1
00:00:06,466 --> 00:00:10,678
ISANG SERYE MULA SA NETFLIX
2
00:00:37,330 --> 00:00:38,498
Kami'y nagbabalik.
3
00:00:38,581 --> 00:00:39,582
Talaga?
4
00:00:42,293 --> 00:00:44,629
Maghanda para sa bagong mga karanasan.
5
00:00:44,712 --> 00:00:46,923
Kaunti lang ang tyansa natin dito.
6
00:00:47,006 --> 00:00:50,927
Ilang taon na nakalipas,
ikukuwento ko na lang nang mabilis.
7
00:00:51,427 --> 00:00:53,721
Nasunog ang bahay ni Darin sa Malibu,
8
00:00:53,805 --> 00:00:57,558
pero nagtatayo siya ng bagong
eco-friendly na dream home.
9
00:00:57,642 --> 00:01:00,603
Hahayaan kong kausapin ako ng lupa.
10
00:01:01,104 --> 00:01:06,192
Kahit parang baliw pakinggan, pagkatapos
ay gagawin ang pinakamagandang lugar.
11
00:01:06,692 --> 00:01:08,611
At pansamantala,
12
00:01:08,694 --> 00:01:10,154
iyon ang yurt niya.
13
00:01:14,867 --> 00:01:18,538
No'ng 2020, umalis ako ng US para
bumisita sa mga kaibigan ng ilang linggo.
14
00:01:18,621 --> 00:01:20,706
Mag-relax, mag-surfing.
15
00:01:20,790 --> 00:01:22,625
At pagkatapos, boom!
16
00:01:23,543 --> 00:01:26,420
Sinabi nila na hahaba pa
ang bakasyon ko ng ilang linggo.
17
00:01:26,504 --> 00:01:28,256
At naging ilang buwan.
18
00:01:28,339 --> 00:01:30,591
Nagsimula ito sa pagka-stuck ko rito
19
00:01:30,675 --> 00:01:33,094
hanggang sa nahulog
ang loob ko sa bansang ito,
20
00:01:34,595 --> 00:01:38,891
gusto kong maranasan din ng mga kaibigan
at pamilya ko ang kagandahan na ito.
21
00:01:43,688 --> 00:01:46,232
Sa kontinenteng ito, medyo naiiba ito.
22
00:01:46,315 --> 00:01:47,233
Isa itong isla.
23
00:01:47,316 --> 00:01:51,654
Agresibo sila sa lockdowns,
mga pagbabawal at pagsusuot ng mask.
24
00:01:51,737 --> 00:01:52,655
Uy.
25
00:01:54,115 --> 00:01:55,032
Kumalma ka.
26
00:01:55,116 --> 00:01:59,162
Na nagresulta ng mababang
infection rates at pagkamatay.
27
00:01:59,245 --> 00:02:01,164
Sa oras ng filming,
28
00:02:01,247 --> 00:02:03,875
ang pinakaligtas na gawin ay
pumunta ang lahat sa'kin.
29
00:02:05,960 --> 00:02:07,587
At ginawa nila 'yon.
30
00:02:07,670 --> 00:02:09,255
QANTAS
SPIRIT OF AUSTRALIA
31
00:02:09,338 --> 00:02:11,841
Pang-siyam na araw ko
ng hotel quarantine.
32
00:02:11,924 --> 00:02:13,426
Para bang Groundhog Day.
33
00:02:16,053 --> 00:02:16,929
Kinain ko ang ilan.
34
00:02:17,430 --> 00:02:21,851
Ngayon, sisisid tayo sa pang-anim sa
pinakamalaking bansa sa mundo,
35
00:02:22,435 --> 00:02:23,436
VICTOR CHANG
36
00:02:23,519 --> 00:02:26,772
na may kakaibang
biomes, klima at mga organismo.
37
00:02:26,856 --> 00:02:27,815
Naku!
38
00:02:29,025 --> 00:02:31,986
Pupuntahan ang maraming teritoryo,
mula sa tuktok ng bundok…
39
00:02:32,069 --> 00:02:33,029
Gusto ko opisina mo.
40
00:02:33,112 --> 00:02:36,908
hanggang sa reefs, habang
tinitikman ang masasarap na pagkain…
41
00:02:36,991 --> 00:02:37,825
Diyos ko.
42
00:02:37,909 --> 00:02:39,869
na malapit sa pinagkukunan.
43
00:02:39,952 --> 00:02:40,912
Para sa tubig.
44
00:02:40,995 --> 00:02:42,914
Bibisitahin natin ang top innovators…
45
00:02:42,997 --> 00:02:45,208
At ito ay mangongolekta at magsasama,
46
00:02:45,291 --> 00:02:48,169
desegregate at kakalat
sa lahat ng bahagi ng biosphere.
47
00:02:48,252 --> 00:02:52,006
na naghahanap ng mas malinis, mas mainam
at mas kapaki-pakinabang na pamumuhay.
48
00:02:52,089 --> 00:02:54,383
At gagamitin ang aral sa kontinente
49
00:02:54,467 --> 00:02:57,261
para magsilbing microcosm
para sa buong planeta.
50
00:02:57,345 --> 00:03:00,389
Ang focus ngayong episode ay
habitat conservation.
51
00:03:00,473 --> 00:03:01,682
Napakaliit mo!
52
00:03:01,766 --> 00:03:03,976
Kikitain ang unang
eco-warrior sa Australia…
53
00:03:04,060 --> 00:03:05,561
Ito ang aming Jurassic Park.
54
00:03:05,645 --> 00:03:09,899
para mapanood ang pagrotekta nila sa lahat
mula sa mga hayop hanggang sa agrikultura.
55
00:03:09,982 --> 00:03:12,777
-Huli ka na, medyo mabako.
-Uy, buddy.
56
00:03:12,860 --> 00:03:15,780
At titingnan kung paano ito
nakakonekta sa atin,
57
00:03:15,863 --> 00:03:19,242
dahil lahat tayo ay
naghahati-hati sa tirahan.
58
00:03:19,325 --> 00:03:22,161
Kita niyo? 'Yan ang Earth.
Diyan tayo nakatira.
59
00:03:36,259 --> 00:03:37,843
Bilis.
60
00:03:37,927 --> 00:03:39,553
AV marker.
61
00:03:39,637 --> 00:03:40,513
Reunion time!
62
00:03:40,596 --> 00:03:43,516
Dalawang linggong nakalipas,
lahat ay nakalabas na sa quarantine.
63
00:03:43,599 --> 00:03:44,725
Yeah!
64
00:03:44,809 --> 00:03:46,477
Nagbabalik ang Down to Earth family.
65
00:03:46,560 --> 00:03:50,189
Uy, anong balita, pare? Kumusta ka?
66
00:03:50,273 --> 00:03:52,233
-Masaya akong makita ka.
-Ako rin.
67
00:03:53,025 --> 00:03:55,486
Nasasabik na ako.
Labas na tayo, magsaya.
68
00:03:55,569 --> 00:03:57,238
Kumusta, guys?
Nakita kita sa camera.
69
00:03:57,321 --> 00:03:58,781
Masaya akong makita ka.
70
00:03:58,864 --> 00:04:00,366
-Kumusta?
-Long time, no see.
71
00:04:00,449 --> 00:04:02,159
-May buhok ka pa?
-Oo naman.
72
00:04:02,243 --> 00:04:03,286
Yeah!
73
00:04:05,871 --> 00:04:07,123
Mabilisang history lesson.
74
00:04:07,206 --> 00:04:09,208
Ang kultura ng Aboriginal sa Australia
75
00:04:09,292 --> 00:04:11,794
na nasa 60,000 taong nakalipas,
76
00:04:11,877 --> 00:04:14,505
at ipinagpapatuloy pa rin
ngayon ang mga ritwal
77
00:04:14,588 --> 00:04:18,342
na ipinasa sa panahon para igalang at
panatilihin ang kasaysayan nila.
78
00:04:18,426 --> 00:04:21,846
May halos 500 na magkakaibang
grupo ng Aboriginal sa bansa,
79
00:04:21,929 --> 00:04:24,307
ang bawat isa ay may
lenggwahe at kaugalian,
80
00:04:24,390 --> 00:04:27,226
pero may tradisyon ang karamihan,
ang seremonya ng pagtanggap.
81
00:04:27,310 --> 00:04:31,022
Sa kaugalian nila, bago ka
pumasok sa lupain ng komunidad,
82
00:04:31,105 --> 00:04:34,275
magpapakilala ka muna,
sasabihin ang layunin
83
00:04:34,358 --> 00:04:37,653
at hihingi ng permiso bilang respeto.
84
00:04:37,737 --> 00:04:39,572
Bago ang pagsakop ng British,
85
00:04:39,655 --> 00:04:45,202
ang Australia dati ay binubuo ng 100
porsyento ng katutubong bansa, o grupo,
86
00:04:45,286 --> 00:04:48,039
bilang magkakaibang
Aboriginal na komunidad.
87
00:04:48,539 --> 00:04:50,624
Ang mga taong ito ay mula sa Darug nation,
88
00:04:50,708 --> 00:04:54,337
ang pinagmulan ay mula pa
sa simula ng kontinenteng ito.
89
00:04:54,837 --> 00:04:57,214
Ginagawa namin ito
para kilalanin ang bansa nila
90
00:04:57,298 --> 00:05:00,343
at kilalanin sila bilang
First People ng lupaing ito.
91
00:05:03,888 --> 00:05:05,306
JIE PITTMAN
92
00:05:05,389 --> 00:05:07,933
GADIGAL-DARUG, BUDAWANG-YUIN,
WIRADJURI AT NGEMBA NATIONS
93
00:05:08,017 --> 00:05:09,518
Maligayang pagdating, kapatid.
94
00:05:09,602 --> 00:05:10,811
-Salamat.
-Salamat.
95
00:05:10,895 --> 00:05:14,732
Kapag ikaw ay pumunta sa kampo ko,
nasa ilalim ka ng proteksyon ko.
96
00:05:14,815 --> 00:05:16,609
Sa oras na tumawid ka ro'n sa border,
97
00:05:17,109 --> 00:05:18,736
at dumaan sa usok,
98
00:05:18,819 --> 00:05:19,987
isa ka na sa amin.
99
00:05:20,488 --> 00:05:24,742
Pwede bang magpakilala kayo sa uncles
100
00:05:24,825 --> 00:05:27,620
at ibahagi rin sa amin
kung bakit kayo nandito.
101
00:05:27,703 --> 00:05:32,041
Ako si Zac. Ipinanganak ako sa
San Luis Obispo County, California.
102
00:05:32,124 --> 00:05:34,085
-Oo.
-Siguro ang rason kung ba't ako nandito
103
00:05:34,168 --> 00:05:39,340
ay para matutunan at magkaroon ng
pananaw at unawain ang kultura niyo,
104
00:05:39,423 --> 00:05:43,302
sa mga tao niyo at maging
present at maging kaisa ng lahat.
105
00:05:43,386 --> 00:05:44,762
Napakaganda. Salamat, kapatid.
106
00:05:47,890 --> 00:05:51,394
Ako si Olien. Unang pangalan ay Darin.
107
00:05:51,477 --> 00:05:55,898
Ipinanganak ako sa
Minnesota, United States.
108
00:05:57,525 --> 00:05:59,068
Ikinararangal ko na nandito ako.
109
00:05:59,151 --> 00:06:02,154
Nararamdaman ko na
napakalakas ng mga elemento,
110
00:06:02,238 --> 00:06:08,411
at sobrang nagagalak sa presensya dito
at nagpapasalamat na nandito.
111
00:06:15,000 --> 00:06:18,337
Ang ritwal na ito ay
konektado sa mga orihinal na seremonya,
112
00:06:18,421 --> 00:06:22,216
kung saan ang mula sa mga kalapit na
tribo ay dadaan sa ibang kampo.
113
00:06:22,716 --> 00:06:26,262
Ang apoy ay ispiritwal
at ang usok ay naglilinis.
114
00:06:26,762 --> 00:06:29,098
Anumang masamang
espiritu na dala ng bisita
115
00:06:29,181 --> 00:06:30,975
ay itinataboy ng usok.
116
00:06:32,643 --> 00:06:36,188
Ang mga manlalakbay ay nalilinis
at pwede sumama sa paglalakbay.
117
00:06:37,773 --> 00:06:42,278
Linisin ang koneksyon niyo,
Darin at Zac, sa Father Sky.
118
00:06:47,908 --> 00:06:50,119
Ilalagay ang usok sa ibabaw ng ulo.
119
00:06:56,876 --> 00:07:01,839
Lilinisin ang koneksyon natin sa
Mother Earth, lilinisin natin ang paa.
120
00:07:02,339 --> 00:07:04,175
Lilinisin ang lahat ng parte ng katawan
121
00:07:04,258 --> 00:07:07,553
kung saan ay pakiramdam natin ay
oras na ng bagong simula.
122
00:07:11,849 --> 00:07:14,477
Ang usok ay pupunta lang sa
kailangan nitong puntahan.
123
00:07:20,149 --> 00:07:24,570
Gusto kong i-alok ang
isang bagay na isang ceremonial head tie.
124
00:07:24,653 --> 00:07:28,073
Ang kulay ay orange,
sumisimbolo sa dugo ng bansa,
125
00:07:29,033 --> 00:07:32,578
at si Grandfather Sun,
ang makapangyarihan,
126
00:07:33,412 --> 00:07:34,747
na pagsamahin ang lahat,
127
00:07:34,830 --> 00:07:39,043
at gusto kong protektahan kayo
habang nandito.
128
00:07:39,126 --> 00:07:42,087
Zac at Darin, kung makakatayo lang kayo.
129
00:07:48,511 --> 00:07:53,057
Ang ceremony head tie ay alay mula
sa amin para sa pagtanggap sa namin inyo
130
00:07:53,557 --> 00:07:55,559
at sa bansa kung saan kami lumalakad.
131
00:07:55,643 --> 00:07:59,021
Ito ay ochre.
Poprotektahan kayo sa kapahamakan.
132
00:07:59,522 --> 00:08:02,650
Sa lenggwahe ko, sinasabi naming Warami.
Iyon ay "Welcome."
133
00:08:13,077 --> 00:08:15,079
Ibinigay na ng mga
nakatatanda ang basbas,
134
00:08:15,162 --> 00:08:18,290
at ilang mga payo sa
pagsisimula ng paglalakbay namin.
135
00:08:20,918 --> 00:08:24,380
Gusto ko na katabi kayo ng
pinakamahalagang organ ko,
136
00:08:24,463 --> 00:08:26,423
-ang puso, katabi ang inyo.
-Gusto ko 'yon.
137
00:08:26,507 --> 00:08:28,884
-Welcome, kapatid.
-Salamat, kapatid.
138
00:08:28,968 --> 00:08:31,595
-Salamat.
-Welcome, kapatid.
139
00:08:31,679 --> 00:08:33,556
At sa'yo Zac, gano'n din, kapatid.
140
00:08:33,639 --> 00:08:35,391
-Itatabi ko ang puso ko.
-Salamat.
141
00:08:35,474 --> 00:08:37,726
Nangunguna nang may pagmamahal,
doon tayo aangat.
142
00:08:37,810 --> 00:08:38,727
Alam ko. Salamat.
143
00:08:38,811 --> 00:08:41,146
-Welcome sa akin. Welcome.
-Warami. Salamat.
144
00:08:41,230 --> 00:08:43,440
Tanggap kami. Tanggap tayong lahat.
145
00:08:45,234 --> 00:08:49,530
Ang buong crew ay natapos ang seremonya
at ang lahat ay emosyonal.
146
00:08:52,700 --> 00:08:54,493
At heto ang bagong simula.
147
00:08:54,577 --> 00:08:58,622
Para mapabuti ang aming carbon footprint
habang ginagawa ang seryeng ito,
148
00:08:58,706 --> 00:09:01,750
at gampanan ang bahagi namin sa
habitat conservation ng planeta,
149
00:09:01,834 --> 00:09:03,210
medyo may iibahin kami.
150
00:09:03,294 --> 00:09:04,837
Electric ang lahat?
151
00:09:04,920 --> 00:09:05,879
Talaga?
152
00:09:05,963 --> 00:09:07,172
Kahanga-hanga.
153
00:09:07,256 --> 00:09:08,173
Bagong sasakyan.
154
00:09:08,257 --> 00:09:11,343
Para sa trips at terrains,
gumagamit kami ng hybrid na sasakyan,
155
00:09:11,427 --> 00:09:14,263
pero ang bagong ito ang
bahala sa Aussie naming paglalakbay.
156
00:09:14,346 --> 00:09:15,848
Ayos. Ang astig nito, pare.
157
00:09:15,931 --> 00:09:19,059
Ayos. Ipagmamaneho mo kami?
158
00:09:19,143 --> 00:09:20,019
Oo.
159
00:09:23,814 --> 00:09:25,357
Sasagasaan lang si Mitch?
160
00:09:25,441 --> 00:09:27,901
Hindi, 'di namin sasagasaan si Mitch.
161
00:09:27,985 --> 00:09:29,445
AV marker.
162
00:09:30,321 --> 00:09:32,990
Handa na ba, Zip-a-Dee-Doo-Dah?
163
00:09:33,073 --> 00:09:35,576
Tandaan lang na manatili sa
kanang bahagi ng kalsada,
164
00:09:35,659 --> 00:09:39,246
sa kasong ito, sa kaliwang bahagi--
Alam niyo na 'yon.
165
00:09:39,330 --> 00:09:42,041
-Ayos 'to.
-Magmamaneho ka at makakatulog ako.
166
00:09:45,044 --> 00:09:46,420
Matulog nang mahimbing.
167
00:09:48,797 --> 00:09:51,550
Sa pagsisimula ng paglalakbay
sa habitat conservation,
168
00:09:51,634 --> 00:09:54,470
gusto muna namin pahalagahan
ang malilinis na bahagi ng Earth
169
00:09:54,553 --> 00:09:56,013
na dapat naman talaga.
170
00:09:56,096 --> 00:09:58,390
Isandaang kilometro ang
layo sa kanluran ng Sydney
171
00:09:58,474 --> 00:10:02,770
ay ang protektado ng World Heritage na
kilala bilang Greater Blue Mountains.
172
00:10:02,853 --> 00:10:04,980
Maliban sa kagandahan nito,
173
00:10:05,064 --> 00:10:08,442
tahanan ito ng napakaraming
rare at threatened species.
174
00:10:08,525 --> 00:10:09,652
Wow. Tingnan mo.
175
00:10:10,527 --> 00:10:13,113
Tingnan mo ang lugar na ito. Napakaganda.
176
00:10:13,197 --> 00:10:15,783
At may lugar na nakareserba
bilang protektadong park,
177
00:10:15,866 --> 00:10:18,827
pwede sa camping,
hiking at iba pang turismo.
178
00:10:18,911 --> 00:10:21,830
Ang Ioniq ang nagdala sa atin
sa Blue Mountains.
179
00:10:23,499 --> 00:10:25,793
At kung ikaw ay adventurous tulad namin,
180
00:10:25,876 --> 00:10:28,879
pwede mo kitain si Dan para
sa karanasang 'di mo malilimutan.
181
00:10:28,962 --> 00:10:31,131
-Zac. Nice to meet you.
-Dan.
182
00:10:31,215 --> 00:10:34,301
-Dan. Gusto ko ang opisina mo.
-Oo, ang ganda rito.
183
00:10:34,385 --> 00:10:37,096
Higit pa ito sa hiking. Canyoning ito.
184
00:10:37,179 --> 00:10:41,183
Parang isang pribilehiyo ang tumira at
magtrabaho sa Blue Mountains.
185
00:10:41,266 --> 00:10:44,311
Iyon ang Jamison Valley sa baba natin.
186
00:10:44,812 --> 00:10:46,939
At gusto ko lang sabihing,
Warami mittigar.
187
00:10:47,022 --> 00:10:49,483
"Welcome, mga kaibigan" sa
lenggwahe ng Darug.
188
00:10:49,566 --> 00:10:51,860
Ang Traditional Owners sa
bahagi ng Blue Mountains.
189
00:10:51,944 --> 00:10:55,239
-Ito ay kahanga-hanga talaga.
-'Yong talampas ay 'di kapani-paniwala.
190
00:10:55,322 --> 00:10:57,241
Pupunta tayo sa Empress Canyon.
191
00:10:57,324 --> 00:10:59,827
Isa sa pinakamainam na
canyons sa Blue Mountains.
192
00:10:59,910 --> 00:11:02,162
May daan-daan tayong
magagandang slot canyons,
193
00:11:02,246 --> 00:11:05,708
ang makikitid na siwang sa
malalaking sandstone cliffs.
194
00:11:05,791 --> 00:11:07,459
May tubig na dumadaloy dito.
195
00:11:07,543 --> 00:11:10,671
Magsusuot tayo ng wet suits,
helmets at mga harness
196
00:11:10,754 --> 00:11:12,715
at hihila ng malaki't mabibigat na lubid.
197
00:11:12,798 --> 00:11:15,426
Tatalon tayo sa mga bato. Lalangoy tayo.
198
00:11:15,509 --> 00:11:18,303
At pagkatapos,
ang grand finale, mag-a-abseil,
199
00:11:18,387 --> 00:11:21,014
o rappel sa tawag niyo,
pababa sa 30 metro na talon.
200
00:11:21,098 --> 00:11:23,308
Sige. Mukhang simple naman. Tara na.
201
00:11:23,392 --> 00:11:26,520
-Gawin na natin. Ngayon.
-Oo.
202
00:11:27,604 --> 00:11:28,897
Wow. Ayos ito.
203
00:11:33,193 --> 00:11:37,072
Isa sa rason kung bakit nakuha ng
Blue Mountains ang World Heritage status
204
00:11:37,156 --> 00:11:39,700
ay dahil sa kaibhan ng buhay dito.
205
00:11:39,783 --> 00:11:43,954
At sa partikular, ang kilalang
puno sa Australia, ang eucalypt.
206
00:11:44,037 --> 00:11:46,874
May halos 100 species ng
eucalypt dito sa Blue Mountains,
207
00:11:46,957 --> 00:11:50,836
na kahanga-hangang iba't-ibang uri
para sa maliit na bahagi ng Australia.
208
00:11:50,919 --> 00:11:53,714
-Napakagandang puno.
-'Di kapani-paniwala.
209
00:11:54,298 --> 00:11:57,634
Marami bang bukal sa paligid nito?
210
00:11:58,135 --> 00:12:00,512
Sa Blue Mountains,
may tinatawag na hanging swamps
211
00:12:00,596 --> 00:12:02,681
na pwede lumitaw sa
manipis at patayong bangin.
212
00:12:02,765 --> 00:12:06,894
Ang mga ito ay malalaking
imbakan ng tubig at sinasala ang tubig.
213
00:12:06,977 --> 00:12:08,979
Kung nakainom kayo ng
tubig-gripo sa Sydney,
214
00:12:09,062 --> 00:12:13,484
ito ay isa sa pinakamatamis
na maiinom na tubig sa mundo,
215
00:12:13,567 --> 00:12:15,778
dahil iyon ay nanggagaling dito.
216
00:12:15,861 --> 00:12:18,572
Ito ay ibang klase ng
habitat conservation,
217
00:12:18,655 --> 00:12:21,825
protektadong lugar na napreserba
para pahalagahan ng mga henerasyon
218
00:12:21,909 --> 00:12:24,203
sa pamamagitan ng
paglalakad sa kagandahan nito.
219
00:12:24,286 --> 00:12:27,498
Karamihan sa mga bansa ay
may national park system,
220
00:12:27,581 --> 00:12:30,125
at sa ngayon, halos 15 porsyento ng Earth
221
00:12:30,209 --> 00:12:33,796
ay itinabi at binabantayan
mula sa pagdedevelop.
222
00:12:33,879 --> 00:12:38,091
Kanina, nando'n tayo sa maganda,
tuyong gubat ng eucalypt,
223
00:12:38,175 --> 00:12:42,179
pero ngayon ay mararamdaman at
makikita niyo na nasa ibang lugar na tayo.
224
00:12:42,262 --> 00:12:44,389
Ngayon, nasa malamig
na tayong rain forest.
225
00:12:44,473 --> 00:12:47,810
malamig pa rin ito at basa
tulad ng sinaunang Gondwana,
226
00:12:47,893 --> 00:12:51,188
at ang mga sinaunang
Gondwana na mga halaman ay nandito,
227
00:12:51,271 --> 00:12:54,775
ang coachwoods, ferns, ang sassafras.
228
00:12:54,858 --> 00:12:57,194
Ito ang aming Jurassic Park.
229
00:12:57,277 --> 00:12:59,404
Dito naglibot ang Australia dinosaurs.
230
00:12:59,488 --> 00:13:04,117
Bumaba lang tayo ng ilang daang metro
pero nakabalik tayo ng 100 miyong taon.
231
00:13:04,201 --> 00:13:07,788
Nakuha niya ako sa Jurassic Park.
"We've spared no expense."
232
00:13:07,871 --> 00:13:12,459
Ang pinakamainam na paraan para
matuklas ang kwento ay mag-canyoning.
233
00:13:12,543 --> 00:13:13,836
-Simulan na.
-Oo.
234
00:13:16,129 --> 00:13:19,675
Dapat sigurong umakyat tayo,
pumunta sa patag na lupa.
235
00:13:19,758 --> 00:13:23,971
At dito natin isusuot ang wet suits
at helmets at harnesses natin.
236
00:13:25,013 --> 00:13:29,476
Nagbigay si Dan ng safety meeting,
sinabi kung paano gamitin ang equipment.
237
00:13:29,560 --> 00:13:32,479
Maniwala kayo, 'wag niyo itong gawin
nang walang propesyonal.
238
00:13:32,563 --> 00:13:36,608
Pwedeng maging mapanganib, nakamamatay,
kapag 'di mo alam ang ginagawa mo.
239
00:13:36,692 --> 00:13:39,236
'Di ko sinasabing
alam namin ang ginagawa namin,
240
00:13:39,319 --> 00:13:41,238
pero, at least, alam ni Dan.
241
00:13:42,072 --> 00:13:44,867
Okay, guys, dapat 100 porsyento
kayong committed na gawin ito.
242
00:13:44,950 --> 00:13:46,785
-Dapat ay gusto itong gawin, okay?
-Oo.
243
00:13:46,869 --> 00:13:47,911
Isa, dalawa, tatlo!
244
00:13:47,995 --> 00:13:50,205
Para itong team building activities
245
00:13:50,289 --> 00:13:53,333
kung saa'y bumubuo ng tiwala
sa paglaglag at hahayaan kang saluhin.
246
00:13:54,209 --> 00:13:56,128
Pero walang sasalo sa'yo.
247
00:13:56,211 --> 00:13:58,547
Mukhang hindi ito magandang ideya.
248
00:13:58,630 --> 00:14:00,257
Anyway, heto na.
249
00:14:12,352 --> 00:14:13,437
Bagalan lang.
250
00:14:26,783 --> 00:14:28,493
Sige, head count.
251
00:14:28,577 --> 00:14:30,037
Oo. Nandito kaming lahat.
252
00:14:30,537 --> 00:14:31,955
Para diyan ang mga baso.
253
00:14:32,039 --> 00:14:34,499
At masaya akong iulat na
walang nawala o nasaktan.
254
00:14:34,583 --> 00:14:36,919
Pare, salamat. Ayos.
255
00:14:37,002 --> 00:14:39,463
Nagdiwang kami sa
pag-toast ng mainit na tsaa
256
00:14:39,546 --> 00:14:41,506
at naghanda para sa grand finale,
257
00:14:41,590 --> 00:14:43,675
ang pag-abseil pababa rito sa
258
00:14:43,759 --> 00:14:45,928
isandaang talampakang talon?
259
00:14:46,428 --> 00:14:47,304
Yikes.
260
00:14:53,310 --> 00:14:56,980
Bumaba ka na. Una ang paa.
261
00:14:57,481 --> 00:14:59,274
Ayan. Tara na.
262
00:15:27,678 --> 00:15:29,388
-Handa na ba tayo?
-Oo.
263
00:15:29,471 --> 00:15:30,305
Okay.
264
00:15:30,389 --> 00:15:33,934
Sige, Zac, lumakad ka
nang dahan-dahan pabalik.
265
00:15:34,434 --> 00:15:36,728
At kumalma ka sa harness, okay?
266
00:15:36,812 --> 00:15:37,646
Okay.
267
00:15:38,230 --> 00:15:41,400
Okay, maayos ang paa at nakabuka.
Okay. Ayan.
268
00:15:41,483 --> 00:15:45,612
Dito ko naisip ang mga
maling desisyon ko sa buhay.
269
00:15:46,113 --> 00:15:49,324
Kung anuman ang mga iyon,
wala nang atrasan.
270
00:15:49,825 --> 00:15:51,535
Sige! Bumaba ka na!
271
00:16:23,734 --> 00:16:25,277
Ayos. Mahusay!
272
00:16:26,611 --> 00:16:28,238
Diyos ko. Nagawa ko.
273
00:16:28,739 --> 00:16:30,323
Nagawa namin!
274
00:16:30,824 --> 00:16:31,992
Mahusay, team.
275
00:16:33,785 --> 00:16:36,371
Karamihan sa bansa, may
protektadong lugar para mapanatili
276
00:16:36,455 --> 00:16:38,457
magandang porsyento
ng undeveloped na lupa
277
00:16:38,540 --> 00:16:41,168
at malinis para ma-enjoy,
pero pwede pa ring
278
00:16:41,251 --> 00:16:43,795
tuklasin at makita.
279
00:16:43,879 --> 00:16:46,339
Pero marami ang may gustong mabago 'yon.
280
00:16:46,423 --> 00:16:49,885
Commercial developers,
fossil fuel industries, at iba pa
281
00:16:49,968 --> 00:16:53,346
ay palaging naghahanap ng mga lugar
na may hindi pa nagagalaw na yaman.
282
00:16:53,430 --> 00:16:57,976
Ang national parks sa mundo ay
maiingatan sa oras o pera.
283
00:16:58,060 --> 00:17:00,729
At syempre,
bisitahin sila hangga't maaari.
284
00:17:00,812 --> 00:17:03,231
Ang karanasan mo ay tatagal habang buhay.
285
00:17:04,733 --> 00:17:08,070
Bumiyahe kami ng isa't kalahatin oras,
gumagawa ng paraan sa kabundukan,
286
00:17:08,153 --> 00:17:10,697
para mapuntahan ang
isa pang protektadong park.
287
00:17:10,781 --> 00:17:13,700
May mga hayop na
kasingkahulugan ng Australia,
288
00:17:13,784 --> 00:17:15,702
simula sa koala.
289
00:17:15,786 --> 00:17:18,663
Minsa'y tinatawag na
"koala bears" na 'di dapat,
290
00:17:18,747 --> 00:17:20,499
'di naman talaga sila bears,
291
00:17:20,582 --> 00:17:22,876
pero mukha talaga silang cute na laruan.
292
00:17:22,959 --> 00:17:25,796
Kahit bago pa mawala ang
karamihan sa wildfires,
293
00:17:26,379 --> 00:17:29,007
ang species ay
nakalista bilang vulnerable.
294
00:17:29,091 --> 00:17:29,925
-Uy, guys.
-Hi.
295
00:17:30,008 --> 00:17:31,218
-Kumusta?
-Ayos, salamat.
296
00:17:31,301 --> 00:17:35,013
Nandito para tumulong bantayan ang
populasyon ng koala at sana'y maparami
297
00:17:35,097 --> 00:17:39,559
ay itong kahanga-hangang conservationists
na mula sa nonprofit Science for Wildlife.
298
00:17:39,643 --> 00:17:41,019
-Smudge.
-Smudge? Hi, Smudge.
299
00:17:41,103 --> 00:17:42,479
-Uy.
-Nice to meet you.
300
00:17:42,562 --> 00:17:44,356
Hi, Smudge!
301
00:17:44,439 --> 00:17:45,440
Ang Smudginator.
302
00:17:46,024 --> 00:17:49,277
Dapat kong ipaliwanag.
Si Smudge ay mabait na aso.
303
00:17:49,361 --> 00:17:52,072
Pero dahil sa posbleng lason sa lugar,
304
00:17:52,155 --> 00:17:55,826
nakasuot siya ng Hannibal Lecter muzzle
para sa proteksyon niya, hindi namin.
305
00:17:55,909 --> 00:17:58,203
So, may kakayahan si Smudge?
306
00:17:58,286 --> 00:18:02,124
Oo. Kaya niyang mahanap ang dumi ng koala.
307
00:18:02,707 --> 00:18:03,875
Wow.
308
00:18:04,376 --> 00:18:08,839
Tama. Ang superpower ni Smudge ay
kaya niyang maamoy ang dumi ng koala,
309
00:18:08,922 --> 00:18:11,925
dahil kung may dumi ng koala,
mayroong mga koala.
310
00:18:12,008 --> 00:18:13,552
At iyon ang hinahanap namin.
311
00:18:13,635 --> 00:18:16,388
Anong nahanap niyo?
Marami bang displacement?
312
00:18:16,471 --> 00:18:18,807
Nasunog ang 80 porsyento ng
World Heritage na lugar
313
00:18:18,890 --> 00:18:20,976
nag-aalala kami na
baka nawala na silang lahat.
314
00:18:21,059 --> 00:18:23,270
Pero naisip ko na
dahil maburol at matarik,
315
00:18:23,353 --> 00:18:25,230
tumagos ang apoy ilang lugar
316
00:18:25,313 --> 00:18:26,898
at 'di nasunog ang lahat ng canopy.
317
00:18:26,982 --> 00:18:30,986
Maaaring mahirap silang makita,
ang mga puno dito, 'di gaanong masama,
318
00:18:31,069 --> 00:18:34,614
at ang tirahan na may pinakamaraming
dumi ay mas gusto ng koala.
319
00:18:34,698 --> 00:18:37,701
Sa paghahanap ng pinakamataas na
konsentrasyon ng dumi ng koala,
320
00:18:37,784 --> 00:18:41,037
napag-aralan nila ang
gustong tirahan ng koalas.
321
00:18:41,121 --> 00:18:42,539
Umaasa silang makagawa ng
322
00:18:42,622 --> 00:18:46,209
mas koala-friendly na tirahan
base sa natuklasan nila.
323
00:18:46,293 --> 00:18:48,295
Gagawin natin ang survey papunta rito,
324
00:18:48,378 --> 00:18:51,840
isang acre itong lugar na
nalilibot niya sa loob ng 15 minuto.
325
00:18:51,923 --> 00:18:53,091
Mabilis niya nagagawa.
326
00:18:53,175 --> 00:18:57,179
-Bale 2.5 ektarya sa 15 minuto?
-Oo.
327
00:18:57,262 --> 00:18:58,221
-Oo.
-Wow.
328
00:18:58,305 --> 00:18:59,973
Ang husay mo, Smudge.
329
00:19:00,056 --> 00:19:04,644
Kasama sa ginagawa namin ay ang pagsukat
kung nakaligtas ba ang koalas dito, bakit?
330
00:19:04,728 --> 00:19:07,480
Tungkol sa lupain,
tirahan at mga kondisyon?
331
00:19:07,564 --> 00:19:11,776
Susubukan protektahan ang ilan do'n
para makabalik sila pagkatapos ng sunog.
332
00:19:11,860 --> 00:19:13,904
Isa itong fragment ng nakasanayan.
333
00:19:13,987 --> 00:19:16,031
Pero sa mga lugar na ganito, may pag-asa.
334
00:19:16,114 --> 00:19:19,117
Ang pag-asa ang magtutulak at
kailangan natin ng maraming gano'n.
335
00:19:19,201 --> 00:19:22,454
-At handa na itong nilalang na 'to.
-Talaga, 'di ba?
336
00:19:22,537 --> 00:19:23,997
Handa ka na? Okay, sige na!
337
00:19:24,080 --> 00:19:30,212
Oras na para gawin ni Smudge,
ang pag-amoy sa ano ng koalas.
338
00:19:30,712 --> 00:19:33,131
Nakakuha ka? Good boy!
339
00:19:33,215 --> 00:19:35,217
-Nando'n na siya kaagad.
-Hindi! Ano?
340
00:19:35,300 --> 00:19:36,509
Ano?
341
00:19:36,593 --> 00:19:37,427
Ang bilis no'n.
342
00:19:37,510 --> 00:19:39,971
Naku, ikaw-- Yah! Oo.
343
00:19:40,055 --> 00:19:41,014
Good boy, Smudge!
344
00:19:41,097 --> 00:19:42,515
Ang laki niyan, oo.
345
00:19:43,016 --> 00:19:44,684
-Oo.
-Ayan.
346
00:19:44,768 --> 00:19:47,187
Oo. Mahusay, Smudge. Good boy!
347
00:19:47,270 --> 00:19:50,065
-Good boy! Good boy.
-Napakagaling!
348
00:19:50,148 --> 00:19:51,149
Ano?
349
00:19:51,233 --> 00:19:52,984
-Kahanga-hanga!
-'Di man lang nagtagal.
350
00:19:53,068 --> 00:19:57,030
-Ang liit lang.
-Hindi 'yan makikita ng mga tao.
351
00:19:57,113 --> 00:19:57,948
Hindi.
352
00:19:58,031 --> 00:19:59,532
Ang astig no'n.
353
00:20:00,492 --> 00:20:03,119
Mas napapadali ang trabaho.
'Di ito gaanong katapang.
354
00:20:03,203 --> 00:20:04,913
Oo, medyo matamlay ito.
355
00:20:04,996 --> 00:20:07,624
-Magpatuloy tayo?
-Tingnan kung ano ang mahahanap natin.
356
00:20:07,707 --> 00:20:09,542
-Buddy. Smudge.
-Ang husay no'n.
357
00:20:09,626 --> 00:20:13,838
Medyo luma na 'yon.
Mas mahusay pa ang magagawa ni Smudge.
358
00:20:17,968 --> 00:20:20,845
-Nakakuha ka pa ng isa? Good job.
-Nakahanap pa.
359
00:20:20,929 --> 00:20:23,306
-Medyo kakaiba ito.
-Payat.
360
00:20:23,390 --> 00:20:27,102
Oo. Pero tama ang nasa loob
at may maganada itong amoy.
361
00:20:27,185 --> 00:20:30,855
Para masabing galing ito sa possum,
kapag nakaamoy ka ng dumi ng possum,
362
00:20:30,939 --> 00:20:32,774
-sasabihin mo, "Diyos ko."
-Maduduwal ka.
363
00:20:32,857 --> 00:20:35,485
Samantala, ang dumi ng koala ay
amoy maamag na eucalyptus.
364
00:20:35,568 --> 00:20:39,239
Anong masasabi niyo sa
aktwal na koala mula rito?
365
00:20:39,322 --> 00:20:41,741
Mas maliit itong koala, siguro ay bata.
366
00:20:41,825 --> 00:20:43,118
-Base sa sukat nito.
-Oo.
367
00:20:43,201 --> 00:20:46,496
Pare, alam talaga ng mga
babaeng ito ang **** nila.
368
00:20:46,579 --> 00:20:49,708
-'Di ko alam na aamoy ako ng dumi ngayon.
-Ako rin, buddy.
369
00:20:49,791 --> 00:20:51,084
-Astig.
-Sige.
370
00:20:51,167 --> 00:20:53,044
Kaunti sa munting dumi.
371
00:20:53,128 --> 00:20:54,546
-Medyo maamag?
-Isang poop tent.
372
00:20:54,629 --> 00:20:58,383
Iba ang amoy sa eucalyptus.
Amoy **** ito.
373
00:20:58,466 --> 00:20:59,342
Hindi!
374
00:20:59,426 --> 00:21:00,802
Ano ka ba.
375
00:21:00,885 --> 00:21:02,429
Dapat ka namin ihanap ng possum.
376
00:21:02,512 --> 00:21:04,180
-Maghanap ng possum.
-Pagkumparahin.
377
00:21:04,264 --> 00:21:07,225
Heto. Camera guy. Amoy?
378
00:21:08,893 --> 00:21:10,312
'Di mo ginawa!
379
00:21:10,395 --> 00:21:11,813
-'Di niya ginawa!
-Oo.
380
00:21:11,896 --> 00:21:14,983
Sa pagkakumpirma na
may nakatirang koalas sa lugar,
381
00:21:15,483 --> 00:21:19,279
oras na sa high-tech na paraan
para makahanap ng aktwal na koalas.
382
00:21:19,362 --> 00:21:20,196
Uy, guys.
383
00:21:20,280 --> 00:21:21,197
-Hi!
-Hi!
384
00:21:21,281 --> 00:21:23,783
Kumusta? Nakahanap ba kayo ng Teds?
385
00:21:23,867 --> 00:21:29,539
Oo, mukhang may koala na ang
triangulation ay sa direksyon na 'to.
386
00:21:29,622 --> 00:21:32,000
Wow. Paano mo
nalalaman ang direksyon do'n?
387
00:21:32,083 --> 00:21:35,795
So, nakikita mo rito,
ito ay parang digital indicator.
388
00:21:36,504 --> 00:21:40,342
Kung saan ay nade-detect
ang koala sa VHF frequency nito.
389
00:21:40,425 --> 00:21:42,344
Okay, umaakyat ito sa 98.
390
00:21:42,427 --> 00:21:45,221
-Ibig sabihin ay nando'n ang koala.
-Oo.
391
00:21:45,305 --> 00:21:47,599
Ano ang nasa koala na
nagpapadala ng signal?
392
00:21:47,682 --> 00:21:49,934
May collar ito, at ito ay VHF.
393
00:21:50,018 --> 00:21:52,479
Wow. So may collar sila?
394
00:21:52,562 --> 00:21:53,396
Oo.
395
00:21:53,480 --> 00:21:57,192
Kuha ko. Para itong
tracking device sa Robocop.
396
00:21:57,275 --> 00:21:59,152
-Tara na?
-Gusto niyo pumasok?
397
00:21:59,235 --> 00:22:02,947
-Sobrang nakakasabik.
-Makakahanap tayo ng aktwal na koala.
398
00:22:03,031 --> 00:22:07,035
Nando'n sila maninipis na sanga kung saan
maiisip mo na hindi sila kaya nito,
399
00:22:07,118 --> 00:22:08,661
at nando'n lang sila kumakain.
400
00:22:10,955 --> 00:22:13,124
Kapag dito tumayo, makikita niyo siya.
401
00:22:16,878 --> 00:22:18,922
Ayun siya.
402
00:22:19,881 --> 00:22:20,840
-Kita niyo?
-Wow.
403
00:22:22,133 --> 00:22:25,178
Diyos ko. Ayun siya.
Kaya 'di sila madaling mahanap.
404
00:22:25,261 --> 00:22:28,473
Sa itaas ng puno, nasa may gitna.
405
00:22:29,808 --> 00:22:31,810
-Ayun siya.
-Nakakabit ang lens protector mo.
406
00:22:31,893 --> 00:22:34,813
Naku. Wala akong makita.
407
00:22:34,896 --> 00:22:37,315
Sa karamihan,
kaunti lang ang ginagawa ng koalas,
408
00:22:37,399 --> 00:22:41,403
kumakain lang ng dahon ng eucalyptus
at natutulog halos 20 oras kada araw.
409
00:22:41,903 --> 00:22:43,530
Tinitingnan niya tayo.
410
00:22:43,613 --> 00:22:47,784
Kaya, kung wala na, dapat kang
matuwa sa kakayahan nilang mag-chill.
411
00:22:47,867 --> 00:22:49,494
Napakaastig na makita sila sa wild.
412
00:22:49,577 --> 00:22:51,538
-Oo.
-Kita tayo, buddy.
413
00:22:52,038 --> 00:22:54,249
Salamat sa pagsama sa amin.
414
00:22:54,332 --> 00:22:56,084
Sinisiguro ang kinabukasan ng koalas
415
00:22:56,167 --> 00:22:59,212
sa gitna ng wildfires at
pagbabago ng klima ay 'di madali.
416
00:22:59,295 --> 00:23:00,380
Maraming salamat.
417
00:23:00,463 --> 00:23:02,132
-Ang galing.
-Ikinagagalak namin.
418
00:23:02,215 --> 00:23:04,008
Pero salamat sa mga donasyon
419
00:23:04,092 --> 00:23:06,970
at ang tiyaga ng conservationists
tulad nila, posible ito.
420
00:23:07,053 --> 00:23:08,555
Astig. Ayos, guys.
421
00:23:08,638 --> 00:23:14,144
At si Smudge. Malaki ang tulong ni Smudge.
Sino ang good boy?
422
00:23:17,480 --> 00:23:22,026
Ang conservation ng mga kultura'y
mahalaga tulad ng conservation ng habitat.
423
00:23:22,110 --> 00:23:24,696
Sa totoo lang, dito, sama-sama sila.
424
00:23:24,779 --> 00:23:27,574
Papunta kami sa Bargo,
New South Wales para sa tanghalian.
425
00:23:27,657 --> 00:23:29,242
at kailangan namin paghirapan ito.
426
00:23:29,325 --> 00:23:30,618
Medyo. Makikita niyo.
427
00:23:31,536 --> 00:23:34,205
Ang Yerrabingin ay
kompanyang pag-aari ng Aboriginal
428
00:23:34,289 --> 00:23:37,459
na nakatuon sa pangangalaga sa lupa
at pagpasa ng kaalaman
429
00:23:37,542 --> 00:23:39,919
ng mga orihinal na tao sa
mas batang henerasyon
430
00:23:40,003 --> 00:23:42,839
para maging
tagapagbantay din sila ng lupa.
431
00:23:42,922 --> 00:23:46,134
Habang sila ay gumagawa rin ng
Aboriginal influenced landscape desigm,
432
00:23:46,217 --> 00:23:48,011
nandito kami sa Yerrabingin farm para
433
00:23:48,094 --> 00:23:49,888
maglibot kasama
ang nagtatag at may-ari.
434
00:23:49,971 --> 00:23:52,015
Uy, kapatid. Welcome sa Yerrabingin Farm.
435
00:23:52,098 --> 00:23:54,267
-Salamat.
-'Di kayo nahirapan sa paghahanap?
436
00:23:54,350 --> 00:23:56,895
Oo. Masaya akong nandito ako.
437
00:23:58,104 --> 00:24:02,901
Sa lenggwahe ng ninuno, ibig sabihin ng
yerrabingin "sabay-sabay tayo maglakad."
438
00:24:03,401 --> 00:24:05,069
Naglalakad kami kasama si Christian
439
00:24:05,153 --> 00:24:07,864
para matutunan ang
kasaysayan ng pagsasaka sa lupang ito.
440
00:24:07,947 --> 00:24:11,326
Makikita niyo na ang buong pastulan na ito
ay puno ng katutubong damo.
441
00:24:11,409 --> 00:24:13,620
'Di ko alam kung ba't kangaroo grass.
442
00:24:13,703 --> 00:24:16,789
Baka may English botanist
na nakakita ng kangaroo dito,
443
00:24:16,873 --> 00:24:19,792
at naisip "kangaroo grass."
'Di ko nakitang kinain ng kangaroos.
444
00:24:19,876 --> 00:24:22,295
'Di ito mukhang kangaroo, kaya hindi iyon.
445
00:24:22,378 --> 00:24:24,881
Ito ay sinaunang butil?
446
00:24:24,964 --> 00:24:26,007
Oo.
447
00:24:26,090 --> 00:24:29,219
Ang mga katutubong butil ay
hindi nangangailangan na halaman,
448
00:24:29,302 --> 00:24:30,970
ibig sabihi'y sanay sila sa tagtuyo
449
00:24:31,054 --> 00:24:34,057
at madali silang tumubo,
kahit walang pataba o maraming tubig.
450
00:24:34,140 --> 00:24:37,560
At sa tribo namin, ginagamit namin
ang buto sa paggawa ng tinapay.
451
00:24:37,644 --> 00:24:40,647
'Di ba nila naisip na ang Aboriginals ay
452
00:24:40,730 --> 00:24:43,107
matagal nang nagsasaka
kaysa sa inaakala nila?
453
00:24:43,191 --> 00:24:46,819
'Yon ang 'di nila maintindihan.
Sinasabi nilang, "Wala rito, tigang dito."
454
00:24:46,903 --> 00:24:49,989
Maraming kaso, ang mananakop ay
nagutom sa tabi ng maraming pagkain.
455
00:24:50,073 --> 00:24:53,535
-Dahil hindi ito tulad ng alam nila.
-Oo, gano'n.
456
00:24:53,618 --> 00:24:57,956
Habang ang mga mananakop ay inakala na
ang lugar na ito ay puno ng ligaw na damo,
457
00:24:58,039 --> 00:25:02,293
ang talagang tumutubo ay
ang natural at malagong kangaro grass,
458
00:25:02,377 --> 00:25:04,462
na mainam sa paggawa ng harina.
459
00:25:04,963 --> 00:25:09,175
Parte ng pangangalaga ng lupa ay
ang paggamit sa buong potensyal nito,
460
00:25:09,259 --> 00:25:11,177
at ang potensyal dito ay
ang kangaroo grass
461
00:25:11,261 --> 00:25:14,847
ay maaring maging pagmulan ng pagkain na
madaling tumtubo sa rehiyong ito.
462
00:25:14,931 --> 00:25:17,433
May naisip ang kaibigan natin
na Grass Grabber.
463
00:25:17,517 --> 00:25:21,437
Kadalasan, pinipitas namin ang
kangaroo grass gamit ang kamay,
464
00:25:21,521 --> 00:25:24,732
at dito, nakokolekta namin ang mga buto
465
00:25:24,816 --> 00:25:27,944
sa paligid ng ibang species
nang 'di sila naaapektuhan.
466
00:25:28,027 --> 00:25:29,028
Walang nasasayang.
467
00:25:29,112 --> 00:25:33,741
Para lang itong napakataas,
napakaingat na lawnmower.
468
00:25:33,825 --> 00:25:37,120
At saka, nakakapagod yata mamitas ng
kangaroo grass gamit ang kamay.
469
00:25:37,704 --> 00:25:40,665
So, astig ito.
470
00:25:43,251 --> 00:25:44,961
-Gusto mo subukan?
-Oo.
471
00:25:49,591 --> 00:25:52,218
At patugtugin ang nakakatawang tugtog.
472
00:25:57,265 --> 00:26:00,935
Kung ako lang,
pwedeng ito na ang natitira sa palabas.
473
00:26:01,019 --> 00:26:02,812
Komportable siya ngayon. Tingnan niyo.
474
00:26:02,895 --> 00:26:05,231
Pinapanood namin ni Dylan
si Darin sa lawnmower.
475
00:26:05,315 --> 00:26:07,191
-Dalawang oras ang nakalipas.
-Oo.
476
00:26:07,275 --> 00:26:09,569
Tingnan niyo.
Nando'n siya sa happy place niya.
477
00:26:10,069 --> 00:26:11,070
Ang astig no'n.
478
00:26:11,654 --> 00:26:13,865
-Titingnan ko loob.
-Logging out na.
479
00:26:14,699 --> 00:26:15,533
Wow!
480
00:26:15,617 --> 00:26:18,036
-Titingnan mo ang tinapay mo.
-Tingnan mo.
481
00:26:18,119 --> 00:26:21,664
'Yong berdeng bagay ay paspalum pero
nando'n ang lahat sa ilalaim nito.
482
00:26:21,748 --> 00:26:23,833
Ang husay nito. Ang galing nito.
483
00:26:23,916 --> 00:26:26,919
Ito ay ilang mga--
Itong lima ay mga sinusuri.
484
00:26:27,003 --> 00:26:29,797
Sumusubok din sila ng
ibang katutubong pagkain.
485
00:26:29,881 --> 00:26:32,717
Parang pine needle. Parang tanglad.
486
00:26:32,800 --> 00:26:35,178
-Wow! Ang galing.
-Oo. Ayos sila.
487
00:26:35,261 --> 00:26:36,554
Lasang tom yum soup.
488
00:26:36,638 --> 00:26:38,139
May naaamoy kaming mabango.
489
00:26:38,222 --> 00:26:41,559
Ang kagandahan sa pagkakaroon ng farm ay
palagi kang may makakain.
490
00:26:41,643 --> 00:26:42,602
-Ayos!
-Ayos.
491
00:26:42,685 --> 00:26:44,187
-Tanghalian na!
-Anong mayroon?
492
00:26:44,270 --> 00:26:48,274
May damper breads tayo na
kasama sa lulutuin natin.
493
00:26:48,358 --> 00:26:51,319
Ang bunga ng paghihirap namin.
Karamihan ay kay Darin.
494
00:26:51,402 --> 00:26:52,654
-Cheers, guys.
-Cheers.
495
00:26:52,737 --> 00:26:55,156
Ang tinapay na ito ay
gawa sa buto ng kangaroo grass.
496
00:26:55,239 --> 00:26:57,075
Wow. 'Di ako makapaniwala.
497
00:26:57,158 --> 00:26:59,327
Nando'n din ang lahat ng butil, ano?
498
00:27:02,121 --> 00:27:04,207
-Wow. Ang sarap.
-Oo.
499
00:27:04,290 --> 00:27:05,958
At, sariwang kalabasa rin 'yon.
500
00:27:06,042 --> 00:27:09,879
Mayroom ako ritong kalabasa na may
wattleseed, kaninang umaga ko pa niluluto.
501
00:27:09,962 --> 00:27:13,383
May barramundi fillets dito.
502
00:27:13,883 --> 00:27:15,677
Ilagay ang fillets sa ibabaw.
503
00:27:15,760 --> 00:27:18,805
Kahawig ang paggamit ng dahon ng
saging sa Asian cuisine, kung saan…
504
00:27:18,888 --> 00:27:19,847
Oo.
505
00:27:19,931 --> 00:27:23,267
Grabe ito. Ang astig na makakita na
naluto ito sa ganitong apoy.
506
00:27:23,351 --> 00:27:24,936
Pero hindi iyan ang main course.
507
00:27:25,019 --> 00:27:26,187
May Moreton Bay bugs.
508
00:27:26,270 --> 00:27:28,398
-Astig.
-Nakahalo sa dahon ng lemon myrtle.
509
00:27:28,481 --> 00:27:31,025
Wow. Ang bugs ang isa sa
pinakaastig na nakita ko.
510
00:27:31,109 --> 00:27:33,986
"Bugs". Ang slang nitong flat crustacean
511
00:27:34,070 --> 00:27:37,073
para itong lobster na
at halimaw sa science fiction.
512
00:27:39,325 --> 00:27:41,828
Diyos ko. Gutom na ako.
513
00:27:41,911 --> 00:27:43,788
-Ang weird--
-Ingat, mainit.
514
00:27:43,871 --> 00:27:46,374
Parang dito kinuha ang Alien.
515
00:27:46,958 --> 00:27:49,252
-Oo.
-Mayroon pang iba?
516
00:27:49,335 --> 00:27:50,837
Parang malaking hipon.
517
00:27:50,920 --> 00:27:54,173
Isa sa pinakamahusay na paraan para
kumonekta sa kultura ay sa pagkain.
518
00:27:54,257 --> 00:27:55,925
Diyos ko.
519
00:27:56,008 --> 00:27:58,553
-Oo, ito ay…
-Ito ang pinakamasarap na nakain kong bug.
520
00:27:58,636 --> 00:28:02,098
At naghahandog ang Yerrabingin Farm
ng nakaka-engganyong karanasan.
521
00:28:02,181 --> 00:28:03,516
Gusto niyo? Sinong gutom?
522
00:28:03,599 --> 00:28:06,394
'Di lang sa lupa at
pagkain na ibinibigay nito,
523
00:28:06,477 --> 00:28:10,189
pero pati na rin ang
makulturang kasaysayan nito.
524
00:28:10,273 --> 00:28:11,691
Napakatamis nito.
525
00:28:11,774 --> 00:28:14,318
At sinong nakakaalam na
masaarap ang conservation?
526
00:28:14,402 --> 00:28:17,905
'Di ito kapani-paniwala.
Salamat sa paglibot, salamat sa pagkain.
527
00:28:17,989 --> 00:28:19,741
Good luck sa lahat, guys.
528
00:28:23,953 --> 00:28:27,331
Itinabi namin ang
pinaka-Australian conservation na gawain
529
00:28:27,415 --> 00:28:28,291
para sa wakas.
530
00:28:28,374 --> 00:28:30,752
Papunta kami ng higit
200 milya sa hilaga ng Sydney
531
00:28:30,835 --> 00:28:33,755
para sa pinaka-kilalang
nilalang na pumapasok sa isip
532
00:28:33,838 --> 00:28:35,506
kapag naiisip ng tao ang Australia.
533
00:28:35,590 --> 00:28:36,883
Hindi, hindi kangaroo.
534
00:28:36,966 --> 00:28:41,721
Ano 'yon? Roadrunner?
Tasmanian Devil at Roadrunner?
535
00:28:41,804 --> 00:28:43,598
Hindi, Darin, hindi roadrunner.
536
00:28:43,681 --> 00:28:44,974
'Yong lumang cartoon?
537
00:28:45,057 --> 00:28:47,602
-Si Wile. E. Coyote at Roadrunner 'yon.
-Talaga?
538
00:28:47,685 --> 00:28:51,105
'Yong tornado guy? 'Di ko maalala.
Tingin ko gusto niya ginagawa niya, ano?
539
00:28:51,189 --> 00:28:53,441
Hindi. Bahagi siya ni Yosemite Sam.
540
00:28:53,524 --> 00:28:55,860
Yosemite S-- Natatandaan mo
si Yosemite Sam?
541
00:28:56,444 --> 00:29:00,364
Saturday morning cartoons, pare.
Magmamadali ako bumaba.
542
00:29:00,448 --> 00:29:01,949
Ako rin.
543
00:29:02,033 --> 00:29:05,536
Okay, sa totoo lang, karamihan sa
alam namin ni Darin sa Tasmanian devils
544
00:29:05,620 --> 00:29:07,997
ay base lang sa cartoons.
545
00:29:08,498 --> 00:29:09,707
Ang masasabi ko ay ito,
546
00:29:09,791 --> 00:29:14,170
mayroon na lang 25,000 ng
nilalang na natitira sa Tasmania,
547
00:29:14,253 --> 00:29:16,506
at ang pribadong conservation
group na Aussie Ark
548
00:29:16,589 --> 00:29:19,050
ay nandito para iligtas ang
species sa total extinction
549
00:29:19,133 --> 00:29:21,010
at muli silang dalhin sa mainland.
550
00:29:21,093 --> 00:29:24,806
Itinatag ang Aussie Ark para protektahan
ang populasyon ng Tasmanian devil,
551
00:29:24,889 --> 00:29:28,726
pero sila ay nagko-conserve din ng
iba pang endangered na hayop sa lugar,
552
00:29:28,810 --> 00:29:31,145
dahil kapag may isang
species lang na nawala,
553
00:29:31,229 --> 00:29:34,982
maaaring magkaroon ng masamang
epekto sa nakapalibot na ecosystem.
554
00:29:35,066 --> 00:29:36,192
Welcome sa Ark.
555
00:29:36,275 --> 00:29:37,193
-Uy, pare.
-Uy.
556
00:29:37,276 --> 00:29:39,028
Siya ang nagtatag, si Tim Faulkner.
557
00:29:39,111 --> 00:29:39,946
-Welcome.
-Uy.
558
00:29:40,029 --> 00:29:42,740
-Hindi iyon Tasmanian devil.
-Welcome. Ito si Charlie.
559
00:29:42,824 --> 00:29:44,575
-Uy, Charlie. Hi.
-Koala iyon.
560
00:29:44,659 --> 00:29:45,576
Hi.
561
00:29:45,660 --> 00:29:47,161
Heto, kunin niyo 'yong nandito.
562
00:29:47,745 --> 00:29:49,997
-Ano 'yan?
-Dalawang endagered na squirrel glider.
563
00:29:50,081 --> 00:29:51,791
-Marsupials.
-Naku.
564
00:29:51,874 --> 00:29:56,212
At isa ring maliit na hayop
sa bulsa niya. Okay. 'Di naman big deal.
565
00:29:56,295 --> 00:29:58,673
-May bulsa kang…
-Siya si Petey.
566
00:29:58,756 --> 00:30:00,258
Anong nasa bulsa mo sa pantalon?
567
00:30:00,341 --> 00:30:03,427
Oo, alam ko.
Ito ang kapatid niya si Gumnut.
568
00:30:03,511 --> 00:30:04,971
-Astig. Hi, Gumnut.
-Hi, boo-boo.
569
00:30:05,054 --> 00:30:06,848
Wow. Napakaliit mo.
570
00:30:06,931 --> 00:30:08,224
Ang bait mo.
571
00:30:08,307 --> 00:30:10,351
-Ilang hayop ang mayroon ka?
-Umiihi ka.
572
00:30:10,434 --> 00:30:11,269
Umiihi siya.
573
00:30:11,853 --> 00:30:13,604
Oo! Ang ganda no'ng--
574
00:30:13,688 --> 00:30:16,065
Una para sa lahat. Wow.
575
00:30:16,148 --> 00:30:17,358
"Naiihi ako".
576
00:30:17,441 --> 00:30:19,735
Pwede ko ba ibigay sa'yo si Charlie?
577
00:30:21,487 --> 00:30:23,281
Ito ang artificial pouch nila.
578
00:30:23,364 --> 00:30:25,241
Pupunasan ka muna namin.
579
00:30:25,324 --> 00:30:27,076
-Umaalis siya.
-Ilagay sila sa loob.
580
00:30:27,159 --> 00:30:29,203
Wow. Alam niyo ang bahay niyo. Sige.
581
00:30:29,287 --> 00:30:30,496
-Oo.
-Ayan.
582
00:30:30,580 --> 00:30:34,000
Ganyan sila kung kasama nila
ang nanay nila. Maraming dahon.
583
00:30:34,500 --> 00:30:37,670
Tara na. Dala niyo na ang lahat?
584
00:30:38,963 --> 00:30:40,214
Ayos lang 'yan.
585
00:30:40,298 --> 00:30:42,008
-Dudumi ba?
-'Wag ka lang--
586
00:30:42,091 --> 00:30:45,428
'Yong kagat ang inaalala ko, 'di ang dumi.
Pero magiging ayos lang kayo.
587
00:30:45,511 --> 00:30:47,179
-Tara.
-Nangangagat ang Tazzy devils?
588
00:30:47,263 --> 00:30:49,390
Oo. Sobrang diin.
589
00:30:51,517 --> 00:30:52,852
Ayos!
590
00:30:52,935 --> 00:30:54,312
-Nasasabik ako.
-Mabuti.
591
00:30:54,395 --> 00:30:55,646
Ilan ang mayroon kayo?
592
00:30:55,730 --> 00:30:57,899
Nasa 200 ang nandito ngayon,
593
00:30:58,399 --> 00:31:02,194
at nakapagbreed kami ng higit 450,
pero anim na taon lang sila nabubuhay.
594
00:31:02,278 --> 00:31:03,112
Ano?
595
00:31:03,195 --> 00:31:05,364
Ang lifespan ng devils ay
596
00:31:06,407 --> 00:31:10,578
ipapanganak, mature sa dalawang taon,
pwede mag-breed sa dalawa, tatlo, apat
597
00:31:10,661 --> 00:31:12,038
pero mamamatay sila sa anim.
598
00:31:12,121 --> 00:31:14,624
Ang Aussie Ark ay dating Devil Ark
599
00:31:14,707 --> 00:31:18,210
at sa tagumpay nito, lumawak kami mula sa
devils hanggang 15 iba pang species
600
00:31:18,294 --> 00:31:21,589
at buong habitats at ecosystems.
601
00:31:21,672 --> 00:31:24,592
-Pero nagkasakit ang devils no'ng 1996.
-Wow.
602
00:31:24,675 --> 00:31:28,471
At namatay sila. 90 porsyento
ng devils ay wala na sa Tasmania.
603
00:31:28,554 --> 00:31:29,931
-Kaya, namagitan kami.
-Oo.
604
00:31:30,014 --> 00:31:33,225
Kapag nangyari ang extinction sa wild,
kami ang backup.
605
00:31:33,768 --> 00:31:37,313
Ang mahalagang bahagi ng habitat
conservation ay proteksyon ng wildlife,
606
00:31:37,396 --> 00:31:39,523
lalo na ang endangered species.
607
00:31:39,607 --> 00:31:41,400
Poprotektahan ang endangered species?
608
00:31:41,484 --> 00:31:44,070
Upang magsimula, karamihan sa
endangered ay dahil sa tao,
609
00:31:44,153 --> 00:31:48,407
tulad ng pangangaso, deforestation,
climate change, polusyon o iba pang sanhi.
610
00:31:48,491 --> 00:31:50,660
Pero ano pa man ang naging banta,
611
00:31:50,743 --> 00:31:54,038
dapat lang na tumulong sa
pagligtas ng endangered species.
612
00:31:56,832 --> 00:31:57,792
Magandang araw!
613
00:31:57,875 --> 00:32:00,753
Uy, buddy! Halimbawa ang
Tasmanian devil na 'to.
614
00:32:00,836 --> 00:32:03,589
Mula sa nilalang na katulad niya,
sa koala at malaking panda,
615
00:32:03,673 --> 00:32:06,592
dapat protektahan ang
endangered species para sa biodiversity.
616
00:32:06,676 --> 00:32:09,595
Salamat. 'Di iyon ang palaging kaso.
617
00:32:09,679 --> 00:32:13,140
pero sa ilang lugar,
sa pagtanggal lang ng isang hayop,
618
00:32:13,224 --> 00:32:17,853
pwede magka-domino effect sa
natitira at rurupok ang buong ecosystem.
619
00:32:17,937 --> 00:32:19,480
Sa mainam na biodiversity,
620
00:32:19,563 --> 00:32:23,192
napapanatili natin ang malusog na
balanse sa hangin, tubig at lupa
621
00:32:23,275 --> 00:32:25,069
at napoprotektahan ang buong planeta.
622
00:32:25,152 --> 00:32:27,405
Sa nangangailangan ng
tulong, naiintindihan namin.
623
00:32:27,488 --> 00:32:31,075
Sa pamamagitan ng legislation,
pagbibigay ng protektadong reserves,
624
00:32:31,158 --> 00:32:34,161
conservation breeding programs…
625
00:32:34,245 --> 00:32:36,038
at iba pang mga pamamaraan,
626
00:32:36,122 --> 00:32:39,208
ay makakatulong sa pagpaparami ng
populasyon sa normal na bilang.
627
00:32:39,291 --> 00:32:41,293
-Salamat, buddy.
-Oo!
628
00:32:45,089 --> 00:32:46,799
-Baba na.
-Sige.
629
00:32:46,882 --> 00:32:49,927
Zac, pwede mo ba
kunin 'yong timba sa likod?
630
00:32:50,011 --> 00:32:52,722
Woah! Naku!
631
00:32:52,805 --> 00:32:55,599
-Isang timba ng lumang karne.
-Oo.
632
00:32:55,683 --> 00:32:58,144
Darin Special. Tingnan niyo.
633
00:32:58,227 --> 00:33:00,229
-Ito 'yong--
-'Yon pala 'yong umaamoy.
634
00:33:00,312 --> 00:33:02,690
Nakaupo ako sa likod,
"Ano ba 'yong umaamoy?"
635
00:33:02,773 --> 00:33:06,235
Ito ang kasama natin papasok.
Bibigyan ko kayo ng Devil 101.
636
00:33:06,318 --> 00:33:08,279
Mahalagang safety tips ay nandito na.
637
00:33:08,362 --> 00:33:11,741
Pagpasok natin,
'wag ilapit ang daliri sa bibig nila.
638
00:33:11,824 --> 00:33:15,578
Kapag lumapit sila, maging alerto kayo,
medyo itaas niyo ang paa niyo.
639
00:33:15,661 --> 00:33:18,664
Okay, kapag lumapit pa,
igalaw ang paa o susunggabin nila ito.
640
00:33:18,748 --> 00:33:22,376
Ang pinag-uusapan natin ay pangatlo sa
pinakamalakas na jaw pressure sa Earth.
641
00:33:22,460 --> 00:33:25,046
-Ayaw nating may nasa bibig nila.
-Pangatlo?
642
00:33:25,129 --> 00:33:27,631
Tama. Oo, nandudurog sila
ng buto. At kaya…
643
00:33:27,715 --> 00:33:29,133
Bakit pa tayo papasok?
644
00:33:29,717 --> 00:33:31,343
Ang tawag dito ay social feed.
645
00:33:31,427 --> 00:33:34,972
Kapag nakakuha sila ng patay sa wild,
o kagaya nito, ginagaya natin ang wild.
646
00:33:35,056 --> 00:33:39,185
Isang devil ang kukuha, walang nangyayari.
Kapag dalawa, nadudurog na ito.
647
00:33:39,268 --> 00:33:41,604
Magkakaroon tayo ng
10 o 12 na devils na kumukuha.
648
00:33:41,687 --> 00:33:44,440
Para maipasok ito,
kailangan mo 'yon ilusot
649
00:33:44,940 --> 00:33:47,318
at hayaan ang tatlo o
apat na devils ang kumuha nito.
650
00:33:47,401 --> 00:33:49,570
Titingin at makikinig kami para sa'yo.
651
00:33:49,653 --> 00:33:51,072
Teka. Ba't ako ang gagawa?
652
00:33:51,155 --> 00:33:52,740
Nasa'yo ang karne, pare.
653
00:33:52,823 --> 00:33:54,241
Ingatan ang paa.
654
00:33:54,325 --> 00:33:57,286
Pagpasok mo,
maglakad ka pabalik at akitin mo sila.
655
00:33:57,369 --> 00:33:58,204
Okay.
656
00:33:58,287 --> 00:33:59,538
Handa na tayo?
657
00:33:59,622 --> 00:34:02,291
Handa na bugbugin ng
pack ng Tasmanian devils?
658
00:34:02,374 --> 00:34:04,627
Hindi, 'di talaga. Hindi.
659
00:34:04,710 --> 00:34:06,170
Kunin mo 'to.
660
00:34:06,253 --> 00:34:08,798
-Nakikita mo 'yong bakal sa lupa?
-Oo.
661
00:34:08,881 --> 00:34:11,634
-Kailangan mo ilagay do'n.
-Teka--
662
00:34:11,717 --> 00:34:13,677
-Isasabit?
-Oo.
663
00:34:13,761 --> 00:34:15,137
Ang bango nito.
664
00:34:16,472 --> 00:34:18,766
Isang segundo, nasa bibig na niya.
Ingatan ang paa.
665
00:34:18,849 --> 00:34:19,850
Hayaan siya.
666
00:34:19,934 --> 00:34:22,895
Okay, paatrasin. Ayos lang tayo.
Pasok. Mabagal lang.
667
00:34:22,978 --> 00:34:24,522
Bagalan, bagalan. Umikot.
668
00:34:25,856 --> 00:34:30,820
Teka. Okay, dahan-dahan silang tangayin.
Bagalan lang. Ayan.
669
00:34:33,030 --> 00:34:37,535
Bagalan. At kapag binaba
ang kamay mo, maging maingat.
670
00:34:37,618 --> 00:34:39,370
-Dahil…
-Inilalagay niyo do'n?
671
00:34:39,453 --> 00:34:42,081
Oo. Dahan-dahan.
Subukan na nandyan lang sila.
672
00:34:42,581 --> 00:34:44,291
-Grabe 'yan, man.
-Oo.
673
00:34:44,792 --> 00:34:45,709
Okay, dahan-dahan.
674
00:34:45,793 --> 00:34:48,129
Bantayan 'yong nasa likod
baka sunggaban kamay mo.
675
00:34:48,212 --> 00:34:49,046
****.
676
00:34:49,130 --> 00:34:52,925
Okay lang. Hayaan silang
medyo hilahin ito. Oo. Ayan.
677
00:34:53,008 --> 00:34:55,928
-Yay, mahusay!
-Ingat sa likod mo.
678
00:34:57,596 --> 00:35:00,141
Oo, kagaya ng nasa cartoon.
679
00:35:00,224 --> 00:35:04,311
Ito ang dahilan kung ba't ayaw mo matulog
nang lasing sa ilalim ng puno sa Tasmania.
680
00:35:07,231 --> 00:35:10,025
Isipin ang bisa nito
bilang bush garbage cleaners.
681
00:35:10,109 --> 00:35:10,943
Diyos ko.
682
00:35:11,026 --> 00:35:15,030
Kahit anong namatay sa katandaan, sakit…
Poof! Wala na at malinis ito.
683
00:35:15,114 --> 00:35:17,867
-Naririnig niyo 'yon.
-Halika, tingnan niyo.
684
00:35:17,950 --> 00:35:19,326
Halika at tingnan niyo.
685
00:35:19,827 --> 00:35:23,372
Ang eksenang ito,
matagal nang nangyayari sa Australia,
686
00:35:23,455 --> 00:35:25,291
alam niyo, sa buong kasaysayan.
687
00:35:25,374 --> 00:35:28,169
At may banta ngayon na
mawala na ito magpakailanman.
688
00:35:28,252 --> 00:35:29,086
Tama.
689
00:35:29,170 --> 00:35:31,797
Parang ako ang may banta na
mawawala na magpakailanman.
690
00:35:31,881 --> 00:35:33,799
'Di lang sa inaagapan natin ang extinction
691
00:35:33,883 --> 00:35:37,136
sa pagpapanatili ng
insurance na populasyon ng species,
692
00:35:37,636 --> 00:35:40,347
-pero mapapabuti rin ang ecology.
-Ingat.
693
00:35:40,431 --> 00:35:42,516
Kayo talaga. Maglaro kayo nang maayos.
694
00:35:42,600 --> 00:35:44,310
Tama. Magpalabait.
695
00:35:44,894 --> 00:35:47,062
Sinusubukan niya itong
itakbo o makakuha nito.
696
00:35:47,146 --> 00:35:50,191
-Si Ned Flanders.
-Tingnan niyo sila.
697
00:35:50,274 --> 00:35:52,860
-Handa na ba kayo magtrabaho?
-'Di pa ba 'yon trabaho?
698
00:35:53,444 --> 00:35:54,612
Oo.
699
00:35:55,112 --> 00:35:57,031
Pare, ang tapang mo.
700
00:35:57,114 --> 00:35:58,199
Kell.
701
00:35:58,282 --> 00:36:00,117
-Uy.
-Kumusta?
702
00:36:00,201 --> 00:36:01,869
-Zac, Darin.
-Uy, Kell, kumusta?
703
00:36:01,952 --> 00:36:04,205
-Si Kell ang isa sa namamahala.
-Nice to meet you.
704
00:36:04,288 --> 00:36:07,583
Ito ang breeding area,
kung saan nangyayari ang magic.
705
00:36:07,666 --> 00:36:09,585
Sa pagsimula, kunin ang traps.
706
00:36:09,668 --> 00:36:13,505
Naglalagay sila ng patibong para
maayos na mahuli ang devils sa lugar.
707
00:36:13,589 --> 00:36:16,508
Nakakuha ako ng isa. Buhay siya. Oo.
708
00:36:16,592 --> 00:36:19,136
Ang lahat ay may RFID tags para
mabantayan ang mga hayop
709
00:36:19,220 --> 00:36:22,389
sa kalusugan, tagumpay ng breeding
at malaman ang araw ng kapanganakan.
710
00:36:22,473 --> 00:36:24,350
Dito, please.
711
00:36:24,433 --> 00:36:26,852
Dapat kong itala na ang
pangalan na Tasmanian devil
712
00:36:26,936 --> 00:36:29,188
ay ibinigay ng mga European na nanirahan
713
00:36:29,271 --> 00:36:32,858
dahil sa nakakakilabot
nilang sigaw at ungol.
714
00:36:33,359 --> 00:36:35,486
Kapag hinahawakan sila,
mukha silang naiinis,
715
00:36:35,569 --> 00:36:38,864
pero hindi sila nasasaktan, tandaan niyo.
716
00:36:38,948 --> 00:36:40,908
Ginagawa ito para iligtas ang species.
717
00:36:40,991 --> 00:36:43,369
-Nakakuha pa ako ng isa.
-Naiinis siya.
718
00:36:43,452 --> 00:36:46,163
Kung babae ito na may joeys,
hindi natin ibibigay.
719
00:36:46,247 --> 00:36:47,081
Oo.
720
00:36:47,164 --> 00:36:49,917
-Kailangan muna natin 'yon alamin.
-Tama.
721
00:36:50,501 --> 00:36:53,504
Okay, sa tingin niyo? Lalaki o babae?
722
00:36:53,587 --> 00:36:55,923
-May pag-uugali.
-Babae.
723
00:36:58,175 --> 00:36:59,260
Babae.
724
00:36:59,343 --> 00:37:00,761
-Okay. Gano'n ulit.
-Wow.
725
00:37:00,844 --> 00:37:03,472
Zac, pwede mo ba hawakan ang likod?
726
00:37:03,555 --> 00:37:05,599
-Iangat mo para sa atin.
-Diyos ko.
727
00:37:08,435 --> 00:37:11,397
'Di mo 'to makikita sa libro.
728
00:37:13,565 --> 00:37:15,067
Kuha na. Huling apat na numero?
729
00:37:15,150 --> 00:37:16,652
"4223."
730
00:37:16,735 --> 00:37:17,820
Crookshanks.
731
00:37:17,903 --> 00:37:19,113
-Lalaki o babae?
-Babae.
732
00:37:19,196 --> 00:37:21,115
Oo, ang head skull niya ay napakalakas,
733
00:37:21,198 --> 00:37:23,867
diinan siya nang bahagya at
'wag siya hayaang gumalaw.
734
00:37:23,951 --> 00:37:27,162
Palitan ang kamay ko.
Tingnan mo 'yo, Darin.
735
00:37:28,622 --> 00:37:29,623
'Yan ang mukha.
736
00:37:29,707 --> 00:37:31,208
Ayos 'yan. Hawak lang.
737
00:37:31,292 --> 00:37:32,418
-Kuha mo, Zac?
-Oo.
738
00:37:32,501 --> 00:37:36,005
Hawakan siya. May isa o
dalawang minuto ka lang at ikaw ay--
739
00:37:40,175 --> 00:37:41,468
'Di ka makakaalis.
740
00:37:45,222 --> 00:37:47,057
Sandali. Okay, pakawalan siya saglit.
741
00:37:49,435 --> 00:37:52,062
Okay. Plan B.
742
00:37:52,146 --> 00:37:56,025
Kita niyo 'to? Kapag inangat natin,
kurutin mo 'yong labi na 'yon.
743
00:37:56,108 --> 00:37:58,193
May isa pa siyang estrus.
744
00:37:58,694 --> 00:38:00,154
Pero ayos siya.
745
00:38:00,237 --> 00:38:01,113
-Oo.
-Wow.
746
00:38:01,196 --> 00:38:03,282
Walang joeys. Okay 'yon.
747
00:38:03,365 --> 00:38:05,576
Halata ba kapag may joey siya?
748
00:38:05,659 --> 00:38:08,829
Oo, kapag may joey,
mukha itong pink na mani.
749
00:38:09,330 --> 00:38:10,914
May isa na tayong papakawalan.
750
00:38:11,832 --> 00:38:12,666
Oo.
751
00:38:12,750 --> 00:38:14,168
-Susunod.
-Isa sa relocation.
752
00:38:14,752 --> 00:38:15,586
Lalaki 'yan.
753
00:38:15,669 --> 00:38:17,004
Mukha nga.
754
00:38:17,087 --> 00:38:19,256
Makikita rin natin sa kanya,
755
00:38:19,340 --> 00:38:21,633
ang kondisyon niya ay
'di kasingbuti sa mga babae.
756
00:38:21,717 --> 00:38:26,347
Ang lalaki ay kailangan ipakita ang lakas
niya sa babae, at makikipag-away siya.
757
00:38:26,430 --> 00:38:29,058
Kakagatin niya ito sa batok.
758
00:38:29,141 --> 00:38:31,060
Ipapakita niya kung gaano siya kalakas.
759
00:38:31,143 --> 00:38:35,522
Hihilahin siya sa den at mananatili siya
ng 10 araw, 'di kakain at babantayan siya.
760
00:38:35,606 --> 00:38:38,108
Aawayin ang mga lalaki. Ang makita siya--
761
00:38:38,192 --> 00:38:41,320
Mukhang ayos naman siya sa pisikal,
pero medyo magaan siya.
762
00:38:41,403 --> 00:38:43,238
Nagsasabing masaya
ang breeding season.
763
00:38:43,322 --> 00:38:44,531
-Ayos.
-Mabuti 'yon.
764
00:38:45,115 --> 00:38:47,534
Walang masyadong
romansa sa species na 'to.
765
00:38:47,618 --> 00:38:50,537
Kalma. Ilang taon siya, Kell? Lima?
766
00:38:51,038 --> 00:38:53,874
Uy, kalma. Kalma.
767
00:38:54,375 --> 00:38:55,209
Oo, lima.
768
00:38:55,292 --> 00:38:59,630
Sasama rin siya sa atin.
Wow, kahanga-hanga.
769
00:39:01,882 --> 00:39:02,883
Labas diyan.
770
00:39:09,890 --> 00:39:12,976
Itong isa ay mukhang extra devil-y.
771
00:39:13,060 --> 00:39:16,688
Walang joes. Sorry, sweetie.
772
00:39:17,189 --> 00:39:20,067
'Di ko siya iaangat.
Isa sa inyo subukan ito. Please.
773
00:39:20,150 --> 00:39:22,444
Kunin nang mababa. Ayan, maayos at mababa.
774
00:39:22,528 --> 00:39:26,073
Ang babaeng ito ay hindi buntis, pero
nagpapakita siya ng magandang fertility
775
00:39:26,156 --> 00:39:28,367
at kaya papakawalan siya sa breeding area.
776
00:39:28,450 --> 00:39:30,369
at manalangin sa kapalaran niya.
777
00:39:34,373 --> 00:39:35,624
Tiningnan niya muna.
778
00:39:35,707 --> 00:39:39,128
Diyos ko! Masaya ako at
buhay pa ako pagkatapos.
779
00:39:39,711 --> 00:39:42,339
Ang simula ay 44 Tasmanian devils
780
00:39:42,423 --> 00:39:45,634
na naging 390 na
matagumpay na pagpapaanak,
781
00:39:45,717 --> 00:39:49,888
at ang unang naipanganak sa
mainland Australia sa loob ng 3,000 taon.
782
00:39:49,972 --> 00:39:52,224
Kapag handa na, ang devils at
iba pang hayop dito
783
00:39:52,307 --> 00:39:53,642
ay ibinabalik sa wild,
784
00:39:53,725 --> 00:39:58,021
pinpakawalan para mamuhay nang
malaya sa 1,000 ektaryang santuwaryo.
785
00:39:58,105 --> 00:40:02,776
Ang bawat hayop na
pinapakawalan dito ay nasa pader na 'yon.
786
00:40:02,860 --> 00:40:06,238
May dalawa pang nadagdag ngayon.
Congratulations, devils.
787
00:40:06,321 --> 00:40:09,700
Huli ka na, medyo mabako.
788
00:40:11,577 --> 00:40:14,288
Pwede mo siya silipin para
makita ang ginagawa niya.
789
00:40:14,371 --> 00:40:16,206
-Uy, ayun na siya.
-Uy, bud.
790
00:40:17,166 --> 00:40:18,333
Tingnan niyo.
791
00:40:19,626 --> 00:40:21,211
-Ayan na siya.
-Uy, buddy.
792
00:40:21,295 --> 00:40:22,588
Uuwi na siya.
793
00:40:22,671 --> 00:40:24,214
-Babalik na siya.
-Aalis na siya.
794
00:40:24,298 --> 00:40:25,132
Oo.
795
00:40:25,215 --> 00:40:27,217
-Grabe.
-Kahanga-hanga 'yon.
796
00:40:27,301 --> 00:40:29,887
Ang nagawa mo, napaka-espesyal.
797
00:40:29,970 --> 00:40:31,680
Maliit lang tayo na bansa,
798
00:40:31,763 --> 00:40:34,475
na may kahanga-hangang hayop
at kailangan nila ng tulong.
799
00:40:34,558 --> 00:40:36,602
-Salamat. Nakakatuwa talaga.
-Salamat.
800
00:40:36,685 --> 00:40:38,812
-Napakasayang araw. Salamat.
-Mahusay.
801
00:40:38,896 --> 00:40:41,398
-Oo, pare.
-Natutuwa akong nandito kayo.
802
00:40:41,482 --> 00:40:44,860
-Ang sayang ibahagi ito.
-Salamat, hinayaan mo kaming maging parte.
803
00:40:44,943 --> 00:40:46,695
Kasama na ulit ang pamilya't kaibigan
804
00:40:46,778 --> 00:40:50,699
sa lugar na tinatawag kong
bagong habitat ko, ang Australia.
805
00:40:50,782 --> 00:40:54,703
At ang mga natutunan sa
pangangalaga ng mga species, biomes,
806
00:40:54,786 --> 00:40:57,331
kultura, lahat ng iyon
ay ideyang pangkalahatan.
807
00:40:57,915 --> 00:41:01,210
Tulad ng sa tula,
"No man is an island."
808
00:41:01,293 --> 00:41:04,505
Walang isla ang nag-iisa,
dahil lahat ay magkakakonekta.
809
00:41:04,588 --> 00:41:07,341
Lahat tayo'y magkakakonekta.
Mayroong balanse.
810
00:41:07,424 --> 00:41:10,969
Ang lupang nilalakaran natin, tubig na
iniinom, hangin na nilalanghap
811
00:41:11,053 --> 00:41:14,556
ito ay isang malaking habitat
at nandito tayo para pangalagaan ito.
812
00:41:14,640 --> 00:41:18,185
Mag-enjoy, syempre,
pero maging responsable
813
00:41:18,268 --> 00:41:20,854
gawin itong katulad o
mas mainam no'ng nakita natin
814
00:41:21,438 --> 00:41:24,066
para sa susunod na
henerasyon at sa kaunod pa.
815
00:41:24,149 --> 00:41:26,068
Uy, nagsisimula pa lang tayo.
816
00:41:26,151 --> 00:41:28,153
Kaya, samahan niyo kami.
817
00:41:28,237 --> 00:41:30,781
Magiging masayang paglalakbay ito.
818
00:41:36,954 --> 00:41:38,121
ANG DOWN TO EARTH TEAM AY
819
00:41:38,205 --> 00:41:39,706
KINIKILALA ANG TRADITIONAL OWNERS
NG MGA LUPA SA BUONG AUSTRALIA.
820
00:41:39,790 --> 00:41:41,291
GINAGALANG NAMIN ANG NAKAKATANDA SA
NAKARAAN, KASALUKUYAN AT HINAHARAP
821
00:41:41,375 --> 00:41:42,876
DAHIL SILA ANG HUMAHAWAK SA ALAALA,
TRADISYIN, AT KULTURA AT PAG-ASA
822
00:41:42,960 --> 00:41:44,419
NG ABORIGINAL AT TORRES STRAIT ISLANDER
NA MGA TAO SA BUONG BANSA.
823
00:42:15,534 --> 00:42:17,244
Ang pagasasalin ng subtitle ay ginawa ni:
Raven Joyce Bunag