
658
00:56:04,561 --> 00:56:08,231
dan perubahan yang perlu dibuat
cuma akan menguntungkan kita
659
00:56:08,315 --> 00:56:10,317
dan generasi seterusnya.
660
00:56:11,526 --> 00:56:12,778
Seabad dari sekarang,
661
00:56:12,861 --> 00:56:15,989
planet kita akan jadi tempat liar semula
662
00:56:16,573 --> 00:56:18,408
dan saya akan beritahu caranya.
663
00:56:26,208 --> 00:56:30,629
Setiap spesies lain di Bumi
mencapai populasi maksimum
664
00:56:30,712 --> 00:56:32,214
selepas suatu masa.
665
00:56:33,507 --> 00:56:35,467
Nombor yang boleh dikekalkan
666
00:56:35,550 --> 00:56:38,011
berdasarkan sumber semula jadi yang ada.
667
00:56:40,639 --> 00:56:42,182
Tanpa batasan penghalang,
668
00:56:42,265 --> 00:56:47,103
populasi kita telah meningkat secara
mendadak sepanjang hayat saya.
669
00:56:47,854 --> 00:56:49,648
Mengikut anggaran terkini,
670
00:56:49,731 --> 00:56:55,362
akan ada 11 bilion manusia
di Bumi menjelang 2100.
671
00:56:56,196 --> 00:57:00,450
Tetapi kita boleh perlahankan
atau hentikan pertumbuhan populasi
672
00:57:00,534 --> 00:57:02,994
sebelum ia mencapai tahap itu.
673
00:57:08,166 --> 00:57:13,797
Standard hidup Jepun meningkat mendadak
pada separuh akhir abad ke-20.
674
00:57:15,048 --> 00:57:17,926
Apabila penjagaan kesihatan
dan pendidikan meningkat,
675
00:57:18,009 --> 00:57:21,471
harapan dan peluang orang meningkat
676
00:57:21,555 --> 00:57:23,890
dan kadar kelahiran menurun.
677
00:57:25,559 --> 00:57:31,231
Pada 1950-an, keluarga Jepun
mungkin ada tiga atau lebih anak.
678
00:57:32,357 --> 00:57:36,403
Menjelang 1975, puratanya dua anak.
679
00:57:39,489 --> 00:57:43,243
Hasilnya populasi kini telah stabil
680
00:57:43,326 --> 00:57:46,204
dan tidak berubah sangat
sejak alaf baharu.
681
00:57:47,831 --> 00:57:52,043
Ada petanda hal ini
mula berlaku di seluruh dunia.
682
00:57:54,879 --> 00:57:56,840
Apabila semua negara membangun,
683
00:57:56,923 --> 00:57:59,509
orang memilih
untuk mempunyai kurang anak.
684
00:58:03,930 --> 00:58:07,350
Jumlah bayi yang dilahirkan
di seluruh dunia setiap tahun
685
00:58:07,434 --> 00:58:09,811
tidak lama lagi akan stabil.
686
00:58:12,105 --> 00:58:14,691
Punca utama populasi masih meningkat
687
00:58:15,317 --> 00:58:17,903
adalah kerana ramai antara kita
hidup lebih lama.
688
00:58:19,905 --> 00:58:21,573
Sampai suatu tahap nanti,
689
00:58:22,073 --> 00:58:25,910
populasi manusia akan mencapai
kemuncak buat kali pertama.
690
00:58:27,537 --> 00:58:29,039
Lebih cepat itu berlaku,
691
00:58:29,122 --> 00:58:32,709
lebih mudah kerja
yang kita perlu buat nanti.
692
00:58:37,088 --> 00:58:40,091
Dengan bekerja keras untuk keluarkan
manusia daripada kemiskinan,
693
00:58:40,759 --> 00:58:43,470
memberikan seluruh akses
penjagaan kesihatan
694
00:58:44,179 --> 00:58:49,017
dan membolehkan perempuan khususnya,
bersekolah selama mungkin,
695
00:58:49,100 --> 00:58:53,355
kita boleh capai kemuncaknya lebih awal
dan pada tahap lebih rendah.
696
00:58:54,981 --> 00:58:57,025
Kenapa kita mahu buat perkara ini?
697
00:58:57,525 --> 00:59:01,863
Memberi orang peluang hidup
yang lebih baik memang patut dibuat.
698
00:59:02,489 --> 00:59:06,660
Caranya adalah dengan meningkatkan
standard kehidupan di seluruh dunia
699
00:59:06,743 --> 00:59:09,829
tanpa meningkatkan impak kita
terhadap dunia itu.
700
00:59:10,330 --> 00:59:11,873
Bunyinya mungkin mustahil
701
00:59:11,957 --> 00:59:14,751
tetapi ada cara untuk kita lakukannya.
702
00:59:24,177 --> 00:59:27,806
Dunia hidup secara asasnya
dijana oleh suria.
703
00:59:30,600 --> 00:59:32,644
Tumbuhan Bumi menyerap
704
00:59:32,727 --> 00:59:37,524
tiga trilion kilowatt per jam
tenaga suria setiap hari.
705
00:59:38,566 --> 00:59:44,447
Cahaya matahari sahaja mampu membekalkan
hampir 20 kali tenaga yang kita perlukan.
706
00:59:49,035 --> 00:59:52,455
Bayangkan jika kita
berhenti guna bahan api fosil
707
00:59:53,039 --> 00:59:57,877
dan jana dunia kita dengan
tenaga semula jadi yang kekal juga
708
00:59:58,878 --> 01:00:03,883
seperti cahaya matahari,
angin, air dan geoterma.
709
01:00:10,265 --> 01:00:12,100
Ketika peralihan abad,
710
01:00:12,183 --> 01:00:16,021
Maghribi bergantung pada
minyak dan gas import
711
01:00:16,104 --> 01:00:18,314
untuk seluruh tenaganya.
712
01:00:19,065 --> 01:00:23,611
Kini, ia menjana sendiri
40 peratus tenaganya
713
01:00:23,695 --> 01:00:26,531
daripada rangkaian loji kuasa
boleh diperbaharu,
714
01:00:26,614 --> 01:00:29,993
termasuk ladang suria terbesar dunia.
715
01:00:34,414 --> 01:00:36,040
Terletak di penjuru Sahara
716
01:00:37,125 --> 01:00:39,627
dan disambung terus ke Eropah selatan,
717
01:00:40,336 --> 01:00:46,301
Maghribi boleh menjadi pengeksport
tenaga suria menjelang 2050.
718
01:00:53,391 --> 01:00:55,268
Dalam 20 tahun,
719
01:00:55,351 --> 01:00:59,981
tenaga boleh diperbaharu dijangka
menjadi sumber kuasa utama.
720
01:01:01,524 --> 01:01:04,486
Tetapi kita boleh jadikannya
sumber tenaga tunggal.
721
01:01:05,403 --> 01:01:09,365
Memang tidak masuk akal
apabila bank dan simpanan kita
722
01:01:09,449 --> 01:01:11,659
melabur dalam bahan api fosil
723
01:01:12,827 --> 01:01:14,621
apabila perkara inilah
724
01:01:14,704 --> 01:01:18,291
yang mengancam masa hadapan kita.
725
01:01:21,002 --> 01:01:24,380
Masa hadapan boleh diperbaharu
akan penuh dengan faedah.
726
01:01:25,215 --> 01:01:28,093
Tenaga akan lebih murah di mana-mana,
727
01:01:29,761 --> 01:01:32,597
bandar kita akan lebih bersih dan senyap
728
01:01:33,973 --> 01:01:37,143
dan tenaga boleh diperbaharu
tidak akan habis.
729
01:01:52,617 --> 01:01:56,746
Dunia hidup tidak boleh berfungsi
tanpa lautan yang sihat
730
01:01:56,830 --> 01:01:58,373
dan begitu juga kita.
731
01:02:04,796 --> 01:02:06,714
Lautan ialah sekutu penting
732
01:02:06,798 --> 01:02:10,093
dalam peperangan untuk mengurangkan
karbon atmosfera.
733
01:02:12,971 --> 01:02:14,722
Dengan lebih kepelbagaian,
734
01:02:14,806 --> 01:02:17,267
ia akan berfungsi dengan lebih baik.
735
01:02:34,742 --> 01:02:39,873
Lautan juga penting kepada kita semua
sebagai sumber makanan.
736
01:02:43,293 --> 01:02:48,173
Perikanan ialah sumber makanan liar yang
terbesar dan jika dibuat dengan betul,
737
01:02:48,256 --> 01:02:49,883
ia boleh berterusan
738
01:02:51,176 --> 01:02:54,512
kerana ia menguntungkan kedua-dua pihak.
739
01:02:55,471 --> 01:02:57,557
Semakin sihat habitat laut,
740
01:02:57,640 --> 01:02:59,475
semakin banyaklah ikan
741
01:02:59,559 --> 01:03:01,811
dan semakin banyak yang boleh dimakan.
742
01:03:08,985 --> 01:03:12,864
Palau ialah negara Pulau Pasifik
743
01:03:12,947 --> 01:03:17,452
yang bergantung pada terumbu karang
untuk perikanan dan pelancongan.
744
01:03:21,915 --> 01:03:24,209
Apabila bekalan ikan mula merosot,
745
01:03:24,292 --> 01:03:26,252
orang Palau bertindak
746
01:03:26,336 --> 01:03:28,463
dengan mengehadkan penangkapan ikan
747
01:03:28,546 --> 01:03:32,175
dan mengharamkan sepenuhnya
penangkapan ikan di banyak tempat.
748
01:03:35,595 --> 01:03:39,599
Populasi ikan yang dilindungi
tidak lama kemudian menjadi amat sihat,
749
01:03:39,682 --> 01:03:43,061
dan melimpah ke kawasan
penangkapan ikan yang dibenarkan.
750
01:03:48,650 --> 01:03:49,734
Hasilnya,
751
01:03:49,817 --> 01:03:54,155
kawasan larangan menangkap ikan
meningkatkan tangkapan nelayan tempatan
752
01:03:54,238 --> 01:03:58,034
sambil membolehkan
batu karang pulih semula.
753
01:04:03,247 --> 01:04:07,710
Bayangkan jika kita guna pendekatan
yang sama di serata dunia.
754
01:04:08,920 --> 01:04:14,008
Zon larangan menangkap ikan
seluas lebih satu pertiga daripada laut
755
01:04:14,092 --> 01:04:18,763
dijangka cukup untuk membekalkan
ikan yang kita perlukan.
756
01:04:24,602 --> 01:04:26,437
Di perairan antarabangsa,
757
01:04:26,521 --> 01:04:32,110
PBB cuba mewujudkan zon larangan
menangkap ikan yang terbesar sekali.
758
01:04:34,487 --> 01:04:35,613
Tindakan ini
759
01:04:35,697 --> 01:04:38,116
akan mengubah lautan terbuka
760
01:04:38,199 --> 01:04:42,036
daripada tempat yang kosong
akibat kapal nelayan bersubsidi
761
01:04:42,120 --> 01:04:47,834
kepada lautan belantara yang akan
membantu kita memerangi perubahan iklim.
762
01:04:49,419 --> 01:04:52,505
Kawasan simpanan hidupan liar
yang terbesar di dunia.
763
01:05:08,855 --> 01:05:10,523
Di darat pula,
764
01:05:11,024 --> 01:05:14,736
kita perlu kurangkan
kawasan perladangan secara mendadak
765
01:05:14,819 --> 01:05:17,613
bagi memberi ruang
untuk hutan tumbuh kembali.
766
01:05:17,697 --> 01:05:20,575
Cara paling cepat dan berkesan
untuk lakukannya
767
01:05:20,658 --> 01:05:22,869
adalah dengan mengubah diet kita.
768
01:05:28,332 --> 01:05:31,002
Karnivor besar
secara semula jadi tidak banyak
769
01:05:31,085 --> 01:05:34,672
kerana ia memerlukan
banyak mangsa untuk hidup.
770
01:05:41,429 --> 01:05:44,599
Bagi setiap pemangsa di Serengeti,
771
01:05:44,682 --> 01:05:47,935
ada lebih 100 haiwan mangsa.
772
01:05:52,190 --> 01:05:54,192
Setiap kali kita memilih daging,
773
01:05:54,275 --> 01:05:56,694
kita juga tanpa sedar meminta
774
01:05:56,778 --> 01:05:59,197
ruang yang besar.
775
01:06:04,243 --> 01:06:09,040
Planet ini tidak dapat menampung
berbilion pemakan daging yang besar.
776
01:06:09,749 --> 01:06:11,542
Ruangnya tidak mencukupi.
777
01:06:15,588 --> 01:06:19,133
Jika kita semua mempunyai
diet berasaskan tumbuhan,
778
01:06:19,675 --> 01:06:23,679
kita cuma perlukan separuh
daripada tanah yang kita guna sekarang.
779
01:06:25,556 --> 01:06:29,560
Disebabkan kita akan menumpukan
pada penanaman tumbuhan,
780
01:06:29,644 --> 01:06:33,439
kita boleh meningkatkan
hasil tanah dengan banyak.
781
01:06:39,237 --> 01:06:44,367
Belanda salah satu daripada negara
yang berpenduduk paling padat.
782
01:06:45,576 --> 01:06:48,955
Ia penuh dengan ladang keluarga yang kecil
783
01:06:49,038 --> 01:06:50,998
yang tidak boleh dibesarkan lagi.
784
01:06:53,668 --> 01:06:59,340
Jadi, peladang Belanda mahir
menggunakan ruang dengan sebaiknya.
785
01:07:02,009 --> 01:07:05,304
Mereka lakukannya dengan cara lestari,
786
01:07:08,599 --> 01:07:12,186
mengeluarkan hasil sepuluh kali ganda
dalam dua generasi
787
01:07:12,270 --> 01:07:14,856
dengan menggunakan air yang kurang,
788
01:07:15,606 --> 01:07:18,651
racun serangga yang kurang,
baja yang kurang
789
01:07:19,193 --> 01:07:21,195
dan bebaskan karbon yang kurang.
790
01:07:25,825 --> 01:07:27,118
Walaupun saiznya kecil,
791
01:07:27,201 --> 01:07:32,665
Belanda kini pengeksport makanan
kedua terbesar dunia.
792
01:07:37,211 --> 01:07:43,134
Kita memang boleh menggunakan
kaedah berteknologi rendah dan tinggi
793
01:07:43,217 --> 01:07:46,929
untuk hasilkan lebih banyak makanan
dengan tanah yang lebih sedikit.
794
01:07:49,056 --> 01:07:52,643
Kita boleh mula hasilkan
makanan di ruang baharu.
795
01:07:55,188 --> 01:07:57,690
Di dalam bangunan di bandar.
796
01:08:01,360 --> 01:08:04,780
Malah di tempat yang tiada tanah langsung.
797
01:08:18,461 --> 01:08:20,963
Apabila kita memajukan cara kita berladang
798
01:08:21,047 --> 01:08:23,674
kita akan mula mengurangkan
pengambilan tanah
799
01:08:23,758 --> 01:08:27,178
yang kita buat sejak kita mula berladang.
800
01:08:28,012 --> 01:08:34,101
Ini penting kerana kita amat perlukan
semua tanah percuma itu.
801
01:08:41,359 --> 01:08:46,405
Hutan ialah komponen asas
pemulihan planet kita.
802
01:08:47,990 --> 01:08:52,411
Ia teknologi alam yang terbaik
untuk memerangkap karbon
803
01:08:54,497 --> 01:08:57,250
dan ia pusat kepelbagaian biologi.
804
01:09:01,587 --> 01:09:04,590
Sekali lagi, dua ciri ini bekerjasama.
805
01:09:05,132 --> 01:09:08,135
Semakin liar dan pelbagai hutan itu,
806
01:09:08,219 --> 01:09:12,348
semakin berkesan ia menyerap
karbon daripada atmosfera.
807
01:09:14,433 --> 01:09:18,896
Kita mesti segera hentikan
penebangan hutan di semua tempat...
808
01:09:19,981 --> 01:09:22,858
dan tanam tanaman
seperti kelapa sawit dan soya
809
01:09:22,942 --> 01:09:26,529
hanya di tanah yang hutannya
telah lama ditebang.
810
01:09:27,822 --> 01:09:30,449
Lagipun, ia memang banyak.
811
01:09:32,201 --> 01:09:34,412
Tetapi kita boleh buat lebih baik.
812
01:09:38,416 --> 01:09:44,088
Seabad dahulu, lebih tiga perempat
Costa Rica ditutupi hutan.
813
01:09:52,471 --> 01:09:55,099
Menjelang 1980-an,
pembalakan tidak terkawal
814
01:09:55,182 --> 01:09:57,893
mengurangkannya hingga satu perempat.
815
01:10:00,938 --> 01:10:02,982
Kerajaan bertindak
816
01:10:03,065 --> 01:10:07,987
menawarkan geran kepada pemilik tanah
untuk menanam pokok asal.
817
01:10:12,450 --> 01:10:16,454
Dalam 25 tahun sahaja,
hutannya telah kembali
818
01:10:16,537 --> 01:10:19,665
menutupi separuh Costa Rica semula.
819
01:10:25,254 --> 01:10:29,258
Bayangkan jika kita boleh capai
perkara ini pada tahap global.
820
01:10:32,219 --> 01:10:34,555
Kewujudan semula pokok akan menyerap
821
01:10:34,639 --> 01:10:37,642
sehingga dua pertiga daripada karbon
822
01:10:37,725 --> 01:10:41,937
yang telah dibebaskan ke atmosfera
akibat aktiviti kita setakat ini.
823
01:10:49,487 --> 01:10:51,238
Dengan semua perkara ini,
824
01:10:51,822 --> 01:10:54,241
ada satu prinsip paling penting.
825
01:10:57,411 --> 01:10:59,664
Alam semula jadi ialah sekutu terbesar
826
01:11:00,164 --> 01:11:02,750
dan ilham terhebat kita.
827
01:11:05,044 --> 01:11:08,756
Kita cuma perlu ikut cara alam selama ini.
828
01:11:10,675 --> 01:11:14,845
Ia telah lama merungkai misteri
rahsia kehidupan.
829
01:11:20,810 --> 01:11:24,855
Dalam dunia ini, sesuatu spesies
hanya boleh hidup biak...
830
01:11:26,232 --> 01:11:30,027
apabila semua yang di sekelilingnya
hidup biak juga.
831
01:11:36,200 --> 01:11:39,161
Kita boleh selesaikan masalah
yang kita hadapi kini
832
01:11:39,245 --> 01:11:41,914
dengan menerima hakikat ini.
833
01:11:44,834 --> 01:11:47,044
Jika kita jaga alam semula jadi,
834
01:11:48,796 --> 01:11:51,590
alam semula jadi akan jaga kita.
835
01:11:54,510 --> 01:11:56,971
Kini masanya untuk spesies kita
836
01:11:57,054 --> 01:11:59,682
untuk berhenti membesar,
837
01:12:01,809 --> 01:12:05,187
untuk memulakan hidup di planet kita
838
01:12:05,271 --> 01:12:07,231
seimbang dengan alam semula jadi,
839
01:12:09,942 --> 01:12:12,695
untuk mula berkembang maju.
840
01:12:15,948 --> 01:12:19,785
Apabila difikirkan,
kita sedang selesaikan perjalanan.
841
01:12:21,328 --> 01:12:24,248
Sepuluh ribu tahun lalu,
sebagai pemburu-pengumpul
842
01:12:25,082 --> 01:12:29,128
kita hidup dengan lestari
kerana itu sahaja pilihan yang ada.
843
01:12:30,504 --> 01:12:31,881
Lama kemudiannya,
844
01:12:32,965 --> 01:12:36,051
ia kembali menjadi satu-satunya pilihan.
845
01:12:36,135 --> 01:12:38,053
Kita perlu mencari semula...
846
01:12:39,430 --> 01:12:41,098
cara untuk menjadi lestari,
847
01:12:41,182 --> 01:12:44,643
berubah daripada terasing
dengan alam semula jadi
848
01:12:45,186 --> 01:12:49,482
kembali menjadi sebahagian
daripada alam semula jadi.
849
01:12:54,695 --> 01:12:57,740
Malam ini, kami ada
rancangan berbeza untuk anda.
850
01:13:00,576 --> 01:13:03,871
Jika kita boleh tukar
cara kita hidup di Bumi,
851
01:13:04,872 --> 01:13:07,458
masa hadapan alternatif akan muncul.
852
01:13:11,378 --> 01:13:12,755
Dalam masa hadapan ini,
853
01:13:13,339 --> 01:13:16,383
kita jumpa cara untuk memanfaatkan tanah
854
01:13:16,467 --> 01:13:19,887
yang membantu, bukan mengganggu alam,
855
01:13:21,472 --> 01:13:27,269
cara mengaut hasil laut yang
membolehkannya cepat membiak semula
856
01:13:34,193 --> 01:13:38,614
dan cara untuk menuai
hutan kita dengan lestari.
857
01:13:42,159 --> 01:13:46,330
Kita akan akhirnya belajar
cara bekerjasama dengan alam
858
01:13:46,413 --> 01:13:48,874
dan bukan melawannya.
859
01:13:51,627 --> 01:13:52,545
Akhirnya,
860
01:13:53,045 --> 01:13:56,090
selepas seumur hidup
meneroka dunia hidup,
861
01:13:56,173 --> 01:13:58,133
ada satu perkara yang saya pasti.
862
01:13:59,301 --> 01:14:02,054
Ini bukan tentang
menyelamatkan planet kita.
863
01:14:03,264 --> 01:14:05,599
Ini tentang menyelamatkan diri kita.
864
01:14:10,563 --> 01:14:13,607
Sebenarnya, jika kita ada atau tiada,
865
01:14:14,108 --> 01:14:16,986
dunia semula jadi akan membangun semula.
866
01:14:26,787 --> 01:14:31,000
Dalam 30 tahun
sejak Chernobyl ditinggalkan,
867
01:14:31,834 --> 01:14:35,170
hutan telah tumbuh semula di kawasan ini.
868
01:14:46,640 --> 01:14:50,769
Kini, hutan telah menawan bandar ini.
869
01:15:04,617 --> 01:15:09,455
Ini menjadi tempat perlindungan
haiwan liar yang amat jarang ditemui.
870
01:15:16,128 --> 01:15:20,841
Ia juga bukti hebat bahawa
betapa teruknya kesilapan kita,
871
01:15:21,383 --> 01:15:24,428
alam semula jadi
akhirnya akan mengatasinya.
872
01:15:29,058 --> 01:15:31,602
Dunia hidup akan bertahan.
873
01:15:34,104 --> 01:15:37,650
Takdir manusia tidak semestinya begitu.
874
01:15:40,569 --> 01:15:44,490
Kita sampai sejauh ini
kerana kita makhluk paling pandai
875
01:15:44,573 --> 01:15:46,241
yang pernah hidup.
876
01:15:50,871 --> 01:15:52,706
Tetapi untuk teruskannya,
877
01:15:52,790 --> 01:15:55,542
kita perlukan lebih daripada kepandaian.
878
01:15:57,586 --> 01:15:58,587
Kita perlukan...
879
01:15:59,672 --> 01:16:00,673
kebijaksanaan.
880
01:16:13,727 --> 01:16:15,270
Ada banyak perbezaan
881
01:16:15,354 --> 01:16:18,273
antara manusia dan spesies lain di Bumi
882
01:16:18,899 --> 01:16:23,946
tetapi cuma kita sahaja
boleh meramal masa hadapan.
883
01:16:25,447 --> 01:16:29,493
Telah lama saya dan mungkin anda,
risau menghadapi masa hadapan itu
884
01:16:30,536 --> 01:16:34,915
tetapi kini jelas
bahawa harapan masih ada.
885
01:16:36,125 --> 01:16:38,544
Ada peluang untuk kita betulkan keadaan,
886
01:16:39,336 --> 01:16:43,048
sempurnakan penambahbaikan diri,
menguruskan impak kita
887
01:16:43,132 --> 01:16:47,803
dan sekali lagi menjadi spesies yang
seimbang dengan alam semula jadi.
888
01:16:48,387 --> 01:16:51,598
Kita cuma perlukan keazaman
untuk lakukannya.
889
01:16:52,099 --> 01:16:56,895
Kini kita ada peluang untuk mencipta
rumah yang sempurna untuk diri kita
890
01:16:57,521 --> 01:17:03,819
dan memulihkan semula dunia yang kaya,
sihat dan luar biasa yang kita warisi.
891
01:17:04,903 --> 01:17:06,321
Bayangkannya.
892
01:17:51,909 --> 01:17:55,746
FILEM INI IALAH KENYATAAN SAKSI
DAVID ATTENBOROUGH
893
01:17:55,829 --> 01:17:59,666
SIAPA LAGI YANG PERLU MENONTONNYA?
894
01:22:25,557 --> 01:22:28,560
Terjemahan sari kata oleh Majdi Omar