1 00:00:06,466 --> 00:00:10,678 SERIAL NETFLIX 2 00:00:37,330 --> 00:00:38,498 Powracamy. 3 00:00:38,581 --> 00:00:39,582 Poważnie? 4 00:00:42,293 --> 00:00:44,629 Przygotujcie się na nowe przygody. 5 00:00:44,712 --> 00:00:46,923 Mamy tylko kilka szans. 6 00:00:47,006 --> 00:00:50,593 Ostatnie lata były wariackie, trochę wam o nich opowiem. 7 00:00:51,427 --> 00:00:53,721 Darin stracił dom w pożarze w Malibu, 8 00:00:53,805 --> 00:00:57,558 ale już buduje od podstaw swój wymarzony eko-dom. 9 00:00:57,642 --> 00:00:59,769 Niech przemówi do mnie ziemia. 10 00:01:01,104 --> 00:01:02,897 Chyba brzmię jak szaleniec, 11 00:01:02,980 --> 00:01:06,150 ale właśnie wtedy stworzę najwspanialsze miejsce. 12 00:01:06,692 --> 00:01:07,735 W międzyczasie 13 00:01:08,694 --> 00:01:10,154 mieszka w jurcie. 14 00:01:14,867 --> 00:01:18,496 Na początku 2020 wyjechałem z USA na parę tygodni, 15 00:01:18,579 --> 00:01:20,706 żeby odpocząć, trochę posurfować. 16 00:01:20,790 --> 00:01:22,625 A wtedy bum! 17 00:01:23,543 --> 00:01:26,420 Musiałem przedłużyć pobyt o parę tygodni. 18 00:01:26,504 --> 00:01:28,256 Potem o parę miesięcy. 19 00:01:28,339 --> 00:01:30,591 Z początku zwyczajnie tu utknąłem, 20 00:01:30,675 --> 00:01:33,094 ale dzięki temu pokochałem ten kraj. 21 00:01:34,595 --> 00:01:36,305 Chciałem, by moi bliscy 22 00:01:36,389 --> 00:01:38,474 też nacieszyli się tym pięknem. 23 00:01:43,688 --> 00:01:46,232 Na tym kontynencie jest trochę inaczej. 24 00:01:46,315 --> 00:01:47,233 To wyspa. 25 00:01:47,316 --> 00:01:51,237 Podeszli agresywnie do lockdownu, restrykcji i masek. 26 00:01:51,737 --> 00:01:52,655 Co ty. 27 00:01:54,031 --> 00:01:55,032 Spokojnie. 28 00:01:55,116 --> 00:01:58,619 Dzięki temu liczba infekcji i zgonów była stosunkowo niska. 29 00:01:59,245 --> 00:02:03,875 W czasie kręcenia najbezpieczniejszą opcją było sprowadzić wszystkich tutaj. 30 00:02:05,960 --> 00:02:07,587 Tak też się stało. 31 00:02:07,670 --> 00:02:09,255 DUCH AUSTRALII 32 00:02:09,338 --> 00:02:11,841 Dziewiąty dzień hotelowej kwarantanny. 33 00:02:11,924 --> 00:02:13,426 Jak w Dniu Świstaka. 34 00:02:15,970 --> 00:02:16,929 Trochę zjadłam. 35 00:02:17,597 --> 00:02:21,851 Tym razem poznamy bliżej szósty największy kraj na świecie. 36 00:02:23,519 --> 00:02:26,772 Poznamy jego rozmaite biomy, klimaty i organizmy. 37 00:02:26,856 --> 00:02:27,815 O rany! 38 00:02:29,025 --> 00:02:31,986 Udamy się, gdzie tylko można, od szczytów gór… 39 00:02:32,069 --> 00:02:33,029 Ładne biuro. 40 00:02:33,112 --> 00:02:36,908 …po rafy koralowe, degustując po drodze lokalne specjały… 41 00:02:36,991 --> 00:02:37,825 Ja cię kręcę. 42 00:02:37,909 --> 00:02:39,869 jak najbliżej ich źródła. 43 00:02:39,952 --> 00:02:40,912 Za dobrą wodę. 44 00:02:40,995 --> 00:02:42,914 Poznamy wielkich innowatorów. 45 00:02:42,997 --> 00:02:45,208 Zbiera, łączy, rozdziela 46 00:02:45,291 --> 00:02:48,169 i rozprowadza do wszystkich części biosfery. 47 00:02:48,252 --> 00:02:52,006 Szukają czystszych i bardziej zrównoważonych sposobów na życie. 48 00:02:52,089 --> 00:02:54,383 Nabyta tu wiedza posłuży nam 49 00:02:54,467 --> 00:02:57,261 jako swoisty mikrokosmos całej planety. 50 00:02:57,345 --> 00:03:00,389 W tym odcinku skupimy się na ochronie siedlisk. 51 00:03:00,473 --> 00:03:01,682 Maluszek! 52 00:03:01,766 --> 00:03:03,976 Poznamy czołowych eko-bojowników. 53 00:03:04,060 --> 00:03:05,561 To nasz Park Jurajski. 54 00:03:05,645 --> 00:03:09,899 Przyjrzymy się, jak chronią między innymi zwierzęta i uprawy. 55 00:03:09,982 --> 00:03:12,777 - To już ostatnia prosta. - Hejka. 56 00:03:12,860 --> 00:03:15,780 Zobaczymy, jaki ma to związek z nami. 57 00:03:15,863 --> 00:03:19,242 To w końcu nasze wspólne siedlisko. 58 00:03:19,325 --> 00:03:22,161 Widzicie? To Ziemia. Tutaj mieszkamy. 59 00:03:36,259 --> 00:03:37,843 Ruchy. 60 00:03:37,927 --> 00:03:39,387 Akcja. 61 00:03:39,470 --> 00:03:40,513 Nareszcie! 62 00:03:40,596 --> 00:03:43,516 Minęły dwa tygodnie, ekipa zakończyła kwarantannę. 63 00:03:43,599 --> 00:03:44,725 Hurra! 64 00:03:44,809 --> 00:03:46,477 Rodzinka Podróży powraca. 65 00:03:46,560 --> 00:03:50,189 Jak leci, stary? 66 00:03:50,273 --> 00:03:52,233 Dobrze cię widzieć. 67 00:03:52,900 --> 00:03:55,236 Jaram się. Dajmy czadu. 68 00:03:55,319 --> 00:03:57,238 Widziałem cię za kamerą. 69 00:03:57,321 --> 00:03:58,781 Dobrze cię widzieć. 70 00:03:58,864 --> 00:04:00,449 Kopę lat. 71 00:04:00,533 --> 00:04:02,159 - Włosy są? - Jasne. 72 00:04:02,243 --> 00:04:03,286 Tak jest! 73 00:04:05,454 --> 00:04:07,081 Szybka lekcja historii. 74 00:04:07,164 --> 00:04:09,208 Kultura australijskich Aborygenów 75 00:04:09,292 --> 00:04:11,585 ma około 60 000 lat, 76 00:04:11,669 --> 00:04:15,965 a dzisiejsze pokolenia pielęgnują przekazywane od wieków obyczaje, 77 00:04:16,048 --> 00:04:18,301 by uczcić i podtrzymać swoją historię. 78 00:04:18,384 --> 00:04:21,846 W kraju jest około 500 różnych grup Aborygenów. 79 00:04:21,929 --> 00:04:24,223 Każda ma swój język i obyczaje, 80 00:04:24,307 --> 00:04:27,226 ale wszystkie łączy ceremonia powitalna. 81 00:04:27,310 --> 00:04:31,022 Zgodnie z tradycją, przed wyruszeniem w głąb ziemi plemienia, 82 00:04:31,105 --> 00:04:34,191 musimy się przedstawić, omówić nasz cel, 83 00:04:34,275 --> 00:04:37,653 i poprosić o pozwolenie, wszystko jako wyraz szacunku. 84 00:04:37,737 --> 00:04:39,530 Przed kolonizacją brytyjską 85 00:04:39,613 --> 00:04:45,202 Australię zamieszkiwała niegdyś wyłącznie ludność natywna, 86 00:04:45,286 --> 00:04:47,830 którą stanowiły różne grupy Aborygenów. 87 00:04:48,497 --> 00:04:50,458 Oto członkowie nacji Darug, 88 00:04:50,541 --> 00:04:53,461 których korzenie sięgają początków kontynentu. 89 00:04:54,712 --> 00:04:57,131 Robimy to z szacunku dla ich kraju 90 00:04:57,214 --> 00:05:00,343 i dla uznania ich jako pierwotny lud tej ziemi. 91 00:05:03,846 --> 00:05:07,266 NACJE GADIGAL-DARUG, BAUDAWAN-YUIN, WIRDJURI I NGEMBA 92 00:05:07,975 --> 00:05:09,518 Witajcie w kręgu, bracia. 93 00:05:09,602 --> 00:05:10,811 Dziękujemy. 94 00:05:10,895 --> 00:05:14,148 W moim obozie jesteście pod moją ochroną. 95 00:05:14,815 --> 00:05:16,484 Gdy przekroczycie tę granicę 96 00:05:16,984 --> 00:05:19,987 i przejdziecie przez dym, zostaniecie jednymi z nas. 97 00:05:20,571 --> 00:05:24,533 Poproszę was, byście przedstawili się wujkom 98 00:05:24,617 --> 00:05:27,620 i powiedzieli, co was sprowadza. 99 00:05:27,703 --> 00:05:32,041 Nazywam się Zac. Urodziłem się w hrabstwie San Luis Obispo w Kalifornii. 100 00:05:32,917 --> 00:05:34,085 Chyba jestem tutaj, 101 00:05:34,168 --> 00:05:39,340 by czegoś się nauczyć, poznać oraz zrozumieć waszą kulturę, 102 00:05:39,423 --> 00:05:42,551 a także waszych rodaków, i stać się z nimi jednością. 103 00:05:43,386 --> 00:05:44,762 Piękne, dziękuję ci. 104 00:05:47,890 --> 00:05:51,394 Na nazwisko mam Olien, a na imię Darin. 105 00:05:51,477 --> 00:05:55,898 Urodziłem się w Minnesocie w Stanach Zjednoczonych. 106 00:05:57,525 --> 00:05:59,068 To zaszczyt być tutaj. 107 00:05:59,151 --> 00:06:02,154 Czuć tutaj prawdziwą moc żywiołów. 108 00:06:02,238 --> 00:06:08,411 To ogromny zaszczyt być tutaj. Jestem za to wdzięczny. 109 00:06:15,000 --> 00:06:18,254 Rytuał pochodzi od pierwotnych ceremonii, 110 00:06:18,337 --> 00:06:21,632 gdy członek sąsiednich plemion wkraczał do innych obozów. 111 00:06:22,633 --> 00:06:25,761 Ogień symbolizuje ducha, a dym oczyszczenie. 112 00:06:26,804 --> 00:06:29,098 Jeśli przybysze niosą złe duchy, 113 00:06:29,181 --> 00:06:30,975 dym je odpędzi. 114 00:06:32,643 --> 00:06:36,188 Przybysze zostają oczyszczeni i mogą kontynuować podróż. 115 00:06:37,690 --> 00:06:42,278 Oczyśćcie waszą więź z Ojcem Niebo. 116 00:06:47,908 --> 00:06:50,119 Zanurzamy głowy w dymie. 117 00:06:56,876 --> 00:07:00,921 Oczyszczamy naszą więź z Matką Ziemią, oczyszczamy nasze stopy. 118 00:07:02,214 --> 00:07:04,175 Oczyszczamy nasze ciała, 119 00:07:04,258 --> 00:07:07,553 bo oto nachodzi czas nowego początku. 120 00:07:11,807 --> 00:07:14,477 Dym dociera tylko tam, gdzie musi. 121 00:07:20,024 --> 00:07:24,570 Ofiarowuję wam kawałek materiału, to opaska ceremonialna. 122 00:07:24,653 --> 00:07:28,073 Jest pomarańczowa. To symbol krwi naszej ojczyzny 123 00:07:29,033 --> 00:07:32,578 i Praojca Słońce, naszego wszechpotężnego dziada, 124 00:07:33,370 --> 00:07:34,747 który zebrał nas razem. 125 00:07:34,830 --> 00:07:38,584 Od teraz będę was chronił. 126 00:07:39,126 --> 00:07:42,087 Powstańcie, proszę. 127 00:07:48,511 --> 00:07:51,722 Ta opaska ceremonialna to dar od nas. 128 00:07:51,805 --> 00:07:55,559 Na powitanie pośród nas i ziem, po których stąpamy. 129 00:07:55,643 --> 00:07:58,896 Oto ochra. Ustrzeże was przed krzywdą. 130 00:07:59,480 --> 00:08:02,650 W moim języku mówimy Warami. To oznacza „Witajcie”. 131 00:08:12,993 --> 00:08:15,079 Mamy błogosławieństwo starszyzny. 132 00:08:15,162 --> 00:08:18,290 Dostaliśmy też parę rad przed rozpoczęciem wyprawy. 133 00:08:20,918 --> 00:08:24,380 Niech mój najcenniejszy organ spotka twój. 134 00:08:24,463 --> 00:08:26,423 - Serce do serca. - Cudowne. 135 00:08:26,507 --> 00:08:28,884 - Witaj, bracie. - Dziękuję, bracie. 136 00:08:28,968 --> 00:08:31,595 - Dziękuję. - Witaj, bracie. 137 00:08:31,679 --> 00:08:33,556 Z tobą też, Zac. 138 00:08:33,639 --> 00:08:35,307 - Serce do serca. - Dziękuję. 139 00:08:35,391 --> 00:08:37,434 Niechaj prowadzi nas miłość. 140 00:08:37,518 --> 00:08:38,727 Dokładnie, dzięki. 141 00:08:38,811 --> 00:08:40,604 - Witaj, bracie. - Warami. 142 00:08:41,188 --> 00:08:43,440 Zostaliśmy powitani. 143 00:08:45,234 --> 00:08:49,530 Cała ekipa przeszła przez ceremonię. Poruszyła wszystkich. 144 00:08:52,533 --> 00:08:54,201 Czas na kolejną nowość. 145 00:08:54,285 --> 00:08:56,495 Aby zredukować nasz ślad węglowy 146 00:08:56,579 --> 00:08:58,497 w czasie produkcji programu 147 00:08:58,581 --> 00:09:01,667 i zrobić coś dla naszego siedliska, czyli planety, 148 00:09:01,750 --> 00:09:03,210 nadeszła mała zmiana. 149 00:09:03,294 --> 00:09:04,837 W pełni elektryczny? 150 00:09:04,920 --> 00:09:05,879 Poważnie? 151 00:09:05,963 --> 00:09:07,131 Czad. 152 00:09:07,214 --> 00:09:08,173 Nowa fura. 153 00:09:08,257 --> 00:09:11,343 Na niektóre wyprawy będziemy potrzebować hybryd, 154 00:09:11,427 --> 00:09:14,263 ale ta nowa zabawka będzie naszym numerem jeden. 155 00:09:14,346 --> 00:09:15,848 Pełen wypas. 156 00:09:15,931 --> 00:09:18,976 Jest świetna. Poprowadzisz? 157 00:09:19,059 --> 00:09:20,019 Jasne. 158 00:09:23,814 --> 00:09:25,357 Przejechaliśmy Mitcha? 159 00:09:25,441 --> 00:09:27,901 Mitcha nie przejedziemy. 160 00:09:27,985 --> 00:09:29,445 Akcja. 161 00:09:30,195 --> 00:09:32,990 Gotowy, panie Zip-a-Dee-Doo-Dah? 162 00:09:33,073 --> 00:09:35,576 Muszę jechać po właściwej stronie. 163 00:09:35,659 --> 00:09:39,163 W tym przypadku to lewa. 164 00:09:39,246 --> 00:09:42,041 - Genialna fura. - Jedź, ja się prześpię. 165 00:09:45,002 --> 00:09:46,170 Słodkich snów. 166 00:09:48,714 --> 00:09:51,467 Wyruszając w drogę szlakiem ochrony siedlisk, 167 00:09:51,550 --> 00:09:54,470 chcemy wpierw docenić dziewicze rejony Ziemi, 168 00:09:54,553 --> 00:09:55,929 dzieło samej natury. 169 00:09:56,013 --> 00:09:58,390 Sto kilometrów na zachód od Sydney 170 00:09:58,474 --> 00:10:02,770 leży obszar światowego dziedzictwa UNESCO, znany jako Góry Błękitne. 171 00:10:02,853 --> 00:10:04,980 Są nie tylko przepiękne. 172 00:10:05,064 --> 00:10:08,442 To też dom wielu rzadkich i zagrożonych gatunków. 173 00:10:08,525 --> 00:10:09,652 Patrz na to. 174 00:10:10,486 --> 00:10:12,488 Co za miejsce. 175 00:10:13,197 --> 00:10:15,741 Jego część stanowi też chroniony park, 176 00:10:15,824 --> 00:10:18,827 gdzie można między innymi biwakować i zwiedzać. 177 00:10:18,911 --> 00:10:21,830 Ioniq zabrał nas w Góry Błękitne. 178 00:10:23,499 --> 00:10:25,793 A jeśli lubicie przygody tak jak my, 179 00:10:25,876 --> 00:10:28,754 umówcie się z Danem na niezapomniane przeżycie. 180 00:10:28,837 --> 00:10:31,131 - Jestem Zac, miło mi. - Dan. 181 00:10:31,215 --> 00:10:34,259 - Ładnie w tym biurze. - Nawet bardzo. 182 00:10:34,343 --> 00:10:36,970 To nie tylko wędrówka. To też kanioning. 183 00:10:37,054 --> 00:10:41,183 To wielki zaszczyt móc mieszkać i pracować w Górach Błękitnych. 184 00:10:41,266 --> 00:10:43,686 Pod nami widać Dolinę Jamison. 185 00:10:44,770 --> 00:10:46,939 Warami mittigar, jak mawiają. 186 00:10:47,022 --> 00:10:49,483 „Witajcie, przyjaciele” w języku Darug, 187 00:10:49,566 --> 00:10:51,860 pierwszych gospodarzy tej części Gór. 188 00:10:51,944 --> 00:10:55,239 - Niesamowite. - Zbocza klifów są kosmiczne. 189 00:10:55,322 --> 00:10:57,241 Przejdziemy Kanionem Empress. 190 00:10:57,324 --> 00:10:59,827 Jeden z najlepszych w Górach Błękitnych. 191 00:10:59,910 --> 00:11:02,162 Mamy tu setki kanionów szczelinowych, 192 00:11:02,246 --> 00:11:05,708 wąskich przesmyków wyżłobionych w tych piaskowcach. 193 00:11:05,791 --> 00:11:07,418 Płynie przez nie woda. 194 00:11:07,501 --> 00:11:10,671 Wkładamy pianki, kaski i uprzęże 195 00:11:10,754 --> 00:11:12,631 i wnosimy tam ciężkie liny. 196 00:11:12,715 --> 00:11:15,426 Czekają nas skoki ze skał, pływanie, 197 00:11:15,509 --> 00:11:17,136 a na końcu wielki finał: 198 00:11:17,219 --> 00:11:21,014 zjazd na linie w dół 30-metrowego wodospadu. 199 00:11:21,098 --> 00:11:23,267 Łatwizna. Do dzieła. 200 00:11:23,350 --> 00:11:26,520 - No to działamy. - Spoko. 201 00:11:27,563 --> 00:11:28,897 Ekstra. 202 00:11:33,110 --> 00:11:36,822 Jednym z powodów, dla których te góry są na liście UNESCO, 203 00:11:36,905 --> 00:11:39,533 jest ich bioróżnorodność. 204 00:11:39,616 --> 00:11:43,787 Zwłaszcza legendy australijskich drzew, czyli eukaliptusa. 205 00:11:43,871 --> 00:11:46,874 Mamy tu około 100 gatunków eukaliptusa. 206 00:11:46,957 --> 00:11:50,836 To zdumiewająca ilość jak na względnie niewielką część kraju. 207 00:11:50,919 --> 00:11:53,714 - Fajne drzewo. - Niesamowite. 208 00:11:54,298 --> 00:11:57,801 W okolicy jest dużo naturalnych źródeł? 209 00:11:57,885 --> 00:12:00,387 Występują tu tak zwane wiszące bagna, 210 00:12:00,471 --> 00:12:02,681 są nawet na pionowych klifach. 211 00:12:02,765 --> 00:12:06,810 Magazynują ogromne ilości wody, do tego ją filtrują. 212 00:12:06,894 --> 00:12:08,979 Piliście kranówkę w Sydney? 213 00:12:09,062 --> 00:12:13,317 To jedna z najsłodszych wód pitnych na całym świecie. 214 00:12:13,400 --> 00:12:15,778 To dlatego, że pochodzi właśnie stąd. 215 00:12:15,861 --> 00:12:18,113 To inny rodzaj ochrony siedlisk. 216 00:12:18,197 --> 00:12:21,825 Oto chroniony obszar zachowany dla kolejnych pokoleń, 217 00:12:21,909 --> 00:12:24,203 które mogą tu spacerować i podziwiać. 218 00:12:24,286 --> 00:12:27,456 Większość krajów ma instytucję parków narodowych. 219 00:12:27,539 --> 00:12:30,125 Na ten moment 15% całej Ziemi 220 00:12:30,209 --> 00:12:33,754 jest objęte ochroną i wyłączone z planów zagospodarowania. 221 00:12:33,837 --> 00:12:38,091 Wcześniej przechodziliśmy przez suchy las eukaliptusowy. 222 00:12:38,175 --> 00:12:41,887 Da się poczuć, że to już zupełnie inne miejsce. 223 00:12:41,970 --> 00:12:44,348 To las deszczowy strefy umiarkowanej. 224 00:12:44,431 --> 00:12:47,810 Wciąż chłodny i wilgotny, jak pradawna Gondwana, 225 00:12:47,893 --> 00:12:51,188 dlatego widzimy charakterystyczną dla niej wegetację, 226 00:12:51,271 --> 00:12:54,775 drzewa powozowe, paprocie i sasafrasy. 227 00:12:54,858 --> 00:12:57,194 To nasz Park Jurajski. 228 00:12:57,277 --> 00:12:59,404 Taką Australię znały dinozaury. 229 00:12:59,488 --> 00:13:04,117 Zeszliśmy kilkaset metrów w dół, ale cofnęliśmy się o 100 milionów lat. 230 00:13:04,201 --> 00:13:07,788 Park Jurajski mnie ubawił. „Nie szczędziliśmy pieniędzy”. 231 00:13:07,871 --> 00:13:12,376 Kanioning to najlepszy sposób na eksplorację. 232 00:13:12,459 --> 00:13:13,836 Przechodzimy do rzeczy. 233 00:13:16,129 --> 00:13:19,675 Najlepiej przygotować się tutaj, na płaskim terenie. 234 00:13:19,758 --> 00:13:23,971 Zakładamy pianki, kaski i uprzęże. 235 00:13:25,013 --> 00:13:29,434 Dan omówił dokładnie kwestie bezpieczeństwa i używania sprzętu. 236 00:13:29,518 --> 00:13:32,396 Czegoś takiego nie robi się bez zawodowca. 237 00:13:32,479 --> 00:13:36,400 Nie wiesz, co robisz? To może być śmiertelnie niebezpieczne. 238 00:13:36,483 --> 00:13:38,819 Nie twierdzę, że my wiemy, 239 00:13:39,319 --> 00:13:41,238 ale przynajmniej Dan wie. 240 00:13:42,072 --> 00:13:44,867 Musicie być w pełni zaangażowani. 241 00:13:44,950 --> 00:13:46,785 - Na 100%. - Dobra. 242 00:13:46,869 --> 00:13:47,870 Raz, dwa, trzy. 243 00:13:47,953 --> 00:13:50,205 To jak to ćwiczenie integracyjne. 244 00:13:50,289 --> 00:13:53,333 Swobodnie upadasz, pozwalając, by inni cię złapali. 245 00:13:54,126 --> 00:13:55,711 Ale tutaj cię nie łapią. 246 00:13:56,211 --> 00:13:57,838 To chyba słaby pomysł. 247 00:13:58,630 --> 00:14:00,257 Raz kozie śmierć. 248 00:14:12,352 --> 00:14:13,437 Pomału. 249 00:14:26,742 --> 00:14:28,076 Sprawdzamy obecność. 250 00:14:28,577 --> 00:14:29,995 Są wszyscy. 251 00:14:30,495 --> 00:14:31,914 Więc po to jest kubek. 252 00:14:31,997 --> 00:14:34,499 Dobre wieści. Zero rannych i zagubionych. 253 00:14:34,583 --> 00:14:36,752 Dzięki, stary. 254 00:14:36,835 --> 00:14:39,463 Świętujemy przeprawę kubkiem ciepłej herbaty 255 00:14:39,546 --> 00:14:41,506 i szykujemy się na wielki finał: 256 00:14:41,590 --> 00:14:45,844 zjeżdżanie na linie w dół 30-metrowego wodospadu. 257 00:14:46,428 --> 00:14:47,304 Ajaj. 258 00:14:53,435 --> 00:14:56,438 Teraz opuszczaj, najpierw stopy. 259 00:14:57,439 --> 00:14:59,274 Tak jest, dawaj dalej. 260 00:15:27,469 --> 00:15:29,388 - Gotowi? - Tak. 261 00:15:29,471 --> 00:15:30,305 Dobra. 262 00:15:30,389 --> 00:15:33,809 Teraz Zac. Pomału idź do tyłu. 263 00:15:34,351 --> 00:15:36,728 Usiądź wygodnie w uprzęży. 264 00:15:36,812 --> 00:15:37,646 Dobra. 265 00:15:38,271 --> 00:15:41,358 Stopy szeroko. Jedziesz. 266 00:15:41,441 --> 00:15:45,237 Zastanawiam się, co za durne decyzje mnie tu sprowadziły. 267 00:15:46,113 --> 00:15:49,032 Tak czy owak nie ma już odwrotu. 268 00:15:49,825 --> 00:15:51,118 Dawaj w dół! 269 00:16:23,734 --> 00:16:25,277 Dobra robota! 270 00:16:26,528 --> 00:16:28,196 O Boże, udało się. 271 00:16:28,697 --> 00:16:29,823 Daliśmy radę! 272 00:16:30,782 --> 00:16:31,992 Brawo dla nas. 273 00:16:33,744 --> 00:16:38,457 Większość krajów ma obszary chronione, których nie można zagospodarować. 274 00:16:38,540 --> 00:16:41,501 Pozostają nienaruszone, ale dostępne dla ludzi, 275 00:16:41,585 --> 00:16:43,837 by mogli się cieszyć ich eksploracją. 276 00:16:43,920 --> 00:16:46,339 Wiele osób chciałoby to zmienić. 277 00:16:46,423 --> 00:16:49,885 Deweloperzy komercyjni, koncerny paliwowe i inni 278 00:16:49,968 --> 00:16:53,346 zawsze szukają terenów bogatych w niewykorzystane zasoby. 279 00:16:53,430 --> 00:16:57,851 Darowizny i wolontariusze chronią parki narodowe na całym świecie. 280 00:16:57,934 --> 00:17:00,687 Wybierzcie się też na wycieczkę po parkach. 281 00:17:00,771 --> 00:17:03,190 To niezapomniane przeżycie. 282 00:17:04,733 --> 00:17:08,028 Jedziemy półtorej godziny, omijając góry i docieramy 283 00:17:08,111 --> 00:17:10,238 do kolejnego chronionego parku. 284 00:17:10,781 --> 00:17:13,700 Jest parę zwierząt kojarzących się z Australią. 285 00:17:13,784 --> 00:17:15,619 Pierwszym z nich jest koala. 286 00:17:15,702 --> 00:17:18,663 Niekiedy nazywane niepoprawnie misiami koala, 287 00:17:18,747 --> 00:17:20,499 nie są niedźwiedziami, 288 00:17:20,582 --> 00:17:22,876 ale wyglądają jak urocze pluszaki. 289 00:17:22,959 --> 00:17:26,379 Jeszcze przed pożarami, w których zginęło wiele koali, 290 00:17:26,463 --> 00:17:29,007 gatunek miał status narażonego. 291 00:17:29,091 --> 00:17:29,925 Cześć. 292 00:17:30,008 --> 00:17:31,176 Cześć wam. 293 00:17:31,259 --> 00:17:34,930 W obserwacji populacji koala i jej zwiększeniu pomagają 294 00:17:35,013 --> 00:17:39,351 obrońcy przyrody z organizacji non-profit Science for Wildlife. 295 00:17:39,434 --> 00:17:40,894 - To Smudge. - Cześć. 296 00:17:40,977 --> 00:17:42,479 Miło was poznać. 297 00:17:42,562 --> 00:17:44,356 No cześć! 298 00:17:44,439 --> 00:17:45,440 Smudginator. 299 00:17:46,024 --> 00:17:49,277 Już tłumaczę. Smudge to przemiły piesio. 300 00:17:49,361 --> 00:17:51,947 Niestety w okolicy mogą być trucizny, 301 00:17:52,030 --> 00:17:55,826 więc dla własnej ochrony nosi maskę Hannibala Lectera. 302 00:17:55,909 --> 00:17:58,203 Smudge ma pewien talent? 303 00:17:58,286 --> 00:18:02,124 Dokładnie. Znajduje odchody koali. 304 00:18:04,334 --> 00:18:08,213 Otóż to. Jego supermocą jest znajdywanie kup koali. 305 00:18:08,839 --> 00:18:11,842 Tam gdzie ich kupy, tam też są koale. 306 00:18:11,925 --> 00:18:13,552 To ich szukamy. 307 00:18:13,635 --> 00:18:16,388 Co już wiecie? Populacja się przemieściła? 308 00:18:16,471 --> 00:18:18,807 80% obszaru pod ochroną strawił pożar. 309 00:18:18,890 --> 00:18:20,934 Bałyśmy się, że wszystkie zginęły. 310 00:18:21,017 --> 00:18:23,270 To teren pagórkowaty i może przez to 311 00:18:23,353 --> 00:18:25,230 ogień ominął niektóre obszary 312 00:18:25,313 --> 00:18:26,898 i nie spalił koron drzew. 313 00:18:26,982 --> 00:18:30,944 Trudno je zauważyć, akurat z tymi drzewami jest prościej. 314 00:18:31,027 --> 00:18:34,614 Miejsca z największą ilością kału to preferowane siedliska. 315 00:18:34,698 --> 00:18:37,701 Znajdując miejsca z największą ilością kału, 316 00:18:37,784 --> 00:18:40,620 możemy zbadać preferowane siedliska koala. 317 00:18:41,121 --> 00:18:42,539 Z pomocą tych badań chcą 318 00:18:42,622 --> 00:18:45,709 stworzyć odpowiedniejsze siedliska dla koali. 319 00:18:46,293 --> 00:18:48,295 Zaczniemy badanie od tej strony. 320 00:18:48,378 --> 00:18:51,840 To obszar jednego hektara, zajmie mu to 15 minut. 321 00:18:51,923 --> 00:18:53,091 Szybko działa. 322 00:18:53,175 --> 00:18:57,179 - Czyli 2,5 akra w kwadrans? - Tak. 323 00:18:57,262 --> 00:18:58,221 O rany. 324 00:18:58,305 --> 00:18:59,973 Brawo, Smudge. 325 00:19:00,056 --> 00:19:04,644 Część badan stanowią pomiary, czy na danym obszarze koale przetrwały. 326 00:19:04,728 --> 00:19:07,397 Badamy, dlaczego tutaj i jakie to warunki. 327 00:19:07,480 --> 00:19:11,776 Potem próbujemy chronić te obszary, by populacja odnowiła się po pożarach. 328 00:19:11,860 --> 00:19:13,904 To zaledwie część dawnego obszaru, 329 00:19:13,987 --> 00:19:16,031 choć takie miejsca dają nadzieję. 330 00:19:16,114 --> 00:19:19,117 Nadzieja nas napędza, trzeba jej jak najwięcej. 331 00:19:19,201 --> 00:19:22,454 - Ten gość już czuje napęd. - Dokładnie. 332 00:19:22,537 --> 00:19:23,914 Gotów? Do pracy! 333 00:19:23,997 --> 00:19:29,669 Smudge robi swoje i wyniucha, gdzie koale… też zrobiły swoje. 334 00:19:30,670 --> 00:19:33,131 Masz? Dobry piesek! 335 00:19:33,215 --> 00:19:35,217 - Już? - No nieźle. 336 00:19:35,300 --> 00:19:36,509 Że co? 337 00:19:36,593 --> 00:19:37,427 Szybko poszło. 338 00:19:37,510 --> 00:19:39,888 Brawo! 339 00:19:39,971 --> 00:19:41,014 Dobry pies! 340 00:19:41,097 --> 00:19:42,474 Spora jest. 341 00:19:42,974 --> 00:19:44,684 - Rzeczywiście. - Tutaj. 342 00:19:44,768 --> 00:19:47,187 Brawo! 343 00:19:47,270 --> 00:19:50,065 - Dobry piesek. - Bardzo dobry! 344 00:19:50,148 --> 00:19:51,149 Nie do wiary. 345 00:19:51,233 --> 00:19:52,984 - Niesamowite. - Niecała. 346 00:19:53,068 --> 00:19:57,030 - To tylko kawałek. - Człowiek by nie zauważył. 347 00:19:57,113 --> 00:19:57,948 Nie. 348 00:19:58,031 --> 00:19:59,532 Ale jaja. 349 00:20:00,492 --> 00:20:03,119 To ułatwia nam pracę. Ta jest taka sobie. 350 00:20:03,203 --> 00:20:04,913 Starawa. 351 00:20:04,996 --> 00:20:07,082 - Idziemy dalej? - Tak jest. 352 00:20:07,165 --> 00:20:08,375 Dajesz, Smudge. 353 00:20:08,458 --> 00:20:09,292 Niesamowite. 354 00:20:09,376 --> 00:20:13,838 A zatem jest nieco za… stara. Smudge potrafi więcej. 355 00:20:17,968 --> 00:20:20,553 - Kolejna? Brawo. - Znalazł. 356 00:20:20,637 --> 00:20:23,306 - Jakaś dziwna. - Ołówkowata. 357 00:20:23,390 --> 00:20:26,685 Ale wnętrze i zapach się zgadzają. 358 00:20:27,185 --> 00:20:30,814 Łatwo je odróżnić od kału oposa ze względu na zapach. 359 00:20:30,897 --> 00:20:32,774 - Oposa jest okropna. - Aż mdli. 360 00:20:32,857 --> 00:20:35,277 Kał koala jest jak stęchły eukaliptus. 361 00:20:35,360 --> 00:20:39,114 Co taki kawałek mówi nam o samym koali? 362 00:20:39,197 --> 00:20:41,658 To mały koala, pewnie młody. 363 00:20:41,741 --> 00:20:43,118 Świadczy o tym rozmiar. 364 00:20:43,201 --> 00:20:46,496 Te panie mają kupę wiedzy. 365 00:20:46,579 --> 00:20:49,499 - Nie spodziewałem się wąchania kupy. - Ja też. 366 00:20:49,582 --> 00:20:51,084 - Spoko. - Pewnie. 367 00:20:51,167 --> 00:20:52,919 Mała kupka. 368 00:20:53,003 --> 00:20:54,546 - Trochę stęchła. - Kupcia. 369 00:20:54,629 --> 00:20:58,383 Nie pachnie jak eukaliptus. Raczej jak gówno. 370 00:20:58,466 --> 00:20:59,342 Nieprawda! 371 00:20:59,426 --> 00:21:00,635 Też coś. 372 00:21:00,719 --> 00:21:02,053 Znajdziemy wam oposa. 373 00:21:02,137 --> 00:21:04,180 - Znajdźmy oposa. - Porównamy. 374 00:21:04,264 --> 00:21:07,225 Niech kamerzysta powącha. 375 00:21:08,810 --> 00:21:10,270 Nie zaciągnąłeś się. 376 00:21:10,353 --> 00:21:11,813 Nie zaciągnął się! 377 00:21:11,896 --> 00:21:14,983 Teraz wiemy, że mieszkają tu koale. 378 00:21:15,483 --> 00:21:19,279 Użyjemy bardziej zaawansowanych metod, by je wytropić. 379 00:21:19,362 --> 00:21:21,197 Cześć. 380 00:21:21,281 --> 00:21:23,783 Jak tam? Znalazłaś jakieś misiaki? 381 00:21:23,867 --> 00:21:29,456 Wygląda na to, że jest tu koala. Gdzieś w tę stronę. 382 00:21:29,539 --> 00:21:31,916 Skąd wiadomo, w jakim kierunku? 383 00:21:32,000 --> 00:21:35,795 To taki wskaźnik cyfrowy. 384 00:21:36,504 --> 00:21:40,342 Wykrywa koale za pomocą fal metrowych. 385 00:21:40,425 --> 00:21:42,344 Teraz wskazuje prawie 98. 386 00:21:42,427 --> 00:21:45,221 Czyli jest w tę stronę. 387 00:21:45,305 --> 00:21:47,599 Koala ma coś, co wysyła sygnał? 388 00:21:47,682 --> 00:21:49,934 Ma obrożę, to jak fale metrowe. 389 00:21:50,018 --> 00:21:52,479 Wszystkie mają takie obroże? 390 00:21:52,562 --> 00:21:53,396 Tak. 391 00:21:53,480 --> 00:21:57,192 Już łapię. To jak nadajnik z RoboCopa. 392 00:21:57,275 --> 00:21:59,069 - To co? - Ruszamy? 393 00:21:59,152 --> 00:22:02,947 - Ekstra. - Znajdziemy koalę. 394 00:22:03,031 --> 00:22:06,826 Są na cienkich gałęziach. Nie wyglądają, jakby mogły je utrzymać. 395 00:22:06,910 --> 00:22:08,661 Tam właśnie jedzą. 396 00:22:10,955 --> 00:22:13,124 Stąd powinniście go zobaczyć. 397 00:22:16,878 --> 00:22:18,254 Tam. 398 00:22:19,881 --> 00:22:20,715 Widzisz? 399 00:22:22,133 --> 00:22:25,178 Już widzę. Niedziwne, że trudno je zobaczyć. 400 00:22:25,261 --> 00:22:28,056 Na tym drzewie, na samym środku. 401 00:22:29,516 --> 00:22:31,518 - Tam jest. - Nakładka założona. 402 00:22:31,601 --> 00:22:34,771 Dlatego nic nie widzę. 403 00:22:34,854 --> 00:22:37,315 Koale nie robią za wiele, 404 00:22:37,399 --> 00:22:41,361 jedzą liście eukaliptusa i śpią około 20 godzin dziennie. 405 00:22:41,903 --> 00:22:43,446 Patrzy na nas. 406 00:22:43,530 --> 00:22:47,534 Potrafią wypoczywać, a to należy docenić. 407 00:22:47,617 --> 00:22:49,369 Fajnie, że jest na wolności. 408 00:22:49,452 --> 00:22:51,079 - No. - Siema. 409 00:22:51,996 --> 00:22:54,249 Miło poznać. 410 00:22:54,332 --> 00:22:56,084 Zapewnienie im przyszłości 411 00:22:56,167 --> 00:22:59,212 w erze pożarów i zmiany klimatu to trudne zadanie. 412 00:22:59,295 --> 00:23:00,380 Dziękuję bardzo. 413 00:23:00,463 --> 00:23:02,132 - Ekstra. - Nie ma za co. 414 00:23:02,215 --> 00:23:04,008 Dzięki hojnym darowiznom 415 00:23:04,092 --> 00:23:06,970 i ciężkiej pracy obrońców przyrody mają szansę. 416 00:23:07,053 --> 00:23:08,555 Super. 417 00:23:08,638 --> 00:23:13,518 Smudge oczywiście też pomaga. Nasz kochany piesio. 418 00:23:17,439 --> 00:23:18,815 Ochrona kultury 419 00:23:18,898 --> 00:23:21,985 jest tak samo ważna jak ochrona siedlisk. 420 00:23:22,068 --> 00:23:24,696 Tak naprawdę idą ramię w ramię. 421 00:23:24,779 --> 00:23:27,574 Czas na lunch w Bargo w Nowej Południowej Walii. 422 00:23:27,657 --> 00:23:30,618 Zobaczycie, że musimy na niego zapracować. 423 00:23:31,536 --> 00:23:34,205 Yerrabingin to firma należąca do Aborygenów. 424 00:23:34,289 --> 00:23:38,543 Opiera się na ochronie tej ziemi i przekazywaniu wiedzy rdzennej ludności 425 00:23:38,626 --> 00:23:39,836 młodszym pokoleniom, 426 00:23:39,919 --> 00:23:42,755 by one również mogły strzec tej krainy. 427 00:23:42,839 --> 00:23:46,092 Projektują też krajobraz inspirowany kulturą Aborygenów. 428 00:23:46,176 --> 00:23:49,888 Docieramy do farmy Yerrabingin na wycieczkę z jej założycielem. 429 00:23:49,971 --> 00:23:52,015 Cześć, bracie. Witamy. 430 00:23:52,098 --> 00:23:54,267 - Dzięki. - Znaleźliście nas? 431 00:23:54,350 --> 00:23:56,895 Jasne. Bardzo nam miło. 432 00:23:58,021 --> 00:24:02,567 W języku jego przodków yerrabingin znaczy „kroczymy razem”. 433 00:24:03,401 --> 00:24:04,986 Kroczymy razem z nim, 434 00:24:05,069 --> 00:24:07,864 by poznać historię rolnictwa tej ziemi. 435 00:24:07,947 --> 00:24:11,326 To pastwisko jest pełne rodzimych traw. 436 00:24:11,409 --> 00:24:13,620 To kangurza trawa, nie wiem skąd ta nazwa. 437 00:24:13,703 --> 00:24:17,248 Może angielski botanik zobaczył tu kangura i pomyślał, 438 00:24:17,332 --> 00:24:20,293 że to kangurza trawa. no bo one jej nie jedzą. 439 00:24:20,376 --> 00:24:22,295 Nie przypomina kangura. Sam nie wiem. 440 00:24:22,378 --> 00:24:24,839 To starożytne zboże? 441 00:24:24,923 --> 00:24:26,007 Tak jest. 442 00:24:26,090 --> 00:24:29,219 Rodzime zboża są bardzo niewymagające, 443 00:24:29,302 --> 00:24:30,929 więc są odporne na suszę 444 00:24:31,012 --> 00:24:34,057 i łatwo rosną, bez nawozów i dużej ilości wody. 445 00:24:34,140 --> 00:24:37,560 Nasze plemię używa ziaren do wypiekania chleba. 446 00:24:37,644 --> 00:24:39,229 Nie zorientowali się, 447 00:24:39,312 --> 00:24:43,107 że Aborygeni już od dawna uprawiali ziemię? 448 00:24:43,191 --> 00:24:46,819 W ogóle się nie zorientowali. Myśleli, że to jałowa ziemia. 449 00:24:46,903 --> 00:24:49,989 Pierwsi kolonizatorzy głodowali obok masy jedzenia. 450 00:24:50,073 --> 00:24:53,535 - Było im to zupełnie obce. - Dokładnie. 451 00:24:53,618 --> 00:24:57,789 Choć pierwsi kolonizatorzy wzięli te rośliny za chwasty, 452 00:24:57,872 --> 00:25:02,293 to tak naprawdę naturalne i obfite pole kangurzej trawy, 453 00:25:02,377 --> 00:25:04,212 z której robi się mąkę. 454 00:25:04,879 --> 00:25:08,925 Elementem konserwacji ziemi jest korzystanie z jej potencjału. 455 00:25:09,008 --> 00:25:11,177 Potencjał stanowi kangurza trawa. 456 00:25:11,261 --> 00:25:14,847 To zrównoważone źródło pożywienia, które łatwo tu uprawiać. 457 00:25:14,931 --> 00:25:17,433 Kumpel wymyślił to urządzenie, Chwytarę. 458 00:25:17,517 --> 00:25:21,354 Często zbieraliśmy trawę ręcznie. 459 00:25:21,437 --> 00:25:25,316 W ten sposób możemy zbierać ziarna spomiędzy innych roślin, 460 00:25:25,400 --> 00:25:27,110 nie niszcząc ich. 461 00:25:27,193 --> 00:25:29,028 Nic się nie marnuje. 462 00:25:29,112 --> 00:25:33,658 To prostu bardzo wysoka i delikatna kosiarka. 463 00:25:33,741 --> 00:25:37,120 To i tak to lepsza opcja niż zbieranie trawy ręcznie. 464 00:25:37,704 --> 00:25:39,622 Dlatego jest spoko. 465 00:25:43,251 --> 00:25:44,961 - Chcesz spróbować? - Tak. 466 00:25:49,591 --> 00:25:51,551 Puśćcie śmieszną muzyczkę. 467 00:25:57,265 --> 00:26:00,768 Jak dla mnie to może być pozostała część programu. 468 00:26:00,852 --> 00:26:02,770 Patrz, jest w swoim żywiole. 469 00:26:02,854 --> 00:26:05,231 Dylan i ja wpatrujący się w Darina. 470 00:26:05,315 --> 00:26:07,066 - Dwie godziny później. - No. 471 00:26:07,150 --> 00:26:09,277 Tylko spójrzcie. Jest szczęśliwy. 472 00:26:10,069 --> 00:26:11,070 Spoko. 473 00:26:11,738 --> 00:26:13,865 - Zobaczę w środku. - Po robocie. 474 00:26:15,575 --> 00:26:18,036 - Sprawdź swój chleb. - Spójrz na to. 475 00:26:18,119 --> 00:26:21,247 To zielone to prosowiec, nasze jest pod spodem. 476 00:26:21,748 --> 00:26:23,833 Wypas, świetnie działa. 477 00:26:23,916 --> 00:26:26,794 Tu mamy pięć drobnych upraw, to taki test. 478 00:26:26,878 --> 00:26:29,797 Eksperymentują też z inną lokalną żywnością. 479 00:26:29,881 --> 00:26:32,508 Jak igła sosnowa, prawdziwa trawa cytrynowa. 480 00:26:32,592 --> 00:26:35,094 - Fantastyczne. - Czad. 481 00:26:35,178 --> 00:26:36,387 Jak zupa Tom Yum. 482 00:26:36,471 --> 00:26:38,139 Czuję jakiś pyszny zapach. 483 00:26:38,222 --> 00:26:41,309 Na farmie zawsze jest coś do zjedzenia. 484 00:26:41,392 --> 00:26:42,602 Fajowo. 485 00:26:42,685 --> 00:26:44,187 - Lunchyk! - Co jemy? 486 00:26:44,270 --> 00:26:48,274 Chlebki damper to drobna przekąska. 487 00:26:48,358 --> 00:26:51,110 Oto owoc naszej pracy. Głównie Darina. 488 00:26:51,194 --> 00:26:52,612 Smacznego. 489 00:26:52,695 --> 00:26:55,114 Robi się je z ziaren kangurzej trawy. 490 00:26:55,198 --> 00:26:56,908 Nie wierzę. 491 00:26:56,991 --> 00:26:58,701 Ziarna są w całości. 492 00:27:02,080 --> 00:27:04,207 - Pyszne. - O tak. 493 00:27:04,290 --> 00:27:05,958 A to świeża dynia. 494 00:27:06,042 --> 00:27:09,879 Na ogniu od samego rana, razem z nasionami akacji. 495 00:27:09,962 --> 00:27:13,132 Mamy też filety z barramundi. 496 00:27:13,883 --> 00:27:15,677 Wrzucamy filety na górę. 497 00:27:15,760 --> 00:27:18,805 Podobnie używają liści bananowca w kuchniach Azji. 498 00:27:18,888 --> 00:27:19,722 Rzeczywiście. 499 00:27:19,806 --> 00:27:23,267 Świetna sprawa. Wszystko rozłożone na ogniu. 500 00:27:23,351 --> 00:27:24,852 To nie jest danie główne. 501 00:27:24,936 --> 00:27:28,398 Robaki z Zatoki Moreton z liśćmi mirtu cytrynowego. 502 00:27:28,481 --> 00:27:31,025 Taki robak to fajna sprawa. 503 00:27:31,109 --> 00:27:33,903 To potoczna nazwa tego płaskiego skorupiaka. 504 00:27:33,986 --> 00:27:36,781 Trochę homar, a trochę potwór science fiction. 505 00:27:39,325 --> 00:27:41,703 Ależ jestem głodny. 506 00:27:41,786 --> 00:27:43,788 - Ale dziwne. - Gorące. 507 00:27:43,871 --> 00:27:46,374 Na tym wzorowali Obcego. 508 00:27:47,041 --> 00:27:49,252 - Pysznie. - Coś jeszcze? 509 00:27:49,335 --> 00:27:50,837 Jak duża kreweta. 510 00:27:50,920 --> 00:27:54,048 Najlepiej integrować się z kulturą poprzez kuchnię. 511 00:27:54,132 --> 00:27:55,842 O ja. 512 00:27:55,925 --> 00:27:58,553 Najpyszniejszy robal na świecie. 513 00:27:58,636 --> 00:28:02,098 Na farmie Yerrabingin doświadczysz wszystkiego. 514 00:28:02,181 --> 00:28:03,516 A wy? Kto jest głodny? 515 00:28:03,599 --> 00:28:06,394 To nie tylko ziemia i żywność, którą rodzi. 516 00:28:06,477 --> 00:28:10,189 To też kulturowo znacząca historia, która je spaja. 517 00:28:10,273 --> 00:28:11,691 Ale słodkie. 518 00:28:11,774 --> 00:28:14,318 Kto by pomyślał? Ochrona przyrody smakuje. 519 00:28:14,402 --> 00:28:17,905 Niesamowite. Dzięki za wycieczkę i posiłek. 520 00:28:17,989 --> 00:28:19,741 Powodzenia ze wszystkim. 521 00:28:23,870 --> 00:28:28,291 Na sam koniec zachowaliśmy najbardziej australijską eko-aktywność. 522 00:28:28,374 --> 00:28:30,752 Jakieś 300 km na północ od Sydney 523 00:28:30,835 --> 00:28:35,506 spotkamy się z jednych ze zwierzęcych symboli Australii. 524 00:28:35,590 --> 00:28:36,883 Nie z kangurem. 525 00:28:36,966 --> 00:28:41,721 To był Struś Pędziwiatr. Gonił go Diabeł Tasmański? 526 00:28:41,804 --> 00:28:43,598 Wcale nie. 527 00:28:43,681 --> 00:28:44,974 W tej starej bajce. 528 00:28:45,057 --> 00:28:47,602 To był Wiluś. E. Koyot i Struś Pędziwiatr. 529 00:28:47,685 --> 00:28:51,105 Ten gość od tornada? Chyba był sam. 530 00:28:51,189 --> 00:28:53,441 Był z tym kowbojem Yosemite Sam. 531 00:28:53,524 --> 00:28:55,860 Pamiętasz go? 532 00:28:56,444 --> 00:29:00,364 Sobotnie kreskówki, stary. Normalnie biegłem do telewizora. 533 00:29:00,448 --> 00:29:01,657 Ja też. 534 00:29:01,741 --> 00:29:05,536 Wygląda na to, że nasza wiedza o diabłach tasmańskich 535 00:29:05,620 --> 00:29:07,371 pochodzi głównie z kreskówek. 536 00:29:08,372 --> 00:29:09,707 Jedno wiem na pewno. 537 00:29:09,791 --> 00:29:14,170 W Tasmanii pozostało ich tylko około 25 000. 538 00:29:14,253 --> 00:29:16,964 Prywatna organizacja środowiskowa, Aussie Ark, 539 00:29:17,048 --> 00:29:21,010 chce ocalić je przed wymarciem i reintrodukować na kontynencie. 540 00:29:21,093 --> 00:29:24,806 Aussie Ark założono, by chronić populację diabła tasmańskiego, 541 00:29:24,889 --> 00:29:28,643 ale chronią też inne zagrożone gatunki na tym obszarze. 542 00:29:28,726 --> 00:29:31,062 Gdy znika choć jeden gatunek, 543 00:29:31,145 --> 00:29:34,899 reperkusje mogą być katastrofalne dla całego ekosystemu. 544 00:29:34,982 --> 00:29:36,192 Witamy w Aussie Ark. 545 00:29:36,275 --> 00:29:37,193 Cześć. 546 00:29:37,276 --> 00:29:38,945 To założyciel, Tim Faulkner. 547 00:29:39,028 --> 00:29:39,946 Witam. 548 00:29:40,029 --> 00:29:42,657 - To nie diabeł. - Poznajcie Charliego. 549 00:29:42,740 --> 00:29:44,575 - Hejka. - To koala. 550 00:29:44,659 --> 00:29:45,493 Cześć. 551 00:29:45,576 --> 00:29:47,161 Trzymajcie. 552 00:29:47,870 --> 00:29:49,997 - Co to? - Lotopałanki pośrednie. 553 00:29:50,081 --> 00:29:51,749 - Torbacze. - No co ty. 554 00:29:51,833 --> 00:29:56,212 A w kieszeni kolejne zwierzątko! No tak, nic nadzwyczajnego. 555 00:29:56,295 --> 00:29:58,673 - Ale nosisz skarby. - To mały Petey. 556 00:29:58,756 --> 00:30:00,258 A co masz w spodniach? 557 00:30:00,341 --> 00:30:03,261 To jego siostra, Gumnut. 558 00:30:03,344 --> 00:30:04,971 - Cześć. - Hej, malutka. 559 00:30:05,054 --> 00:30:06,848 Maluszku. 560 00:30:06,931 --> 00:30:08,224 Nasz kochany. 561 00:30:08,307 --> 00:30:10,351 - Ile masz zwierząt? - Coś cieknie. 562 00:30:10,434 --> 00:30:11,269 Sika. 563 00:30:11,936 --> 00:30:13,604 To dobry znak. 564 00:30:13,688 --> 00:30:16,065 Musi być ten pierwszy raz. 565 00:30:16,148 --> 00:30:17,233 Czas na siku. 566 00:30:17,316 --> 00:30:18,943 Weźmiesz Charliego? 567 00:30:21,487 --> 00:30:23,281 To ich udawana torba. 568 00:30:23,364 --> 00:30:25,241 Wytrzemy cię. 569 00:30:25,324 --> 00:30:27,076 - Ucieka. - Hops do środka. 570 00:30:27,159 --> 00:30:29,078 Wiedzą, że to dom. 571 00:30:29,161 --> 00:30:30,496 - Tak jest. - Wskakuj. 572 00:30:30,580 --> 00:30:33,499 Żyłyby w takiej u mamy, z masą liści. 573 00:30:34,333 --> 00:30:37,670 Wskakujcie. Macie wszystko? 574 00:30:38,963 --> 00:30:40,214 Mogą być. 575 00:30:40,298 --> 00:30:42,008 Pobrudzą się? 576 00:30:42,091 --> 00:30:45,469 Martwię się o ugryzienia, nie o brud. Będzie dobrze. 577 00:30:45,553 --> 00:30:47,179 - Jedźmy. - Diabełki gryzą? 578 00:30:47,263 --> 00:30:49,390 I to mocno. 579 00:30:51,517 --> 00:30:52,435 Ekstra. 580 00:30:52,935 --> 00:30:54,312 - Jaram się. - Dobrze. 581 00:30:54,395 --> 00:30:55,646 Ile ich macie? 582 00:30:55,730 --> 00:30:57,398 Teraz około 200, 583 00:30:58,357 --> 00:31:02,111 ale rozmnożyliśmy około 450, żyją tylko sześć lat. 584 00:31:02,194 --> 00:31:03,029 Co? 585 00:31:03,112 --> 00:31:05,364 Takie są etapy życia diabłów. 586 00:31:06,282 --> 00:31:10,578 Dojrzewają przez około 2 lata, mogą się rozmnażać w wieku 2, 3 i 4 lat, 587 00:31:10,661 --> 00:31:12,038 ale żyją maksymalnie 6. 588 00:31:12,121 --> 00:31:14,624 Aussie Ark nazywała się Devil Ark. 589 00:31:14,707 --> 00:31:18,210 Odnieśliśmy sukces i zaczęliśmy chronić 15 innych gatunków, 590 00:31:18,294 --> 00:31:21,547 a także całe siedliska i ekosystemy. 591 00:31:21,631 --> 00:31:24,592 W 1996 diabły dopadła choroba. 592 00:31:24,675 --> 00:31:28,346 Przetrzebiła populację, 90% diabłów zniknęło z Tasmanii. 593 00:31:28,429 --> 00:31:29,931 Interweniowaliśmy. 594 00:31:30,014 --> 00:31:33,225 Gdy w naturze dojdzie do wymierania, musimy działać. 595 00:31:33,809 --> 00:31:37,355 Ważną częścią ochrony siedlisk jest ochrona dzikich zwierząt, 596 00:31:37,438 --> 00:31:39,523 zwłaszcza zagrożonych gatunków. 597 00:31:39,607 --> 00:31:41,400 Po co je chronić? 598 00:31:41,484 --> 00:31:44,070 Są zagrożone przez aktywność człowieka. 599 00:31:44,153 --> 00:31:48,282 Przez polowania, wycinki, zmianę klimatu, zanieczyszczenia i inne. 600 00:31:48,366 --> 00:31:50,660 Niezależnie od przyczyny, 601 00:31:50,743 --> 00:31:54,038 ratowanie zagrożonych gatunków ma sens ekologiczny. 602 00:31:56,707 --> 00:31:57,708 Siemanko. 603 00:31:57,792 --> 00:32:00,628 Cześć, stary. Oto diabeł tasmański. 604 00:32:00,711 --> 00:32:04,757 Trzeba chronić zagrożone gatunki takie jak diabły, koale czy pandy, 605 00:32:04,840 --> 00:32:06,592 by zachować bioróżnorodność. 606 00:32:06,676 --> 00:32:09,595 Dziękujemy! Czasem bywa tak, 607 00:32:09,679 --> 00:32:13,140 że na niektórych obszarach zniknięcie jednego stworzonka 608 00:32:13,224 --> 00:32:17,853 może wywołać efekt domina i osłabić cały ekosystem. 609 00:32:17,937 --> 00:32:19,480 Większa bioróżnorodność 610 00:32:19,563 --> 00:32:23,192 zapewnia zdrowszą równowagę w wodach, atmosferze i glebie, 611 00:32:23,275 --> 00:32:25,069 co chroni całą planetę. 612 00:32:25,152 --> 00:32:27,405 Jeśli jest taka potrzeba, pomagamy. 613 00:32:27,488 --> 00:32:30,700 Dzięki zmianom w prawie, zakładaniu rezerwatów, 614 00:32:30,783 --> 00:32:33,160 programom hodowli zachowawczej 615 00:32:34,245 --> 00:32:35,955 i wielu innym metodom 616 00:32:36,038 --> 00:32:39,166 udaje się przywrócić populację danego gatunku. 617 00:32:39,250 --> 00:32:41,293 - Dzięki, stary. - Luzik! 618 00:32:45,047 --> 00:32:46,716 - Wychodzimy. - Dobra. 619 00:32:46,799 --> 00:32:49,510 Zac, weźmiesz to wiadro z tyłu? 620 00:32:50,011 --> 00:32:52,471 O rany! 621 00:32:52,555 --> 00:32:55,599 - Pyszota, wiadro starego mięsa. - O kurczę. 622 00:32:55,683 --> 00:32:58,144 Specjalność Darina. 623 00:32:58,227 --> 00:33:00,229 - Czyli to… - To był ten zapach. 624 00:33:00,312 --> 00:33:02,690 Zastanawiałem się, co to jest. 625 00:33:02,773 --> 00:33:06,235 Wchodzimy z mięchem. Powiem wam, jak się z nimi obchodzić. 626 00:33:06,318 --> 00:33:08,279 Czas na zagadnienia BHP. 627 00:33:08,362 --> 00:33:11,574 Trzymajcie palce z dala od paszczy. 628 00:33:11,657 --> 00:33:15,578 Jeśli się zbliżą, uważajcie. Podnieście stopę. 629 00:33:15,661 --> 00:33:18,664 Jeśli podejdzie bliżej, odsuńcie stopę, bo ugryzie. 630 00:33:18,748 --> 00:33:22,293 Mówimy o trzecich najsilniejszych szczękach na Ziemi. 631 00:33:22,376 --> 00:33:25,046 - Nie chcemy, by nas ugryzły. - Trzecich? 632 00:33:25,129 --> 00:33:27,631 Otóż to. Do tego miażdżą kości. 633 00:33:27,715 --> 00:33:29,133 Więc po co tam włazimy? 634 00:33:29,717 --> 00:33:31,343 Diabły jedzą wspólnie. 635 00:33:31,427 --> 00:33:34,764 Symulujemy sytuację, w której znajdują padlinę. 636 00:33:34,847 --> 00:33:39,185 Jeden diabeł jej nie rozerwie, ale przy dwóch już się rozpada. 637 00:33:39,268 --> 00:33:41,604 Rozerwie ją jakieś 10 czy 12 diabłów. 638 00:33:41,687 --> 00:33:44,440 Żeby się udało, musisz to wepchnąć między nie 639 00:33:44,940 --> 00:33:47,318 i pozwolić, by jakieś 3 lub 4 złapały. 640 00:33:47,401 --> 00:33:49,445 Będziemy cię pilnować. 641 00:33:49,528 --> 00:33:51,072 Czemu ja mam to robić? 642 00:33:51,155 --> 00:33:52,573 Mięcho w twoich rękach. 643 00:33:52,656 --> 00:33:54,241 Uważaj na stopy. 644 00:33:54,325 --> 00:33:57,286 Po wejściu tam idź tyłem, musisz je zwabić. 645 00:33:57,369 --> 00:33:58,204 Dobra. 646 00:33:58,287 --> 00:33:59,538 Gotów? 647 00:33:59,622 --> 00:34:02,208 Gotów na atak diabłów tasmańskich? 648 00:34:02,291 --> 00:34:04,627 Nie powiedziałbym. 649 00:34:04,710 --> 00:34:06,170 Weź to. 650 00:34:06,253 --> 00:34:08,798 - Widzisz ten metalowy kołek? - No. 651 00:34:08,881 --> 00:34:11,634 - Musisz to przez niego przerzucić. - Że jak? 652 00:34:11,717 --> 00:34:13,677 - Mam to zaczepić? - Tak. 653 00:34:13,761 --> 00:34:15,137 Pachnie znakomicie. 654 00:34:16,472 --> 00:34:18,724 Zaraz dziabnie. Uwaga na stopy. 655 00:34:18,808 --> 00:34:19,850 Niech ugryzie. 656 00:34:19,934 --> 00:34:22,895 Cofnij się, wszystko gra. Powoli. 657 00:34:22,978 --> 00:34:24,438 Odwracaj się. 658 00:34:25,856 --> 00:34:30,820 Obejdź je pomału, właśnie tak. 659 00:34:32,947 --> 00:34:37,535 Uważaj, gdy będziesz opuszczał rękę. 660 00:34:38,410 --> 00:34:39,286 I zaczepia? 661 00:34:39,370 --> 00:34:41,705 Dokładnie. Pomału, spróbuj je utrzymać. 662 00:34:42,540 --> 00:34:44,083 - Gruba akcja. - Dobrze. 663 00:34:44,792 --> 00:34:45,709 Powolutku. 664 00:34:45,793 --> 00:34:48,129 Uważaj, żeby nie dobrał się do ręki. 665 00:34:48,212 --> 00:34:49,046 Kurde mol. 666 00:34:49,130 --> 00:34:52,925 Przeciągnij je jeszcze. Teraz zaczep. 667 00:34:53,008 --> 00:34:55,386 - Brawo. - Z tyłu! 668 00:34:57,596 --> 00:35:00,015 No zupełnie jak w kreskówce. 669 00:35:00,099 --> 00:35:04,311 To dlatego lepiej nie zasnąć po pijaku w tasmańskich krzakach. 670 00:35:07,231 --> 00:35:09,984 Widzicie, jak skutecznie oczyszczają busz? 671 00:35:10,067 --> 00:35:10,901 Racja. 672 00:35:10,985 --> 00:35:15,072 Cokolwiek ginie z racji wieku lub choroby, zaraz znika i jest czysto. 673 00:35:15,156 --> 00:35:17,783 - Nawet to słychać. - Spójrzcie. 674 00:35:17,867 --> 00:35:19,160 Patrzcie. 675 00:35:19,785 --> 00:35:22,705 Ta scena rozgrywa się w Australii 676 00:35:23,414 --> 00:35:24,832 od jej samego początku. 677 00:35:25,332 --> 00:35:28,169 Teraz może zginąć bezpowrotnie. 678 00:35:28,252 --> 00:35:29,086 No tak. 679 00:35:29,170 --> 00:35:31,714 Zaraz sam zginę bezpowrotnie. 680 00:35:31,797 --> 00:35:36,802 Nie tylko zapobiegamy wymarciu, zabezpieczając populację gatunku. 681 00:35:37,553 --> 00:35:40,347 - Działamy z korzyścią dla środowiska. - Uwaga. 682 00:35:40,431 --> 00:35:42,516 Zachowujcie się, łobuzy. 683 00:35:42,600 --> 00:35:44,310 Właśnie, zachowujcie się. 684 00:35:45,060 --> 00:35:47,062 Próbuje odbiec z kawałkiem. 685 00:35:47,146 --> 00:35:48,272 To Ned Flanders. 686 00:35:50,274 --> 00:35:52,860 - Gotowi do pracy? - To nie była praca? 687 00:35:53,611 --> 00:35:54,445 Jasne. 688 00:35:54,945 --> 00:35:57,031 Odważny jesteś. 689 00:35:57,114 --> 00:35:58,157 Kell? 690 00:35:58,240 --> 00:35:59,700 Cześć. 691 00:36:00,201 --> 00:36:01,869 - To Zac i Darin. - Hej. 692 00:36:01,952 --> 00:36:04,205 - To jedna z nadzorców. - Miło mi. 693 00:36:04,288 --> 00:36:07,499 Oto zagroda godowa i to tu dzieje się magia. 694 00:36:07,583 --> 00:36:09,585 Najpierw weźcie pułapki. 695 00:36:09,668 --> 00:36:13,464 Zastawiają pułapki, by łapać diabły w humanitarny sposób. 696 00:36:13,547 --> 00:36:16,508 Mam tu jednego, dość żwawy. 697 00:36:16,592 --> 00:36:22,181 Mają identyfikatory RFID, by monitorować ich zdrowie, rozrodczość i datę urodzenia. 698 00:36:22,681 --> 00:36:24,266 Teraz tutaj. 699 00:36:24,350 --> 00:36:26,810 Dopowiem tylko, że nazwę diabeł tasmański 700 00:36:26,894 --> 00:36:29,188 wymyślili pierwsi osadnicy z Europy 701 00:36:29,271 --> 00:36:32,066 przez te straszliwe krzyki i skowyty. 702 00:36:33,317 --> 00:36:35,444 Są zirytowane, gdy je przenosimy, 703 00:36:35,527 --> 00:36:38,864 ale nie dzieje im się krzywda, pamiętajcie o tym. 704 00:36:38,948 --> 00:36:40,908 Robimy to, by ocalić gatunek. 705 00:36:40,991 --> 00:36:43,369 - Kolejny. - Wściekł się. 706 00:36:43,452 --> 00:36:46,163 Jeśli ma młode, nie dajemy jej tego. 707 00:36:46,247 --> 00:36:47,081 Dobra. 708 00:36:47,164 --> 00:36:49,500 - Musimy najpierw sprawdzić. - Tak. 709 00:36:50,668 --> 00:36:53,087 Jak myślicie? Samiec czy samica? 710 00:36:53,587 --> 00:36:55,923 - Ma temperament. - Samica. 711 00:36:58,175 --> 00:36:59,260 Samica. 712 00:36:59,343 --> 00:37:00,719 Znowu działamy. 713 00:37:00,803 --> 00:37:03,472 Zac, złapiesz z tyłu? 714 00:37:03,555 --> 00:37:05,307 Musisz podnieść pułapkę. 715 00:37:08,394 --> 00:37:10,771 W książkach tego nie omawiają. 716 00:37:13,565 --> 00:37:15,067 Ostatnie cztery cyfry? 717 00:37:15,150 --> 00:37:16,652 „4223”. 718 00:37:16,735 --> 00:37:17,695 Krzywołap. 719 00:37:17,778 --> 00:37:18,904 - Płeć? - Samica. 720 00:37:18,988 --> 00:37:21,073 Czyli silna głowa i czaszka. 721 00:37:21,156 --> 00:37:23,867 Trzymaj mocno i nie pozwól się ruszyć. 722 00:37:23,951 --> 00:37:27,162 Złap tam, gdzie ja. Spójrz na to, Darin. 723 00:37:28,622 --> 00:37:29,540 To ci buźka. 724 00:37:29,623 --> 00:37:31,208 Już dobrze. Trzymaj. 725 00:37:31,292 --> 00:37:32,334 - Trzymasz? - Tak. 726 00:37:32,418 --> 00:37:35,587 Jeszcze z dwie, może trzy minuty. 727 00:37:40,134 --> 00:37:41,427 Nie ruszysz się. 728 00:37:45,222 --> 00:37:47,057 Puść na chwilę. 729 00:37:49,393 --> 00:37:51,603 Czas na plan B. 730 00:37:52,146 --> 00:37:56,025 Widzicie? Podniesiemy ją, a ty odciągnij wargę. 731 00:37:56,108 --> 00:37:58,110 Czeka ją kolejna ruja. 732 00:37:58,694 --> 00:38:00,154 Wszystko gra. 733 00:38:01,196 --> 00:38:03,282 Bez młodych, w porządku. 734 00:38:03,365 --> 00:38:05,576 To byłoby jasne, gdyby miała młode. 735 00:38:05,659 --> 00:38:08,370 Wyglądają jak różowy orzeszek. 736 00:38:09,330 --> 00:38:10,914 Możemy ją wypuścić. 737 00:38:11,707 --> 00:38:12,541 Tak jest. 738 00:38:12,624 --> 00:38:14,168 - Następny. - Do relokacji. 739 00:38:14,752 --> 00:38:15,586 To samiec. 740 00:38:15,669 --> 00:38:16,920 Na to wygląda. 741 00:38:17,004 --> 00:38:19,256 Widać to po nim. 742 00:38:19,340 --> 00:38:21,633 Jest w gorszym stanie od samicy. 743 00:38:21,717 --> 00:38:26,263 Samiec musi okazać samicy siłę, a ona będzie się bronić. 744 00:38:26,347 --> 00:38:28,349 Musi ugryźć ją w szyję od tyłu. 745 00:38:29,141 --> 00:38:30,976 Ma pokazać, że dominuje. 746 00:38:31,060 --> 00:38:35,522 Potem zaciąga ją do siedliska, i broni jej, nie jedząc nic przez 10 dni. 747 00:38:35,606 --> 00:38:38,108 Walczy z każdym samcem, który podejdzie. 748 00:38:38,192 --> 00:38:41,195 Fizycznie jest okej, ale jest osłabiony. 749 00:38:41,278 --> 00:38:43,238 Czyli za nim udany okres godowy. 750 00:38:43,322 --> 00:38:44,531 Fajnie. 751 00:38:45,115 --> 00:38:47,409 Nie są zbyt romantyczne. 752 00:38:47,493 --> 00:38:50,287 Ile ma lat, Kell? Pięć? 753 00:38:51,038 --> 00:38:53,791 Spokojnie. 754 00:38:54,375 --> 00:38:55,209 Pięć. 755 00:38:55,292 --> 00:38:58,504 Też jedzie z nami. Doskonale. 756 00:39:01,882 --> 00:39:02,883 Wyłaź. 757 00:39:09,890 --> 00:39:12,810 Ten to chyba arcydiabeł. 758 00:39:12,893 --> 00:39:16,480 Bez młodych. Wybacz, kochana. 759 00:39:17,189 --> 00:39:20,067 Nie podniosę jej. Niech jeden z was to zrobi. 760 00:39:20,150 --> 00:39:22,194 Złap ją nisko, właśnie tak. 761 00:39:22,277 --> 00:39:26,073 Ta samica nie jest w ciąży, ale ma potencjał rozrodczy. 762 00:39:26,156 --> 00:39:28,367 Wypuszczamy ją do zagrody godowej 763 00:39:28,450 --> 00:39:30,369 i życzymy jej powodzenia. 764 00:39:34,373 --> 00:39:35,624 Musiała sprawdzić. 765 00:39:35,707 --> 00:39:39,128 Rany boskie! Cieszę się, że jeszcze żyję. 766 00:39:39,711 --> 00:39:42,339 Zaczęli od 44 diabłów tasmańskich, 767 00:39:42,423 --> 00:39:45,634 a teraz mają na koncie 390 młodych 768 00:39:45,717 --> 00:39:49,888 i pierwszego od 3000 lat osobnika urodzonego na kontynencie. 769 00:39:49,972 --> 00:39:53,642 Gdy diabły i inne zwierzęta są gotowe, trafiają na wolność. 770 00:39:53,725 --> 00:39:58,021 Są reintrodukowane w rezerwacie o powierzchni 400 hektarów. 771 00:39:58,105 --> 00:40:02,776 Każdy wypuszczony zwierzak trafia na tę tablicę. 772 00:40:02,860 --> 00:40:05,028 Dziś dołączyły dwa osobniki. 773 00:40:05,112 --> 00:40:06,238 Brawo, diabełki. 774 00:40:06,321 --> 00:40:09,700 To już ostatnia prosta. 775 00:40:11,577 --> 00:40:14,204 Możesz zajrzeć i sprawdzić, co tam robi. 776 00:40:14,288 --> 00:40:16,206 - Wychodzi. - Cześć. 777 00:40:17,291 --> 00:40:18,333 Patrzcie. 778 00:40:19,626 --> 00:40:21,211 - Idzie. - Hejka. 779 00:40:21,295 --> 00:40:22,421 Wraca do domu. 780 00:40:22,504 --> 00:40:24,214 Ale goni. 781 00:40:24,298 --> 00:40:25,132 Tak jest. 782 00:40:25,215 --> 00:40:27,217 - Ja cię. - Ekstra sprawa. 783 00:40:27,301 --> 00:40:29,887 Twoja praca to coś szczególnego. 784 00:40:29,970 --> 00:40:31,597 Jesteśmy małym narodem, 785 00:40:31,680 --> 00:40:34,475 ale mamy wiele wyjątkowych zwierząt w potrzebie. 786 00:40:34,558 --> 00:40:36,602 - Dzięki, doceniam to. - Dzięki. 787 00:40:36,685 --> 00:40:38,812 - Było niesamowicie. - Dobra robota. 788 00:40:38,896 --> 00:40:41,398 - Jasne. - Fajnie, że wpadliście. 789 00:40:41,482 --> 00:40:44,651 - Dobrze się tym dzielić. - Dzięki, że nas przyjąłeś. 790 00:40:44,735 --> 00:40:46,695 Dobrze być z bliskimi 791 00:40:46,778 --> 00:40:49,490 w moim nowym siedlisku, czyli Australii. 792 00:40:50,782 --> 00:40:54,703 Uczyliśmy się o ochronie różnych gatunków, biomów i kultur. 793 00:40:54,786 --> 00:40:57,331 To uniwersalna wiedza. 794 00:40:57,956 --> 00:41:01,210 Jak mawiał poeta, „żaden człowiek nie jest wyspą”. 795 00:41:01,293 --> 00:41:04,505 Żadna wyspa nie jest wyspą, bo wszystko jest połączone. 796 00:41:04,588 --> 00:41:07,341 Jest między nami więź i równowaga. 797 00:41:07,424 --> 00:41:10,969 Stąpamy po ziemi, pijemy wodę i oddychamy powietrzem. 798 00:41:11,053 --> 00:41:14,473 To jedno ogromne siedlisko i musimy je chronić. 799 00:41:14,556 --> 00:41:16,683 Cieszmy się nim odpowiedzialnie, 800 00:41:16,767 --> 00:41:20,854 zostawiając je nienaruszone albo w lepszym stanie 801 00:41:21,438 --> 00:41:23,357 dla następnych pokoleń. 802 00:41:24,149 --> 00:41:26,068 Dopiero zaczynamy. 803 00:41:26,151 --> 00:41:28,153 Zapnijcie pasy i dołączcie do nas. 804 00:41:28,237 --> 00:41:29,530 Będzie super wyprawa. 805 00:41:36,954 --> 00:41:39,665 Oddajemy hołd rdzennym ludom Australii i ich starszyźnie, 806 00:41:39,748 --> 00:41:42,251 która krzewi wspomnienia, tradycje, kulturę i nadzieje 807 00:41:42,334 --> 00:41:44,419 Aborygenów i Wyspiarzy z Cieśniny Torresa. 808 00:42:15,534 --> 00:42:17,244 Napisy: Mikołaj Kopczak