1
00:00:06,215 --> 00:00:10,803
EEN NETFLIX-SERIE
2
00:00:14,807 --> 00:00:15,641
Water.
3
00:00:19,145 --> 00:00:21,105
We bestaan grotendeels uit water.
4
00:00:21,731 --> 00:00:22,982
Voor zo'n 70 procent.
5
00:00:24,567 --> 00:00:28,154
En wat een bizar toeval is het,
of helemaal geen toeval…
6
00:00:28,237 --> 00:00:32,325
…dat het aardoppervlak
ook voor 70 procent met water is bedekt.
7
00:00:32,825 --> 00:00:34,619
Zo belangrijk is het voor ons.
8
00:00:35,203 --> 00:00:38,331
Dus we doen ons best
om lucht en land te beschermen…
9
00:00:38,915 --> 00:00:42,543
…maar het beschermen van de zee
is ook heel erg belangrijk.
10
00:00:43,503 --> 00:00:48,174
Hier in Australië is er een stelsel
van 3000 individuele koraalriffen…
11
00:00:48,257 --> 00:00:50,134
…verspreid over 2400 kilometer.
12
00:00:50,885 --> 00:00:55,515
Levende structuren die een habitat vormen
voor een ecosysteem dat zo groot is…
13
00:00:55,598 --> 00:00:58,768
…dat men ze
de tropische regenwouden van de zee noemt.
14
00:00:58,851 --> 00:01:02,980
Maar na een lang,
gezond leven van zo'n 25 miljoen jaar…
15
00:01:03,773 --> 00:01:09,779
…sterft het koraalrif in dit gebied af.
De helft ervan is sinds 1995 verdwenen.
16
00:01:10,321 --> 00:01:14,659
Dood. En binnenkort ook alle organismen
die ervan afhankelijk zijn.
17
00:01:18,246 --> 00:01:20,456
Waaronder wij.
18
00:01:21,290 --> 00:01:22,500
De tijd is bijna op.
19
00:01:30,842 --> 00:01:34,011
Daar heb je Dory.
-Klopt, en daar heb je Nemo.
20
00:01:37,014 --> 00:01:39,225
We zijn aan de Australische noordoostkust…
21
00:01:39,308 --> 00:01:42,228
…om te zien
hoe baanbrekende wetenschappers…
22
00:01:42,311 --> 00:01:43,646
We moeten ideeën testen.
23
00:01:43,729 --> 00:01:44,814
Echt?
24
00:01:44,897 --> 00:01:47,692
Ze worden bedreigd.
Daar kun je niet omheen.
25
00:01:47,775 --> 00:01:50,862
…proberen een cruciaal deel
van de oceaan te redden…
26
00:01:50,945 --> 00:01:55,199
Het zeegras, de mangroven.
Het hele kustgebied.
27
00:01:55,283 --> 00:01:58,327
…dat al 15 jaar op mijn bucketlist staat.
28
00:01:58,411 --> 00:02:01,914
Je moet aan het oogsten.
-Tof, heb ik nog nooit gedaan.
29
00:02:01,998 --> 00:02:03,040
En gaandeweg…
30
00:02:04,750 --> 00:02:07,295
…persen we er zo veel mogelijk plezier in.
31
00:02:15,845 --> 00:02:19,223
Koraalriffen vormen
ongeveer 2 procent van de oceaanbodem.
32
00:02:19,724 --> 00:02:23,561
Maar zo'n 25 procent
van al het zeeleven woont er.
33
00:02:24,187 --> 00:02:27,273
Ze zorgen voor inkomsten
via voedsel en toerisme.
34
00:02:27,773 --> 00:02:30,776
Ze beschermen onze kusten
tegen stormen en erosie.
35
00:02:31,736 --> 00:02:32,862
En op dit avontuur…
36
00:02:32,945 --> 00:02:36,240
…ontmoeten we mensen
die hun hele leven hebben gewijd…
37
00:02:36,324 --> 00:02:40,536
…aan het beschermen
van ons grootste koraalrifsysteem…
38
00:02:41,412 --> 00:02:42,788
Het Groot Barrièrerif.
39
00:02:43,664 --> 00:02:45,958
Langs de noordkust van Australië…
40
00:02:46,042 --> 00:02:50,171
…beslaat dit rif 10 procent
van het oppervlak van het koraal op aarde.
41
00:02:50,922 --> 00:02:54,467
En hoewel alle koraalriffen
op deze planeet in gevaar zijn; …
42
00:02:54,550 --> 00:02:57,470
…omdat Australië
volledig omringd is door water…
43
00:02:57,553 --> 00:03:01,933
…lijken de gezondheid en de zee
van het rif cruciaal voor dit land.
44
00:03:02,433 --> 00:03:06,938
Het grootste koraalrifsysteem
vlakbij hebben biedt wetenschappers…
45
00:03:07,021 --> 00:03:11,859
…de perfecte mogelijkheid om de oorzaak
van de achteruitgang te onderzoeken.
46
00:03:11,943 --> 00:03:14,654
Belangrijker nog:
hoe ze gered kunnen worden.
47
00:03:14,737 --> 00:03:18,532
Ons zeeavontuur begint met een stop
aan de kust van Queensland…
48
00:03:19,033 --> 00:03:22,536
…aan een stukje kust
dat uitsteekt in de Koraalzee.
49
00:03:24,205 --> 00:03:26,207
GROOT BARRIÈRERIF
50
00:03:26,290 --> 00:03:28,876
Dit is de National Sea Simulator…
51
00:03:28,960 --> 00:03:33,422
…van het Australische Instituut
voor Mariene Wetenschap, of kortweg AIMS.
52
00:03:34,048 --> 00:03:37,093
Hier zette een groep
innovatieve wetenschappers…
53
00:03:37,176 --> 00:03:40,805
…'s werelds meest geavanceerde
onderzoeksaquarium op.
54
00:03:41,305 --> 00:03:44,433
Een plek waar bezielde onderzoekers
van overal ter wereld…
55
00:03:44,517 --> 00:03:48,688
…de onderwaterwereld kunnen bestuderen,
en de impact die de mens erop heeft.
56
00:03:50,022 --> 00:03:54,777
Ze werken samen om de gezondheid
van onze oceanen te verbeteren.
57
00:03:54,860 --> 00:03:57,280
Het Groot Barrièrerif is enorm.
58
00:03:57,363 --> 00:03:59,782
Dus we werken aan interventiestrategieën…
59
00:03:59,865 --> 00:04:03,619
…waardoor we
onze gereedschapskist kunnen uitbreiden…
60
00:04:03,703 --> 00:04:07,123
…om het Groot Barrièrerif
echt te kunnen helpen.
61
00:04:07,206 --> 00:04:11,669
We moeten ideeën onderzoeken.
De riffen worden nu echt ernstig bedreigd.
62
00:04:11,752 --> 00:04:16,299
Slechts een klein deel van de zeebodem
bestaat echt uit koraalrif…
63
00:04:16,382 --> 00:04:20,219
…maar toch worden 500 miljoen mensen
erdoor onderhouden.
64
00:04:20,303 --> 00:04:24,932
Toeristen die naar het mooie rif komen,
brengen jaarlijks zo'n zes miljard op.
65
00:04:25,016 --> 00:04:28,144
Het is dus een werkgelegenheids-
en economische kwestie.
66
00:04:28,227 --> 00:04:30,146
Stel je voor dat wij dat kwijtraken.
67
00:04:30,229 --> 00:04:32,023
Inderdaad. Stel het je voor.
68
00:04:32,606 --> 00:04:37,570
De hele wereld is in feite afhankelijk
van de gezondheid van deze kustwateren.
69
00:04:38,404 --> 00:04:39,655
Wat doen ze eraan?
70
00:04:39,739 --> 00:04:42,616
We gaan koraal bekijken.
-Heel graag.
71
00:04:42,700 --> 00:04:45,411
Als ik de deur open krijg.
-Mijn hemel.
72
00:04:45,494 --> 00:04:48,331
Dit lijkt Willy Wonka's
chocoladefabriek wel.
73
00:04:48,914 --> 00:04:51,917
Dames en heren,
jongens en meisjes, aanschouw:
74
00:04:52,626 --> 00:04:53,753
de SeaSim-ruimte.
75
00:05:04,263 --> 00:05:06,974
Het is alsof je
door de chocoladefabriek loopt.
76
00:05:15,399 --> 00:05:21,030
Dit lijkt echt 's werelds tofste viswinkel
of een tot leven gekomen Pixar-film.
77
00:05:21,113 --> 00:05:25,993
Daar heb je Dory.
-Klopt, en hier beneden heb je Nemo.
78
00:05:28,371 --> 00:05:31,082
En dit is Nemo's huis, net als in de film.
79
00:05:31,165 --> 00:05:33,417
Prachtig. De zeeanemoon.
-Dus ja.
80
00:05:33,501 --> 00:05:36,170
Eerlijk waar, het is hier adembenemend.
81
00:05:36,253 --> 00:05:38,172
Het lijkt eerst niet echt…
82
00:05:38,255 --> 00:05:41,634
…maar dan zie je aquariums
die er niet goed uitzien.
83
00:05:42,134 --> 00:05:46,097
Koraalriffen over de hele wereld
bieden mensen allerlei diensten.
84
00:05:46,180 --> 00:05:49,058
Maar onze populatie nam toe langs de kust…
85
00:05:49,141 --> 00:05:52,937
…en de fysieke schade aan,
en het verlies van riffen nam toe.
86
00:05:53,020 --> 00:05:58,734
Het ontbossen van de kustlijn is begonnen.
De bomen hielden het sediment op de kust.
87
00:05:58,818 --> 00:06:05,074
In de afgelopen paar jaar zagen we
het koraal verbleken, het werd te warm.
88
00:06:05,157 --> 00:06:08,911
En daardoor kwamen er
veranderingen in het ecosysteem.
89
00:06:08,994 --> 00:06:14,250
Zonder koraal verdwijnen de vissen,
en ook de voordelen voor mensen.
90
00:06:15,167 --> 00:06:20,506
Naar schatting heeft de aarde sinds 1950
al de helft van de koraalriffen verloren.
91
00:06:20,589 --> 00:06:24,427
En nog eens twee derde
van de rest is beschadigd en loopt gevaar.
92
00:06:24,510 --> 00:06:28,973
Ze bekijken hier het koraal bij diverse
temperaturen en vervuilingsniveaus…
93
00:06:29,056 --> 00:06:31,725
…en zoeken methoden om het te herstellen.
94
00:06:31,809 --> 00:06:34,437
In elk aquarium zie je
verschillende stadia.
95
00:06:34,520 --> 00:06:39,942
Ja, precies. Zoals hier
was het duizenden jaren lang.
96
00:06:40,025 --> 00:06:46,407
Een explosie van biodiversiteit, vissen,
productiviteit, het is een gezond systeem.
97
00:06:46,490 --> 00:06:50,453
Koraalriffen hebben
enorm veel mutualisme opgebouwd.
98
00:06:50,536 --> 00:06:56,125
Zelfs de vissen. Als ze zich 's nachts
gaan verstoppen in het koraal…
99
00:06:56,208 --> 00:06:59,253
…plassen ze belangrijke
voedingsstoffen in de waterkolom…
100
00:06:59,336 --> 00:07:02,173
…die 't koraal voeden
en 't koraal biedt bescherming.
101
00:07:02,256 --> 00:07:06,343
De vis heeft bescherming nodig,
maar het koraal voedingsstoffen.
102
00:07:06,427 --> 00:07:08,679
De vis zegt dus: 'Je hebt geluk.'
103
00:07:09,305 --> 00:07:15,686
Er is een soort terugkoppelingssysteem
tussen vissen, koralen, urine en het rif.
104
00:07:15,769 --> 00:07:20,149
Het is de perfecte tweeledige entiteit
van de oceaan.
105
00:07:20,232 --> 00:07:22,776
Zeker. Fantastisch omschreven.
106
00:07:22,860 --> 00:07:28,824
Maar dit gebeurt er als je het rif verhit
tot twee graden boven zomertemperatuur.
107
00:07:28,908 --> 00:07:32,286
Dan krijg je zoiets als dit.
Er zit nog wel wat vis in.
108
00:07:32,369 --> 00:07:36,832
Hier is alleen de temperatuur verhoogd?
-Dit is maar twee graden hoger.
109
00:07:36,916 --> 00:07:39,251
Een wankel symbiotisch evenwicht.
110
00:07:39,335 --> 00:07:41,962
Als de watertemperatuur
een paar graden stijgt…
111
00:07:42,046 --> 00:07:45,132
…raakt het koraal gestrest
en voedt het de algen niet meer.
112
00:07:45,216 --> 00:07:50,179
Die sterven af en laten een dor exoskelet
van gebleekt koraal achter.
113
00:07:50,262 --> 00:07:54,308
Ten slotte sterven ook de organismen
en vissen die de algen nodig hebben.
114
00:07:54,391 --> 00:07:57,394
En al snel is het hele ecosysteem dood.
115
00:07:57,478 --> 00:08:02,483
Dit gebeurt er als er veel voedingsstoffen
aan een rifsysteem worden toegevoegd.
116
00:08:02,566 --> 00:08:07,363
Omdat je stikstof in 't systeem brengt,
ondergaat 't hele systeem een verandering.
117
00:08:07,446 --> 00:08:10,658
We zien steeds vaker
dingen als algen verschijnen.
118
00:08:10,741 --> 00:08:13,452
Grazende vissen
kunnen het ook beïnvloeden.
119
00:08:13,536 --> 00:08:17,623
Veel vissen eten graag algen
en dat zijn feitelijk de tuinmannen.
120
00:08:17,706 --> 00:08:21,085
Ze verzamelen het zeewier en eten het op…
121
00:08:21,168 --> 00:08:24,463
…en daardoor groeien de koralen
weer in de systemen.
122
00:08:24,547 --> 00:08:27,424
Een van de riffen
komt van het rif vlak bij de kust.
123
00:08:27,508 --> 00:08:30,553
Daar zijn we veel koraal verloren.
124
00:08:30,636 --> 00:08:34,723
Deze heeft grote vlezige poliepen.
-Dit is een compleet andere ruimte.
125
00:08:34,807 --> 00:08:39,103
Zeker. Zo kunnen we zien
wat er in diverse toekomsten gebeurt.
126
00:08:39,186 --> 00:08:44,066
Als we die toekomst kunnen begrijpen,
kunnen we gericht oplossingen zoeken.
127
00:08:44,149 --> 00:08:50,155
Zo duidelijk de impact van temperatuur
op het koraalrif zien, is best eng.
128
00:08:51,073 --> 00:08:54,618
Maar als onze oceanen
door de mens in verval zijn geraakt…
129
00:08:54,702 --> 00:08:58,330
…is er misschien hoop
dat mensen ook genezing kunnen brengen.
130
00:08:59,415 --> 00:09:01,333
Wat zou het koraal ervan vinden?
131
00:09:04,253 --> 00:09:06,880
De schade van de temperatuurstijging
en vervuiling…
132
00:09:06,964 --> 00:09:10,926
…is te zien in het Groot Barrièrerif.
Kijk maar naar Coral.
133
00:09:11,010 --> 00:09:12,553
Gast, dat klopt echt.
134
00:09:12,636 --> 00:09:16,765
Sinds 1950 zijn zo'n 50 procent
van de koraalriffen verdwenen.
135
00:09:16,849 --> 00:09:19,852
De snelle temperatuurstijging,
door de mens aangericht…
136
00:09:19,935 --> 00:09:24,982
…samen met forse toename van kooldioxide,
heeft de chemie van de oceanen veranderd.
137
00:09:25,065 --> 00:09:25,899
Vervelend.
138
00:09:25,983 --> 00:09:28,819
Wat is er gebeurd?
-Het koraal is verbleekt.
139
00:09:28,902 --> 00:09:32,156
Alle voedingsstoffen en leven
worden 't rif afgenomen…
140
00:09:32,239 --> 00:09:37,077
…dat langzaam afsterft, waardoor het
het hele ecosysteem van de oceaan aantast.
141
00:09:37,161 --> 00:09:39,496
Is het te laat om er iets aan te doen?
142
00:09:39,580 --> 00:09:43,375
Dat niet, maar er moeten snel
grote veranderingen worden ingezet.
143
00:09:43,459 --> 00:09:47,671
Er zijn twee soorten hulp,
beschermende en herstellende hulp.
144
00:09:47,755 --> 00:09:52,134
Herstellend omvat alle methoden
om weerbaarder koraal te herplanten…
145
00:09:52,217 --> 00:09:55,220
…en helpt gebieden helen
om ze weer gezond te maken.
146
00:09:55,304 --> 00:09:57,723
Klinkt ingewikkeld.
-Wel een beetje.
147
00:09:57,806 --> 00:10:01,060
Gelukkig werken er nu
elke dag top-ecologen aan.
148
00:10:01,143 --> 00:10:03,270
Maar weet je wat simpel is?
-Wat?
149
00:10:03,354 --> 00:10:06,190
Het beschermen,
om verdere schade te voorkomen.
150
00:10:06,273 --> 00:10:10,527
Zoals niet vervuilen, bewust zijn
van waar je zeevruchten vandaan komen.
151
00:10:10,611 --> 00:10:13,489
En natuurlijk
je CO2-voetafdruk verminderen.
152
00:10:13,572 --> 00:10:15,407
Dat kan ik in ieder geval doen.
153
00:10:15,908 --> 00:10:20,788
Ik moet weer naar boven. Bedankt, Coral.
-Geen probleem. Later, gast.
154
00:10:21,955 --> 00:10:26,752
Ons eerste voorbeeld
van het herstellen zien we hier bij AIMS.
155
00:10:26,835 --> 00:10:30,881
Dr. Carly laat ons
een nieuwe methode zien, koraalzaaien.
156
00:10:31,382 --> 00:10:35,844
We zijn erg benieuwd wat jullie doen
om het rif sterker te maken.
157
00:10:35,928 --> 00:10:39,515
We proberen echt
een gereedschapskist samen te stellen…
158
00:10:39,598 --> 00:10:43,060
…om het rif in de toekomst te herstellen.
Dit is er één.
159
00:10:43,143 --> 00:10:45,646
Onderdeel van wat we koraalzaaien noemen.
160
00:10:46,146 --> 00:10:51,568
We proberen een manier te ontwikkelen
om koralen op riffen te zaaien…
161
00:10:51,652 --> 00:10:55,781
…zoals je zaden zaait
in een bos dat hersteld moet worden.
162
00:10:55,864 --> 00:10:58,158
Dat kunnen we toepassen op deze…
163
00:10:58,242 --> 00:11:01,495
…we noemen ze zaai-units,
en ze dan zaaien op de riffen.
164
00:11:01,578 --> 00:11:05,666
Op elk van deze units groeien zo'n tien
tot vijftien koraalbaby's.
165
00:11:05,749 --> 00:11:08,585
Heb je succes gehad
met een van deze soorten?
166
00:11:08,669 --> 00:11:13,507
Vorig jaar overleefde er 25 procent.
en daar zijn we best blij mee.
167
00:11:13,590 --> 00:11:14,717
Fantastisch.
168
00:11:14,800 --> 00:11:18,470
Willen jullie me helpen
om wat koraal te plaatsen?
169
00:11:19,388 --> 00:11:21,515
O ja, zeker.
-Ja? Te gek.
170
00:11:21,598 --> 00:11:25,018
Hier staan krukjes onder.
Pak er gerust eentje.
171
00:11:26,270 --> 00:11:27,438
Een klein opstapje.
172
00:11:29,106 --> 00:11:30,983
Dit is geweldig, bedankt.
173
00:11:31,066 --> 00:11:33,026
Ik kan jullie…
174
00:11:33,777 --> 00:11:38,824
…wat onderdelen geven
en dan geef ik jullie wat substraat.
175
00:11:38,907 --> 00:11:43,454
Die kunnen jullie dan samenvoegen.
Hou ze aan de basis of de zijkant vast.
176
00:11:44,037 --> 00:11:47,416
Zac? Dit doe je dus.
-Je schuift hem in de driehoek.
177
00:11:47,499 --> 00:11:51,253
Wat Darin niet weet,
is dat we een wedstrijdje doen.
178
00:11:52,087 --> 00:11:55,966
Wie als laatste z'n zaaitoestel
goed in elkaar heeft gezet, is af.
179
00:11:56,049 --> 00:11:57,926
Ik herhaal de instructies.
180
00:11:58,010 --> 00:12:01,889
Wie als laatste z'n zaaitoestel
goed in elkaar heeft gezet, is af.
181
00:12:01,972 --> 00:12:04,641
De mijne paste perfect
en het ging moeiteloos.
182
00:12:04,725 --> 00:12:08,395
Je doet er lang over.
-Zodat jij je niet vervelend voelt.
183
00:12:08,479 --> 00:12:12,483
We willen koraalsoorten kweken
die warmere temperaturen overleven…
184
00:12:12,566 --> 00:12:16,028
…en daar dan zaden van te planten
in beschadigde rifdelen.
185
00:12:16,111 --> 00:12:18,697
Kijk aan.
-Volgens mij ben ik klaar.
186
00:12:18,781 --> 00:12:22,993
De zaaitoestellen bieden een ruimte
waarin het jonge koraal kan groeien.
187
00:12:23,577 --> 00:12:27,289
De toestellen helpen
met het stevig verankeren aan het rif…
188
00:12:27,372 --> 00:12:29,625
…en beschermen 't koraal tegen rovers.
189
00:12:30,501 --> 00:12:34,254
Het werk dat jullie hier doen,
verdient echt applaus…
190
00:12:34,922 --> 00:12:38,383
…want dit ondersteunt het ecosysteem…
191
00:12:38,467 --> 00:12:41,970
…letterlijk vanaf de bodem
van de oceaan, helemaal omhoog.
192
00:12:42,054 --> 00:12:44,973
Wat mensen zelf kunnen doen,
als ze op vakantie gaan:
193
00:12:45,057 --> 00:12:50,020
er zijn veel burgerwetenschapsprojecten,
waar mensen dingen kunnen opmerken…
194
00:12:50,103 --> 00:12:52,606
…en melden wat ze zien
als ze ergens snorkelen.
195
00:12:52,689 --> 00:12:58,237
Iets kleins dat je zelf kunt doen,
maar wat ons erg veel informatie oplevert.
196
00:12:58,320 --> 00:13:04,034
Als je online zoekt, vind je overal
burgertoezichtprogramma's…
197
00:13:04,117 --> 00:13:05,369
…voor wie wil helpen.
198
00:13:05,869 --> 00:13:07,579
Dit is een mooie periode.
199
00:13:07,663 --> 00:13:13,043
Ik denk dat we straks
het winnen van het gevecht gaan vieren.
200
00:13:13,126 --> 00:13:16,213
Boeiend, heel erg bedankt.
-Het was ons een genoegen.
201
00:13:16,296 --> 00:13:20,968
Het koraalzaaien bij AIMS
is maar het begin van één herstelproces.
202
00:13:22,636 --> 00:13:26,557
Maar men zet al jarenlang
nog een stap om de riffen te herstellen.
203
00:13:29,476 --> 00:13:30,853
We zijn in Cairns.
204
00:13:31,728 --> 00:13:36,066
Een toeristische trekpleister,
haven en verblijf bij het Barrièrerif.
205
00:13:36,859 --> 00:13:40,028
We gaan met een catamaran
zo'n 27 kilometer de zee op.
206
00:13:40,946 --> 00:13:45,742
Dan nemen we een kleine tendersloep
naar het Marine World-ponton.
207
00:13:47,494 --> 00:13:48,829
De laatste halte…
208
00:13:48,912 --> 00:13:52,249
…het Marine World-ponton,
waar alle magie plaatsvindt.
209
00:13:52,833 --> 00:13:57,796
Een samenwerking van privébedrijven,
universiteiten en bezorgde burgers…
210
00:13:57,880 --> 00:14:00,966
…die het Groot Barrièrerif willen redden.
211
00:14:01,466 --> 00:14:04,720
En wij ontmoeten de rocksterren
die het komen repareren.
212
00:14:05,304 --> 00:14:07,222
Of liever de rifsterren.
213
00:14:07,306 --> 00:14:08,724
Welkom bij Marine World.
214
00:14:08,807 --> 00:14:12,394
Wat gaan vandaag werken
aan aan dingen die rifsterren heten.
215
00:14:12,477 --> 00:14:17,900
Dit is een soort rifrestauratietechniek,
ontwikkeld door Mars, van de snoepreep.
216
00:14:18,400 --> 00:14:20,777
Zo'n tien jaar geleden ontwikkeld.
-Echt?
217
00:14:20,861 --> 00:14:22,571
Interessant, of niet?
218
00:14:22,654 --> 00:14:25,657
Je gebruikt gewoon stalen staven…
219
00:14:25,741 --> 00:14:29,578
…die zijn bedekt met zand
of kalksteen zoals hier.
220
00:14:29,661 --> 00:14:33,540
Daar maken we koraal aan vast.
We zetten ze in het water…
221
00:14:33,624 --> 00:14:37,085
…en we helpen gebieden
met gebroken koraal te herstellen…
222
00:14:37,169 --> 00:14:40,130
…dat brak als gevolg van stormen,
of vissen met dynamiet.
223
00:14:40,213 --> 00:14:42,215
En zelfs door klimaatverandering.
224
00:14:42,299 --> 00:14:48,639
Het gebied van vandaag is tien jaar terug
getroffen door cycloon Yasi.
225
00:14:48,722 --> 00:14:52,559
Koralen en koraalriffen
herstellen zich vanzelf.
226
00:14:52,643 --> 00:14:55,354
Maar op sommige plekken
met veel stormschade…
227
00:14:55,437 --> 00:14:57,272
…ligt er een en al puin.
228
00:14:57,356 --> 00:15:00,776
Kleine koraalfragmenten
drijven rond in het water…
229
00:15:00,859 --> 00:15:04,738
…en als ze zich niet vast kunnen klampen,
overleven ze het niet.
230
00:15:04,821 --> 00:15:07,950
Dus vandaag gaan Zac en jij erheen en…
231
00:15:08,033 --> 00:15:13,372
We gaan die koraalfragmenten verzamelen.
We zoeken losse stukken die nog leven.
232
00:15:13,455 --> 00:15:18,293
Stukken zo groot als de ruimte
tussen duim en wijsvinger.
233
00:15:18,377 --> 00:15:20,587
Ik kan jullie er wat laten zien.
234
00:15:21,088 --> 00:15:24,466
Iets dat niet meer vastzit aan het koraal.
235
00:15:25,300 --> 00:15:27,928
Je moet aan het oogsten.
-Lijkt me leuk.
236
00:15:28,428 --> 00:15:30,138
Tof, heb ik nog nooit gedaan.
237
00:15:30,222 --> 00:15:33,433
Darin en ik gaan uit elkaar.
Ik duik al jaren.
238
00:15:33,517 --> 00:15:36,478
Darins eerste duik bewaren we voor later.
239
00:15:36,979 --> 00:15:40,691
En hij moet blijven, om te zien
hoe ze de rifsterren voorbereiden.
240
00:15:40,774 --> 00:15:42,234
Oké, daar gaan we dan.
241
00:15:43,151 --> 00:15:44,277
Klaar om te duiken.
242
00:15:47,364 --> 00:15:49,616
Heerlijk om weer in de oceaan te zijn.
243
00:15:50,283 --> 00:15:53,286
Fijn het koraal bekijken, de vissen…
244
00:15:53,370 --> 00:15:54,913
…de haaien.
245
00:15:56,832 --> 00:16:01,253
Dat zijn grijze rifhaaien,
de meest voorkomende haaien in dit gebied.
246
00:16:01,336 --> 00:16:04,214
Ze vallen alleen aan
als ze zich bedreigd voelen.
247
00:16:04,297 --> 00:16:07,551
Dus ik ga hierzo
niet-bedreigend proberen te zijn.
248
00:16:07,634 --> 00:16:11,888
We zijn hier om het rif te redden,
het tegenovergestelde van bedreigend.
249
00:16:12,431 --> 00:16:15,350
Maar echt,
zie je hoe groot die beesten zijn?
250
00:16:16,351 --> 00:16:17,978
Goed, weer aan het werk nu.
251
00:16:19,187 --> 00:16:21,773
We zijn dus op zoek naar koraalfragmenten…
252
00:16:21,857 --> 00:16:26,111
…zo groot als m'n hand,
om straks vast te maken aan de rifsterren.
253
00:16:26,194 --> 00:16:27,487
Hoe zou het Darin vergaan?
254
00:16:27,571 --> 00:16:30,866
Het Groot Barrièrerif
is meer dan alleen koraal of vis.
255
00:16:30,949 --> 00:16:35,454
Ook zeegras, mangroven.
Het hele grensgebied langs de kust…
256
00:16:35,537 --> 00:16:39,458
…dat cruciaal is
voor het zeeleven dat we hier zien.
257
00:16:39,541 --> 00:16:43,545
Hun leven begint aan de kust.
Wat betreft de stroming en filtering…
258
00:16:43,628 --> 00:16:49,134
…door de mangroven en de zeegrassystemen,
alles hoort bij het Groot Barrièrerif.
259
00:16:49,217 --> 00:16:53,263
Een derde van de oceaandieren
brengt tijd door op een rif.
260
00:16:53,346 --> 00:16:57,809
Het is dus ongelooflijk belangrijk
dat het levendig en krachtig is.
261
00:16:58,393 --> 00:17:00,937
Het rif heeft het zwaar de laatste tijd.
262
00:17:01,021 --> 00:17:04,524
In 2016 en 2017 verbleekte het.
263
00:17:04,608 --> 00:17:09,029
Een groot deel van de wereld denkt
dat het rif verdwenen is, wat niet zo is.
264
00:17:09,112 --> 00:17:14,951
Maar nu de wereld hopelijk
wat gaat doen aan klimaatverandering…
265
00:17:15,035 --> 00:17:18,622
…moeten we het rif nog steeds
zo veerkrachtig mogelijk maken.
266
00:17:18,705 --> 00:17:20,373
Er zijn twee parallelle sporen.
267
00:17:20,457 --> 00:17:23,001
Klimaatverandering,
moet iedereen aan werken.
268
00:17:23,085 --> 00:17:27,881
En ons onderhoudswerk aan het rif,
om het rifsysteem veerkrachtiger te maken.
269
00:17:29,216 --> 00:17:33,428
Dit is een van 's werelds grootste
herstelprogramma's voor koraalriffen.
270
00:17:34,596 --> 00:17:37,557
De sterren zorgen
voor een snelle groei van koraal…
271
00:17:37,641 --> 00:17:41,103
…en binnen een paar maanden
is er 12 keer zo veel koraal.
272
00:17:41,186 --> 00:17:43,522
En bijna drie keer zo veel vis.
273
00:17:44,022 --> 00:17:49,569
In de afgelopen tien jaar hebben duikers
wereldwijd wel 20.000 sterren geplaatst…
274
00:17:49,653 --> 00:17:52,531
…met daaraan
bijna 300.000 koraalfragmenten.
275
00:17:53,365 --> 00:17:54,282
Zoals dit stuk.
276
00:17:55,992 --> 00:17:59,913
Een klein los stuk.
Dit is precies wat we zoeken.
277
00:18:02,332 --> 00:18:03,834
Even net als Owen Wilson:
278
00:18:06,711 --> 00:18:09,339
Of draai het om, en denk aan je moeder.
279
00:18:09,422 --> 00:18:10,340
MAMA
280
00:18:12,717 --> 00:18:16,888
Hier zie je een geplante rifster.
Kijk hoe goed het begint te groeien…
281
00:18:16,972 --> 00:18:19,933
…en een nieuw onderkomen vormt
voor andere wezens…
282
00:18:20,016 --> 00:18:24,146
…en uiteindelijk meer biodiversiteit
aan het hele gebied toevoegt.
283
00:18:24,646 --> 00:18:28,775
We nemen de stukken mee naar de boot.
Daar neemt Darin het over.
284
00:18:32,070 --> 00:18:36,074
We gaan deze kleine fragmenten…
285
00:18:36,158 --> 00:18:38,451
…rechtstreeks op de ster aanbrengen.
286
00:18:38,535 --> 00:18:42,539
Als jij deze wilt pakken,
kun je hem hier over de bovenkant leggen.
287
00:18:43,039 --> 00:18:47,127
Per fragment gebruik je
twee kabelbinders om hem vast te maken…
288
00:18:47,210 --> 00:18:49,588
Dat is simpel.
-Zo simpel is het.
289
00:18:49,671 --> 00:18:54,134
Eén onderaan, één bovenaan.
En dan zetten we ze vast.
290
00:18:54,217 --> 00:18:58,763
We doen dit allemaal met de hand.
Ik denk: hoe kan dit op grote schaal?
291
00:18:59,764 --> 00:19:02,517
Het koraalprobleem is zo enorm.
292
00:19:02,601 --> 00:19:08,648
We kunnen dit misschien niet toepassen
en onderhouden op alle 3000 riffen…
293
00:19:08,732 --> 00:19:11,484
…maar als je je richt
op waar het het meest nodig is…
294
00:19:11,568 --> 00:19:16,907
…hou je de riffen in leven en zorg je
voor veerkracht in deze zware tijden.
295
00:19:16,990 --> 00:19:20,202
Kun je hem van boven pakken en optillen?
296
00:19:20,285 --> 00:19:23,079
Dat is de veiligste manier.
Til hem erheen, en…
297
00:19:23,163 --> 00:19:24,873
Ik laat je zien waarheen.
298
00:19:24,956 --> 00:19:27,626
Als er genoeg koraal aan het frame zit…
299
00:19:27,709 --> 00:19:30,629
…komen ze op dit platform
tot ze geplaatst kunnen worden…
300
00:19:30,712 --> 00:19:33,715
…op een deel van de zeebodem
waar het nodig is.
301
00:19:39,596 --> 00:19:40,847
Het is hier prachtig.
302
00:19:44,351 --> 00:19:47,062
Het is alsof ik een andere planeet bezoek.
303
00:19:54,444 --> 00:19:55,695
Ik ben gewichtloos…
304
00:19:59,658 --> 00:20:01,201
…afgezonderd van mensen…
305
00:20:02,619 --> 00:20:04,412
…en omringd door vreemde wezens.
306
00:20:06,581 --> 00:20:10,001
Hierom is het zo belangrijk
om de oceanen te beschermen.
307
00:20:11,711 --> 00:20:15,090
Het helpen herstellen
en beschermen voelt geweldig.
308
00:20:15,590 --> 00:20:19,469
Maar dit is een noodoplossing,
er is nog een lange weg te gaan.
309
00:20:20,220 --> 00:20:23,098
Ik hoop dat Darin
nog kan duiken voor we gaan.
310
00:20:27,560 --> 00:20:29,771
M'n zuurstof raakt op. Naar boven.
311
00:20:38,363 --> 00:20:40,865
Tussen de oceaan en het land…
312
00:20:40,949 --> 00:20:44,661
…vind je een uniek bioom
dat koralen en hun riffen beschermt.
313
00:20:44,744 --> 00:20:46,955
Ze heten mangroven…
314
00:20:47,038 --> 00:20:49,666
…struik- en boomsoorten
die leven en groeien…
315
00:20:49,749 --> 00:20:52,419
…aan de kustlijn, waar water land ontmoet.
316
00:20:52,502 --> 00:20:57,257
Ecosystemen zoals het Groot Barrièrerif
functioneren niet zonder mangrovebossen.
317
00:20:57,757 --> 00:21:00,844
En de mangroven
worden helaas ook bedreigd.
318
00:21:01,803 --> 00:21:04,597
We spraken af
in een openbaar en beschermd park…
319
00:21:04,681 --> 00:21:09,227
…met een inheemse klimaatactivist
en beheerder van de mangroven…
320
00:21:09,311 --> 00:21:12,188
…om deze weelderige habitat
beter te bekijken.
321
00:21:12,272 --> 00:21:15,525
Vinden jullie het hier leuk?
-Ja, dit is een goeie dag.
322
00:21:15,608 --> 00:21:16,860
Het is hier geweldig.
323
00:21:16,943 --> 00:21:20,572
En in mangroveland.
-Vandaag hier in Cairns, inderdaad.
324
00:21:21,990 --> 00:21:24,576
En het regent nog steeds. Geen zorgen.
325
00:21:25,910 --> 00:21:27,329
Houden camera's van, toch?
326
00:21:27,412 --> 00:21:31,750
Wat betekenen de mangroven
en het rif voor jouw stam?
327
00:21:31,833 --> 00:21:35,378
In de inheemse cultuur,
hier in Australië…
328
00:21:35,462 --> 00:21:40,508
…zien we hoe ze cultureel
met elkaar verbonden zijn. Snap je?
329
00:21:40,592 --> 00:21:46,139
Het kleine broertje is dan de mangroven,
en de grote broer het rif.
330
00:21:46,222 --> 00:21:50,393
Wat werkt wel en wat niet
qua milieu-impact…
331
00:21:50,477 --> 00:21:52,145
…op de gezondheid van mangroven?
332
00:21:52,228 --> 00:21:55,690
We zien effecten
die door de mens zijn veroorzaakt.
333
00:21:55,774 --> 00:21:58,485
De verwoesting van dit soort habitats.
334
00:21:58,568 --> 00:22:03,615
Bijvoorbeeld het verwijderen
van deze mangroven voor een parkeerplaats.
335
00:22:03,698 --> 00:22:09,496
Daar krijg je dan onvruchtbaar land van,
waardoor er meer sediment wegstroomt.
336
00:22:09,579 --> 00:22:14,209
Dat stroomt dan het watersysteem in,
die het weer naar het rif pompt.
337
00:22:14,292 --> 00:22:20,298
Dus er stroomt steeds meer door de mens
veroorzaakte vervuiling zo de oceaan in.
338
00:22:20,382 --> 00:22:25,011
Mangroven hebben zoet water nodig,
en ook zout water.
339
00:22:25,095 --> 00:22:28,681
Zout water volstaat niet,
ze hebben die zuurstof ook nodig.
340
00:22:28,765 --> 00:22:31,017
Echt een milieuactieve boom.
341
00:22:31,101 --> 00:22:37,399
Ze houden een soort veiligheidszone
in stand tussen het land en de oceaan.
342
00:22:37,482 --> 00:22:42,237
Het kan toeval zijn dat het vliegveld
hier bij de mangroven is gebouwd.
343
00:22:42,320 --> 00:22:46,616
Want de mangroven compenseren
nu al hun koolstofemissies.
344
00:22:46,699 --> 00:22:47,909
Interessant.
345
00:22:47,992 --> 00:22:51,913
Dus ze halen meer CO2 uit de lucht,
gewoon door er te zijn.
346
00:22:52,539 --> 00:22:55,625
Hoeveel kooldioxide
eten de mangroven vergeleken met…
347
00:22:55,708 --> 00:22:59,963
Twintig procent meer dan normale bomen.
348
00:23:00,630 --> 00:23:03,299
Wat we hier doen, heeft invloed op iemand…
349
00:23:03,383 --> 00:23:06,219
…ergens in Afrika,
of aan de andere kant van Australië.
350
00:23:06,302 --> 00:23:10,223
En andersom. Wat ze daar doen,
heeft invloed op wat hier gebeurt.
351
00:23:11,433 --> 00:23:15,270
Mijn generatie en die daarna
zijn het afwachten zat.
352
00:23:15,353 --> 00:23:20,191
We laten jullie het niet vernietigen,
en gaan actief doen wat we kunnen.
353
00:23:20,275 --> 00:23:23,319
Ik wil iets moois
achterlaten voor mijn dochters.
354
00:23:23,403 --> 00:23:26,906
Ik wil dat ze naar het rif
kunnen gaan en weten…
355
00:23:26,990 --> 00:23:32,412
…dat hun vader voor de mangroven zorgde,
zodat zij het rif nog kunnen bewonderen.
356
00:23:32,495 --> 00:23:37,000
En de prachtige vissen daar,
en ook het prachtige koraal.
357
00:23:37,083 --> 00:23:39,210
We moeten allemaal nadenken.
358
00:23:39,294 --> 00:23:43,423
Wij inheemsen laten het achter
voor de generatie na ons.
359
00:23:43,506 --> 00:23:47,385
We kunnen nu beginnen.
-Inderdaad. Dit is een heel goed moment.
360
00:23:47,469 --> 00:23:50,054
En daarmee beginnen we onze rondleiding.
361
00:23:50,847 --> 00:23:52,932
Oké, we gaan de promenade bekijken.
362
00:23:53,683 --> 00:23:56,686
Voor jullie kwamen was dit allemaal droog.
363
00:23:56,769 --> 00:24:01,941
En door de regenbui van net
begint het water zich hier te verzamelen.
364
00:24:02,025 --> 00:24:06,237
En dat is het andere belang
van de mangrovesystemen en -wortels.
365
00:24:06,321 --> 00:24:08,656
Ze houden het water vast in de grond.
366
00:24:08,740 --> 00:24:11,367
Dat komt al deze planten ten goede.
367
00:24:11,451 --> 00:24:14,621
Anders zou het meteen de zee instromen.
-Inderdaad.
368
00:24:16,289 --> 00:24:20,668
Misschien zagen jullie net
hoe dicht het was…
369
00:24:20,752 --> 00:24:23,963
…dat was een ander soort mangrove.
370
00:24:24,047 --> 00:24:27,425
Nu lopen we tussen deze bomen door…
371
00:24:27,509 --> 00:24:32,388
…die staan meer in clusters bij elkaar,
en zijn ook rechter.
372
00:24:33,139 --> 00:24:36,809
En hoeveel verschillende soorten
mangroven zijn er?
373
00:24:36,893 --> 00:24:41,231
Bij elkaar zijn er 42 soorten.
374
00:24:42,106 --> 00:24:44,567
Plaats hier uw Dagobah-grap.
375
00:24:45,693 --> 00:24:47,111
'Weg, doe je wapen.'
376
00:24:47,654 --> 00:24:51,032
En hier zie je er weer een paar
van nog een andere soort.
377
00:24:51,115 --> 00:24:54,619
Zien jullie die scherpe steeltjes
die naar boven wijzen?
378
00:24:55,370 --> 00:24:57,622
Dat zijn luchtwortels.
-Cool.
379
00:24:58,164 --> 00:25:00,416
Wat is het doel van zo'n luchtwortel?
380
00:25:00,500 --> 00:25:03,711
Zuurstof inademen.
Ze doen dienst als hun snorkel.
381
00:25:03,795 --> 00:25:06,673
Wij hebben op het rif
een duikbril en snorkel nodig…
382
00:25:06,756 --> 00:25:08,716
…zij hebben hun eigen snorkels.
383
00:25:08,800 --> 00:25:11,469
We imiteren de mangroven dus.
384
00:25:12,345 --> 00:25:15,181
En bij deze hier, is dit het blad.
385
00:25:16,558 --> 00:25:21,145
Je ziet het nu misschien niet,
maar dat is 't blad, zoals aan deze bomen.
386
00:25:21,229 --> 00:25:26,442
Als er modder is, en je laat hem vallen,
zie je hoe hij rechtop blijft staan?
387
00:25:27,402 --> 00:25:29,070
En nu zijn ze geplant.
388
00:25:29,153 --> 00:25:32,615
Je hebt er één geplant.
-Ik heb officieel mangroven geplant.
389
00:25:33,658 --> 00:25:36,160
Wat zien ze er tof uit. Net Mordor hier.
390
00:25:36,244 --> 00:25:38,746
Lastig daar doorheen te lopen, of niet?
391
00:25:39,539 --> 00:25:41,791
Veel oefenen.
-Wat een wirwar.
392
00:25:41,874 --> 00:25:46,170
Dit is heel anders dan waar we begonnen.
-Hier is het wat modderiger.
393
00:25:47,005 --> 00:25:51,759
Je ruikt de mangroven nu meer.
-Prachtig. Wat geweldig dat het regent.
394
00:25:53,177 --> 00:25:54,095
Vinden zij niet.
395
00:25:54,178 --> 00:25:56,180
Mooi, hè?
-Het is zo prachtig.
396
00:25:56,264 --> 00:25:57,932
Ja, dit is tof.
397
00:25:58,016 --> 00:26:00,143
Het houdt de mozzies op afstand.
398
00:26:00,226 --> 00:26:02,604
MOZZIE = MUG
399
00:26:04,731 --> 00:26:10,528
Jullie hebben nu een tijdje rondgelopen
en wat van mijn land gezien.
400
00:26:10,612 --> 00:26:13,698
Jullie krijgen
het volledige tropische effect.
401
00:26:14,449 --> 00:26:18,536
De regen, de mangroven.
Nu geniet je nog meer van het rif straks.
402
00:26:18,620 --> 00:26:20,455
Prachtig, broeder. Bedankt.
403
00:26:20,538 --> 00:26:23,791
Dit gaat veel betekenen.
Bij het rif is de cirkel rond.
404
00:26:24,459 --> 00:26:28,838
Van het vasthouden van CO2
tot het beschermen van land en rif…
405
00:26:29,672 --> 00:26:34,177
…mangroven spelen een cruciale rol,
ze houden het leven op aarde in balans.
406
00:26:34,260 --> 00:26:38,723
En Jiritju's boodschap speelt die rol
bij het beschermen van de mangroven.
407
00:26:42,226 --> 00:26:45,021
Na al dat gepraat
over het Groot Barrièrerif…
408
00:26:45,104 --> 00:26:47,357
…wordt het tijd het zelf te ervaren.
409
00:26:47,440 --> 00:26:50,943
We zijn aan de noordoostkust
van Queensland in Airlie Beach…
410
00:26:51,027 --> 00:26:53,905
…om 39 zeemijl de zee op te varen.
411
00:26:54,447 --> 00:26:56,949
Ja, het doel is om te duiken in het rif.
412
00:26:57,033 --> 00:27:00,953
Maar het gaat om de reis,
niet om de bestemming.
413
00:27:01,037 --> 00:27:03,915
Want we gaan erheen in dit ding.
414
00:27:03,998 --> 00:27:05,541
Ze de jacht-rock maar aan.
415
00:27:08,920 --> 00:27:10,088
Best grandioos.
416
00:27:10,171 --> 00:27:12,799
We zijn in de zone, gast.
-De gevarenzone.
417
00:27:14,217 --> 00:27:17,929
Ja, man. Ik ben dolblij.
Ik duik al bijna 15 jaar.
418
00:27:18,012 --> 00:27:23,101
Dit is de plek waarvan echt iedereen
waar ik mee heb gedoken zegt:
419
00:27:23,184 --> 00:27:27,480
'Je moet echt naar het Groot Barrièrerif.
Het is daar een andere wereld.'
420
00:27:27,563 --> 00:27:30,274
Ik ben heel benieuwd
naar wat we daar vinden.
421
00:27:33,778 --> 00:27:35,530
Hé, man.
-Goedemorgen, heren.
422
00:27:35,613 --> 00:27:39,784
Peter is onze duikinstructeur.
Darin heeft dit nog niet gedaan. Nooit.
423
00:27:39,867 --> 00:27:42,036
Ook fijn jou te zien.
-Dit is 't dan.
424
00:27:42,120 --> 00:27:45,957
We komen zo meteen aan
bij het Groot Barrièrerif.
425
00:27:46,916 --> 00:27:50,712
Terug in de tijd, tienduizend jaar.
Toen kon je hierheen lopen.
426
00:27:50,795 --> 00:27:55,133
Dit was allemaal land.
De laatste ijstijd eindigde toen ongeveer.
427
00:27:55,216 --> 00:27:57,552
Daardoor steeg de zeespiegel.
428
00:27:57,635 --> 00:28:00,763
Zo'n zesduizend jaar geleden
kwam het op dit niveau.
429
00:28:00,847 --> 00:28:07,478
Daarvoor was daar een berg, en daar één.
Waar wij varen was een grote rivier.
430
00:28:08,521 --> 00:28:12,024
Toen de zeespiegel steeg,
bedekte die de bergen…
431
00:28:12,108 --> 00:28:14,610
…en begon er koraal op te groeien.
432
00:28:14,694 --> 00:28:19,323
Dit is dus koraal dat groeit op de top
van een erg oude, overspoelde berg.
433
00:28:19,824 --> 00:28:20,825
Erg cool.
-Wat?
434
00:28:20,908 --> 00:28:23,077
Nu is het op dit niveau.
435
00:28:23,161 --> 00:28:26,372
Dit was tienduizend jaar geleden
dus een rivier.
436
00:28:29,625 --> 00:28:32,170
Het koraal op het rif is fantastisch.
437
00:28:34,338 --> 00:28:39,302
Vooral de laatste jaren hoor ik
van veel mensen die hier komen…
438
00:28:39,385 --> 00:28:44,932
…dat ze een verwoest rif verwachtten,
maar ze zien erg gezond bruin koraal.
439
00:28:45,016 --> 00:28:48,644
Maar omdat het bruin is,
denken ze dat het dood is.
440
00:28:48,728 --> 00:28:53,399
Mensen zijn gewend om koraal te zien
in een video of op een ansichtkaart.
441
00:28:53,483 --> 00:28:55,693
Dat is felgekleurd.
442
00:28:55,777 --> 00:28:59,447
Want niemand koopt een ansichtkaart
met poepbruin koraal erop.
443
00:29:01,032 --> 00:29:04,660
Maar we doen onze oceanen
wel slechte dingen aan.
444
00:29:04,744 --> 00:29:09,332
We vissen te veel. Dumpen te veel plastic.
Maar niet alles is kommer en kwel.
445
00:29:09,415 --> 00:29:13,211
Waar je kijkt, zie je iets nieuws.
Je ziet verschillende soorten.
446
00:29:13,294 --> 00:29:16,589
Er zijn hier veel grote vissen,
het wordt zeker genieten.
447
00:29:17,215 --> 00:29:20,718
Dit is de komende dagen
ons nieuwe thuis weg van huis.
448
00:29:21,219 --> 00:29:24,472
Is dat Waterworld uit de film?
Is Kevin Costner daar nu?
449
00:29:24,555 --> 00:29:27,016
Het lijkt er inderdaad op. Kijk dan.
450
00:29:27,809 --> 00:29:29,435
Dit is Reefworld.
451
00:29:30,520 --> 00:29:34,607
Een drijvende ponton
van drie verdiepingen in Hardy Reef.
452
00:29:38,152 --> 00:29:42,365
Nu volgt de grote beloning,
de kers op de taart in deze aflevering.
453
00:29:42,865 --> 00:29:46,661
Darin en ik kunnen overnachten in het rif.
454
00:29:46,744 --> 00:29:49,372
Niet op het rif. In het rif.
455
00:29:49,455 --> 00:29:51,624
Onder water. Je ziet het zo wel.
456
00:29:51,707 --> 00:29:54,252
Je kunt natuurlijk op het dek slapen…
457
00:29:54,335 --> 00:29:58,089
…maar beneden is er
een hotelervaring vier meter onder water.
458
00:29:58,172 --> 00:30:01,300
Gegarandeerd
de beste kamer met uitzicht ooit.
459
00:30:01,384 --> 00:30:02,301
Welkom hier.
460
00:30:03,636 --> 00:30:05,012
Dit is best steil.
461
00:30:05,721 --> 00:30:07,640
Hou je vast aan de leuningen.
462
00:30:08,432 --> 00:30:09,517
Te gek.
463
00:30:12,478 --> 00:30:13,771
Net een ruimteschip.
464
00:30:15,606 --> 00:30:16,607
Wat?
465
00:30:16,691 --> 00:30:18,609
Net het huis van Troy McClure.
466
00:30:21,529 --> 00:30:22,738
Dag, vriend.
467
00:30:22,822 --> 00:30:26,367
Ik slaap vannacht bij de vissen,
maar niet op de maffiamanier.
468
00:30:26,450 --> 00:30:29,412
Het blauwe licht hieronder
trekt ze 's nachts aan.
469
00:30:29,495 --> 00:30:34,292
Deze ramen zijn alleen niet geluiddicht,
dus je zult de vissen zeker horen.
470
00:30:34,375 --> 00:30:37,295
Maar dat is 't mooiste,
's nachts de natuur horen.
471
00:30:37,378 --> 00:30:38,462
Vind ik niet erg.
472
00:30:38,546 --> 00:30:42,049
Het is geen eenzijdig glas,
wij zien de vissen en zij ons…
473
00:30:42,133 --> 00:30:44,051
…maar ook alles daartussenin.
474
00:30:44,135 --> 00:30:48,806
Ze hebben vast gekke dingen gezien.
-Ze hebben me wel wat verteld inderdaad.
475
00:30:49,348 --> 00:30:50,224
O jee.
476
00:30:59,317 --> 00:31:02,695
We zijn vroeg opgestaan
en krijgen brandstof voor de duik.
477
00:31:09,535 --> 00:31:11,370
En we halen wat souvenirs.
478
00:31:19,879 --> 00:31:23,007
Dag, heren. Hoe gaat het?
-Goed.
479
00:31:23,090 --> 00:31:25,885
Mooi. Jullie gaan…
-Het water in?
480
00:31:25,968 --> 00:31:29,263
…wat zwart rubber aantrekken
voor we erin gaan.
481
00:31:29,347 --> 00:31:30,765
Cool.
-Hier is het pak.
482
00:31:30,848 --> 00:31:33,059
Een klein pakje voor jou.
-Voor jou.
483
00:31:35,728 --> 00:31:36,687
Feesten, Wayne.
484
00:31:38,564 --> 00:31:40,024
Hij is een beetje krap.
485
00:31:43,736 --> 00:31:45,321
De crew van The Life Aquatic.
486
00:31:48,115 --> 00:31:49,450
Doe jij m'n rits, schat?
487
00:31:50,409 --> 00:31:51,619
Zeker weten, liefje.
488
00:31:52,954 --> 00:31:54,497
Je ziet er goed uit, lief.
489
00:31:55,081 --> 00:31:57,333
Jemig, Darin. Je bent te gespierd.
490
00:31:58,376 --> 00:32:02,088
Je bent opgepompt, je scheurt eruit.
-Sorry dat ik zo groot ben.
491
00:32:03,673 --> 00:32:06,884
Zit hij lekker?
-Niet echt. Ik moest hem erin persen.
492
00:32:09,011 --> 00:32:11,180
Ik neem jullie mee, heren.
493
00:32:11,263 --> 00:32:14,392
We beginnen met de mooie cruise
door de Whitsundays…
494
00:32:14,475 --> 00:32:17,228
…naar onze duikplek op het Hardy Reef.
495
00:32:17,311 --> 00:32:20,356
De zilte wind waait
tegen m'n gezicht en door m'n haar…
496
00:32:21,273 --> 00:32:24,652
…en de verwachting
gaat binnenin me als een gek tekeer.
497
00:32:24,735 --> 00:32:29,865
Ik ben altijd wat nerveus voor een duik.
Het is geen angst…
498
00:32:29,949 --> 00:32:33,661
…eerder een gezond respect
voor 't feit dat, net als vliegen…
499
00:32:33,744 --> 00:32:36,956
…onder water ademen
niet natuurlijk is voor mensen.
500
00:32:37,039 --> 00:32:39,500
Het is een spel tussen voorzichtigheid…
501
00:32:39,583 --> 00:32:42,670
…en genoeg ontspannen
om van elk moment te genieten.
502
00:32:42,753 --> 00:32:46,757
Darin zegt er klaar voor te zijn,
maar heeft geen idee wat er komt.
503
00:32:47,675 --> 00:32:50,177
En ik dus ook niet, in dit geval.
504
00:32:54,390 --> 00:32:55,224
Daar gaan we.
505
00:33:03,399 --> 00:33:04,483
Het is prachtig…
506
00:33:05,776 --> 00:33:08,154
…zo mooi dat het niet eens echt lijkt.
507
00:33:08,654 --> 00:33:11,073
Ik heb talloze foto's en video's gezien.
508
00:33:11,157 --> 00:33:13,367
En ze doen de ervaring geen recht.
509
00:33:14,744 --> 00:33:17,872
Daarom is dit de ultieme duiklocatie.
510
00:33:19,790 --> 00:33:21,709
Het rif bruist van het leven.
511
00:33:23,252 --> 00:33:27,590
Enorme scholen vissen
in talloze soorten, vormen en kleuren.
512
00:33:29,842 --> 00:33:32,803
Geen idee wat dit is,
maar kijk dan hoe geweldig.
513
00:33:32,887 --> 00:33:35,097
Ik ga het heel zachtjes aanraken.
514
00:33:35,181 --> 00:33:36,474
Tik.
515
00:33:41,312 --> 00:33:45,816
Het koraal is inderdaad
hier en daar wat bruin. Maar niet dood.
516
00:33:45,900 --> 00:33:48,611
En hopelijk komt het nog sterker terug.
517
00:33:49,612 --> 00:33:52,907
En daarvoor wil ik iedereen bedanken…
518
00:33:53,616 --> 00:33:57,244
…die zo hard heeft gewerkt
om het Groot Barrièrerif te redden.
519
00:33:57,328 --> 00:33:58,454
En dit blijft doen.
520
00:34:02,083 --> 00:34:05,127
Darin heeft geen idee
hoeveel geluk hij heeft.
521
00:34:05,211 --> 00:34:07,546
Met dit rif als eerste duik…
522
00:34:08,297 --> 00:34:09,799
…moet het genieten zijn.
523
00:34:14,595 --> 00:34:17,765
Ik zal dit moment blijven herbeleven.
524
00:34:18,265 --> 00:34:21,352
Echt een van de tofste ervaringen
van m'n leven.
525
00:34:34,031 --> 00:34:35,282
Dat was ongelooflijk.
526
00:34:36,700 --> 00:34:39,537
Leuke eerste duik, of niet?
-Gast. Kom op, zeg.
527
00:34:39,620 --> 00:34:41,413
Goed werk.
-Echt ongelooflijk.
528
00:34:41,497 --> 00:34:42,832
Hebben we goed gedaan.
529
00:34:43,332 --> 00:34:44,208
O, man.
530
00:34:44,291 --> 00:34:49,421
Sommige vissen kwamen naar ons toe
als een hondje. Het was alsof…
531
00:34:49,505 --> 00:34:52,091
Hondje? Een enorme hond.
532
00:34:52,174 --> 00:34:55,553
Nooit zo'n grote hond gezien.
Een hond van 140 kilo.
533
00:34:55,636 --> 00:34:58,639
Je kunt ze aanraken,
zijn ze heel relaxed onder.
534
00:34:58,722 --> 00:35:03,561
Heb je hem echt aangeraakt?
Dan zou ik dat even laten nakijken.
535
00:35:06,981 --> 00:35:08,899
Cool, man. Ik kan echt…
536
00:35:08,983 --> 00:35:12,444
…niet geloven dat je dit
op je eerste duik hebt gezien.
537
00:35:12,528 --> 00:35:14,363
Was het mooi?
-Echt wel.
538
00:35:15,322 --> 00:35:17,533
Niet normaal, man. Het was…
539
00:35:18,492 --> 00:35:21,537
Ik heb nog nooit
zulk gezond koraal gezien…
540
00:35:21,620 --> 00:35:26,500
…met zo veel verschillende kleuren…
541
00:35:26,584 --> 00:35:28,586
Het was echt tof. Goed gedaan, D.
542
00:35:28,669 --> 00:35:32,756
Niet te geloven dat je dit als eerste
hebt afgevinkt. Bofkont.
543
00:35:38,137 --> 00:35:41,182
Duiken in het Groot Barrièrerif
was een droom die uitkwam.
544
00:35:41,682 --> 00:35:44,768
En fijn om te zien
hoeveel er wordt gedaan om het te redden.
545
00:35:44,852 --> 00:35:48,355
Maar het wordt ook,
net als alle oceanen op aarde…
546
00:35:48,439 --> 00:35:53,360
…constant bedreigd door vervuiling,
klimaatverandering, en overbevissing.
547
00:35:53,444 --> 00:35:58,449
De toekomst van onze koraalriffen
en alles wat er in leeft, is nog onzeker.
548
00:35:59,116 --> 00:36:00,951
Er is een kans op herstel.
549
00:36:01,035 --> 00:36:04,538
We zijn in staat het rif
stukje bij beetje te repareren…
550
00:36:04,622 --> 00:36:08,334
…en kunnen mogelijk zelfs
terugdraaien wat onvermijdelijk lijkt.
551
00:36:08,417 --> 00:36:10,336
Maar de vraag blijft:
552
00:36:10,419 --> 00:36:15,216
kunnen we ook de acties terugbrengen
die de schade hebben aangericht?
553
00:36:15,299 --> 00:36:17,927
De tijd zal het leren.
Daarover gesproken…
554
00:36:18,010 --> 00:36:20,387
…ik heb nu nog de tijd om dit te doen.
555
00:36:20,471 --> 00:36:24,725
Dus ik neem het allemaal
nog eens in me op. Nog één keertje.
556
00:36:26,018 --> 00:36:26,852
Later.
557
00:36:31,774 --> 00:36:34,568
Ons team erkent de inheemse
Australische landeigenaren.
558
00:36:34,652 --> 00:36:38,072
Respect voor alle Oudsten,
zij hebben de cultuur en hoop in handen…
559
00:36:38,155 --> 00:36:40,157
…van alle inheemse volken in het land.
560
00:37:11,272 --> 00:37:12,982
Ondertiteld door: Martijn Beunk