1
00:00:06,257 --> 00:00:10,845
EEN NETFLIX-SERIE
2
00:00:11,137 --> 00:00:12,597
Het leven is een rit.
3
00:00:12,680 --> 00:00:15,308
Leg het me maar uit. Is dit de koppeling?
4
00:00:15,391 --> 00:00:17,310
Vol met onverwachte…
5
00:00:17,393 --> 00:00:18,811
Oké dan.
6
00:00:18,895 --> 00:00:19,854
…hobbels.
7
00:00:21,189 --> 00:00:23,775
Soms zijn die goed, soms slecht.
8
00:00:24,275 --> 00:00:26,903
Je hebt geen controle over wat er gebeurt…
9
00:00:28,154 --> 00:00:30,782
…maar wel over hoe je ermee omgaat.
10
00:00:31,282 --> 00:00:35,453
Want in deze verhitte momenten
komt ons ware karakter aan het licht.
11
00:00:36,245 --> 00:00:39,415
We bekijken van dichterbij,
maar niet té dichtbij…
12
00:00:39,957 --> 00:00:43,336
…naar het zichtbare effect
van het proces van verbranding.
13
00:00:43,419 --> 00:00:46,631
Van sommige koala's
waren de vingers helemaal verbrand.
14
00:00:46,714 --> 00:00:50,885
Op z'n ergst kan deze kracht
verwoestend en dodelijk zijn.
15
00:00:51,469 --> 00:00:53,262
Hier stond ons huis.
16
00:00:54,097 --> 00:00:56,474
Maar indien goed beheerd en beheerst…
17
00:00:56,974 --> 00:00:59,894
…is het een van de beste ontdekkingen
van de mens.
18
00:01:08,694 --> 00:01:12,240
Ons verhaal over vuur
begint voor de kust van Zuid-Australië…
19
00:01:12,323 --> 00:01:14,992
…na een kort boottochtje
naar onze bestemming.
20
00:01:15,993 --> 00:01:20,373
Kangaroo Island, een landmassa
van 4400 vierkante kilometer.
21
00:01:20,456 --> 00:01:21,374
WELKOM
22
00:01:21,874 --> 00:01:27,755
In december 2019 werden door onweer
in de heetste, droogste tijd van het jaar…
23
00:01:27,839 --> 00:01:31,717
…de grootste bosbranden op het eiland
tot dan toe ontstoken.
24
00:01:31,801 --> 00:01:36,097
En binnen een mum van tijd
was 46% van Kangaroo Island verbrand.
25
00:01:36,180 --> 00:01:38,099
Moeder Natuur werkt gewetenloos…
26
00:01:39,350 --> 00:01:42,061
…en de diverse wilde dieren op dit eiland…
27
00:01:42,812 --> 00:01:46,023
…werden sterk uitgedund
door de rook en de vlammen.
28
00:01:46,566 --> 00:01:47,817
Sam en Dana Mitchell…
29
00:01:47,900 --> 00:01:51,821
…zijn de eigenaars en beheerders
van Kangaroo Island Wildlife Park…
30
00:01:51,904 --> 00:01:56,534
…en tijdens de branden werden ze,
samen met werknemers en andere bewoners…
31
00:01:56,617 --> 00:02:02,999
…op slag helden toen ze verdreven
en gewonde dieren begonnen te redden.
32
00:02:03,082 --> 00:02:05,668
Het is nu twee maanden na de eerste brand.
33
00:02:05,751 --> 00:02:10,756
Sindsdien kwamen hier
iets minder dan 600 dieren binnen…
34
00:02:11,257 --> 00:02:12,884
…waarvan zo'n 95% koala's.
35
00:02:13,426 --> 00:02:16,179
Sam nam ons mee in hun reddingsvoertuig…
36
00:02:16,262 --> 00:02:20,349
…zodat we konden zien
hoe groot de brandschade was.
37
00:02:20,433 --> 00:02:23,436
Je ziet dat het hier
allemaal verbrand was.
38
00:02:23,519 --> 00:02:25,271
Is dat allemaal nieuwe groei?
39
00:02:25,354 --> 00:02:31,485
Niets uitheems heeft de branden overleefd,
maar de Australische wildernis kent dit.
40
00:02:31,569 --> 00:02:33,446
Ja, hij is ervoor gemaakt.
41
00:02:35,907 --> 00:02:38,826
Ja, dit was echt een grote brand.
42
00:02:47,251 --> 00:02:50,922
Overal rondom is het verbrand.
Eén deel achter ons is dat niet.
43
00:02:51,005 --> 00:02:52,173
Allemachtig.
44
00:03:09,148 --> 00:03:12,401
Het is moeilijk uit te leggen
hoe snel het ging.
45
00:03:12,485 --> 00:03:14,195
Je ziet de verbrande plekken…
46
00:03:14,779 --> 00:03:18,950
…maar 100 km naar het westen toe
is ook alles verbrand, binnen één dag.
47
00:03:19,033 --> 00:03:22,662
Dan besef je een beetje
hoe snel dit echt ging.
48
00:03:23,913 --> 00:03:27,625
Het was moeilijk te zien wanneer de
rook en as op je afkwamen.
49
00:03:27,708 --> 00:03:30,044
Zelfs met een bril op brandden je ogen.
50
00:03:32,129 --> 00:03:35,091
We hebben één winter gehad sinds de brand…
51
00:03:35,174 --> 00:03:37,009
…dus de weiden zijn weer groen.
52
00:03:37,510 --> 00:03:42,640
Alles wat gras was, alles was zwart.
Allemaal as, zwart.
53
00:03:42,723 --> 00:03:45,268
De grond hier was niet rood, maar asgrauw.
54
00:03:45,351 --> 00:03:50,564
Je had bijna niet meer geloofd
dat alles nog weer terug zou komen.
55
00:03:50,648 --> 00:03:51,524
Inderdaad.
56
00:03:51,607 --> 00:03:54,902
We gingen hierheen
om een karkas te controleren.
57
00:03:54,986 --> 00:03:58,281
Er was geen vlieg,
mier of insect te bekennen.
58
00:03:58,364 --> 00:04:01,867
Dan besef je dus
dat echt alles eronder heeft geleden.
59
00:04:04,078 --> 00:04:07,581
Het zal jaren duren
voor hier dieren terugkomen.
60
00:04:11,627 --> 00:04:14,630
Zelfs een jaar verder
moet er nog erg veel gebeuren.
61
00:04:16,132 --> 00:04:19,635
Zo ver je kunt kijken
zie je schade en vernietiging.
62
00:04:19,719 --> 00:04:21,345
Welke kant je ook opkijkt.
63
00:04:24,640 --> 00:04:26,851
Na het redden van de overlevende dieren…
64
00:04:27,435 --> 00:04:31,188
…moesten ze naar 't centrum
worden gebracht om te herstellen.
65
00:04:31,772 --> 00:04:35,401
Het is ruim een jaar geleden
en er zijn nog zo'n 20 koala's…
66
00:04:35,484 --> 00:04:38,154
…uit de bosbranden
die hier in het park wonen.
67
00:04:38,738 --> 00:04:42,241
Het waren er meer dan 600, toch? 650.
-Ja, meer dan 650.
68
00:04:42,325 --> 00:04:43,242
Echt?
69
00:04:43,326 --> 00:04:46,579
In een korte tijd
hebben we er zo'n 250 vrijgelaten.
70
00:04:46,662 --> 00:04:49,707
Maar helaas heeft de rest
het dus niet gered.
71
00:04:50,291 --> 00:04:53,085
Van die 600 zijn er dus maar 250…
72
00:04:54,962 --> 00:04:59,675
Dit was niet bedoeld als opvangcentrum,
we waren een toeristische bestemming.
73
00:04:59,759 --> 00:05:03,763
Jaarlijks redden we al wel
een paar koala's en kangoeroes.
74
00:05:04,347 --> 00:05:09,393
Toen de branden toesloegen,
gingen we van een paar per jaar naar 600…
75
00:05:09,477 --> 00:05:13,356
…binnen die twee maanden.
De koalabevolking was hier echt enorm.
76
00:05:13,439 --> 00:05:17,318
Naar schatting tussen
de vijftig- en zestigduizend koala's.
77
00:05:17,401 --> 00:05:20,488
Er zijn nog tussen de vijf-
en tienduizend koala's over.
78
00:05:20,571 --> 00:05:23,199
Zo'n 80 procent
van de koala's ging verloren.
79
00:05:23,282 --> 00:05:24,116
Mijn hemel.
80
00:05:24,200 --> 00:05:26,243
En kangoeroes en reptielen…
81
00:05:26,327 --> 00:05:31,290
We denken dat we meer koala's kregen
dan andere diersoorten…
82
00:05:31,374 --> 00:05:33,959
…omdat ze als enigen
geen vluchtplek hadden.
83
00:05:34,043 --> 00:05:37,963
Varanen en slangen
kunnen meestal wel ondergronds.
84
00:05:38,047 --> 00:05:41,092
Vogels kunnen wegvliegen,
kangoeroes wegspringen.
85
00:05:41,175 --> 00:05:44,136
En koala's zitten in de toppen
van hoge bomen.
86
00:05:44,220 --> 00:05:48,140
Ze zien het vuur aankomen,
kunnen niet naar beneden, zijn al traag.
87
00:05:48,808 --> 00:05:51,936
De eerste paar weken
waren denk ik het zwaarst…
88
00:05:52,019 --> 00:05:58,192
…want van sommige koala's
waren de vingers helemaal verbrand.
89
00:05:58,275 --> 00:06:04,657
We vonden twee weken na de branden
kangoeroes met stompjes als poten…
90
00:06:04,740 --> 00:06:06,409
…die hun jongen nog voerden.
91
00:06:06,492 --> 00:06:09,120
Bijzonder.
Jullie werden gedwongen geweldig.
92
00:06:09,203 --> 00:06:10,996
Ja, het hield ons bezig.
93
00:06:11,080 --> 00:06:14,041
We willen jullie
kennis laten maken met Mickey.
94
00:06:14,125 --> 00:06:17,169
Mickey is een van onze verzorgers hier.
95
00:06:17,253 --> 00:06:19,964
En ze heeft Pearl op haar arm.
-O, mijn God.
96
00:06:20,047 --> 00:06:23,175
Pearl is een van dieren
die we uit de brand redden.
97
00:06:23,259 --> 00:06:24,885
Ze is heel erg knuffelig.
98
00:06:24,969 --> 00:06:27,555
Ze is een van de overgebleven…
99
00:06:27,638 --> 00:06:29,140
Je mag haar gerust aaien.
100
00:06:29,223 --> 00:06:30,182
Dat wil ik wel.
101
00:06:30,266 --> 00:06:35,604
Ze is een van de overgebleven koala's
die als jong het meest verbrand was.
102
00:06:35,688 --> 00:06:36,772
Hier. Ik zie het.
103
00:06:36,856 --> 00:06:39,775
Alle vier haar poten, ook over haar oren.
104
00:06:39,859 --> 00:06:42,862
Tijdens de branden heeft Mickey
veel met me gewerkt…
105
00:06:42,945 --> 00:06:46,365
…en voor de jonkies gezorgd,
ze de fles gegeven en zo.
106
00:06:46,449 --> 00:06:49,785
Pearl is een van onze speciale meisjes.
107
00:06:49,869 --> 00:06:51,454
Wie is er een brave koala?
108
00:06:52,371 --> 00:06:53,456
Jij.
109
00:06:55,332 --> 00:06:59,670
Ik neem Pearl wel mee naar binnen.
Ze houden niet zo van de zon.
110
00:06:59,753 --> 00:07:01,839
Echt? Ze willen koel blijven dus?
111
00:07:01,922 --> 00:07:05,176
We gaan gezellig
binnen met Pearl kennismaken.
112
00:07:05,259 --> 00:07:06,302
Dag, liefje.
113
00:07:06,385 --> 00:07:09,180
Kijk uit waar je loopt,
er zijn ook kangoeroes.
114
00:07:09,263 --> 00:07:12,683
We gaan deze kant op,
naar binnen waar het niet zo warm is.
115
00:07:12,766 --> 00:07:16,312
Is ze ongeveer vijf kilo?
-Net iets minder.
116
00:07:16,395 --> 00:07:19,899
Mannetjes kunnen 15 wegen?
-We hebben een grote jongen.
117
00:07:19,982 --> 00:07:23,360
Hij is maar 11 kilo,
maar hij is een indrukwekkende klomp.
118
00:07:24,487 --> 00:07:28,157
Kijk uit waar je loopt.
Er lopen kangoeroe-jonkies rond.
119
00:07:28,240 --> 00:07:30,743
'Indrukwekkende klomp', net als jij.
-Leuk.
120
00:07:30,826 --> 00:07:33,078
Op dit moment hebben we gewacht.
121
00:07:33,162 --> 00:07:37,833
We zijn in Australië op Kangaroo Island,
en gaan kangoeroes zien.
122
00:07:37,917 --> 00:07:41,420
Hier vindt alle rehabilitatie plaats.
123
00:07:41,504 --> 00:07:43,130
Mijn God.
-Wauw.
124
00:07:43,756 --> 00:07:47,176
Ik wist niet dat jullie ook lagen.
-Mag ik naar ze toe?
125
00:07:47,259 --> 00:07:51,889
Ja, absoluut. Sam heeft melk voor ze.
-Ik heb jullie nog nooit zien liggen.
126
00:07:53,682 --> 00:07:54,934
Dag, maatje.
127
00:07:55,017 --> 00:07:56,936
Dit meisje kwam gisteren binnen.
128
00:07:57,645 --> 00:07:58,604
Dag, lieverd.
129
00:07:59,813 --> 00:08:01,607
Het gaat vrij slecht met haar.
130
00:08:03,150 --> 00:08:05,402
En kleine Grace zit hier achter ons.
131
00:08:05,486 --> 00:08:06,612
Dag, schatje.
132
00:08:06,695 --> 00:08:09,281
Prachtig meisje. Ze is nogal avontuurlijk.
133
00:08:09,365 --> 00:08:11,283
Jullie mogen deze wel proberen.
134
00:08:11,867 --> 00:08:14,328
Deze is voor de kleinere, daar achter je.
135
00:08:14,411 --> 00:08:17,248
Deze is voor de grotere kangoeroe.
-Alsjeblieft.
136
00:08:17,331 --> 00:08:18,666
Ja, gewoon…
137
00:08:18,749 --> 00:08:20,167
Dag, snoesje.
138
00:08:20,251 --> 00:08:22,211
Ze raken wat afgeleid.
139
00:08:22,294 --> 00:08:24,255
'Iemand anders heeft m'n flesje.'
140
00:08:24,338 --> 00:08:29,134
Alsof je een ezel een wortel voorhoudt.
Kom maar kijken.
141
00:08:29,218 --> 00:08:32,096
We kregen beide meisjes
na een verkeersongeluk.
142
00:08:32,179 --> 00:08:34,765
Beide moeders zijn op de weg doodgereden…
143
00:08:34,848 --> 00:08:39,186
…maar het jonkie in de buidel
is dan gelukkig redelijk beschermd.
144
00:08:39,770 --> 00:08:43,983
Knap in balans. Je staart, je speelt vals.
-Ik hoor haar spijsvertering.
145
00:08:44,525 --> 00:08:45,734
Drinkt ze?
-D'r maag.
146
00:08:47,778 --> 00:08:52,283
Babykoala's en babykangoeroes
heten allebei joeys.
147
00:08:52,366 --> 00:08:55,369
Alle buideldierbaby's heten zelfs joeys.
148
00:08:55,953 --> 00:08:57,746
Deze meisjes willen slapen.
149
00:08:57,830 --> 00:09:00,457
Hou de zak open,
dan gaat ze er hopelijk in.
150
00:09:00,541 --> 00:09:05,379
Jerry ligt al, misschien bedenkt ze zich.
Hou hem open, dan gaan ze erin…
151
00:09:05,462 --> 00:09:08,090
…om te slapen en dan hangen we ze daar op.
152
00:09:08,632 --> 00:09:09,466
Wil je hierin?
153
00:09:11,510 --> 00:09:13,762
Toe maar.
-Misschien. Nee, dus.
154
00:09:15,806 --> 00:09:19,435
Dus die zak.
Ze zal denken dat het lijkt op…
155
00:09:19,518 --> 00:09:20,352
Daar gaan we.
156
00:09:20,853 --> 00:09:25,566
Het is een kunstmatige buidel,
dan denken ze dat ze bij mama zitten.
157
00:09:25,649 --> 00:09:28,235
Je moet soms een beetje wiebelen.
158
00:09:29,737 --> 00:09:32,531
Dat heb ik weer. Ze wil erbij in.
159
00:09:32,615 --> 00:09:35,868
Ze is er klaar voor.
-Wil je in deze?
160
00:09:36,785 --> 00:09:38,454
Nee, blijkbaar niet.
161
00:09:39,580 --> 00:09:40,414
Afgewezen.
162
00:09:41,332 --> 00:09:42,458
Wilde dieren.
163
00:09:43,167 --> 00:09:44,126
Wat bijzonder.
164
00:09:44,209 --> 00:09:46,712
Darin is duidelijk
de joeyfluisteraar hier.
165
00:09:51,550 --> 00:09:53,469
Bosbranden komen voor.
166
00:09:53,552 --> 00:09:57,848
Je plant niet voor het onverwachte,
maar voor het onvermijdelijke.
167
00:09:57,931 --> 00:09:59,892
En door de klimaatverandering…
168
00:09:59,975 --> 00:10:04,021
…worden de branden elke zomer groter
en verspreiden ze zich sneller.
169
00:10:04,104 --> 00:10:06,690
Sam, Dana en anderen hier in de buurt…
170
00:10:06,774 --> 00:10:10,319
…willen gewoon graag
betere infrastructuur voor de toekomst.
171
00:10:10,402 --> 00:10:14,615
Hier worden vooral
koala's en kangoeroes gered.
172
00:10:14,698 --> 00:10:18,661
Vanwege de knuffelfactor,
zijn mensen eerder geneigd te helpen.
173
00:10:18,744 --> 00:10:22,706
Maar donaties worden gebruikt
om alle wezens te helpen…
174
00:10:22,790 --> 00:10:25,167
…die ze kunnen redden en rehabiliteren.
175
00:10:25,250 --> 00:10:27,711
Dat geldt ook voor dit meisje.
176
00:10:28,379 --> 00:10:29,838
Hoi Zac, aangenaam. En?
177
00:10:29,922 --> 00:10:32,132
Darin, aangenaam.
-Insgelijks, Darin.
178
00:10:32,216 --> 00:10:33,217
Wat cool.
179
00:10:33,300 --> 00:10:35,678
Ze is nog maar die jaar oud, een jonkie.
180
00:10:36,512 --> 00:10:39,014
Hoeveel reptielen kwamen er binnen?
181
00:10:39,098 --> 00:10:43,185
Australië heeft al
sinds jaar en dag met vuur te maken.
182
00:10:43,268 --> 00:10:46,355
De Aboriginals gebruikten vuur
om 't land te beheren.
183
00:10:46,438 --> 00:10:50,401
Sommige planten zijn vuurvast.
Ze komen zonder vuur niet tot bloei.
184
00:10:50,484 --> 00:10:53,028
Deze dieren zijn opgegroeid met vuur.
185
00:10:53,112 --> 00:10:56,824
Sommige dieren, zoals zwarte wouwen,
gebruiken 't in hun voordeel.
186
00:10:56,907 --> 00:10:59,660
Een zwarte wouw vliegt naar rook toe.
187
00:10:59,743 --> 00:11:02,413
Want daar liggen gare
hagedissen en slangen.
188
00:11:02,496 --> 00:11:05,624
Hij hoeft niet te jagen,
gewoon lekker barbecueën.
189
00:11:05,708 --> 00:11:07,251
Wauw.
-Moet je dat zien.
190
00:11:09,712 --> 00:11:11,714
Klaar voor de close-up? Kijk eens.
191
00:11:13,382 --> 00:11:14,383
Je spiegelbeeld.
192
00:11:15,926 --> 00:11:18,429
Hij heeft deze week nog niemand gebeten.
193
00:11:19,012 --> 00:11:21,849
Cool, oké. Wauw.
-Geweldig, man.
194
00:11:21,932 --> 00:11:23,767
Goed gedaan.
-Bedankt, te gek.
195
00:11:23,851 --> 00:11:25,978
Echt bedankt.
-Echt geweldig gedaan.
196
00:11:27,146 --> 00:11:31,275
Hoe hartverscheurend het ook is
om de gevolgen van de brand te zien…
197
00:11:31,358 --> 00:11:37,072
…de mensen hier samen zien komen
om dieren te redden beurt je weer op.
198
00:11:38,365 --> 00:11:41,118
Hoe zie je het geslacht van een kangoeroe?
199
00:11:41,201 --> 00:11:42,870
Vrouwtjes hebben een buidel.
200
00:11:44,121 --> 00:11:47,666
Ik ben geen expert,
maar volgens mij is dat een mannetje.
201
00:11:50,377 --> 00:11:56,800
Het bosbrandseizoen van 2019 tot 2020
heeft de naam Black Summer gekregen.
202
00:11:58,010 --> 00:12:02,556
Honderden branden
hebben 25 miljoen hectare land verwoest.
203
00:12:02,639 --> 00:12:08,061
Dat is 20% van de bossen van het land
en duizenden gebouwen en huizen.
204
00:12:08,145 --> 00:12:12,441
Voor Australië het meest verwoestende
bosbrandseizoen ooit…
205
00:12:13,025 --> 00:12:17,196
…met naar schatting
103 miljard dollar schade.
206
00:12:17,279 --> 00:12:24,119
We bezoeken een gezin waarvan alles,
huis, landbouwgrond en vee, afgebrand is.
207
00:12:24,203 --> 00:12:27,956
Maar ondanks alle verliezen
van Tom en Stephanie Wurst…
208
00:12:28,040 --> 00:12:32,461
…stralen ze hoop en positiviteit uit
terwijl ze hun leven langzaam opbouwen…
209
00:12:32,544 --> 00:12:35,047
…en een betere toekomst voor hun kinderen.
210
00:12:35,130 --> 00:12:36,799
Hoi, Steph. Aangenaam.
211
00:12:36,882 --> 00:12:39,051
Hier stond ons huis.
212
00:12:40,344 --> 00:12:41,178
Hier.
213
00:12:42,471 --> 00:12:47,518
Het werd gebouwd in de jaren 50,
dus het was ongeveer 70 jaar oud.
214
00:12:47,601 --> 00:12:50,896
En we waren net klaar met renoveren.
215
00:12:50,979 --> 00:12:52,898
Nee toch?
-Echt net?
216
00:12:53,857 --> 00:12:56,193
Het was net zoals we het wilden hebben.
217
00:12:56,276 --> 00:12:59,321
De brand bereikte ons op 3 januari…
218
00:12:59,404 --> 00:13:03,075
…en we hadden totaal niet verwacht
dat hij zo ver zou komen.
219
00:13:03,158 --> 00:13:06,829
Het was volgens mij de vierde keer
dat ik moest evacueren…
220
00:13:06,912 --> 00:13:10,457
…dus ik heb minder ingepakt
dan ik had moeten doen.
221
00:13:10,541 --> 00:13:12,459
Apart is dat dan, hè?
222
00:13:12,543 --> 00:13:16,588
Wat is dan essentieel?
Je kinderen en een paar dingen.
223
00:13:16,672 --> 00:13:17,756
Dat klopt.
224
00:13:17,840 --> 00:13:22,094
Het gaat erom dat de mensen veilig zijn.
225
00:13:22,177 --> 00:13:23,011
Juist.
226
00:13:23,095 --> 00:13:25,264
Dat vind ik het belangrijkste.
227
00:13:25,889 --> 00:13:28,934
Geen idee of jullie het weten,
maar ik deel…
228
00:13:30,602 --> 00:13:32,771
…deze ellende en uitdaging.
229
00:13:32,855 --> 00:13:36,733
Aan het eind van ons eerste seizoen
verloor ik ook alles.
230
00:13:36,817 --> 00:13:38,360
Ga daar maar eens mee om.
231
00:13:38,443 --> 00:13:43,699
Eerst was het schokkend, er was niets over
op het hele terrein van onze boerderij.
232
00:13:43,782 --> 00:13:47,578
Het materiaal om mee te planten,
er was niet eens een hamer meer.
233
00:13:48,912 --> 00:13:53,458
Ik vond het vee het moeilijkst.
We hebben veel vee verloren.
234
00:13:53,542 --> 00:13:59,882
Ik denk wel 60.000 stuks vee,
die werden verbrand.
235
00:13:59,965 --> 00:14:02,301
Dat is nog een lage schatting, denk ik.
236
00:14:02,384 --> 00:14:08,348
Je ziet al dat vee dat zo heeft geleden.
Dat je dat ook nog moet verwerken…
237
00:14:08,432 --> 00:14:12,978
Maar de gemeenschap was geweldig.
Hoeveel hulp gewoon werd geboden…
238
00:14:13,061 --> 00:14:16,648
…die eerste paar dagen
was gewoon ongelooflijk.
239
00:14:16,732 --> 00:14:18,400
Dat was erg overweldigend.
240
00:14:19,067 --> 00:14:23,113
'Kunnen we die mensen
ooit genoeg bedanken?'
241
00:14:23,196 --> 00:14:26,950
Mensen van over de hele wereld
hebben zo veel voor ons gedaan.
242
00:14:27,034 --> 00:14:29,828
Het voelde soms gewoon
als een warme omhelzing…
243
00:14:29,912 --> 00:14:31,580
…van de hele bevolking.
244
00:14:31,663 --> 00:14:36,335
Die hielp Tom en Stephanie enorm,
en ze kwamen langzaam weer op de been.
245
00:14:37,377 --> 00:14:39,463
En Stephanie werd een spreekbuis…
246
00:14:39,546 --> 00:14:41,840
…voor landeigenaren
met verwante verliezen.
247
00:14:42,507 --> 00:14:45,677
Stephanie getuigde
zelfs voor de Australische senaat…
248
00:14:45,761 --> 00:14:49,181
…om te pleiten voor
inheemse brandbestrijdingspraktijken…
249
00:14:49,264 --> 00:14:51,475
…en andere natuurbescherming.
250
00:14:51,558 --> 00:14:57,272
Een logistieke nachtmerrie,
de meeste machines waren verloren gegaan.
251
00:14:57,356 --> 00:15:03,946
Er waren dus niet veel machines meer
om iets te kunnen doen op de boerderij.
252
00:15:04,029 --> 00:15:07,658
Wat was het plan met het vee?
Hebben jullie vee kunnen redden?
253
00:15:07,741 --> 00:15:11,203
Jawel. We zijn denk ik
net iets meer dan de helft kwijt.
254
00:15:11,286 --> 00:15:15,582
Sommige dieren vonden gelukkig
stukjes land en hebben het gered.
255
00:15:15,666 --> 00:15:20,379
Maar het was daarna erg moeilijk
om ze te kunnen houden…
256
00:15:20,462 --> 00:15:24,758
…want alle hekken waren verbrand,
er liep gewoon overal vee rond.
257
00:15:24,841 --> 00:15:27,678
Er was geen voer,
dat was onze grootste zorg.
258
00:15:27,761 --> 00:15:32,349
Er was geen grasland, geen hooi.
Onze gewassen gingen verloren, alles.
259
00:15:32,432 --> 00:15:35,769
Er was dus geen voer
voor het vee dat we nog hadden.
260
00:15:35,852 --> 00:15:40,440
Heb je het gevoel dat de band
binnen het gezin nog sterker is geworden?
261
00:15:40,941 --> 00:15:45,320
Ja, maar wel met hoogte-
en dieptepunten. Of niet, Jack?
262
00:15:47,531 --> 00:15:50,951
Niet allemaal dieptepunten.
-Niet alles was makkelijk.
263
00:15:51,034 --> 00:15:55,956
We hebben echt zware tijden gehad.
-Maar ook erg mooie tijden.
264
00:15:56,039 --> 00:15:57,916
Ja, er waren ook mooie tijden.
265
00:15:59,668 --> 00:16:01,336
Het is tijd voor wat leuks.
266
00:16:01,420 --> 00:16:04,798
Ik krijg rijles
van Tom en Stephanies zoon Jack…
267
00:16:04,881 --> 00:16:06,883
…op deze grote rode tractor.
268
00:16:14,433 --> 00:16:16,560
Ik denk dat me dit gaat tegenvallen.
269
00:16:20,397 --> 00:16:21,898
Alsof het doodsimpel is.
270
00:16:24,276 --> 00:16:28,780
Er is maar plek voor twee,
dus Darin moet aan de kant blijven.
271
00:16:28,864 --> 00:16:31,908
Dat kan ook, een crossmotor. Perfect.
272
00:16:34,244 --> 00:16:36,163
Laat Zac maar zien hoe het moet.
273
00:16:38,248 --> 00:16:42,836
Goed dan. Wauw, erg veel hendels.
-Sterkte ermee, Zac.
274
00:16:44,046 --> 00:16:46,923
Leg het me maar uit. Is dit de koppeling?
275
00:16:47,007 --> 00:16:51,136
Eerst moet je die in z'n vooruit zetten.
276
00:16:52,471 --> 00:16:54,014
Nu gaan we dus vooruit?
277
00:16:56,641 --> 00:16:57,476
Koppeling in.
278
00:16:58,060 --> 00:16:59,936
Koppeling in?
-Niet nu.
279
00:17:02,439 --> 00:17:03,273
Oké dan.
280
00:17:06,902 --> 00:17:08,612
Eens kijken hoe snel hij kan.
281
00:17:10,530 --> 00:17:12,866
Volgens mij is dat z'n vier.
-Tot ziens.
282
00:17:18,955 --> 00:17:20,123
Hou je goed vast.
283
00:17:28,215 --> 00:17:31,176
Ik heb hem. Oké dan. Bedankt, sensei.
284
00:17:31,676 --> 00:17:32,636
Nu achteruit.
285
00:17:48,902 --> 00:17:50,612
We reden ergens overheen.
286
00:17:55,617 --> 00:17:56,910
Hoi.
287
00:17:58,829 --> 00:18:00,080
Hooi.
288
00:18:00,163 --> 00:18:01,748
Ze zien er hongerig uit.
289
00:18:05,418 --> 00:18:10,674
Leuk feitje: de gemiddelde koe
eet zo'n 11 kilo hooi per dag.
290
00:18:11,591 --> 00:18:13,385
Dat gooi ik er gewoon even in.
291
00:18:16,805 --> 00:18:17,764
Wat een dag.
292
00:18:19,599 --> 00:18:20,851
Ze vinden het lekker.
293
00:18:21,351 --> 00:18:23,645
Moet hij uit, terwijl de koeien eten?
294
00:18:26,398 --> 00:18:27,440
Ziezo.
295
00:18:27,524 --> 00:18:29,943
Dit was ongelooflijk bevredigend…
296
00:18:30,026 --> 00:18:33,822
…en dan bedoel ik niet eens het rijden.
Hoewel dat best cool was.
297
00:18:38,034 --> 00:18:41,371
Jij bent Maverick, ik Goose.
Die film ken je nog niet…
298
00:18:41,454 --> 00:18:44,291
…maar je gaat hem
geweldig vinden. Top Gun.
299
00:18:44,374 --> 00:18:47,127
Een jaar geleden verloor dit gezin alles.
300
00:18:47,210 --> 00:18:50,338
Maar het waren gewoon dingen.
En ze hadden elkaar nog.
301
00:18:50,422 --> 00:18:53,091
Nu komen ze weer op de been…
302
00:18:53,175 --> 00:18:56,011
…met meer vee
en een manier om ze te voeren.
303
00:18:56,094 --> 00:18:58,638
Ze doen weer waar ze van houden, samen.
304
00:18:58,722 --> 00:19:00,348
Ik ben klaar met films.
305
00:19:00,432 --> 00:19:03,268
Niet eens gewond geraakt.
-Ik word boer. Dank je.
306
00:19:03,351 --> 00:19:05,228
Tot ziens.
-Jullie zijn zo lief.
307
00:19:05,312 --> 00:19:08,940
Fijn dat jullie er waren,
ik vond het echt erg leuk.
308
00:19:09,024 --> 00:19:10,442
Fijn dat we mochten komen.
309
00:19:13,445 --> 00:19:14,821
Gefeliciteerd, jongens.
310
00:19:21,244 --> 00:19:23,496
De moderne samenleving kan veel leren…
311
00:19:23,580 --> 00:19:26,750
…van de oude tradities
en methoden uit het verleden.
312
00:19:26,833 --> 00:19:29,794
Na de verwoesting
door de branden in Australië…
313
00:19:30,921 --> 00:19:34,174
…is het belangrijker dan ooit
om daarnaar te luisteren.
314
00:19:34,257 --> 00:19:38,094
Vandaag leren we over koele,
ofwel culturele verbrandingen…
315
00:19:38,178 --> 00:19:39,971
…van de Gerringong Rangers.
316
00:19:40,472 --> 00:19:45,101
Deze techniek gaat duizenden jaren terug
en is bedacht door de Aboriginals…
317
00:19:45,185 --> 00:19:47,854
…om mogelijke bosbrandschade te beperken.
318
00:19:48,355 --> 00:19:53,401
Omdat ik in Californië opgroeide,
ken ik beheerbranden, eenzelfde idee.
319
00:19:53,485 --> 00:19:56,613
Ik ben erg benieuwd
hoe de Aboriginals het deden.
320
00:19:56,696 --> 00:20:00,158
Word je nerveus als je dit gaat doen?
-Soms wel.
321
00:20:00,242 --> 00:20:03,745
Het hangt ervan af
hoe groot het te verbranden gebied is.
322
00:20:08,750 --> 00:20:10,418
Ik was ooit bijna pyromaan.
323
00:20:11,753 --> 00:20:16,466
Ik wilde een keer een kampvuur
aansteken met benzine…
324
00:20:16,549 --> 00:20:20,762
…dat werd een grote vuurbal,
helemaal om me heen.
325
00:20:20,845 --> 00:20:25,892
Wenkbrauwen weg, wimpers weg,
ik zag er niet uit op de schoolfoto's.
326
00:20:25,976 --> 00:20:28,395
Nee, die schoolfoto laten we niet zien.
327
00:20:29,104 --> 00:20:32,649
Het lijkt steeds erger te worden
met bosbranden. Maar waarom?
328
00:20:33,942 --> 00:20:36,945
Jemig, wat doe jij hier?
-Ik ben er altijd geweest.
329
00:20:37,028 --> 00:20:39,948
Sinds mensenheugenis
slaat de bliksem in op aarde…
330
00:20:40,031 --> 00:20:42,617
…waardoor branden ontstaan
in het kreupelhout.
331
00:20:43,201 --> 00:20:45,787
Dus deze branden
komen niet door klimaatverandering?
332
00:20:45,870 --> 00:20:49,040
Ze kunnen er niet
rechtstreeks door ontstaan.
333
00:20:49,124 --> 00:20:52,711
Maar ze komen vaker voor,
worden groter en branden langer…
334
00:20:52,794 --> 00:20:55,463
…door de hogere temperatuur.
-En het verschil?
335
00:20:55,547 --> 00:20:58,425
Een toename van koolstofdioxide
in de atmosfeer…
336
00:20:58,508 --> 00:21:01,177
…verhoogt op aarde
de gemiddelde temperatuur.
337
00:21:01,261 --> 00:21:04,681
Daardoor ontstaan langere,
warmere brandseizoenen…
338
00:21:04,764 --> 00:21:06,224
…oftewel zomers.
339
00:21:06,308 --> 00:21:09,769
Door de zon drogen grond,
bomen en andere begroeiing uit…
340
00:21:09,853 --> 00:21:12,397
…dat maakt ze kwetsbaarder
voor ongedierte.
341
00:21:12,480 --> 00:21:16,735
Al die droge, dode begroeiing
wacht er gewoon op om te ontbranden.
342
00:21:16,818 --> 00:21:17,736
IN FEITE BRANDSTOF
343
00:21:17,819 --> 00:21:20,780
Bliksem is vaak
de natuurlijke oorzaak van branden…
344
00:21:20,864 --> 00:21:24,868
…en bij hogere temperaturen
is er meer bliksem. Zo'n 10% per graad.
345
00:21:24,951 --> 00:21:30,457
Waarom veroorzaakt de natuur bosbranden?
-Zo houdt de natuur het bos gezond.
346
00:21:30,540 --> 00:21:33,501
Branden ruimen het kreupelhout op,
maken de bosbodem schoon…
347
00:21:33,585 --> 00:21:36,379
…en laten het gebied
gezonder achter. Dus dat.
348
00:21:36,463 --> 00:21:39,424
Meer kans op ontbranding,
overal droge brandstof…
349
00:21:39,507 --> 00:21:41,885
…en een langere zomer waarin het kan.
350
00:21:41,968 --> 00:21:45,221
Daarom krijgen we elk jaar
meer verwoestende bosbranden…
351
00:21:45,305 --> 00:21:47,223
…over de hele wereld.
352
00:21:47,307 --> 00:21:50,643
Vergeet niet dat in de VS
80 tot 90 procent van de bosbranden…
353
00:21:50,727 --> 00:21:52,520
…werd veroorzaakt door mensen.
354
00:21:52,604 --> 00:21:55,857
Achteloze kampeerders,
defecte kabels en brandstichting.
355
00:21:55,940 --> 00:21:59,778
O ja, het bos is nu weer gezond.
Je kunt me beter blussen.
356
00:21:59,861 --> 00:22:00,987
O, ja. Goed idee.
357
00:22:01,696 --> 00:22:02,739
Dag.
358
00:22:04,282 --> 00:22:07,619
Het gebruik van vuur
als middel om het bos te beheren…
359
00:22:07,702 --> 00:22:11,748
…gaat wel tienduizenden jaren terug.
Het concept is vrij eenvoudig.
360
00:22:11,831 --> 00:22:15,543
Het regelmatig verbranden
van het kreupelhout in kleine delen…
361
00:22:15,627 --> 00:22:18,630
…put de natuurlijke brandstof
voor bosbranden uit.
362
00:22:19,214 --> 00:22:21,049
De grond wordt ook vruchtbaarder…
363
00:22:21,132 --> 00:22:25,595
…zodat grotere bomen overleven
als de volgende bosbrand ontstaat.
364
00:22:25,678 --> 00:22:26,930
Teken voor opname.
365
00:22:27,013 --> 00:22:28,098
Hier uitstappen.
366
00:22:28,181 --> 00:22:30,934
De Aboriginals geloven
dat deze verbrandingen…
367
00:22:31,017 --> 00:22:34,813
…een spirituele connectie hebben
met het land, en terecht.
368
00:22:34,896 --> 00:22:38,817
Ze gebruiken het krachtige element vuur
om hun huis te beschermen.
369
00:22:38,900 --> 00:22:43,154
De kolonisten verzetten zich ertegen,
en verwonderden zich er later over…
370
00:22:43,238 --> 00:22:45,448
…want het lijkt gek, maar het werkt.
371
00:22:45,532 --> 00:22:48,993
Ik wil jullie allemaal
even iets laten zien.
372
00:22:49,077 --> 00:22:52,080
Zodat je er niet inloopt.
Deed ik deze week wel.
373
00:22:52,163 --> 00:22:53,581
Hierzo.
374
00:22:53,665 --> 00:22:57,627
Een nest groenkopmieren.
En ze steken je helemaal lek.
375
00:22:57,710 --> 00:23:01,548
Wauw, groenkopmieren.
Daar had ik nog nooit van gehoord.
376
00:23:01,631 --> 00:23:05,260
Ik neem aan dat ze veel erger zijn
dan rode vuurmieren. Tof.
377
00:23:07,011 --> 00:23:09,431
Nu is het tijd voor het echte vuur.
378
00:23:10,306 --> 00:23:14,394
Dit zijn getrainde parkwachters
met de juiste vergunningen en apparatuur.
379
00:23:14,477 --> 00:23:16,771
Niemand mag dit alleen proberen.
380
00:23:17,272 --> 00:23:20,275
Eerst verwijderen we kreupelhout
bij de gezonde boomstronken…
381
00:23:20,358 --> 00:23:23,486
…om de mogelijke schade te beperken.
382
00:23:23,987 --> 00:23:26,448
We gaan ervoor.
-Laten we dat doen.
383
00:23:26,531 --> 00:23:29,742
Voor het aansteken
is er een heel ceremonieel proces.
384
00:23:29,826 --> 00:23:33,997
Clarence zal het eerste vuur aansteken
op de meest traditionele manier.
385
00:23:34,080 --> 00:23:36,082
Zonder aansteker of lucifers.
386
00:23:36,166 --> 00:23:39,502
Het ontbrandt door de wrijving
van een stok tegen hout.
387
00:23:39,586 --> 00:23:42,172
Wil jij het eerst proberen?
388
00:23:46,843 --> 00:23:48,553
Zo?
-Je bent een natuurtalent.
389
00:23:50,638 --> 00:23:52,849
Het rookt al.
-Zeker.
390
00:23:52,932 --> 00:23:55,101
Probeer hem daar te houden en niet…
391
00:23:55,185 --> 00:23:56,102
Goed.
392
00:23:57,937 --> 00:24:01,441
Zo wordt het
al tienduizenden jaren gedaan…
393
00:24:01,524 --> 00:24:05,403
…en bomen zoals deze
staan er daardoor nog steeds.
394
00:24:05,904 --> 00:24:07,405
Mooi, nu zachtjes blazen.
395
00:24:15,663 --> 00:24:17,457
Kijk die verdomde mieren eens.
396
00:24:20,043 --> 00:24:23,087
Ze zitten overal.
-Welkom in North Queensland.
397
00:24:27,967 --> 00:24:29,135
Kijk eens aan.
398
00:24:30,720 --> 00:24:34,307
Dit is gestoord.
Het voelt als het tegenovergestelde…
399
00:24:34,390 --> 00:24:37,060
…van wat je hoort te doen
bij vuur in het bos.
400
00:24:38,061 --> 00:24:42,023
Ik herinner mezelf er steeds aan
dat dit een eeuwenoude traditie is.
401
00:24:43,733 --> 00:24:47,737
Nu de vlam brandt, gebruiken ze lucifers,
nog steeds van hout…
402
00:24:47,820 --> 00:24:50,156
…en dus houden ze vast aan de traditie.
403
00:24:51,032 --> 00:24:53,743
Dit zullen ze vandaag keer op keer doen.
404
00:24:53,826 --> 00:24:57,121
Dit is een heel andere ervaring met vuur.
405
00:24:57,789 --> 00:25:01,376
Je gaat om met vuur
als een vriend, als een partner…
406
00:25:01,459 --> 00:25:04,671
…en gebruikt het
om te voorkomen dat een bosbrand…
407
00:25:04,754 --> 00:25:07,507
…het bos en alles wat erin leeft verwoest.
408
00:25:07,590 --> 00:25:11,344
Deze culturele verbranding
is een langzame, koele verbranding…
409
00:25:11,427 --> 00:25:17,058
…waarbij alle dieren snel
uit het brandende gebied kunnen vluchten.
410
00:25:17,141 --> 00:25:19,644
Het bevordert ook het groeien van gras…
411
00:25:19,727 --> 00:25:23,189
…dat soms op stukjes grond
op open plekken groeit.
412
00:25:23,273 --> 00:25:28,570
Daar kunnen wallaby's
komen grazen van de jonge scheuten en…
413
00:25:28,653 --> 00:25:30,905
Dus je herstelt de bodem eigenlijk?
414
00:25:30,989 --> 00:25:37,662
Ja, de grond en een deel van de begroeiing
dat vuur nodig heeft om te ontkiemen.
415
00:25:37,745 --> 00:25:41,916
Moderne Aboriginals betrekken
bij brandbestrijding is vrij nieuw…
416
00:25:42,417 --> 00:25:46,379
…maar het is een broodnodige stem
voor het proces en de gemeenschap.
417
00:25:48,923 --> 00:25:52,844
We branden op plekken
die al 30 jaar niet zijn verbrand.
418
00:25:52,927 --> 00:25:53,845
Jemig.
419
00:25:53,928 --> 00:25:56,639
Daar ligt dus 30 jaar aan brandstof.
420
00:25:56,723 --> 00:26:02,770
Dat is een vreselijke bosbrand in wording.
-Kan elk moment gebeuren.
421
00:26:03,396 --> 00:26:08,234
Interessant. Het lijkt totaal niet goed
voor het bos, maar is het juist wel.
422
00:26:08,318 --> 00:26:11,904
Dat is wat mensen moeten beseffen
met betrekking tot vuur.
423
00:26:11,988 --> 00:26:14,490
Het kan het land ook genezen.
424
00:26:14,574 --> 00:26:18,703
Vuur als genezer.
Wat een prachtige gedachte.
425
00:26:22,624 --> 00:26:24,500
Dit doet echt veel met me…
426
00:26:24,584 --> 00:26:28,630
…omdat ik m'n huis in Californië
verloor door brand.
427
00:26:28,713 --> 00:26:31,716
En ik denk echt dat als dit gedaan was…
428
00:26:31,799 --> 00:26:37,138
…de grote brand die alles verwoestte
voorkomen had kunnen worden.
429
00:26:37,221 --> 00:26:39,515
Dit is iets proactiefs…
430
00:26:39,599 --> 00:26:44,020
…dat we moeten leren
van de inheemse bevolking.
431
00:26:45,021 --> 00:26:47,607
Dus ik ben erg dankbaar
voor deze ervaring.
432
00:26:49,859 --> 00:26:51,611
Het vuur brandt een uurtje.
433
00:26:51,694 --> 00:26:55,365
Al het kreupelhout brandt op
en uiteindelijk dooft het vanzelf.
434
00:26:56,532 --> 00:26:58,868
Er is vandaag zo'n 6 hectare gedaan.
435
00:27:01,537 --> 00:27:03,873
Dankzij zulke vrijwilligers…
436
00:27:04,457 --> 00:27:08,169
…wordt de traditie doorgegeven
aan de volgende generatie.
437
00:27:08,252 --> 00:27:11,798
Deze oude Aboriginal-ceremonie
is een holistische benadering…
438
00:27:11,881 --> 00:27:14,717
…die rekening houdt
met alles in de omgeving.
439
00:27:14,801 --> 00:27:19,347
Welke bomen branden en welke niet,
hoeveel kreupelhout als brandstof dient…
440
00:27:19,430 --> 00:27:22,183
…en de richting waarin de wind
de vlammen zal voeren.
441
00:27:22,684 --> 00:27:25,937
En als dit meer wordt gebruikt,
biedt het betere duurzaamheid…
442
00:27:26,020 --> 00:27:30,316
…en natuurbescherming aan de bossen
in dit land en andere landen.
443
00:27:35,738 --> 00:27:37,031
Daar zijn de mieren.
444
00:27:37,573 --> 00:27:38,658
Groenkopmieren?
445
00:27:40,201 --> 00:27:42,161
Vrij meedogenloos, als ze willen.
446
00:27:42,245 --> 00:27:43,955
Ik dacht net veilig te zijn.
447
00:27:44,956 --> 00:27:46,457
Maar daar zijn de mieren.
448
00:27:47,375 --> 00:27:49,335
Waar komen ze vandaan?
-Langs je nek.
449
00:27:49,419 --> 00:27:51,087
Dit stond te gebeuren, toch?
450
00:27:52,171 --> 00:27:53,089
Weg hier.
451
00:27:55,883 --> 00:27:57,844
Ze kunnen best bijten.
452
00:28:02,557 --> 00:28:03,641
Teken voor opname.
453
00:28:10,648 --> 00:28:14,068
Om vlammen en rook
nog positiever te zien, ontmoeten we…
454
00:28:14,152 --> 00:28:16,279
…op een mooi strand net onder Sydney…
455
00:28:16,362 --> 00:28:20,491
…een chef-kok
die uit traditionelere keukens stapte…
456
00:28:20,575 --> 00:28:21,784
Kom op, zeg.
457
00:28:21,868 --> 00:28:23,411
…rechtstreeks het vuur in.
458
00:28:23,494 --> 00:28:27,123
Dit is chef-kok Lennox Hastie,
beroemd culinair kunstenaar…
459
00:28:27,206 --> 00:28:29,208
…die in Chef's Table: BBQ zat.
460
00:28:29,917 --> 00:28:32,670
En in zijn toprestaurant Firedoor…
461
00:28:32,754 --> 00:28:37,175
…gebruikt hij geen oven of fornuis,
geen gas of elektriciteit.
462
00:28:37,258 --> 00:28:41,596
Hij perfectioneerde koken met hout,
z'n favoriete ingrediënt.
463
00:28:41,679 --> 00:28:46,225
Gelukkig wilde hij z'n keuken meenemen
naar het strand van de Stille Oceaan…
464
00:28:46,309 --> 00:28:48,728
…voor een les over koken
boven open vuur.
465
00:28:48,811 --> 00:28:50,021
Super.
-Hoe gaat het?
466
00:28:50,104 --> 00:28:52,106
Zac, aangenaam.
-Dag, chef.
467
00:28:52,190 --> 00:28:54,609
Darin, aangenaam.
-Dit is de buitenkeuken.
468
00:28:54,692 --> 00:28:57,361
Wauw, moet je dit zien.
-Dit is ongelooflijk.
469
00:28:58,112 --> 00:29:02,325
Dit vuurtje brandt al een paar uur,
het is nu in de gloeifase.
470
00:29:02,408 --> 00:29:06,037
Dat is het met vuur,
je moet het altijd voorbereiden.
471
00:29:06,120 --> 00:29:11,042
Het eerste wat een chef elke dag doet,
is een vuurtje aansteken, en dan verder.
472
00:29:11,125 --> 00:29:15,463
Bieden de verschillende houtsoorten
je verschillende scenario's…
473
00:29:15,546 --> 00:29:17,423
…voor het vuur en de hitte?
474
00:29:17,507 --> 00:29:19,842
Ja, je ziet variaties in het hout…
475
00:29:19,926 --> 00:29:23,346
…of het nu van fruitbomen komt,
of dat het heel intens is.
476
00:29:23,846 --> 00:29:27,642
Wij gebruiken als basis
een rode gomboomsoort, de ijzerbast.
477
00:29:27,725 --> 00:29:31,145
Erg compact. Een van de compactste
houtsoorten ter wereld.
478
00:29:31,229 --> 00:29:35,817
Wauw, moet je voelen. Net een baksteen.
-Ja, het is bijna versteend.
479
00:29:35,900 --> 00:29:41,072
Het is dus moeilijker aan te steken,
maar brandt dan erg lang heel intens.
480
00:29:41,155 --> 00:29:44,492
Dat is dus echt
heel wat anders dan met dit drijfhout…
481
00:29:44,575 --> 00:29:47,078
…dat je op het strand vindt. Superlicht.
482
00:29:47,161 --> 00:29:48,830
Je moet het gewoon snappen.
483
00:29:48,913 --> 00:29:51,457
De soort warmte,
wat elke houtsoort brengt…
484
00:29:51,541 --> 00:29:56,003
…maar ook het smaakprofiel,
de kenmerken van het hout, het aroma.
485
00:29:56,087 --> 00:29:58,256
Wanneer ging je met vuur werken?
486
00:29:58,339 --> 00:30:02,635
We hebben volgens mij allemaal
vroege jeugdherinneringen…
487
00:30:02,718 --> 00:30:05,513
…van koken met vuur, kampvuren…
488
00:30:05,596 --> 00:30:08,349
…het samenbrengen
van mensen voor een feest.
489
00:30:08,432 --> 00:30:12,019
Maar als kok vond ik
jaren geleden een grillrestaurant…
490
00:30:12,103 --> 00:30:16,065
…in het Baskisch gebergte,
ik denk zo'n 15, 16 jaar geleden.
491
00:30:16,148 --> 00:30:18,901
Waar is dat?
-In het noorden van Spanje.
492
00:30:18,985 --> 00:30:21,737
Grillen hoort bij de Baskische traditie.
493
00:30:21,821 --> 00:30:25,616
Overal ter wereld vind je
gebieden met traditionele culturen.
494
00:30:25,700 --> 00:30:27,952
De bewakers van hun traditie…
495
00:30:28,035 --> 00:30:31,706
…houden er zo veel mogelijk aan vast,
het hoort bij de cultuur…
496
00:30:31,789 --> 00:30:33,207
…het is onze identiteit.
497
00:30:33,291 --> 00:30:34,792
Heb je met ze gekookt?
498
00:30:34,876 --> 00:30:38,212
Ik wilde er een jaar heen,
werd verliefd op de kookstijl…
499
00:30:38,296 --> 00:30:40,047
…en bleef er toen vijf jaar.
500
00:30:40,131 --> 00:30:44,260
Gewoon om te absorberen, leren,
zo veel mogelijk m'n kennis vergroten.
501
00:30:44,343 --> 00:30:46,429
Het meeste door experimenteren.
502
00:30:46,512 --> 00:30:48,931
Buiten koken geeft een oergevoel.
503
00:30:49,015 --> 00:30:52,935
Je bent zelf een ingrediënt,
een cruciaal onderdeel van het proces.
504
00:30:53,019 --> 00:30:57,231
Dit is een interactieve sport.
-Geweldig, wat je net zei.
505
00:30:57,315 --> 00:31:00,943
Je bent een ingrediënt in dit hele proces.
-Erg cool.
506
00:31:02,194 --> 00:31:03,988
Wat prachtige schoolgarnalen.
507
00:31:04,572 --> 00:31:07,742
Voor het hele shrimp on the barbie-idee.
-Cool.
508
00:31:07,825 --> 00:31:12,622
Kleine schoolgarnalen,
lokaal gevangen bij de rivier.
509
00:31:12,705 --> 00:31:14,665
Ik gebruik een olienevel.
510
00:31:14,749 --> 00:31:18,294
Van druivenpitolie.
Neutrale smaak, kan hoge temperaturen aan.
511
00:31:18,377 --> 00:31:21,422
Je geeft precies hoeveel het nodig heeft.
512
00:31:21,505 --> 00:31:25,384
Je smeert niet in met olijfolie,
wentelt ze er niet in.
513
00:31:25,468 --> 00:31:26,886
Barbecueën jullie thuis?
514
00:31:26,969 --> 00:31:31,891
Mensen vragen me waarom ze vlammen hebben.
Ze smeren alles in met olijfolie.
515
00:31:31,974 --> 00:31:33,643
Heb ik ook altijd.
-Juist.
516
00:31:33,726 --> 00:31:36,562
Dan opeens een steekvlam: 'O, mijn God.'
517
00:31:36,646 --> 00:31:40,524
Het is vuur, iedereen raakt in paniek.
'Wat is dit?' Gekkenhuis.
518
00:31:41,359 --> 00:31:44,987
Een beetje chilipeper en knoflook,
wat zeepostelein.
519
00:31:45,071 --> 00:31:48,324
Het mooie is:
hoe meer je het doet, hoe meer je leert.
520
00:31:48,407 --> 00:31:51,077
Het brengt mij
dichter tot de ingrediënten.
521
00:31:51,160 --> 00:31:53,704
Ik doe het ook omdat elke dag anders is.
522
00:31:53,788 --> 00:31:56,707
Als het heet genoeg is, de pipi's erop.
523
00:31:58,376 --> 00:32:04,298
Schitterend. Wat is het verschil
tussen een pipi en andere schelpdieren?
524
00:32:04,382 --> 00:32:07,551
Toen ik naar Australië kwam,
woonde ik aan de oostkust…
525
00:32:07,635 --> 00:32:09,595
…en deed ik de pipi-dans in het zand.
526
00:32:09,679 --> 00:32:14,475
Zo heb ik er onbedoeld ook wat gevonden.
-Dan komt er een pipi tussen je tenen.
527
00:32:14,558 --> 00:32:16,268
Er bestaat een misvatting…
528
00:32:16,352 --> 00:32:20,106
…dat pipi's in wezen
aas zijn en geen voedsel.
529
00:32:20,606 --> 00:32:25,111
Als je teruggaat naar de inheemse cultuur,
is het iets wat ze eten.
530
00:32:25,194 --> 00:32:28,364
Kijk je in hun afvalberg
van 60.000 jaar geleden…
531
00:32:28,447 --> 00:32:31,701
…dan vind je naast oesters
ook pipi-schelpen.
532
00:32:32,660 --> 00:32:34,370
Het is een mooie voedselbron.
533
00:32:35,913 --> 00:32:37,540
Nog wat prachtige knoflook.
534
00:32:40,626 --> 00:32:43,587
O, mijn God, ik heb er zo'n zin in.
Zo lekker.
535
00:32:43,671 --> 00:32:47,550
Je brengt het allemaal samen.
De smaak van de houtrook…
536
00:32:47,633 --> 00:32:52,388
…de groente, de schoolgarnalen,
wat knoflook, dat komt allemaal samen.
537
00:32:54,640 --> 00:32:57,018
Genoeg zout.
-Helemaal, met kop en al.
538
00:32:59,103 --> 00:33:01,647
Zoet, notensmaak.
-Mijn hemel.
539
00:33:06,360 --> 00:33:07,737
De pipi's zijn nu open.
540
00:33:09,780 --> 00:33:11,532
Ze steken hun tong uit, kijk.
541
00:33:14,994 --> 00:33:19,373
Je wilt hun sappen opvangen,
daar kun je een fijne saus mee maken.
542
00:33:19,915 --> 00:33:22,460
Gebruik je boter of iets dergelijks?
543
00:33:22,543 --> 00:33:26,255
Nee, dat is iets
waar ik niet meer mee kook.
544
00:33:26,338 --> 00:33:28,007
Echt niet? Helemaal niet?
545
00:33:28,090 --> 00:33:32,678
Met vuur maskeert het
de natuurlijke smaak van de ingrediënten.
546
00:33:32,762 --> 00:33:35,097
Dat is veel meer…
547
00:33:35,181 --> 00:33:37,600
De smaakprofielen accentueer je meer…
548
00:33:37,683 --> 00:33:40,644
…met fruitige smaken
van diverse soorten olijfolie.
549
00:33:42,229 --> 00:33:44,565
Nu koken voor m'n veganistische vriend.
550
00:33:46,233 --> 00:33:48,027
Wat dacht je van gegrilde sla?
551
00:33:49,028 --> 00:33:51,197
Ik zeg doen.
-Fantastisch.
552
00:33:51,280 --> 00:33:53,365
Dat heb ik nooit gehad. Jij?
553
00:33:54,033 --> 00:33:56,368
Zac, wil je er hier een van?
-Ja, graag.
554
00:34:00,164 --> 00:34:02,333
Hij is perfect. Alles komt samen.
555
00:34:02,917 --> 00:34:06,504
Je stopt het in je mond en denkt:
wat is dit voor magie?
556
00:34:06,587 --> 00:34:08,923
Gewoon de kunst van het koken met vuur.
557
00:34:10,925 --> 00:34:12,426
Dit is top. Zin in?
558
00:34:12,510 --> 00:34:16,639
Dit wordt vast de lekkerste homp sla
die je ooit hebt gehad.
559
00:34:18,349 --> 00:34:20,893
Helemaal naar Australië voor gegrilde sla.
560
00:34:20,976 --> 00:34:25,314
Erg fijn dit. Normaal bij een kooksegment…
561
00:34:25,397 --> 00:34:28,818
…maakt niemand wat voor Darin.
Hij kijkt toe hoe ik eet.
562
00:34:30,361 --> 00:34:34,949
Hij wacht stilletjes. Erg aardig van je.
-Je moet voor iedereen koken.
563
00:34:36,242 --> 00:34:39,286
Het vuur sluit niemand buiten.
-Dankjewel.
564
00:34:39,370 --> 00:34:41,247
Kijk toch eens, wauw.
565
00:34:44,333 --> 00:34:46,752
Een prachtig gerecht.
-Tot straks.
566
00:34:48,504 --> 00:34:52,758
Er wordt inderdaad niemand buitengesloten.
-Perfect. Alles komt samen.
567
00:34:54,593 --> 00:34:58,013
Chef Lennox' laatste gerecht
grijpt terug naar z'n begintijd…
568
00:34:58,097 --> 00:35:02,059
…in een Michelin-restaurant
in Noord-Spanje: paella.
569
00:35:02,852 --> 00:35:07,815
Als Darin niet al vol zat van die sla:
dit wordt een veganistisch gerecht.
570
00:35:12,695 --> 00:35:16,615
De diervrije draai
aan dit traditionele Spaanse gerecht…
571
00:35:16,699 --> 00:35:18,993
…is perfect voor een grote groep.
572
00:35:19,076 --> 00:35:20,953
Zeker na een hele dag filmen.
573
00:35:21,495 --> 00:35:25,166
Als de zon ondergaat,
krijgt het vuur meer een sociale functie…
574
00:35:26,667 --> 00:35:29,295
…en geeft het licht
en warmte aan onze groep.
575
00:35:30,087 --> 00:35:33,799
Na het zien
van alle verwoesting door vuur…
576
00:35:37,303 --> 00:35:41,599
…is het fijn het oergenoegen te zien
dat dit open vuur met zich meebrengt.
577
00:35:46,103 --> 00:35:49,773
Net als alle aspecten van de natuur,
moet dit machtige element…
578
00:35:49,857 --> 00:35:55,362
…ook met begrip, waardering
en respect worden behandeld.
579
00:35:55,446 --> 00:36:01,410
BEDANKT, BRANDWEERMAN
580
00:36:04,246 --> 00:36:10,461
OPGEDRAGEN AAN ALLE HULPDIENSTEN
OVER HEEL DE WERELD.
581
00:36:10,544 --> 00:36:13,380
Ons team erkent de inheemse
Australische landeigenaren.
582
00:36:13,464 --> 00:36:16,926
Respect voor alle Oudsten,
zij hebben de cultuur en hoop in handen…
583
00:36:17,009 --> 00:36:18,969
…van alle inheemse volken in het land.
584
00:36:50,084 --> 00:36:51,794
Ondertiteld door: Martijn Beunk