1
00:00:28,278 --> 00:00:31,698
Onze oceanen vormen de levensader
van onze planeet.

2
00:00:37,704 --> 00:00:41,083
Mijn grootvader, Jacques Cousteau,
inspireerde de wereld...

3
00:00:41,500 --> 00:00:44,753
...met zijn verkenningstochten,
door mysteries te delen...

4
00:00:45,003 --> 00:00:47,798
...van een van de belangrijkste
leefgebieden op aarde.

5
00:01:07,693 --> 00:01:11,238
In die geest begon een team
van Disneynature-filmmakers...

6
00:01:11,613 --> 00:01:15,450
...een reis om nieuw licht te werpen
op deze verborgen wereld...

7
00:01:20,622 --> 00:01:23,875
...en op een van
de prachtigste inwoners ervan.

8
00:01:27,296 --> 00:01:31,883
Voor natuurfilmmakers vormt de oceaan
de grootste uitdaging.

9
00:01:32,342 --> 00:01:34,303
Hij is meedogenloos.

10
00:01:37,889 --> 00:01:40,684
En de bezoeken onder de golven
zijn vluchtig.

11
00:01:47,441 --> 00:01:51,862
Hier treden ze een rijk binnen
waar ze niet de meesters zijn.

12
00:01:57,242 --> 00:01:59,786
Hier moeten ze
de plaatselijke bewoners respecteren.

13
00:02:00,537 --> 00:02:02,164
Nee.

14
00:02:05,292 --> 00:02:06,877
De missie van het team...

15
00:02:07,628 --> 00:02:11,673
...is laten zien hoe het is
om in de wereld van een dolfijn te leven.

16
00:02:12,549 --> 00:02:17,137
DUIKEN MET DOLFIJNEN

17
00:02:19,931 --> 00:02:23,935
In de Rode Zee bereidt filmmaker
Roger Horrocks zich voor...

18
00:02:24,144 --> 00:02:27,356
...om het hoofdpersonage
van ons verhaal te filmen...

19
00:02:28,148 --> 00:02:29,650
...de tuimelaar.

20
00:02:30,567 --> 00:02:33,028
Hij heeft over de hele wereld
dolfijnen gefilmd...

21
00:02:33,195 --> 00:02:35,864
...maar dit is zijn eerste keer
op deze locatie.

22
00:02:36,823 --> 00:02:40,661
De sleutel tot zijn succes
ligt bij wetenschapster Angela Ziltener.

23
00:02:41,495 --> 00:02:44,331
Ze bestudeert ze hier al
langer dan tien jaar...

24
00:02:44,498 --> 00:02:47,584
...en is een virtuele bewaker
van de dolfijnen in de Rode Zee.

25
00:02:47,751 --> 00:02:52,339
De dolfijnen zijn ongetwijfeld een van de
meest charismatische dieren in de oceaan.

26
00:02:52,422 --> 00:02:55,467
Het zijn zoogdieren, net als mensen.

27
00:02:55,634 --> 00:02:58,303
Ze hebben een soort
zoogdierachtig bewustzijn.

28
00:02:58,470 --> 00:03:01,348
Dus er is een bepaald verwantschap met ze.

29
00:03:03,725 --> 00:03:08,188
Als zeer ervaren vrijduiker
is Roger absoluut atletisch genoeg...

30
00:03:08,355 --> 00:03:10,315
...om de dolfijnen bij te houden.

31
00:03:11,024 --> 00:03:15,779
Het filmen van dolfijnen is erg fysiek,
omdat ze constant in beweging zijn.

32
00:03:16,655 --> 00:03:19,700
De grootste uitdaging
is om ze bij te houden...

33
00:03:19,866 --> 00:03:24,246
...en die momenten van pure,
prachtige interactie mee te maken.

34
00:03:27,791 --> 00:03:29,876
Het was super om Angela erbij te hebben...

35
00:03:30,127 --> 00:03:33,964
...die enorm veel tijd
op die locatie heeft doorgebracht.

36
00:03:34,339 --> 00:03:36,967
Het hielp ontzettend
dat zij de dolfijnen kende.

37
00:03:38,343 --> 00:03:41,179
Angela is een van de weinige
wetenschappers...

38
00:03:41,263 --> 00:03:43,306
...die ze bestudeert door te duiken.

39
00:03:45,392 --> 00:03:52,357
Daardoor heeft ze meer dan 200 dolfijnen
kunnen leren kennen, en zij haar ook.

40
00:03:52,774 --> 00:03:57,279
Om dieren te begrijpen,
moet je een van hen zijn.

41
00:03:57,571 --> 00:04:00,490
Dat betekent niet
dat je dat dier zelf bent...

42
00:04:00,741 --> 00:04:03,452
...maar dat je in de groep
geaccepteerd wordt.

43
00:04:04,077 --> 00:04:09,374
Je ziet dan alle individuen,
en dat elke dolfijn anders is.

44
00:04:10,167 --> 00:04:13,712
Elke dolfijn heeft zijn eigen karakter,
net als mensen.

45
00:04:14,504 --> 00:04:16,256
De school kent Angela...

46
00:04:16,840 --> 00:04:20,302
...maar accepteren de dolfijnen
onze vreemde nieuwe filmmaker ook?

47
00:04:20,802 --> 00:04:26,016
Ik wist vanaf het allereerste moment
dat dit een geweldige kans was.

48
00:04:26,683 --> 00:04:30,520
Toen de dolfijnen
echt wilden communiceren...

49
00:04:30,687 --> 00:04:32,981
...niet alleen met elkaar,
maar ook met mij als cameraman...

50
00:04:33,356 --> 00:04:35,776
...was dat echt een genot.

51
00:04:37,110 --> 00:04:39,738
Wilde dieren die daadwerkelijk
gefilmd willen worden.

52
00:04:39,905 --> 00:04:40,947
Het was geweldig.

53
00:04:51,750 --> 00:04:55,337
Hoe meer we filmden, hoe meer we zagen
hoe ze als groepen opereren.

54
00:04:56,213 --> 00:04:59,132
Wat echt indruk op me maakte...

55
00:04:59,508 --> 00:05:02,886
...was de mate waarin dolfijnen
met elkaar communiceren.

56
00:05:03,386 --> 00:05:06,973
Het was ongelooflijk om te zien
hoeveel ze op de tast doen.

57
00:05:08,725 --> 00:05:13,730
Dolfijnen wrijven hun vinnen tegen elkaar,
raken elkaar aan en verzorgen elkaar zo.

58
00:05:14,356 --> 00:05:19,569
Ik dacht eerst dat het liefdevol was,
maar het is om een band te scheppen.

59
00:05:20,111 --> 00:05:24,950
Het zijn emotionele, zeer intelligente
wezens, en lijken daarin erg op ons.

60
00:05:27,410 --> 00:05:30,747
Het duurde niet lang voordat Roger
nog een voorbeeld zag...

61
00:05:30,914 --> 00:05:32,958
...van hun speelse intelligentie.

62
00:05:35,961 --> 00:05:40,465
Er kwam een groep jonge dolfijnen
en ze sloofden zich bijna uit.

63
00:05:40,799 --> 00:05:47,222
Ik voelde dat dit echt uniek gedrag was,
dat ik waarschijnlijk niet vaker zou zien.

64
00:05:48,306 --> 00:05:53,937
Ze verwijderen het zand met hun staart
om een stuk koraal bloot te stellen.

65
00:05:55,480 --> 00:05:58,733
En <i>voilà,</i> ze hebben een speeltje.

66
00:06:09,369 --> 00:06:15,041
Weinig dieren spelen zo veel,
maar die ogenschijnlijke speelsheid...

67
00:06:15,208 --> 00:06:19,713
...kan ook een manier zijn
om hun jachttechnieken te oefenen.

68
00:06:25,594 --> 00:06:30,140
Je ziet echt die intelligentie
en ondeugendheid bij ze...

69
00:06:30,307 --> 00:06:35,729
...en dat is zo'n ongelooflijk inzicht
in hoe intelligent deze dieren zijn.

70
00:06:39,858 --> 00:06:42,611
Ze doen het denk ik
omdat ze er dol op zijn...

71
00:06:42,777 --> 00:06:44,863
...en van de uitdaging genieten.

72
00:06:49,826 --> 00:06:52,162
Ze lijken het echt voor de lol te doen.

73
00:07:04,591 --> 00:07:08,470
Angela's onderzoek onthulde
een ander aspect van het dolfijnenleven...

74
00:07:08,762 --> 00:07:12,974
...dat nauwelijks in het wild te zien is:
slapen.

75
00:07:16,019 --> 00:07:19,397
Deze groep dolfijnen
is zo ontspannen in haar aanwezigheid...

76
00:07:19,898 --> 00:07:21,858
...dat ze slapen terwijl ze toekijkt...

77
00:07:24,569 --> 00:07:25,987
...en Roger filmt.

78
00:07:31,034 --> 00:07:34,079
Dolfijnen slapen met maar
één hersenhelft tegelijk.

79
00:07:35,497 --> 00:07:39,292
De andere helft blijft wakker
om te onthouden om te ademen...

80
00:07:39,960 --> 00:07:42,671
...en uit te kijken voor eventueel gevaar.

81
00:07:44,506 --> 00:07:47,717
Omdat ze zulke actieve hersenen hebben...

82
00:07:47,884 --> 00:07:52,472
...hebben wilde dolfijnen net als wij
veel slaap nodig.

83
00:07:54,641 --> 00:07:57,394
Ze maken prachtige,
gesynchroniseerde bewegingen...

84
00:07:57,644 --> 00:07:59,479
...als ze naar boven
en weer naar beneden gaan.

85
00:08:00,480 --> 00:08:04,109
Het is heel slaapverwekkend,
heel langzaam.

86
00:08:05,026 --> 00:08:07,237
Echt prachtig om te zien.

87
00:08:09,656 --> 00:08:11,241
Het voelde poëtisch aan.

88
00:08:20,542 --> 00:08:23,211
Dankzij Angela krijgen
Roger en het team...

89
00:08:23,503 --> 00:08:27,924
...echt een idee van hoe het is
om een wilde dolfijn te zijn.

90
00:08:29,009 --> 00:08:33,430
Deze kennis is ook nodig voor
het volgende deel van hun avontuur.

91
00:08:35,807 --> 00:08:40,228
Het was echt een voorrecht om
dat soort toegang te hebben...

92
00:08:40,395 --> 00:08:45,275
...tot deze dieren,
omdat ze ervoor kiezen je erbij te hebben.

93
00:08:45,442 --> 00:08:47,902
Je kan ze er niet toe dwingen,
en ik denk...

94
00:08:48,153 --> 00:08:52,490
...dat van overal waar ik heb gedoken,
zij het meest gastvrij waren.

95
00:08:52,991 --> 00:08:56,578
Dat was iets dat ik nooit zal vergeten.

96
00:08:58,580 --> 00:09:01,416
Roger liet het filmen van dolfijnen
makkelijk lijken...

97
00:09:01,875 --> 00:09:06,129
...maar heeft Didier Noirot
hetzelfde geluk in Hawaï...

98
00:09:06,379 --> 00:09:09,466
...waar de volgende personages
van ons verhaal worden gefilmd?

99
00:09:12,552 --> 00:09:14,012
Bultruggen.

100
00:09:18,266 --> 00:09:21,644
Hawaï is een goede locatie
om bultruggen te filmen...

101
00:09:23,229 --> 00:09:25,440
...vanwege de walvispopulatie.

102
00:09:25,774 --> 00:09:27,942
Daar zie je ongetwijfeld walvissen.

103
00:09:28,443 --> 00:09:32,781
Glashelder water,
dus dat is perfect om walvissen te filmen.

104
00:09:33,948 --> 00:09:38,661
En hier baren de vrouwtjes
ook elk jaar hun kalveren.

105
00:09:41,039 --> 00:09:44,459
Het filmen van een moeder
en haar kalf is de eerste taak.

106
00:09:46,669 --> 00:09:48,880
Ze gaan aan boord van de Luckey Strike...

107
00:09:49,714 --> 00:09:54,969
...waar schipper Tad Luckey
en een groep wetenschappers...

108
00:09:55,053 --> 00:09:58,515
...hun de beste kans geven
om moeder en kind te vinden.

109
00:09:59,432 --> 00:10:01,226
Dit is altijd een grote uitdaging.

110
00:10:01,518 --> 00:10:06,356
Je weet van tevoren nooit wat je krijgt.
Deze walvissen zijn zo moeilijk.

111
00:10:06,856 --> 00:10:10,401
Het is erg lastig voor de producer.

112
00:10:11,861 --> 00:10:14,489
Een walvis in Hawaï vinden
is niet zo lastig...

113
00:10:15,073 --> 00:10:17,909
...maar schipper Tad
moet de juiste walvis vinden...

114
00:10:18,368 --> 00:10:20,036
...en dat is een uitdaging.

115
00:10:20,453 --> 00:10:23,998
Om de juiste walvis
te vinden om te filmen...

116
00:10:24,207 --> 00:10:27,919
...vooral een moeder met haar kalf,
ik verwacht er niets van.

117
00:10:28,336 --> 00:10:32,715
Dat betekent dat ik nooit weet
wat ik op beeld krijg.

118
00:10:34,634 --> 00:10:38,304
Als lid van Jacques Cousteaus
oorspronkelijke expeditieteam...

119
00:10:38,805 --> 00:10:42,934
...heeft Didier meer dan 30 jaar ervaring
met het filmen van walvissen.

120
00:10:43,601 --> 00:10:44,894
Ik heb 200.

121
00:10:45,603 --> 00:10:48,690
Maar elke mogelijkheid
is altijd onvoorspelbaar.

122
00:10:51,359 --> 00:10:53,695
Kom op. Kom op.

123
00:10:55,405 --> 00:10:57,407
Het is een moeder en kalf...

124
00:10:58,241 --> 00:11:02,620
...maar accepteert de moeder Didier
net zoals de dolfijnen Roger accepteerden?

125
00:11:03,580 --> 00:11:04,914
Je kan het proberen.

126
00:11:05,748 --> 00:11:07,041
Vooruit.

127
00:11:07,917 --> 00:11:10,670
Het moeilijkste bij het filmen
van moeder en kalf...

128
00:11:10,837 --> 00:11:14,757
...is om stilletjes
zo dichtbij mogelijk te komen.

129
00:11:15,592 --> 00:11:21,181
Hij gebruikt een zuurstofmasker
zonder bellen om ze stil te benaderen.

130
00:11:25,602 --> 00:11:29,480
Walvissen die Didier niet accepteren,
worden met rust gelaten.

131
00:11:33,776 --> 00:11:36,237
Het team moet
een vriendelijke walvis vinden...

132
00:11:36,654 --> 00:11:38,615
...die op zijn gemak is bij een duiker.

133
00:11:43,995 --> 00:11:45,246
Ze zijn net weg.

134
00:11:45,788 --> 00:11:48,958
We waren klaar, maar nu zijn ze ver weg.

135
00:11:50,501 --> 00:11:55,548
Pogingen om moeder en kalf te filmen,
leverden hetzelfde resultaat op.

136
00:11:55,798 --> 00:11:59,594
Als je een moeder en kalf ziet,
is de moeder erg waakzaam.

137
00:11:59,802 --> 00:12:04,098
Ze beschermt haar kalf,
dus iets onbekends zoals ik...

138
00:12:04,265 --> 00:12:06,559
...zet haar op scherp.

139
00:12:07,310 --> 00:12:08,853
Tweede opname voor niets.

140
00:12:12,565 --> 00:12:14,317
Er gaat er weer eentje weg.

141
00:12:15,818 --> 00:12:19,197
De moeder en haar kalf zijn weg.
-Je hebt niets, hè?

142
00:12:23,451 --> 00:12:24,452
Nu.

143
00:12:30,541 --> 00:12:35,797
Didier raakt steeds bekender
met de achterkant van moederwalvissen.

144
00:12:41,594 --> 00:12:43,846
Je moet het blijven proberen.

145
00:12:44,222 --> 00:12:49,269
Een walvis vinden
die je dichtbij laat komen.

146
00:12:56,526 --> 00:13:02,240
Na een lange dag zonder succes
doet hij nog één laatste poging.

147
00:13:02,615 --> 00:13:04,784
Dit is trouwens de negende keer.

148
00:13:07,912 --> 00:13:10,081
Dan heeft hij geluk.

149
00:13:10,290 --> 00:13:14,294
Didier heeft een speels,
benaderbaar kalf gevonden.

150
00:13:14,502 --> 00:13:18,589
Je duikt niet rechtstreeks naar de moeder
met het kalf onder haar.

151
00:13:18,756 --> 00:13:21,509
Je moet eerst vrienden maken met het kalf.

152
00:13:22,010 --> 00:13:25,596
Als het kalf bij je blijft
en niet bang is en omkeert...

153
00:13:25,888 --> 00:13:31,394
...weet de walvis daaronder,
zelfs als ze slaapt, dat er iemand is...

154
00:13:31,644 --> 00:13:37,066
...maar dat het kalf het oké vindt,
dus kan ze het toelaten.

155
00:13:41,404 --> 00:13:44,490
Terwijl het kalf terugkeert
onder zijn moeder om te rusten...

156
00:13:44,991 --> 00:13:47,243
...volgt Didier stilletjes.

157
00:13:48,578 --> 00:13:51,998
Dit is het moment,
want de walvis kan zo weggaan...

158
00:13:52,206 --> 00:13:55,043
...en dan verlies ik haar voorgoed.

159
00:13:55,251 --> 00:13:58,713
Dus ik besluit heel langzaam te zwemmen...

160
00:13:58,963 --> 00:14:02,300
...zonder enig geluid te maken.

161
00:14:07,180 --> 00:14:12,310
De moeder bekijkt hem zorgvuldig,
maar lijkt zich niet aan hem te storen.

162
00:14:15,063 --> 00:14:17,231
Eindelijk, succes.

163
00:14:19,150 --> 00:14:24,864
Duikers zoals Didier zijn bescheiden
bezoekers in deze onderwaterwereld...

164
00:14:26,491 --> 00:14:31,788
...maar zelfs de krachtigste wezens
laten je soms dichtbij komen.

165
00:14:34,957 --> 00:14:37,043
Na weken van volharding...

166
00:14:37,251 --> 00:14:41,172
...kan het team eindelijk
een moeder en haar kalf filmen.

167
00:14:42,548 --> 00:14:46,928
De moeder moet haar kalf
beschermen terwijl het snel groeit...

168
00:14:47,178 --> 00:14:50,890
...voor de lange trek terug
naar de arctische wateren.

169
00:14:51,307 --> 00:14:53,768
Terwijl ze tussen rustplekken reizen...

170
00:14:53,935 --> 00:14:57,897
...moedigt de moeder haar kalf aan
om herhaaldelijk boven water te springen.

171
00:15:04,987 --> 00:15:07,907
Het ziet er misschien uit
als wat gespetter voor de lol...

172
00:15:08,199 --> 00:15:12,662
...maar het helpt het kalf
om spieren te ontwikkelen...

173
00:15:13,079 --> 00:15:15,748
...en het leert ze
om hun adem langer in te houden.

174
00:15:31,180 --> 00:15:34,308
De hechte band tussen
een moeder en haar kalf...

175
00:15:34,475 --> 00:15:37,437
...biedt onze filmmakers
hun eerste inzicht...

176
00:15:37,645 --> 00:15:39,772
...in de gemeenschap van bultruggen.

177
00:15:41,983 --> 00:15:45,528
Ondiepe kustwateren
zijn het perfecte toevluchtsoord...

178
00:15:45,653 --> 00:15:48,406
...voor een jong kalf
om gezond en sterk te worden.

179
00:15:49,073 --> 00:15:52,410
Weg van de gevaren
van het diepere en open water.

180
00:15:56,414 --> 00:16:01,461
Maar het is ook de plek waar het
de walvissengemeenschap leert kennen.

181
00:16:02,086 --> 00:16:03,796
Een complexe gemeenschap...

182
00:16:04,672 --> 00:16:08,426
...die ons team pas net
begint te doorgronden.

183
00:16:13,639 --> 00:16:16,309
Om een dolfijnenwereld
echt te begrijpen...

184
00:16:16,976 --> 00:16:21,063
...moeten de filmmakers afreizen
naar het hart van de oceaan, hun thuis.

185
00:16:23,232 --> 00:16:25,651
Naar de funderingen van het hele verhaal.

186
00:16:26,611 --> 00:16:29,071
Een delicaat uitgebalanceerd ecosysteem...

187
00:16:29,697 --> 00:16:33,826
...dat het thuis is
van miljoenen bijrolspelers.

188
00:16:35,661 --> 00:16:37,121
Een koraalrif.

189
00:16:38,789 --> 00:16:41,959
Het vastleggen van de complexiteit
van deze onderwaterwereld...

190
00:16:42,210 --> 00:16:45,338
...vereist enorm veel technische
cameravaardigheden...

191
00:16:45,546 --> 00:16:49,050
...en een buitengewoon oog
voor precisie en detail.

192
00:16:51,093 --> 00:16:55,973
Filmmaker Doug Anderson
is hier de perfecte keuze voor.

193
00:16:56,766 --> 00:16:59,310
We wilden die ervaring
van het rif bewonderen...

194
00:16:59,477 --> 00:17:01,062
...zo meeslepend mogelijk maken.

195
00:17:01,229 --> 00:17:05,149
Dus we probeerden allerlei
verschillende technieken uit...

196
00:17:05,316 --> 00:17:08,569
...om te proberen
interessantere beelden te krijgen.

197
00:17:10,988 --> 00:17:15,493
We gebruikten deze onderwaterscooter,
een soort torpedo met een propeller...

198
00:17:15,868 --> 00:17:19,664
...om dat gevoel van de dolfijn
die over het rif glijdt te krijgen.

199
00:17:26,212 --> 00:17:29,215
We gebruikten een camerakraan,
een camera op een soort arm...

200
00:17:29,382 --> 00:17:31,717
...waardoor we stabiele beelden
konden maken...

201
00:17:31,884 --> 00:17:34,345
...langs het koraalrif,
en zo echt het karakter...

202
00:17:34,512 --> 00:17:38,933
...van de individuele soorten
die we erin wilden hebben...

203
00:17:39,267 --> 00:17:40,268
...op beeld kregen.

204
00:17:47,900 --> 00:17:50,945
Van alle onderwaterwerelden
op de planeet...

205
00:17:51,112 --> 00:17:54,407
...zijn het de koraalriffen
die het meest openlijk divers zijn.

206
00:17:55,449 --> 00:18:00,913
Ik ben verbijsterd door de kleur,
het leven en de schoonheid voor me.

207
00:18:02,081 --> 00:18:04,458
Werkelijk adembenemend als je er bent.

208
00:18:07,044 --> 00:18:09,589
Intense levenservaringen.

209
00:18:18,764 --> 00:18:21,309
Ik beschouw een koraalrif
graag als een soort stad.

210
00:18:22,768 --> 00:18:25,021
De gebouwen zijn het koraal.

211
00:18:27,356 --> 00:18:32,403
Die gebouwen bieden huizen
en een leefomgeving voor ontelbare dieren.

212
00:18:34,655 --> 00:18:39,118
Elk dier dat hier leeft,
is even belangrijk voor de andere.

213
00:18:40,453 --> 00:18:42,830
Maar er zijn opvallende dieren
in het koraalrif...

214
00:18:43,164 --> 00:18:45,166
...die zeer belangrijk werk doen.

215
00:18:48,794 --> 00:18:51,547
Doug wil deze hoofdrolspelers vinden...

216
00:18:51,964 --> 00:18:55,092
...om de kritieke verbanden
in de gemeenschap te onderstrepen.

217
00:18:56,135 --> 00:18:59,305
Deze prachtige duivels
zijn het perfecte voorbeeld:

218
00:19:00,431 --> 00:19:02,183
Bultkoppapegaaivissen.

219
00:19:04,644 --> 00:19:06,479
De plaatselijke terreinknechten...

220
00:19:06,854 --> 00:19:10,149
...die het dode, met algen
bedekte koraal verwijderen.

221
00:19:15,321 --> 00:19:21,160
Door de recente opwarming van de oceanen
zijn koraalriffen verbleekt en gestorven.

222
00:19:21,911 --> 00:19:24,580
Riffen met papegaaivissen
worden snel schoongemaakt...

223
00:19:24,955 --> 00:19:28,751
...en het nieuwe koraal kan herkoloniseren
zodat het rif in leven blijft.

224
00:19:30,002 --> 00:19:33,756
Riffen die geen papegaaivissen
meer hebben, herstellen zich zelden.

225
00:19:38,427 --> 00:19:41,597
Papegaaivissen zijn belangrijk
voor de gezondheid van het rif...

226
00:19:42,473 --> 00:19:45,601
...maar Doug ontdekt ook
een andere belangrijke vis.

227
00:19:46,102 --> 00:19:49,605
De ongelooflijk hardwerkende poetslipvis.

228
00:19:52,274 --> 00:19:55,403
Er zijn momenten in het rif
waarop het erg duidelijk is...

229
00:19:55,569 --> 00:19:57,738
...hoe gecontroleerd en complex...

230
00:19:57,905 --> 00:20:00,616
...de relaties tussen
de individuele dieren zijn.

231
00:20:00,908 --> 00:20:04,537
Een van hen kijkt
hoe de poetslipvissen hun werk doen.

232
00:20:06,288 --> 00:20:08,499
Ze doen enorm belangrijk werk.

233
00:20:08,666 --> 00:20:12,712
Het verwijderen van parasieten,
dode huid, schubben en meer vuil.

234
00:20:13,170 --> 00:20:16,549
Ze gaan rechtstreeks
in hun monden en hun kieuwen.

235
00:20:16,799 --> 00:20:18,384
Ze zijn constant bezig.

236
00:20:19,093 --> 00:20:21,971
Het is zo leuk om ze te bekijken.

237
00:20:23,180 --> 00:20:26,642
Ze doen een grappig dansje
om meer klanten te krijgen.

238
00:20:29,186 --> 00:20:31,647
Iedereen komt naar hun schoonmaakstations.

239
00:20:32,273 --> 00:20:33,816
Schattige, kleine rifvisjes.

240
00:20:34,984 --> 00:20:36,902
En je hebt de grote roofdieren.

241
00:20:38,028 --> 00:20:41,157
Het is werkelijk adembenemend
als je een poetslipvis ziet...

242
00:20:41,323 --> 00:20:43,492
...die de bek van
een groot roofdier ingaat.

243
00:20:44,285 --> 00:20:48,205
Er bestaat een overeenkomst op het rif
dat men de poetslipvissen met rust laat.

244
00:20:48,372 --> 00:20:50,708
Het is een van die
prachtige voorbeelden...

245
00:20:50,875 --> 00:20:54,879
...van hoe complex
de onderlinge relaties hier zijn.

246
00:20:58,758 --> 00:21:03,679
Terwijl Doug de relaties tussen de vissen
en het rif verder verkent...

247
00:21:04,972 --> 00:21:08,309
...staat Roger, terug in de Rode Zee,
op het punt te ontdekken...

248
00:21:08,601 --> 00:21:11,353
...dat dolfijnen vergelijkbare
afhankelijkheden kennen.

249
00:21:13,939 --> 00:21:16,817
Angela heeft een ongelooflijke
connectie ontdekt...

250
00:21:16,984 --> 00:21:19,320
...die de dolfijnen hier
met het koraal hebben.

251
00:21:19,695 --> 00:21:22,990
Er was een uniek soort gedrag
dat ik echt wilde zien...

252
00:21:23,115 --> 00:21:24,700
...waar Angela me over had verteld...

253
00:21:24,950 --> 00:21:27,870
...en dat ik ook echt op film
wilde vastleggen.

254
00:21:35,544 --> 00:21:38,506
Angela heeft Roger
naar een speciale plek gebracht...

255
00:21:38,672 --> 00:21:40,925
...die de dolfijnen elke dag bezoeken...

256
00:21:42,885 --> 00:21:45,513
...en waar ze enorme voordelen uit halen.

257
00:21:46,222 --> 00:21:49,141
De echte focus voor mij was dat gevoel,
als cameraman...

258
00:21:49,308 --> 00:21:51,227
...wetende dat dit
een uniek soort gedrag was...

259
00:21:51,393 --> 00:21:55,356
...en de druk dat je dit
echt moet vastleggen.

260
00:22:01,946 --> 00:22:04,949
Angela's zuurverdiende acceptatie
door de dolfijnen...

261
00:22:05,115 --> 00:22:09,829
...stelde haar in staat
om deze ongelooflijke ontdekking te doen.

262
00:22:11,413 --> 00:22:15,501
Er is één bepaald soort koraal,
dat is het zachte koraal.

263
00:22:16,043 --> 00:22:22,466
Ze wrijven graag elk lichaamsdeel
langs dit koraal, omdat het zo zacht is.

264
00:22:29,598 --> 00:22:35,271
Dit wrijven lijkt een belangrijk aspect
in hun dagelijks leven te zijn.

265
00:22:40,442 --> 00:22:43,487
Het is prachtig om ze bijna
in de rij te zien staan.

266
00:22:44,405 --> 00:22:47,074
Ze zijn erg voorzichtig.
Ze ruziën niet met elkaar.

267
00:22:47,241 --> 00:22:50,661
Ze zijn erg beleefd en gaan een voor een.

268
00:22:51,412 --> 00:22:53,747
Dan cirkelen ze terug en gaan ze opnieuw.

269
00:23:00,546 --> 00:23:03,299
Het is dus ook een prachtig
sociaal ritueel.

270
00:23:07,636 --> 00:23:10,055
Wat we ook weten
over verschillende koralen...

271
00:23:10,222 --> 00:23:12,433
...is dat ze
antibacteriële stoffen bevatten.

272
00:23:13,851 --> 00:23:17,938
Dus het kan ook dat de dolfijnen
dit koraal ook gebruiken...

273
00:23:18,022 --> 00:23:24,111
...als geneesmiddel, bijvoorbeeld
ter preventie van huidziektes.

274
00:23:26,196 --> 00:23:31,702
Het is moeilijk dit echt te bewijzen,
omdat het ook gewoon fijn kan aanvoelen...

275
00:23:32,161 --> 00:23:33,913
...maar we moeten erachter komen...

276
00:23:34,038 --> 00:23:38,000
...of het echt een bewuste vorm
van zelfmedicatie is.

277
00:23:38,792 --> 00:23:43,589
Angela's baanbrekende observaties
hebben ons begrip verruimd...

278
00:23:43,756 --> 00:23:47,968
...en tevens belangrijke nieuwe vragen
opgeleverd over het gedrag van dolfijnen.

279
00:23:49,678 --> 00:23:55,476
De hypothese die Angela wil verkennen,
als die bewezen kan worden...

280
00:23:55,768 --> 00:23:58,520
...benadrukt die de ongelooflijke
onderlinge afhankelijkheid...

281
00:23:58,687 --> 00:24:01,023
...tussen deze zoogdieren
en de koraalriffen.

282
00:24:02,483 --> 00:24:05,277
Ze komen hier niet alleen
om te spelen, uit te rusten...

283
00:24:05,486 --> 00:24:10,658
...en zich veilig te voelen,
maar ook om zichzelf te genezen.

284
00:24:13,786 --> 00:24:17,206
Angela hoopt meer te onthullen
over het leven van deze dolfijnen...

285
00:24:17,623 --> 00:24:20,542
...zodat we ze kunnen beschermen,
samen met het rif...

286
00:24:20,709 --> 00:24:22,294
...tot ver in de toekomst.

287
00:24:25,798 --> 00:24:28,092
Maar een koraalrif biedt niet altijd...

288
00:24:28,258 --> 00:24:30,636
...een gezond toevluchtsoord
voor zijn inwoners.

289
00:24:30,844 --> 00:24:33,263
En daar komt Doug zo achter.

290
00:24:34,306 --> 00:24:38,227
We hebben natuurlijk deze levendigheid,
deze kleur, deze schoonheid.

291
00:24:38,394 --> 00:24:43,899
Dat is de lichte zijde van het rif,
maar er zijn ook donkere steegjes.

292
00:24:45,025 --> 00:24:46,819
Er zijn ook duistere plekken.

293
00:24:47,361 --> 00:24:49,154
Plekken waar niet alles...

294
00:24:49,321 --> 00:24:54,535
...prachtig en mooi en levendig is...

295
00:24:54,743 --> 00:24:58,122
...maar juist een beetje sinister.

296
00:25:00,290 --> 00:25:04,503
Plekken waar de meeste duikers
niet durven te komen.

297
00:25:06,714 --> 00:25:08,674
Doug en zijn team zijn in Maleisië...

298
00:25:09,299 --> 00:25:10,926
...op weg naar Sipadan...

299
00:25:11,051 --> 00:25:15,139
...een oceanisch eiland
met een uniek en verborgen geheim...

300
00:25:15,305 --> 00:25:18,642
...dat de gevaren voor sommige
van onze hoofdrolspelers onthult...

301
00:25:18,892 --> 00:25:20,561
...zo in hun achtertuin.

302
00:25:21,353 --> 00:25:24,523
Sipadan is een buitengewoon klein eiland.

303
00:25:25,190 --> 00:25:29,028
Het is een rots te midden van
honderden meters water.

304
00:25:29,528 --> 00:25:35,576
En het is een zeereservaat
met ongelooflijk veel schildpadden.

305
00:25:39,872 --> 00:25:42,541
Dit rif lijkt het perfecte toevluchtsoord.

306
00:25:44,293 --> 00:25:48,297
Maar onder de rustige buitenkant
bevindt zich een potentiële ramp...

307
00:25:48,464 --> 00:25:50,215
...voor elke afgedwaalde schildpad.

308
00:25:52,384 --> 00:25:55,929
Binnen de structuur van het rif
ligt een catacombe.

309
00:25:56,096 --> 00:25:58,348
Dat is wat ze hier willen filmen.

310
00:25:59,058 --> 00:26:02,061
Ik hoorde 20 jaar geleden
al van Turtle Cave...

311
00:26:02,394 --> 00:26:04,480
...en hoe lastig het was erin te komen.

312
00:26:05,564 --> 00:26:09,526
De uitrusting hierin krijgen,
is al een heel karwei...

313
00:26:09,693 --> 00:26:12,529
...voor we kunnen denken
aan belichting of fotografie.

314
00:26:13,781 --> 00:26:15,657
We hebben een kraan met een camera...

315
00:26:15,824 --> 00:26:18,118
...aan de ene kant
en gewichten aan de andere.

316
00:26:19,536 --> 00:26:23,582
We hebben communicatie onder water,
waardoor we met elkaar kunnen praten.

317
00:26:25,250 --> 00:26:27,127
We hebben communicatie met de boot...

318
00:26:27,419 --> 00:26:30,297
...maar zodra we de ingang
van de grot in zijn niet meer.

319
00:26:30,589 --> 00:26:34,676
Scheepsdek, dit zijn de duikers.
We gaan bijna de grot in.

320
00:26:34,843 --> 00:26:36,178
Tot aan de andere kant.

321
00:26:36,428 --> 00:26:38,680
Ze kunnen hier goed drie uur lang zijn.

322
00:26:39,723 --> 00:26:44,019
Als er iets misgaat,
kunnen wij hierboven niets doen.

323
00:26:44,269 --> 00:26:46,105
We kunnen alleen maar wachten.

324
00:26:48,732 --> 00:26:50,901
Dus laten we hopen
dat alles volgens plan gaat.

325
00:26:51,360 --> 00:26:53,112
o, duikers

326
00:26:54,113 --> 00:26:57,199
duikers, gaat alles goed?

327
00:26:58,826 --> 00:27:00,619
we zijn bij de grot

328
00:27:01,286 --> 00:27:04,665
het is zo'n spookachtige plek

329
00:27:04,915 --> 00:27:07,126
heel griezelig

330
00:27:07,376 --> 00:27:09,044
o, duikers

331
00:27:10,796 --> 00:27:13,757
We beseffen dat dit
een zware plek wordt om te werken.

332
00:27:14,091 --> 00:27:18,262
We moeten lijnen leggen, zodat we
de weg in en uit de grot kunnen voelen.

333
00:27:19,179 --> 00:27:21,807
Er is geen licht.
Het is een smalle doorgang.

334
00:27:22,015 --> 00:27:24,059
We hebben alleen een schijnwerper.

335
00:27:25,519 --> 00:27:28,897
Oké, nu vang je een glimp op
van hoe afgelegen het is...

336
00:27:29,273 --> 00:27:33,485
...en hoe moeilijk het is om erin
en dus ook eruit te komen.

337
00:27:35,404 --> 00:27:37,823
Ik voelde me nooit echt op mijn gemak.

338
00:27:46,039 --> 00:27:48,750
Normaal gesproken als je
in de open oceaan duikt...

339
00:27:48,917 --> 00:27:53,380
...kan je naar boven als je zuurstof
op is, of als je uitrusting niet oké is.

340
00:27:53,547 --> 00:27:58,886
In een grot kan dat niet.
Er is geen boven. Je kan er alleen uit.

341
00:28:01,096 --> 00:28:03,849
Dan heb je natuurlijk ook nog
de duisternis hier.

342
00:28:03,974 --> 00:28:06,768
Dus we moeten het hier verlichten.

343
00:28:07,102 --> 00:28:10,689
We moesten meer nadenken
over hoe we het logistiek gingen doen...

344
00:28:10,856 --> 00:28:13,734
...dan over de echte beelden
van hoe het eruit zou zien.

345
00:28:13,901 --> 00:28:17,154
Pas toen ik de lichten
in de grot aandeed...

346
00:28:17,362 --> 00:28:20,032
...kreeg ik een idee
van wat voor plek het was.

347
00:28:20,824 --> 00:28:23,243
Wat ik zag, was een tombe.

348
00:28:23,994 --> 00:28:26,079
Aan de randen van die grotten...

349
00:28:26,246 --> 00:28:28,957
...lagen de bijna perfecte skeletten
van soepschildpadden...

350
00:28:29,124 --> 00:28:31,460
...die daar door de jaren heen
waren gestorven.

351
00:28:37,883 --> 00:28:39,009
o, kijk

352
00:28:40,344 --> 00:28:42,846
er zit een schildpad achter je

353
00:28:44,640 --> 00:28:48,018
die vraagt zich af wat je doet

354
00:28:48,518 --> 00:28:50,687
filmend in een grot

355
00:28:51,730 --> 00:28:54,358
hij wil met je mee

356
00:28:54,900 --> 00:28:56,276
met je mee

357
00:28:58,820 --> 00:29:01,740
Doug moet erg langzaam
en voorzichtig te werk gaan.

358
00:29:02,282 --> 00:29:05,202
De grond van de grot
bestaat uit fijn bezinksel.

359
00:29:09,539 --> 00:29:12,292
Sommigen denken dat dit
overblijfselen zijn...

360
00:29:12,793 --> 00:29:18,548
...van duizenden schildpadskeletten
van vele eeuwen lang.

361
00:29:18,924 --> 00:29:22,386
En één foute beweging
kan de hele grot vertroebelen...

362
00:29:22,552 --> 00:29:26,056
...waardoor het moeilijk wordt
om de uitgang te vinden.

363
00:29:31,895 --> 00:29:34,481
Na urenlang alles voorzichtig
op te zetten...

364
00:29:35,065 --> 00:29:38,151
...begint Doug de spookachtige geheimen
van de grot te onthullen...

365
00:29:38,318 --> 00:29:43,031
...vanuit het perspectief van
een schildpad die is verdwaald.

366
00:29:50,664 --> 00:29:52,624
Het was alsof je in een kerk was.

367
00:29:53,500 --> 00:29:55,711
Ik voelde enorm veel respect voor de plek.

368
00:29:56,211 --> 00:29:59,047
Er was een gevoel van vrede en eerbied.

369
00:30:00,132 --> 00:30:03,885
Een griezelige connectie met iets.

370
00:30:05,387 --> 00:30:06,680
We voelden het allemaal.

371
00:30:07,723 --> 00:30:11,143
Een koraalrif is in veel opzichten
een gever van leven...

372
00:30:11,810 --> 00:30:13,270
...maar het neemt zelf ook.

373
00:30:15,731 --> 00:30:19,276
Uren later komen ze terug
naar de oppervlakte...

374
00:30:19,568 --> 00:30:21,361
...en de veiligheid van de boot.

375
00:30:25,741 --> 00:30:27,617
voor jou

376
00:30:40,213 --> 00:30:43,008
Dat was zo veel bijzonderder
dan ik had gedacht.

377
00:30:43,258 --> 00:30:46,970
Het was ontroerend
om al die schildpadskeletten te zien...

378
00:30:47,179 --> 00:30:50,891
...op de bodem van de grot
en om je in te beelden...

379
00:30:51,016 --> 00:30:55,187
...hoe ze daar verdwaald raakten
en hoe bang ze moeten zijn geweest.

380
00:30:59,066 --> 00:31:02,194
Om het bredere verhaal
van deze onderwaterwereld te vertellen...

381
00:31:02,319 --> 00:31:05,614
...wilden de filmmakers
zowel deze harde realiteit...

382
00:31:06,156 --> 00:31:08,825
...als de prachtige en betoverende beelden
laten zien.

383
00:31:09,534 --> 00:31:11,078
En terug in Hawaï...

384
00:31:11,286 --> 00:31:14,956
...heeft Didier de grootste betovering
van allemaal gevonden.

385
00:31:17,084 --> 00:31:19,628
Een zingende mannetjesbultrug...

386
00:31:20,087 --> 00:31:24,341
...met honderden anderen
die van mijlenver meezingen.

387
00:31:27,761 --> 00:31:31,014
Nog maar 50 jaar geleden
waren dit stille wateren.

388
00:31:33,183 --> 00:31:37,270
Wetenschapper Joe Mobley heeft het herstel
van de populatie in de gaten gehouden.

389
00:31:39,439 --> 00:31:42,859
Door de jacht op bultrugwalvissen
waren ze hier bijna uitgestorven...

390
00:31:43,110 --> 00:31:45,320
...tot ze in 1966 werden beschermd.

391
00:31:45,487 --> 00:31:49,074
Destijds waren er waarschijnlijk minder
dan 1.000 die naar Hawaï kwamen.

392
00:31:49,574 --> 00:31:51,743
Maar nu, 50 jaar later...

393
00:31:51,993 --> 00:31:56,164
...zijn er misschien wel 10.000
die de Hawaïaanse eilanden bezoeken.

394
00:31:57,624 --> 00:32:01,503
Op deze dag, op de Luckey Strike,
zochten we een zanger.

395
00:32:01,670 --> 00:32:04,464
Om te laten zien dat walvissen
met elkaar communiceren...

396
00:32:04,589 --> 00:32:06,383
...dat het echt een gemeenschap is.

397
00:32:06,550 --> 00:32:10,846
Maar niets had Didier voorbereid
op wat hij zou vinden.

398
00:32:10,971 --> 00:32:12,597
...we zien de rugvinnen.

399
00:32:12,848 --> 00:32:14,683
We zien hier veel makrelen...

400
00:32:15,058 --> 00:32:17,894
Dat is een walvis, dit rode teken.

401
00:32:18,645 --> 00:32:21,064
Dertig meter onder water.
-Hij is hier.

402
00:32:21,231 --> 00:32:24,151
Hij zong...
-Ik hoorde het ook.

403
00:32:24,317 --> 00:32:27,237
De meiden zeiden dat het klonk
alsof hij bij de boeg was.

404
00:32:29,698 --> 00:32:33,076
Op de boot horen we het mannetje
zo hard zingen...

405
00:32:33,243 --> 00:32:35,162
...als je je er vlak boven bevindt.

406
00:32:37,456 --> 00:32:40,959
We horen hem nog.
Dus we zijn erg dichtbij.

407
00:32:42,294 --> 00:32:45,046
We gingen voorzichtig het water in.

408
00:32:54,806 --> 00:32:58,268
Vandaag keek ik naar beneden
en er kwamen twee walvissen.

409
00:32:58,518 --> 00:33:02,397
Ze stopten recht voor me.

410
00:33:02,814 --> 00:33:04,357
Recht voor me.

411
00:33:16,077 --> 00:33:22,000
Toen gebeurde er iets onvoorstelbaars
voor Didiers ogen.

412
00:33:26,838 --> 00:33:31,635
Toen kwam er een derde
en begonnen ze samen te dansen.

413
00:34:20,308 --> 00:34:22,978
Het is echt een geschenk van de natuur...

414
00:34:23,144 --> 00:34:27,607
...om bij zo'n voorstelling
vooraan te zitten.

415
00:34:33,530 --> 00:34:38,994
Als je met zulke reuzen duikt,
besef je pas hoe klein je bent.

416
00:34:51,131 --> 00:34:54,759
Dit was een van de beste momenten
van mijn leven.

417
00:34:55,010 --> 00:34:56,845
Dit was echt schitterend.

418
00:35:08,315 --> 00:35:10,233
Je kan deze momenten niet vergeten...

419
00:35:10,317 --> 00:35:13,903
...als je zo alleen bent,
heel klein, naast die reuzen.

420
00:35:14,070 --> 00:35:19,075
Dat is echt iets
dat ik nooit zal vergeten.

421
00:35:21,119 --> 00:35:25,123
Wat Didier heeft vastgelegd,
is slechts een glimp...

422
00:35:25,332 --> 00:35:28,793
...van het complexe sociale gedrag
van de bultrug.

423
00:35:29,878 --> 00:35:35,425
We begrijpen de echte betekenis nog niet
van dit schitterende walvissenballet.

424
00:35:40,513 --> 00:35:45,143
Dolfijnen gaan nog veel verder
met hun sociale activiteiten.

425
00:35:47,062 --> 00:35:51,066
Het team wil precies laten zien
hoe ze aan hun kick komen.

426
00:35:52,233 --> 00:35:56,529
Ze zijn een symbool voor vrijheid.
Ze zwerven door de oceanen, ongebonden.

427
00:35:56,821 --> 00:36:02,369
Dat zie je wellicht het best
als ze surfen.

428
00:36:04,079 --> 00:36:08,416
Surfende dolfijnen zijn veel te zien
aan de Wildkust van Zuid-Afrika...

429
00:36:08,583 --> 00:36:09,918
...waar Roger opgroeide.

430
00:36:11,169 --> 00:36:13,713
Nu keert hij terug naar zijn oorsprong...

431
00:36:13,880 --> 00:36:16,341
...met een team specialisten
van grote golven...

432
00:36:16,508 --> 00:36:19,761
...om te proberen dit geweldige gedrag
van dolfijnen te filmen.

433
00:36:22,389 --> 00:36:25,684
We kozen de Wildkust omdat we weten
dat er dolfijnen zijn.

434
00:36:25,850 --> 00:36:30,271
We weten dat je hier in de winter
een geweldige branding hebt.

435
00:36:31,356 --> 00:36:36,986
En Rogers doel is om ze midden
in dat surfgebied te filmen.

436
00:36:38,988 --> 00:36:41,157
Collega-filmmaker Jamie McPherson...

437
00:36:41,324 --> 00:36:46,121
...heeft een gyro-gestabiliseerde camera
achter op de boot gezet...

438
00:36:46,287 --> 00:36:51,418
...terwijl schipper Carl de boot
achter de brekende golven navigeert.

439
00:36:52,919 --> 00:36:55,797
Surfveteraan Paris
gaat een jetski gebruiken...

440
00:36:55,922 --> 00:36:59,300
...om Roger net voor het breken
van de golf te plaatsen.

441
00:37:00,927 --> 00:37:02,429
De voorbereiding is klaar.

442
00:37:02,762 --> 00:37:05,598
De dolfijnen verschijnen
op het juiste moment...

443
00:37:05,765 --> 00:37:08,268
...en zwemmen in grote groepen
langs de kustlijn.

444
00:37:09,686 --> 00:37:12,939
Maar de crew heeft
pas één hindernis gehad.

445
00:37:13,440 --> 00:37:19,446
De befaamde Wildkust
is ironisch genoeg volledig kalm geworden.

446
00:37:21,489 --> 00:37:25,034
We zijn echt langs wel 200
tot 300 dolfijnen gekomen...

447
00:37:25,410 --> 00:37:28,246
...in zes of zeven verschillende scholen.

448
00:37:28,371 --> 00:37:29,539
De dolfijnen zijn er...

449
00:37:30,957 --> 00:37:32,625
...maar de branding niet.

450
00:37:33,084 --> 00:37:35,336
We hebben alleen nog een goede golf nodig.

451
00:37:35,587 --> 00:37:37,547
Op het moment zijn die er niet, dus...

452
00:37:38,465 --> 00:37:41,259
Hopelijk worden de golven
de komende twee dagen beter.

453
00:37:41,384 --> 00:37:44,679
Het is een kwestie van wachten
en kijken of het er meer worden...

454
00:37:44,846 --> 00:37:48,183
...en hopen dat de dolfijnen
zin hebben om wat te surfen.

455
00:37:52,645 --> 00:37:56,691
Maar we hadden wel
een ongelooflijk stuk schoon water...

456
00:37:56,858 --> 00:37:59,360
...wat in Transkei erg zeldzaam is.

457
00:38:00,111 --> 00:38:01,654
Dus we pakten deze kans...

458
00:38:01,821 --> 00:38:04,949
...en probeerden onder water
wat dolfijnen te filmen.

459
00:38:05,492 --> 00:38:08,870
We kruisen de vingers, vinnen,
snuiten en spuitgaten...

460
00:38:08,953 --> 00:38:10,872
...staarten en flippers, handen en voeten.

461
00:38:11,122 --> 00:38:12,916
Alles wat maar mogelijk is.

462
00:38:14,501 --> 00:38:18,087
Roger duikt in het heldere,
ondiepe water bij het strand.

463
00:38:21,382 --> 00:38:25,220
Er komt al snel
een enthousiaste school dolfijnen aan.

464
00:38:26,471 --> 00:38:29,390
Toen ik voor het eerst het water inging
met de dolfijnen...

465
00:38:29,641 --> 00:38:32,894
...was er een vreemd soort
gedrag waarbij ze hun rug aanspannen.

466
00:38:33,061 --> 00:38:36,898
Of dat een soort sociale interactie was,
weet ik niet zeker.

467
00:38:37,065 --> 00:38:39,818
Ik heb het nog nooit ergens eerder gezien.

468
00:38:43,613 --> 00:38:47,033
Gelukkig komt er nu
met Roger midden in de school...

469
00:38:47,826 --> 00:38:50,161
...een reeks golven aan.

470
00:38:51,371 --> 00:38:54,123
En onze hoofdrolspelers doen hun werk.

471
00:38:56,292 --> 00:38:58,670
De snelheid was ongelooflijk.

472
00:38:59,462 --> 00:39:03,216
Je kan echt zien hoe ze de energie
van de golf gebruiken...

473
00:39:03,299 --> 00:39:05,927
...om momentum te krijgen.
Ze gebruiken de golf echt.

474
00:39:06,094 --> 00:39:10,306
Je ziet ze draaien, snelheid opbouwen
en dan links afslaan.

475
00:39:10,640 --> 00:39:13,226
Die druk schiet ze achter uit de golf.

476
00:39:13,393 --> 00:39:16,229
Het was fantastisch
om daar middenin te zitten.

477
00:39:16,437 --> 00:39:18,690
Het was echt een extraatje.

478
00:39:20,733 --> 00:39:24,445
Maar al snel worden de golven
gevaarlijk voor Roger.

479
00:39:24,612 --> 00:39:25,905
Tijd om eruit te komen.

480
00:39:28,491 --> 00:39:33,246
Eindelijk, tijd om te surfen.
En nog meer dolfijnen.

481
00:39:33,746 --> 00:39:35,081
Hallo, hoor je me?

482
00:39:35,248 --> 00:39:38,293
Er begeven zich veel dolfijnen
naar het surfgebied.

483
00:39:38,585 --> 00:39:41,880
Het ziet er sterk uit.
Ik denk dat we wat krijgen.

484
00:39:42,171 --> 00:39:43,256
Kom hierheen.

485
00:39:45,508 --> 00:39:49,304
Tijd voor actie voor Jamies team.

486
00:39:53,600 --> 00:39:54,684
Dolfijnen in de golf.

487
00:39:55,143 --> 00:39:58,730
Carl moet zijn boot vakkundig
in het surfgebied manoeuvreren...

488
00:39:59,898 --> 00:40:02,609
...en Jamie in
de best mogelijke positie krijgen.

489
00:40:04,652 --> 00:40:06,404
Je moet sneller zijn dan de golf.

490
00:40:06,821 --> 00:40:12,535
Maar ergens moet je over de top heen,
waarna je vijf meter valt.

491
00:40:12,702 --> 00:40:17,832
Ondertussen moet Carl Jamie ook begeleiden
naar waar de dolfijnen er weer uit komen.

492
00:40:18,666 --> 00:40:19,834
Daar gaan ze.

493
00:40:22,003 --> 00:40:23,963
We zaten in die golf.

494
00:40:26,382 --> 00:40:30,136
Het is erg lastig om bij een dolfijn
te blijven die door een golf zwemt...

495
00:40:30,428 --> 00:40:33,014
...terwijl je op hoge snelheid
de andere kant opgaat.

496
00:40:35,642 --> 00:40:37,810
Maar eindelijk lukt het.

497
00:40:38,227 --> 00:40:42,148
Jamie legt golf na golf
van dolfijnenmagie vast.

498
00:40:51,115 --> 00:40:53,618
Het is het meest dynamische
dat ik ooit heb gedaan.

499
00:41:03,711 --> 00:41:07,215
Carl mag niet te ver voor de golven komen.

500
00:41:07,882 --> 00:41:11,344
Al ze breken,
kunnen ze de boot laten kapseizen.

501
00:41:12,512 --> 00:41:14,847
Dit is het moment van Roger en Paris.

502
00:41:15,848 --> 00:41:18,142
Tijd voor de jetski.
-Ja. Daar gaan we.

503
00:41:18,309 --> 00:41:22,146
Het was de eerste keer ooit
dat ik dolfijnen vanaf een jetski filmde.

504
00:41:22,355 --> 00:41:26,985
We hoopten vooral op
één of twee unieke shots voor de golf.

505
00:41:27,151 --> 00:41:29,112
Die golven waren echt groot.

506
00:41:29,445 --> 00:41:30,822
Het is een grote golf.

507
00:41:31,614 --> 00:41:33,908
Je hebt een enorm vaardige piloot
die je...

508
00:41:34,075 --> 00:41:38,663
...in deze moeilijke situaties brengt
waar de golf je zo kan overspoelen.

509
00:41:39,205 --> 00:41:40,623
Paris was ongelooflijk.

510
00:41:40,957 --> 00:41:44,502
Hij wist precies
hoe de golf zou gaan breken.

511
00:41:45,169 --> 00:41:46,671
Ik vergeet nooit het moment...

512
00:41:47,005 --> 00:41:51,092
...dat er een echte goede golf kwam
met een goede school dolfijnen.

513
00:41:52,468 --> 00:41:54,429
We probeerden het bij één golf...

514
00:41:56,180 --> 00:41:59,726
...en ik weet nog
hoe ik de dolfijnen in die golf zag.

515
00:42:01,394 --> 00:42:04,439
Paris moet wachten.
Hij moet het beoordelen.

516
00:42:06,024 --> 00:42:09,736
Dit geweldige beeld
waarbij ze in de golf naar beneden racen.

517
00:42:09,902 --> 00:42:13,031
En als de golf breekt,
moet hij versnellen en wegwezen.

518
00:42:13,281 --> 00:42:14,866
Het gebeurde zo snel.

519
00:42:21,581 --> 00:42:24,125
Het was echt het shot
dat ik wilde vastleggen.

520
00:42:28,629 --> 00:42:31,299
Dit is zo spannend.
Je wacht er zo lang op.

521
00:42:31,466 --> 00:42:36,345
Je zit en wacht dagen en dagen.
En plotseling valt alles op zijn plek.

522
00:42:36,471 --> 00:42:40,683
Voor je het weet, zegt Stevie:
'Pak de spullen', en boem, daar ga je.

523
00:42:40,767 --> 00:42:43,227
Precies zoals verwacht,
je springt naar beneden...

524
00:42:43,352 --> 00:42:45,229
...en surft samen op die golf.

525
00:42:45,605 --> 00:42:47,607
Het is fantastisch.

526
00:42:48,941 --> 00:42:52,779
Onze filmmakers hebben ongelooflijke,
dynamische beelden gemaakt...

527
00:42:52,987 --> 00:42:54,906
...van dolfijnen die losgaan.

528
00:42:56,741 --> 00:43:00,119
Maar het leven van een dolfijn
bestaat niet alleen uit spelletjes.

529
00:43:02,789 --> 00:43:07,376
Ze moeten ook voedsel vinden, wat vaak
niet bij het rif zelf te vinden is.

530
00:43:12,340 --> 00:43:17,261
Een van de beste voedselgebieden
voor dolfijnen vind je in de Bahama's.

531
00:43:18,679 --> 00:43:20,389
Aan boord van de Dolphin Dream...

532
00:43:20,598 --> 00:43:24,185
...vertrouwt ons team
op schipper Scott Smith...

533
00:43:24,393 --> 00:43:28,147
...een ervaren dolfijnenvinder,
om hen naar de actie te brengen.

534
00:43:30,691 --> 00:43:35,363
Voor dit deel sluit filmmaker
Paul Atkins zich bij de crew aan...

535
00:43:35,655 --> 00:43:40,660
...een zeebioloog en dolfijnspecialist
die ze over de hele wereld heeft gefilmd.

536
00:43:51,087 --> 00:43:53,965
Ik film al 30 jaar lang
dolfijnen en walvissen.

537
00:43:54,799 --> 00:43:57,635
Dus ik heb al eerder tuimelaars
in de Bahama's gefilmd.

538
00:43:58,344 --> 00:44:01,139
Ik zoek altijd een kans om terug te gaan.

539
00:44:02,181 --> 00:44:04,934
Het is altijd spannend
om het water in te gaan...

540
00:44:05,351 --> 00:44:07,311
...en dieren te zien die ik goed ken.

541
00:44:09,355 --> 00:44:14,569
Soms voelt het alsof ze me herkennen,
dat ze naar me toe komen en hallo zeggen.

542
00:44:15,653 --> 00:44:18,072
Uiteindelijk schenken ze je
geen aandacht meer.

543
00:44:18,239 --> 00:44:20,408
Dan maak je deel uit van hun stam.

544
00:44:20,575 --> 00:44:23,870
Het is een buitengewone ervaring
als je met ze mee kan reizen...

545
00:44:24,036 --> 00:44:26,080
...en kan zien wat ze doen.

546
00:44:28,374 --> 00:44:32,587
Paul is hier om vast te leggen hoe
dolfijnen op een bijzondere manier jagen.

547
00:44:35,631 --> 00:44:38,801
Ze gebruiken een soort sonar,
echolocatie genaamd...

548
00:44:39,552 --> 00:44:41,888
...wat een beetje
zoals röntgenzicht werkt.

549
00:44:47,643 --> 00:44:52,148
Ze verzenden een reeks snelle klikken
die op verborgen voorwerpen stuiten...

550
00:44:52,940 --> 00:44:55,818
...waardoor ze voedsel
onder het zand kunnen vinden...

551
00:44:59,363 --> 00:45:01,574
...zoals bijvoorbeeld scheermesvissen.

552
00:45:06,704 --> 00:45:09,582
Als je bij een groep dolfijnen bent...

553
00:45:09,749 --> 00:45:13,169
...voel je je bevoorrecht
om getuige te zijn van hun cultuur.

554
00:45:15,588 --> 00:45:20,509
Dolfijnen zijn een van de weinige dieren
naast mensen en mensapen...

555
00:45:20,718 --> 00:45:23,221
...waarvan is aangetoond
dat ze een cultuur hebben.

556
00:45:23,471 --> 00:45:26,682
En die cultuur is gebaseerd
op manieren om voedsel te vinden.

557
00:45:37,443 --> 00:45:41,822
Over de hele wereld hebben dolfijnen
andere strategieën ontwikkeld...

558
00:45:42,031 --> 00:45:43,783
...afhankelijk van hun habitat.

559
00:45:45,117 --> 00:45:49,247
Voor sommige
is buitengewone samenwerking vereist.

560
00:45:53,584 --> 00:45:56,295
Deze ondiepe wadplaten in Florida...

561
00:45:56,587 --> 00:46:01,050
...zijn een rijke voedselbron
voor veel zee- en kustdieren.

562
00:46:01,842 --> 00:46:04,053
Met de enorme hoeveelheid vis...

563
00:46:04,262 --> 00:46:09,225
...zie je hier een unieke en spectaculaire
jachttechniek van dolfijnen...

564
00:46:09,725 --> 00:46:11,769
...ook wel bekend als moddercirkels.

565
00:46:17,525 --> 00:46:19,235
Wetenschapper Laura Engleby...

566
00:46:19,443 --> 00:46:23,781
...heeft filmmaker Jamie McPherson
hiernaartoe gebracht...

567
00:46:23,948 --> 00:46:26,617
...op zoek naar dit bijzondere fenomeen.

568
00:46:29,787 --> 00:46:34,834
Voor Jamie is het wellicht minder spannend
dan het filmen van surfende dolfijnen...

569
00:46:35,459 --> 00:46:37,211
...maar wel net zo moeilijk.

570
00:46:41,716 --> 00:46:43,426
O, verdomme.

571
00:46:44,260 --> 00:46:46,971
Lastig vanaf de boot.
Je moet uitvogelen waar ze zijn.

572
00:46:47,221 --> 00:46:49,056
De camera zit precies op zeeniveau.

573
00:46:49,515 --> 00:46:52,518
Je ziet alleen als ze bovenkomen
af en toe de vinnen.

574
00:46:52,643 --> 00:46:54,687
Je probeert te voorspellen
waar ze heen gaan.

575
00:46:54,854 --> 00:46:56,355
Dat is lastig te coördineren.

576
00:46:56,856 --> 00:46:59,525
Je moet op het juiste moment
op de juiste plek zijn.

577
00:47:02,278 --> 00:47:05,364
Het lijkt er plotseling op
dat de dolfijnen een team vormen...

578
00:47:05,448 --> 00:47:07,241
...en hun inspanningen coördineren.

579
00:47:07,450 --> 00:47:09,201
Jamie, ze zitten nu rechts.

580
00:47:09,285 --> 00:47:10,536
Rechts.
-Waar?

581
00:47:10,703 --> 00:47:11,912
Jouw rechterkant.

582
00:47:12,330 --> 00:47:13,331
Zie je ze?

583
00:47:15,374 --> 00:47:16,876
Ze zijn begonnen met jagen.

584
00:47:21,005 --> 00:47:24,008
Jamie zoomt in op de actie
met zijn zoomlens.

585
00:47:29,722 --> 00:47:31,432
Je ziet een hoop gespetter.

586
00:47:33,351 --> 00:47:36,937
Ze komen niet omhoog met hun kop,
tot het allerlaatste moment.

587
00:47:37,271 --> 00:47:40,232
De dolfijnen moeten vissen vangen
die door de lucht vliegen.

588
00:47:40,399 --> 00:47:42,735
Hun gezichten zien
en zien hoe snel ze zijn...

589
00:47:42,902 --> 00:47:45,863
...bij het vangen van de vissen
is erg interessant.

590
00:47:46,989 --> 00:47:49,867
Maar om het gedrag te begrijpen
en te zien wat er gaande was...

591
00:47:50,076 --> 00:47:51,410
...moesten we de lucht in.

592
00:48:03,005 --> 00:48:06,217
Het spotten van scholen dolfijnen
rondom deze enorme wadplaten...

593
00:48:06,467 --> 00:48:08,844
...is veel makkelijker in een helikopter.

594
00:48:10,012 --> 00:48:11,722
Ik zie daar beneden wat dolfijnen.

595
00:48:11,889 --> 00:48:15,101
Elke dag reizen dolfijnen
deze wadgeulen op...

596
00:48:15,309 --> 00:48:17,269
...in gevaarlijk ondiepe wateren...

597
00:48:18,229 --> 00:48:21,399
...gelokt door de enorme hoeveelheid vis.

598
00:48:22,983 --> 00:48:24,944
Zo te zien zijn ze in heel ondiep water.

599
00:48:26,987 --> 00:48:31,409
Het is zo ondiep dat ze bij laagwater
vaak op hun zij moeten zwemmen.

600
00:48:36,664 --> 00:48:40,793
Deze lijkt zich goed te vermaken
met de jacht in het zeegras.

601
00:48:42,336 --> 00:48:43,587
Wat doe je?

602
00:48:48,342 --> 00:48:51,637
Maar dit is niet het jachtgedrag
waar de crew naar op zoek is.

603
00:48:52,388 --> 00:48:54,223
Dus ze zoeken verder.

604
00:48:54,473 --> 00:48:56,976
Ja, draai hem.
-Oké, ja.

605
00:48:57,143 --> 00:48:59,019
Ik draai nu de neus...

606
00:48:59,270 --> 00:49:02,606
Ja. Dus we komen hier terug
als we niets anders vinden.

607
00:49:03,065 --> 00:49:06,944
In de buurt onthult een andere groep
dolfijnen de risico's...

608
00:49:07,111 --> 00:49:09,280
...van het jagen in zulk ondiep water.

609
00:49:10,281 --> 00:49:13,117
Ze zijn gestrand.
-Ja, ze zijn duidelijk gestrand.

610
00:49:14,535 --> 00:49:16,912
Apart. Ze hebben een modderpoel
voor zichzelf gemaakt.

611
00:49:17,872 --> 00:49:21,959
Ze gaan in kleine cirkels
en hebben een modderpoel gemaakt...

612
00:49:22,126 --> 00:49:23,752
...waar ze kunnen zwemmen...

613
00:49:24,003 --> 00:49:26,755
...zonder te verbranden
of op hun zij te komen liggen.

614
00:49:26,922 --> 00:49:28,966
Want het ergste als ze zo vastzitten...

615
00:49:29,175 --> 00:49:32,761
...is dat ze hun organen kunnen pletten
onder hun eigen lichaamsgewicht.

616
00:49:33,929 --> 00:49:37,475
Vreselijk, je ziet hun bezorgdheid
en je kan niets doen.

617
00:49:37,641 --> 00:49:40,311
Je zit in een helikopter
en niemand kan ze helpen.

618
00:49:43,481 --> 00:49:47,735
Laura weet dat het water stijgt
en dat ze spoedig vrij zullen zijn.

619
00:49:49,695 --> 00:49:52,406
Korte tijd later zien ze iets.

620
00:49:53,032 --> 00:49:54,283
Modderwolken.

621
00:49:56,994 --> 00:50:00,915
Als ze dichterbij komen,
zien ze de dolfijnen echt jagen.

622
00:50:01,499 --> 00:50:04,335
Vanuit de lucht
biedt het een heel ander perspectief...

623
00:50:04,502 --> 00:50:05,794
...van wat er gebeurt.

624
00:50:06,128 --> 00:50:09,673
Ze jagen duidelijk op een prooi,
maar dit is een voedingsstrategie...

625
00:50:09,840 --> 00:50:11,550
...die nog niet gedocumenteerd is.

626
00:50:11,717 --> 00:50:16,472
En nu, dankzij deze luchtbeelden,
kunnen we echt zien wat ze doen.

627
00:50:17,848 --> 00:50:21,602
Maar dit is ook niet het jachtgedrag
dat ze wilden zien.

628
00:50:24,563 --> 00:50:28,776
Dan, eindelijk, ziet Jamie
hetgeen waarnaar ze op zoek waren.

629
00:50:29,193 --> 00:50:31,904
Deze dolfijn slaat de modder
omhoog met zijn staart...

630
00:50:31,987 --> 00:50:34,615
...en creëert een perfecte cirkel.

631
00:50:36,075 --> 00:50:37,284
Een moddercirkel.

632
00:50:38,619 --> 00:50:39,662
Wauw.

633
00:50:40,204 --> 00:50:41,705
Deze techniek zelf...

634
00:50:42,456 --> 00:50:45,000
...laat zien hoe intelligent
dolfijnen zijn...

635
00:50:45,709 --> 00:50:50,172
...omdat ze de modder gebruiken
om een perfect visnet te maken.

636
00:50:53,425 --> 00:50:55,678
Ze hebben een school vissen omringd.

637
00:50:55,844 --> 00:50:57,096
Ja, dat is mooi.

638
00:50:57,972 --> 00:51:01,100
Andere dolfijnen hebben de school vissen
de cirkel ingedreven.

639
00:51:02,268 --> 00:51:07,606
De vissen die proberen te ontsnappen,
springen zo hun bekken in.

640
00:51:21,161 --> 00:51:23,581
Echt perfect,
er is een hele school vissen.

641
00:51:24,498 --> 00:51:26,500
Je ziet hoe de dolfijnen ze omsingelen.

642
00:51:29,461 --> 00:51:31,005
Kijk dat daar.

643
00:51:31,922 --> 00:51:34,091
Dat is geweldig.
-Dat is echt geweldig.

644
00:51:39,513 --> 00:51:42,016
Ik heb nog nooit
zoiets gecoördineerds gezien.

645
00:51:42,516 --> 00:51:46,729
Ze werken echt samen en communiceren
om beter te coördineren...

646
00:51:46,895 --> 00:51:49,356
...en de vissen te laten springen
waar de dolfijnen wachten.

647
00:51:49,440 --> 00:51:51,692
Ja, het is geweldig om te zien.

648
00:52:17,676 --> 00:52:19,637
Het geduld van het team is beloond.

649
00:52:20,763 --> 00:52:22,765
Ze hebben eindelijk beelden...

650
00:52:22,973 --> 00:52:27,353
...van deze geweldige samenwerking
tussen tuimelaars bij het jagen.

651
00:52:32,149 --> 00:52:34,818
In veel diepere wateren,
buiten de kust van Hawaï...

652
00:52:35,903 --> 00:52:37,946
...is ons walvissenteam teruggekeerd...

653
00:52:38,113 --> 00:52:40,908
...om een bijeenkomst
van mannetjesbultruggen te filmen.

654
00:52:42,910 --> 00:52:47,289
Maar dit is geen samenkomst
om samen te werken zoals de dolfijnen.

655
00:52:48,457 --> 00:52:49,958
Eerder het tegenovergestelde.

656
00:52:50,959 --> 00:52:53,462
Er komt een intense strijd aan.

657
00:52:55,297 --> 00:52:57,633
Hier komen ze in groten getale samen...

658
00:52:57,800 --> 00:53:01,804
...om deel te nemen aan
de spectaculairste strijd in de natuur.

659
00:53:11,021 --> 00:53:13,524
Terug op de Luckey Strike
werkt Tad nu samen...

660
00:53:13,649 --> 00:53:16,318
...met Paul Atkins
om dit geweldige ritueel te filmen.

661
00:53:17,152 --> 00:53:21,907
Ze volgen een vrouwtje dat een aantal
mannetjes achter haar aan heeft.

662
00:53:23,367 --> 00:53:28,872
Je voelt de spanning echt als je
op pad bent om zo'n strijd te filmen.

663
00:53:29,039 --> 00:53:31,125
Je weet niet wat er gaat gebeuren.

664
00:53:31,959 --> 00:53:34,878
Ze gaan heel snel, op 11 uur.

665
00:53:39,758 --> 00:53:43,429
Professor Joe Mobley documenteert
de activiteit vanaf de boeg.

666
00:53:46,140 --> 00:53:50,519
Terwijl de boot de school nadert,
begint de spanning te stijgen.

667
00:53:52,980 --> 00:53:55,399
De strijd gaat bijna beginnen.

668
00:54:02,072 --> 00:54:04,116
De mannetjes zitten elkaar achterna.

669
00:54:14,793 --> 00:54:16,545
Het is een snel bewegende school.

670
00:54:23,177 --> 00:54:26,847
Terwijl Paul geweldig gedrag
aan de oppervlakte filmt...

671
00:54:27,347 --> 00:54:30,058
...komen er steeds meer walvissen bij.

672
00:54:33,353 --> 00:54:38,567
Al deze uitdagers racen
om de huidige koploper in te halen...

673
00:54:39,276 --> 00:54:42,738
...en zo de ultieme kampioen te worden.

674
00:54:52,289 --> 00:54:55,501
Voorop bepaalt het vrouwtje de snelheid.

675
00:54:59,755 --> 00:55:02,966
Maar vanaf het oppervlak
zie je niet de hele strijd...

676
00:55:03,467 --> 00:55:05,761
...zoals Joe al jaren speculeert.

677
00:55:06,845 --> 00:55:10,349
Het frustrerende is dat ik
boven water zit...

678
00:55:10,599 --> 00:55:14,061
...waar we waarschijnlijk minder dan
tien procent van alles zien.

679
00:55:14,144 --> 00:55:16,480
Het belangrijkste gebeurt daar beneden.

680
00:55:19,483 --> 00:55:21,068
Niet slecht voor de camera, hè?

681
00:55:21,360 --> 00:55:22,361
Ga maar.

682
00:55:22,569 --> 00:55:24,071
We gaan het proberen.

683
00:55:25,280 --> 00:55:27,783
Ik vertrouw steeds meer
op kansen zoals deze...

684
00:55:27,908 --> 00:55:31,203
...om met filmploegen te werken,
met hun hightech uitrustingen.

685
00:55:31,370 --> 00:55:33,914
Dat soort materiaal biedt ons
het zicht van een walvis.

686
00:55:34,414 --> 00:55:35,666
We komen in hun wereld.

687
00:55:35,749 --> 00:55:40,254
Zo kan je misschien de antwoorden vinden
waar we al decennia naar op zoek zijn.

688
00:55:41,839 --> 00:55:42,965
Oké, heb je hem?

689
00:55:43,131 --> 00:55:45,884
We hebben de grootvader
van alle polecams ontworpen.

690
00:55:46,176 --> 00:55:47,803
Dit is nog nooit gedaan.

691
00:55:48,428 --> 00:55:49,471
Ik heb hem.

692
00:55:49,638 --> 00:55:53,308
De polecam moet stevig genoeg zijn...

693
00:55:53,642 --> 00:55:57,354
...om op een snelheid van vier
tot vijf knopen het water te trotseren.

694
00:55:57,521 --> 00:55:59,022
Soms wel zes knopen.

695
00:56:01,233 --> 00:56:06,238
Paul hoopt een uniek onderwaterperspectief
vast te leggen van deze grootse strijd.

696
00:56:08,407 --> 00:56:11,159
Op het bovendek
bereidt hij de monitor voor.

697
00:56:12,703 --> 00:56:15,789
Terwijl de boot
deze chargerende reuzen inhaalt...

698
00:56:16,248 --> 00:56:19,626
...moet Tad de boot
naast ze zien te krijgen.

699
00:56:28,343 --> 00:56:29,636
Daar zijn twee walvissen.

700
00:56:30,345 --> 00:56:32,431
Nu hebben we er drie in beeld.

701
00:56:33,181 --> 00:56:35,434
Daar is er één, in het midden.

702
00:56:36,018 --> 00:56:37,769
Dit is een geweldige positie, Tad.

703
00:56:38,562 --> 00:56:42,065
O, hij komt hier, dit is goed.

704
00:56:43,984 --> 00:56:45,736
Blijf erin en laat ze komen.

705
00:56:47,112 --> 00:56:49,823
Door Pauls beelden onder water
en aan het oppervlak...

706
00:56:51,408 --> 00:56:53,493
...te combineren met de luchtbeelden...

707
00:56:54,786 --> 00:56:57,205
Dit is geweldig, Tad. Houd dit zo.

708
00:56:57,289 --> 00:57:01,919
...onthult hij de intensiteit
van deze strijd als nooit tevoren.

709
00:57:05,047 --> 00:57:07,799
Er komt er onder eentje aan.
Geweldige positie, Tad.

710
00:57:08,342 --> 00:57:12,137
Hij komt precies hier, dit is goed.

711
00:57:16,767 --> 00:57:17,768
Jeetje.

712
00:57:22,981 --> 00:57:25,150
Alle walvissen duiken de diepte in.

713
00:57:30,280 --> 00:57:31,490
Duiken, duiken.

714
00:57:32,950 --> 00:57:34,493
En daar gaan ze.

715
00:57:34,993 --> 00:57:38,830
Nu zien we ze allemaal
richting de bodem gaan, zo'n 60 meter.

716
00:57:40,540 --> 00:57:43,877
We kunnen ze volgen
terwijl ze naar de bodem gaan.

717
00:57:44,044 --> 00:57:46,505
Ze lijken 60 meter omlaag
op de bodem te zitten.

718
00:57:46,755 --> 00:57:50,592
Als we daar een camera hebben,
kunnen we echt zien wat er gebeurt.

719
00:57:50,759 --> 00:57:54,054
Misschien vindt het paren daar plaats.

720
00:57:54,763 --> 00:57:56,181
Wie weet?
-Hij komt omhoog.

721
00:57:56,348 --> 00:57:57,557
Ze zitten nog steeds hier.

722
00:57:57,975 --> 00:58:00,185
Plotseling komen ze terug
vanuit de diepte...

723
00:58:00,727 --> 00:58:03,772
...en wordt het conflict
nog sneller voortgezet.

724
00:58:04,982 --> 00:58:06,817
Ja, want dit is...

725
00:58:07,359 --> 00:58:09,569
Ja, dit wordt echt goed.

726
00:58:10,904 --> 00:58:14,199
Meer dan 25 mannetjes
razen langs de camera...

727
00:58:14,658 --> 00:58:16,868
...en blazen stromen
met agressieve bellen.

728
00:58:17,494 --> 00:58:19,037
Veel bellen.
-Ja.

729
00:58:19,413 --> 00:58:20,539
Enorm veel.

730
00:58:29,798 --> 00:58:33,051
De walvissen achterop willen de koplopers
naar beneden dwingen...

731
00:58:33,969 --> 00:58:38,765
...en rammen op ze in om ze te vertragen
en de leiding over te nemen.

732
00:58:42,978 --> 00:58:47,441
Dit is de meest immense
oceaancompetitie in de natuur.

733
00:58:52,112 --> 00:58:54,448
Als de andere mannetjes moe worden...

734
00:58:54,740 --> 00:58:57,868
...nemen de twee snelste en sterkste
de eerste posities in...

735
00:58:59,286 --> 00:59:01,121
...op de hielen van het vrouwtje.

736
00:59:13,884 --> 00:59:16,887
In de laatste momenten
stoot een uitdager naar voren...

737
00:59:17,220 --> 00:59:18,805
...en dwingt zijn rivaal onder water...

738
00:59:21,558 --> 00:59:23,060
...en de race uit...

739
00:59:24,936 --> 00:59:27,522
...en eist zo zijn plek als winnaar op.

740
00:59:34,821 --> 00:59:35,989
En ze zijn weg.

741
00:59:37,866 --> 00:59:39,159
Daar gaan ze.

742
00:59:43,622 --> 00:59:46,374
De strijd is eindelijk afgelopen.

743
00:59:48,919 --> 00:59:52,297
Eén machtige bultrug
heeft de strijd gewonnen...

744
00:59:52,547 --> 00:59:55,383
...en wordt de beschermer
van het vrouwtje.

745
01:00:01,973 --> 01:00:05,018
Dit geweldige schouwspel filmen,
was alleen mogelijk...

746
01:00:05,185 --> 01:00:08,980
...omdat de walvissenpopulatie
door bescherming weer is gegroeid.

747
01:00:12,317 --> 01:00:16,071
Helaas zijn zulke succesverhalen zeldzaam.

748
01:00:17,030 --> 01:00:23,662
Andere grote roofdieren
in de oceaan nemen sterk in aantal af.

749
01:00:28,959 --> 01:00:32,671
Er worden meer dan 100 miljoen
haaien per jaar gevangen...

750
01:00:33,421 --> 01:00:36,466
...om te voldoen
aan de vraag naar haaienvinnen.

751
01:00:38,468 --> 01:00:42,472
Reuzen zoals de tijgerhaai
worden steeds zeldzamer.

752
01:00:44,432 --> 01:00:48,270
En hun opgeblazen reputatie als
angstwekkende en dodelijke roofdieren...

753
01:00:48,728 --> 01:00:50,105
...heeft ze niet geholpen.

754
01:00:58,405 --> 01:01:01,199
Paul filmt echter al jarenlang haaien...

755
01:01:01,366 --> 01:01:04,536
...en weet dat ze totaal niet
zoals het stereotype zijn.

756
01:01:06,830 --> 01:01:09,833
De eerste keer dat ik haaien zag,
was ik onder de indruk...

757
01:01:10,000 --> 01:01:13,461
...van hun buitengewone schoonheid,
hoe elegant ze zijn.

758
01:01:13,795 --> 01:01:18,133
Hoe perfect aangepast ze zwemmen
en hoe wendbaar ze zijn.

759
01:01:18,592 --> 01:01:23,471
Het volgende dat je opvalt aan haaien,
want je groeit bang voor ze op...

760
01:01:23,638 --> 01:01:25,891
...is dat ze geen bedreiging
lijken te vormen.

761
01:01:26,141 --> 01:01:27,809
Ze zijn helemaal niet zo eng.

762
01:01:33,523 --> 01:01:38,403
Als er tijgerhaaien verschijnen,
domineert hun aanwezigheid nogal.

763
01:01:38,778 --> 01:01:43,116
Je focust je dan op de tijgerhaai
en keert hem nooit de rug toe...

764
01:01:43,325 --> 01:01:46,369
...omdat ze vaak weten
welke kant je op kijkt...

765
01:01:46,953 --> 01:01:49,206
...en ze willen je van achteren benaderen.

766
01:01:54,294 --> 01:01:57,214
Maar ze testen graag,
ze willen zien wat je bent.

767
01:01:57,422 --> 01:02:01,468
En om dat te doen,
duwen ze hun neus tegen je aan.

768
01:02:05,222 --> 01:02:09,809
Je kan dan je hand op hun neus leggen
en ze zachtjes wegduwen.

769
01:02:10,185 --> 01:02:13,188
Bij welk ander roofdier
op het land kan je dat doen?

770
01:02:13,355 --> 01:02:16,816
Als je dat met beren,
leeuwen of tijgers doet...

771
01:02:17,317 --> 01:02:19,194
...word je waarschijnlijk verslonden.

772
01:02:19,361 --> 01:02:22,781
Maar bij een van de grootste,
slechtste roofdieren op de planeet...

773
01:02:23,114 --> 01:02:27,744
...zoals wij ze vooral zien,
is dat geen enkel probleem.

774
01:02:39,881 --> 01:02:42,801
Haaien worden niet alleen
verkeerd begrepen door mensen...

775
01:02:43,260 --> 01:02:47,514
...maar hun belangrijke rol in
het behouden van de balans in de oceaan...

776
01:02:48,223 --> 01:02:49,683
...wordt vaak vergeten.

777
01:02:55,563 --> 01:02:58,441
Een gezond koraalrif heeft vele haaien...

778
01:02:58,984 --> 01:03:03,405
...maar vandaag de dag
zijn die riffen moeilijk te vinden.

779
01:03:06,908 --> 01:03:12,289
Onderwaterfilmer Denis Lagrange
weet al jaren van een van de laatste...

780
01:03:12,414 --> 01:03:16,209
...bolwerken op aarde waar veel
grijze rifhaaien bijeenkomen.

781
01:03:17,460 --> 01:03:22,215
Hij is in Frans-Polynesië om
in deze wateren vol haaien te duiken.

782
01:03:30,223 --> 01:03:34,686
Bij een opkomende vloed komen er
honderden rifhaaien samen in dit kanaal.

783
01:03:44,446 --> 01:03:48,116
Net als Paul, is Denis niet bang
voor deze geweldige roofdieren...

784
01:03:48,533 --> 01:03:51,036
...want hij weet dat hij
niet op hun menu staat.

785
01:03:52,746 --> 01:03:56,708
Haaien behoren voor mij tot
de geweldigste schepsels in de oceaan.

786
01:03:56,875 --> 01:03:58,460
Je voelt dat echt.

787
01:04:02,797 --> 01:04:08,011
Als we al deze haaien samen hebben
en ze echt geconcentreerd zijn...

788
01:04:08,345 --> 01:04:10,263
...is dat een geweldig spektakel...

789
01:04:10,430 --> 01:04:15,894
...en Frans-Polynesië is de laatste plek
op de wereld waar je dat kan zien.

790
01:04:18,521 --> 01:04:22,150
Wij willen laten zien
waarom haaien gered moeten worden...

791
01:04:22,233 --> 01:04:24,402
...en de strijd aangaan
tegen het ontvinnen van haaien.

792
01:04:24,569 --> 01:04:26,988
Ik denk dat het belangrijk is
dat te herhalen...

793
01:04:27,238 --> 01:04:29,407
...want ze staan bovenaan de voedselketen.

794
01:04:29,866 --> 01:04:32,786
Ze maken het rif schoon
van alle natuurlijke ziektes.

795
01:04:52,514 --> 01:04:56,935
Als je geen roofdieren hebt,
is het rif niet in goede gezondheid.

796
01:04:57,102 --> 01:04:58,311
Dat is de realiteit.

797
01:04:59,229 --> 01:05:01,481
We moeten ons best doen
de haai te beschermen.

798
01:05:01,898 --> 01:05:04,901
Frans-Polynesië is een van
de enige landen ter wereld...

799
01:05:05,151 --> 01:05:07,862
...waar de haai echt beschermd wordt,
volgens de wet.

800
01:05:08,029 --> 01:05:11,116
Je mag geen haaien doden,
je mag niet op haaien vissen.

801
01:05:12,700 --> 01:05:14,994
De bescherming van haaien
in deze wateren...

802
01:05:15,161 --> 01:05:18,289
...zorgt ervoor dat ze hun rol
als jagers kunnen spelen.

803
01:05:20,417 --> 01:05:22,961
Maar de meeste haaien jagen niet overdag.

804
01:05:23,336 --> 01:05:26,589
De serieuze jacht begint na zonsondergang.

805
01:05:28,341 --> 01:05:31,386
Denis heeft een grote uitdaging
voor de boeg...

806
01:05:32,178 --> 01:05:36,307
...omdat hij voor het eerst 's nachts
jagende haaien gaat filmen.

807
01:05:39,894 --> 01:05:42,397
Ze doen speciale gepantserde pakken aan...

808
01:05:42,772 --> 01:05:46,276
...om beschermd te zijn
tegen de tanden van de haai.

809
01:05:48,194 --> 01:05:50,989
Haaien bijten niet vaak bewust mensen...

810
01:05:51,698 --> 01:05:55,618
...maar in het midden van een vreetpartij
kun je beter voorzichtig zijn.

811
01:05:57,036 --> 01:06:00,790
We verwachten veel actie vannacht.

812
01:06:02,333 --> 01:06:03,877
Ik hoop dat we het overleven.

813
01:06:04,294 --> 01:06:06,129
Moeten we gaan?
-We moeten gaan.

814
01:06:06,463 --> 01:06:07,464
Ja.

815
01:06:09,424 --> 01:06:11,176
Alles goed?
-Alles goed?

816
01:06:15,722 --> 01:06:18,391
Het is bijna
een speciale militaire operatie.

817
01:06:19,350 --> 01:06:20,727
En dat moet ook.

818
01:06:39,579 --> 01:06:41,831
Er verschijnen gelijk een paar haaien.

819
01:06:44,834 --> 01:06:46,586
Dat worden er al snel meer.

820
01:06:54,219 --> 01:06:59,724
Als je voor het eerst naar het rif duikt
en je zo veel haaien samen ziet...

821
01:07:00,517 --> 01:07:01,935
...ben je toch angstig.

822
01:07:09,526 --> 01:07:11,361
Het team boven water is zenuwachtig.

823
01:07:11,986 --> 01:07:14,656
Ze zien de haaien van bovenaf
bij elkaar komen.

824
01:07:16,241 --> 01:07:17,951
Dat hebben we nooit eerder gezien.

825
01:07:18,117 --> 01:07:22,872
Overdag is de haai wat lui,
maar zodra je 's nachts met ze duikt...

826
01:07:23,373 --> 01:07:26,000
...zie je echt hoe indrukwekkend ze zijn.

827
01:07:32,257 --> 01:07:35,009
Zolang de vissen zich verstoppen,
zijn ze veilig.

828
01:07:41,266 --> 01:07:43,726
Maar een nerveuze vis
verlaat zijn schuilplaats...

829
01:07:44,435 --> 01:07:46,145
...en de vreetpartij begint.

830
01:07:47,313 --> 01:07:50,358
Opgegeten worden door een haai
is nogal wat.

831
01:07:50,525 --> 01:07:54,028
Er komen honderden haaien
tegelijk op je af...

832
01:07:54,195 --> 01:07:56,990
...maar ze geven niets om jou,
ze willen de vissen.

833
01:08:20,054 --> 01:08:21,764
Nee.

834
01:08:30,940 --> 01:08:33,443
Het is ons gelukt.

835
01:08:37,071 --> 01:08:40,033
Dan moet je op de kleine visjes
die tussen ons komen letten.

836
01:08:40,199 --> 01:08:42,410
<i>Oh là là,</i> ja.
-Ga weg.

837
01:08:42,744 --> 01:08:45,455
Tijdens de jacht zijn het er erg veel.

838
01:08:45,830 --> 01:08:48,916
Als ze naar je toe komen,
beuken ze je neer.

839
01:08:49,083 --> 01:08:52,879
Ik voelde het echt,
een klein visje kwam het koraal uit...

840
01:08:53,046 --> 01:08:54,464
...en ze gingen erachteraan.

841
01:08:54,631 --> 01:08:57,216
Ze geven niets om jou,
alleen om de vis.

842
01:08:57,550 --> 01:08:59,719
Het was net een rivier, water stroomde.

843
01:08:59,886 --> 01:09:05,308
En daarna een ander beeld,
midden in het verkeer van Los Angeles.

844
01:09:05,475 --> 01:09:06,684
Net als in de film.

845
01:09:08,645 --> 01:09:11,272
Met die grote rotonde en overal auto's.

846
01:09:11,856 --> 01:09:17,612
Een snelweg vol auto's, een enorme file,
en Denis zat daar middenin.

847
01:09:17,820 --> 01:09:20,114
Ik ging naar LA...
-Het stroomde echt...

848
01:09:20,740 --> 01:09:23,034
...met de haaien om hem heen.

849
01:09:26,037 --> 01:09:29,791
Ze leven hier al 400 miljoen jaar.

850
01:09:30,625 --> 01:09:33,711
Deze diersoort, als je ze ziet jagen...

851
01:09:34,253 --> 01:09:37,674
Ze zijn zo krachtig geworden
door de evolutie.

852
01:09:37,840 --> 01:09:39,092
Het is echt de top.

853
01:09:39,884 --> 01:09:42,261
Als ze jagen, is het prachtig ze te zien.

854
01:09:42,553 --> 01:09:43,554
Prachtig.

855
01:09:53,398 --> 01:09:58,861
Op hun filmmissie om een glimp
van de wereld van een dolfijn te delen...

856
01:09:59,779 --> 01:10:01,572
...bezochten ze unieke plekken...

857
01:10:02,281 --> 01:10:05,201
...waarvan er veel
het laatste voorbeeld zijn...

858
01:10:05,368 --> 01:10:07,662
...van bloeiende gemeenschappen
in de oceaan.

859
01:10:09,580 --> 01:10:12,041
Gezonde koraalriffen, vol leven...

860
01:10:12,375 --> 01:10:16,379
...waren ooit bij elke landmassa
aan onze tropische oceanen te vinden...

861
01:10:17,463 --> 01:10:20,174
...maar dat is niet langer zo.

862
01:10:21,259 --> 01:10:23,636
We maken ze dood.

863
01:10:26,472 --> 01:10:28,850
Vervuiling en niet-duurzaam vissen...

864
01:10:29,142 --> 01:10:33,229
...zijn een aantal van de verwoestende
praktijken die hier debet aan zijn.

865
01:10:44,490 --> 01:10:48,494
Tijdens de drie jaren die het maken
van deze film in beslag namen...

866
01:10:48,995 --> 01:10:52,415
...is er een derde van
het Groot Barrièrerif gestorven.

867
01:10:55,710 --> 01:10:59,464
Zonder onmiddellijke actie,
zo zijn wetenschappers het eens...

868
01:10:59,630 --> 01:11:04,719
...zullen alle koraalriffen
over 50 jaar verwoest zijn.

869
01:11:06,596 --> 01:11:09,098
Ontelbare dieren
zullen niet langer bestaan.

870
01:11:11,058 --> 01:11:14,353
Onze dolfijnen zijn dan
hun onmisbare thuis kwijt.

871
01:11:18,900 --> 01:11:24,113
Maar er is hoop,
met een van de eenvoudigste oplossingen...

872
01:11:25,740 --> 01:11:26,824
...bescherming.

873
01:11:29,786 --> 01:11:34,999
Het beste voorbeeld zijn de eilanden
van Palau in Micronesië.

874
01:11:36,876 --> 01:11:40,254
Didier is hier gekomen
om iets heel bijzonders te filmen.

875
01:11:41,380 --> 01:11:44,467
Toen ik wist dat ik naar Palau zou gaan...

876
01:11:44,634 --> 01:11:46,928
...was ik erg enthousiast,
want ik was daar nog nooit geweest.

877
01:11:48,346 --> 01:11:52,600
Toen ik mijn hoofd onder water deed,
besefte ik hoe mooi het was.

878
01:11:54,435 --> 01:11:57,271
Het is zo'n plek
waar je sterke opwellingen hebt...

879
01:11:57,480 --> 01:12:02,068
...waardoor er water met veel nutriënten
uit de diepte komt.

880
01:12:02,360 --> 01:12:07,615
Dat zorgt voor een geweldig rif,
vol leven, met al die vissen overal.

881
01:12:08,825 --> 01:12:10,159
Niet alleen de kleintjes.

882
01:12:10,910 --> 01:12:12,745
Reuzen en andere roofdieren...

883
01:12:15,248 --> 01:12:18,167
...allerlei soorten vissen.
We hebben de hele voedselketen.

884
01:12:19,669 --> 01:12:23,548
Manta's, honderden haaien, iedereen is er.

885
01:12:30,555 --> 01:12:35,768
In 1998 dacht iedereen
dat dit rif voor altijd verloren was.

886
01:12:37,395 --> 01:12:40,690
Een El Niño had het koraal
gebleekt en laten sterven.

887
01:12:42,692 --> 01:12:45,778
Maar je weet wie er kwamen schoonmaken:

888
01:12:47,280 --> 01:12:49,407
Onze trouwe bultkoppapegaaivissen.

889
01:12:51,117 --> 01:12:54,203
En met de hulp van bescherming
van de regering...

890
01:12:55,246 --> 01:12:57,582
...is het rif nu zo goed als nieuw.

891
01:13:06,674 --> 01:13:11,596
Palau is nu erg beroemd om zijn
geweldige samenkomst van vissen.

892
01:13:12,805 --> 01:13:17,518
Elke volle maan komen alle papegaaivissen
samen om te paaien.

893
01:13:19,061 --> 01:13:23,482
Dit is een legendarisch spektakel
dat Didier graag wil filmen.

894
01:13:32,450 --> 01:13:35,620
Papegaaivissen filmen die paaien,
is iets heel bijzonders...

895
01:13:35,786 --> 01:13:38,873
...want ik doe dit voor het eerst.

896
01:13:40,458 --> 01:13:42,043
Eerst zie je al die vissen...

897
01:13:43,961 --> 01:13:46,756
...en het zijn er niet tien,
dertig, maar honderden.

898
01:13:48,549 --> 01:13:51,844
Het zijn echt enorme vissen
van wel 20 tot 30 kilo.

899
01:13:53,971 --> 01:13:56,724
Voor een cameraman is dit iets unieks.

900
01:14:03,356 --> 01:14:06,359
Didier moet de hele tijd klaar zijn...

901
01:14:07,068 --> 01:14:10,821
...want het paaien kan echt
op elk moment beginnen.

902
01:14:12,073 --> 01:14:14,200
Als ze samenkomen, ben je op het rif.

903
01:14:14,617 --> 01:14:19,664
Je wacht, en wacht, en dan plots
stoppen ze en gaan ze het blauw in...

904
01:14:19,997 --> 01:14:22,375
...en hier gaat de actie beginnen.

905
01:14:23,084 --> 01:14:28,089
Hier wordt het ingewikkeld,
want je moet tegen de stroom in zwemmen...

906
01:14:28,422 --> 01:14:33,052
...en we zijn niet zo snel als de vissen.
Ze zijn veel sneller dan wij.

907
01:14:34,053 --> 01:14:38,182
Als het eerste vrouwtje komt paaien,
komen ze allemaal samen.

908
01:14:38,349 --> 01:14:41,102
Ze zwemmen naar boven
en alle mannetjes volgen.

909
01:14:41,227 --> 01:14:43,396
Je hebt er twee, drie, vier,
soms wel tien.

910
01:14:43,562 --> 01:14:47,191
Je moet erg alert zijn,
want dit gaat heel snel.

911
01:14:47,733 --> 01:14:49,694
Je mag geen actie missen.

912
01:14:51,362 --> 01:14:55,741
Miljoenen eitjes van papegaaivissen
worden losgelaten in de warme stroming...

913
01:14:56,200 --> 01:14:59,829
...wat voor de volgende generatie
redders van het rif zorgt.

914
01:15:05,167 --> 01:15:08,170
Door dit soort spektakels
over de hele wereld te ontdekken...

915
01:15:08,921 --> 01:15:13,092
...bieden onze filmmakers
ons een waardevol inzicht...

916
01:15:13,342 --> 01:15:16,554
...in hoe we onze kwetsbare oceanen
kunnen helpen.

917
01:15:21,058 --> 01:15:22,893
Met internationale bescherming...

918
01:15:23,561 --> 01:15:27,064
...kunnen meer plekken zoals Palau
zich herstellen...

919
01:15:31,485 --> 01:15:34,697
...waardoor we een gezondere
en productievere oceaan krijgen.

920
01:15:37,908 --> 01:15:40,619
Vol met ongelooflijke schepsels...

921
01:15:42,288 --> 01:15:47,460
...die tot ver in de toekomst
zullen leven.

922
01:17:41,615 --> 01:17:43,617
Ondertiteld door: Merlijn Beeftink