1 00:00:06,466 --> 00:00:10,553 ISANG SERYE MULA SA NETFLIX 2 00:00:11,512 --> 00:00:13,264 Kakaibang red globs. 3 00:00:13,347 --> 00:00:15,975 Nag-aalala ba kayo sa zombie apocalypse? 4 00:00:16,059 --> 00:00:17,977 Secret trap door. 5 00:00:18,061 --> 00:00:19,771 May butas ka sa iyong… 6 00:00:19,854 --> 00:00:23,274 Dumadami ang petri dishes… kung anuman iyan. 7 00:00:24,150 --> 00:00:27,695 'Di ito science fiction. Lahat ng ito ay science facts. 8 00:00:27,779 --> 00:00:28,738 Yes! 9 00:00:28,821 --> 00:00:30,698 -Sa episode na ito… -Ayun siya! 10 00:00:30,782 --> 00:00:33,451 kikilalanin natin ang mga kakaibang mag-isip, 11 00:00:34,035 --> 00:00:35,369 mahusay, 12 00:00:35,453 --> 00:00:37,371 hindi pangkaraniwang tao… 13 00:00:37,455 --> 00:00:38,581 Dati akong abogado. 14 00:00:38,664 --> 00:00:40,958 na iba't iba ang pinanggalingan. 15 00:00:41,042 --> 00:00:44,712 Nakaisip sila ng kakaibang paraan para maiparating ang problema, 16 00:00:44,796 --> 00:00:46,589 mabago ang buong industriya, 17 00:00:46,672 --> 00:00:47,632 o mabawasan 18 00:00:47,715 --> 00:00:49,550 ang epekto nito sa ecosystem. 19 00:00:49,634 --> 00:00:51,344 Susubukang mas marami hangga't maaari. 20 00:00:51,427 --> 00:00:54,222 Mga bagong solusyon para pagalingin ang planeta. 21 00:00:54,305 --> 00:00:55,598 Sinusubukan namin. 22 00:00:56,182 --> 00:00:59,102 At kahit malaki o maliit man ang mga ideya… 23 00:00:59,185 --> 00:01:01,229 -Ito ay wheat seeds. -Sige na. 24 00:01:01,312 --> 00:01:04,273 lahat sila ay eco-innovators. 25 00:01:18,329 --> 00:01:21,207 Ang unang pupuntahan ay sa Tasmania… 26 00:01:23,209 --> 00:01:26,546 para makilala ang ilang eco-innovators na sumusubok na baguhin ang negosyo 27 00:01:26,629 --> 00:01:30,299 na kilala sa pagkakaroon ng malaking epekto sa kalikasan, 28 00:01:31,300 --> 00:01:32,677 ang industriya ng baka. 29 00:01:33,636 --> 00:01:35,930 Ang livestock ay nakakagawa ng 16 porsyento 30 00:01:36,013 --> 00:01:41,102 ng global greenhouse emissions sa anyo ng methane sa digestion process. 31 00:01:41,686 --> 00:01:44,272 Maganda magbawas ng pagkain ng red meat 32 00:01:44,355 --> 00:01:47,066 sa ilang dahilang pangkalusugan at kalikasan, 33 00:01:48,484 --> 00:01:52,780 ang Tasmanian na ito ay nakaisip ng bagong paraan sa pagpapakain ng baka, 34 00:01:52,864 --> 00:01:56,617 kaya kung gusto mo, pwede mo rin tingnan ang magagandang bahagi. 35 00:01:57,118 --> 00:02:02,290 Ang Sea Forest ay nagpaparami ng espesyal na red algae, ang Asparagopsis. 36 00:02:02,373 --> 00:02:05,376 At ang katiting na algae na ito sa pagkain ng baka 37 00:02:05,459 --> 00:02:09,797 ay nakakabawas sa methane na nilalabas ng baka ng halos 80 porsyento. 38 00:02:09,881 --> 00:02:13,509 At nandito ang co-founder na si Sam Elsom para ipaliwanag. 39 00:02:14,927 --> 00:02:18,306 Pupunta na tayo sa laboratory. 'Di kami pwede magsabi ng-- 40 00:02:18,389 --> 00:02:20,183 -"Lab'ratory"? -Ang lab'ratory. 41 00:02:20,266 --> 00:02:21,601 To-may-to, to-mah-to. 42 00:02:21,684 --> 00:02:24,770 Dito nila sa laboratory sinisimulan ang proseso. 43 00:02:24,854 --> 00:02:26,731 "Research Laboratory." 44 00:02:26,814 --> 00:02:28,858 'Di ganyan ang pagbigkas, Darin! 45 00:02:29,442 --> 00:02:31,819 -Rocky, sina Darin at Zac. -Hi, Darin. 46 00:02:31,903 --> 00:02:33,779 -Uy, Rocky. Kumusta? -Ayos lang. 47 00:02:33,863 --> 00:02:36,407 -Rocky, ikinagagalak ko. -Zac, ako rin. 48 00:02:36,490 --> 00:02:39,911 Mayroon kayong kahanga-hangang science dito, 'di ba? 49 00:02:39,994 --> 00:02:43,206 Nakakawili. Ngayon ay ayos ito. 50 00:02:43,289 --> 00:02:47,793 Ito ang sanctuary kung saan sila nagsisimula. 51 00:02:47,877 --> 00:02:50,838 Tulad ng pag-germinate ng buto hanggang sa umusbong 52 00:02:50,922 --> 00:02:52,173 bago ito maitanim, 53 00:02:52,256 --> 00:02:55,301 dito sa shelves at palutang-lutang sa beakers 54 00:02:55,384 --> 00:02:57,345 nagsisimula ang buhay ng algae. 55 00:02:57,428 --> 00:03:01,515 Naka-isolate sila mula sa napakaliit na cells 56 00:03:01,599 --> 00:03:05,394 at nandito sila sa munting phase na pinagsama namin. 57 00:03:05,478 --> 00:03:09,357 At nabubuo sila na parang pom-poms o lumulutang na bola, 58 00:03:09,440 --> 00:03:12,026 at habang lumalaki, naghihiwalay sila. 59 00:03:12,109 --> 00:03:14,820 Inaalagaan namin sila nang maigi, 60 00:03:14,904 --> 00:03:20,243 pinapalaki sila mula sa 500-mil stage hanggang sa five-liter stage. 61 00:03:21,494 --> 00:03:24,497 Nakakita kayo ng pinakaastig na lava lamp. 62 00:03:24,580 --> 00:03:26,332 Oo! Hindi ba? 63 00:03:26,415 --> 00:03:29,627 Maganda 'to sa labkung may kulay ang ilaw. 64 00:03:29,710 --> 00:03:30,878 Oo. Tama. 65 00:03:30,962 --> 00:03:35,424 Maglagay ng black light at pwedeng tumulala na lang ako rito habang buhay. 66 00:03:35,925 --> 00:03:36,759 Noong 2016, 67 00:03:36,842 --> 00:03:38,636 si Rocky ay kasama sa research 68 00:03:38,719 --> 00:03:41,472 na nagdala sa pagkatuklas ng seaweed na ito 69 00:03:41,555 --> 00:03:43,391 bilang methane-busting seaweed. 70 00:03:43,474 --> 00:03:46,519 -Siya ang nasa likod ng lahat. -Kahanga-hanga., 71 00:03:46,602 --> 00:03:48,479 Ikaw ang methane buster. 72 00:03:48,562 --> 00:03:49,689 Oo, ako nga. 73 00:03:49,772 --> 00:03:53,693 Nakilala natin ang isa sa methane busters para sa planeta. 74 00:03:53,776 --> 00:03:57,113 Isa sa methane busters sa planeta. 75 00:03:57,196 --> 00:04:02,159 Nagpapakumbaba lang siya, si Rocky talaga ay isang methane-busting rock star. 76 00:04:02,243 --> 00:04:05,413 Kailangang bigyan-pansin ang mga taong katulad niya. 77 00:04:05,496 --> 00:04:08,582 'Pag medyo na-develop ang algae, aalisin ito sa dagat 78 00:04:08,666 --> 00:04:11,210 at itatanim sa espesyal na lugar sa baybayin 79 00:04:11,294 --> 00:04:13,296 kung saan magiging full-grown ito. 80 00:04:13,379 --> 00:04:18,259 Isasama kami ni Sam para makita ang marine lease. Saglit na bangka mula lab, 81 00:04:18,342 --> 00:04:21,721 dito idinedeposito o itinatanim, sa espesyal na lubid. 82 00:04:21,804 --> 00:04:24,974 Sila ay microscopic spores mula sa hatchery, 83 00:04:25,057 --> 00:04:29,353 Nakatanim sila sa lubid na ito, ilalagay ito sa dagat at magmamature. 84 00:04:29,437 --> 00:04:31,480 Nakakapit lang sila rito? 85 00:04:31,564 --> 00:04:36,652 Oo. Sa loob ng walong linggo, lahat nitong maliit na baby seaweed seedlings 86 00:04:36,736 --> 00:04:40,323 ay magiging 30-sentimetro na malalagong pananim. 87 00:04:40,406 --> 00:04:42,408 No'ng narating ang marine lease… 88 00:04:43,659 --> 00:04:47,121 itong malalaking hook ay inihahagis sa tubig. 89 00:04:48,581 --> 00:04:50,207 Ang mga hook ay ginagamit 90 00:04:50,291 --> 00:04:53,669 para kunin at hilahin ang tinatawag na backbone. 91 00:04:55,087 --> 00:04:58,883 Ang backbone ay inaangat gamit ang dalawang lumulutang na anchor. 92 00:04:58,966 --> 00:05:02,178 Dito itatanim ang Asparagopsis para lumago, 93 00:05:02,261 --> 00:05:05,222 para sila ay anihin mula sa backbone sa susunod. 94 00:05:05,723 --> 00:05:08,768 Ihahagis natin ang seaweed. Ang seaweed ay lalaki 95 00:05:08,851 --> 00:05:11,645 nang patayo at pababa sa mga lubid na ito. 96 00:05:11,729 --> 00:05:13,314 Oo. Heto na tayo. 97 00:05:13,397 --> 00:05:16,108 Ang lubid ay nababalot ng Asparagopsis spores. 98 00:05:16,192 --> 00:05:17,401 Seaweed sausage. 99 00:05:17,485 --> 00:05:20,279 Itong puro spore na lubid ay nakabalot sa cotton casing 100 00:05:20,363 --> 00:05:24,283 para protektahan ang batang algae. Biodegradable ang case 101 00:05:24,367 --> 00:05:26,494 at malulusaw ito sa apat na linggo. 102 00:05:26,577 --> 00:05:29,622 Ang lubid ay ilalagay na 50 metro ang pagitan 103 00:05:29,705 --> 00:05:31,791 sa marine farm na bahagi ng dagat. 104 00:05:31,874 --> 00:05:35,836 Istriktong protokol ang itinalaga para ang lubid ay 'di maging banta 105 00:05:35,920 --> 00:05:38,339 sa balyena, dolphin o ibang nasa dagat. 106 00:05:38,422 --> 00:05:41,050 -Sinusubukan namin sabihin ang problema. -Oo. 107 00:05:41,133 --> 00:05:44,428 Bawasan ang emissions. Tungkol ito sa climate change. 108 00:05:44,512 --> 00:05:47,640 Oras na maayos na sa backbone, inilulubog ito 109 00:05:47,723 --> 00:05:50,226 sa tubig para simulan ang susunod na phase ng paglaki. 110 00:05:50,309 --> 00:05:52,520 'Di lang natin titingnan ang proseso. 111 00:05:52,603 --> 00:05:55,314 Oras na para makita ang mahiwagang seaweed. 112 00:05:55,398 --> 00:05:56,273 Astig. 113 00:05:56,357 --> 00:05:57,858 'Yan ang Asparagopsis. 114 00:05:58,359 --> 00:06:01,737 Ang common name nito ay harpoon weed. 115 00:06:01,821 --> 00:06:05,658 -May maliliit itong harpoon. -Makikita mo ang maliliit na patulis. 116 00:06:05,741 --> 00:06:07,910 Kahanga-hanga na ang pulang halaman-dagat na ito 117 00:06:07,993 --> 00:06:11,580 ay may kakayahang baguhin ang atmospera ng planeta. 118 00:06:11,664 --> 00:06:15,292 Isa itong maliit na halaman na hindi pinapansin 119 00:06:15,376 --> 00:06:18,295 at lumalabas na maililigtas nito ang mundo. 120 00:06:18,379 --> 00:06:21,924 Gusto ko talaga 'yong palaging ginagawa ni Darin na ilalagay sa bibig niya. 121 00:06:22,007 --> 00:06:23,676 Mabuti na lang, pwede. 122 00:06:24,176 --> 00:06:26,387 Ano ang hatol? 123 00:06:26,470 --> 00:06:27,638 Ayos naman. 124 00:06:27,721 --> 00:06:29,014 Ayos kainin? Siguro. 125 00:06:29,098 --> 00:06:31,725 Pero tiyak na maayos kapag kinain ito ng baka 126 00:06:31,809 --> 00:06:35,771 kasi binabawasan nito ang inilalabas na methane ng baka na halos 80 porsyento 127 00:06:35,855 --> 00:06:36,939 o mas mataas pa. 128 00:06:37,022 --> 00:06:40,526 At makakatulong ito sa pagbabawas ng golbal climate change. 129 00:06:40,609 --> 00:06:43,821 Isipin niyo, ang maliit na seaweed ay malaki potensyal 130 00:06:43,904 --> 00:06:45,406 sa pagtulong sa planeta. 131 00:06:46,907 --> 00:06:50,619 Hindi kumpleto ang boat ride nang hindi ko nahahawakan ang helm. 132 00:06:50,703 --> 00:06:53,164 Ang saya nito. Ang sayang araw. 133 00:06:53,247 --> 00:06:57,751 Bilis, Captain Zac. Bilis, laddie! 134 00:06:57,835 --> 00:07:00,796 Ikaw ang pinakamalalang pirata na narinig ko. 135 00:07:00,880 --> 00:07:03,090 Captain Jack, argh! 136 00:07:04,425 --> 00:07:05,634 Gumagana ang busina! 137 00:07:06,135 --> 00:07:07,887 Heto na tayo. 138 00:07:09,221 --> 00:07:11,724 May isa pang note dito? Pwede bang… 139 00:07:14,852 --> 00:07:18,439 Ang proseso ay nagsisimula sa lab at nagpapatuloy sa dagat, 140 00:07:18,522 --> 00:07:20,733 mukha man komplikado, 'di ito mahirap. 141 00:07:21,775 --> 00:07:23,360 At matipid din ito. 142 00:07:24,361 --> 00:07:27,740 Bumalik na tayo sa lupa para makita ang produkto. 143 00:07:29,366 --> 00:07:31,452 Wow, 'di ito siksik, ano? 144 00:07:31,535 --> 00:07:34,288 Ganito ang dami sa isang baka kada araw. 145 00:07:34,371 --> 00:07:35,247 Ano? 146 00:07:35,331 --> 00:07:36,832 'Yan lang? Wow. 147 00:07:36,916 --> 00:07:39,627 Pinapakain niyo ang baka ro'n 148 00:07:39,710 --> 00:07:41,837 ng ganyan karami sa isang araw, 149 00:07:41,921 --> 00:07:44,298 at ang inilalabas niyang methane 150 00:07:44,381 --> 00:07:46,425 -ay wala na? -Wala na. Halos. 151 00:07:46,509 --> 00:07:48,260 Hindi masyadong mahirap. 152 00:07:48,344 --> 00:07:51,347 Sa maliit na kurot na ito na ihahalo sa pagkain nila 153 00:07:51,430 --> 00:07:55,434 at ang inilalabas ng baka na methane ay nababawasan nang malaki. 154 00:07:56,018 --> 00:07:58,229 -'Di sila tumitingin. -Sige na. 155 00:07:58,312 --> 00:07:59,855 Hinahabol namin ang araw. 156 00:08:01,857 --> 00:08:03,067 Sige na, mga baka. 157 00:08:03,150 --> 00:08:05,986 Mga kaibigan! May meryenda kayo dito. 158 00:08:07,029 --> 00:08:09,657 Okay. Oras na para pakainin ang mga baka. 159 00:08:09,740 --> 00:08:14,078 Naniniwala si Darin na isa siyang cow whisperer, tingnan nga natin. 160 00:08:14,578 --> 00:08:16,914 Ano ang 911 sa Australia? 161 00:08:17,414 --> 00:08:20,042 Hi! Halika rito. 162 00:08:20,125 --> 00:08:23,128 Ang 'di kumakain ng karne ay nakikipagbuno sa baka. 163 00:08:23,212 --> 00:08:25,422 Ayos, mahusay! 164 00:08:27,591 --> 00:08:28,509 Tingnan niyo. 165 00:08:28,592 --> 00:08:30,094 Alam niya ginagawa niya. 166 00:08:31,387 --> 00:08:32,221 Tara na! 167 00:08:32,304 --> 00:08:36,892 Tingnan niyo. 'Di na masama, Darin. Mas masama ang naiisip ko. 168 00:08:40,604 --> 00:08:41,522 Uy, guys. 169 00:08:43,148 --> 00:08:46,318 Ang nangyayari, kapag kumakain sila ng seaweed, 170 00:08:46,402 --> 00:08:50,864 nagkakaroon ng enzymatic disruption sa pagbuo ng methane 171 00:08:50,948 --> 00:08:53,450 dahil sa compunds na nasa seaweed, 172 00:08:53,534 --> 00:08:54,535 at ikino-convert 173 00:08:54,618 --> 00:08:58,622 na dapat ay gaseous waste o methane 174 00:08:58,706 --> 00:09:02,501 sa enerhiya na ginagamit ng hayop para lumaki nang mas mabilis. 175 00:09:02,585 --> 00:09:05,379 Ang enzyme blockages ang pumipigil sa pag-utot? 176 00:09:05,462 --> 00:09:09,425 Ang 90 porsyento ng methane ay nagagawa ng ruminance. 177 00:09:09,508 --> 00:09:11,719 -Galing sa dighay, hindi utot. -Wow. 178 00:09:11,802 --> 00:09:15,347 Maling akala ang utot. Dighay talaga ito. 179 00:09:15,431 --> 00:09:16,390 Talaga? 180 00:09:16,473 --> 00:09:17,683 Cow superfood. 181 00:09:18,601 --> 00:09:20,769 Mukha silang masaya. Tingnan niyo. 182 00:09:21,270 --> 00:09:23,939 Bakit hindi ito gamitin ng bawat magsasaka? 183 00:09:24,648 --> 00:09:26,442 Ngayon niyo pa lang natutunan, 184 00:09:26,525 --> 00:09:27,610 hindi ba? 185 00:09:28,110 --> 00:09:29,653 Bigyan ng ilang panahon 186 00:09:29,737 --> 00:09:31,071 at umasang umabot ito. 187 00:09:31,155 --> 00:09:35,159 Kasi pagdating sa climate change, ang oras ang kakaunti lang na mayroon tayo. 188 00:09:35,242 --> 00:09:37,328 Nakita natin kung paanong ang halaman sa dagat 189 00:09:37,411 --> 00:09:39,872 ay nagbibigay ng epekto sa climate change. 190 00:09:39,955 --> 00:09:44,918 Ang kasunod ay makabagong ideya sa lupa na pwede magkaroon ng kahawig na epekto. 191 00:09:45,002 --> 00:09:47,504 Papunta kami sa Orange, New South Wales 192 00:09:48,005 --> 00:09:51,258 para matutunan paanong ang pinakamaliit na organismo 193 00:09:51,342 --> 00:09:54,762 ay makakatulong sa isa sa pinakamalaking problema sa mundo. 194 00:09:55,346 --> 00:09:57,473 Ang Loam Bio ay isang bagong biotech 195 00:09:57,556 --> 00:10:00,934 na binubuo ng magsasaka, scientists at negosyante 196 00:10:01,435 --> 00:10:04,188 na may layuning lutasin ang magkaugnay na isyu, 197 00:10:04,271 --> 00:10:06,815 ang CO2 levels sa atmospera 198 00:10:06,899 --> 00:10:09,693 at ang hindi na matabang lupa na pangsaka. 199 00:10:09,777 --> 00:10:12,071 At siya ang co-founder, si Tegan. 200 00:10:13,197 --> 00:10:16,909 Ang agrikultura at climate change ay may komplikadong relasyon, 201 00:10:16,992 --> 00:10:21,080 at minsan, ang mga komplikadong problema ay may simpleng solusyon. 202 00:10:21,163 --> 00:10:21,997 Ayos. 203 00:10:22,748 --> 00:10:25,668 -Mukha kang scientific. -Pakiramdam ay scientific. 204 00:10:25,751 --> 00:10:29,713 Nilalagyan nila rito ang mga buto ng microbial fungus 205 00:10:29,797 --> 00:10:33,008 na 'pag itinanim, magkakaroon ng stable carbon sa lupa. 206 00:10:33,092 --> 00:10:35,511 Ang proseso ay nagbibigay-sustansya sa mga pananim 207 00:10:35,594 --> 00:10:39,014 at napipigilan na mailabas ang carbon sa atmospera. 208 00:10:39,098 --> 00:10:42,851 At ang kabawasan nito sa CO2 ay makakatulong sa climate change. 209 00:10:42,935 --> 00:10:45,312 -Ang astig nito. -Ano ang gagawin namin? 210 00:10:45,396 --> 00:10:48,107 Dito nangyayari ang lahat ng good science. 211 00:10:48,190 --> 00:10:52,695 Ang mga ito ay mga tiyak na fungi na kinuha mula sa natural environment. 212 00:10:52,778 --> 00:10:55,948 Napansin namin na dumadami sila, hindi lang umaani, 213 00:10:56,031 --> 00:10:57,783 at sagana rin sa sustansya, 214 00:10:57,866 --> 00:11:01,537 kung saan ay nakakainteres para sa food production. 215 00:11:01,620 --> 00:11:03,706 Ang mapalakas ninyo 216 00:11:03,789 --> 00:11:06,875 ang kalusugan ng sistema ng pagkain, mahalaga ito. 217 00:11:06,959 --> 00:11:11,880 Ito ay wheat seeds. Makikilala niyo ito. Ginagamit ito sa baked goods natin. 218 00:11:11,964 --> 00:11:15,551 Kapag itinanim namin ito sa sakahan para mapalago ang kasunod na pananim, 219 00:11:15,634 --> 00:11:18,345 ang mga fungi na ito ay ginagawa naming aktwal na produkto, 220 00:11:18,429 --> 00:11:21,724 at napaparami namin ang ani 221 00:11:21,807 --> 00:11:26,228 pinapatabi rin namin ang mga lupa habang nababawasan ang napakaraming carbon 222 00:11:26,311 --> 00:11:27,396 sa ektaryang iyon. 223 00:11:27,479 --> 00:11:31,608 Ang mga lupa sa buong mundo ay nawala na ng 20 hanggang 60 porsyento, 224 00:11:31,692 --> 00:11:33,068 depende kung nasaan ka, 225 00:11:33,152 --> 00:11:36,530 sa carbon sa lupa mula sa gawain ng industrial farming. 226 00:11:36,613 --> 00:11:40,325 'Yong fungi sa mesa ay mukhang wala lang 227 00:11:40,409 --> 00:11:43,704 pero kapag naunawaan mo ang ginagawa nila 228 00:11:43,787 --> 00:11:45,539 talagang kahanga-hanga sila. 229 00:11:45,622 --> 00:11:51,754 nakakainteres na ang maliit at hindi kapansin-pansin, 230 00:11:51,837 --> 00:11:56,759 ay kaya tayong tulungan sa problema natin sa klima. 231 00:11:56,842 --> 00:11:57,676 Ang astig. 232 00:11:57,760 --> 00:12:00,846 May alam akong mga nakakatakot na pelikula na nagsisimula sa ganito. 233 00:12:00,929 --> 00:12:03,474 Kung saan ay nakakalabas ang fungi 234 00:12:03,557 --> 00:12:07,311 at papasok sa katawan natin at kokontrolin tayo at iba pa. 235 00:12:07,394 --> 00:12:09,772 Nag-aalala ba kayo sa zombie apocalypse? 236 00:12:09,855 --> 00:12:12,900 Mabuti, sinuri ng scientists ang kahit anong 237 00:12:12,983 --> 00:12:15,068 pwedeng maging horror movie. 238 00:12:15,152 --> 00:12:17,613 -Sigurado kang nasuri nila lahat? -Oo. 239 00:12:17,696 --> 00:12:20,073 May butas sa iyong… 240 00:12:23,494 --> 00:12:27,539 Tingnan natin ang lupa. Gusto ko makita kung paano ito nangyayari. 241 00:12:27,623 --> 00:12:29,875 -Ayos. Tara! -Ayos. 242 00:12:29,958 --> 00:12:33,879 Nakita natin ang ginagawa sa buto sa lab at sinusuri sa greenhouse, 243 00:12:33,962 --> 00:12:38,383 pero ang patunay sa Loam Bio ay nandito sa farm. 244 00:12:54,441 --> 00:12:56,610 Amg Ioniq off-roading, ano? 245 00:12:57,402 --> 00:13:00,697 Ako lang ba o nakatingin sa atin itong mga baka? 246 00:13:02,157 --> 00:13:03,200 Uy, mga kaibigan. 247 00:13:07,746 --> 00:13:09,456 'Di na nila tayo pinapansin. 248 00:13:10,624 --> 00:13:14,962 Oo, naiintindihan niyo ako. 249 00:13:15,045 --> 00:13:19,633 Si Darin ay nasa happy place niya, may imaginary na pag-uusap sa mga baka. 250 00:13:19,716 --> 00:13:22,553 Ayos lang sa'kin, pero nandito na kami, 251 00:13:22,636 --> 00:13:26,974 at makikilala natin ang co-founder ng Loam Bio, si Mick Wettenhall. 252 00:13:27,057 --> 00:13:28,225 Kumusta? 253 00:13:28,308 --> 00:13:30,060 -Ayos. Kumusta? -Mabuti. 254 00:13:30,143 --> 00:13:31,854 -Darin. -Darin. Mick. 255 00:13:31,937 --> 00:13:34,106 -Nice to meet you, Mick. Zac. -Nice to meet you. 256 00:13:34,189 --> 00:13:38,277 Nakakasabik. Sinong kasama natin? 257 00:13:38,360 --> 00:13:40,362 Oo, may workforce tayo dito. 258 00:13:40,445 --> 00:13:43,448 Sina Frank, Oompah, Pepper, and Goober. 259 00:13:44,408 --> 00:13:46,243 -Goober! Nice. -Goober. 260 00:13:46,326 --> 00:13:47,703 Mukhang pagod sila. 261 00:13:47,786 --> 00:13:49,329 Lalambingin ko mga aso. 262 00:13:49,413 --> 00:13:54,585 Nakausap na namin si Tegan at natuwa kami sa inoculation 263 00:13:54,668 --> 00:13:56,879 at fungal activity, at… 264 00:13:56,962 --> 00:13:58,005 Astig, 'di ba? 265 00:13:58,088 --> 00:13:59,882 -Nakakasabik-- -Nakakamangha. 266 00:13:59,965 --> 00:14:03,260 Sa ilang taong karanasan sa grain at cotton farming, 267 00:14:03,343 --> 00:14:06,889 ipapakita ni Mick kung paano gumagana ang treated seeds sa lupa. 268 00:14:06,972 --> 00:14:09,766 Anu-ano ang mga problemang nakikita natin ngayon 269 00:14:09,850 --> 00:14:12,060 kung walang sapat na carbon sa lupa? 270 00:14:12,144 --> 00:14:14,938 Ang carbon ang nagpapalakas sa bawat function sa lupa, 271 00:14:15,022 --> 00:14:19,151 mula sa water holding capacity hanggang sa nutrient availability, 272 00:14:19,234 --> 00:14:22,529 ang watering filtratiom, ang lahat ay kaugnay ang carbon. 273 00:14:22,613 --> 00:14:26,783 Kaya kapag maraming carbon, kaunting ulan lang ang kailangan, 274 00:14:26,867 --> 00:14:30,913 kaunitng pataba lang ang kailangan, lahat ng iyon ay nakaugnay dito. 275 00:14:30,996 --> 00:14:36,418 Sa ilalim ng paa natin, ang lupa mismo, ano na ang nakita niyo ngayon 276 00:14:36,501 --> 00:14:39,922 matapos na gawin ang mga ito? Paano niyo masasabi? 277 00:14:40,005 --> 00:14:42,633 Makikita niyo. Heto na tayo. 278 00:14:43,759 --> 00:14:48,263 Makikita niyo na mas maitim ang kulay ng lupa. 279 00:14:48,764 --> 00:14:52,142 Makikita niyo at may tiyak din itong amoy. 280 00:14:53,018 --> 00:14:54,436 Ilapit niyo ang kamera. 281 00:14:54,519 --> 00:14:57,814 Tingnan natin. No'ng nakaraan nag-soil test ako sa lupa rito, 282 00:14:57,898 --> 00:15:00,317 ito ay nasa 2.5 porsyento ng soil carbon. 283 00:15:01,068 --> 00:15:02,611 Ano 'yong bilang na gusto niyo? 284 00:15:02,694 --> 00:15:05,238 Susubukan naming mas marami hangga't maaari. 285 00:15:05,322 --> 00:15:10,577 Ang average soil carbon ng US ay madalas na nasa isa hanggang apat na porsyento, 286 00:15:10,661 --> 00:15:13,163 pero sa Loam Bio ay umaabot ng 6 porsyento. 287 00:15:13,246 --> 00:15:17,000 Kapag mas maraming carbon sa lupa, mas malusog ito. 288 00:15:17,084 --> 00:15:19,670 Ang pananim ay lumalaki nang may mas maraming sustansya 289 00:15:19,753 --> 00:15:23,215 pero ang isa pang byproduct ay ang tinatawag na drawdown. 290 00:15:23,298 --> 00:15:26,218 Ibig sabihin, ang carbon ay kinukuha sa hangin 291 00:15:26,301 --> 00:15:27,552 papunta sa lupa, 292 00:15:27,636 --> 00:15:30,973 at iyon ay may magandang epekto sa ating CO2 levels 293 00:15:31,056 --> 00:15:33,350 at bahagyang napapabagal ang climate change. 294 00:15:33,433 --> 00:15:36,645 Hindi na nila kailangang lumayo sa ginagawa nila. 295 00:15:36,728 --> 00:15:40,691 Ituloy niyo lang ang ginagawa niyo at kami na bahala sa teknolohiya. 296 00:15:40,774 --> 00:15:42,985 Sinasabi ng lahat, "Tech fix ito." 297 00:15:43,568 --> 00:15:45,821 Pero hindi. Isa lang din itong tool 298 00:15:45,904 --> 00:15:49,616 Isang tool na nagsasaka at masasabi mong, 299 00:15:49,700 --> 00:15:52,536 "May ganito akong carbon no'ng ginamit ko ang teknolohiya." 300 00:15:52,619 --> 00:15:58,500 "Si Mick, gumawa ng system X, gumamit ng teknolohiya at may mas maraming carbon." 301 00:15:58,583 --> 00:16:00,502 -"Gusto ko rin 'yon gawin." -Oo. 302 00:16:00,585 --> 00:16:02,713 Ang magsasaka ay natututo sa iba. 303 00:16:02,796 --> 00:16:05,215 -Oo. -Palagi silang tumatanaw sa kabila. 304 00:16:05,298 --> 00:16:08,093 'Di sila makikinig sa sales rep o scientist. 305 00:16:08,176 --> 00:16:10,846 Makikinig sila sa magsasaka na ginagawa ito 306 00:16:10,929 --> 00:16:13,849 at kaya kailangan namin ng malakas na impluwensya. 307 00:16:13,932 --> 00:16:16,351 Ang pagkamit ng pagbabago ng CO2 levels sa mundo 308 00:16:16,435 --> 00:16:19,563 ay hindi mangyayari kung isang sakahan lang ang gumagawa nito. 309 00:16:19,646 --> 00:16:22,941 Makakamit ito kung magiging bagong standard ito sa farms. 310 00:16:23,025 --> 00:16:25,902 Pero ang mas malaking ani, masustansyang pananim 311 00:16:25,986 --> 00:16:28,447 at matabang lupa sa hinaharap na farming 312 00:16:28,530 --> 00:16:32,159 ang mga makukuha na kailangan ng mga magsasaka para gawin ito. 313 00:16:32,242 --> 00:16:36,621 Ang bagong pamamaraan ng Loam Bio ay mag-aani ng mas mainam 314 00:16:36,705 --> 00:16:39,082 habang pinapagaling ang planeta natin. 315 00:16:39,166 --> 00:16:43,670 Ang proseso ay bahagi ng mas malaking konsepto na regenerative agriculture. 316 00:16:44,171 --> 00:16:47,174 Para sa mas malalim na paliwanag, ihahandog ko ito. 317 00:16:47,257 --> 00:16:52,304 'Pag sinabing global warming, madalas na tinatalakay ang sanhi, ang carbon dioxide. 318 00:16:52,387 --> 00:16:56,767 'Wag ka na maging pormal. Pwede mo ako tawaging CO2. 319 00:16:56,850 --> 00:17:00,228 Kaunting ako sa tubig mo, may sparkling ka nang inumin, 320 00:17:00,312 --> 00:17:01,396 ang astig no'n. 321 00:17:01,480 --> 00:17:05,984 Pero 'pag napasobra sa atmospera ng Earth, itinataas mo temperatura ng mundo. 322 00:17:06,068 --> 00:17:09,654 na nagsasanhi na mangyari ang masasamang bagay, na 'wag sana. 323 00:17:10,238 --> 00:17:12,157 Sorry doon. 324 00:17:12,240 --> 00:17:13,450 Pero may pag-asa. 325 00:17:13,533 --> 00:17:14,826 Mayroon? Paano? 326 00:17:14,910 --> 00:17:17,662 -Sa regenerative agriculture. -Rege-ano? 327 00:17:17,746 --> 00:17:19,706 Ang regenerative agriculture ay sistema 328 00:17:19,790 --> 00:17:23,168 kung saan ang mga magsasaka ay natural na pinapagaling ang lupa 329 00:17:23,251 --> 00:17:25,670 na nag-aani ng mas masustansyang pananim 330 00:17:25,754 --> 00:17:27,005 at habang umaani, 331 00:17:27,089 --> 00:17:29,925 pwede rin i-reverse ang epekto ng CO2 sa planeta. 332 00:17:30,008 --> 00:17:31,301 -Astig. -Oo! 333 00:17:31,384 --> 00:17:35,013 'Di gumagamit ng kemikal o pesticide ang regenerative farming. 334 00:17:35,097 --> 00:17:37,390 Ang pamamaraan ay hindi nagbubungkal, 335 00:17:37,474 --> 00:17:40,352 iba't ibang cover crops at iba pa. 336 00:17:40,435 --> 00:17:42,896 'Di lang mas masustansyang pagkain ang resulta, 337 00:17:42,979 --> 00:17:45,857 pero may magandang resulta rin ng drawdown. 338 00:17:47,651 --> 00:17:49,319 Uy, magiging okay ka lang? 339 00:17:49,402 --> 00:17:51,988 May party dito! 340 00:17:52,072 --> 00:17:53,990 Uy, anong pangalan mo? 341 00:17:54,074 --> 00:17:55,492 Magiging ayos lang siya. 342 00:17:57,702 --> 00:17:59,830 Ang eco-innovations ay pwede mangyari minsan 343 00:17:59,913 --> 00:18:03,625 sa pagkuwestiyon lang sa mga sistemang ilang dekada na ginagawa. 344 00:18:03,708 --> 00:18:06,711 Kadalasan na narinig, "Matagal na 'yang ginagawa" 345 00:18:06,795 --> 00:18:09,714 bilang rason para 'di baguhin ang matagal nang sistema. 346 00:18:09,798 --> 00:18:11,174 Pero sa Sydney, 347 00:18:11,258 --> 00:18:15,053 itong dalawang palapag na 19th century na bahay 348 00:18:15,137 --> 00:18:17,180 ay hindi sinusunod ang rules, 349 00:18:17,264 --> 00:18:20,100 salamat sa may-ari nito, si Michael Mobbs, 350 00:18:20,183 --> 00:18:24,479 ang bahay na ito ay namumuhay nang simple. 351 00:18:24,563 --> 00:18:28,066 At paano niya iyon nagagawa? Malalaman natin. 352 00:18:28,650 --> 00:18:30,694 -Uy. Zac. -Uy. 353 00:18:30,777 --> 00:18:33,238 -Zac, masaya akong makilala ka. -Ikaw din. 354 00:18:33,321 --> 00:18:36,700 -Darin. Ikinagagalak ko. -Welcome sa munti kong bahay. 355 00:18:36,783 --> 00:18:39,619 -Ikaw 'yong simple ang pamumuhay. -Oo. 356 00:18:39,703 --> 00:18:41,371 Paano ito nangyari? 357 00:18:41,454 --> 00:18:43,790 -'Yon ay-- -Nasa gitna ka ng siyudad. 358 00:18:43,874 --> 00:18:45,542 Kailangan ko maging malinaw. 359 00:18:45,625 --> 00:18:48,628 Pambatang reaksyon ang sabihin na hindi ko ito kaya. 360 00:18:49,212 --> 00:18:50,839 -Kaya-- -Gusto ko 'yon. 361 00:18:50,922 --> 00:18:53,550 -Dati akong abogado. -Dating abogado. 362 00:18:53,633 --> 00:18:57,929 Kasama ako sa parliamentary inquiry sa pamamahala ng tubig sa Sydney. 363 00:18:58,013 --> 00:18:59,514 May dalawa akong batang anak, 364 00:18:59,598 --> 00:19:03,435 at naisip namin ng asawa ko, "Gawa tayo ng mas malaking kusina at banyo." 365 00:19:03,518 --> 00:19:07,522 Sa tatlong buwan na paggawa, hindi ako nakakonekta sa tubig ng bayan, 366 00:19:08,023 --> 00:19:09,232 sa imburnal ng bayan 367 00:19:09,316 --> 00:19:11,151 at naglagay ng solar panels. 368 00:19:11,651 --> 00:19:13,153 Sa nakaraang 24 taon, 369 00:19:13,236 --> 00:19:15,780 walang duming nakaalis dito. Tingnan niyo. 370 00:19:16,281 --> 00:19:19,326 Limang metro ang lapad. Walang tubig na umalis dito. 371 00:19:19,409 --> 00:19:21,828 Nakapag-imbak ako ng 2 milyong litro ng tubig… 372 00:19:21,912 --> 00:19:24,623 -Dalawang miyon? -Dalawang milyon na litro ng imburnal. 373 00:19:24,706 --> 00:19:27,334 At ang imburnal ay nililinis. 374 00:19:27,417 --> 00:19:31,630 Kailangan ko ng data, kaya kada 2 linggo, kumukuha kami ng samples dito, 375 00:19:31,713 --> 00:19:35,926 at ikunukumpara namin sa laboratory, sa tubig ng bayan. 376 00:19:36,885 --> 00:19:40,222 Mas malinis ang akin, 12 buwan na. 377 00:19:40,305 --> 00:19:42,557 -Mas malinis sa tubig ng bayan? -Oo. 378 00:19:42,641 --> 00:19:44,476 At ngayon ay pinalaya ako nito. 379 00:19:44,559 --> 00:19:49,564 Nag-aalala ang mga tao sa planeta, ako rin pero naipagpapatuloy ko ang buhay ko. 380 00:19:49,648 --> 00:19:52,067 Bubuksan ko ang gripo. Wala akong pinsalang nagagawa. 381 00:19:52,651 --> 00:19:55,445 Maligo nang matagal, wala ring pinsala. 382 00:19:55,528 --> 00:19:57,405 Okay, naintriga mo kami. 383 00:19:58,281 --> 00:20:01,076 May tatlong basics sa pamumuhay nang ganito. 384 00:20:01,159 --> 00:20:03,286 Kailangan ng sariling kuryente at tubig, 385 00:20:03,370 --> 00:20:06,456 at ang pag-ayos ng basura. Tingnan natin ang ginagawa ni Michael. 386 00:20:06,539 --> 00:20:08,291 -Tingnan natin ang sistema mo. -Tara. 387 00:20:08,375 --> 00:20:10,794 -Gusto ko makita kung paano. -Sabik na akong malaman. 388 00:20:10,877 --> 00:20:11,962 Astig. 389 00:20:12,879 --> 00:20:17,634 Sasabihin ko, pagpasok mo, mukha lang itong normal na bahay… 390 00:20:18,677 --> 00:20:22,430 pero may kakaibang tiyak na pakiramdam dito. 391 00:20:24,015 --> 00:20:27,435 Kakaiba. Parang ang chill lang. Parang naka-relx lang. 392 00:20:27,519 --> 00:20:28,478 Sobra. 393 00:20:28,561 --> 00:20:29,813 Ang bahay sa gabi 394 00:20:29,896 --> 00:20:32,857 ay ginagamitan ng baterya, at minsan ay tumatagal 395 00:20:32,941 --> 00:20:34,067 o hindi masyado 396 00:20:34,150 --> 00:20:37,153 depende sa bilang ng pagkadiskarga nito. 397 00:20:37,237 --> 00:20:40,573 Ang ginagawa nito sa araw ay 398 00:20:40,657 --> 00:20:44,536 'di pinapansin ang baterya at ginagamit ang solar power diretso sa ilaw. 399 00:20:45,120 --> 00:20:46,746 -Astig. -Astig, 'di ba? 400 00:20:46,830 --> 00:20:49,416 Nakakakuha ka pa ng 50 porsyento sa baterya. 401 00:20:49,499 --> 00:20:51,167 -Tama. -Kahanga-hanga. 402 00:20:51,251 --> 00:20:54,087 -Ipapakita ko ang mga baterya, -Ayos. 403 00:20:54,587 --> 00:20:56,631 Kapag tumayo kayo dito… 404 00:20:57,507 --> 00:20:59,175 -Ayun sa ibaba. -Ayan. 405 00:20:59,259 --> 00:21:03,638 Ang cellar ay mahusay na lugar para sa baterya kasi stable ang temperatura. 406 00:21:04,431 --> 00:21:05,682 -Nananatiling malamig. -Oo. 407 00:21:05,765 --> 00:21:08,393 Napapanitili nila ang kahusayan nila. 408 00:21:08,476 --> 00:21:10,312 -May "It" ka ba? -Ano ulit? 409 00:21:10,395 --> 00:21:13,356 -May "It" ka? Walang nilalang? -Wala. 410 00:21:13,440 --> 00:21:14,899 'Di fan ni Stephen King. 411 00:21:14,983 --> 00:21:17,736 -Walang natutulog diyan? -Wala, pero pwede ka mag-audition. 412 00:21:17,819 --> 00:21:18,653 Oo! 413 00:21:20,030 --> 00:21:20,864 Hindi na, 414 00:21:21,364 --> 00:21:22,949 Tatanungin ko. 415 00:21:23,033 --> 00:21:23,867 Ang tubig? 416 00:21:23,950 --> 00:21:26,995 -Oo. -Pagrerecycle, pagsalo. 417 00:21:27,078 --> 00:21:29,581 -Ang passion ko. Tingnan natin ang tubig. -Ako rin. 418 00:21:29,664 --> 00:21:31,458 Tingnan niyo ang gagamba. 419 00:21:31,541 --> 00:21:32,834 G'day, mate! 420 00:21:32,917 --> 00:21:34,461 Ayos, Australia! 421 00:21:35,253 --> 00:21:36,713 'Yong tubig dito… 422 00:21:39,841 --> 00:21:41,384 Heto na. 423 00:21:43,803 --> 00:21:45,180 ay galing sa bubong ko. 424 00:21:46,431 --> 00:21:48,725 -100 porsyento mula sa ulan. -100 porsyentong ulan. 425 00:21:49,642 --> 00:21:54,064 Sinusukat kada dalawang linggo sa 18 buwan at mas malinis sa tubig ng bayan. 426 00:21:54,147 --> 00:21:54,981 Ayos. 427 00:21:55,065 --> 00:21:56,858 -Masarap, 'di ba? -Ayos. 428 00:21:56,941 --> 00:21:59,235 -Para sa-- -Para sa masarap na tubig. 429 00:21:59,319 --> 00:22:01,905 malinis na tubig mula sa langit. 430 00:22:01,988 --> 00:22:05,867 Ang saya na may mga taong nakaka-appreciate ng tubig sa mundo. 431 00:22:05,950 --> 00:22:10,080 Kailngan natin itong gawin. Gamitin ang tumutulo nang libre. 432 00:22:10,163 --> 00:22:11,164 Tama. 433 00:22:11,664 --> 00:22:16,086 -Naubusan ka na ba ng-- -Malapit na ako maubusan. 434 00:22:16,586 --> 00:22:17,420 -Talaga? -Oo. 435 00:22:17,504 --> 00:22:19,214 -Hindi gaanong umuulan? -Oo. 436 00:22:19,297 --> 00:22:21,174 At saka mahina na lang. 437 00:22:21,674 --> 00:22:28,598 Siguro mga dalawa o tatlong beses kada taon, minsan apat, 438 00:22:29,307 --> 00:22:32,602 kumukuha ako ng itlog 439 00:22:32,685 --> 00:22:34,437 at pumupunta sa kapitbahay. 440 00:22:36,731 --> 00:22:39,526 At sasabihin ko, "Pwede mahiram ang hoses mo?" 441 00:22:40,026 --> 00:22:41,945 -Ayaw ko, pero… -Oo. 442 00:22:42,028 --> 00:22:44,823 Kapag ginawa ko 'yon, saka uulan. 443 00:22:45,865 --> 00:22:47,158 Parang rain dance. 444 00:22:47,242 --> 00:22:49,285 Pinaglalaruan Niya ang isip ko. 445 00:22:49,369 --> 00:22:54,833 Kalahati sa tubig na ginagamit natin, sa mga bahay sa Australia 446 00:22:54,916 --> 00:22:57,252 ay ginagamit sa banyo at panlaba. 447 00:22:57,335 --> 00:22:59,087 Ba't ko ito gagamitin… 448 00:22:59,170 --> 00:23:01,339 Malinis ang tubig na ito. 449 00:23:01,423 --> 00:23:02,757 pambuhos ng banyo? 450 00:23:02,841 --> 00:23:06,052 Hindi ko 'yon naisip, pero totoo 'yon. 451 00:23:07,137 --> 00:23:08,054 Sinasabi ng EPA 452 00:23:08,138 --> 00:23:10,807 na ang banyo ay nasa 30 porsyento 453 00:23:10,890 --> 00:23:13,393 ng nagagamit na tubig sa bahay sa America. 454 00:23:13,476 --> 00:23:16,938 Karamihan sa bahay sa America ay walang gray water system 455 00:23:17,021 --> 00:23:20,150 para kolektahin ang nanggagaling sa shower, mga lababo 456 00:23:20,233 --> 00:23:23,111 na pwede irecycle para sa toilets 457 00:23:23,194 --> 00:23:25,738 at mas ayos sana kung gagawin ito. 458 00:23:25,822 --> 00:23:30,618 Kahanga-hanga. Tingin ko, ang lahat ay 459 00:23:30,702 --> 00:23:33,997 gustong makatulong sa kahit anong paraan. 460 00:23:34,080 --> 00:23:39,335 Gusto nila gumamit ng mas kaunting energy para maging malinis at natural ang tubig. 461 00:23:39,419 --> 00:23:43,423 Ayaw natin na mamuhay nang walang sistema, pero para gawin ito 462 00:23:43,506 --> 00:23:44,799 ay parang komplikado. 463 00:23:44,883 --> 00:23:48,761 'Di ko sigurado kung bakit parang simple ang lahat ng sinasabi mo. 464 00:23:48,845 --> 00:23:50,221 -Simple lang. -Oo. 465 00:23:50,305 --> 00:23:53,600 At mahalaga para sa akin na marinig ko 'yan. 466 00:23:53,683 --> 00:23:57,145 Dahil minamaliit nila ang mga ito at sinasabing, "'Di ko kaya." Tingnan niyo! 467 00:23:57,228 --> 00:23:59,397 Isa lang akong ordinaryong Aussie, 468 00:23:59,481 --> 00:24:02,233 at ginagawa ko lang sa siyudad ang ginagawa sa probinsya. 469 00:24:02,317 --> 00:24:04,903 Tandaan niyo. Si Michael ay namumuhay nang simple, 470 00:24:04,986 --> 00:24:07,197 pero wala sa liblib na lugar. 471 00:24:07,280 --> 00:24:11,493 Nasa gitna siya ng siyudad at napapaligiran ng gusali. 472 00:24:11,576 --> 00:24:13,661 Kahawig nito ang farm sa kung saan, 473 00:24:13,745 --> 00:24:17,081 pero ang makita na ginagawa mo ito sa gitna ng siyudad 474 00:24:17,165 --> 00:24:20,043 ay kakaiba. Kahanga-hanga ito. 475 00:24:20,543 --> 00:24:23,046 -Masaya akong makausap kayo. -Gano'n din kami. 476 00:24:23,129 --> 00:24:24,714 Thank you. Nakakamangha. 477 00:24:24,797 --> 00:24:28,218 'Di ako makapaniwala sa nagawa mo. Salamat sa pagpapakita. 478 00:24:28,301 --> 00:24:31,888 Iro ay kadugtong sa gusto nating makamit, 479 00:24:31,971 --> 00:24:35,391 kung saan tayo papunta. Ito ang salaysay ng palabas. 480 00:24:35,475 --> 00:24:36,643 -Respeto. -Sa'yo din. 481 00:24:36,726 --> 00:24:39,896 Wala akong TV, pero napanood ko ang palabas niyo sa Iceland. 482 00:24:39,979 --> 00:24:42,398 -Ang gandang palabas. Gawa pa kayo. -Ayos. 483 00:24:42,482 --> 00:24:44,317 -Salamat sa pag-ambag. -Oo. 484 00:24:44,400 --> 00:24:46,277 Salamat sa pagiging bahagi. 485 00:24:46,361 --> 00:24:50,240 Ang bahay ni Michael ay naglalarawan sa pwedeng maging itsura ng hinaharap, 486 00:24:50,323 --> 00:24:53,034 at ang mga pagbabagong ginawa niya ay magandang halimbawa 487 00:24:53,117 --> 00:24:56,746 sa epekto ng iisang tao sa kalikasan. 488 00:24:56,829 --> 00:25:00,291 Pero kasing-simple lang ng pagggamit na lang ng solar 489 00:25:00,375 --> 00:25:04,087 ay pwede rin magkaroon ng epekto papunta sa tamang direksyon. 490 00:25:06,756 --> 00:25:08,174 Ang mga siyudad at bayan 491 00:25:08,258 --> 00:25:09,926 ay maaaring kailangan ng 492 00:25:10,009 --> 00:25:14,180 mas malaking imprastraktura para gumana ito nang maayos at mahusay. 493 00:25:16,099 --> 00:25:19,060 At ang susunod na pupuntahan ay ipapakita na may malaking power 494 00:25:19,143 --> 00:25:22,397 sa malakihang distribusyon ng wholesale energy. 495 00:25:25,358 --> 00:25:28,987 Sa lupain na ito sa Victoria ay may nakatayong maliit na farm. 496 00:25:30,321 --> 00:25:32,615 Ang inaani ay hangin, 497 00:25:33,116 --> 00:25:35,910 at ito ay inaani ng 39 turbines 498 00:25:35,994 --> 00:25:39,163 at nagbibigay ng 80 megawatts ng kuryente. 499 00:25:39,247 --> 00:25:42,750 Spat na para sa 50,000 bahay na may malinis na enerhiya. 500 00:25:42,834 --> 00:25:44,877 Ito ang Crowlands Wind Farm. 501 00:25:46,004 --> 00:25:51,634 Mula 1887, ang tao ay ginagamit ang hangin para makagawa ng enerhiya. 502 00:25:51,718 --> 00:25:56,389 Habang lumalaki ang efficiency, ang wind power ay patuloy sa pagiging susi 503 00:25:56,472 --> 00:25:59,267 sa malinis at renewable energy sa buong mundo. 504 00:25:59,350 --> 00:26:01,436 Kahit hindi na bago ang windmills, 505 00:26:01,519 --> 00:26:05,481 'yong paraan ng pag-ayos at pamamahagi ng power sa windfarm na 'to 506 00:26:05,565 --> 00:26:09,110 ay malalaman natin mula sa Lord Mayor ng Melbourne. 507 00:26:09,193 --> 00:26:13,865 Ang astig ng titulo, "Lord Mayor." 508 00:26:13,948 --> 00:26:15,074 Kumusta? 509 00:26:15,158 --> 00:26:15,992 Hi, Rachel. 510 00:26:16,075 --> 00:26:19,120 At ang CEO ng Pacific Hydro of Australia. 511 00:26:19,203 --> 00:26:20,496 Oo, tama. 512 00:26:20,580 --> 00:26:24,500 Mas malaki ito kaysa sa inaakala ko. 513 00:26:25,043 --> 00:26:28,338 'Di kapani-paniwalang 100 metro ito pataas, 514 00:26:28,421 --> 00:26:33,635 at 42 naman sa haba ng blade. Para magawa ang malaking proyektong ito-- 515 00:26:33,718 --> 00:26:36,512 Mayroon tayong 30 makina sa ilalim. 516 00:26:36,596 --> 00:26:37,722 Malaking wind farm. 517 00:26:37,805 --> 00:26:40,600 Ito ang Melbourne Renewable Energy Program. 518 00:26:40,683 --> 00:26:43,061 Napakalaking ginhawa nito 519 00:26:43,144 --> 00:26:45,938 dahil ipinakita nito sa malalaking gumagamit ng enerhiya, 520 00:26:46,022 --> 00:26:50,109 kaya nating magtulungan para kumilos sa climate change. 521 00:26:50,693 --> 00:26:53,821 'Di namin ito kaya nang kami lang, kailangan namin 522 00:26:53,905 --> 00:26:57,742 ng grupo ng malalaking gumagamit ng enerhiya para magawa ito. 523 00:26:57,825 --> 00:27:01,579 Kailangan mag-scale para makapasok sa power purchasing agreement 524 00:27:01,663 --> 00:27:02,872 sa Pacific Hydro. 525 00:27:02,955 --> 00:27:06,959 Bumuo ng co-op ang malalaking energy user at sinuportahan ang supply ng enerhiya 526 00:27:07,043 --> 00:27:08,294 sa mababang halaga, 527 00:27:08,378 --> 00:27:11,422 habang ginagamit ang hangin imbes na fossil fuels. 528 00:27:11,506 --> 00:27:14,676 Napakahusay nito para gawin ng siyudad. 529 00:27:14,759 --> 00:27:19,013 Bawat katiting ng kuryente na ginagamit namin bilang organisasyon 530 00:27:19,097 --> 00:27:22,183 sa siyudad ng Melbourne, bawat streetlight, 531 00:27:22,266 --> 00:27:25,520 bawat elliptical machine sa aming community gyms 532 00:27:25,603 --> 00:27:29,691 bawat podcast na ginagawa sa isa sa libraries namin 533 00:27:29,774 --> 00:27:34,404 ay 100 porsyentong powered ng renewable energy mula sa wind farm. 534 00:27:34,487 --> 00:27:37,615 Sa pakikipagtulungan sa Pacific Hydro, naipakita namin 535 00:27:37,699 --> 00:27:41,369 na may paraan para magsama-sama tayo para gawin ito. 536 00:27:41,452 --> 00:27:42,829 Sa buong Australia, 537 00:27:42,912 --> 00:27:46,874 may 39 na siyudad ang gumagawa na ng kahawig na proyekto. 538 00:27:47,542 --> 00:27:50,670 Ang 5 porsyento ng emmission ay wala na. 539 00:27:50,753 --> 00:27:51,713 Astig. 540 00:27:51,796 --> 00:27:58,177 Ang laki no'n, at may mechanics at kuryente. 541 00:27:58,261 --> 00:28:00,596 Alam niyo kung anong musika itong turbines? 542 00:28:00,680 --> 00:28:02,223 Malaking metal fans. 543 00:28:05,017 --> 00:28:06,978 -Tama. -'Dito lang ako 'pag kailangan mo. 544 00:28:07,061 --> 00:28:10,398 Sa Australia lang, ang hangin ay nagiging competitive. 545 00:28:10,481 --> 00:28:14,652 Nakakaita na ng mga anunsyo na ang malaking coal-fired power stations 546 00:28:14,736 --> 00:28:17,363 ay nagsasara kasi 'di na kaya makipagsabayan. 547 00:28:17,447 --> 00:28:20,241 Gusto niyo bang makita ang turbines? 548 00:28:20,324 --> 00:28:22,118 -Oo. -Pumasok na tayo. 549 00:28:22,201 --> 00:28:23,369 'Di na ako makapaghintay. 550 00:28:23,453 --> 00:28:26,330 Paano magagawa ng isang taong nasa bahay na 551 00:28:26,414 --> 00:28:29,375 makumbinsi ang gobyerno na gawin ang ginagawa niyo? 552 00:28:29,459 --> 00:28:33,087 Maghanap ng energy retailer na nagbebenta ng renewable energy, 553 00:28:33,171 --> 00:28:34,464 maganda itong simula, 554 00:28:34,547 --> 00:28:37,550 pero sabihin mo rin sa lokal na, 555 00:28:37,633 --> 00:28:40,720 "Gusto namin ang renewables. Gusto ko sumulong tayo." 556 00:28:40,803 --> 00:28:44,474 Ito ang energy ng hinaharap, kaya dapat nang sumulong doon, 557 00:28:44,557 --> 00:28:46,267 para sa mga susunod na henerasyon. 558 00:28:46,350 --> 00:28:49,020 -Naririnig mong gumagalaw? -Ewan ko na lang kung hindi. 559 00:28:49,103 --> 00:28:52,982 Parang bahay ito. Ang laki! 560 00:28:53,065 --> 00:28:55,485 Tingnan niyo, ang loob ng windmill. 561 00:28:56,652 --> 00:28:57,528 Wow. 562 00:29:00,907 --> 00:29:04,452 Ang power ay napupunta rito sa aluminum bus bar, 563 00:29:04,535 --> 00:29:08,414 papunta sa cables at sa kahong ito kung saan nakatayo si Sally. 564 00:29:08,498 --> 00:29:11,375 -Mabuti at nakapatay ito. -Malaking inverter ito? 565 00:29:11,459 --> 00:29:15,755 Oo, tama at nappupunta ito sa malaking kahon na nakita niyo sa labas, 566 00:29:15,838 --> 00:29:18,174 patungo sa cables sa ilalim ng lupa papunta sa grid. 567 00:29:18,257 --> 00:29:22,762 Pagkatapos ay diretso sa town hall, at kapag binuksan ko ang ilaw sa opisina, 568 00:29:22,845 --> 00:29:24,931 alam ko na dito 'yon nanggaling. 569 00:29:25,014 --> 00:29:29,644 May mga unbersidad, art installations at mga negosyo sa lugar 570 00:29:29,727 --> 00:29:32,480 na nakukuha ang power mula sa windmill co-op. 571 00:29:39,946 --> 00:29:42,281 Nakita ko na kung paano ito gumagana! 572 00:29:42,365 --> 00:29:44,450 -Ayun siya! Woah! 573 00:29:44,534 --> 00:29:45,535 Wow. 574 00:29:45,618 --> 00:29:47,245 Ang lakas ng hangin. 575 00:29:47,328 --> 00:29:49,539 -Oo. Isipin niyo sa itaas. -Oo. 576 00:29:49,622 --> 00:29:50,623 Ang hat ko! 577 00:29:53,626 --> 00:29:56,128 -'Yan ang hangin! -Tama. 578 00:29:57,171 --> 00:29:59,131 Kahanga-hanga ito. 579 00:29:59,215 --> 00:30:02,760 'Yong natutunan natin dito, magagawa rin natin ito 580 00:30:02,844 --> 00:30:05,137 sa buong Australia at sa buong mundo. 581 00:30:05,221 --> 00:30:06,681 -Oo. -Ayos ito. 582 00:30:06,764 --> 00:30:10,852 -Salamat sa pagsama sa amin. -Salamat sa pagpunta. 583 00:30:10,935 --> 00:30:12,562 -Mabuti. -Ikinagagalak ko. 584 00:30:12,645 --> 00:30:14,772 -Maraming salamt. -Thank you. 585 00:30:14,856 --> 00:30:17,358 -Ayos. -Hawakan mo ang hat mo. 586 00:30:17,441 --> 00:30:21,320 -Oo, babantayan ko ito. -Oo, akong bahala. 587 00:30:21,404 --> 00:30:23,823 Salamat, pare. 588 00:30:25,825 --> 00:30:29,662 Karamihan sa packaging ng pagkain at inumin ay isang gamitan lang. 589 00:30:29,745 --> 00:30:31,205 Madalang ito ma-recycle, 590 00:30:31,289 --> 00:30:35,042 at ito ay nasa kalahati ng municipal solid waste sa US. 591 00:30:35,126 --> 00:30:36,752 Papunta sa susunod na destinasyon, 592 00:30:36,836 --> 00:30:41,048 sinabi ni Darin ang eco-innovative companies na ginagawan ito ng paraan. 593 00:30:41,132 --> 00:30:45,011 Do'n ako excited. Kapag napagtanto mo na ang mga kompanyang ito na 594 00:30:45,094 --> 00:30:50,349 nagbabago at gumagamit ng plant-based fiber para labanan ang single-use plastic. 595 00:30:50,433 --> 00:30:54,687 Nagtatrabaho sila sa pinakamalaking mga kompanya at walang nakakaalam! 596 00:30:54,770 --> 00:30:58,107 Sa pagtulong sa malalaking kompanya sa industriya ng food and beverage 597 00:30:58,190 --> 00:31:01,694 na palitan ang plastic packaging ng plant-based, 598 00:31:01,777 --> 00:31:06,032 iyon ay eco-innovation na magbibigay ng malaking pagbabago sa mundo. 599 00:31:06,741 --> 00:31:08,659 -Ayos ito. -Oo. 600 00:31:10,453 --> 00:31:12,622 Ang huling bibisitahin ay sa labas ng Melbourne, 601 00:31:12,705 --> 00:31:16,500 para kilalanin ang mag-asawa na gusto baguhin ang mundo ng wrap. 602 00:31:21,297 --> 00:31:22,673 Stretch wrap iyon. 603 00:31:22,757 --> 00:31:25,092 Ginagamit para protektahan ang pagkain, 604 00:31:25,176 --> 00:31:28,804 na nakakapagpabawas daw sa basura pero madalas itong gawa sa plastik 605 00:31:28,888 --> 00:31:31,098 na petroleum-based, 606 00:31:31,182 --> 00:31:32,683 na non-biodegradable din. 607 00:31:32,767 --> 00:31:33,893 -G'day! -Uy, guys 608 00:31:33,976 --> 00:31:35,853 -Uy! Tara. -Welcome! 609 00:31:35,937 --> 00:31:37,188 -Kumusta? -Jordy. 610 00:31:37,271 --> 00:31:39,690 Julia at Jordy, ang may-ari ng Great Wrap. 611 00:31:39,774 --> 00:31:40,608 Kumusta? 612 00:31:40,691 --> 00:31:44,779 Ito ang pabrika namin. Maliit na pabrika. May malaki kaming layunin. 613 00:31:45,279 --> 00:31:49,033 Bibili kami ng mga makina na pupuno rito. 614 00:31:49,116 --> 00:31:52,453 Pero sa ngayon, may baby kami, ang laruan namin 615 00:31:52,536 --> 00:31:55,456 makakagawa ng kaunting cling wrap at pallet wrap. 616 00:31:55,539 --> 00:31:58,834 -Alternative plastic wrap. -Oo. Tama. 617 00:31:58,918 --> 00:32:03,005 Gumagamit kami ng biopolymers, ito ay bioplastic 618 00:32:03,089 --> 00:32:05,591 at ito ay biodegradable na cling wrap. 619 00:32:05,675 --> 00:32:08,886 Saan ba gawa ang ordinaryong wrap? Sa heavy plastic? 620 00:32:08,970 --> 00:32:12,014 -Petroleum-based plastic. Oo. -Lahat plastik. 621 00:32:12,098 --> 00:32:15,142 Grabe. Aabutin ng 1,000 taon bago matunaw, 622 00:32:15,226 --> 00:32:18,938 o magiging microplastics at mapupunta sa karagatan. 623 00:32:19,021 --> 00:32:21,983 Sampung porsyento ng petroleum sa mundo ay plastik. 624 00:32:22,566 --> 00:32:23,776 Grabe iyon. 625 00:32:23,859 --> 00:32:26,988 Nakita namin ang malaking problema sa packaging, 626 00:32:27,071 --> 00:32:32,326 at mayroong dalawang mahusay na ideya na hindi pa nagkapatong. 627 00:32:32,410 --> 00:32:35,037 Ang proseso ay teknikal pero ang simple ay 628 00:32:35,121 --> 00:32:38,040 imbes na gumamit ng petroleum sa paggawa ng cling wrap, 629 00:32:38,124 --> 00:32:41,711 sina Julia at Jordy ay gumagamit ng vegetable-based waste. Tama 'yon. 630 00:32:41,794 --> 00:32:45,089 Ang vegetation na itinatapon ay pinapakinabangan nila. 631 00:32:45,172 --> 00:32:48,676 Itinayo namin ang kompanya mula sa Idaho gamit ang basura ng patatas, 632 00:32:48,759 --> 00:32:52,304 'yong mga itinatapon na balat nito 633 00:32:52,388 --> 00:32:54,473 mula sa paggawa ng French fries 634 00:32:54,557 --> 00:32:56,976 o potato chips, kinukuha nila ito, 635 00:32:57,059 --> 00:32:58,853 ginagawang biopolymer. 636 00:32:58,936 --> 00:33:00,646 Naisip ko, "Grabe ito." 637 00:33:00,730 --> 00:33:04,483 "Ito ay marine biodegradable, pwede ito malusaw sa karagatan." 638 00:33:04,567 --> 00:33:06,736 "Ba't 'di natin ito ginagamit?" 639 00:33:06,819 --> 00:33:10,906 Nag-research kami at ang 150,000 tonelada ng plastic wrap 640 00:33:10,990 --> 00:33:13,993 ay napupunta sa landfill ng Australia kada taon. 641 00:33:14,076 --> 00:33:17,413 Sa epekto, mahalaga ito, 642 00:33:17,496 --> 00:33:20,791 malaking bahagi ang pwede namin atakihin. 643 00:33:20,875 --> 00:33:23,794 Nakita namin na pwede magkaroon ng malaking impact kung 644 00:33:23,878 --> 00:33:25,629 gagawa ng pallet wrap at cling wrap. 645 00:33:25,713 --> 00:33:27,882 Panay lang kami isip ng formula 646 00:33:27,965 --> 00:33:31,677 hanggang sa punto na ka-presyo na nito ang plastik. 647 00:33:31,761 --> 00:33:34,805 -Ka-presyo? -Oo, kaya wala ka nang palusot. 648 00:33:34,889 --> 00:33:37,558 Hindi. Walang pagkakaiba sa presyo, walang palusot. 649 00:33:37,641 --> 00:33:39,685 Kailangan lang sumikat. 650 00:33:39,769 --> 00:33:40,603 Nilapitan kami 651 00:33:40,686 --> 00:33:43,481 ng pinakamalaking supermarket sa America, Australia, 652 00:33:43,564 --> 00:33:45,941 mining companies na isa sa pinakasikat sa mundo, 653 00:33:46,025 --> 00:33:50,071 gusto nila gamitin ang pallet wrap dahil naiintindihan ang problema. 654 00:33:50,154 --> 00:33:54,325 Nakalagay sa shareholders agreement na planeta muna bago ang kita. 655 00:33:54,408 --> 00:33:58,871 Kaya kapag may investor na pumirma, nakapirma din sila sa kaisipan na 'yon. 656 00:33:58,954 --> 00:34:03,542 Uulitin ko, ang pagiging mas mabait sa Earth ay pwede pa rin pagkakitaan. 657 00:34:03,626 --> 00:34:08,672 -Nakita niyo ba ang pellets sa bin? -Gusto niyo makita ang biopolymer? 658 00:34:08,756 --> 00:34:10,800 Oo, sige. Tingnan natin. 659 00:34:11,801 --> 00:34:13,594 -Ito 'yon. -Wow. Pwede ko ba-- 660 00:34:13,677 --> 00:34:15,429 -Hawakan mo. -Sige na. 661 00:34:15,513 --> 00:34:19,767 Ginagawa niyo muna ang pellets tapos ay tintutunaw at iibahin ang anyo? 662 00:34:19,850 --> 00:34:21,018 -Tama. -Oo. 663 00:34:21,102 --> 00:34:23,687 sobrang kahawig sa industriya ng plastik. 664 00:34:23,771 --> 00:34:26,190 Oo. Parehas ang ginagamit na equipment. 665 00:34:26,273 --> 00:34:29,443 May fermentation process na nauna 666 00:34:29,527 --> 00:34:32,196 para makuha ang starch na gusto natin. 667 00:34:32,279 --> 00:34:34,907 Gumagamit pa rin kami ng kaunting oil-derived 668 00:34:34,990 --> 00:34:38,661 at icocompound silang dalawa para magawa ang secret formula. 669 00:34:38,744 --> 00:34:43,582 Ilalagay 'yon dito, tutunawin at may film na lalabas sa dulo. 670 00:34:45,042 --> 00:34:48,087 Anong nangyayari dito kapag nasa karagatan? 671 00:34:48,170 --> 00:34:51,590 Ang basura ng prutas at patatas 672 00:34:51,674 --> 00:34:54,718 ay mabubulok, magiging methane at mapupunta sa atmospera, 673 00:34:54,802 --> 00:34:57,972 na 30 beses na mas potent sa carbon dioxide. 674 00:34:58,055 --> 00:35:01,433 Kapag ito ay ginawang carbin, kahit na nasa karagatan ito, 675 00:35:01,517 --> 00:35:03,978 mas mainam ng 30 beses ang kalalabasan. 676 00:35:04,061 --> 00:35:07,356 at nalulusaw pa rin ito at hindi nakakapinsala. 677 00:35:07,439 --> 00:35:10,901 -Gaano karami ang potato starch? -Halos 65 porsyento. 678 00:35:10,985 --> 00:35:12,945 Sixty-five. At ang natitira ay… 679 00:35:13,028 --> 00:35:15,614 Oil-derived biopolymer. 680 00:35:15,698 --> 00:35:19,785 Gawa pa rin sa kaunting langis, at ang kasunod na step ay 681 00:35:19,869 --> 00:35:23,664 sa ilang buwan, ito ay 100 porsyento na basura ng prutas., 682 00:35:23,747 --> 00:35:24,707 Wow. 683 00:35:24,790 --> 00:35:26,709 Ito ang finished product. 684 00:35:26,792 --> 00:35:29,503 Kamukha nito 'yong nakasanayan natin, 685 00:35:29,587 --> 00:35:32,006 pero gaano ito kahusay? Subukan natin. 686 00:35:32,089 --> 00:35:36,260 Ang galing! Parang katulad ng ginagamit ng mama ko 687 00:35:36,343 --> 00:35:38,387 na pambalot ng pagkain ko no'ng bata ako. 688 00:35:38,470 --> 00:35:39,638 Parehas na parehas. 689 00:35:39,722 --> 00:35:42,308 Gaano katagal itong natutunaw? 690 00:35:42,391 --> 00:35:46,478 Sa compost mo sa bahay, malulusaw ito sa dalawang linggo. 691 00:35:46,562 --> 00:35:50,524 Sa industrial composting facility, isang linggo naman para matunaw. 692 00:35:50,608 --> 00:35:53,360 Kapag sa landfill, anim na buwan. 693 00:35:53,444 --> 00:35:54,361 Ikot! 694 00:35:54,445 --> 00:35:58,407 Alam ko na gagawin mo-- Nakita ko ang mata niya. 695 00:35:58,908 --> 00:36:01,243 -Ayaw ko mag-aksaya ng plastik. -Hindi. 696 00:36:01,327 --> 00:36:03,746 -'Di ito plastik. -'Di ito plastik. 697 00:36:03,829 --> 00:36:05,539 -Ito ay-- -Hindi, sige lang. 698 00:36:05,623 --> 00:36:08,042 -Ang astig. Congratulations. -Thank you. 699 00:36:08,125 --> 00:36:10,252 Magiging abala sa susunod. 700 00:36:10,336 --> 00:36:14,548 'Yong CO2 na mababawas natin sa atmospera, walang plastik sa karagatan. 701 00:36:14,632 --> 00:36:15,883 Ano ang ultimate goal? 702 00:36:15,966 --> 00:36:20,387 Gusto namin makita ang mundo nang wala nang ginagawang plastik 703 00:36:20,471 --> 00:36:23,432 mula sa petroleum-based product. 'Yon ang pangarap. 704 00:36:23,515 --> 00:36:27,728 Gusto namin makabuo ng mga produkto gamit ang formula namin, 705 00:36:27,811 --> 00:36:32,107 at magamit ang mga ito sa malalaki ang impact na lugar 706 00:36:32,191 --> 00:36:35,611 hanggang sa wala nang plastik sa mundo. 707 00:36:35,694 --> 00:36:38,530 At sumusubok sila ng mga makina, 708 00:36:38,614 --> 00:36:42,201 para ang mga produktong nakikita niyo ay didiretso sa compost pile. 709 00:36:42,284 --> 00:36:43,869 Napakaastig nito. 710 00:36:43,953 --> 00:36:47,081 Pinadali niyo ang pagpipilian. Wala nang pagpipilian. 711 00:36:47,164 --> 00:36:48,540 Oo, 'yon nga. 712 00:36:48,624 --> 00:36:50,960 Nakalutas kayo ng malaking problema. 713 00:36:51,043 --> 00:36:52,127 Matibay ba ito? 714 00:36:52,211 --> 00:36:54,213 'Di ko sinabing subukan sa akin! 715 00:36:54,296 --> 00:36:55,839 Ayos ang posisyon. 716 00:36:55,923 --> 00:36:58,050 Ba't ko ba ginawang ganito braso ko? 717 00:37:02,763 --> 00:37:04,765 Magpe-flex ako para makawala rito. 718 00:37:10,729 --> 00:37:11,647 Yeah! 719 00:37:11,730 --> 00:37:14,942 -'Di ko naisip na gagana! -Kailangan niyo pa ng tibay. 720 00:37:15,025 --> 00:37:16,360 That's a wrap. 721 00:37:16,443 --> 00:37:17,361 GREAT WRAP. 722 00:37:18,320 --> 00:37:20,990 Mula sa climate change at nauubos na resources 723 00:37:21,073 --> 00:37:25,828 sa polusyon sa hangin at tubig, ang Earth ay napapagod na. 724 00:37:26,537 --> 00:37:30,082 Pero palaging may pag-asa. Ang paksa sa episode na ito ay, 725 00:37:30,165 --> 00:37:31,583 eco-innovators… 726 00:37:31,667 --> 00:37:32,751 Uy! 727 00:37:32,835 --> 00:37:36,463 ay pwede gamitin sa lahat ng aspeto ng nagbabago nating buhay. 728 00:37:38,257 --> 00:37:41,969 habang papasok tayo sa bagong yugto ng technological revolution, 729 00:37:42,052 --> 00:37:45,973 ang eco-innovation ang bago at kasalukuyang layunin. 730 00:37:46,640 --> 00:37:47,808 Nakakahikayat ang makita 731 00:37:47,891 --> 00:37:51,729 ang napakaraming negosyante at investors 732 00:37:51,812 --> 00:37:53,105 na sumasali sa hamon 733 00:37:53,188 --> 00:37:56,191 at naghahanap ng paraan para mabigay ang kailangan ng consumer 734 00:37:56,275 --> 00:37:58,193 nang binabawasan ang pinsala sa kalikasan. 735 00:37:58,277 --> 00:38:01,447 o mas mainam, pinapagaling ang Earth. 736 00:38:02,197 --> 00:38:04,158 'Di kailangang perpekto ang mga ideyang ito, 737 00:38:04,241 --> 00:38:07,745 pero ang kagustuhang makagawa ng pagbabago at humakbang 738 00:38:07,828 --> 00:38:12,624 papunta sa mas mainam na direksyon, ay makakagawa ng malaking pagbabago. 739 00:38:12,708 --> 00:38:18,756 At ang mga lumang pamamaraan? Sana ay mawala na ang mga ito 740 00:38:18,839 --> 00:38:19,965 bago pa tayo mauna. 741 00:38:20,049 --> 00:38:21,717 -Tingnan mo. -'Di ba? 742 00:38:21,800 --> 00:38:26,221 At sa pagtatapos ng episode, gano'n din ang oras namin sa Australia. 743 00:38:26,305 --> 00:38:30,309 Magdidiwang kami sa pagsasalo at aalahanin ang aming paglalakbay. 744 00:38:30,392 --> 00:38:32,311 Gaano kaganda ang Australia? 745 00:38:32,394 --> 00:38:33,979 Gustong-gusto ko rito. 746 00:38:34,063 --> 00:38:37,649 Siguro at magkakaroon ka ng bagong kapitbahay-- 747 00:38:37,733 --> 00:38:40,819 Ang main meal natin. Ipapapaliwanag ko kay Chef. 748 00:38:40,903 --> 00:38:41,820 Wow. 749 00:38:41,904 --> 00:38:45,532 Mayroon tayong Wagyu sirloin 750 00:38:45,616 --> 00:38:50,996 na may potato dumplings, cauliflower puree, pumpkin and macadamia nuts. 751 00:38:51,080 --> 00:38:52,873 -Wow. -Enjoy. 752 00:38:52,956 --> 00:38:55,667 -Napakabango. Thank you. -Thank you, Chef. 753 00:38:55,751 --> 00:39:00,464 Napakaraming maaalala sa paglalakbay na 'to. 754 00:39:01,298 --> 00:39:05,177 Isa sa pinakamalaki ay paghahanap ng koneksyon sa kalikasan kung nasaan ka man. 755 00:39:05,260 --> 00:39:08,931 Tulad no'ng nakita nati kay Joost, sa bahay mo. 756 00:39:09,014 --> 00:39:11,683 'Yon ang punto ng lahat ng ito. 757 00:39:11,767 --> 00:39:14,812 -'Di ito sa pagligtas sa planeta. -'Di ko alam saan magsisimula. 758 00:39:14,895 --> 00:39:17,398 Ang planeta'y magpapatuloy kahit wala tayo. 759 00:39:18,482 --> 00:39:20,984 Tungkol ito sa pag-inspire ng ibang tao 760 00:39:21,068 --> 00:39:23,612 para gawin ang pinakamainam na magagawa. 761 00:39:25,406 --> 00:39:28,200 Para mamuhay nang pinakamalusog, pinakamasaya hangga't maaari… 762 00:39:28,283 --> 00:39:31,620 Ikaw mismo'y sangkap, isang mahalagang bahagi sa proseso. 763 00:39:34,498 --> 00:39:36,959 Kailangan natin mag-usap at sabihing, 764 00:39:37,042 --> 00:39:41,880 "Nandito pa ba tayo sa susunod na 20,000 taon o papatayin natin ang sarili natin?" 765 00:39:41,964 --> 00:39:45,426 ang ma-enjoy ang magandang Earth at lahat ng mayroon dito… 766 00:39:48,679 --> 00:39:51,265 at iiwan ito nang mas mainam 767 00:39:51,348 --> 00:39:53,517 para sa mga susunod pang henerasyon. 768 00:39:57,187 --> 00:40:00,149 -Para paggaw ng mas mainam. -Cheers, buddy. 769 00:40:00,232 --> 00:40:02,276 -Love you, bro. -Love you, man. 770 00:40:02,359 --> 00:40:04,278 Thanks, guys. Sa susunod ulit. 771 00:40:10,909 --> 00:40:11,994 ANG DOWN TO EARTH TEAM AY KINIKILALA 772 00:40:12,077 --> 00:40:13,745 ANG TRADITIONAL OWNERS NG MGA LUPA SA AUSTRALIA. 773 00:40:13,829 --> 00:40:15,330 IGINAGALANG NAMIN ANG ELDERS SA NAKARAAN, KASALUKUYAN AT HINAHARAP 774 00:40:15,414 --> 00:40:16,915 DAHIL HAWAK NILA ANG MGA ALAALA, MGA TRADISYON, ANG KULTURA AT PAG-ASA 775 00:40:16,999 --> 00:40:18,208 NG ABORIGINAL AT TORRES STRAIT ISLANDER NA MGA TAO 776 00:40:18,292 --> 00:40:19,126 SA BUONG BANSA. 777 00:40:50,324 --> 00:40:52,034 Ang pagsasalin ng subtitle ay ginawa ni: Raven Joyce Bunag