1
00:00:06,049 --> 00:00:10,720
SEBUAH SIRI NETFLIX
2
00:00:11,512 --> 00:00:13,264
Glob merah yang aneh.
3
00:00:13,347 --> 00:00:15,975
Awak tak risau tentang kemunculan zombi?
4
00:00:16,059 --> 00:00:17,977
Pintu kolong rahsia.
5
00:00:18,061 --> 00:00:19,771
Ada lubang jarum pada…
6
00:00:19,854 --> 00:00:23,274
Sesuatu berkembang biak
di dalam piring petri.
7
00:00:24,150 --> 00:00:27,695
Ini bukan cereka sains, tapi fakta sains.
8
00:00:27,779 --> 00:00:28,738
Ya!
9
00:00:28,821 --> 00:00:30,740
- Dalam episod ini…
- Itu dia!
10
00:00:30,823 --> 00:00:33,451
…kita akan jumpa beberapa individu hebat
11
00:00:34,035 --> 00:00:37,371
dengan pemikiran
yang progresif dan luar biasa…
12
00:00:37,455 --> 00:00:38,581
Saya bekas peguam.
13
00:00:38,664 --> 00:00:40,958
…daripada pelbagai latar belakang.
14
00:00:41,042 --> 00:00:44,712
Mereka jumpa penyelesaian
yang unik kepada satu masalah,
15
00:00:44,796 --> 00:00:46,798
mengubah seluruh industri
16
00:00:46,881 --> 00:00:49,550
atau meminimumkan kesannya
terhadap ekosistem.
17
00:00:49,634 --> 00:00:51,344
Saya nak setinggi mungkin.
18
00:00:51,427 --> 00:00:54,222
Penyelesaian baharu
untuk memulihara Bumi kita.
19
00:00:54,305 --> 00:00:55,598
Kami nak selesaikan masalah.
20
00:00:56,265 --> 00:00:59,102
Sama ada idea itu besar atau kecil…
21
00:00:59,185 --> 00:01:01,312
- Ini biji gandum.
- Ayuh!
22
00:01:01,395 --> 00:01:04,273
…mereka semua ialah ekoinovator.
23
00:01:18,329 --> 00:01:21,207
Lokasi persinggahan pertama kami
ialah Tasmania…
24
00:01:23,209 --> 00:01:26,546
untuk berjumpa ekoinovator
yang merevolusikan industri
25
00:01:26,629 --> 00:01:30,299
yang memberikan impak paling buruk
terhadap alam sekitar
26
00:01:31,300 --> 00:01:32,552
iaitu ternakan lembu.
27
00:01:33,636 --> 00:01:37,932
Industri ternakan dunia menyumbang
16 peratus pelepasan gas rumah hijau
28
00:01:38,015 --> 00:01:41,102
dalam bentuk metana
melalui proses pencernaan.
29
00:01:41,686 --> 00:01:44,313
Kita patut kurangkan
pengambilan daging merah
30
00:01:44,397 --> 00:01:46,941
atas pelbagai
faktor kesihatan dan ekologi,
31
00:01:48,401 --> 00:01:52,780
tapi dek pencapaian seorang warga Tasmania
dalam menginovasikan diet lembu,
32
00:01:52,864 --> 00:01:56,325
kalau berkehendak,
kita boleh terus makan daging merah.
33
00:01:57,118 --> 00:02:02,290
Sea Forest membiakkan sejenis alga merah
yang dipanggil Asparagopsis.
34
00:02:02,373 --> 00:02:05,376
Kalau segenggam alga ini
ditambah dalam diet lembu,
35
00:02:05,459 --> 00:02:09,797
pelepasan metana oleh lembu tersebut
boleh menurun sehingga 80 peratus.
36
00:02:09,881 --> 00:02:13,509
Pengasas bersamanya, Sam Elsom,
akan berkongsi lebih lanjut.
37
00:02:14,927 --> 00:02:18,222
Kita nak ke makmal.
Kata-kata saja tak memadai untuk…
38
00:02:18,306 --> 00:02:20,099
- "Makmal"?
- Makmal.
39
00:02:20,183 --> 00:02:21,601
Sama saja.
40
00:02:21,684 --> 00:02:24,896
Prosesnya bermula di dalam makmal ini.
41
00:02:24,979 --> 00:02:26,731
"Makmal Penyelidikan."
42
00:02:26,814 --> 00:02:28,858
Sebutan awak salah, Darin!
43
00:02:29,442 --> 00:02:31,819
- Rocky, ini Darin dan Zac.
- Hai, Darin.
44
00:02:31,903 --> 00:02:33,779
- Apa khabar, Rocky?
- Sihat.
45
00:02:33,863 --> 00:02:36,407
- Salam kenal.
- Salam kenal, Zac.
46
00:02:36,490 --> 00:02:39,911
Saya dengar awak kultur
keajaiban sains di makmal ini.
47
00:02:39,994 --> 00:02:43,206
Kami betul-betul seronok.
Semua berjalan lancar.
48
00:02:43,289 --> 00:02:47,793
Semuanya bermula
di tempat perlindungan ini.
49
00:02:47,877 --> 00:02:52,173
Macam mencambahkan biji benih
sebelum ia boleh ditanam,
50
00:02:52,256 --> 00:02:57,345
hayat alga merah ini bermula
di dalam bikar-bikar di atas rak ini.
51
00:02:57,428 --> 00:03:01,515
Kami asingkannya
daripada sekecil-kecil sel
52
00:03:01,599 --> 00:03:05,394
dan kumpulkannya di dalam bekas ini.
53
00:03:05,478 --> 00:03:09,357
Bebola pompom kecil
akan terbentuk dan terapung.
54
00:03:09,440 --> 00:03:12,026
Semakin ia membesar, ia akan berpecah.
55
00:03:12,109 --> 00:03:14,820
Selepas itu,
ia akan dipantau dengan teliti.
56
00:03:14,904 --> 00:03:18,532
Kami kulturnya
dari bikar berisi padu 500 mililiter
57
00:03:18,616 --> 00:03:20,243
sehingga bikar lima liter.
58
00:03:21,494 --> 00:03:24,497
Inilah lampu lava paling hebat.
59
00:03:24,580 --> 00:03:26,332
Ya! Hebat, bukan?
60
00:03:26,415 --> 00:03:29,627
Kalau pasang lampu berwarna,
makmal ini jadi disko.
61
00:03:29,710 --> 00:03:30,878
Ya! Betul itu.
62
00:03:30,962 --> 00:03:35,341
Tambah sedikit cahaya hitam,
saya boleh tenungnya sampai bila-bila.
63
00:03:35,925 --> 00:03:38,636
Pada 2016,
Rocky terlibat dalam penyelidikan
64
00:03:38,719 --> 00:03:43,391
yang membawa kepada penemuan rumpai laut
sebagai ejen penghapus metana.
65
00:03:43,474 --> 00:03:46,143
- Dialah orangnya.
- Hebatnya! Luar biasa.
66
00:03:46,227 --> 00:03:48,479
Awak pembunuh metana.
67
00:03:48,562 --> 00:03:49,689
Betul itu.
68
00:03:49,772 --> 00:03:53,693
Kami jumpa salah seorang
daripada pembunuh metana dunia.
69
00:03:53,776 --> 00:03:57,113
Saya salah seorang
daripada ramai pembunuh metana.
70
00:03:57,196 --> 00:04:01,909
Dia merendah diri,
tapi Rocky memang pakar pembunuh metana.
71
00:04:01,993 --> 00:04:05,413
Usaha dan inisiatif individu
macam dia patut diketengahkan.
72
00:04:05,496 --> 00:04:08,541
Selepas alga dikultur, ia dibawa ke laut
73
00:04:08,624 --> 00:04:11,168
dan dibiak di kawasan khas di tepi pantai
74
00:04:11,252 --> 00:04:13,296
sehingga mencapai tempoh matang.
75
00:04:13,379 --> 00:04:15,923
Sam bawa kami ke pajakan kelautan mereka.
76
00:04:16,007 --> 00:04:18,009
Terletak berdekatan dengan makmal,
77
00:04:18,092 --> 00:04:21,637
di sinilah mereka mendeposit
atau menanam seutas tali khas.
78
00:04:21,721 --> 00:04:24,974
Ini tempat penetasan spora mikroskopik.
79
00:04:25,057 --> 00:04:27,184
Tali ini penuh dengan spora.
80
00:04:27,268 --> 00:04:29,353
Ia dimasukkan ke laut untuk matang.
81
00:04:29,437 --> 00:04:31,480
Spora melekat pada tali ini?
82
00:04:31,564 --> 00:04:33,107
Ya. Dalam masa dua bulan,
83
00:04:33,190 --> 00:04:36,027
semua anak benih rumpai laut ini
84
00:04:36,110 --> 00:04:40,323
akan membesar sehingga 30 sentimeter.
85
00:04:40,406 --> 00:04:42,408
Sebaik tiba di lokasi,
86
00:04:43,659 --> 00:04:47,121
pencangkuk macam ini
akan dicampak ke dalam air.
87
00:04:48,581 --> 00:04:51,167
Kemudiannya, ia akan cangkuk dan bawa naik
88
00:04:51,250 --> 00:04:53,753
seutas tali dipanggil tulang belakang.
89
00:04:55,087 --> 00:04:58,758
Tulang belakang diikat
pada dua sauh yang terapung.
90
00:04:58,841 --> 00:05:02,178
Di sinilah spora Asparagopsis
akan membesar
91
00:05:02,261 --> 00:05:05,222
untuk dituai dari tulang belakang kelak.
92
00:05:05,723 --> 00:05:07,767
Kita akan campak rumpai laut itu.
93
00:05:07,850 --> 00:05:11,645
Rumpai laut akan tumbuh
secara menegak dari hujung ke hujung.
94
00:05:11,729 --> 00:05:13,314
Ya. Inilah masanya.
95
00:05:13,397 --> 00:05:16,108
Tali itu diselaputi
dengan spora Asparagopsis.
96
00:05:16,192 --> 00:05:17,443
Sosej rumpai laut.
97
00:05:17,526 --> 00:05:21,530
Selongsong kapas disarungkan
untuk melindungi spora.
98
00:05:21,614 --> 00:05:24,325
Sebagai pencerahan,
selongsong ini boleh diurai
99
00:05:24,408 --> 00:05:26,494
dan larut selepas empat minggu.
100
00:05:26,577 --> 00:05:31,791
Setiap tali diikat pada jarak 50 meter
dalam kawasan kebun marin ini.
101
00:05:31,874 --> 00:05:35,836
Pengawasan dan protokol diambil
supaya tali ini tak mengancam
102
00:05:35,920 --> 00:05:38,339
ikan paus, dolfin atau hidupan laut lain.
103
00:05:38,422 --> 00:05:40,800
- Kami cuma nak selesaikan masalah.
- Ya.
104
00:05:40,883 --> 00:05:44,428
Mengurangkan pelepasan gas
dan membendung perubahan iklim.
105
00:05:44,512 --> 00:05:46,263
Selepas diikat pada tulang belakang,
106
00:05:46,347 --> 00:05:50,267
ia diturunkan semula
untuk fasa pertumbuhan seterusnya.
107
00:05:50,351 --> 00:05:52,520
Kita takkan lihat prosesnya saja.
108
00:05:52,603 --> 00:05:55,314
Kita akan tengok keajaiban ini dari dekat.
109
00:05:55,398 --> 00:05:56,273
Hebatnya.
110
00:05:56,357 --> 00:05:57,858
Inilah Asparagopsis.
111
00:05:58,359 --> 00:06:01,737
Nama biasa rumpai laut ini
ialah rumpai tempuling.
112
00:06:01,821 --> 00:06:05,574
- Sebab banyak tempuling.
- Banyak pepaku kecil.
113
00:06:05,658 --> 00:06:07,910
Sungguh tak disangka alga merah ini
114
00:06:07,993 --> 00:06:11,580
memiliki kelebihan
untuk mengubah atmosfera Bumi.
115
00:06:11,664 --> 00:06:15,292
Sebelum ini,
tiada sesiapa peduli akan alga ini.
116
00:06:15,376 --> 00:06:18,295
Rupa-rupanya,
ia mampu menyelamatkan dunia.
117
00:06:18,379 --> 00:06:21,924
Saya suka sikap Darin
yang berani merasa semua benda.
118
00:06:22,007 --> 00:06:24,093
Mujurlah, ia selamat dimakan.
119
00:06:24,176 --> 00:06:26,387
Macam mana rasanya?
120
00:06:26,470 --> 00:06:27,638
Sedap.
121
00:06:27,721 --> 00:06:28,764
Sedap? Mungkin.
122
00:06:28,848 --> 00:06:31,600
Yang pasti, bagus untuk alam sekitar
123
00:06:31,684 --> 00:06:35,771
kerana ia mampu melenyapkan
80 peratus metana yang dilepaskan lembu
124
00:06:35,855 --> 00:06:36,939
atau lebih tinggi
125
00:06:37,022 --> 00:06:40,401
dan boleh membantu
menangani perubahan iklim.
126
00:06:40,484 --> 00:06:43,779
Bayangkan rumpai laut
yang berpotensi besar
127
00:06:43,863 --> 00:06:45,489
menyembuhkan Bumi kita.
128
00:06:46,907 --> 00:06:50,619
Lawatan ini takkan sempurna
kalau saya tak mengemudi.
129
00:06:50,703 --> 00:06:53,164
Oh, seronoknya. Hari ini menyeronokkan.
130
00:06:53,247 --> 00:06:57,751
Cepat, Kapten Zac! Laju lagi!
131
00:06:57,835 --> 00:07:00,796
Awaklah lanun paling teruk
yang saya pernah jumpa.
132
00:07:00,880 --> 00:07:02,673
Kapten Jack!
133
00:07:04,425 --> 00:07:05,634
Hon berfungsi!
134
00:07:06,135 --> 00:07:08,053
Alamak, dia dah mula.
135
00:07:09,221 --> 00:07:11,724
Ada bunyi lain? Bolehkah kita buat…
136
00:07:14,894 --> 00:07:18,522
Proses ini bermula di makmal
dan diteruskan di laut.
137
00:07:18,606 --> 00:07:20,733
Nampak rumit, tapi sebaliknya.
138
00:07:21,859 --> 00:07:23,777
Keberkesanan kosnya juga tinggi.
139
00:07:24,361 --> 00:07:28,115
Jom balik ke daratan
untuk lihat produk akhirnya.
140
00:07:29,366 --> 00:07:31,452
Taklah padat sangat, bukan?
141
00:07:31,535 --> 00:07:34,288
Segenggam saja
untuk seekor lembu setiap hari.
142
00:07:34,371 --> 00:07:36,832
- Apa?
- Banyak ini saja? Biar betul!
143
00:07:36,916 --> 00:07:41,629
Awak beri seekor lembu
makan segenggam alga ini setiap hari
144
00:07:41,712 --> 00:07:44,798
dan pelepasan metananya
lenyap serta-merta?
145
00:07:44,882 --> 00:07:46,425
Hilang. Lebih kurang.
146
00:07:46,509 --> 00:07:48,260
Segenggam sahaja.
147
00:07:48,344 --> 00:07:51,180
Apabila dicampurkan
dalam diet harian lembu,
148
00:07:51,263 --> 00:07:54,600
pelepasan metana lembu
akan menurun secara drastik.
149
00:07:56,018 --> 00:07:58,229
- Lembu-lembu itu tak hairan.
- Ayuh!
150
00:07:58,312 --> 00:07:59,647
Hari dah nak senja.
151
00:08:01,857 --> 00:08:03,067
Ayuh, lembu.
152
00:08:03,150 --> 00:08:05,986
Lembu-lembu! Ada kudap-kudap ini.
153
00:08:07,029 --> 00:08:09,657
Okey, masa untuk beri lembu makan.
154
00:08:09,740 --> 00:08:13,994
Darin percaya dia pengantara lembu,
jadi jom kita tengok.
155
00:08:14,578 --> 00:08:16,914
Apa nombor kecemasan di Australia?
156
00:08:17,414 --> 00:08:20,042
Hai! Mari sini.
157
00:08:20,125 --> 00:08:23,128
Orang yang tak pernah
makan daging cuba pujuk lembu.
158
00:08:23,212 --> 00:08:25,422
Ya! Bagus. Syabas.
159
00:08:27,591 --> 00:08:28,509
Tengok dia.
160
00:08:28,592 --> 00:08:30,094
Lembu itu ikut cakap dia.
161
00:08:31,387 --> 00:08:32,221
Ayuh!
162
00:08:32,304 --> 00:08:34,181
Tengok itu. Boleh tahan, Darin.
163
00:08:34,265 --> 00:08:36,892
Itu lebih teruk daripada imaginasi saya.
164
00:08:40,604 --> 00:08:41,522
Hei, lembu.
165
00:08:43,148 --> 00:08:46,318
Apabila lembu-lembu ini
makan rumpai laut itu,
166
00:08:46,402 --> 00:08:50,864
akan berlaku gangguan enzim
dalam pengeluaran metana
167
00:08:50,948 --> 00:08:53,450
dengan sebatian dalam rumpai laut ini,
168
00:08:53,534 --> 00:08:54,535
menukarkannya,
169
00:08:54,618 --> 00:08:58,872
yang sepatutnya dilepaskan
sebagai sisa bergas, metana,
170
00:08:58,956 --> 00:09:02,501
menjadi tenaga
yang mempercepatkan pertumbuhan lembu.
171
00:09:02,585 --> 00:09:05,379
Gangguan enzim halang lembu kentut?
172
00:09:05,462 --> 00:09:09,425
Sebenarnya, 90 peratus metana
dhasilkan daripada ruminan.
173
00:09:09,508 --> 00:09:11,719
- Ia keluar melalui sendawa, bukan kentut.
- Wah.
174
00:09:11,802 --> 00:09:15,431
Ramai fikir ia keluar melalui kentut,
tapi sebenarnya sendawa.
175
00:09:15,514 --> 00:09:16,390
Betulkah?
176
00:09:16,473 --> 00:09:17,975
Makanan berkhasiat lembu.
177
00:09:18,601 --> 00:09:20,603
Lembu itu gembira. Tengoklah.
178
00:09:21,270 --> 00:09:23,939
Kenapa penternak lain
tak guna formula ini?
179
00:09:24,940 --> 00:09:27,610
Anda pun baru tahu, bukan?
180
00:09:28,110 --> 00:09:31,030
Beri sedikit masa dan doakan prospeknya
181
00:09:31,113 --> 00:09:35,159
kerana masa mencemburui kita
dalam menangani isu perubahan iklim.
182
00:09:35,242 --> 00:09:39,872
Kita baru tengok rumpai laut
yang mampu menangani perubahan iklim.
183
00:09:39,955 --> 00:09:44,918
Seterusnya ialah idea canggih untuk tanah
yang boleh beri kebaikan sama.
184
00:09:45,002 --> 00:09:47,379
Kami menuju ke Orange, New South Wales,
185
00:09:48,005 --> 00:09:50,716
untuk lihat cara organisma terkecil dunia
186
00:09:51,342 --> 00:09:54,303
membantu menyelesaikan
masalah terbesar dunia.
187
00:09:55,429 --> 00:09:57,473
Loam Bio syarikat bioteknologi
188
00:09:57,556 --> 00:10:00,934
yang terdiri daripada petani,
saintis dan usahawan
189
00:10:01,435 --> 00:10:04,188
yang komited
menyelesaikan dua isu berkait,
190
00:10:04,271 --> 00:10:06,815
tahap karbon dioksida dalam atmosfera
191
00:10:06,899 --> 00:10:09,693
dan kualiti tanah ladang
yang semakin teruk.
192
00:10:09,777 --> 00:10:12,071
Ini pengasas bersamanya, Tegan.
193
00:10:13,197 --> 00:10:16,909
Hubungan antara pertanian
dan perubahan iklim memang rumit,
194
00:10:16,992 --> 00:10:21,080
tapi adakalanya masalah yang rumit
cuma perlukan penyelesaian mudah.
195
00:10:21,163 --> 00:10:21,997
Bagus.
196
00:10:23,040 --> 00:10:25,668
- Awak segak macam saintis.
- Memang pun.
197
00:10:25,751 --> 00:10:29,713
Mereka merawat biji benih
dengan kulat mikrob
198
00:10:29,797 --> 00:10:33,008
yang pernah ditanam,
menstabilkan karbon dalam tanah.
199
00:10:33,092 --> 00:10:35,511
Proses ini dapat membajai tanaman
200
00:10:35,594 --> 00:10:39,014
dan menghalang karbon
daripada dilepaskan ke atmosfera.
201
00:10:39,098 --> 00:10:43,060
Penurunan pelepasan karbon dioksida
mampu menangani perubahan iklim.
202
00:10:43,143 --> 00:10:45,312
- Hebatnya.
- Apa kita nak buat?
203
00:10:45,396 --> 00:10:48,107
Di sinilah semua keajaiban sains berlaku.
204
00:10:48,190 --> 00:10:52,695
Semua ini kulat spesifik
yang diekstrak dari persekitaran asal.
205
00:10:52,778 --> 00:10:55,948
Kami dapati ia bertambah,
bukan hasilnya saja,
206
00:10:56,031 --> 00:10:57,866
tapi ketumpatan nutriennya juga
207
00:10:57,950 --> 00:11:01,537
yang sangat menarik
dari perspektif pengeluaran makanan.
208
00:11:01,620 --> 00:11:06,875
Penting sekali untuk kita
tingkatkan kualiti sistem makanan.
209
00:11:06,959 --> 00:11:11,880
Ini biji gandum biasa.
Inilah bahan asas untuk roti dan kek.
210
00:11:11,964 --> 00:11:15,551
Apabila kami tanamnya di padok
untuk tanaman seterusnya,
211
00:11:15,634 --> 00:11:18,345
kami jadikan kulat ini produk sebenar
212
00:11:18,429 --> 00:11:21,724
supaya kami boleh tingkatkan pengeluaran,
213
00:11:21,807 --> 00:11:26,228
sekali gus menyuburkan tanah
dengan menyerap lebih banyak karbon
214
00:11:26,311 --> 00:11:27,396
di kawasan itu.
215
00:11:27,479 --> 00:11:31,608
Karbon dalam tanah di seluruh dunia
menyusut 20 hingga 60 peratus,
216
00:11:31,692 --> 00:11:33,068
bergantung pada tempat,
217
00:11:33,152 --> 00:11:36,530
akibat aktiviti pertanian industri.
218
00:11:36,613 --> 00:11:40,325
Kulat di dalam piring petri ini
nampak biasa saja,
219
00:11:40,409 --> 00:11:43,704
tapi apabila kita faham fungsi
dan peranannya,
220
00:11:43,787 --> 00:11:45,539
sebenarnya ia luar biasa.
221
00:11:45,622 --> 00:11:51,754
Siapa sangka mikroorganisma
yang nampak tak menarik ini
222
00:11:51,837 --> 00:11:56,759
merupakan bahan asas
dalam menangani isu perubahan iklim?
223
00:11:56,842 --> 00:11:57,676
Hebatnya.
224
00:11:57,760 --> 00:12:00,429
Banyak filem seram bermula dengan kulat.
225
00:12:00,929 --> 00:12:07,311
Ada spora kulat termasuk dalam badan,
mengawal minda kita dan sebagainya.
226
00:12:07,394 --> 00:12:09,688
Awak risau tentang kemunculan zombi?
227
00:12:09,772 --> 00:12:12,900
Syukurlah saintis kami
dah tapis segala-galanya
228
00:12:12,983 --> 00:12:15,068
supaya tiada wabak tercetus.
229
00:12:15,152 --> 00:12:17,571
- Awak yakin?
- Sepenuh hati.
230
00:12:17,654 --> 00:12:20,073
Saya rasa ada lubang jarum pada…
231
00:12:23,494 --> 00:12:27,539
Jom tengok tanah.
Saya nak tengok keajaiban kulat ini.
232
00:12:27,623 --> 00:12:29,875
- Okey, jom!
- Terima kasih.
233
00:12:29,958 --> 00:12:33,754
Biji benih dirawat di makmal
dan diuji di dalam rumah hijau,
234
00:12:33,837 --> 00:12:38,383
tapi tapak ujian sebenar Loam Bio
adalah di ladang ini.
235
00:12:54,441 --> 00:12:56,610
Hyundai Ioniq masuk ladang, ya?
236
00:12:57,402 --> 00:13:00,697
Saya sajakah yang rasa
lembu-lembu ini tenung kami?
237
00:13:02,157 --> 00:13:03,200
Hei, lembu.
238
00:13:07,746 --> 00:13:09,456
Tiba-tiba, jual mahal pula.
239
00:13:10,624 --> 00:13:14,962
Ya, lembu-lembu ini faham saya.
240
00:13:15,045 --> 00:13:16,713
Darin sangat gembira,
241
00:13:16,797 --> 00:13:19,633
dapat berbual dengan sekawanan lembu.
242
00:13:19,716 --> 00:13:22,553
Saya boleh terus melalut,
tapi kami dah sampai
243
00:13:22,636 --> 00:13:26,974
dan berjumpa pengasas bersama
Loam Bio, Mick Wettenhall.
244
00:13:27,057 --> 00:13:28,225
Apa khabar?
245
00:13:28,308 --> 00:13:30,060
- Sihat. Apa khabar?
- Sihat.
246
00:13:30,143 --> 00:13:31,854
- Saya Darin.
- Darin. Mick.
247
00:13:31,937 --> 00:13:34,106
- Saya Zac.
- Selamat berkenalan.
248
00:13:34,189 --> 00:13:38,026
Oh, Tuhan. Tak sabarnya.
Siapa nama anjing-anjing ini?
249
00:13:38,110 --> 00:13:40,362
Ini pembantu saya.
250
00:13:40,445 --> 00:13:43,448
Frank, Oompah, Pepper dan Goober.
251
00:13:44,408 --> 00:13:46,368
- Goober! Comel.
- Goober.
252
00:13:46,451 --> 00:13:47,703
Mereka nampak penat.
253
00:13:47,786 --> 00:13:49,329
Saya nak belai mereka.
254
00:13:49,413 --> 00:13:54,585
Kami jumpa Tegan tadi
dan betul-betul kagum dengan inokulasi,
255
00:13:54,668 --> 00:13:56,879
aktiviti kulat dan…
256
00:13:56,962 --> 00:13:58,005
Hebat, bukan?
257
00:13:58,088 --> 00:13:59,882
- Mengujakan…
- Luar biasa.
258
00:13:59,965 --> 00:14:03,260
Dengan pengalaman luas
dalam pertanian bijirin dan kapas,
259
00:14:03,343 --> 00:14:06,889
Mick akan tunjuk kesan benih
yang dirawat terhadap tanah.
260
00:14:06,972 --> 00:14:11,643
Apa jadi kalau kandungan karbon
dalam tanah berkurang?
261
00:14:12,144 --> 00:14:14,855
Karbon menguatkan
semua fungsi dalam tanah.
262
00:14:14,938 --> 00:14:19,151
Ia mengekalkan kelembapan
dan kesuburan tanah.
263
00:14:19,234 --> 00:14:22,446
Selain itu, karbon juga
berfungsi sebagai penapis.
264
00:14:22,529 --> 00:14:26,783
Semakin tinggi kandungan karbon,
semakin tinggi kelembapan tanah,
265
00:14:26,867 --> 00:14:30,913
semakin sedikit baja diperlukan
dan enapan bahan kimia lain.
266
00:14:30,996 --> 00:14:32,789
Di bawah kaki kita…
267
00:14:33,540 --> 00:14:36,501
Apa kesan yang dirumuskan
daripada tanah ladang ini
268
00:14:36,585 --> 00:14:39,922
dengan pelaksanaan teknik itu?
Apa perbezaannya?
269
00:14:40,005 --> 00:14:42,633
Jom kita tengok kesannya.
270
00:14:43,759 --> 00:14:48,096
Warna tanah akan lebih gelap.
271
00:14:48,764 --> 00:14:52,142
Kamu juga boleh hidu bau karbon.
272
00:14:53,018 --> 00:14:54,436
Dekatkan kamera.
273
00:14:54,519 --> 00:14:57,814
Kali terakhir saya ukur
kandungan karbon dalam tanah ini,
274
00:14:57,898 --> 00:15:00,150
bacaannya kira-kira 2.2 peratus.
275
00:15:01,068 --> 00:15:02,611
Berapa bacaan yang ideal?
276
00:15:02,694 --> 00:15:05,238
Saya nak setinggi yang mungkin.
277
00:15:05,322 --> 00:15:10,577
Purata kandungan karbon dalam tanah
di Amerika satu hingga empat peratus,
278
00:15:10,661 --> 00:15:13,163
tapi bacaan Loam Bio
setinggi enam peratus.
279
00:15:13,246 --> 00:15:17,000
Lebih tinggi kandungan karbon dalam tanah,
lebih subur tanah.
280
00:15:17,084 --> 00:15:19,670
Tanaman subur dengan pertambahan nutrien,
281
00:15:19,753 --> 00:15:23,340
tapi keluaran sampingannya
dipanggil peresapan.
282
00:15:23,423 --> 00:15:27,552
Maksudnya,
karbon di udara diserap ke dalam tanah
283
00:15:27,636 --> 00:15:30,973
dan sekali gus mengurangkan
tahap karbon dioksida
284
00:15:31,056 --> 00:15:33,350
dan memperlahankan perubahan iklim.
285
00:15:33,433 --> 00:15:36,645
Sebenarnya, petani tak perlu ubah apa-apa.
286
00:15:36,728 --> 00:15:40,691
Petani boleh terus bertani
sambil memanfaatkan teknologi ini.
287
00:15:40,774 --> 00:15:42,985
Semua orang kata, "Oh, teknologi."
288
00:15:43,568 --> 00:15:45,821
Sebenarnya, bukan. Ini satu kaedah.
289
00:15:45,904 --> 00:15:49,616
Kaedah yang dipraktikkan
dan dikongsikan petani lain.
290
00:15:49,700 --> 00:15:52,536
"Teknologi ini
buat tanah saya lebih subur.
291
00:15:52,619 --> 00:15:58,500
Mick guna sistem X dan teknologi ini,
hasilnya tanah dia lebih subur.
292
00:15:58,583 --> 00:16:00,335
- Saya pun nak buat."
- Betul.
293
00:16:00,419 --> 00:16:02,713
Petani belajar sesama mereka.
294
00:16:02,796 --> 00:16:05,215
- Ya.
- Petani saling berkongsi ilmu.
295
00:16:05,298 --> 00:16:08,093
Mereka tak percaya jurujual atau saintis.
296
00:16:08,176 --> 00:16:10,846
Mereka cuma percaya pengalaman petani lain
297
00:16:10,929 --> 00:16:13,432
dan kita patut memanipulasi kuasa itu.
298
00:16:13,932 --> 00:16:16,852
Pengurangan karbon dioksida
dalam atmosfera takkan tercapai
299
00:16:16,935 --> 00:16:19,438
dengan keterlibatan satu ladang saja.
300
00:16:19,521 --> 00:16:22,941
Kaedah ini perlu diamalkan
secara holistik,
301
00:16:23,025 --> 00:16:26,153
tapi peningkatan kuantiti
dan kualiti tanaman
302
00:16:26,236 --> 00:16:28,447
dan kesuburan tanah pertanian
303
00:16:28,530 --> 00:16:32,367
ialah insentif untuk galak perubahan
dalam kalangan petani.
304
00:16:32,451 --> 00:16:36,621
Keberkesanan kaedah Loam Bio
menghasilkan tanaman lebih berkualiti
305
00:16:36,705 --> 00:16:39,082
sambil memulihara alam sekitar.
306
00:16:39,166 --> 00:16:43,754
Proses ini sebahagian konsep utama
yang dipanggil pertanian jana semula.
307
00:16:44,254 --> 00:16:46,673
Sebagai pencerahan, tengok ini.
308
00:16:47,257 --> 00:16:48,884
Dalam isu pemanasan global,
309
00:16:48,967 --> 00:16:52,345
kita selalu cakap tentang puncanya,
iaitu karbon dioksida.
310
00:16:52,429 --> 00:16:56,767
Hei, jangan formal sangat.
Panggil saja saya CO2.
311
00:16:56,850 --> 00:17:00,228
Kalau saya ada dalam minuman,
ia jadi bergas.
312
00:17:00,312 --> 00:17:01,438
Hebat, bukan?
313
00:17:01,521 --> 00:17:04,024
Tapi kalau terlalu banyak dalam atmosfera,
314
00:17:04,107 --> 00:17:05,984
suhu dunia akan meningkat,
315
00:17:06,068 --> 00:17:09,654
mengundang banyak bencana alam
dan itu tak hebat.
316
00:17:10,238 --> 00:17:12,157
Maafkan saya.
317
00:17:12,240 --> 00:17:13,492
Jangan rasa bersalah.
318
00:17:13,575 --> 00:17:14,826
Kenapa? Ada jalan?
319
00:17:14,910 --> 00:17:17,662
- Pertanian jana semula.
- Jana apa?
320
00:17:17,746 --> 00:17:19,748
Pertanian jana semula ialah sistem
321
00:17:19,831 --> 00:17:23,168
di mana tanah dirawat
dan disuburkan secara mampan,
322
00:17:23,251 --> 00:17:25,754
meningkatkan kualiti dan kuantiti tanaman
323
00:17:25,837 --> 00:17:27,005
dan pada masa sama,
324
00:17:27,089 --> 00:17:29,841
membalikkan kesan karbon dioksida.
325
00:17:29,925 --> 00:17:30,842
Hebatnya!
326
00:17:30,926 --> 00:17:35,013
Ya! Pertanian jana semula
bebas bahan kimia dan racun perosak.
327
00:17:35,097 --> 00:17:37,641
Amalan ini termasuklah larangan membajak,
328
00:17:37,724 --> 00:17:40,352
kepelbagaian tanaman
penutup Bumi dan banyak lagi.
329
00:17:40,435 --> 00:17:42,896
Bukan saja tanaman lebih berkhasiat,
330
00:17:42,979 --> 00:17:45,982
tapi mencapai objektif yang diinginkan.
331
00:17:46,066 --> 00:17:47,567
Oh! Seronoknya!
332
00:17:47,651 --> 00:17:49,319
Hei, awak okey?
333
00:17:49,402 --> 00:17:51,988
Oh, Tuhan! Ramainya di bawah ini!
334
00:17:52,072 --> 00:17:54,032
Hai, siapa nama awak?
335
00:17:54,116 --> 00:17:55,492
Dia baik-baik saja.
336
00:17:57,953 --> 00:17:59,830
Ekoinovasi boleh tercetus
337
00:17:59,913 --> 00:18:03,625
dengan mencabar sistem
yang diamalkan sejak berkurun dulu.
338
00:18:03,708 --> 00:18:06,711
Kita selalu dengar,
"Ini cara kami sejak dulu,"
339
00:18:06,795 --> 00:18:09,714
sebagai alasan untuk lari
daripada perubahan.
340
00:18:09,798 --> 00:18:15,053
Namun di tengah-tengah Sydney,
di rumah dua tingkat abad ke-19 ini,
341
00:18:15,137 --> 00:18:17,180
semua sistem konvensional dicabar
342
00:18:17,264 --> 00:18:20,100
kerana disebabkan pemiliknya,
Michael Mobbs,
343
00:18:20,183 --> 00:18:24,479
rumah tengah bandar ini hidup
di luar grid dari aspek teknikal.
344
00:18:24,563 --> 00:18:26,064
Apa rahsianya?
345
00:18:27,107 --> 00:18:28,066
Jom kita korek.
346
00:18:28,650 --> 00:18:30,986
- Hai, saya Zac.
- Hei.
347
00:18:31,069 --> 00:18:33,238
- Zac, salam kenal.
- Salam kenal.
348
00:18:33,321 --> 00:18:36,700
- Saya Darin.
- Selamat datang ke rumah saya.
349
00:18:36,783 --> 00:18:39,619
- Awaklah lelaki di luar grid itu.
- Betul.
350
00:18:39,703 --> 00:18:41,371
Macam mana ia bermula?
351
00:18:41,454 --> 00:18:43,790
- Ia…
- Rumah awak di tengah bandar.
352
00:18:43,874 --> 00:18:48,628
Sejujurnya, semua ini bermula
kerana saya rasa tercabar.
353
00:18:49,212 --> 00:18:50,839
- Jadi…
- Menarik.
354
00:18:50,922 --> 00:18:53,550
- Saya bekas peguam.
- Bekas peguam?
355
00:18:53,633 --> 00:18:57,846
Saya terlibat dalam tanya siasat parlimen
tentang pengurusan air Sydney.
356
00:18:57,929 --> 00:18:59,514
Saya ada dua orang anak.
357
00:18:59,598 --> 00:19:03,435
Saya dan isteri terfikir,
"Apa kata besarkan dapur dan tandas?"
358
00:19:03,518 --> 00:19:07,522
Sepanjang tiga bulan pengubahsuaian,
saya tak guna bekalan air paip,
359
00:19:08,023 --> 00:19:11,151
khidmat pembetung perbandaran
dan pasang panel solar.
360
00:19:11,651 --> 00:19:15,405
Tiada sisa kumbahan yang dibuang
dari rumah ini selama 24 tahun.
361
00:19:16,281 --> 00:19:19,326
Lima meter lebar.
Saya tadah setiap titis air hujan.
362
00:19:19,409 --> 00:19:21,828
Saya simpan dua juta liter air di sini…
363
00:19:21,912 --> 00:19:24,623
- Dua juta liter?
- Dua juta liter kumbahan.
364
00:19:24,706 --> 00:19:27,334
Sisa kumbahan di rumah ini dirawat.
365
00:19:27,417 --> 00:19:30,003
Saya perlukan data,
jadi setiap dua minggu,
366
00:19:30,503 --> 00:19:35,926
kami hantar sampel air ke makmal
untuk dibandingkan dengan air paip.
367
00:19:36,885 --> 00:19:40,222
Air saya lebih bersih.
Dua belas bulan berturut-turut.
368
00:19:40,305 --> 00:19:42,557
- Lebih bersih daripada air paip?
- Ya.
369
00:19:42,641 --> 00:19:44,476
Sekarang, saya rasa bebas.
370
00:19:44,559 --> 00:19:49,481
Saya boleh memelihara alam sekitar
tanpa menjejaskan kualiti kehidupan saya.
371
00:19:49,564 --> 00:19:52,067
Saya boleh guna air tanpa rasa bersalah.
372
00:19:52,651 --> 00:19:55,445
Saya mandi sepuas-puasnya
tanpa rasa bersalah.
373
00:19:55,528 --> 00:19:57,405
Okey, teruskan bercerita.
374
00:19:58,281 --> 00:20:01,076
Ada tiga asas untuk hidup di luar grid.
375
00:20:01,159 --> 00:20:03,370
Anda perlu sumber tenaga dan air sendiri.
376
00:20:03,453 --> 00:20:06,456
Kemudian, sistem pengurusan sisa.
Ini cara Michael.
377
00:20:06,539 --> 00:20:08,375
- Jom tengok sistem awak.
- Jom.
378
00:20:08,458 --> 00:20:10,794
- Saya teruja.
- Saya nak tahu.
379
00:20:10,877 --> 00:20:11,962
Okey, jom.
380
00:20:12,879 --> 00:20:17,634
Sejujurnya sebaik melangkah masuk,
rumah dia nampak biasa saja,
381
00:20:18,677 --> 00:20:22,430
tapi ada aura yang unik.
382
00:20:24,015 --> 00:20:27,435
Pelik, tapi rasa selesa.
Suasananya menenangkan.
383
00:20:27,519 --> 00:20:28,478
Terserlah.
384
00:20:28,561 --> 00:20:31,564
Rumah ini dikuasakan
oleh bateri pada waktu malam
385
00:20:31,648 --> 00:20:37,153
dan ketahanan bateri bergantung
pada kekerapan ia dinyahcas.
386
00:20:37,237 --> 00:20:40,573
Pada waktu siang, kotak ajaib ini
387
00:20:40,657 --> 00:20:44,536
akan memintas bateri,
menyalurkan tenaga suria terus ke lampu.
388
00:20:45,328 --> 00:20:46,746
- Wah!
- Hebat, bukan?
389
00:20:46,830 --> 00:20:49,291
Ketahanan bateri bertambah 50 peratus.
390
00:20:49,374 --> 00:20:51,167
- Tepat sekali.
- Hebatnya.
391
00:20:51,251 --> 00:20:53,962
- Biar saya tunjuk baterinya.
- Okey.
392
00:20:54,546 --> 00:20:56,631
Kalau kamu berdiri di sini…
393
00:20:57,507 --> 00:20:59,175
- Di bawah sana.
- Itu dia.
394
00:20:59,259 --> 00:21:03,638
Bilik bawah tanah tempat paling ideal
untuk bateri kerana suhunya stabil.
395
00:21:04,431 --> 00:21:05,682
- Bateri tak panas.
- Ya.
396
00:21:05,765 --> 00:21:08,393
Lagipun, kecekapannya boleh dikekalkan.
397
00:21:08,476 --> 00:21:10,312
- Ada "It"?
- Apa?
398
00:21:10,395 --> 00:21:13,356
- Ada "It"? Tiada hantu badut?
- Tak.
399
00:21:13,440 --> 00:21:14,899
Dia tak minat Stephen King.
400
00:21:14,983 --> 00:21:17,777
- Tiada orang tidur di bawah?
- Awak boleh cuba.
401
00:21:17,861 --> 00:21:18,695
Ya!
402
00:21:20,030 --> 00:21:20,864
Tak apalah.
403
00:21:21,364 --> 00:21:23,783
Saya nak tanya tentang air.
404
00:21:23,867 --> 00:21:26,995
- Ya.
- Kitar semula dan tadahan.
405
00:21:27,078 --> 00:21:29,581
- Itu minat saya. Jom tengok.
- Samalah.
406
00:21:29,664 --> 00:21:31,041
Tengok labah-labah itu.
407
00:21:31,541 --> 00:21:32,834
Hai, kawan!
408
00:21:32,917 --> 00:21:34,461
Inilah Australia!
409
00:21:35,253 --> 00:21:36,463
Air ini…
410
00:21:39,841 --> 00:21:41,384
Itu dia.
411
00:21:44,054 --> 00:21:45,180
…dari bumbung saya.
412
00:21:46,431 --> 00:21:48,725
- Seratus peratus air hujan.
- Betul.
413
00:21:49,642 --> 00:21:54,064
Diukur setiap dua minggu selama 18 bulan
dan lebih bersih daripada air paip.
414
00:21:54,147 --> 00:21:54,981
Sedapnya.
415
00:21:55,065 --> 00:21:56,858
- Sedap, bukan?
- Sedap.
416
00:21:56,941 --> 00:21:59,235
- Minum untuk…
- Untuk air bersih.
417
00:21:59,319 --> 00:22:01,905
…hidup di luar grid, minum air hujan.
418
00:22:01,988 --> 00:22:05,867
Seronok dapat jumpa orang lain
yang turut menghargai air.
419
00:22:05,950 --> 00:22:10,080
Inilah yang sepatutnya.
Kita tak boleh bazirkan nikmat Tuhan.
420
00:22:10,163 --> 00:22:11,164
Saya setuju.
421
00:22:11,664 --> 00:22:13,666
Pernahkah awak kehabisan…
422
00:22:13,750 --> 00:22:15,835
Takungan air saya semakin surut.
423
00:22:16,586 --> 00:22:17,420
- Yakah?
- Ya.
424
00:22:17,504 --> 00:22:19,214
- Sebab jarang hujan?
- Ya.
425
00:22:19,297 --> 00:22:21,174
Hujan pun tak lebat.
426
00:22:21,674 --> 00:22:28,598
Mungkin dua, tiga,
kadang-kadang empat kali setahun,
427
00:22:29,307 --> 00:22:34,354
saya terpaksa bawa telur
dan ketuk pintu jiran.
428
00:22:36,731 --> 00:22:39,526
Saya tanya, "Boleh pinjam hos?"
429
00:22:40,026 --> 00:22:41,945
- Saya tak nak, tapi…
- Okey.
430
00:22:42,028 --> 00:22:44,823
Setiap kali saya minta, hujan akan turun.
431
00:22:45,865 --> 00:22:49,285
- Itu tarian hujan.
- Tuhan sengaja uji saya.
432
00:22:49,369 --> 00:22:54,833
Separuh air yang digunakan
isi rumah Australia dibazirkan
433
00:22:54,916 --> 00:22:57,252
untuk mengepam tandas dan basuh baju.
434
00:22:57,335 --> 00:22:59,087
Kenapa saya nak guna air ini…
435
00:22:59,170 --> 00:23:01,339
Air sebersih ini.
436
00:23:01,423 --> 00:23:02,757
…untuk pam tandas?
437
00:23:02,841 --> 00:23:06,052
Saya tak pernah terfikir,
tapi itulah hakikatnya.
438
00:23:07,387 --> 00:23:10,807
Menurut EPA,
kira-kira 30 peratus penggunaan air
439
00:23:10,890 --> 00:23:13,393
dalam isi rumah di Amerika ialah tandas.
440
00:23:13,476 --> 00:23:16,688
Kebanyakan rumah
di Amerika tiada sistem air kelabu
441
00:23:16,771 --> 00:23:20,024
untuk kumpul sisa
dari bilik mandi, dapur atau singki
442
00:23:20,108 --> 00:23:23,153
yang boleh dikitar semula
untuk mengepam tandas.
443
00:23:23,236 --> 00:23:25,738
Alangkah bagusnya kalau ia dipraktikkan.
444
00:23:25,822 --> 00:23:30,618
Ia sangat menakjubkan.
Secara teori, saya rasa semua orang
445
00:23:30,702 --> 00:23:33,997
nak terlibat dalam salah satu usaha ini.
446
00:23:34,080 --> 00:23:39,335
Mereka nak jimatkan tenaga,
guna air lebih bersih dan semula jadi.
447
00:23:39,419 --> 00:23:43,423
Kita tak nak hidup di luar grid,
tapi cara untuk mengasimilasikannya
448
00:23:43,506 --> 00:23:44,799
nampak rumit.
449
00:23:44,883 --> 00:23:46,092
Saya tak faham,
450
00:23:46,176 --> 00:23:48,678
tapi semua yang awak cerita nampak mudah.
451
00:23:48,761 --> 00:23:50,221
- Memang mudah.
- Ya.
452
00:23:50,305 --> 00:23:53,433
Itu satu kepuasan bagi saya.
453
00:23:53,516 --> 00:23:57,145
Orang selalu berdalih dan cakap,
"Saya tak mampu!" Tapi?
454
00:23:57,228 --> 00:23:59,230
Saya cuma orang biasa.
455
00:23:59,731 --> 00:24:02,233
Saya buat apa
yang petani luar bandar buat.
456
00:24:02,317 --> 00:24:03,276
Jangan lupa.
457
00:24:03,359 --> 00:24:07,197
Michael hidup di luar grid,
tapi di tengah-tengah bandar.
458
00:24:07,280 --> 00:24:11,493
Dia tinggal di pusat bandar Sydney
yang dikelilingi kemodenan.
459
00:24:11,576 --> 00:24:13,661
Konsep ini relevan di pedalaman,
460
00:24:13,745 --> 00:24:17,123
tapi tengok awak mempraktikkannya
di tengah bandar,
461
00:24:17,207 --> 00:24:19,959
ia benar-benar mengagumkan.
462
00:24:20,543 --> 00:24:23,046
- Terima kasih sudi singgah.
- Sama-sama.
463
00:24:23,129 --> 00:24:24,714
Terima kasih. Menakjubkan.
464
00:24:24,797 --> 00:24:28,218
Pencapaian awak luar biasa.
Terima kasih sudi berkongsi.
465
00:24:28,301 --> 00:24:31,888
Inilah idea yang kami cuba realisasikan.
466
00:24:31,971 --> 00:24:35,391
Inilah matlamat
dan naratif dokumentari kami.
467
00:24:35,475 --> 00:24:36,643
- Mengagumkan.
- Ya.
468
00:24:36,726 --> 00:24:39,896
Saya beli TV untuk tonton
rancangan kamu di Iceland.
469
00:24:39,979 --> 00:24:42,315
- Hebat. Buat lagi.
- Terima kasih.
470
00:24:42,398 --> 00:24:44,317
- Terima kasih sokong kami.
- Ya.
471
00:24:44,400 --> 00:24:46,277
Terima kasih kerana terlibat.
472
00:24:46,361 --> 00:24:50,240
Rumah lestari Michael
mungkin gambaran masa depan.
473
00:24:50,323 --> 00:24:53,034
Perubahan yang dia lakukan
ialah contoh ideal
474
00:24:53,117 --> 00:24:56,746
impak seorang individu
terhadap alam sekitar.
475
00:24:56,829 --> 00:25:00,291
Inisiatif untuk hidup di luar grid
dan guna tenaga suria
476
00:25:00,375 --> 00:25:04,087
turut mencetuskan anjakan
dalam usaha memelihara Bumi.
477
00:25:06,839 --> 00:25:12,220
Sistem perbandaran memerlukan
infrastruktur kolektif yang lebih besar
478
00:25:12,303 --> 00:25:14,222
untuk beroperasi dengan efisien.
479
00:25:16,099 --> 00:25:19,102
Di destinasi seterusnya,
kita akan lihat kuasa besar
480
00:25:19,185 --> 00:25:22,397
dalam pengagihan kolektif kuasa borong.
481
00:25:25,358 --> 00:25:28,861
Di sebidang tanah di Victoria,
terletaknya sebuah ladang.
482
00:25:30,321 --> 00:25:32,490
Tanamannya ialah angin
483
00:25:33,116 --> 00:25:35,910
yang dituai oleh 39 buah turbin
484
00:25:35,994 --> 00:25:39,163
dan menjana 80 juta watt kuasa.
485
00:25:39,247 --> 00:25:42,750
Cukup untuk bekalkan tenaga bersih
kepada 50,000 buah rumah.
486
00:25:42,834 --> 00:25:44,877
Inilah Ladang Angin Crowlands.
487
00:25:46,004 --> 00:25:47,714
Sejak tahun 1887,
488
00:25:47,797 --> 00:25:51,634
manusia memanfaatkan angin
untuk mencipta tenaga.
489
00:25:51,718 --> 00:25:56,389
Apabila kecekapannya bertambah,
kuasa angin terus menjadi komponen utama
490
00:25:56,472 --> 00:25:59,267
sumber tenaga bersih boleh diperbaharui.
491
00:25:59,350 --> 00:26:01,603
Walaupun kincir angin dah lama wujud,
492
00:26:01,686 --> 00:26:05,398
itulah cara kuasa angin
di ladang ini dikumpulkan dan diagihkan.
493
00:26:05,481 --> 00:26:09,110
Kita akan dengar lebih lanjut
daripada Datuk Bandar Melbourne…
494
00:26:09,193 --> 00:26:13,865
Sebelum itu, dengarkan
betapa hebatnya gelaran jawatan beliau.
495
00:26:13,948 --> 00:26:15,074
Apa khabar?
496
00:26:15,158 --> 00:26:15,992
Saya Rachel.
497
00:26:16,075 --> 00:26:19,120
…bersama CEO Pacific Hydro Australia.
498
00:26:19,203 --> 00:26:20,496
Ya, tepat sekali.
499
00:26:20,580 --> 00:26:24,500
Turbin ini jauh lebih besar
berbanding sangkaan saya.
500
00:26:25,043 --> 00:26:28,338
Susah nak percaya tingginya 100 meter,
501
00:26:28,421 --> 00:26:31,966
ditambah pula dengan bilah
sepanjang 42 meter.
502
00:26:32,050 --> 00:26:33,635
Untuk bina projek ini…
503
00:26:33,718 --> 00:26:36,512
Kita berdiri
di bawah 30 buah kincir angin.
504
00:26:36,596 --> 00:26:37,722
Ladang angin ini besar.
505
00:26:37,805 --> 00:26:40,600
Ini Program Tenaga
Boleh Diperbaharui Melbourne.
506
00:26:40,683 --> 00:26:45,938
Program ini telah membuka jalan
kerana pengguna tenaga dapat saksikan
507
00:26:46,022 --> 00:26:50,109
yang kita boleh bekerjasama
untuk menangani perubahan iklim.
508
00:26:50,777 --> 00:26:52,987
Kami takkan mampu jayakannya sendiri.
509
00:26:53,071 --> 00:26:57,742
Kami perlukan kerjasama orang ramai
untuk merealisasikan projek ini.
510
00:26:57,825 --> 00:27:01,537
Kami perlukan skala
untuk memeterai perjanjian jual beli
511
00:27:01,621 --> 00:27:02,872
dengan Pacific Hydro.
512
00:27:02,955 --> 00:27:06,959
Pengguna tenaga bekerjasama
dan menyokong penuaian tenaga ini
513
00:27:07,043 --> 00:27:08,419
pada caj lebih murah,
514
00:27:08,503 --> 00:27:11,631
menggunakan kuasa angin
berbanding bahan api fosil.
515
00:27:11,714 --> 00:27:14,676
Cabaran itu agak besar bagi sebuah bandar.
516
00:27:14,759 --> 00:27:19,013
Setiap tenaga elektrik yang kami guna
sebagai sebuah organisasi
517
00:27:19,097 --> 00:27:22,183
di bandar Melbourne,
setiap tiang lampu jalan,
518
00:27:22,266 --> 00:27:25,520
setiap mesin senaman elips
di gim-gim komuniti kami,
519
00:27:25,603 --> 00:27:29,691
setiap audio siar yang bersiaran
dari semua perpustakaan kami
520
00:27:29,774 --> 00:27:34,487
dikuasakan sepenuhnya oleh tenaga
boleh diperbaharui dari ladang angin ini.
521
00:27:34,570 --> 00:27:37,615
Hasil kerjasama dengan Pacific Hydro,
522
00:27:37,699 --> 00:27:41,369
orang ramai nampak peluang
untuk sama-sama melibatkan diri.
523
00:27:41,452 --> 00:27:42,829
Di seluruh Australia,
524
00:27:42,912 --> 00:27:46,874
ada 39 buah majlis perbandaran
membangunkan projek yang sama.
525
00:27:47,542 --> 00:27:50,670
Kadar pelepasan kami menurun lima peratus.
526
00:27:50,753 --> 00:27:51,629
Hebatnya.
527
00:27:51,713 --> 00:27:53,589
Besarnya.
528
00:27:53,673 --> 00:27:58,428
Ada komponen mekanikal dan elektrik.
529
00:27:58,511 --> 00:28:02,223
Anda tahu genre muzik kegemaran turbin?
Muzik heavy metal.
530
00:28:05,017 --> 00:28:06,978
- Tepat sekali.
- Hambar.
531
00:28:07,061 --> 00:28:10,398
Persaingan kuasa angin
di Australia semakin sengit.
532
00:28:10,481 --> 00:28:17,363
Banyak stesen janakuasa arang batu ditutup
kerana mereka tak lagi mampu bersaing.
533
00:28:17,447 --> 00:28:20,241
Nak masuk dan tinjau
bahagian dalam turbin?
534
00:28:20,324 --> 00:28:22,160
- Ya!
- Nak? Jom masuk.
535
00:28:22,243 --> 00:28:23,369
Tak sabar rasanya.
536
00:28:23,453 --> 00:28:26,330
Apa yang penonton di rumah boleh lakukan
537
00:28:26,414 --> 00:28:29,375
untuk desak
pemimpin mereka ambil inisiatif ini?
538
00:28:29,459 --> 00:28:33,004
Cari peruncit tenaga
yang jual tenaga boleh diperbaharui.
539
00:28:33,087 --> 00:28:34,464
Itu langkah pertama.
540
00:28:34,547 --> 00:28:37,550
Selain itu, melobi penduduk setempat
541
00:28:37,633 --> 00:28:40,720
tentang tenaga boleh diperbaharui
dan kebaikannya.
542
00:28:40,803 --> 00:28:44,474
Inilah tenaga alaf baharu,
jadi kita patut beralih sekarang
543
00:28:44,557 --> 00:28:46,267
demi generasi akan datang.
544
00:28:46,350 --> 00:28:49,020
- Awak dengar itu?
- Bunyinya sangat kuat.
545
00:28:49,103 --> 00:28:50,730
Macam rumah!
546
00:28:52,148 --> 00:28:53,065
Besar betul!
547
00:28:53,149 --> 00:28:55,485
Ini bahagian dalam kincir angin.
548
00:28:56,652 --> 00:28:57,528
Wah!
549
00:29:00,907 --> 00:29:04,452
Kuasa dialir turun
melalui sebatang busbar aluminium
550
00:29:04,535 --> 00:29:08,414
ke kabel-kabel ini
dan terus ke kotak di belakang Sally.
551
00:29:08,498 --> 00:29:11,375
- Nasib baik dah tutup.
- Ini penyongsang?
552
00:29:11,459 --> 00:29:13,002
Betul. Tepat sekali.
553
00:29:13,085 --> 00:29:18,174
Kemudian, ia mengalir ke kotak di luar
melalui kabel bawah tanah ke seluruh grid.
554
00:29:18,257 --> 00:29:19,884
Terus ke dewan perbandaran.
555
00:29:19,967 --> 00:29:24,931
Setiap kali buka lampu di pejabat,
saya tahu sumber kuasanya dari sini.
556
00:29:25,014 --> 00:29:29,644
Banyak universiti, seni pemasangan
dan perniagaan di seluruh Melbourne
557
00:29:29,727 --> 00:29:32,271
dikuasakan oleh ladang angin itu.
558
00:29:39,946 --> 00:29:42,281
Patutlah mereka tuai angin di sini!
559
00:29:42,365 --> 00:29:44,450
- Itu dia!
- Wah!
560
00:29:44,534 --> 00:29:45,535
Wah.
561
00:29:45,618 --> 00:29:47,245
Wah, kuatnya angin!
562
00:29:47,328 --> 00:29:49,539
- Bayangkan di atas sana.
- Ya!
563
00:29:49,622 --> 00:29:50,623
Oh, topi saya!
564
00:29:53,626 --> 00:29:56,128
- Rasakan deruan angin!
- Betul.
565
00:29:57,171 --> 00:29:59,131
Pengalaman ini menakjubkan.
566
00:29:59,215 --> 00:30:05,137
Kita boleh mengaplikasikan teknologi ini
ke serata Australia dan dunia.
567
00:30:05,221 --> 00:30:06,681
- Ya.
- Menakjubkan.
568
00:30:06,764 --> 00:30:10,852
- Terima kasih sudi luangkan masa.
- Terima kasih datang.
569
00:30:10,935 --> 00:30:12,562
- Sama-sama.
- Sama-sama.
570
00:30:12,645 --> 00:30:14,772
- Terima kasih.
- Terima kasih.
571
00:30:14,856 --> 00:30:17,358
- Hebat.
- Bagus. Pegang topi awak.
572
00:30:17,441 --> 00:30:21,320
- Ya! Saya takkan lepaskannya.
- Saya akan pimpin dia!
573
00:30:21,404 --> 00:30:23,823
Terima kasih! Jangan…
574
00:30:25,825 --> 00:30:29,537
Kebanyakan pembalut makanan
dan minuman pakai buang.
575
00:30:29,620 --> 00:30:31,205
Ia jarang dikitar semula
576
00:30:31,289 --> 00:30:35,042
dan menyumbang separuh
daripada sisa perbandaran di Amerika.
577
00:30:35,126 --> 00:30:37,253
Dalam perjalanan ke destinasi seterusnya,
578
00:30:37,336 --> 00:30:40,965
Darin cerita tentang syarikat ekoinovatif
yang komited menanganinya.
579
00:30:41,048 --> 00:30:44,635
Itulah yang mengujakan.
Kita dapat tahu ada syarikat
580
00:30:44,719 --> 00:30:50,349
yang menggunakan serat tumbuh-tumbuhan
untuk memerangi plastik pakai buang.
581
00:30:50,433 --> 00:30:54,687
Klien mereka ialah pemain industri,
tapi tiada sesiapa tahu!
582
00:30:54,770 --> 00:30:58,107
Dengan membantu
pemain industri makanan dan minuman
583
00:30:58,190 --> 00:31:01,694
menggantikan plastik
dengan pembalut terbiodegradasi,
584
00:31:01,777 --> 00:31:06,032
ekoinovasi itu semestinya
mampu memelihara alam sekitar.
585
00:31:06,741 --> 00:31:08,659
- Ini hebat. Ya.
- Ya.
586
00:31:10,453 --> 00:31:12,622
Kami mengembara ke luar Melbourne
587
00:31:12,705 --> 00:31:16,626
untuk jumpa sepasang suami isteri
yang nak ubah dunia pembungkusan.
588
00:31:21,297 --> 00:31:22,673
Pembalut regang.
589
00:31:22,757 --> 00:31:27,094
Salah satu pembalut makanan
yang mengurangkan sisa secara teori,
590
00:31:27,178 --> 00:31:31,098
tapi biasanya dibuat daripada plastik
yang berasaskan petroleum
591
00:31:31,182 --> 00:31:32,642
dan tak boleh diurai.
592
00:31:32,725 --> 00:31:33,851
- Hai!
- Hei, semua.
593
00:31:33,935 --> 00:31:35,853
- Hei! Silakan.
- Selamat datang!
594
00:31:35,937 --> 00:31:37,188
- Sihat?
- Saya Jordy.
595
00:31:37,271 --> 00:31:39,649
Ini Julia dan Jordy, pemilik Great Wrap.
596
00:31:39,732 --> 00:31:40,608
Apa khabar?
597
00:31:40,691 --> 00:31:43,527
Ini kilang perintis kecil kami,
598
00:31:43,611 --> 00:31:45,154
tapi visi kami besar.
599
00:31:45,237 --> 00:31:49,033
Kami akan tambah mesin
untuk tingkatkan skala pengeluaran,
600
00:31:49,116 --> 00:31:52,453
tapi buat masa ini, ini saja mainan kami.
601
00:31:52,536 --> 00:31:55,456
Kami menghasilkan
pembalut makanan dan palet.
602
00:31:55,539 --> 00:31:58,834
- Pembalut plastik alternatif.
- Ya. Betul.
603
00:31:58,918 --> 00:32:03,047
Kami guna biopolimer,
jadi ia "bioplastik".
604
00:32:03,130 --> 00:32:05,633
Pembalut kami boleh dikompos dan diurai.
605
00:32:05,716 --> 00:32:08,886
Pembalut biasa dibuat daripada apa?
Plastik berat?
606
00:32:08,970 --> 00:32:12,056
- Plastik berasaskan petroleum.
- Plastik sepenuhnya.
607
00:32:12,139 --> 00:32:15,142
Plastik memerlukan seribu tahun
untuk mengurai
608
00:32:15,226 --> 00:32:18,938
atau terurai menjadi mikroplastik
yang akhirnya hanyut ke laut.
609
00:32:19,021 --> 00:32:21,983
Sepuluh peratus petroleum dunia
dirizabkan untuk buat plastik.
610
00:32:22,066 --> 00:32:23,776
Jumlah itu menakutkan.
611
00:32:23,859 --> 00:32:26,988
Kami nampak lompong
dalam industri pembungkusan
612
00:32:27,071 --> 00:32:32,326
dan kedua-dua idea ini boleh disatukan.
613
00:32:32,410 --> 00:32:35,037
Prosesnya teknikal,
tapi secara ringkasnya,
614
00:32:35,121 --> 00:32:38,040
daripada guna petroleum
untuk buat pembalut,
615
00:32:38,124 --> 00:32:41,002
Julia dan Jody guna sisa tumbuh-tumbuhan.
616
00:32:41,085 --> 00:32:45,089
Mereka memanfaatkan sisa tumbuh-tumbuhan
yang biasanya dibuang.
617
00:32:45,172 --> 00:32:48,676
Kami jumpa sebuah syarikat
di Idaho yang guna sisa kentang.
618
00:32:48,759 --> 00:32:52,304
Pada dasarnya, mereka guna kulit kentang
619
00:32:52,388 --> 00:32:55,641
dan sisa-sisa kentang goreng
dan kerepek kentang.
620
00:32:55,725 --> 00:32:58,853
Mereka tukar semua itu menjadi biopolimer.
621
00:32:58,936 --> 00:33:00,646
Saya betul-betul kagum.
622
00:33:00,730 --> 00:33:04,483
Saya fikir,
"Ia juga boleh mengurai di laut.
623
00:33:04,567 --> 00:33:06,736
Kenapa kita tak manfaatkannya?"
624
00:33:06,819 --> 00:33:10,906
Menurut kajian,
150,000 tan pembalut plastik dibuang
625
00:33:10,990 --> 00:33:13,993
ke tapak tanah kambus
di Australia setiap tahun.
626
00:33:14,076 --> 00:33:17,413
Kami nampak satu peluang keemasan.
627
00:33:17,496 --> 00:33:20,791
Inisiatif kami
boleh turunkan statistik itu.
628
00:33:20,875 --> 00:33:25,629
Kami boleh capai impak maksimum
kalau buat pembalut makanan dan palet.
629
00:33:25,713 --> 00:33:27,882
Kami bereksperimen dengan formula
630
00:33:27,965 --> 00:33:31,677
dan berjaya memasarkannya
pada harga yang sama dengan plastik.
631
00:33:31,761 --> 00:33:34,805
- Harga yang sama?
- Ya, jadi tiada alasan.
632
00:33:34,889 --> 00:33:37,558
Tiada perbezaan kos, jadi tiada alasan.
633
00:33:37,641 --> 00:33:39,769
Pengguna cuma perlu buat pilihan.
634
00:33:39,852 --> 00:33:43,481
Kami dikunjungi wakil
pasar raya besar Amerika, Australia
635
00:33:43,564 --> 00:33:45,941
dan syarikat perlombongan gergasi dunia
636
00:33:46,025 --> 00:33:50,071
yang nak guna pembalut ini
kerana mereka pencinta alam sekitar.
637
00:33:50,154 --> 00:33:54,325
Kami nyatakan dalam perjanjian
yang alam sekitar ialah keutamaan kami.
638
00:33:54,408 --> 00:33:58,871
Kalau pelabur nak melabur,
mereka wajib setuju dengan ideologi itu.
639
00:33:58,954 --> 00:34:03,542
Sekali lagi membuktikan keuntungan
dan pemeliharaan boleh bergerak seiringan.
640
00:34:03,626 --> 00:34:08,672
- Nampak until-until di dalam tong itu?
- Nak tengok biopolimer?
641
00:34:08,756 --> 00:34:10,800
- Ya, boleh juga.
- Jom.
642
00:34:11,801 --> 00:34:13,594
- Itu dia.
- Wah! Boleh saya…
643
00:34:13,677 --> 00:34:15,429
- Peganglah.
- Silakan.
644
00:34:15,513 --> 00:34:19,767
Mula-mula buat until-until,
cairkannya untuk buat pembalut?
645
00:34:19,850 --> 00:34:21,018
- Betul itu.
- Ya.
646
00:34:21,102 --> 00:34:23,687
Sama macam industri plastik.
647
00:34:23,771 --> 00:34:26,190
Ya. Kami guna semua peralatan yang sama.
648
00:34:26,273 --> 00:34:32,196
Pada asasnya, ada proses penapaian
untuk mendapatkan kanji yang diperlukan.
649
00:34:32,279 --> 00:34:34,865
Kami masih guna bahan berasaskan minyak
650
00:34:34,949 --> 00:34:38,744
dan campurkannya
untuk cipta formula rahsia kami.
651
00:34:38,828 --> 00:34:43,582
Tuang until-until, cairkannya
dan pembalut keluar dari sebelah sana.
652
00:34:45,042 --> 00:34:48,087
Di laut, ia akan terurai jadi apa?
653
00:34:48,170 --> 00:34:54,635
Sisa buah-buahan dan kentang akan mereput,
jadi metana dan dibebaskan ke atmosfera.
654
00:34:54,718 --> 00:34:57,972
Itu 30 kali ganda lebih toksik
daripada karbon dioksida.
655
00:34:58,055 --> 00:35:01,350
Dengan menguraikannya menjadi karbon,
walaupun di laut,
656
00:35:01,433 --> 00:35:03,978
itu 30 kali lebih baik daripada biasa.
657
00:35:04,061 --> 00:35:07,356
Ia akan mengurai,
jadi alam sekitar takkan tercemar.
658
00:35:07,439 --> 00:35:10,901
- Berapa peratus kanji kentang?
- Kira-kira 65 peratus.
659
00:35:10,985 --> 00:35:12,945
Enam puluh lima? Selebihnya pula…
660
00:35:13,028 --> 00:35:15,614
Biopolimer berasaskan minyak.
661
00:35:15,698 --> 00:35:17,950
Kami masih campurkan sedikit minyak.
662
00:35:18,033 --> 00:35:19,785
Pengeluaran seterusnya,
663
00:35:19,869 --> 00:35:23,664
iaitu beberapa bulan lagi,
100 peratus sisa buah-buahan.
664
00:35:23,747 --> 00:35:24,707
Wah!
665
00:35:24,790 --> 00:35:26,709
Inilah produk akhirnya.
666
00:35:26,792 --> 00:35:29,503
Rupa dan teksturnya sama
macam pembalut biasa,
667
00:35:29,587 --> 00:35:32,006
tapi macam mana kualitinya? Jom kita uji.
668
00:35:32,089 --> 00:35:33,883
Hebatnya!
669
00:35:33,966 --> 00:35:38,387
Teksturnya sama macam pembalut
yang ibu saya guna semasa saya kecil.
670
00:35:38,470 --> 00:35:39,555
Betul-betul sama.
671
00:35:39,638 --> 00:35:42,308
Secara purata, berapa pantas ia terurai?
672
00:35:42,391 --> 00:35:46,478
Kalau di tong kompos rumah,
ia ambil masa kira-kira dua minggu.
673
00:35:46,562 --> 00:35:50,524
Kalau di tong kompos industri,
ia boleh terurai dalam masa seminggu.
674
00:35:50,608 --> 00:35:53,360
Kalau di tapak tanah kambus, enam bulan.
675
00:35:53,444 --> 00:35:54,361
Pusing!
676
00:35:54,445 --> 00:35:55,988
Saya dah agak!
677
00:35:56,071 --> 00:35:58,699
Saya nampak jelingan dia.
678
00:35:58,782 --> 00:36:01,243
- Saya tak nak membazir plastik.
- Tak.
679
00:36:01,327 --> 00:36:03,746
- Ini bukan plastik.
- Bukan plastik.
680
00:36:03,829 --> 00:36:05,372
- Ini…
- Tak apa, mainlah.
681
00:36:05,456 --> 00:36:08,042
- Hebatnya. Tahniah.
- Terima kasih.
682
00:36:08,125 --> 00:36:10,252
Prospeknya sangat cerah.
683
00:36:10,336 --> 00:36:14,548
Karbon dioksida dalam atmosfera
dan plastik di laut akan berkurang.
684
00:36:14,632 --> 00:36:15,883
Apa matlamat awak?
685
00:36:15,966 --> 00:36:18,844
Kami berdua mengimpikan sebuah dunia
686
00:36:18,928 --> 00:36:22,348
yang bebas daripada plastik
berasaskan petroleum.
687
00:36:22,431 --> 00:36:23,599
Itu matlamat kami.
688
00:36:23,682 --> 00:36:27,728
Kami nak bangunkan produk baharu
menggunakan formula kami
689
00:36:27,811 --> 00:36:32,107
dan meningkatkan kesedaran
di kawasan-kawasan paling terjejas
690
00:36:32,191 --> 00:36:35,611
sehingga plastik lenyap dari muka Bumi.
691
00:36:35,694 --> 00:36:38,280
Mereka menentukur mesin hari ini,
692
00:36:38,364 --> 00:36:42,201
jadi semua produk
yang anda lihat akan dikomposkan.
693
00:36:42,284 --> 00:36:43,869
Oh, Tuhan. Hebat betul.
694
00:36:43,953 --> 00:36:47,081
Kamu memudahkan hidup kami.
Tiada kompromi lagi.
695
00:36:47,164 --> 00:36:48,540
Ya, tiada kompromi.
696
00:36:48,624 --> 00:36:50,960
Kamu dah selesaikan satu masalah besar.
697
00:36:51,043 --> 00:36:52,127
Ia cukup kuat?
698
00:36:52,211 --> 00:36:54,213
Saya tak rela jadi tikus makmal!
699
00:36:54,296 --> 00:36:55,839
Kedudukan yang menarik.
700
00:36:55,923 --> 00:36:58,050
Kenapa saya letak tangan macam ini?
701
00:37:02,763 --> 00:37:04,765
Saya akan cuba lepaskan diri.
702
00:37:10,729 --> 00:37:11,647
Ya!
703
00:37:11,730 --> 00:37:14,942
- Tak sangka saya berjaya!
- Tambah kekuatan tegangan.
704
00:37:15,025 --> 00:37:16,360
Baiklah, itu saja.
705
00:37:18,487 --> 00:37:20,990
Dengan perubahan iklim, kehabisan sumber
706
00:37:21,073 --> 00:37:23,075
pencemaran air dan udara,
707
00:37:23,909 --> 00:37:27,830
Bumi kita semakin tenat,
tapi sinar harapan takkan padam.
708
00:37:27,913 --> 00:37:30,082
Subjek episod kali ini,
709
00:37:30,165 --> 00:37:31,583
ekoinovator…
710
00:37:31,667 --> 00:37:32,751
Hei!
711
00:37:32,835 --> 00:37:36,213
…boleh diaplikasikan
dalam semua aspek kehidupan kita.
712
00:37:38,424 --> 00:37:41,969
Sedang kita memasuki
fasa baharu revolusi teknologi,
713
00:37:42,052 --> 00:37:45,973
ekoinovasi menjadi matlamat baharu
yang malar hijau.
714
00:37:46,640 --> 00:37:51,729
Seronok dapat jumpa pertubuhan,
usahawan dan pelabur
715
00:37:51,812 --> 00:37:56,025
yang berani berubah
dan berusaha memenuhi kehendak pengguna
716
00:37:56,108 --> 00:37:58,193
sambil memelihara ekosistem
717
00:37:58,277 --> 00:38:01,447
atau lebih baik,
sambil memulihara alam sekitar.
718
00:38:02,197 --> 00:38:04,158
Idea ini tak perlu sempurna,
719
00:38:04,241 --> 00:38:07,745
tapi kesudian mengorak langkah
untuk melakukan perubahan
720
00:38:07,828 --> 00:38:09,747
demi kesejahteraan alam sekitar
721
00:38:09,830 --> 00:38:12,624
akan menjurus kepada satu perubahan besar.
722
00:38:12,708 --> 00:38:15,002
Macam mana dengan cara lama?
723
00:38:15,085 --> 00:38:19,965
Moga-moga
cara lama itu terkubur sebelum kita.
724
00:38:20,049 --> 00:38:21,717
- Tengok itu.
- Saya tahu.
725
00:38:21,800 --> 00:38:26,221
Episod ini dah tiba di penghujung,
begitu juga masa kami di Australia.
726
00:38:26,305 --> 00:38:30,309
Ia diakhiri dengan sajian terakhir
sambil mengenang pengembaraan ini.
727
00:38:30,392 --> 00:38:31,602
Awak suka Australia?
728
00:38:32,394 --> 00:38:33,979
Saya suka Australia.
729
00:38:34,063 --> 00:38:37,649
Mungkin suatu hari nanti,
saya akan berpindah ke…
730
00:38:37,733 --> 00:38:40,819
Ini sajian utama. Cef akan jelaskan.
731
00:38:40,903 --> 00:38:41,820
Wah!
732
00:38:41,904 --> 00:38:45,532
Ini daging batang pinang Wagyu
733
00:38:45,616 --> 00:38:50,996
dengan ladu kentang, puri bunga kubis,
kacang makadamia dan labu.
734
00:38:51,080 --> 00:38:52,873
- Wah.
- Selamat menjamu selera.
735
00:38:52,956 --> 00:38:55,667
- Sedapnya. Terima kasih.
- Terima kasih, cef.
736
00:38:55,751 --> 00:39:00,464
Banyak yang saya belajar
daripada pengembaraan kali ini.
737
00:39:01,298 --> 00:39:05,177
Salah satunya hubungan dengan alam,
walau di mana jua kita berada.
738
00:39:05,260 --> 00:39:08,931
Contohnya, di persekitaran rumah Joost.
739
00:39:09,014 --> 00:39:11,683
Itulah matlamat pengembaraan ini.
740
00:39:11,767 --> 00:39:14,812
- Bukan soal memulihara.
- Saya tak tahu nak mula.
741
00:39:14,895 --> 00:39:17,398
Bumi kita takkan berhenti berputar.
742
00:39:18,482 --> 00:39:20,984
Semuanya soal menginspirasikan orang lain
743
00:39:21,068 --> 00:39:23,612
untuk buat pilihan yang terbaik.
744
00:39:25,406 --> 00:39:28,200
Untuk hidup lebih sihat dan gembira…
745
00:39:28,283 --> 00:39:31,620
Diri kita sendiri
ialah penggerak proses ini.
746
00:39:34,498 --> 00:39:36,959
Tepuk dada dan tanya selera.
747
00:39:37,042 --> 00:39:41,880
"Adakah manusia masih wujud
atau dah pupus 20,000 tahun lagi?"
748
00:39:41,964 --> 00:39:45,426
…untuk menikmati keindahan alam
dan setiap kekayaannya…
749
00:39:48,679 --> 00:39:51,265
tanpa mencemarkannya, malah lebih lestari,
750
00:39:51,348 --> 00:39:53,517
untuk generasi akan datang.
751
00:39:57,187 --> 00:40:00,149
- Semoga kita jadi lebih baik.
- Minum.
752
00:40:00,232 --> 00:40:02,276
- Saya sayang awak.
- Saya pun.
753
00:40:02,359 --> 00:40:04,403
Terima kasih, semua. Jumpa lagi.
754
00:40:10,826 --> 00:40:13,745
Down To Earth
mengiktiraf peribumi Australia.
755
00:40:13,829 --> 00:40:19,209
Kami menghormati tradisi, budaya
dan harapan leluhur peribumi Selat Torres.
756
00:40:50,324 --> 00:40:52,034
Terjemahan sari kata oleh Saffura