1 00:00:06,215 --> 00:00:10,887 SERIAL NETFLIX 2 00:00:13,181 --> 00:00:14,140 Śnisz. 3 00:00:18,853 --> 00:00:19,687 Wyobraź sobie, 4 00:00:21,189 --> 00:00:22,482 że to twój dom. 5 00:00:25,401 --> 00:00:28,321 Każdego ranka pielęgnujesz swoje uprawy. 6 00:00:29,947 --> 00:00:33,117 Jest tu ponad 250 gatunków roślin, 7 00:00:33,201 --> 00:00:36,287 grzybów, ryb, owadów i innych stworzeń. 8 00:00:36,370 --> 00:00:39,332 Wszystkie żyją w idealnej symbiozie. 9 00:00:39,415 --> 00:00:43,920 Wszystkie razem tworzą stuprocentowo samodzielny ekosystem 10 00:00:44,003 --> 00:00:45,671 dla ciebie i współlokatorów. 11 00:00:47,548 --> 00:00:51,385 No i macie kurczaka. Czemu nie? W końcu to sen. 12 00:00:51,886 --> 00:00:53,888 Czy są tam panele słoneczne? 13 00:00:53,971 --> 00:00:55,973 To chyba oczywiste. 14 00:00:56,974 --> 00:01:00,394 W tym domu nic się nie marnuje. 15 00:01:00,478 --> 00:01:03,314 Wszystkie odpady zamieniane są w energię. 16 00:01:03,397 --> 00:01:05,149 To nieprzerwany cykl. 17 00:01:05,233 --> 00:01:06,776 Twoi współlokatorzy 18 00:01:06,859 --> 00:01:09,278 to najlepsi szefowie kuchni w kraju. 19 00:01:09,362 --> 00:01:11,030 Gotują wykwintne dania 20 00:01:11,114 --> 00:01:14,534 wyłącznie ze świeżych składników pochodzących z domu 21 00:01:14,617 --> 00:01:17,620 i ogrodu na dachu. 22 00:01:17,703 --> 00:01:24,043 We śnie jest tyle jedzenia, że założyliście niewielką restaurację. 23 00:01:24,544 --> 00:01:27,630 Taką na kilka stolików, gdzie nic się nie marnuje. 24 00:01:29,382 --> 00:01:32,051 Wyobrażasz sobie świat bez odpadów? 25 00:01:34,428 --> 00:01:35,972 Koniec spania. Pobudka. 26 00:01:45,690 --> 00:01:48,526 Odpady. Istnieją niezliczone formy odpadów. 27 00:01:48,609 --> 00:01:51,821 Każdego dnia tworzymy ich coraz więcej. 28 00:01:51,904 --> 00:01:54,740 Choć człowiek może marnować pieniądze i czas, 29 00:01:54,824 --> 00:01:58,578 dziś przyjrzymy się marnowaniu zasobów naturalnych 30 00:01:58,661 --> 00:02:02,582 i powstającym przez to odpadom stałym, 31 00:02:02,665 --> 00:02:05,751 czyli po prostu śmieciom. 32 00:02:05,835 --> 00:02:08,212 Nasze śmieci muszą dokądś trafić. 33 00:02:08,838 --> 00:02:12,300 Wysypiska są przepełnione, tymczasem przeciętny Amerykanin 34 00:02:12,383 --> 00:02:15,136 wytwarza około 2 kilogramów śmieci dziennie. 35 00:02:15,761 --> 00:02:17,972 Czemu tak jest? Możemy temu zaradzić? 36 00:02:18,055 --> 00:02:20,057 Podstawy już znamy. 37 00:02:20,141 --> 00:02:22,643 Ogranicz, użyj ponownie, recykluj. 38 00:02:22,727 --> 00:02:25,229 Naprawdę to robimy? Można to robić lepiej? 39 00:02:25,313 --> 00:02:30,193 Podczas rozmowy ze znanym pisarzem, historykiem i rolnikiem, Bruce’em Pascoe, 40 00:02:30,276 --> 00:02:33,779 przeszliśmy do wątku odpadów, gdy opowiadał o pracy 41 00:02:33,863 --> 00:02:38,034 z młodszymi studentami rolnictwa na swojej farmie w Australii. 42 00:02:38,117 --> 00:02:39,744 Na farmie jest ciekawie, 43 00:02:39,827 --> 00:02:42,830 bo osobiście uważam się za obrońcę przyrody, 44 00:02:42,914 --> 00:02:47,418 ale to młodsze pokolenie nie ma litości dla plastiku. 45 00:02:47,501 --> 00:02:50,630 Ciągle mówią o recyklingu. Sądziłem, że jestem niezły, 46 00:02:50,713 --> 00:02:53,549 ale codziennie mnie musztrują. 47 00:02:54,133 --> 00:02:55,509 „Co to ma być?” 48 00:02:57,553 --> 00:02:59,347 Uwielbiam to. 49 00:02:59,430 --> 00:03:04,060 To pokazuje różnicę między naszymi pokoleniami. 50 00:03:04,143 --> 00:03:07,521 - To pokolenie będzie lepsze. - Fascynujące. 51 00:03:07,605 --> 00:03:12,735 Jeśli pozwolimy młodym działać, stworzą nam lepszy świat. 52 00:03:12,818 --> 00:03:15,071 Świadomość tego daje nadzieję. 53 00:03:15,154 --> 00:03:18,699 Ogromną nadzieję. Trzeba coś z tym zrobić. 54 00:03:18,783 --> 00:03:22,453 To ma potencjał biznesowy. 55 00:03:22,536 --> 00:03:23,663 I motor zmiany. 56 00:03:23,746 --> 00:03:30,002 Jakieś 20 lat temu w Melbourne mieliśmy najlepszą wodę na świecie. 57 00:03:30,086 --> 00:03:34,715 Nagle zaczęliśmy pić wodę z plastikowych butelek. 58 00:03:34,799 --> 00:03:38,386 Teraz na każdym spotkaniu są zawinięte w plastik 59 00:03:38,469 --> 00:03:42,598 kawały innego plastiku, w którym jest woda. 60 00:03:42,682 --> 00:03:44,684 Kiedyś piliśmy wodę z kranu. 61 00:03:44,767 --> 00:03:48,562 Zysk nie zawsze idzie w parze z metodami ekologicznymi. 62 00:03:48,646 --> 00:03:52,358 Mimo to wiele firm osiąga sukces dzięki zmianie starych metod 63 00:03:52,441 --> 00:03:54,110 na bardziej zrównoważone. 64 00:03:54,193 --> 00:03:58,114 W tym sezonie nasza ekipa próbuje zmniejszyć swój ślad węglowy, 65 00:03:58,197 --> 00:04:02,201 zmniejszając ilość różnych odpadów, w tym plastików jednorazowych. 66 00:04:02,285 --> 00:04:03,869 W typowy letni dzień 67 00:04:03,953 --> 00:04:07,665 taka ekipa filmowa może zużyć od 50 do 70 butelek wody. 68 00:04:07,748 --> 00:04:10,459 Jeśli butelki są jednorazowe, to katastrofa. 69 00:04:10,543 --> 00:04:11,836 Akcja. 70 00:04:11,919 --> 00:04:13,921 Znaleźliśmy na to sposób. 71 00:04:14,005 --> 00:04:16,882 Butelki na wodę z wbudowanym filtrem. 72 00:04:17,550 --> 00:04:19,385 Każdy dostaje po jednej, 73 00:04:19,468 --> 00:04:21,971 więc nie trzeba już jednorazowego plastiku. 74 00:04:23,472 --> 00:04:24,432 Tak jest! 75 00:04:26,892 --> 00:04:28,436 Zmień świat w swoim domu. 76 00:04:28,519 --> 00:04:30,813 Oto idealny przykład tej filozofii. 77 00:04:30,896 --> 00:04:33,316 Joost Baker to budowniczy i artysta. 78 00:04:33,399 --> 00:04:36,819 Stworzył w 100% samowystarczalny dom zero waste, 79 00:04:36,902 --> 00:04:40,531 które jest też w Melbourne żywą instalacją artystyczną. 80 00:04:40,614 --> 00:04:43,242 - Siema. - Cześć. 81 00:04:43,326 --> 00:04:45,077 Miło poznać. 82 00:04:45,161 --> 00:04:46,954 Cześć, stary. 83 00:04:47,038 --> 00:04:49,290 Nie mogę się doczekać. 84 00:04:49,373 --> 00:04:50,750 Ostrzegam was. 85 00:04:50,833 --> 00:04:53,878 To miejsce obezwładnia wszystkie zmysły. 86 00:04:53,961 --> 00:04:55,087 W dobry sposób. 87 00:04:55,171 --> 00:04:58,424 Po wejściu wita nas szafa na kapelusze, 88 00:04:58,507 --> 00:05:02,219 czyli mała szafka stworzona do hodowli jadalnych grzybów. 89 00:05:02,303 --> 00:05:04,805 - Niezła jazda. - Nie wierzę. 90 00:05:04,889 --> 00:05:07,391 To niesamowite, jak szybko rosną. 91 00:05:07,475 --> 00:05:09,435 Ten ma dwa dni. 92 00:05:09,518 --> 00:05:10,686 Dwa dni? 93 00:05:10,770 --> 00:05:11,604 Tak. 94 00:05:11,687 --> 00:05:15,149 - Niesamowite. - Kumpel znalazł tego na wycieczce. 95 00:05:15,232 --> 00:05:18,444 Ten grzyb pochodzi stąd, to soplówka jeżowata. 96 00:05:18,527 --> 00:05:19,445 Jak mózg. 97 00:05:19,528 --> 00:05:20,363 Piękna jest. 98 00:05:20,446 --> 00:05:24,700 Tego często używamy w kuchni. Świetnie rośnie na fusach z kawy. 99 00:05:24,784 --> 00:05:27,661 Pompujemy parę spod prysznica po każdym myciu 100 00:05:27,745 --> 00:05:30,581 i zbieramy też kondensat z bojlera. 101 00:05:30,664 --> 00:05:34,210 Tworzycie dla nich korzystny mikroklimat? 102 00:05:34,293 --> 00:05:37,922 Mam świra na punkcie powietrza. 103 00:05:38,005 --> 00:05:41,884 Chcę stworzyć leśne powietrze w czterech ścianach. 104 00:05:42,468 --> 00:05:46,389 Mamy 250 gatunków roślin. 105 00:05:46,472 --> 00:05:50,059 Wnętrze budynku jest organiczne, mogłoby mieć certyfikat. 106 00:05:50,142 --> 00:05:52,978 Nie ma tu kleju ani żadnych toksyn. Sama natura. 107 00:05:54,397 --> 00:05:57,608 Totalne zero waste. Joost pomyślał o wszystkim. 108 00:05:57,691 --> 00:06:00,569 Tam mamy fajne urządzenie. 109 00:06:00,653 --> 00:06:02,822 Komora fermentacyjna, czyli żołądek. 110 00:06:02,905 --> 00:06:04,865 - Fajowa. - Fermentacyjna? 111 00:06:04,949 --> 00:06:07,868 Każdy wytwarza kilo odpadów organicznych dziennie. 112 00:06:07,952 --> 00:06:10,246 Kilogram to godzina metanu. 113 00:06:10,329 --> 00:06:13,290 Marnujemy między 7 a 8 miliardów godzin 114 00:06:13,374 --> 00:06:15,709 potencjalnej energii każdego dnia. 115 00:06:16,419 --> 00:06:19,588 Z reguły te odpady organiczne nie trafiają do kubła. 116 00:06:19,672 --> 00:06:20,506 No tak. 117 00:06:20,589 --> 00:06:23,509 Chciałem to odtworzyć. To jeszcze więcej biologii, 118 00:06:23,592 --> 00:06:24,927 która pomaga roślinom. 119 00:06:25,010 --> 00:06:26,303 Wyjaśnię sprawę. 120 00:06:26,387 --> 00:06:30,641 W tym worze są odpady metaboliczne po ludziach i inne śmieci. 121 00:06:30,724 --> 00:06:34,728 Tworzą one naturalny gaz. Starcza do podgrzewania wody i gotowania 122 00:06:34,812 --> 00:06:37,022 przez niemal cztery godziny dziennie. 123 00:06:37,106 --> 00:06:38,357 Konkretne zero waste. 124 00:06:38,899 --> 00:06:39,817 Rybka. 125 00:06:40,401 --> 00:06:42,027 Tu mamy zbiornik na ryby. 126 00:06:42,611 --> 00:06:44,989 - Złota barramunda. - Piękna. 127 00:06:47,324 --> 00:06:48,951 - Śliczna ryba. - Super. 128 00:06:49,034 --> 00:06:52,538 Mamy obsesję na punkcie tworzenia mikrosystemów. 129 00:06:52,621 --> 00:06:54,957 Zamiast wielkich hodowli rybnych 130 00:06:55,040 --> 00:06:57,334 lepiej mieć milion drobnych hodowli. 131 00:06:57,418 --> 00:07:01,672 Dzięki temu ryby dostarczą nam składników odżywczych dla roślin. 132 00:07:01,755 --> 00:07:03,257 - Obieg zamknięty. - Tak. 133 00:07:03,340 --> 00:07:06,427 Ryby i rośliny tworzą system akwaponiczny. 134 00:07:06,927 --> 00:07:11,182 Odpady metaboliczne ryb odżywiają rośliny dzięki przepływowi wody. 135 00:07:11,265 --> 00:07:12,808 To nie jest zwykły dom. 136 00:07:12,892 --> 00:07:16,270 To nie tylko schronienie, ale też miejsce na uprawy. 137 00:07:16,353 --> 00:07:18,397 Dom w 100% ekologiczny. 138 00:07:18,481 --> 00:07:22,109 Zerowe emisje CO2, zero waste, prawdziwe dzieło sztuki. 139 00:07:22,193 --> 00:07:24,278 Zasila go energia słoneczna. 140 00:07:24,361 --> 00:07:28,407 Zrobiliśmy ją z najpowszechniejszego odpadu na świecie, czyli słomy. 141 00:07:28,491 --> 00:07:30,576 Żadnych klejów ani chemikaliów. 142 00:07:30,659 --> 00:07:33,120 - Zero sztuczydeł. - To sama słoma? 143 00:07:33,204 --> 00:07:36,999 - Ciepło i ciśnienie. - Ciśnienie 60 ton przy 60 stopniach. 144 00:07:37,082 --> 00:07:41,462 Dzięki kompresji woda w słomie paruje, przez co panel się osadza. 145 00:07:41,545 --> 00:07:44,465 Nie spłonie, nie da się go nawet podpalić. 146 00:07:44,548 --> 00:07:46,717 Powłoka jest z naturalnego wapnia. 147 00:07:47,218 --> 00:07:50,262 Odpady budowlane to niemal 30% 148 00:07:50,346 --> 00:07:52,181 odpadów wysypiskowych, 149 00:07:52,264 --> 00:07:56,644 ale Joost używa materiałów, które mogą trafić na recykling albo na kompost. 150 00:07:56,727 --> 00:08:00,689 Za miedzianymi rurkami mamy płytę magnezową, używali jej Rzymianie. 151 00:08:00,773 --> 00:08:03,067 - Z tlenku magnezu? - Tak. 152 00:08:03,150 --> 00:08:06,278 Są ekstra. Jest ognioodporna? 153 00:08:06,362 --> 00:08:09,448 Naturalnie odporna na ogień i pleśń. 154 00:08:09,532 --> 00:08:13,494 Gdyby dom trafił do rozbiórki, można ją skruszyć i przerobić. 155 00:08:13,577 --> 00:08:16,288 To obieg zamknięty, do tego organiczna knajpa. 156 00:08:16,372 --> 00:08:20,251 Jeśli dane drewno nie ma pochodzenia organicznego, 157 00:08:20,334 --> 00:08:21,669 nie używam go. 158 00:08:21,752 --> 00:08:23,254 Jest przepiękne. 159 00:08:24,421 --> 00:08:27,216 Zdumiewające, a przecież to dopiero garaż. 160 00:08:27,716 --> 00:08:30,553 Joost sam mówi, że to restauracja organiczna. 161 00:08:30,636 --> 00:08:34,056 Na dachu znajduje się farma organiczna. 162 00:08:34,139 --> 00:08:38,894 Jeśli przerobimy nasze domy i otoczenie, by były produktywne, 163 00:08:38,978 --> 00:08:42,439 odciążamy rolników, którzy mogą przeprowadzić renaturyzację 164 00:08:42,523 --> 00:08:43,774 lub ponowne sadzenie. 165 00:08:43,857 --> 00:08:47,653 Nie trzeba więcej ziemi, tylko przemyślanego działania. 166 00:08:47,736 --> 00:08:51,657 Funkcjonowaliśmy przez pięć milionów lat w systemie żywieniowym, 167 00:08:51,740 --> 00:08:54,618 który zmieniliśmy przez ostatnie sto lat. 168 00:08:54,702 --> 00:08:56,787 - Racja. - Pragniemy do tego wrócić. 169 00:08:56,870 --> 00:08:59,790 Uprawiana tu żywność trafia do kuchni, 170 00:08:59,873 --> 00:09:03,711 gdzie gotują znani kucharze i współpracownicy Joosta, Jo i Matt. 171 00:09:03,794 --> 00:09:06,547 Pomaga im jedna osoba, Lou. 172 00:09:06,630 --> 00:09:11,594 Szefowie kuchni Jo i Matt mieszkają w domu i co wieczór gotują dla paru klientów 173 00:09:11,677 --> 00:09:15,139 świeże oraz zdrowe dania w intymnej i domowej atmosferze. 174 00:09:15,222 --> 00:09:17,891 Do tego jest to organizacja non-profit, 175 00:09:17,975 --> 00:09:21,812 która chce pokazać jak pyszne mogą być metody zero waste. 176 00:09:22,438 --> 00:09:25,482 Chcemy zaciekawić innych miejską uprawą żywności. 177 00:09:25,566 --> 00:09:28,193 Niech pomyślą, ile mogą wyhodować w domu. 178 00:09:28,277 --> 00:09:29,695 O to tu chodzi. 179 00:09:29,778 --> 00:09:32,448 - Deszczówka? - Filtrowana. 180 00:09:35,409 --> 00:09:37,494 Oto nasza świerszczowa sałatka. 181 00:09:37,995 --> 00:09:40,789 To falafel z ciecierzycy z naszego dachu. 182 00:09:40,873 --> 00:09:44,251 Zioła i warzywa z ogródka i przyprawy. 10% to świerszcz. 183 00:09:44,335 --> 00:09:45,961 To cała masa białka. 184 00:09:46,045 --> 00:09:48,631 Sfermentowane chili i ostry sos koji. 185 00:09:48,714 --> 00:09:50,257 Mój bez świerszcza? 186 00:09:50,341 --> 00:09:51,675 - Bez. - Spoko. 187 00:09:58,932 --> 00:10:00,851 - I jak smakuje? - Jak kur… 188 00:10:00,934 --> 00:10:03,771 - Hejka. - Wybacz, wcale nie tak jak ty. 189 00:10:04,396 --> 00:10:06,482 - Cześć. - Smakuje lepiej. 190 00:10:14,698 --> 00:10:17,076 - Pyszne. - Cieszymy się. 191 00:10:17,159 --> 00:10:20,287 Świerszcze zawierają też wszystkie aminokwasy. 192 00:10:20,996 --> 00:10:24,708 Odżywiają się tym, czego nie możemy użyć. 193 00:10:24,792 --> 00:10:29,088 Jeśli mamy przegniłą cukinię albo rośnie… 194 00:10:29,171 --> 00:10:30,589 Prawie obsrała warzywka. 195 00:10:33,217 --> 00:10:34,051 Proszę cię. 196 00:10:37,471 --> 00:10:39,014 Te też są świetnie. 197 00:10:39,098 --> 00:10:41,642 Istnieje proszek białkowy ze świerszcza. 198 00:10:41,725 --> 00:10:44,311 - Pyszne. - Są takie batoniki. 199 00:10:44,395 --> 00:10:48,816 Zielone risotto z kiełkami. 200 00:10:48,899 --> 00:10:53,862 Gdy zostajemy z Mattem u Joosta, zawsze gotuje dla nas risotto. 201 00:10:53,946 --> 00:10:56,657 Używamy nerkowców, szpinaku i kremu z pora, 202 00:10:56,740 --> 00:11:00,369 do tego garść kiełków i trochę oleju z pestek dyni. 203 00:11:00,869 --> 00:11:01,870 Cudne. 204 00:11:04,540 --> 00:11:06,333 - Niesamowite. - Dziękujemy. 205 00:11:06,417 --> 00:11:08,669 Nie spodziewałem się posiłku. 206 00:11:10,504 --> 00:11:11,588 Piękna sprawa. 207 00:11:12,089 --> 00:11:14,508 Czysta natura w każdym kęsie. 208 00:11:14,591 --> 00:11:18,470 Prosta sprawa, tu nie ma żadnych nowości. Robiono to od wieków. 209 00:11:18,554 --> 00:11:21,056 Robimy to w nowoczesnej przestrzeni. 210 00:11:21,140 --> 00:11:24,601 Jeśli zainspirujemy innych, by przejęli choć jeden system 211 00:11:24,685 --> 00:11:27,688 i zastosowali go w swoim życiu, to dla nas sukces. 212 00:11:27,771 --> 00:11:30,607 Gdy już to zrobią, pojawi się na to moda. 213 00:11:31,191 --> 00:11:34,778 Może pomyślą o kompoście albo redukcji odpadów z zewnątrz. 214 00:11:34,862 --> 00:11:37,489 Zaczynasz żyć w sposób zrównoważony. 215 00:11:37,573 --> 00:11:41,034 Takie życie jest też smaczniejsze, i o to tu chodzi. 216 00:11:41,118 --> 00:11:43,078 Joost zrobił coś niesamowitego. 217 00:11:43,162 --> 00:11:47,541 Ogranicza zużycie odpadów, wykorzystuje zasoby powtórnie i recykluje. 218 00:11:47,624 --> 00:11:50,252 Choć nie jest to styl życia dla każdego, 219 00:11:50,335 --> 00:11:52,671 to można wybrać choć parę elementów, 220 00:11:52,755 --> 00:11:55,424 które uczynią każdy dom bardziej ekologicznym. 221 00:11:55,924 --> 00:11:59,303 Jestem w szoku. Wizyta tutaj to ekscytująca przygoda. 222 00:11:59,386 --> 00:12:02,556 Posiłek był wspaniały, dziękujemy za zaproszenie 223 00:12:02,639 --> 00:12:07,728 i pokazanie magii prostoty i piękna takiego stylu życia. 224 00:12:07,811 --> 00:12:10,606 - Naprawdę cudowne. - Dzięki. 225 00:12:15,611 --> 00:12:20,949 Otoczona wieżowcami budka przykuła uwagę naszej ekipy 226 00:12:21,033 --> 00:12:22,326 przez ten znak. 227 00:12:22,409 --> 00:12:23,535 Kręcimy. 228 00:12:25,245 --> 00:12:28,582 Mieliśmy farta trafić na pierwszą w Australii 229 00:12:28,665 --> 00:12:32,377 zeroemisyjną budkę z jedzeniem. 230 00:12:32,461 --> 00:12:34,421 Ekipa akurat chciała coś zjeść. 231 00:12:35,798 --> 00:12:37,716 Darin chętnie kogoś pozna. 232 00:12:37,800 --> 00:12:39,885 Kręciliśmy niedaleko 233 00:12:39,968 --> 00:12:43,222 i część ekipy przechodziła obok. 234 00:12:43,305 --> 00:12:47,309 - Świetnie pachnie. - Tak to jest z libańskim street foodem. 235 00:12:47,392 --> 00:12:50,604 Skąd taki pomysł na projekt? 236 00:12:50,687 --> 00:12:53,732 Ochrona środowiska i ekologia to moje pasje. 237 00:12:53,816 --> 00:12:55,526 Zasilamy budkę solarami. 238 00:12:55,609 --> 00:12:58,070 Mamy generator, ale jest napędzany B100, 239 00:12:58,153 --> 00:13:00,948 czyli biodieslem, więc jest zeroemisyjny. 240 00:13:01,031 --> 00:13:05,619 Mamy zaawansowany system podwójnej filtracji na deszczówkę. 241 00:13:05,702 --> 00:13:07,621 Filtruje wodę przed jej użyciem. 242 00:13:07,704 --> 00:13:12,501 Macie zrównoważenie emisji CO2? 243 00:13:12,584 --> 00:13:16,004 - Z reguły są tu kalorie. - To też pewna nowość. 244 00:13:16,088 --> 00:13:18,131 Poszliśmy o krok dalej. 245 00:13:18,215 --> 00:13:21,552 Komunikujemy klientom, o ile redukują ślad węglowy, 246 00:13:21,635 --> 00:13:24,346 wybierając danie z naszego menu. 247 00:13:24,429 --> 00:13:28,559 To wszystko brzmi fajnie, ale Darina nurtują dwie rzeczy. 248 00:13:28,642 --> 00:13:31,895 Czy są tu opcje dla wegan i jak smakują? 249 00:13:31,979 --> 00:13:35,148 Dostaniesz wegański ser z zatarem i warzywami. 250 00:13:35,232 --> 00:13:37,651 - Gotowe. - Szybka piłka. 251 00:13:38,986 --> 00:13:41,321 Z reguły nie jest aż tak szybko! 252 00:13:41,405 --> 00:13:45,868 Kuchnia śródziemnomorska oferuje przepyszne i pożywne dania wegańskie. 253 00:13:45,951 --> 00:13:47,619 Libańska nie jest wyjątkiem. 254 00:13:48,203 --> 00:13:51,373 To wszystko bez zwiększania emisji dwutlenku węgla. 255 00:13:51,456 --> 00:13:54,376 Dobrze widzieć, że takie firmy odnoszą sukces. 256 00:13:54,459 --> 00:13:57,212 Smakowite metody na redukcję odpadów. 257 00:14:03,218 --> 00:14:04,344 Pyszotka. 258 00:14:06,847 --> 00:14:07,681 No stary. 259 00:14:09,725 --> 00:14:10,559 Wypas. 260 00:14:11,643 --> 00:14:14,563 - Miło mi. - Tak to się robi. 261 00:14:16,148 --> 00:14:19,401 Australia przedstawia tak wiele aspektów. 262 00:14:19,484 --> 00:14:22,029 Ogrom zjawisk w tym kraju 263 00:14:22,112 --> 00:14:24,865 uosabia problemy całego świata. 264 00:14:24,948 --> 00:14:27,034 Kwestie środowiskowe, 265 00:14:27,117 --> 00:14:31,330 kwestie związane ze rdzenną ludnością, dosłownie wszystko. 266 00:14:31,413 --> 00:14:33,457 - Jasne. - Co to? 267 00:14:33,540 --> 00:14:35,334 Asystent pasa ruchu. 268 00:14:35,417 --> 00:14:36,793 No tak. 269 00:14:36,877 --> 00:14:40,714 - Pipczy z automatu? - Tak. 270 00:14:40,797 --> 00:14:44,217 Gdy gadamy coś, co mu się nie podoba, 271 00:14:44,301 --> 00:14:46,053 to nas wytnie. 272 00:14:46,136 --> 00:14:46,970 Pewnie. 273 00:14:47,638 --> 00:14:48,597 Przeklnę. 274 00:14:51,141 --> 00:14:57,439 Rocznie marnujemy około 1,3 miliarda ton zdatnej do spożycia żywności. 275 00:14:57,522 --> 00:15:00,025 Tym można wyżywić trzy miliardy ludzi. 276 00:15:00,567 --> 00:15:03,654 Sprawą zajęła się organizacja non-profit Ozharvest. 277 00:15:03,737 --> 00:15:05,405 Przejrzą każdy owoc. 278 00:15:05,489 --> 00:15:06,323 Dzień dobry. 279 00:15:06,406 --> 00:15:08,492 - Miło was poznać. - Panią też. 280 00:15:08,575 --> 00:15:11,286 Słyszeliście o ośrodkach ratowania zwierząt? 281 00:15:11,370 --> 00:15:14,247 Ozharvest to ośrodek ratowania żywności. 282 00:15:14,331 --> 00:15:16,959 Oto przykład tego, co robimy. 283 00:15:17,042 --> 00:15:19,544 Te produkty są z dzisiaj. 284 00:15:19,628 --> 00:15:22,047 Mają ośrodki w całej Australii, 285 00:15:22,130 --> 00:15:25,300 ale wybraliśmy Sydney, by poznać założycielkę. 286 00:15:25,384 --> 00:15:30,138 Późnym wieczorem lub jutro całość trafi do potrzebujących. 287 00:15:30,222 --> 00:15:33,100 Wszystkie te owoce były zupełnie świeże 288 00:15:33,183 --> 00:15:35,811 ale klienci szukający idealnego produktu 289 00:15:35,894 --> 00:15:39,898 tak bardzo je obijają, 290 00:15:39,982 --> 00:15:44,528 że później są niesprzedawalne i sklep musi je wyrzucić. 291 00:15:44,611 --> 00:15:46,613 A tutaj? Chodzi o tę plamkę? 292 00:15:46,697 --> 00:15:49,866 - Ma kropeczkę. - To wystarczy? 293 00:15:49,950 --> 00:15:54,079 - Tak jest. - Przecież to wspaniała żywność. 294 00:15:54,162 --> 00:15:55,539 Jesteśmy wybredni. 295 00:15:55,622 --> 00:15:59,251 Gdybyśmy chcieli takie kupować, nie trafiłyby do śmietnika. 296 00:15:59,334 --> 00:16:02,504 Wtedy do akcji wkracza Ronni i Ozharvest. 297 00:16:02,587 --> 00:16:05,090 Na ratunek tej pysznej żywności. 298 00:16:05,173 --> 00:16:10,095 Upewniają się, że ten cenny towar trafi do najbardziej potrzebujących. 299 00:16:10,595 --> 00:16:14,182 Powinniście pojechać z kierowcą, wtedy sami zobaczycie, 300 00:16:14,266 --> 00:16:18,020 jak dużo żywności jest do zebrania. 301 00:16:18,603 --> 00:16:22,232 Później musimy ją dostarczyć, żeby się nie zmarnowała. 302 00:16:22,315 --> 00:16:26,737 Oto jedna z 65 furgonetek z chłodnią, które odbierają żywność ze sklepów. 303 00:16:26,820 --> 00:16:29,364 Jack jest kierowcą karetki żywieniowej. 304 00:16:29,448 --> 00:16:33,493 Był na tyle miły, by wziąć nas na przejażdżkę. 305 00:16:34,077 --> 00:16:37,789 Jedziemy do jednego z głównych supermarketów w kraju, 306 00:16:37,873 --> 00:16:40,542 czyli Woolworth’s, w skrócie Wooly. 307 00:16:40,625 --> 00:16:42,794 Zadaniem kierowców jest ocena, 308 00:16:42,878 --> 00:16:46,506 czy dany produkt nadaje się do jedzenia. 309 00:16:46,590 --> 00:16:50,802 Masa żywności zostaje na farmach, bo pomarańcze mają nie ten kształt. 310 00:16:50,886 --> 00:16:54,181 Każdego dnia ratujemy około 50 kilogramów 311 00:16:54,264 --> 00:16:57,809 owoców i warzyw z każdego sklepu. 312 00:16:57,893 --> 00:16:59,561 To prostu zdrowy rozsądek. 313 00:16:59,644 --> 00:17:01,897 Jeśli ktoś nie chciał jedzenia, 314 00:17:01,980 --> 00:17:05,067 czemu nie oddać go tym, którzy chętnie je wezmą? 315 00:17:05,150 --> 00:17:06,943 - Tak. - Dla potrzebujących. 316 00:17:07,527 --> 00:17:11,198 Ten supermarket przekazuje Ozharvest wygnane owoce i warzywa, 317 00:17:11,281 --> 00:17:12,616 zanim będzie za późno. 318 00:17:12,699 --> 00:17:16,495 Menadżer Simon to tylko jeden z tysięcy sprzedawców detalicznych, 319 00:17:16,578 --> 00:17:18,497 którzy biorą udział w programie. 320 00:17:18,580 --> 00:17:21,833 - Jak dzisiejsze łupy? - Całkiem niezłe, sam zobacz. 321 00:17:21,917 --> 00:17:22,793 Chodźmy. 322 00:17:25,837 --> 00:17:28,090 - Jeszcze trochę z lodówki. - Czad. 323 00:17:28,757 --> 00:17:30,634 To wszystko z dzisiaj. 324 00:17:30,717 --> 00:17:34,429 Oto dzisiejsze ćwiczenia siłowe dla naszego Darina. 325 00:17:34,513 --> 00:17:37,349 - To ma być moje zadanie? - Tak jest. 326 00:17:38,100 --> 00:17:41,228 To tyle. Z reguły najwięcej mamy owoców i warzyw. 327 00:17:41,311 --> 00:17:42,354 Są nietrwałe. 328 00:17:42,437 --> 00:17:44,731 - Bez przesady. - To tylko mała skaza. 329 00:17:45,232 --> 00:17:47,317 Albo banany z plamami. 330 00:17:47,400 --> 00:17:50,320 - Tego typu rzeczy. - Przecież wtedy są dobre! 331 00:17:50,403 --> 00:17:53,698 - Jak je ładujemy? - Otwórz drzwi. 332 00:17:53,782 --> 00:17:55,909 Misja dla Zaca. 333 00:17:55,992 --> 00:17:58,662 - Iść na tyły? - Wskakuj. 334 00:18:00,080 --> 00:18:02,290 Będę ci podawał. 335 00:18:03,291 --> 00:18:06,336 Praca zespołowa czyni cuda. 336 00:18:06,419 --> 00:18:09,005 - Zabawa w Tetrisa. - To świetna żywność. 337 00:18:11,466 --> 00:18:13,885 Piękne warzywa, do tego ten jarmuż. 338 00:18:13,969 --> 00:18:14,928 A niech mnie. 339 00:18:15,637 --> 00:18:19,057 - Nasz mistrz Tetrisa. - Przejmiesz moją robotę. 340 00:18:19,141 --> 00:18:22,853 - Najprostsza partia Tetrisa na świecie. - Dałeś radę. 341 00:18:22,936 --> 00:18:25,188 - Fajnie było. - Świetna robota. 342 00:18:27,023 --> 00:18:29,693 - No i gra. - Dziękujemy. 343 00:18:29,776 --> 00:18:32,988 Rewelacja, miło było popracować razem. 344 00:18:33,071 --> 00:18:33,989 Ekstra. 345 00:18:34,072 --> 00:18:36,032 - Na razie. - Jedziemy. 346 00:18:42,497 --> 00:18:44,916 Żywność trafia do kuchni, 347 00:18:45,000 --> 00:18:46,960 gdzie robią z niej posiłki. 348 00:18:47,043 --> 00:18:48,587 Poznajcie Travisa. 349 00:18:48,670 --> 00:18:50,630 Szef kuchni na pełny etat. 350 00:18:50,714 --> 00:18:55,510 Jego pracownicy gotują z uratowanej żywności świetne dania. 351 00:18:56,094 --> 00:19:01,016 System w Ozharvest działa tak dobrze, że pojawia się pewne pytanie. 352 00:19:01,099 --> 00:19:03,852 Czemu nie ma czegoś takiego w USA? 353 00:19:03,935 --> 00:19:06,730 W Stanach są wspaniałe programy. 354 00:19:06,813 --> 00:19:09,816 Bon Jovi ma taki program. 355 00:19:09,900 --> 00:19:12,736 Może go znacie? Dacie mi namiary? 356 00:19:12,819 --> 00:19:14,529 - Bon Jovi? - Dam mu znać. 357 00:19:14,613 --> 00:19:17,490 Google, zadzwoń do Jona Bon Jovi. 358 00:19:17,574 --> 00:19:20,493 W twoich kontaktach nie ma takiego numeru. 359 00:19:20,994 --> 00:19:22,662 Pewnie nie zapisałem. 360 00:19:22,746 --> 00:19:28,418 Mają też specjalny program, w którym uczą młodzież gotowania i konserwacji żywności. 361 00:19:28,501 --> 00:19:31,213 Przygotowane posiłki są potem rozwożone. 362 00:19:31,296 --> 00:19:36,343 Ozharvest dostarczył aż 29 i pół miliona posiłków potrzebującym. 363 00:19:36,426 --> 00:19:39,346 Organizacja nie przetrwałaby bez hojnych darowizn 364 00:19:39,429 --> 00:19:42,432 w postaci żywności, pieniędzy i czasu obywateli. 365 00:19:42,515 --> 00:19:44,684 Wygląda przepysznie. 366 00:19:44,768 --> 00:19:48,021 Taka żywność miała trafić do śmietnika? 367 00:19:48,104 --> 00:19:51,775 To dowód na to, że na planecie jest wystarczająco jedzenia. 368 00:19:51,858 --> 00:19:53,985 Mamy problem z jego dystrybucją. 369 00:19:54,069 --> 00:19:56,655 Niesamowite. Wiele mi uświadomiliście. 370 00:19:56,738 --> 00:19:58,657 Ekstra sprawa. 371 00:19:58,740 --> 00:20:00,951 Pouczająca i smaczna przygoda. 372 00:20:01,034 --> 00:20:02,327 Brawo dla Ozharvest. 373 00:20:03,161 --> 00:20:05,872 Odpady mają wpływ na glebę, wodę i powietrze. 374 00:20:05,956 --> 00:20:12,337 Szacuje się, że do oceanów trafia około 14,5 ton plastiku rocznie. 375 00:20:12,420 --> 00:20:14,965 Śmieci i substancje toksyczne w oceanach 376 00:20:15,048 --> 00:20:18,551 obniżają poziom tlenu i niszczą podwodne siedliska. 377 00:20:18,635 --> 00:20:21,930 Skutki mogą być śmiertelne dla wszystkich stworzeń. 378 00:20:22,764 --> 00:20:25,433 Czyli odpływamy od brzegu? 379 00:20:25,517 --> 00:20:27,519 Zaraz odbijemy z powrotem. 380 00:20:30,021 --> 00:20:32,732 Płyniemy na wycieczkę łodzią czarterową, 381 00:20:32,816 --> 00:20:35,026 by doświadczyć piękna oceanu, 382 00:20:35,110 --> 00:20:37,737 które musimy chronić. 383 00:20:42,784 --> 00:20:46,204 Dopływamy do miejsca, gdzie delfiny lubią wypoczywać. 384 00:20:46,288 --> 00:20:48,248 Przygotujcie się i do dzieła. 385 00:20:48,331 --> 00:20:50,625 Jesteśmy w łodzi z napędem odrzutowym, 386 00:20:50,709 --> 00:20:54,254 więc śmigła nie zranią żadnego stworzenia. 387 00:20:54,337 --> 00:20:55,547 Patrz na to. 388 00:20:56,589 --> 00:20:57,424 Ja cię kręcę. 389 00:20:57,966 --> 00:20:59,592 To dzikie delfiny. 390 00:20:59,676 --> 00:21:05,056 Nigdy ich nie karmiono i dobrze. Chcemy, by pozostały dzikie. 391 00:21:05,140 --> 00:21:07,058 Świetnie. 392 00:21:07,142 --> 00:21:10,478 Co zrobić, żeby nie atakowały? 393 00:21:10,562 --> 00:21:12,897 Zachowujcie się spokojnie. 394 00:21:12,981 --> 00:21:14,566 - Luzik. - Dobra. 395 00:21:14,649 --> 00:21:16,276 Potrafią użreć? 396 00:21:16,359 --> 00:21:17,444 Patrz na nie. 397 00:21:18,486 --> 00:21:19,529 O rany. 398 00:21:19,612 --> 00:21:21,364 Działamy. 399 00:21:22,741 --> 00:21:24,409 Są tu rekiny? 400 00:21:26,244 --> 00:21:27,954 - Lepiej nie pytaj. - Czasem. 401 00:21:28,038 --> 00:21:31,124 Można to sprawdzić. Gdzie nasza chochla? 402 00:21:31,207 --> 00:21:32,751 Test na obecność rekinów. 403 00:21:32,834 --> 00:21:34,753 Sprawdzona metoda. 404 00:21:36,296 --> 00:21:38,715 Nabierasz nieco wody. 405 00:21:40,175 --> 00:21:42,719 Potem mieszasz palcem. 406 00:21:42,802 --> 00:21:44,220 Z reguły małym. 407 00:21:44,304 --> 00:21:45,180 Skosztuj. 408 00:21:46,890 --> 00:21:48,058 Jeśli jest słona, 409 00:21:48,141 --> 00:21:49,684 są tu rekiny. 410 00:21:50,352 --> 00:21:51,186 Kumam. 411 00:21:52,187 --> 00:21:54,397 Oby dziś nie wpadły. 412 00:21:54,898 --> 00:21:56,483 Proszę. 413 00:21:56,566 --> 00:21:59,444 Cicho i szybko. Nie pluskajcie przy skoku. 414 00:21:59,527 --> 00:22:02,113 - Wsuniemy się. - Bądźcie jak delfiny. 415 00:22:02,697 --> 00:22:04,324 - Wsunąć się do wody? - Tak. 416 00:22:26,888 --> 00:22:30,183 W bliskości z oceanem jest coś pierwotnego. 417 00:22:30,266 --> 00:22:32,227 Czuję to podczas surfowania 418 00:22:32,310 --> 00:22:35,563 i zwłaszcza dziś, gdy pływam z tymi pięknymi istotami. 419 00:22:35,647 --> 00:22:38,316 Rozumiem, że to też ich dom. 420 00:22:38,817 --> 00:22:40,026 Są tutaj! 421 00:22:41,861 --> 00:22:43,029 Tak blisko! 422 00:23:01,673 --> 00:23:04,551 Miło było. Postaramy się nie nabrudzić w oceanie. 423 00:23:07,762 --> 00:23:10,849 Niedaleko Sydney jest sklep detaliczny 424 00:23:10,932 --> 00:23:13,685 i magazyn wysyłkowy o nazwie Flora & Fauna. 425 00:23:13,768 --> 00:23:18,273 Ich filozofia jest prosta. Dobry biznes czyni też dobro. 426 00:23:18,356 --> 00:23:23,903 Poznamy dziś założycielkę firmy i dowiemy się, jak łączy te dwie kwestie. 427 00:23:24,612 --> 00:23:28,283 Najpierw musimy użyć Mocy, by podnieść bramę. 428 00:23:29,075 --> 00:23:31,953 - Masz tę siłę. - Mam nadzieję, że nie widziała. 429 00:23:32,036 --> 00:23:34,038 Miło was poznać. 430 00:23:34,122 --> 00:23:35,498 - Darin. - Julie. 431 00:23:35,582 --> 00:23:37,834 - Zac. - Miło mi. 432 00:23:37,917 --> 00:23:39,919 - Jak leci? - Naprawdę świetnie. 433 00:23:40,003 --> 00:23:43,173 Podobno działacie w bardzo zrównoważony sposób. 434 00:23:43,256 --> 00:23:44,424 Dziękuję. 435 00:23:44,507 --> 00:23:47,218 Chcemy dać coś od siebie naszej planecie. 436 00:23:47,302 --> 00:23:50,472 Widzę to jako platformę służącą wielu celom. 437 00:23:50,555 --> 00:23:52,348 Tak na to patrzę. 438 00:23:52,432 --> 00:23:55,560 Mamy produkty jakościowe, wegańskie i cruelty-free. 439 00:23:55,643 --> 00:23:56,561 Jedno i drugie? 440 00:23:56,644 --> 00:24:00,023 Bez testów na zwierzętach i składników odzwierzęcych. 441 00:24:00,607 --> 00:24:03,234 Z tym kończymy już na wstępie. 442 00:24:03,318 --> 00:24:06,863 Samo to wymaga już ogromnych nakładów pracy. 443 00:24:06,946 --> 00:24:09,657 - Masy badań i rozeznania. - Dokładnie. 444 00:24:09,741 --> 00:24:15,455 Naprawdę wierzę, że biznes z misją może być też zyskowny. 445 00:24:15,538 --> 00:24:17,457 Choć to dwa osobne wątki, 446 00:24:17,540 --> 00:24:20,460 to muszą iść ze sobą w parze. 447 00:24:20,543 --> 00:24:23,755 Chętnie zobaczę, co robicie i jak to robicie. 448 00:24:23,838 --> 00:24:26,716 Może masz jakieś ulubione produkty? 449 00:24:26,799 --> 00:24:28,343 Więc trochę tu posiedzimy. 450 00:24:28,927 --> 00:24:31,638 Używaliście szamponu w kostce? 451 00:24:32,430 --> 00:24:33,640 Tak. 452 00:24:33,723 --> 00:24:37,018 To świetna marka z Nowej Zelandii. 453 00:24:37,101 --> 00:24:40,563 Robią wszystko w kostkach, a opakowanie jest kompostowalne. 454 00:24:40,647 --> 00:24:44,108 Większość składu szamponów i odżywek to i tak woda. 455 00:24:44,192 --> 00:24:46,486 - Po co targać ją ze sobą? - Powąchaj. 456 00:24:46,569 --> 00:24:51,533 Są naprawdę dobre. Tu mamy środek do mycia kuchni. 457 00:24:51,616 --> 00:24:55,787 Kruszysz go, wrzucasz do miski i zalewasz gorącą wodą. 458 00:24:55,870 --> 00:24:58,998 Działa jak czary. 459 00:24:59,082 --> 00:25:01,292 Prezerwatywy już kiedyś widziałem. 460 00:25:01,376 --> 00:25:03,002 Poznaję opakowanie. 461 00:25:03,836 --> 00:25:05,129 Johnny’s? 462 00:25:05,213 --> 00:25:07,632 Produkują wegańskie prezerwatywy. 463 00:25:07,715 --> 00:25:10,385 Nawet nie wiedziałem, że… Zresztą nieważne. 464 00:25:10,468 --> 00:25:13,596 - Zaraz wpadnę w kłopoty. - I to poważne. 465 00:25:13,680 --> 00:25:18,726 Tak czy owak każdy z ich produktów redukuje liczbę odpadów, 466 00:25:18,810 --> 00:25:21,229 stanowi ekologiczną alternatywę 467 00:25:21,312 --> 00:25:24,482 i zapewnia uczciwą płacę oraz warunki pracy. 468 00:25:24,983 --> 00:25:27,402 Oto strefa recyklingu. 469 00:25:28,111 --> 00:25:30,071 Powiedzieliśmy naszym klientom, 470 00:25:30,154 --> 00:25:34,242 żeby odesłali stare butelki, a wtedy wykorzystamy je ponownie. 471 00:25:34,325 --> 00:25:36,035 Dostają za to bonus. 472 00:25:36,119 --> 00:25:40,164 Dziesięć dolców za każde pudełko, które odeślą z powrotem. 473 00:25:40,248 --> 00:25:41,916 - Ekstra. - Spoko sprawa. 474 00:25:42,000 --> 00:25:45,962 To pierwszy krok. Następnie pracujemy nad opakowaniami 475 00:25:46,045 --> 00:25:48,131 i uzupełniamy produkt. 476 00:25:48,214 --> 00:25:52,218 Powiem wam, że te metody powinny być powszechne. 477 00:25:52,719 --> 00:25:56,347 Ludzie są sprytni, możemy znaleźć na to sposób. 478 00:25:56,431 --> 00:25:58,391 Każdy rozumie recykling. 479 00:25:58,474 --> 00:26:01,769 Wyrzucamy dany przedmiot do odpowiedniego kubła i już. 480 00:26:01,853 --> 00:26:03,438 Zadanie wykonane. 481 00:26:03,521 --> 00:26:08,067 Jakaś wielka machina pożre ten przedmiot i stworzy nowy. 482 00:26:08,151 --> 00:26:09,319 Oto recykling! 483 00:26:11,738 --> 00:26:12,572 Mój drogi, 484 00:26:12,655 --> 00:26:16,451 to była urocza opowiastka, ale to nie takie proste. 485 00:26:17,160 --> 00:26:18,244 Jak to? 486 00:26:18,328 --> 00:26:21,456 Jeśli chodzi o szkło, aluminium, papier i tekturę, 487 00:26:21,539 --> 00:26:22,874 sprawa jest oczywista. 488 00:26:22,957 --> 00:26:26,377 Niestety plastik jest bardziej skomplikowany. 489 00:26:26,461 --> 00:26:30,840 Większość miast może przetworzyć plastik o numerze jeden lub dwa. 490 00:26:30,923 --> 00:26:32,800 Wszystkie pozostałe, od 3 do 7, 491 00:26:32,884 --> 00:26:35,595 muszą trafić do specjalnego zakładu. 492 00:26:35,678 --> 00:26:38,222 Wrzucone do zwykłego kubła na recykling 493 00:26:38,306 --> 00:26:41,225 zostaną spalone albo trafią na wysypisko. 494 00:26:41,309 --> 00:26:44,312 Plastikowe folie, giętkie opakowania i torby, 495 00:26:44,395 --> 00:26:46,064 cienki plastik taki jak ja, 496 00:26:46,648 --> 00:26:50,485 zazwyczaj się odrzuca, bo możemy utknąć w maszynie. 497 00:26:50,568 --> 00:26:51,402 Więc co robić? 498 00:26:51,486 --> 00:26:55,490 To duży krok dla świata, a malutki dla was. 499 00:26:55,990 --> 00:27:00,286 Wiele supermarketów ma specjalne punkty na plastikowe folie. 500 00:27:00,370 --> 00:27:03,873 Nature Valley opracowało pierwsze opakowanie na batony, 501 00:27:03,956 --> 00:27:06,793 które nadaje się do recyklingu w supermarketach. 502 00:27:06,876 --> 00:27:10,797 Z supermarketów jadą do zakładów, które przetwarzają cienki plastik 503 00:27:10,880 --> 00:27:13,591 jak torby, folie bąbelkowe i opakowanka jak ja. 504 00:27:13,675 --> 00:27:15,677 Tak można nas poddać recyklingowi 505 00:27:15,760 --> 00:27:19,055 i zamienić w inne użyteczne przedmioty. 506 00:27:19,889 --> 00:27:22,475 - Ekstra! - No pewnie. 507 00:27:22,558 --> 00:27:25,520 - Gdzie ona poszła? - Jeszcze wrócę! 508 00:27:27,021 --> 00:27:30,400 Nasz kochany zespół przygotowuje zamówienia. 509 00:27:30,483 --> 00:27:32,485 Pakujemy bez plastiku. 510 00:27:32,568 --> 00:27:33,403 Czad. 511 00:27:33,486 --> 00:27:36,406 Obliczyliśmy, że oszczędzamy 30 ton opakowań. 512 00:27:36,489 --> 00:27:38,658 Trzydzieści ton. 513 00:27:38,741 --> 00:27:41,285 To jak pięć dorosłych słoni 514 00:27:41,369 --> 00:27:43,454 albo typowy wóz strażacki. 515 00:27:43,538 --> 00:27:46,040 To jakieś 8600 kurczaków 516 00:27:46,124 --> 00:27:48,543 i niemalże 600 000 chomików. 517 00:27:48,626 --> 00:27:51,003 Chyba rozumiecie, że to sporo odpadów. 518 00:27:51,087 --> 00:27:53,339 Wszystko zawijamy w coś takiego. 519 00:27:53,423 --> 00:27:55,550 Widziałem to gdzieś. 520 00:27:55,633 --> 00:27:59,137 Każda paczka to też wiadomość z przesłaniem. 521 00:27:59,220 --> 00:28:01,222 Napisaliśmy już ponad pół miliona. 522 00:28:01,305 --> 00:28:02,682 Niesamowite. 523 00:28:02,765 --> 00:28:05,143 Chcemy pomóc innym firmom 524 00:28:05,226 --> 00:28:07,228 znaleźć lepsze metody pakowania. 525 00:28:07,311 --> 00:28:11,524 Na naszej stronie są nasi dostawcy. Po prostu mogą skorzystać. 526 00:28:11,607 --> 00:28:13,818 - Przekonują się? - Tak. 527 00:28:13,901 --> 00:28:17,447 Powiedzieliśmy też naszym producentom, żeby tak robili. 528 00:28:17,530 --> 00:28:19,657 Koniec z wysyłaniem plastiku. 529 00:28:19,741 --> 00:28:22,118 Jesteśmy bardzo selektywni. 530 00:28:22,201 --> 00:28:23,911 Gdy szukamy produktów, 531 00:28:23,995 --> 00:28:26,706 zwracamy uwagę na wysyłkę i opakowanie. 532 00:28:27,707 --> 00:28:31,043 Ciągle zadajemy sobie pytanie, czy można robić więcej. 533 00:28:31,127 --> 00:28:33,671 Spakujecie parę paczek i napiszecie coś? 534 00:28:33,755 --> 00:28:35,047 Pewnie. 535 00:28:35,131 --> 00:28:38,760 To do dzieła. Dam wam parę pudełek. 536 00:28:38,843 --> 00:28:40,928 Zac już działa. Tak to się robi. 537 00:28:41,012 --> 00:28:43,097 Co z tymi kwadratami? Już wiem. 538 00:28:43,890 --> 00:28:45,767 Złóż je do środka. 539 00:28:45,850 --> 00:28:48,019 - Dasz radę. - Właśnie tak. 540 00:28:48,102 --> 00:28:48,936 Dasz radę. 541 00:28:50,021 --> 00:28:51,439 No przecież rozumiem. 542 00:28:51,522 --> 00:28:53,900 Dobrze widzicie. Nie umiem złożyć pudła. 543 00:28:53,983 --> 00:28:56,027 - Tragedia. - Uda ci się. 544 00:28:56,110 --> 00:28:57,862 Już kumam, to w tę stronę. 545 00:28:57,945 --> 00:29:00,323 Weź się zamknij, Darin. 546 00:29:01,282 --> 00:29:03,075 Prawie mu się udało. 547 00:29:03,159 --> 00:29:04,744 - Już? - Nie. 548 00:29:04,827 --> 00:29:07,121 Poważnie? Czyli to idzie tutaj. 549 00:29:07,622 --> 00:29:09,999 Złamał szyfr! 550 00:29:11,709 --> 00:29:13,127 Co za presja. 551 00:29:13,711 --> 00:29:14,837 Wiem, co napiszę. 552 00:29:14,921 --> 00:29:17,840 „Przepraszam, że zmiętoliłem pudło”. 553 00:29:17,924 --> 00:29:19,634 Hurra! 554 00:29:20,343 --> 00:29:22,303 Trzy godziny później mamy to. 555 00:29:23,554 --> 00:29:25,598 Wciśnij pedał. 556 00:29:26,557 --> 00:29:29,852 - Działa. - Wsadź trochę do środka. 557 00:29:29,936 --> 00:29:31,687 Idealnie. 558 00:29:32,271 --> 00:29:34,482 Teraz możecie coś napisać. 559 00:29:37,610 --> 00:29:41,364 Otworzyłeś pełną miłości puszkę Pandory. Zac Efron. 560 00:29:41,447 --> 00:29:43,449 Podziękowania dla Amelii! Zdrówka i miłości! 561 00:29:43,533 --> 00:29:45,326 - Nie mogę odczytać. - Spoko. 562 00:29:45,409 --> 00:29:48,329 Cudnie. Teraz możecie zamknąć. 563 00:29:48,412 --> 00:29:50,248 - Zamykamy. - I wysyłamy. 564 00:29:57,839 --> 00:29:59,549 Oto nasz sklep. 565 00:29:59,632 --> 00:30:01,801 - Macie tu wszystko. - Tak jest. 566 00:30:01,884 --> 00:30:03,928 Jest tu około tysiąca produktów. 567 00:30:04,011 --> 00:30:06,472 W razie czego donosimy coś z zaplecza. 568 00:30:06,556 --> 00:30:08,015 Chcę zgarnąć wszystko. 569 00:30:08,099 --> 00:30:11,602 Jest parę sekcji: uroda, zdrowie, a od niedawna zwierzęta. 570 00:30:11,686 --> 00:30:14,605 Pieski zjedzą też roślinne smakołyki. 571 00:30:14,689 --> 00:30:16,607 Chcę załadować cały wózek. 572 00:30:16,691 --> 00:30:18,651 - Naprawdę? - No jasne. 573 00:30:18,734 --> 00:30:21,737 Proszę bardzo. Malina i ciemna czekolada. 574 00:30:21,821 --> 00:30:25,324 To dzieła Briana, to 80-letni garncarz z Queensland. 575 00:30:25,408 --> 00:30:27,326 Robi takie kubki. 576 00:30:27,994 --> 00:30:30,663 To kostka szamponu, bardzo dobra. 577 00:30:30,746 --> 00:30:32,582 Rzeczywiście świetna. 578 00:30:35,084 --> 00:30:36,043 To wszystko? 579 00:30:36,127 --> 00:30:39,338 Dziękujemy za zaproszenie. Fascynujące spotkanie. 580 00:30:39,422 --> 00:30:41,340 - Miło mi. - Ludzie nie uwierzą. 581 00:30:41,424 --> 00:30:43,843 Zapraszamy. Zwłaszcza na pakowanko. 582 00:30:43,926 --> 00:30:46,554 - Jasne. - Jest zbyt uprzejma. 583 00:30:47,555 --> 00:30:50,892 Co urzekło cię najbardziej we Flora & Fauna? 584 00:30:50,975 --> 00:30:54,729 To będzie hit. Działanie w ten sposób ma tyle sensu. 585 00:30:55,688 --> 00:30:59,358 To nowa jakość, a przecież tak powinno być. 586 00:30:59,942 --> 00:31:03,112 Dziś tak powinno się prowadzić biznes. 587 00:31:03,195 --> 00:31:07,909 Zdajesz sobie sprawę, ile możesz zmienić we własnym życiu. 588 00:31:07,992 --> 00:31:11,370 Korzyści dla zdrowia, planety i wygody. 589 00:31:11,454 --> 00:31:13,039 Dla każdego coś dobrego. 590 00:31:23,549 --> 00:31:27,053 W niewielkiej dzielnicy w centrum Sidney znajduje się 591 00:31:27,136 --> 00:31:30,139 mały kolorowy szyld, którego tłumaczyć nie trzeba. 592 00:31:30,222 --> 00:31:31,432 Fajny szyld. 593 00:31:31,515 --> 00:31:33,601 - Czyli rzeźnik. - Na pewno. 594 00:31:33,684 --> 00:31:37,563 W środku zastaniemy dokładnie to, co było na szyldzie. 595 00:31:37,647 --> 00:31:39,690 - Jak leci, szefie? - Cześć wam. 596 00:31:39,774 --> 00:31:41,484 Celem kucharza Josha Nilanda 597 00:31:41,567 --> 00:31:45,112 jest wykorzystanie często wyrzucanych części ryby 598 00:31:45,196 --> 00:31:47,740 w możliwie kreatywny sposób, 599 00:31:47,823 --> 00:31:50,284 redukując przy tym pozostałe odpady. 600 00:31:50,368 --> 00:31:53,788 Tak wystawiamy nasze ryby, co od razu pokazuje, 601 00:31:53,871 --> 00:31:55,831 że to nowy typ sklepu rybnego. 602 00:31:55,915 --> 00:31:59,043 Klient wchodzi i zamiast sterty ryb 603 00:31:59,126 --> 00:32:01,337 widzi je ułożone w taki sposób. 604 00:32:01,420 --> 00:32:04,215 Pokazujemy nasz najlepszy asortyment. 605 00:32:04,298 --> 00:32:06,175 Gdy klient wpada po rybę, 606 00:32:06,258 --> 00:32:08,970 wyciągamy ją w całości z chłodni 607 00:32:09,053 --> 00:32:11,806 i oporządzamy na życzenie klienta. 608 00:32:11,889 --> 00:32:13,265 Świetnie. 609 00:32:13,766 --> 00:32:15,601 Wgląd w proces oporządzania ryb 610 00:32:15,685 --> 00:32:18,145 stoi w sprzeczności z poglądami Darina, 611 00:32:18,229 --> 00:32:21,148 ale zgodził się to znieść, 612 00:32:21,232 --> 00:32:23,776 by zrozumieć ich działalność i zobaczyć, 613 00:32:23,859 --> 00:32:25,903 jak redukują ilość odpadów. 614 00:32:25,987 --> 00:32:28,114 Nie jesteśmy w głównej kuchni? 615 00:32:28,197 --> 00:32:32,535 Wielokrotnie nagradzana restauracja Josha, Saint Peter, jest tuż obok. 616 00:32:32,618 --> 00:32:35,871 Po jakimś czasie klienci zaczęli prosić o oczy, 617 00:32:35,955 --> 00:32:39,125 wątrobę albo starsze przesuszone ryby. 618 00:32:39,208 --> 00:32:41,043 Podrzędne części ryby 619 00:32:41,127 --> 00:32:45,464 stały się popularniejsze od fileta. 620 00:32:45,548 --> 00:32:48,884 Razem z żoną zdecydowaliśmy, że otworzymy ten sklep. 621 00:32:48,968 --> 00:32:52,805 Kultury całego świata, od Bliskiego Wschodu po daleką Azję, 622 00:32:52,888 --> 00:32:56,892 narzucają zużycie całej ryby lub zwierzęcia, 623 00:32:56,976 --> 00:33:01,022 bo mają obowiązek skonsumować całe zwierzę. 624 00:33:01,105 --> 00:33:03,190 Ile ryby z reguły się marnuje? 625 00:33:03,274 --> 00:33:05,151 Około 55%. 626 00:33:05,234 --> 00:33:06,861 Mowa o wrzecionowatych. 627 00:33:06,944 --> 00:33:09,447 To wstrząsająca statystyka. 628 00:33:09,530 --> 00:33:15,661 Czyli przeławiamy oceany i marnujemy przy tym około 50% ryby? 629 00:33:15,745 --> 00:33:16,579 Tak jest. 630 00:33:16,662 --> 00:33:20,875 Nawet jej nie zużywamy. Ten system to jakiś dramat. 631 00:33:20,958 --> 00:33:25,713 Dlatego razem z Julie zaprojektowaliśmy ten sklep w taki sposób. 632 00:33:25,796 --> 00:33:30,009 Wchodzisz do środka i od razu widzisz rybę, 633 00:33:30,092 --> 00:33:31,927 dopiero co złapaną. 634 00:33:32,011 --> 00:33:34,680 Sklep rybny to działalność handlowa. 635 00:33:35,264 --> 00:33:38,851 Jako rzeźnik dodaję wartości mięsu. 636 00:33:38,934 --> 00:33:41,896 Dlatego mówimy, że to sklep rzeźnika. 637 00:33:42,396 --> 00:33:44,940 - Pokazać rybę? - Jasne. 638 00:33:46,609 --> 00:33:47,443 O ja. 639 00:33:48,986 --> 00:33:50,696 To barel antarktyczny. 640 00:33:52,114 --> 00:33:55,201 - Patrzcie na to. - Złapany wczoraj koło Sydney. 641 00:33:55,284 --> 00:33:58,412 Muszę wykorzystać jak najwięcej ryby. 642 00:33:58,496 --> 00:34:01,707 Gdy patroszę rybę, używam samej końcówki noża. 643 00:34:01,791 --> 00:34:06,170 Jeśli wbijasz całe ostrze, pójdzie szybciej, 644 00:34:06,253 --> 00:34:09,632 ale zniszczysz wszystko, co można by wykorzystać. 645 00:34:09,715 --> 00:34:12,593 To jego serce. 646 00:34:14,261 --> 00:34:15,346 O rety. 647 00:34:15,846 --> 00:34:17,848 Malutkie. 648 00:34:18,516 --> 00:34:20,768 Tu mamy skrzela. 649 00:34:21,268 --> 00:34:27,024 Wyciągamy je w całości, dzięki czemu mogę je oporządzić osobno. 650 00:34:27,108 --> 00:34:30,027 Wtedy nic nie zmarnuję. 651 00:34:31,278 --> 00:34:34,031 Gotuję od 15-tego roku życia. 652 00:34:34,115 --> 00:34:37,201 Przepracowałem sporo czasu w restauracjach rybnych 653 00:34:37,284 --> 00:34:41,747 i widziałem, jak wiele ryby trafia do śmieci. 654 00:34:41,831 --> 00:34:44,125 Przecież to cenny towar. 655 00:34:44,208 --> 00:34:48,879 To marnotrawstwo i brak szacunku. 656 00:34:49,755 --> 00:34:52,424 Nie można tego po prostu wywalać. 657 00:34:52,508 --> 00:34:55,803 To też koszt dla firmy. 658 00:34:55,886 --> 00:34:57,096 Oto wątroba. 659 00:34:58,889 --> 00:35:02,810 Jest przepyszna z patelni i posypana liśćmi pietruszki. 660 00:35:02,893 --> 00:35:04,353 Niebo w gębie. 661 00:35:04,436 --> 00:35:07,022 Lepsza niż foie gras i kacze wątróbki. 662 00:35:07,106 --> 00:35:08,774 Naprawdę wspaniała. 663 00:35:08,858 --> 00:35:13,487 Tu mamy żołądek. Trzeba go dokładnie oczyścić. 664 00:35:13,571 --> 00:35:16,657 Trafia na noc do zalewy i potem gotujemy go na parze. 665 00:35:16,740 --> 00:35:19,618 Kroimy go na krążki, panierujemy i smażymy. 666 00:35:19,702 --> 00:35:21,662 Oko tuńczyka żółtopłetwego. 667 00:35:22,413 --> 00:35:25,833 Wyciągamy oczy i miksujemy je razem. 668 00:35:25,916 --> 00:35:29,044 To jakieś cztery czy pięć oczu. 669 00:35:29,128 --> 00:35:33,841 Miksujemy je blenderem i dodajemy skrobię z tapioki. 670 00:35:33,924 --> 00:35:35,134 Jak chrupki krewetkowe. 671 00:35:35,217 --> 00:35:37,928 - Są takie w restauracji? Mogę? - Jasne. 672 00:35:41,265 --> 00:35:42,349 Rybie oczka. 673 00:35:46,520 --> 00:35:48,355 - O ja. - Chrupki z oczu. 674 00:35:48,439 --> 00:35:49,315 Piękne. 675 00:35:49,398 --> 00:35:51,775 Tak to się zaczęło… 676 00:35:51,859 --> 00:35:54,028 - Orzeźwiający smak. - …mniej więcej. 677 00:35:54,111 --> 00:35:58,282 Jak wiele się zmarnowało w przypadku tej ryby? 678 00:35:58,365 --> 00:36:02,077 Przy tej rybie to będzie jakieś 12%. 679 00:36:02,161 --> 00:36:07,208 Co oznacza redukcję odpadów o około 80%. Coś takiego doceni nawet Darin. 680 00:36:07,291 --> 00:36:09,793 Z tej perspektywy to niesamowite. 681 00:36:09,877 --> 00:36:13,047 Należy podkreślić, że współczesny przemysł rybny 682 00:36:13,130 --> 00:36:17,134 jest całkowicie niezrównoważony i szkodliwy dla planety. 683 00:36:17,218 --> 00:36:19,845 Wykorzystywanie ryb w całości ma sens, 684 00:36:19,929 --> 00:36:22,723 ale my nadal przeławiamy oceany. 685 00:36:22,806 --> 00:36:25,643 To tuńczyk żółtopłetwy. 686 00:36:26,227 --> 00:36:30,397 Możemy sprzedawać go na steki. 687 00:36:32,066 --> 00:36:35,736 Taki kawał można pokroić. Kości używamy do sosu. 688 00:36:35,819 --> 00:36:39,281 Wykrajamy steki, to znają wszyscy. 689 00:36:39,782 --> 00:36:43,619 Idziemy od strony ogona, więc jest tu pełno ścięgien. 690 00:36:43,702 --> 00:36:46,497 Wszystkie kawałki ze ścięgnami mielimy 691 00:36:46,580 --> 00:36:48,707 i powstaje cheeseburger. 692 00:36:49,333 --> 00:36:51,001 - To dla ciebie. - Powaga? 693 00:36:51,085 --> 00:36:54,213 Cheeseburger z tuńczyka żółtopłetwego i dodatki. 694 00:36:54,296 --> 00:36:58,342 - Bekon z miecznika, pikle i musztarda. - Pachnie genialnie. 695 00:37:00,594 --> 00:37:01,428 O rany. 696 00:37:10,104 --> 00:37:13,565 W trójce najlepszych burgerów życia. 697 00:37:13,649 --> 00:37:16,151 Nie do wiary, że składniki na coś takiego 698 00:37:16,235 --> 00:37:18,237 zazwyczaj lądują w śmietniku. 699 00:37:18,320 --> 00:37:21,407 - To naprawdę ryba? - Takiej reklamy potrzebujemy. 700 00:37:21,490 --> 00:37:22,324 Dokładnie. 701 00:37:22,825 --> 00:37:24,910 Jest tak pyszny i soczysty. 702 00:37:24,994 --> 00:37:28,789 W całości z kawałków ryby, które wylądowałyby w koszu. 703 00:37:28,872 --> 00:37:32,084 Choć wszystkie części ryby są biodegradowalne, 704 00:37:32,167 --> 00:37:36,964 to zużywając ją w całości, zaradzamy przeławianiu. 705 00:37:37,047 --> 00:37:38,340 Musicie spróbować. 706 00:37:38,424 --> 00:37:39,717 Podzielcie się. 707 00:37:39,800 --> 00:37:41,343 Pokrójcie sobie. 708 00:37:41,427 --> 00:37:45,055 W życiu nie jadłem lepszego burgera. Lepszy od mięsnego. 709 00:37:45,139 --> 00:37:49,018 Zużywając więcej ryby, zwiększają też zyski. 710 00:37:49,101 --> 00:37:52,313 Ekologia po raz kolejny okazuje się świetnym biznesem. 711 00:37:52,396 --> 00:37:58,027 Ewidentnie nie udało mi się was zachęcić, by przejść na zieloną drogę. 712 00:37:58,110 --> 00:38:04,158 Aż im się uszy trzęsą. Jesteście po głodówce czy co? 713 00:38:04,241 --> 00:38:06,118 Są tacy szczęśliwi. 714 00:38:06,201 --> 00:38:08,579 Z tej ekipy wegan nie wykroisz. 715 00:38:08,662 --> 00:38:11,874 - Nie do wiary. - Mike się nieźle przyczaił. 716 00:38:12,916 --> 00:38:14,918 Po każdym gryzie szybki zwiad. 717 00:38:15,919 --> 00:38:16,754 „Mogę jeść”. 718 00:38:16,837 --> 00:38:21,050 Teraz już wiecie, czym zajmuje się producent wykonawczy. 719 00:38:21,133 --> 00:38:24,386 - Pikle też przepyszne. - Świetna robota. 720 00:38:32,144 --> 00:38:34,229 Każde z nas może coś zrobić. 721 00:38:34,313 --> 00:38:37,858 Możemy zredukować zużycie plastiku, założyć kompostownik 722 00:38:37,941 --> 00:38:40,486 albo jeździć hybrydą lub elektrykiem. 723 00:38:40,569 --> 00:38:42,946 Każda drobna zmiana robi różnicę. 724 00:38:44,073 --> 00:38:46,742 Nasza ekipa to nasza rodzina. 725 00:38:46,825 --> 00:38:48,994 Oni to widzą. 726 00:38:49,912 --> 00:38:50,746 Czują. 727 00:38:50,829 --> 00:38:53,374 Chcą się zmienić. 728 00:38:54,416 --> 00:38:56,293 O to tu chodzi. 729 00:38:56,377 --> 00:39:00,422 Oto istota takich zmian. Następują powoli. 730 00:39:01,632 --> 00:39:02,633 Wymagają wysiłku. 731 00:39:03,175 --> 00:39:05,010 W końcu o nich słyszymy. 732 00:39:06,178 --> 00:39:07,179 To narasta. 733 00:39:08,764 --> 00:39:12,518 Nagle porządek z przeszłości wydaje się przestarzały. 734 00:39:12,601 --> 00:39:14,186 Prawie o nim zapominamy. 735 00:39:15,354 --> 00:39:18,148 Przecież nowe metody to zmiana na lepsze. 736 00:39:20,943 --> 00:39:24,071 Czy zmienimy się, by stworzyć lepsze jutro? 737 00:39:24,571 --> 00:39:28,951 Czy wciąż będziemy traktować Ziemię jak nieskończone źródło zasobów 738 00:39:30,202 --> 00:39:32,413 i bezdenną otchłań na odpady? 739 00:39:34,248 --> 00:39:37,793 Jeśli tak, to i my trafimy na śmietnik historii. 740 00:39:39,044 --> 00:39:40,879 Dziękujemy rdzennej ludności Australii, 741 00:39:40,963 --> 00:39:44,299 która krzewi tradycje i kulturę Aborygenów i Wyspiarzy z Cieśniny Torresa. 742 00:40:14,079 --> 00:40:15,789 Napisy: Mikołaj Kopczak