1 00:00:06,466 --> 00:00:10,678 EEN NETFLIX-SERIE 2 00:00:37,330 --> 00:00:38,498 We zijn terug. 3 00:00:38,581 --> 00:00:39,582 Echt? 4 00:00:42,293 --> 00:00:44,629 Bereid je voor op nieuwe avonturen. 5 00:00:44,712 --> 00:00:46,923 We krijgen maar een paar kansen. 6 00:00:47,006 --> 00:00:50,718 De laatste jaren waren bizar, ik breng jullie even op de hoogte. 7 00:00:51,219 --> 00:00:53,721 Darins huis brandde af in de Malibu-brand… 8 00:00:53,805 --> 00:00:57,558 …maar hij bouwt een nieuw, milieuvriendelijk droomhuis. 9 00:00:57,642 --> 00:00:59,769 Ik laat het land tot me spreken. 10 00:01:01,104 --> 00:01:06,150 Hoe gek dat ook klinkt. En dan maak ik het beste plekje ooit. 11 00:01:06,692 --> 00:01:07,735 In de tussentijd… 12 00:01:08,694 --> 00:01:10,154 …is dat z'n yurt. 13 00:01:14,867 --> 00:01:18,538 Begin 2020 verliet ik de VS een paar weken voor vriendenbezoek. 14 00:01:18,621 --> 00:01:20,706 Lekker ontspannen wat surfen. 15 00:01:20,790 --> 00:01:22,625 En toen: bam. 16 00:01:23,543 --> 00:01:26,420 Ik had een paar weken langer vakantie, zeiden ze. 17 00:01:26,504 --> 00:01:28,256 Dat werden een paar maanden. 18 00:01:28,339 --> 00:01:32,552 Wat begon met hier vastzitten, veranderde in liefde voor dit land. 19 00:01:34,595 --> 00:01:38,474 M'n naasten moesten de schoonheid ervaren waar ik sindsdien van heb genoten. 20 00:01:43,688 --> 00:01:47,233 Op dit continent was 't wat anders, het is een eiland. 21 00:01:47,316 --> 00:01:50,987 Ze pakten het agressief aan: lockdowns, beperkingen en maskers. 22 00:01:54,031 --> 00:01:55,032 Doe eens rustig. 23 00:01:55,116 --> 00:01:58,619 Dat leidde tot relatief lage besmettings- en sterftecijfers. 24 00:01:59,245 --> 00:02:03,875 Het leek me het veiligst om iedereen naar mij te laten komen voor de opnames. 25 00:02:05,960 --> 00:02:07,587 En dat deden ze. 26 00:02:09,338 --> 00:02:11,841 Dag negen van m'n hotelquarantaine. 27 00:02:11,924 --> 00:02:13,426 Het is net Groundhog Day. 28 00:02:15,970 --> 00:02:16,929 Ik kreeg wat binnen. 29 00:02:17,597 --> 00:02:21,851 Deze keer gaan we de diepte in in 't op vijf na grootste land ter wereld… 30 00:02:23,519 --> 00:02:27,064 …met een unieke variëteit aan biomen, klimaten en organismen. 31 00:02:29,025 --> 00:02:31,986 We laten zo veel mogelijk zien. Van bergtoppen… 32 00:02:32,069 --> 00:02:33,029 Fijn kantoor. 33 00:02:33,112 --> 00:02:36,908 …tot barrièreriffen, en proeven het beste lokale voedsel… 34 00:02:36,991 --> 00:02:37,825 Mijn hemel. 35 00:02:37,909 --> 00:02:39,869 …zo dicht mogelijk bij de bron. 36 00:02:39,952 --> 00:02:40,912 Op goed water. 37 00:02:40,995 --> 00:02:42,914 We bezoeken de beste vernieuwers… 38 00:02:42,997 --> 00:02:45,208 Het verzamelt, combineert… 39 00:02:45,291 --> 00:02:48,169 …splitst en verspreidt het weer de biosfeer in. 40 00:02:48,252 --> 00:02:52,006 …allemaal op zoek naar schonere, betere en duurzamere levenswijzen. 41 00:02:52,089 --> 00:02:57,261 En de lessen van dit continent dienen als microkosmos voor de hele aarde. 42 00:02:57,345 --> 00:03:00,389 Deze aflevering richten we ons op habitatbehoud. 43 00:03:00,473 --> 00:03:01,682 Wat ben je klein. 44 00:03:01,766 --> 00:03:03,976 We spreken belangrijke eco-strijders… 45 00:03:04,060 --> 00:03:05,561 Dit is ons Oerpark. 46 00:03:05,645 --> 00:03:09,899 …om te zien hoe ze alles beschermen, van dieren tot landbouw. 47 00:03:09,982 --> 00:03:11,776 Je laatste hobbel, beloofd. 48 00:03:12,860 --> 00:03:15,780 We zien hoe het terug te voeren is op ons… 49 00:03:15,863 --> 00:03:19,242 …want we moeten met z'n allen deze habitat delen. 50 00:03:19,325 --> 00:03:22,161 Zie je dat? De aarde. Daar wonen we allemaal. 51 00:03:36,259 --> 00:03:37,843 Snelheid. 52 00:03:37,927 --> 00:03:39,387 Teken voor opname. 53 00:03:39,470 --> 00:03:40,513 Tijd voor de reünie. 54 00:03:41,097 --> 00:03:43,641 Na twee weken mag iedereen uit quarantaine. 55 00:03:44,809 --> 00:03:46,477 De Down to Earth-familie is terug. 56 00:03:47,853 --> 00:03:50,189 Hé, alles goed? Hoe gaat het met je? 57 00:03:50,273 --> 00:03:52,233 Fijn je te zien. -Jou ook. 58 00:03:52,900 --> 00:03:55,194 Ik heb er zin in, we gaan ervoor. 59 00:03:55,278 --> 00:03:58,781 Alles oké? Ik zag je achter de camera. Goed je te zien, man. 60 00:03:58,864 --> 00:04:01,993 Lang geleden. Zit er nog haar onder? -Natuurlijk. 61 00:04:05,705 --> 00:04:07,081 Snelle geschiedenisles. 62 00:04:07,164 --> 00:04:11,585 De cultuur van de Aboriginals in Australië is zo'n 60.000 jaar oud. 63 00:04:11,669 --> 00:04:15,715 De huidige generaties zetten de oude gebruiken voort… 64 00:04:15,798 --> 00:04:18,342 …om hun geschiedenis te eren en te behouden. 65 00:04:18,426 --> 00:04:21,846 Er zijn zo'n 500 aparte Aboriginal-groepen in dit land… 66 00:04:21,929 --> 00:04:27,226 …elk met hun eigen taal en gebruiken, bijna allemaal met een welkomstceremonie. 67 00:04:27,310 --> 00:04:32,523 Zoals het de gewoonte is stel je je voor, voor je het land van een groep betreedt… 68 00:04:32,606 --> 00:04:35,568 …zeg je wat je wilt, en vraag je om toestemming. 69 00:04:35,651 --> 00:04:37,653 Allemaal als teken van respect. 70 00:04:37,737 --> 00:04:39,530 Voor de Britse kolonisatie… 71 00:04:39,613 --> 00:04:45,202 …bestond Australië helemaal uit diverse inheemse volken, of mobs… 72 00:04:45,286 --> 00:04:47,330 …zoals de groepen zichzelf noemen. 73 00:04:48,497 --> 00:04:53,461 Deze mensen zijn van de Darug-natie, die zo oud als het continent zelf is. 74 00:04:54,712 --> 00:04:59,467 We doen dit nu om hun land te erkennen, en hen als het eerste volk van dit land. 75 00:05:03,846 --> 00:05:07,266 GADIGAL-DARUG-, BUDAWANG-YUIN-, WIRADJURI- EN NGEMBA-NATIE 76 00:05:07,975 --> 00:05:10,811 Welkom in de cirkel, broeders. -Bedankt. 77 00:05:10,895 --> 00:05:14,148 Als je in mijn kamp komt, sta je onder mijn bescherming. 78 00:05:14,815 --> 00:05:16,609 Als je die grens oversteekt… 79 00:05:17,109 --> 00:05:19,987 …ga je door de rook en ben je een van ons. 80 00:05:20,571 --> 00:05:24,533 Mag ik jullie vragen jezelf voor te stellen aan de ooms… 81 00:05:24,617 --> 00:05:27,620 …en ook met ons te delen waarom jullie hier zijn? 82 00:05:27,703 --> 00:05:32,041 Mijn naam is Zac. Ik ben geboren in San Luis Obispo County, Californië. 83 00:05:32,917 --> 00:05:35,544 En de reden dat ik hier ben, is om te leren… 84 00:05:35,628 --> 00:05:40,257 …en om perspectief en inzicht te krijgen in jullie cultuur en mensen… 85 00:05:40,883 --> 00:05:42,551 …en daar één mee te worden. 86 00:05:43,386 --> 00:05:45,012 Prachtig. Bedankt, broeder. 87 00:05:47,890 --> 00:05:51,394 Mijn naam is Olien. Mijn voornaam is Darin. 88 00:05:51,477 --> 00:05:55,898 Ik ben geboren in Minnesota, in de Verenigde Staten. 89 00:05:57,525 --> 00:06:02,154 Het is een eer om hier te zijn, ik voel de elementen hier heel sterk… 90 00:06:02,238 --> 00:06:08,160 …voel me erg nederig door hun aanwezigheid en ik ben dankbaar dat ik hier mag zijn. 91 00:06:15,000 --> 00:06:18,295 Dit ritueel komt overeen met de originele ceremonies… 92 00:06:18,379 --> 00:06:21,674 …waarbij leden van buurstammen door andere kampen gingen. 93 00:06:22,633 --> 00:06:25,761 Het vuur is spiritueel en de rook is zuiverend. 94 00:06:26,595 --> 00:06:30,891 Als bezoekers kwade geesten meedragen, worden die door de rook weggevoerd. 95 00:06:32,643 --> 00:06:36,188 De reizigers worden gereinigd, en mogen hun reis voortzetten. 96 00:06:37,690 --> 00:06:42,278 Zuiver jullie connecties, Darin en Zac, met vader Sky. 97 00:06:47,908 --> 00:06:50,119 Breng de rook over jullie hoofd. 98 00:06:56,876 --> 00:07:00,921 Zuiver de connecties met Moeder Aarde, dus reinig jullie voeten. 99 00:07:02,214 --> 00:07:07,553 En alle delen van jullie lichaam waar het tijd voelt voor een nieuw begin. 100 00:07:11,807 --> 00:07:14,477 De rook gaat alleen waar hij heen moet. 101 00:07:20,024 --> 00:07:24,111 Ik wil jullie een stuk stof aanbieden, een ceremoniële hoofdband. 102 00:07:24,653 --> 00:07:28,073 Oranje, wat symboliseert dat bloed van het land is… 103 00:07:29,033 --> 00:07:32,578 …en grootvader Sun onze almachtige grootvader is… 104 00:07:33,412 --> 00:07:34,747 …die iedereen samenbrengt. 105 00:07:34,830 --> 00:07:38,584 En ik wil jullie beschermen terwijl jullie hier zijn. 106 00:07:39,126 --> 00:07:41,420 Zac en Darin, willen jullie opstaan? 107 00:07:48,511 --> 00:07:52,932 De ceremoniële hoofdband is een offergave van ons om jullie welkom te heten… 108 00:07:53,599 --> 00:07:55,559 …in het land waar wij lopen. 109 00:07:56,143 --> 00:07:58,896 Dit is oker. Het beschermt je tegen het kwaad. 110 00:07:59,480 --> 00:08:02,650 In mijn taal zeggen we Warami. Dat betekent 'Welkom'. 111 00:08:12,993 --> 00:08:17,623 Alle ouderlingen gaven ons hun zegen en ook wijze raad voor ons avontuur. 112 00:08:20,918 --> 00:08:24,380 Ik wil m'n meest waardevolle orgaan naast het jouwe leggen. 113 00:08:24,463 --> 00:08:26,423 Mijn hart tegen het jouwe. -Prachtig. 114 00:08:26,507 --> 00:08:31,595 Ik heet je welkom, broeder. -Bedankt, broeder. 115 00:08:31,679 --> 00:08:35,224 En voor jou, Zac, hetzelfde, broer. Mijn hart tegen 't jouwe. 116 00:08:35,307 --> 00:08:38,727 Laat liefde leiden, 't zal je bevrijden. -Weet ik. Bedankt. 117 00:08:38,811 --> 00:08:40,604 Welkom bij mij, broer. -Warami. 118 00:08:41,105 --> 00:08:43,440 We waren er welkom. Allemaal. 119 00:08:45,234 --> 00:08:49,530 Ons hele team doorliep de ceremonie en iedereen was ontroerd. 120 00:08:52,533 --> 00:08:54,201 Nog een nieuw begin. 121 00:08:54,285 --> 00:08:58,497 We wilden tijdens productie onze ecologische voetafdruk verbeteren… 122 00:08:58,581 --> 00:09:01,667 …en om te helpen om de aardse habitats te sparen… 123 00:09:01,750 --> 00:09:03,210 …pakten we het anders aan. 124 00:09:03,294 --> 00:09:05,879 Die is volledig elektrisch? -Echt? 125 00:09:05,963 --> 00:09:07,131 Ongelofelijk. 126 00:09:07,214 --> 00:09:08,173 Een nieuwe auto. 127 00:09:08,257 --> 00:09:11,343 Voor sommige tochten moeten we hybrides gebruiken… 128 00:09:11,427 --> 00:09:14,263 …maar dit nieuwe speeltje geeft onze reis hier lading. 129 00:09:14,346 --> 00:09:15,848 Dit echt te gek, gast. 130 00:09:15,931 --> 00:09:20,019 Fantastisch. Ben jij onze chauffeur? -Echt wel. 131 00:09:23,814 --> 00:09:25,357 Gewoon over Mitch heen? 132 00:09:25,441 --> 00:09:27,901 Nee, we gaan Mitch niet aanrijden. 133 00:09:27,985 --> 00:09:29,445 Teken voor opname. 134 00:09:30,195 --> 00:09:32,990 Klaar om te gaan, Zip-a-Dee-Doo-Dah? 135 00:09:33,073 --> 00:09:35,576 Ik moet niet vergeten rechts te rijden. 136 00:09:35,659 --> 00:09:39,163 Of in dit geval links. Jullie snappen me wel. 137 00:09:39,246 --> 00:09:42,041 Geweldig ding. -Jij rijdt, dan kan ik slapen. 138 00:09:45,002 --> 00:09:46,253 Slaap lekker, maatje. 139 00:09:48,714 --> 00:09:51,467 Aan het begin van onze reis voor de habitats… 140 00:09:51,550 --> 00:09:55,888 …willen we wat ongerepte gebieden zien zoals de natuur ze heeft bedoeld. 141 00:09:55,971 --> 00:09:58,390 Maar 100 kilometer ten westen van Sydney… 142 00:09:58,474 --> 00:10:02,770 …ligt een beschermd natuurgebied, de Greater Blue Mountains. 143 00:10:02,853 --> 00:10:04,980 Buiten de majestueuze schoonheid… 144 00:10:05,064 --> 00:10:08,359 …herbergt het veel zeldzame en bedreigde diersoorten. 145 00:10:08,442 --> 00:10:09,652 Wauw, kijk dan. 146 00:10:10,486 --> 00:10:12,321 Kijk toch eens. Geweldig. 147 00:10:13,197 --> 00:10:15,741 En er is een beschermd park… 148 00:10:15,824 --> 00:10:18,827 …voor kamperen, wandelen en ander toerisme. 149 00:10:18,911 --> 00:10:21,830 De Ioniq bracht ons naar de Blue Mountains. 150 00:10:23,499 --> 00:10:25,793 Als je echt avontuurlijk bent, zoals wij… 151 00:10:25,876 --> 00:10:28,754 …spreek je af met Dan, voor een onvergetelijke ervaring. 152 00:10:28,837 --> 00:10:31,757 Zac, aangenaam. -Ik ben Dan. 153 00:10:31,840 --> 00:10:34,259 Fijn kantoor. -Ja, best aardig. 154 00:10:34,343 --> 00:10:36,970 Dit is extreem wandelen, canyoning. 155 00:10:37,054 --> 00:10:41,183 Het is een voorrecht om hier in de Blue Mountains te wonen en werken. 156 00:10:41,266 --> 00:10:43,686 Dat is de Jamison Valley onder ons. 157 00:10:44,770 --> 00:10:47,731 Ik zal zeggen: Warami mittigar. 'Welkom, vrienden'… 158 00:10:47,815 --> 00:10:51,860 …in de taal van de Darug, van oudsher eigenaars van dit deel van de bergen. 159 00:10:51,944 --> 00:10:55,239 Dit is echt ongelofelijk. -Die rotswanden zijn prachtig. 160 00:10:55,322 --> 00:10:57,241 We doen de Empress Canyon. 161 00:10:57,324 --> 00:10:59,827 Dat is een van de mooiste canyons hier. 162 00:10:59,910 --> 00:11:02,162 Er zijn honderden prachtige kanalen… 163 00:11:02,246 --> 00:11:05,708 …erg nauwe spleten tussen de enorme zandstenen kliffen. 164 00:11:05,791 --> 00:11:07,418 Er raast water doorheen. 165 00:11:07,501 --> 00:11:10,671 We doen wetsuits aan, helmen op, en harnassen aan… 166 00:11:10,754 --> 00:11:12,631 …slepen zware touwen mee. 167 00:11:12,715 --> 00:11:15,426 We gaan van de rotsen springen, zwemmen. 168 00:11:15,509 --> 00:11:21,014 En dan gaan we als grote finale abseilen van een 30 meter hoge waterval. 169 00:11:21,098 --> 00:11:23,267 Prima, simpel. Kom maar op. 170 00:11:23,350 --> 00:11:26,520 We gaan ervoor. -Oké dan. 171 00:11:27,563 --> 00:11:28,897 Wauw, dit is geweldig. 172 00:11:33,110 --> 00:11:36,822 De Blue Mountains zijn onder andere werelderfgoed… 173 00:11:36,905 --> 00:11:39,533 …vanwege het aantal diverse soorten. 174 00:11:39,616 --> 00:11:43,787 Vooral de meest iconische boom van Australië, de eucalyptus. 175 00:11:43,871 --> 00:11:46,832 We hebben hier zo'n 100 soorten eucalyptus… 176 00:11:46,915 --> 00:11:50,836 …een verbluffende variëteit voor een relatief klein stuk Australië. 177 00:11:50,919 --> 00:11:53,714 Dus ja, best een coole boom. -Onwerkelijk. 178 00:11:54,298 --> 00:11:57,801 Zijn er veel natuurlijke bronnen in de buurt? 179 00:11:57,885 --> 00:12:02,681 We hebben hier hangende moerassen, die zelfs op steile kliffen voorkomen. 180 00:12:02,765 --> 00:12:06,810 Er wordt enorm veel water in opgeslagen, en ze filteren het water. 181 00:12:06,894 --> 00:12:13,317 Hebben jullie in Sydney kraanwater gehad? Het is het zoetste drinkwater ter wereld. 182 00:12:13,400 --> 00:12:15,778 Dat is omdat het hier vandaan komt. 183 00:12:15,861 --> 00:12:18,113 Een apart soort habitatbescherming… 184 00:12:18,197 --> 00:12:21,825 …een gebied dat je beschermt voor de volgende generaties… 185 00:12:21,909 --> 00:12:24,203 …door er gewoon doorheen te lopen. 186 00:12:24,286 --> 00:12:27,456 De meeste landen hebben een nationaal parksysteem… 187 00:12:27,539 --> 00:12:33,754 …en momenteel wordt zo'n 15 procent van de aarde beschermd tegen ontginning. 188 00:12:33,837 --> 00:12:38,091 We waren eerder in dat prachtige, droge eucalyptusbos… 189 00:12:38,175 --> 00:12:42,179 …maar jullie voelen en zien wel dat dit een heel andere plek is. 190 00:12:42,262 --> 00:12:43,639 Een gematigd regenwoud. 191 00:12:44,431 --> 00:12:47,810 Nog steeds koel en nat zoals het oude Gondwana ooit was… 192 00:12:47,893 --> 00:12:54,358 …dus die oude vegetatie groeit hier nog. Koetshout, varens, sassafras. 193 00:12:54,858 --> 00:12:59,404 Dit is ons Oerpark. In dit Australië zwierven dinosauriërs rond. 194 00:12:59,488 --> 00:13:04,117 Een paar honderd meter lager, maar 100 miljoen jaar terug in de tijd. 195 00:13:04,201 --> 00:13:07,788 Ik dacht gelijk aan de film. 'Er zijn geen kosten gespaard.' 196 00:13:07,871 --> 00:13:12,376 Canyoning is de beste manier om dat verhaal te ontdekken. 197 00:13:12,459 --> 00:13:13,836 Door erin te duiken. 198 00:13:16,129 --> 00:13:19,675 We moeten omhoog, even een stuk vlakke grond vinden. 199 00:13:19,758 --> 00:13:23,512 Hier doen we onze pakken aan en zetten we onze helmen op. 200 00:13:25,013 --> 00:13:28,934 Dan legde uitvoerig uit hoe we de spullen moesten gebruiken. 201 00:13:29,434 --> 00:13:32,396 Neem een professional mee, als je zoiets gaat doen. 202 00:13:32,479 --> 00:13:36,400 Als je niet weet wat je doet, kan canyoning levensgevaarlijk zijn. 203 00:13:36,483 --> 00:13:38,819 Niet dat wij precies weten wat we doen. 204 00:13:39,319 --> 00:13:41,238 Maar Dan weet het tenminste. 205 00:13:42,072 --> 00:13:46,785 Oké, jongens, je moet hier vol voor gaan. Honderd procent, goed? 206 00:13:46,869 --> 00:13:47,870 Een, twee, drie. 207 00:13:47,953 --> 00:13:53,333 Dit is net zo'n vertrouwensoefening waarbij je je achterover moet laat vallen. 208 00:13:54,126 --> 00:13:56,128 Zonder iemand om je op te vangen. 209 00:13:56,211 --> 00:13:57,838 Het lijkt een slecht idee. 210 00:13:58,589 --> 00:14:00,257 Maar goed, daar gaat ie dan. 211 00:14:12,352 --> 00:14:13,437 Rustig aan. 212 00:14:26,742 --> 00:14:28,076 Even koppen tellen. 213 00:14:28,577 --> 00:14:29,995 We zijn er allemaal nog. 214 00:14:30,495 --> 00:14:31,914 Daar is die beker voor. 215 00:14:31,997 --> 00:14:34,499 Gelukkig geen doden of gewonden. 216 00:14:34,583 --> 00:14:36,251 Dankjewel, man. Top. 217 00:14:36,835 --> 00:14:41,506 We vieren dat we nog leven met warme thee en maken ons op voor de grote finale. 218 00:14:41,590 --> 00:14:43,216 Abseilen van deze… 219 00:14:43,717 --> 00:14:45,844 …waterval van 30 meter hoog? 220 00:14:46,428 --> 00:14:47,262 Jakkes. 221 00:14:53,435 --> 00:14:56,438 Laat je maar zakken, voeten eerst. 222 00:14:57,439 --> 00:14:59,107 Zo, ja. Daar ga je. 223 00:15:27,469 --> 00:15:28,804 Ben je er klaar voor? 224 00:15:30,389 --> 00:15:33,225 Goed, Zac, loop nu langzaam achteruit. 225 00:15:34,351 --> 00:15:36,728 Ga echt in dat harnas hangen, goed? 226 00:15:38,271 --> 00:15:41,358 Zet je voeten goed wijd neer. Prima zo. 227 00:15:41,441 --> 00:15:45,237 Welke vreselijke levensbeslissingen hebben me hier gebracht? 228 00:15:46,113 --> 00:15:49,032 Wat die ook waren, ik kan nu niet meer terug. 229 00:15:49,825 --> 00:15:51,118 Goed dan, daar ga je. 230 00:16:23,734 --> 00:16:25,277 Goed gedaan, super. 231 00:16:26,528 --> 00:16:27,446 Ik heb 't gedaan. 232 00:16:28,697 --> 00:16:29,531 Wij allemaal. 233 00:16:30,782 --> 00:16:31,867 Goed gedaan, team. 234 00:16:33,744 --> 00:16:38,457 In de meeste landen zijn gebieden die beschermd zijn tegen ontginning… 235 00:16:38,540 --> 00:16:43,253 …waarvan iedereen kan genieten, maar die ook echt verkend kunnen worden. 236 00:16:43,920 --> 00:16:46,339 Veel mensen willen dat anders zien. 237 00:16:46,423 --> 00:16:49,885 Projectontwikkelaars, de fossiele industrie en anderen… 238 00:16:49,968 --> 00:16:53,346 …zijn altijd op zoek naar onaangeboorde bronnen. 239 00:16:53,430 --> 00:16:57,851 Door tijd of geld te doneren, kun je de Nationale parken beschermen. 240 00:16:57,934 --> 00:17:00,687 En bezoek ze ook, als je de kans krijgt. 241 00:17:00,771 --> 00:17:03,273 Die ervaring vergeet je nooit meer. 242 00:17:04,733 --> 00:17:09,821 We reden anderhalf uur, om de bergen heen, naar nog een beschermd park. 243 00:17:10,781 --> 00:17:15,619 Een paar dieren horen echt bij Australië. Allereerst natuurlijk de koala. 244 00:17:15,702 --> 00:17:18,663 Ze worden soms onterecht koalaberen genoemd… 245 00:17:18,747 --> 00:17:22,292 …het zijn geen beren, maar ze lijken wel schattige knuffels. 246 00:17:22,876 --> 00:17:25,796 Voor er zo veel stierven in de recente bosbranden… 247 00:17:26,421 --> 00:17:29,007 …stond de soort al als kwetsbaar te boek. 248 00:17:29,091 --> 00:17:31,176 Jongens, hoe is het? -Goed, dank je. 249 00:17:31,259 --> 00:17:34,930 Om de koalapopulatie te observeren en hopelijk weer uit te breiden… 250 00:17:35,013 --> 00:17:39,351 …zijn deze natuurbeschermers er, van de non-profit Science For Wildlife. 251 00:17:39,434 --> 00:17:40,894 Smudge. -Hoi, Smudge. 252 00:17:40,977 --> 00:17:45,440 Hallo dan, Smudge. -De Smudginator. 253 00:17:46,024 --> 00:17:49,277 Even uitleggen: Smudge is een erg brave hond. 254 00:17:49,361 --> 00:17:51,947 Maar vanwege mogelijke gifstoffen hier… 255 00:17:52,030 --> 00:17:55,826 …draag hij een Hannibal-muilkorf. Om hem te beschermen, niet ons. 256 00:17:55,909 --> 00:17:58,203 Dus Smudge heeft bepaalde talenten? 257 00:17:58,286 --> 00:18:02,124 Jazeker. Hij kan koalapoep vinden. 258 00:18:04,334 --> 00:18:08,213 Inderdaad. Smudge's superkracht is koalapoep kunnen ruiken. 259 00:18:08,839 --> 00:18:13,552 Want waar koalapoep is, zijn koala's. En daar zijn we eigenlijk naar op zoek. 260 00:18:13,635 --> 00:18:16,388 Zijn de aantallen sterk afgenomen? 261 00:18:16,471 --> 00:18:18,807 Tachtig procent van 't gebied stond in brand. 262 00:18:18,890 --> 00:18:20,976 We vreesden voor alle koala's. 263 00:18:21,059 --> 00:18:26,898 Het is steil, dus het vuur sijpelde omlaag en het bladerdak bleef soms intact. 264 00:18:26,982 --> 00:18:30,944 Het kan moeilijk zijn om ze te zien. Hier vallen de bomen wel mee. 265 00:18:31,027 --> 00:18:34,114 Waar de meeste poep ligt, daar vinden ze het fijn. 266 00:18:34,698 --> 00:18:40,620 Ze ontdekken dus door de poepconcentratie in welk gebied de koala's het liefst zijn. 267 00:18:41,121 --> 00:18:45,167 Ze hopen met deze data meer habitats te creëren voor koala's. 268 00:18:46,293 --> 00:18:48,295 We gaan eerst deze kant op. 269 00:18:48,378 --> 00:18:53,091 Hij doorzoekt een hectare in een kwartier. Hij doet het dus heel snel. 270 00:18:53,175 --> 00:18:57,179 Dus dat is zo'n 100 are in 15 minuten? 271 00:18:58,305 --> 00:18:59,973 Goed zo, Smudge. 272 00:19:00,056 --> 00:19:04,644 We onderzoeken ook waarom bepaalde koala's het hebben overleefd. 273 00:19:04,728 --> 00:19:07,397 Wat is er anders aan de omstandigheden? 274 00:19:07,480 --> 00:19:11,776 En die gebieden beschermen, dan kunnen ze zich na een brand herstellen. 275 00:19:11,860 --> 00:19:16,031 Er is nog maar een fractie over. Maar dit soort plekken geven ons hoop. 276 00:19:16,114 --> 00:19:19,117 Hoop is een drijfveer, we hebben er meer van nodig. 277 00:19:19,201 --> 00:19:22,454 En hij lijkt heel gedreven. -Ja, of niet? 278 00:19:22,537 --> 00:19:23,914 Klaar? Ga maar werken. 279 00:19:23,997 --> 00:19:29,669 Smudge mag z'n ding doen. Zoeken waar koala's hun ding deden. 280 00:19:30,587 --> 00:19:33,131 Heb je er een? Hij is braaf. 281 00:19:33,215 --> 00:19:36,509 Die rook hij al. -Dit meen je niet. Wat? 282 00:19:36,593 --> 00:19:37,427 Dat was snel. 283 00:19:39,971 --> 00:19:42,515 Wat ben je braaf, Smudge. -Dat is een grote. 284 00:19:43,516 --> 00:19:47,187 Daar ligt hij. -Goed zo, Smudge. Hij is braaf. 285 00:19:49,356 --> 00:19:51,149 Wat knap. -Wat? 286 00:19:51,233 --> 00:19:52,984 Geweldig. -Niet eens een hele. 287 00:19:53,068 --> 00:19:57,030 Maar een stukje ervan. -Dat zien mensen echt nooit. 288 00:19:58,031 --> 00:19:59,532 Dat was echt cool. 289 00:20:00,492 --> 00:20:01,743 Het helpt ons enorm. 290 00:20:01,826 --> 00:20:04,913 Hij is niet erg sterk. -Ja, de geur is er wat af. 291 00:20:04,996 --> 00:20:07,832 Zullen we doorgaan? -Kijken wat we kunnen vinden. 292 00:20:08,458 --> 00:20:09,292 Ongelofelijk. 293 00:20:09,376 --> 00:20:13,838 Het was een wat ouder stuk. Dat kan Smudge beter. 294 00:20:17,968 --> 00:20:20,845 Heb je er nog een? Goed zo. -Hoe vers is die? 295 00:20:20,929 --> 00:20:23,306 Best een vreemde. -Een dunne. 296 00:20:23,390 --> 00:20:26,685 Ja. Maar als hij van binnen goed is, en hij sterk ruikt. 297 00:20:27,185 --> 00:20:30,814 Je weet het als hij van een buidelrat is. Als je die ruikt… 298 00:20:30,897 --> 00:20:32,649 Moet je kokhalzen. -Mijn God. 299 00:20:32,732 --> 00:20:35,277 Koalapoep ruikt wat muf naar eucalyptus. 300 00:20:35,360 --> 00:20:39,114 Wat weet je over de koala zelf, als je deze bekijkt? 301 00:20:39,197 --> 00:20:43,118 Hij is klein, waarschijnlijk een jong. Als ik de grootte zie. 302 00:20:43,201 --> 00:20:46,496 Man, deze dames zijn echt retegoed. 303 00:20:46,579 --> 00:20:49,499 Nooit gedacht dat ik poep ging ruiken. -Ik ook niet. 304 00:20:49,582 --> 00:20:52,877 Maar het is oké. Een klein snuifje van een klein poepje. 305 00:20:52,961 --> 00:20:54,546 Wat muf, hè? -Een zweempje. 306 00:20:54,629 --> 00:20:58,383 Dit ruikt anders dan eucalyptus. Dit ruikt naar stront. 307 00:20:58,466 --> 00:21:00,093 Niet waar. -Kom op, zeg. 308 00:21:00,885 --> 00:21:04,180 We zoeken buidelratpoep voor je, kun je vergelijken. 309 00:21:04,264 --> 00:21:07,225 Alsjeblieft, cameraman. Wil je ruiken? 310 00:21:08,810 --> 00:21:11,813 Je deed niet je best. -Hij snoof bijna niet. 311 00:21:11,896 --> 00:21:14,983 Nu we weten dat er koala's in dit gebied wonen… 312 00:21:15,483 --> 00:21:19,279 …gaan we over op de hightech, om ze daadwerkelijk te vinden. 313 00:21:19,362 --> 00:21:20,196 Dag, jongens. 314 00:21:21,281 --> 00:21:23,783 Hoe gaat het, al beestjes gevonden? 315 00:21:24,284 --> 00:21:29,456 We lijken een koala te hebben gevonden, volgens driehoeksmeting ergens hier. 316 00:21:29,539 --> 00:21:31,916 Wauw, hoe bepaal je de richting daarmee? 317 00:21:33,126 --> 00:21:35,795 Kijk, het is een soort digitale meter. 318 00:21:36,504 --> 00:21:40,342 Hij pikt de koala op via z'n VHF-frequentie. 319 00:21:41,009 --> 00:21:42,344 Hij stijgt nu naar 98. 320 00:21:42,427 --> 00:21:45,221 Dat betekent dat onze koala ergens daar zit. 321 00:21:45,305 --> 00:21:49,934 Wat op de koala zendt het signaal? -Een halsband die werkt als een marifoon. 322 00:21:50,018 --> 00:21:52,520 Wauw. Dus ze hebben allemaal een halsband? 323 00:21:53,480 --> 00:21:57,192 Ik snap het. Bijna hetzelfde als het volgsysteem in Robocop. 324 00:21:57,275 --> 00:21:59,444 Gaan we die kant op? -Wil je erheen? 325 00:21:59,527 --> 00:22:02,947 Superspannend. -We gaan nu echt een koala vinden. 326 00:22:03,031 --> 00:22:06,993 Ze zitten op hele dunne takken waarvan je denkt dat ze te dun zijn… 327 00:22:07,077 --> 00:22:08,661 …en gaan daar zitten eten. 328 00:22:10,955 --> 00:22:13,124 Als je hier staat, kun je haar zien. 329 00:22:17,629 --> 00:22:18,463 Daar zit hij. 330 00:22:19,798 --> 00:22:20,632 Zie je haar? 331 00:22:22,133 --> 00:22:25,178 Jemig, daar zit hij. Logisch dat je ze lastig vindt. 332 00:22:25,261 --> 00:22:28,056 In deze boom, recht omhoog in het midden. 333 00:22:29,516 --> 00:22:31,810 Daar. -Je lensdoppen zitten er nog op. 334 00:22:31,893 --> 00:22:34,771 Jeetje. Daarom zag ik niks. 335 00:22:34,854 --> 00:22:37,315 Koala's doen eigenlijk weinig anders… 336 00:22:37,399 --> 00:22:40,902 …dan eucalyptusbladeren eten en zo'n 20 uur per dag slapen. 337 00:22:41,903 --> 00:22:43,446 Ze kijkt naar ons. 338 00:22:43,530 --> 00:22:47,534 Dus je kunt op z'n minst waarderen hoe goed ze kunnen chillen. 339 00:22:48,118 --> 00:22:51,079 Zo tof om ze in het wild te zien. -Dag, vriendje. 340 00:22:51,996 --> 00:22:54,249 Fijn dat je met ons wilde chillen. 341 00:22:54,332 --> 00:22:56,126 Een betere toekomst verzekeren voor ze… 342 00:22:56,209 --> 00:22:59,212 …met bosbranden en klimaatverandering is geen sinecure. 343 00:22:59,295 --> 00:23:02,132 Heel erg bedankt. -Dit was echt geweldig. 344 00:23:02,215 --> 00:23:04,008 Maar dankzij gulle donaties… 345 00:23:04,092 --> 00:23:07,345 …en 't harde werk van dit soort natuurbeschermers, kan het. 346 00:23:07,429 --> 00:23:08,555 Te gek, jongens. 347 00:23:08,638 --> 00:23:11,433 En Smudge. Smudge helpt ook enorm. 348 00:23:12,392 --> 00:23:13,518 Wie is er braaf? 349 00:23:17,439 --> 00:23:21,985 Het behoud van culturen is even belangrijk als het behoud van habitats. 350 00:23:22,068 --> 00:23:24,154 Hier gaan ze zelfs hand in hand. 351 00:23:24,779 --> 00:23:27,532 We gaan lunchen in Bargo, New South Wales. 352 00:23:27,615 --> 00:23:30,618 En daar moeten we voor werken. Een beetje. Je zult het zien. 353 00:23:31,536 --> 00:23:36,374 Yerrabingin is een Aboriginal-bedrijf, gericht op behoud van het land… 354 00:23:36,458 --> 00:23:39,878 …en het doorgeven van de kennis van inheemsen aan de jeugd… 355 00:23:39,961 --> 00:23:41,963 …om ook de aarde te kunnen bewaken. 356 00:23:42,839 --> 00:23:45,967 Ze ontwerpen ook parken met Aboriginal-invloeden… 357 00:23:46,050 --> 00:23:49,888 …maar we komen voor een rondleiding met de oprichter en eigenaar. 358 00:23:49,971 --> 00:23:52,515 Welkom bij Yerrabingin Farm, broeder. 359 00:23:53,475 --> 00:23:56,895 Konden jullie het vinden? -Zeker, fijn hier te zijn. 360 00:23:58,021 --> 00:24:02,567 In de taal van zijn voorouders betekent yerrabingin 'we lopen samen'. 361 00:24:03,401 --> 00:24:07,864 We lopen nu met Christian om te leren over de landbouwgeschiedenis hier. 362 00:24:07,947 --> 00:24:11,326 Deze hele akker staat vol met inheemse grassen. 363 00:24:11,409 --> 00:24:13,620 Geen idee waarom 't kangoeroegras heet. 364 00:24:13,703 --> 00:24:16,706 Een Engelse botanicus zag vast een kangoeroe zitten. 365 00:24:16,789 --> 00:24:19,792 'Kijk, kangoeroegras.' Ik heb ze 't nooit zien eten. 366 00:24:19,876 --> 00:24:22,295 Het lijkt niet op ze, dus dat is 't niet. 367 00:24:22,378 --> 00:24:24,839 Is dit in feite een oergraan? 368 00:24:26,090 --> 00:24:29,219 Inheemse granen zijn verre van veeleisend. 369 00:24:29,302 --> 00:24:32,222 Ze kunnen tegen droogte, en groeien makkelijk. 370 00:24:32,305 --> 00:24:34,057 Zonder mest of veel water. 371 00:24:34,140 --> 00:24:37,560 In onze stam gebruiken we zaad om ons eigen brood te maken. 372 00:24:37,644 --> 00:24:43,107 Beseften ze niet dat de Aboriginals al veel langer verbouwden dan ze dachten? 373 00:24:43,191 --> 00:24:46,861 Dat begrepen ze niet. 'Hier groeit niets, het is onvruchtbaar.' 374 00:24:46,945 --> 00:24:49,989 Vaak verhongerden kolonisten naast bergen voedsel. 375 00:24:50,073 --> 00:24:53,535 Ja, omdat ze de planten niet kenden. -Ja, precies. 376 00:24:53,618 --> 00:24:57,789 De kolonisten zagen dit gebied aan voor een overwoekerd onkruidveld… 377 00:24:57,872 --> 00:25:02,293 …maar dit is een natuurlijke en overvloedige oogst van kangoeroegras… 378 00:25:02,377 --> 00:25:04,337 …waar je geweldig meel van maakt. 379 00:25:05,004 --> 00:25:08,925 Bij het land behouden hoort het land optimaal benutten. 380 00:25:09,008 --> 00:25:14,847 Dat lukt met kangoeroegras, een duurzame voedselbron die goed groeit in deze regio. 381 00:25:14,931 --> 00:25:17,433 Onze maat bedacht 'De Grasgrijper.' 382 00:25:18,017 --> 00:25:21,354 We verzamelden vaak al dit kangoeroegras met de hand. 383 00:25:21,437 --> 00:25:24,732 …en op deze manier kunnen we zaad verzamelen… 384 00:25:24,816 --> 00:25:29,028 …rondom de andere soorten, zonder ze te kneuzen. Geen verlies. 385 00:25:29,112 --> 00:25:33,658 Het is gewoon een erg hoge, erg kieskeurige grasmaaier. 386 00:25:33,741 --> 00:25:37,120 Toch stukken beter dan al dat gras te moeten plukken. 387 00:25:37,704 --> 00:25:39,163 Dus helemaal prima. 388 00:25:43,251 --> 00:25:44,460 Wil je het proberen? 389 00:25:49,591 --> 00:25:51,551 Nu die grappige muziek erin. 390 00:25:57,265 --> 00:26:00,768 Wat mij betreft mag dit de rest van het programma zijn. 391 00:26:00,852 --> 00:26:02,770 Hij is in z'n element, kijk dan. 392 00:26:02,854 --> 00:26:05,231 Toekijken hoe Darin een grasmaaier duwt. 393 00:26:05,315 --> 00:26:07,066 Twee uur later. 394 00:26:07,150 --> 00:26:09,277 Kijk hem dan. Hij geniet helemaal. 395 00:26:10,069 --> 00:26:11,070 Cool. 396 00:26:11,738 --> 00:26:13,865 Ik kijk er even in. -Ik klok uit. 397 00:26:14,657 --> 00:26:15,491 Wauw. 398 00:26:15,575 --> 00:26:18,036 Je moet op je brood letten. -Moet je zien. 399 00:26:18,119 --> 00:26:21,247 Het groene is paspalum, maar kijk wat eronder zit. 400 00:26:21,748 --> 00:26:23,833 Hij is enthousiast, geweldig ding. 401 00:26:23,916 --> 00:26:26,294 Deze vijf kleintjes testen we nu. 402 00:26:26,878 --> 00:26:29,797 Ze testen ook andere inheemse voedselbronnen. 403 00:26:29,881 --> 00:26:32,508 Net een dennennaald. Smaakt naar citroengras… 404 00:26:33,760 --> 00:26:36,387 Ja, ze zijn geweldig. -Net tom yam-soep. 405 00:26:36,471 --> 00:26:38,139 We ruiken al wat lekkers. 406 00:26:38,222 --> 00:26:41,309 Op een boerderij is gelukkig altijd iets te eten. 407 00:26:41,392 --> 00:26:42,602 Te gek. -Lekker. 408 00:26:42,685 --> 00:26:44,187 Lunchtijd. -Wat heb je? 409 00:26:44,270 --> 00:26:48,274 We hebben ongezuurde broodjes waar we wat mee gaan maken. 410 00:26:48,358 --> 00:26:51,110 De vruchten van onze arbeid. Vooral van Darin. 411 00:26:51,194 --> 00:26:52,612 Eet ze, jongens. 412 00:26:52,695 --> 00:26:55,114 Dit is brood van kangoeroegraszaden. 413 00:26:55,198 --> 00:26:56,532 Wauw, niet te geloven. 414 00:26:57,158 --> 00:26:58,534 Al dat graan zit erin. 415 00:27:02,080 --> 00:27:04,207 Wauw, echt heerlijk. -Zeker. 416 00:27:04,290 --> 00:27:05,958 En dat is verse pompoen. 417 00:27:06,042 --> 00:27:09,879 Deze ligt al sinds vanmorgen te koken met wat acaciazaad. 418 00:27:09,962 --> 00:27:13,132 We hebben hier ook nog wat barramundi-filets. 419 00:27:13,883 --> 00:27:15,677 Ik leg de filets hier bovenop. 420 00:27:15,760 --> 00:27:18,805 Zoals ze in Azië met bananenbladeren doen. 421 00:27:19,806 --> 00:27:23,267 Bizar. Tof om te zien dat het op een vlam bereidt wordt. 422 00:27:23,351 --> 00:27:24,936 Maar dan het hoofdgerecht. 423 00:27:25,019 --> 00:27:27,814 Wat Thenus-kreeften, met citroenmirtebladeren. 424 00:27:29,023 --> 00:27:31,025 Nog nooit zo'n tof beest gezien. 425 00:27:31,109 --> 00:27:33,903 Insecten. Zo noemen ze dit platte schaaldier… 426 00:27:33,986 --> 00:27:36,989 …dat deels kreeft en deels sciencefictionmonster is. 427 00:27:39,325 --> 00:27:41,703 Allemachtig, wat heb ik een honger. 428 00:27:41,786 --> 00:27:43,788 Bizar. -Voorzichtig, het is heet. 429 00:27:43,871 --> 00:27:45,456 De inspiratie voor Alien. 430 00:27:47,709 --> 00:27:50,044 Heb je nog meer? -Net een grote garnaal. 431 00:27:50,920 --> 00:27:54,048 Je leert een cultuur echt kennen door het voedsel. 432 00:27:54,132 --> 00:27:58,553 Allemachtig. Een lekkerder insect heb ik nog nooit gehad. 433 00:27:58,636 --> 00:28:02,098 En Yerrabingin Farms biedt een overweldigende ervaring. 434 00:28:02,181 --> 00:28:03,516 Hebben jullie ook trek? 435 00:28:03,599 --> 00:28:06,394 Met het land en het voedsel dat het biedt… 436 00:28:06,477 --> 00:28:10,189 …en met de cultureel belangrijke geschiedenis die de lijm is. 437 00:28:10,273 --> 00:28:11,691 Wat is het zoet. 438 00:28:11,774 --> 00:28:13,860 Natuurbehoud smaakt echt naar meer. 439 00:28:14,402 --> 00:28:17,905 Dit was geweldig. Bedankt voor de rondleiding en het eten. 440 00:28:17,989 --> 00:28:19,741 Succes met alles, jongens. 441 00:28:23,870 --> 00:28:28,291 De meest Australische natuurbehoudsactiviteit is voor 't eind. 442 00:28:28,374 --> 00:28:30,752 We gaan naar zo'n 320 kilometer boven Sydney… 443 00:28:30,835 --> 00:28:35,506 …om het iconische wezen te zien waaraan men vooral denkt bij Australië. 444 00:28:35,590 --> 00:28:36,883 Niet de kangoeroe. 445 00:28:36,966 --> 00:28:38,176 Wat dan, Roadrunner? 446 00:28:39,302 --> 00:28:41,721 De Tasmaanse duivel en Roadrunner? 447 00:28:41,804 --> 00:28:43,598 Nee Darin, niet Roadrunner. 448 00:28:43,681 --> 00:28:44,974 Van de oude tekenfilm? 449 00:28:45,057 --> 00:28:47,602 Dat was Wile E. Coyote. -Is dat zo? 450 00:28:47,685 --> 00:28:51,105 Dat tornado-ventje? Die had z'n eigen cartoon, toch? 451 00:28:51,189 --> 00:28:55,860 Nee, hij hoorde bij Yosemite Sam. Ken je Yosemite Sam nog? 452 00:28:56,444 --> 00:29:00,364 Tekenfilms op zaterdagochtend. Ik stormde altijd naar beneden. 453 00:29:00,948 --> 00:29:01,949 Ik ook. 454 00:29:02,033 --> 00:29:05,536 Goed, het meeste van wat wij weten over Tasmaanse duivels… 455 00:29:05,620 --> 00:29:07,371 …weten we van cartoons. 456 00:29:08,372 --> 00:29:14,170 Dit weet ik wel: er zijn nog maar 25.000 van die wezentjes op Tasmanië. 457 00:29:14,253 --> 00:29:16,422 Een milieugroep, Aussie Ark… 458 00:29:16,506 --> 00:29:21,010 …wil de soort van de uitsterving redden en ze weer naar 't vasteland brengen. 459 00:29:21,093 --> 00:29:24,806 Aussie Ark is opgericht om de Tasmaanse duivels te beschermen… 460 00:29:24,889 --> 00:29:28,601 …maar ze richten zich op alle bedreigde dieren in het gebied. 461 00:29:28,684 --> 00:29:30,394 Want sterft er één soort uit… 462 00:29:31,145 --> 00:29:34,065 …kan dat het hele ecosysteem drastisch veranderen. 463 00:29:35,066 --> 00:29:37,193 Welkom bij de Ark. -Hallo, man. 464 00:29:37,276 --> 00:29:41,614 Dit is de oprichter, Tim Faulkner. En dat is geen Tasmaanse duivel. 465 00:29:42,114 --> 00:29:43,658 Dit is Charlie. 466 00:29:43,741 --> 00:29:44,575 Maar een koala. 467 00:29:45,576 --> 00:29:47,161 Hier, pak deze even aan. 468 00:29:47,870 --> 00:29:50,623 Wat zijn dat? -Bedreigde suikereekhoorns. 469 00:29:50,706 --> 00:29:51,749 Allemachtig. 470 00:29:51,833 --> 00:29:56,212 En nog zomaar een beest in z'n zak. Prima, heel normaal. 471 00:29:57,255 --> 00:29:58,673 Dat is Petey. 472 00:29:58,756 --> 00:30:01,259 Wat zit er in je broekzak? -Ja, inderdaad. 473 00:30:01,342 --> 00:30:03,261 Dit is z'n zus Gumnut. 474 00:30:03,344 --> 00:30:04,971 Cool. Hoi, Gumnut. 475 00:30:05,054 --> 00:30:06,848 Wauw. wat ben je klein. 476 00:30:06,931 --> 00:30:08,224 Hij is braaf. 477 00:30:08,307 --> 00:30:10,351 Hoeveel dieren heb je? -Je lekt. 478 00:30:10,434 --> 00:30:11,269 Hij plast. 479 00:30:13,563 --> 00:30:15,189 Voor alles een eerste keer. 480 00:30:16,148 --> 00:30:17,233 'Ik moet plassen.' 481 00:30:17,316 --> 00:30:19,026 Mag ik Charlie aan jou geven? 482 00:30:21,487 --> 00:30:25,241 Dit is hun kunstmatige buidel. Ik veeg je eerst even af. 483 00:30:25,324 --> 00:30:27,076 Hij wil weg. -Stop ze erin. 484 00:30:27,159 --> 00:30:30,496 Je ziet je huisje. Oké. -Dat weten ze inderdaad. 485 00:30:30,580 --> 00:30:32,915 Daar zaten ze bij mama ook in. 486 00:30:34,333 --> 00:30:37,670 Zullen we instappen? Hebben jullie alles? 487 00:30:38,963 --> 00:30:41,549 Gaat vast wel goed. -Worden ze vies? 488 00:30:42,091 --> 00:30:45,469 Ik denk aan 't bijten, niet aan 't zand. Maar komt goed. 489 00:30:45,553 --> 00:30:49,390 Bijten de duiveltjes? -Dat doen ze. En hard ook. 490 00:30:51,517 --> 00:30:52,351 Te gek. 491 00:30:52,935 --> 00:30:54,312 Ik heb er zin in. -Mooi. 492 00:30:54,395 --> 00:30:55,646 Hoeveel heb je er? 493 00:30:55,730 --> 00:30:57,398 Er zijn er hier nu zo'n 200. 494 00:30:58,357 --> 00:31:02,111 We hebben er meer dan 450 gefokt, maar ze leven maar zes jaar. 495 00:31:03,112 --> 00:31:05,364 De levensduur van duivels is… 496 00:31:06,282 --> 00:31:10,578 …geboorte, volwassen met twee, geslachtsrijp met twee, drie, vier… 497 00:31:10,661 --> 00:31:11,996 …maar dood met zes. 498 00:31:12,079 --> 00:31:14,624 Aussie Ark was oorspronkelijk Devil Ark… 499 00:31:14,707 --> 00:31:18,210 …en na 't succes breidden we ons uit naar 15 andere soorten… 500 00:31:18,294 --> 00:31:21,547 …en hele habitats en ecosystemen. 501 00:31:21,631 --> 00:31:24,592 Maar de duivels kregen een ziekte in 1996. 502 00:31:24,675 --> 00:31:28,471 Dat heeft ze gedecimeerd. Negentig procent verdween uit Tasmanië. 503 00:31:28,554 --> 00:31:29,931 Dus we kwamen in actie. 504 00:31:30,014 --> 00:31:33,225 Als ze in het wild uitsterven, zijn wij de back-up. 505 00:31:33,809 --> 00:31:37,229 Bij habitatbehoud is de bescherming van dieren belangrijk… 506 00:31:37,313 --> 00:31:41,400 …vooral van de bedreigde diersoorten. Waarom moeten we die beschermen? 507 00:31:41,484 --> 00:31:44,070 Omdat het vaak door menselijk handelen komt: 508 00:31:44,153 --> 00:31:48,282 jagen, ontbossing, klimaatverandering, vervuiling of andere oorzaken. 509 00:31:48,366 --> 00:31:50,660 Maar hoe ze ook bedreigd raakten… 510 00:31:50,743 --> 00:31:54,372 …is het ecologisch logisch om bedreigde diersoorten te redden. 511 00:31:56,707 --> 00:31:58,584 Dag, maat. -Dag, vriendje. 512 00:31:59,085 --> 00:32:00,628 Zoals de Tasmaanse duivel. 513 00:32:00,711 --> 00:32:06,592 Als we hem en de koala en reuzenpanda kunnen redden, blijft er biodiversiteit. 514 00:32:06,676 --> 00:32:09,595 Bedankt. Het is niet altijd het geval… 515 00:32:09,679 --> 00:32:13,140 …maar als één beestje uit bepaalde gebieden verdwijnt… 516 00:32:13,224 --> 00:32:17,853 …kan dat een domino-effect hebben op de rest en het ecosysteem ondermijnen. 517 00:32:17,937 --> 00:32:19,480 Met meer biodiversiteit… 518 00:32:19,563 --> 00:32:23,192 …behouden we een gezonder evenwicht in lucht, water en bodem… 519 00:32:23,275 --> 00:32:27,405 …en beschermen we de hele planeet. -We snappen dat we hulp nodig hebben. 520 00:32:27,488 --> 00:32:30,700 Via wetgeving, het bieden van beschermde reservaten… 521 00:32:30,783 --> 00:32:33,160 …fokprogramma's ter behoud van de soort… 522 00:32:34,245 --> 00:32:35,955 …en allerlei andere methodes… 523 00:32:36,038 --> 00:32:39,667 …kunnen we zorgen dat populaties weer op normaal niveau komen. 524 00:32:39,750 --> 00:32:41,293 Bedankt, maatje. 525 00:32:45,047 --> 00:32:46,716 Spring er maar uit. -Oké dan. 526 00:32:46,799 --> 00:32:49,510 Zac, wil je die emmer achterop pakken? 527 00:32:52,096 --> 00:32:52,930 Allemachtig. 528 00:32:53,889 --> 00:32:55,599 Een emmer oud vlees. 529 00:32:55,683 --> 00:32:57,309 Speciaal voor Darin. Kijk. 530 00:32:59,228 --> 00:33:02,106 Dat rook ik dus. Ik zat achterin: 'Wat ruik ik toch?' 531 00:33:02,773 --> 00:33:06,235 Daar gaan we mee naar binnen. Eerst de duivel-basisles. 532 00:33:06,318 --> 00:33:08,279 Belangrijke veiligheidstips dus. 533 00:33:08,362 --> 00:33:11,574 Als we naar binnen gaan: hou je vingers uit de buurt van hun bek. 534 00:33:11,657 --> 00:33:15,578 Komen ze dichtbij, til dan bewust zo je voet een beetje op. 535 00:33:15,661 --> 00:33:18,664 Komt hij dichterbij: weg met je voet, anders grijpt hij hem. 536 00:33:18,748 --> 00:33:22,293 Ze hebben de op twee na grootste kaakkracht op aarde. 537 00:33:22,376 --> 00:33:25,046 Geen dingen in die bek dus. -Op twee na sterkste? 538 00:33:25,129 --> 00:33:27,631 Klopt. Het zijn bottenbrekers. Dus… 539 00:33:27,715 --> 00:33:29,133 Hoezo naar binnen dan? 540 00:33:29,717 --> 00:33:31,343 Dit heet een sociale voeding. 541 00:33:31,427 --> 00:33:34,764 Hebben ze in het wild een karkas, dat imiteren we… 542 00:33:34,847 --> 00:33:36,557 …en één duivel schudt: niets. 543 00:33:36,640 --> 00:33:39,185 Doen twee duivels dat: vallen er stukjes af. 544 00:33:39,268 --> 00:33:41,604 Hier doen tien tot twaalf duivels dat. 545 00:33:41,687 --> 00:33:44,899 Om hem erin te krijgen, moet je die naar binnen steken… 546 00:33:44,982 --> 00:33:47,318 …en hem door wat duivels laten grijpen. 547 00:33:47,401 --> 00:33:49,445 Wij blijven goed opletten voor je. 548 00:33:49,528 --> 00:33:51,072 Wacht even. Waarom ik? 549 00:33:51,155 --> 00:33:52,573 Jij hebt 't vlees, gast. 550 00:33:52,656 --> 00:33:57,286 Pas op je voeten. Als je binnen bent, moet je ze achterwaarts meelokken. 551 00:33:58,287 --> 00:33:59,538 Ben je er klaar voor? 552 00:33:59,622 --> 00:34:02,208 Klaar om verscheurd te worden door duivels? 553 00:34:02,291 --> 00:34:04,126 Nee, totaal niet. Echt niet. 554 00:34:04,710 --> 00:34:05,544 Hier, pak aan. 555 00:34:06,253 --> 00:34:08,798 Zie je die metalen pen in de grond? 556 00:34:08,881 --> 00:34:11,634 Daar moet je deze overheen hangen. -Wacht. 557 00:34:11,717 --> 00:34:13,677 Hem laten hangen? 558 00:34:13,761 --> 00:34:15,137 Dit ruikt heerlijk. 559 00:34:16,472 --> 00:34:19,850 Bij z'n bek. Pas op je voeten. Laat hem maar vastpakken. 560 00:34:19,934 --> 00:34:22,895 Goed, nu achteruit. Gaat goed. Nu terug, langzaam. 561 00:34:22,978 --> 00:34:24,438 Rustig, draai om. 562 00:34:25,856 --> 00:34:30,820 Eén tel. Goed, neem ze langzaam over. Gewoon rustig, goed zo. 563 00:34:32,947 --> 00:34:37,535 Rustiger nu. Wees voorzichtig als je je hand laag houdt. 564 00:34:38,369 --> 00:34:39,620 Hij moet er overheen? 565 00:34:39,703 --> 00:34:41,372 Langzaam. Hou ze eraan. 566 00:34:42,540 --> 00:34:44,083 Dat is heftig, man. 567 00:34:44,792 --> 00:34:48,129 Rustig. Pas op dat die achterste niet voor je hand gaat. 568 00:34:48,212 --> 00:34:49,046 Kut. 569 00:34:49,130 --> 00:34:52,925 Niet erg, laat ze een beetje trekken. Ja, en hang hem er nu aan. 570 00:34:53,008 --> 00:34:55,386 Ja, goed gedaan. -Kijk achter je. 571 00:34:57,596 --> 00:35:00,015 Inderdaad, net als in de tekenfilm. 572 00:35:00,099 --> 00:35:04,186 Daarom wil je niet dronken in slaap vallen onder een boom in Tasmanië. 573 00:35:07,231 --> 00:35:10,818 Denk je eens in hoe goed ze zijn als opruimers van de rimboe. 574 00:35:10,901 --> 00:35:14,446 Alles wat sterft aan ouderdom, ziekte. Het is zo opgeruimd. 575 00:35:15,030 --> 00:35:18,576 Je hoort het gewoon. -Kom maar kijken. Kom maar. 576 00:35:19,785 --> 00:35:22,705 Deze scène speelt zich al af in Australië… 577 00:35:23,455 --> 00:35:24,874 …zolang het bestaat. 578 00:35:25,374 --> 00:35:29,086 En nu kan dit voor altijd verloren gaan. -Inderdaad. 579 00:35:29,170 --> 00:35:31,714 Ik loop dat risico hier nu ook. 580 00:35:31,797 --> 00:35:36,468 We voorkomen niet alleen uitsterven door een reservepopulatie te houden… 581 00:35:37,553 --> 00:35:40,347 …maar we verbeteren onze algehele ecologie. 582 00:35:40,431 --> 00:35:42,516 Kom op nou jongens, doe eens lief. 583 00:35:42,600 --> 00:35:44,310 Juist. Doe eens lief. 584 00:35:45,060 --> 00:35:48,856 Hij wil ermee vandoor, of met een stukje. -Moet je die daar zien. 585 00:35:50,274 --> 00:35:51,442 Klaar om te werken? 586 00:35:51,525 --> 00:35:52,860 Was dat geen werk? 587 00:35:54,945 --> 00:35:57,031 Gast, wat ben jij dapper. 588 00:35:57,114 --> 00:35:59,366 Dit is Kell. -Hoe gaat het? 589 00:36:00,201 --> 00:36:01,869 Zac, Darin. -Alles goed? 590 00:36:01,952 --> 00:36:04,205 Een van de opzichters. -Aangenaam. 591 00:36:04,288 --> 00:36:06,916 Het fokgebied, hier vindt de magie plaats. 592 00:36:07,583 --> 00:36:09,585 Pak allereerst alle vallen. 593 00:36:09,668 --> 00:36:13,464 Ze zetten vallen om de duivels hier beschaafd te vangen. 594 00:36:13,547 --> 00:36:15,633 Ja, ik heb er één. Een levende. 595 00:36:16,592 --> 00:36:22,097 Ze zijn allemaal getagd om hun gezondheid, foksucces en geboortedatum bij te houden. 596 00:36:23,182 --> 00:36:24,266 Hier, graag. 597 00:36:24,350 --> 00:36:29,188 De naam Tasmaanse duivel werd door Europese kolonisten bedacht… 598 00:36:29,271 --> 00:36:31,273 …omdat ze zo vreselijk gillen. 599 00:36:33,317 --> 00:36:35,444 Ze lijken nu misschien geïrriteerd… 600 00:36:35,527 --> 00:36:38,822 …maar we doen ze geen pijn, dus onthoud dat even. 601 00:36:38,906 --> 00:36:40,908 We doen dit om de soort te redden. 602 00:36:40,991 --> 00:36:43,369 Ik heb er hier nog één. -Die is pissig. 603 00:36:43,452 --> 00:36:46,163 Een vrouwtje met jonkies mag dat niet. 604 00:36:47,164 --> 00:36:49,500 Daar eerst naar kijken dus. -Inderdaad. 605 00:36:50,668 --> 00:36:53,045 Goed, wat denk je? Mannetje of vrouwtje? 606 00:36:53,587 --> 00:36:55,923 Goed chagrijnig. -Een vrouwtje. 607 00:36:58,175 --> 00:36:59,260 Een vrouwtje. 608 00:36:59,343 --> 00:37:00,719 Goed, nog een keer. 609 00:37:00,803 --> 00:37:05,599 Zac, hou jij hem achter vast? Je moet hem voor ons optillen. 610 00:37:08,394 --> 00:37:10,771 Dit leer je gewoon niet uit een boek. 611 00:37:13,440 --> 00:37:15,067 Hebbes. -Laatste vier cijfers? 612 00:37:15,150 --> 00:37:17,653 Vier, twee, twee, drie. -Knikkebeen. 613 00:37:17,736 --> 00:37:18,862 Mannetje, vrouwtje? 614 00:37:18,946 --> 00:37:21,073 Haar kop en schedel zijn erg sterk… 615 00:37:21,156 --> 00:37:23,867 …dus oefen wat druk uit, laat haar niet bewegen. 616 00:37:23,951 --> 00:37:27,162 Pak haar waar ik haar heb. Kom eens kijken, Darin. 617 00:37:28,622 --> 00:37:31,208 Wat een kop. -Goed zo, vriend. Hou vast. 618 00:37:31,292 --> 00:37:32,334 Heb je haar? -Ja. 619 00:37:32,418 --> 00:37:34,962 Hou haar vast. Nog een minuut of twee en je… 620 00:37:40,134 --> 00:37:41,468 Jij gaat nergens heen. 621 00:37:45,222 --> 00:37:47,057 Eén tel. Laat haar even los. 622 00:37:49,393 --> 00:37:51,353 Goed. Plan B. 623 00:37:52,146 --> 00:37:56,025 Zie je dit? Als we dit optillen, moet je in die lip knijpen. 624 00:37:56,108 --> 00:37:58,110 Ze heeft nog een oestrus te gaan. 625 00:37:58,694 --> 00:38:03,282 Maar ze is in orde, geen jonkies. Dat is goed. 626 00:38:03,365 --> 00:38:08,037 Als ze een kleintje had, was 't duidelijk. -Die ziet eruit als een roze pinda. 627 00:38:09,580 --> 00:38:10,914 Eén om vrij te laten. 628 00:38:12,624 --> 00:38:14,168 Volgende. -Voor verhuizing. 629 00:38:14,752 --> 00:38:16,920 Een mannetje. -Daar lijkt het wel op. 630 00:38:17,004 --> 00:38:21,633 Bij hem zie je dat hij er minder goed aan toe is dan het meisje. 631 00:38:21,717 --> 00:38:26,263 Een mannetje moet zijn kracht tonen aan een vrouwtje en ze vecht terug. 632 00:38:26,347 --> 00:38:28,349 Hij moet haar in haar nek bijten. 633 00:38:29,141 --> 00:38:30,976 Kracht en dominantie tonen… 634 00:38:31,060 --> 00:38:35,522 …haar een hol insleuren, haar tien dagen bewaken, zonder voedsel. 635 00:38:35,606 --> 00:38:38,108 Jaagt alle anderen weg. Dus als hij… 636 00:38:38,192 --> 00:38:41,195 Hij ziet er fysiek goed uit, maar wel wat licht. 637 00:38:41,278 --> 00:38:44,531 Hij heeft dus een goed paarseizoen gehad. Dat is mooi. 638 00:38:45,115 --> 00:38:47,159 Deze soort kent weinig romantiek. 639 00:38:48,202 --> 00:38:50,287 Rustig. Hoe oud is hij, Kell? Vijf? 640 00:38:51,038 --> 00:38:53,499 Hé, rustig. Rustig nou. 641 00:38:55,292 --> 00:38:58,253 Ja, vijf. -Dan moet hij ook mee. Fantastisch. 642 00:39:01,882 --> 00:39:02,883 Kom eruit. 643 00:39:09,890 --> 00:39:12,810 Deze lijkt extra duivels. 644 00:39:12,893 --> 00:39:13,769 Geen jonkies. 645 00:39:15,687 --> 00:39:17,106 Sorry, lieverd. 646 00:39:17,189 --> 00:39:22,194 Ik ga haar niet optillen. Een van jullie? Laag vastpakken. Zo ja. 647 00:39:22,277 --> 00:39:26,073 Dit vrouwtje is niet drachtig, maar ze lijkt erg vruchtbaar… 648 00:39:26,156 --> 00:39:30,661 …dus we zetten haar terug in het fokgebied en wensen haar verder veel succes. 649 00:39:34,373 --> 00:39:35,624 Ze keek nog even om. 650 00:39:35,707 --> 00:39:39,128 Mijn God, wat ben ik blij dat ik nog leef. 651 00:39:39,711 --> 00:39:45,634 Ze begonnen met 44 Tasmaanse duivels, en er zijn er nu 390 hier geboren… 652 00:39:45,717 --> 00:39:49,888 …en de eersten op het vasteland van Australië in 3000 jaar. 653 00:39:49,972 --> 00:39:53,642 Als ze er klaar voor zijn, gaan de duivels en andere gefokte dieren… 654 00:39:53,725 --> 00:39:58,021 …een volledig vrij leven tegemoet in het reservaat van 1000 hectare. 655 00:39:58,105 --> 00:40:02,734 Elk dier dat tot nu toe is vrijgelaten, hangt aan die muur. 656 00:40:02,818 --> 00:40:06,238 Er komen er nog twee van vandaag bij. Proficiat, duivels. 657 00:40:06,321 --> 00:40:09,116 Je laatste hobbel, beloofd. 658 00:40:11,577 --> 00:40:14,204 Je kunt erin kijken, om te zien wat hij doet. 659 00:40:14,288 --> 00:40:16,206 Daar gaat hij. -Hé, maatje. 660 00:40:17,166 --> 00:40:18,333 Kijk toch eens. 661 00:40:19,418 --> 00:40:21,211 Daar komt hij. -Hé, maatje. 662 00:40:21,295 --> 00:40:22,421 Hij gaat naar huis. 663 00:40:22,504 --> 00:40:24,214 Weer terug. -De vaart erin. 664 00:40:25,215 --> 00:40:27,217 Allemachtig. -Echt geweldig. 665 00:40:27,301 --> 00:40:29,887 Jullie hebben echt bijzonder werk verricht. 666 00:40:29,970 --> 00:40:34,475 Het is een kleine natie, met unieke dieren en die hebben onze hulp nodig. 667 00:40:34,558 --> 00:40:36,602 Bedankt. Wordt gewaardeerd. 668 00:40:36,685 --> 00:40:41,106 Vandaag was geweldig, dank je. -Ik vond het geweldig dat jullie er waren. 669 00:40:41,190 --> 00:40:44,651 Fijn om dit te delen. -Fijn dat we erbij mochten zijn. 670 00:40:44,735 --> 00:40:49,490 Fijn om m'n familie en vrienden te zien in mijn nieuwe habitat, Australië. 671 00:40:50,782 --> 00:40:53,660 Wat we hebben geleerd over 't behoud van soorten… 672 00:40:53,744 --> 00:40:57,331 …biomen, culturen, dat zijn allemaal universele ideeën. 673 00:40:57,956 --> 00:41:01,210 Zoals in het gedicht staat: 'Geen mens is een eiland.' 674 00:41:01,293 --> 00:41:04,505 Geen eiland is een eiland, want alles is verbonden. 675 00:41:04,588 --> 00:41:06,798 Wij allemaal. In evenwicht. 676 00:41:07,424 --> 00:41:10,969 We lopen op 't land, drinken het water, en ademen de lucht in… 677 00:41:11,053 --> 00:41:14,473 …van onze habitat aarde, en wij moeten haar beschermen. 678 00:41:14,556 --> 00:41:17,643 Geniet er met volle teugen van, maar wel verantwoord… 679 00:41:18,268 --> 00:41:20,854 …en laat haar beter achter dan je haar vond. 680 00:41:21,438 --> 00:41:23,232 Voor alle volgende generaties. 681 00:41:24,149 --> 00:41:27,528 We beginnen nog maar net, dus doe met ons mee. 682 00:41:28,237 --> 00:41:29,738 Het wordt een leuke reis. 683 00:41:36,954 --> 00:41:39,414 Ons team erkent de inheemse Australische landeigenaren. 684 00:41:39,498 --> 00:41:42,501 Respect voor alle Oudsten, zij hebben de cultuur en hoop in handen… 685 00:41:42,584 --> 00:41:44,419 …van alle inheemse volken in het land. 686 00:42:15,534 --> 00:42:17,244 Ondertiteld door: Martijn Beunk