1
00:00:06,466 --> 00:00:10,553
EEN NETFLIX-SERIE
2
00:00:11,512 --> 00:00:13,264
Vreemde rode klodders.
3
00:00:13,347 --> 00:00:15,975
Zijn er zorgen om een zombie-apocalyps?
4
00:00:16,059 --> 00:00:17,977
Een geheim luik.
5
00:00:18,061 --> 00:00:19,771
Er zit een gaatje in je…
6
00:00:19,854 --> 00:00:22,273
Petrischaaltjes, waarin iets groeit…
7
00:00:22,356 --> 00:00:23,274
Wat dat ook is.
8
00:00:24,150 --> 00:00:27,695
Dit is geen sciencefiction.
Het is feitelijke wetenschap.
9
00:00:28,821 --> 00:00:29,655
Deze keer…
10
00:00:29,739 --> 00:00:30,740
Daar gaat hij.
11
00:00:30,823 --> 00:00:37,371
…ontmoeten de meest baanbrekende,
vooruitstrevende, onconventionele mensen……
12
00:00:37,455 --> 00:00:38,581
Ik was advocaat.
13
00:00:38,664 --> 00:00:40,958
…uit alle lagen van de bevolking.
14
00:00:41,042 --> 00:00:44,712
Ze bedachten unieke manieren
om een probleem aan te pakken…
15
00:00:44,796 --> 00:00:46,672
…een hele industrie te hervormen…
16
00:00:46,756 --> 00:00:49,550
…of hun impact
op het ecosysteem te reduceren.
17
00:00:49,634 --> 00:00:51,344
Ik ga voor zo veel mogelijk.
18
00:00:51,427 --> 00:00:54,222
Nieuwe oplossingen
om de planeet te genezen.
19
00:00:54,305 --> 00:00:55,598
We pakken een probleem aan.
20
00:00:56,808 --> 00:00:59,102
Of het nu grote of kleine ideeën zijn…
21
00:00:59,811 --> 00:01:01,312
Dit is tarwezaad.
-Kom op.
22
00:01:01,395 --> 00:01:04,273
…het zijn allemaal ecopioniers.
23
00:01:18,329 --> 00:01:21,207
Onze eerste stop is op Tasmanië…
24
00:01:23,209 --> 00:01:26,712
…waar we pioniers ontmoeten
die een tak radicaal veranderen…
25
00:01:26,796 --> 00:01:30,466
…die bekend staat
om z'n grote impact op het milieu.
26
00:01:31,300 --> 00:01:32,301
De vee-industrie.
27
00:01:33,636 --> 00:01:37,932
Vee produceert 16 procent
van de wereldwijde CO2-uitstoot…
28
00:01:38,015 --> 00:01:41,102
…in de vorm van methaan
via hun verteringsproces.
29
00:01:41,686 --> 00:01:44,272
Minder rood vlees eten
blijft een goed idee…
30
00:01:44,355 --> 00:01:46,732
…om allerlei welzijns- en milieuredenen…
31
00:01:48,401 --> 00:01:52,780
…maar deze Tasmaanse start-up bedacht
een nieuwe manier om vee te voeren.
32
00:01:52,864 --> 00:01:56,325
Dus als je wilt,
kun je gewoon je biefstukje blijven eten.
33
00:01:57,118 --> 00:02:02,290
Sea Forest kweekt
een speciale rode alg, Asparagopsis.
34
00:02:02,373 --> 00:02:05,293
Als je een kleine portie
toevoegt aan het voer…
35
00:02:05,376 --> 00:02:09,797
…kan dit het methaan dat vrijkomt
van de koeien tot wel 80% verminderen.
36
00:02:10,381 --> 00:02:13,509
Medeoprichter Sam Elsom
legt het ons allemaal uit.
37
00:02:14,927 --> 00:02:20,099
We gaan nu naar het lab. We kunnen niet
te veel vertellen over het laboratorium…
38
00:02:20,183 --> 00:02:21,601
De een zegt het zus…
39
00:02:21,684 --> 00:02:24,896
Hier in het laboratorium
beginnen ze het proces.
40
00:02:24,979 --> 00:02:26,731
Onderzoekslaboratorium.
41
00:02:26,814 --> 00:02:28,858
Zo zeg je het niet, Darin.
42
00:02:29,442 --> 00:02:31,444
Rocky, dit zijn Darin en Zac.
43
00:02:31,527 --> 00:02:33,779
Hé, Rocky, hoe gaat het?
-Goed.
44
00:02:33,863 --> 00:02:36,407
Aangenaam, Rocky.
-Insgelijks.
45
00:02:36,490 --> 00:02:39,911
Dit is een ongelooflijk
stukje wetenschap, of niet?
46
00:02:39,994 --> 00:02:43,206
We genieten er echt van.
Het gaat erg voorspoedig.
47
00:02:43,289 --> 00:02:47,793
Dit is het heiligdom
waar ze allemaal hun oorsprong vinden.
48
00:02:47,877 --> 00:02:52,173
Zoals een zaadje zich ontwikkelt
tot het ontkiemt en geplant kan worden…
49
00:02:52,256 --> 00:02:57,345
…begint op deze planken,
drijvend in deze bekers, het algenleven.
50
00:02:57,428 --> 00:03:01,515
We isoleren ze van heel kleine cellen…
51
00:03:01,599 --> 00:03:05,394
…en in de mini-fase
houden we ze bij elkaar.
52
00:03:05,478 --> 00:03:09,357
Dan vormen ze mooie kleine pompons,
of zwevende balletjes…
53
00:03:09,440 --> 00:03:11,484
…die vallen uiteen als ze groeien.
54
00:03:12,109 --> 00:03:14,820
We zorgen erg goed voor ze…
55
00:03:14,904 --> 00:03:20,243
…en verzorgen ze van de 500 milliliterfase
tot de vijf literfase.
56
00:03:21,494 --> 00:03:24,497
Je ontdekte per ongeluk
de coolste lavalamp ooit.
57
00:03:24,580 --> 00:03:26,332
Ja, dat is het, of niet?
58
00:03:26,415 --> 00:03:29,627
Een gekleurd licht erachter
zou leuk zijn in het lab.
59
00:03:29,710 --> 00:03:30,878
Echt wel, zeker.
60
00:03:30,962 --> 00:03:35,091
Met een beetje blacklight erachter
kan ik hier wel naar blijven staren.
61
00:03:35,925 --> 00:03:38,636
In 2016 was Rocky
betrokken bij het onderzoek…
62
00:03:38,719 --> 00:03:43,391
…dat leidde tot de ontdekking
dat dit zeewier methaan kon opbreken.
63
00:03:43,474 --> 00:03:46,143
Hij is de man achter dit alles.
-Geweldig.
64
00:03:46,227 --> 00:03:49,689
Jij bent de methaanopbreker.
-Nou, een van de.
65
00:03:49,772 --> 00:03:53,693
Een van de methaanopbrekers
voor de planeet staat voor ons.
66
00:03:53,776 --> 00:03:57,113
Ik bedoel, een van de methaanopbrekers.
67
00:03:57,196 --> 00:04:01,909
Hij is bescheiden, maar Rocky
is echt een methaanopbrekende held.
68
00:04:01,993 --> 00:04:05,413
We moeten meer mensen
die dergelijk werk doen etaleren.
69
00:04:05,496 --> 00:04:08,582
Als de algen
wat zijn ontwikkeld gaan ze naar zee…
70
00:04:08,666 --> 00:04:13,296
…waar ze in een speciaal gebied
voor de kust worden geplant om te groeien.
71
00:04:13,379 --> 00:04:15,923
Sam laat ons hun locatie op zee zien.
72
00:04:16,007 --> 00:04:21,637
Op een korte bootreis van het lab,
planten ze hier het speciale touw.
73
00:04:21,721 --> 00:04:24,974
In de broederij hebben we
microscopische sporen.
74
00:04:25,057 --> 00:04:29,353
Die worden over dit touw gezaaid,
en dan komen ze tot wasdom in de oceaan.
75
00:04:29,937 --> 00:04:31,605
Ze hechten zich dus hieraan?
76
00:04:32,315 --> 00:04:34,442
Over acht weken zijn al deze kleine…
77
00:04:34,525 --> 00:04:40,323
…zeewierzaailingen
30 centimeter grote, dikke gewassen.
78
00:04:40,406 --> 00:04:42,408
Als we bij hun zeelocatie zijn…
79
00:04:43,659 --> 00:04:47,121
…worden er grote haken
in het water gegooid.
80
00:04:48,581 --> 00:04:53,669
Die haken worden gebruikt
om 'de ruggengraat' omhoog te trekken.
81
00:04:55,588 --> 00:04:58,758
Die wordt gespannen
tussen twee drijvende ankers.
82
00:04:58,841 --> 00:05:02,178
Daar wordt de Asparagopsis
geplant om te groeien…
83
00:05:02,261 --> 00:05:05,222
…zodat ze er later
van kunnen worden geoogst.
84
00:05:05,723 --> 00:05:07,767
We gooien het zeewier er zo in.
85
00:05:07,850 --> 00:05:11,645
Het zeewier groeit verticaal op de touwen.
86
00:05:11,729 --> 00:05:13,314
Ja, daar gaan we dan.
87
00:05:13,397 --> 00:05:16,108
Het touw zit vol met Asparagopsis-sporen.
88
00:05:16,192 --> 00:05:17,443
Dit is zeewierworst.
89
00:05:17,526 --> 00:05:21,530
Het touw wordt omhuld met katoen
om de jonge algen te beschermen.
90
00:05:21,614 --> 00:05:26,494
En ja, het omhulsel is afbreekbaar
en lost na ongeveer vier weken op.
91
00:05:26,577 --> 00:05:29,705
De touwen zijn enkele lijnen
die 50 meter uit elkaar hangen…
92
00:05:29,789 --> 00:05:31,791
…in dit boerderijdeel van de zee.
93
00:05:31,874 --> 00:05:35,920
Strikte protocollen zorgen ervoor
dat ze geen bedreiging vormen…
94
00:05:36,003 --> 00:05:38,339
…voor walvissen, dolfijnen
of ander zeeleven.
95
00:05:38,422 --> 00:05:40,508
We willen een probleem aanpakken.
96
00:05:40,591 --> 00:05:44,428
Ik wil uitstoot verminderen.
Dit gaat om klimaatverandering.
97
00:05:44,512 --> 00:05:50,267
Als de lijn vastzit, laten ze hem zakken,
om aan de volgende groeifase te beginnen.
98
00:05:50,351 --> 00:05:55,314
Maar we bekijken niet alleen het proces,
we gaan het wonderzeewier zelf bekijken.
99
00:05:55,398 --> 00:05:57,858
Cool.
-Dit is dus Asparagopsis.
100
00:05:58,359 --> 00:06:01,737
De algemene naam
van het zeewier is harpoenwier.
101
00:06:01,821 --> 00:06:05,574
Er zitten kleine harpoentjes aan.
-Je ziet de stekeltjes.
102
00:06:05,658 --> 00:06:07,910
Bijzonder dat dit rode zeeplantje…
103
00:06:07,993 --> 00:06:11,580
…zo veel kan veranderen
in de atmosfeer van de planeet.
104
00:06:11,664 --> 00:06:15,292
Een klein plantje
waar niemand ooit aandacht aan schonk…
105
00:06:15,376 --> 00:06:17,878
…en het blijkt de wereld te kunnen redden.
106
00:06:18,379 --> 00:06:21,924
Darin denkt altijd
dat je iets zo in je mond kunt stoppen.
107
00:06:22,007 --> 00:06:23,634
Gelukkig is dat ook zo.
108
00:06:24,176 --> 00:06:25,845
Wat is je oordeel?
109
00:06:26,470 --> 00:06:27,638
Smaakt goed.
110
00:06:27,721 --> 00:06:31,642
Dat kan, maar het is zeker goed
voor 't milieu als koeien het eten…
111
00:06:31,725 --> 00:06:36,939
…want het reduceert hun uitstoot
van methaan veilig met zeker 80 procent.
112
00:06:37,022 --> 00:06:40,401
En het kan helpen
tegen de wereldwijde klimaatverandering.
113
00:06:40,484 --> 00:06:45,489
Stel je voor, een zeewiertje met de kracht
om de planeet te helpen helen.
114
00:06:46,907 --> 00:06:50,619
Een boottocht is pas geslaagd,
als ik aan 't roer heb gestaan.
115
00:06:50,703 --> 00:06:53,164
Dit is leuk. Wat een dag.
116
00:06:53,247 --> 00:06:57,751
Schiet op, kapitein Zac. Schiet op, knul.
117
00:06:57,835 --> 00:07:00,796
Je bent de ergste piraat
die ik ooit heb gehoord.
118
00:07:00,880 --> 00:07:02,298
Kapitein Jack.
119
00:07:04,925 --> 00:07:07,887
De scheepshoorn werkt.
-O jee. Daar gaan we.
120
00:07:09,221 --> 00:07:11,724
Kan hij meer tonen? Kun je ook van…
121
00:07:14,894 --> 00:07:18,522
Dit proces begint in een lab
en gaat verder in de oceaan.
122
00:07:18,606 --> 00:07:20,733
Het lijkt complex, maar is het niet.
123
00:07:21,775 --> 00:07:23,360
En het is kosteneffectief.
124
00:07:24,361 --> 00:07:28,115
Goed, terug naar het droge,
om het eindproduct te bekijken.
125
00:07:29,366 --> 00:07:31,452
Het is niet erg compact, of wel?
126
00:07:31,535 --> 00:07:36,832
We hebben het over zoveel per koe per dag.
-Meer niet? Wauw, niet te geloven.
127
00:07:36,916 --> 00:07:41,629
Dus als je die koe zo veel geeft per dag…
128
00:07:41,712 --> 00:07:46,425
…produceert ze bijna geen methaan meer?
-Zo ongeveer wel.
129
00:07:46,509 --> 00:07:47,676
Er is weinig nodig.
130
00:07:48,344 --> 00:07:51,180
Meng een snufje hiervan
door hun normale voer…
131
00:07:51,263 --> 00:07:54,767
…en de methaanproductie
van de koeien gaat drastisch omlaag.
132
00:07:56,018 --> 00:07:57,728
Ze kijken niet eens.
-Kom dan.
133
00:07:58,312 --> 00:07:59,730
De zon gaat bijna onder.
134
00:08:01,857 --> 00:08:05,986
Toe dan, koeien.
-Er staat een middagsnack klaar hier.
135
00:08:07,029 --> 00:08:09,657
Goed, tijd om de koeien te voeren.
136
00:08:09,740 --> 00:08:13,744
Darin vind zichzelf een koeienfluisteraar,
eens kijken hoe het gaat.
137
00:08:14,578 --> 00:08:16,914
Wat is het alarmnummer in Australië?
138
00:08:17,414 --> 00:08:20,042
Hoi, kom eens hier.
139
00:08:20,125 --> 00:08:23,128
De eeuwige vegetariër
worstelt nu met koeien.
140
00:08:23,212 --> 00:08:25,422
Ja, goed zo.
141
00:08:27,591 --> 00:08:28,509
Kijk hem nou.
142
00:08:28,592 --> 00:08:30,094
Hij weet wat hij doet.
143
00:08:31,387 --> 00:08:32,221
Kom op.
144
00:08:32,304 --> 00:08:36,392
Kijk dan. Niet slecht, Darin.
Ik had het me veel erger voorgesteld.
145
00:08:40,604 --> 00:08:41,438
Dag, dames.
146
00:08:43,148 --> 00:08:45,859
Als ze het zeewier eten…
147
00:08:46,402 --> 00:08:50,864
…wordt de methaanproductie
door enzymen verstoord…
148
00:08:50,948 --> 00:08:53,450
…uit de verbindingen in het zeewier…
149
00:08:53,534 --> 00:08:58,872
…en zetten ze wat uitgestoten
zou worden als methaangas…
150
00:08:58,956 --> 00:09:02,501
…om in energie die het dier gebruikt
om sneller te groeien.
151
00:09:02,585 --> 00:09:05,296
De enzymen voorkomen dat ze scheten laten?
152
00:09:05,379 --> 00:09:09,425
Zo'n 90% van het methaan
wordt geproduceerd door het herkauwen.
153
00:09:09,508 --> 00:09:11,719
Dus boertjes, niet door scheten.
154
00:09:11,802 --> 00:09:15,347
Dat het van de scheten komt,
is een misvatting.
155
00:09:15,431 --> 00:09:17,683
Serieus?
-Koeiensuperfood.
156
00:09:18,601 --> 00:09:20,519
Ze lijken zo gelukkig. Kijk dan.
157
00:09:21,770 --> 00:09:23,939
Waarom gebruikt niet elke boer dit?
158
00:09:24,773 --> 00:09:27,610
Je hebt er zelf
ook nog maar net van gehoord.
159
00:09:28,110 --> 00:09:31,030
Geef het wat tijd, hopelijk slaat het aan.
160
00:09:31,113 --> 00:09:35,159
Want wat klimaatverandering betreft,
hebben we niet veel tijd.
161
00:09:35,242 --> 00:09:39,872
We zagen hoe een klein zeeplantje
grote invloed heeft op klimaatverandering.
162
00:09:39,955 --> 00:09:44,251
Nu zien we een baanbrekend idee
voor het land, met een soortgelijk effect.
163
00:09:45,002 --> 00:09:47,379
We gaan naar Orange, New South Wales…
164
00:09:48,005 --> 00:09:50,716
…om te zien
hoe 's werelds kleinste organismen…
165
00:09:51,342 --> 00:09:54,553
…een van onze grootste problemen
kan helpen oplossen.
166
00:09:55,429 --> 00:09:57,473
Loam Bio is een biotech-startup…
167
00:09:57,556 --> 00:10:00,934
…bestaande uit boeren,
wetenschappers en ondernemers…
168
00:10:01,435 --> 00:10:04,188
…die twee verwante problemen
willen oplossen.
169
00:10:04,271 --> 00:10:09,234
Het CO2-niveau en de verminderde kwaliteit
van landbouwgrond.
170
00:10:09,777 --> 00:10:12,071
En dit is de medeoprichter, Tegan.
171
00:10:13,197 --> 00:10:16,909
Landbouw en klimaatverandering
hebben een complexe relatie…
172
00:10:16,992 --> 00:10:21,080
…en soms vragen complexe problemen
om simpele oplossingen.
173
00:10:21,163 --> 00:10:21,997
Geweldig.
174
00:10:23,040 --> 00:10:25,668
Je ziet er wetenschappelijk uit.
-Zo voel ik me ook.
175
00:10:25,751 --> 00:10:29,713
Ze behandelen hier zaden
met een microbiële schimmel…
176
00:10:29,797 --> 00:10:33,008
…die stabiele koolstof
in de bodem creëert.
177
00:10:33,092 --> 00:10:39,014
Het proces levert voedingsstoffen
en er komt zo geen CO2 in de atmosfeer.
178
00:10:39,098 --> 00:10:42,935
Deze verlaging van de uitstoot
helpt klimaatverandering tegengaan.
179
00:10:43,018 --> 00:10:45,312
Erg cool.
-Maar waar beginnen we aan?
180
00:10:45,396 --> 00:10:47,523
Hier vindt goede wetenschap plaats.
181
00:10:48,190 --> 00:10:52,695
Dit zijn specifieke schimmels
die we uit de natuur hebben gehaald.
182
00:10:52,778 --> 00:10:57,783
Ze verhogen niet alleen de opbrengst,
maar ook de voedingsstofdichtheid…
183
00:10:57,866 --> 00:11:01,537
…erg interessant
vanuit het oogpunt van voedselproductie.
184
00:11:01,620 --> 00:11:06,875
Als je de gezondheid van het systeem
kunt verbeteren, is dat erg belangrijk.
185
00:11:06,959 --> 00:11:11,880
Dit zijn tarwezaden. Die ken je,
ze zitten in veel bakkerijproducten.
186
00:11:11,964 --> 00:11:15,551
Als we deze in het veld planten
voor onze volgende oogst…
187
00:11:15,634 --> 00:11:18,345
…worden deze schimmels een product…
188
00:11:18,429 --> 00:11:21,724
…en krijgen we die toename in opbrengst…
189
00:11:21,807 --> 00:11:27,396
…maar verrijken we ook de bodem,
terwijl we de CO2 in de bodem trekken.
190
00:11:27,479 --> 00:11:33,068
In de bodem is wereldwijd 20
tot 60 procent, ligt eraan waar je bent…
191
00:11:33,152 --> 00:11:36,530
…van de koolstof verloren gegaan
door industriële landbouw.
192
00:11:36,613 --> 00:11:40,325
Deze schimmels hier
zien er onopvallend uit…
193
00:11:40,409 --> 00:11:43,704
…maar als je begint te snappen
wat ze precies doen…
194
00:11:43,787 --> 00:11:45,539
…zijn ze echt ongelooflijk.
195
00:11:45,622 --> 00:11:51,754
Het is zo bijzonder dat ze,
klein en onopvallend als ze zijn…
196
00:11:51,837 --> 00:11:56,759
…de basis kunnen vormen
om het klimaatprobleem te bestrijden.
197
00:11:56,842 --> 00:12:00,179
Erg cool.
Ik ken horrorfilms die zo beginnen.
198
00:12:00,929 --> 00:12:03,474
Dan ontsnappen er schimmels…
199
00:12:03,557 --> 00:12:07,311
…trekken ons lichaam in
en gaan ons dan beheersen en zo.
200
00:12:07,394 --> 00:12:09,688
Zijn er zorgen om een zombie-apocalyps?
201
00:12:09,772 --> 00:12:12,900
Ons team heeft gelukkig
alles geëlimineerd…
202
00:12:12,983 --> 00:12:15,068
…dat tot zoiets zou kunnen leiden.
203
00:12:15,152 --> 00:12:17,571
Weet je zeker dat ze alles hebben?
-Zeker.
204
00:12:17,654 --> 00:12:20,073
Volgens mij zit er een gaatje in je…
205
00:12:23,494 --> 00:12:27,539
Laten we die grond bekijken.
Ik wil graag zien hoe het werkt.
206
00:12:27,623 --> 00:12:29,875
Super, doen we.
-Te gek, dank je.
207
00:12:29,958 --> 00:12:33,754
We zagen de zaden in het lab,
en het testen in de kas…
208
00:12:33,837 --> 00:12:38,383
…maar het echte bewijs voor Loam Bio
vind je hier, op een echte boerderij.
209
00:12:54,441 --> 00:12:56,610
Offroad met de Ionic.
210
00:12:57,402 --> 00:13:00,697
Ligt het aan mij of worden we aangestaard?
211
00:13:02,366 --> 00:13:03,200
Dag, meiden.
212
00:13:07,746 --> 00:13:09,456
Nu negeren ze ons gewoon.
213
00:13:10,624 --> 00:13:14,962
Inderdaad. Jullie begrijpen me wel.
Jullie begrijpen me.
214
00:13:15,045 --> 00:13:19,633
Darin voert in z'n hoofd
een gesprek met een kudde koeien.
215
00:13:19,716 --> 00:13:22,553
Daar kan ik meer over zeggen,
maar we zijn er…
216
00:13:22,636 --> 00:13:26,974
…en de boer en medeoprichter van Loam Bio,
Mick Wettenhall, wacht op ons.
217
00:13:27,057 --> 00:13:28,225
Hé, hoe gaat het?
218
00:13:28,308 --> 00:13:30,060
Geweldig, met jou?
-Goed.
219
00:13:30,143 --> 00:13:31,854
Hoi, Darin.
-Ik ben Mick.
220
00:13:31,937 --> 00:13:34,106
Aangenaam, Zac.
-Insgelijks.
221
00:13:34,189 --> 00:13:38,026
O, man. Ik ben benieuwd.
Wie heb je bij je?
222
00:13:38,110 --> 00:13:40,362
Ik heb ons personeel bij me.
223
00:13:40,445 --> 00:13:43,448
Dit zijn Frank, Oompa, Pepper en Goober.
224
00:13:44,408 --> 00:13:47,703
Goober, leuk.
-Ze zien er uitgeput uit.
225
00:13:47,786 --> 00:13:49,288
Even aaien hoor.
226
00:13:49,371 --> 00:13:54,585
We hebben Tegan net gesproken
en zijn enthousiast over de inenting…
227
00:13:54,668 --> 00:13:56,879
…en de schimmelactiviteit en…
228
00:13:56,962 --> 00:13:59,882
Best cool, hè?
-Het is echt fascinerend.
229
00:13:59,965 --> 00:14:03,260
Met z'n jarenlange ervaring
in de graan- en katoenteelt…
230
00:14:03,343 --> 00:14:06,889
…kan Mick ons laten zien
hoe de zaden werken in de grond.
231
00:14:06,972 --> 00:14:12,060
Tegen welke problemen lopen we nu aan,
als er te weinig koolstof in de grond zit?
232
00:14:12,144 --> 00:14:14,855
Koolstof ondersteunt alle bodemfuncties…
233
00:14:14,938 --> 00:14:19,151
…van het vasthouden van water,
tot de beschikbare voedingsstoffen…
234
00:14:19,234 --> 00:14:22,446
…waterfiltratie,
alles heeft te maken met koolstof.
235
00:14:22,529 --> 00:14:26,783
Dus hoe meer koolstof we hebben,
hoe minder regen we nodig hebben…
236
00:14:27,492 --> 00:14:30,913
…hoe minder mest we nodig hebben,
alles wat erbij hoort.
237
00:14:30,996 --> 00:14:36,418
Onder onze voeten is de grond zelf.
Wat heb je er nu aan gezien…
238
00:14:36,501 --> 00:14:39,922
…waaruit je die dingen weet?
En hoe weet je dat?
239
00:14:40,005 --> 00:14:42,382
Nou, je kunt het zien. Daar gaan we.
240
00:14:43,759 --> 00:14:48,096
Over het algemeen zie je
dat de grond veel donkerder van kleur is.
241
00:14:48,764 --> 00:14:51,767
Dat zie je,
en het heeft een bepaalde geur.
242
00:14:53,018 --> 00:14:54,436
Dichterbij die camera.
243
00:14:54,519 --> 00:15:00,150
Bij de laatste bodemtest in dit veld
was het koolstofgehalte zo'n 2,5 procent.
244
00:15:01,068 --> 00:15:05,238
Voor welke waarde ga je?
-Ik ga voor zo hoog mogelijk.
245
00:15:05,322 --> 00:15:10,577
Het gemiddelde koolstofgehalte
in Amerika ligt tussen de 1% en 4%…
246
00:15:10,661 --> 00:15:13,163
…maar Loam Bio krijgt het op 6%.
247
00:15:13,246 --> 00:15:17,000
Hoe meer koolstof
in de bodem blijft, hoe gezonder het is.
248
00:15:17,084 --> 00:15:19,670
De gewassen worden sterker,
met meer voeding…
249
00:15:19,753 --> 00:15:23,340
…maar dan is er ook nog
wat ze de drawdown noemen.
250
00:15:23,423 --> 00:15:27,552
Dat betekent dat koolstof uit de lucht
de bodem in wordt getrokken.
251
00:15:27,636 --> 00:15:31,014
Dat kan een helende werking hebben
op ons koolstofgehalte…
252
00:15:31,098 --> 00:15:33,350
…en de klimaatverandering wat vertragen.
253
00:15:33,433 --> 00:15:36,645
Ze hoeven dus niet
te stoppen met wat ze doen.
254
00:15:36,728 --> 00:15:40,691
Blijf doen wat je doet,
in combinatie met deze technologie.
255
00:15:40,774 --> 00:15:42,985
Het lijkt iedereen te technisch.
256
00:15:43,527 --> 00:15:45,821
Maar het is gewoon een hulpmiddel.
257
00:15:45,904 --> 00:15:49,616
Over dat middel zeg je tegen de buurman:
258
00:15:49,700 --> 00:15:52,536
'Ik heb zoveel koolstof
als ik de technologie gebruik.'
259
00:15:52,619 --> 00:15:58,500
Buurman Mick volgde systeem X,
met de technologie, en had meer koolstof.
260
00:15:58,583 --> 00:16:00,335
'Hé, dat wil ik ook.'
-Juist.
261
00:16:00,419 --> 00:16:05,215
Boeren leren door het hek.
Echt, ze kijken altijd over het hek.
262
00:16:05,298 --> 00:16:08,093
Ze luisteren niet
naar verkopers of wetenschappers.
263
00:16:08,176 --> 00:16:13,432
Ze luisteren naar de boer die het toepast,
en die invloed moeten we gebruiken.
264
00:16:13,932 --> 00:16:16,143
Een wereldwijde verlaging van de CO2…
265
00:16:16,226 --> 00:16:19,438
…komt niet van één boerderij
die nieuwe methodes toepast.
266
00:16:19,521 --> 00:16:22,941
Dit moet de nieuwe standaard
voor alle boerderijen worden.
267
00:16:23,025 --> 00:16:28,447
Maar grotere oogsten, voedzamere gewassen
en gezondere grond voor de toekomst…
268
00:16:28,530 --> 00:16:32,367
…zijn de goede impulsen
om boeren te laten overstappen.
269
00:16:32,451 --> 00:16:36,621
Loam Bio's geavanceerde landbouwmethodes
brengen ze betere gewassen…
270
00:16:36,705 --> 00:16:39,082
…en genezen tegelijkertijd onze planeet.
271
00:16:39,166 --> 00:16:43,754
Het maakt deel uit van een groter concept:
regeneratieve landbouw.
272
00:16:44,254 --> 00:16:46,757
Dit filmpje gaat er dieper op in:
273
00:16:47,257 --> 00:16:52,304
Het gesprek over klimaatverandering
gaat vaak over koolstofdioxide.
274
00:16:52,387 --> 00:16:56,767
Het hoeft niet zo formeel allemaal,
noem me maar CO2.
275
00:16:56,850 --> 00:17:00,228
Doe mij in je water,
en je hebt een bruisend drankje.
276
00:17:00,312 --> 00:17:01,396
En dat is cool.
277
00:17:01,480 --> 00:17:05,984
Maar veel te veel in de atmosfeer
verhoogt de temperatuur op aarde.
278
00:17:06,068 --> 00:17:09,654
Daardoor gebeuren er
allerlei slechte dingen. Da's niet cool.
279
00:17:10,238 --> 00:17:12,157
Dat spijt me, man.
280
00:17:12,240 --> 00:17:14,826
Maar er is hoop.
-Echt? Hoe dan?
281
00:17:14,910 --> 00:17:17,662
Door regeneratieve landbouw.
-De wattes?
282
00:17:17,746 --> 00:17:23,168
Daarmee genezen boeren op duurzame
en natuurlijke wijze de bodem…
283
00:17:23,251 --> 00:17:29,841
…wat voedzamere gewassen oplevert
en het CO2-overschot op aarde terugbrengt.
284
00:17:29,925 --> 00:17:31,802
Cool, man.
-Zeker.
285
00:17:31,885 --> 00:17:35,013
Er worden geen chemicaliën
of pesticiden bij gebruikt.
286
00:17:35,097 --> 00:17:37,641
Gebruikt worden de no-till-methode,
287
00:17:37,724 --> 00:17:40,352
…diverse bodembedekkers
en andere methoden.
288
00:17:40,435 --> 00:17:42,896
De consument krijgt gezonder voedsel…
289
00:17:42,979 --> 00:17:45,982
…maar het zorgt ook
voor de gewenste drawdown.
290
00:17:47,651 --> 00:17:49,319
Kom het wel goed met je?
291
00:17:49,402 --> 00:17:54,032
O, man. Lekker feestje hier.
Hallo dan, hoe heet jij?
292
00:17:54,116 --> 00:17:55,492
Ja, dat komt wel goed.
293
00:17:57,953 --> 00:17:59,830
Eco-innovaties ontstaan soms…
294
00:17:59,913 --> 00:18:03,625
…als je gewoon in twijfel trekt
wat al jaren van kracht is.
295
00:18:03,708 --> 00:18:06,711
We horen vaak:
'Zo hebben we het altijd gedaan'…
296
00:18:06,795 --> 00:18:09,756
…als reden om vast te houden
aan een aloud systeem.
297
00:18:09,840 --> 00:18:11,174
Maar in hartje Sydney…
298
00:18:11,258 --> 00:18:15,053
…breekt dit bescheiden
19e-eeuwse huis met twee verdiepingen…
299
00:18:15,137 --> 00:18:20,100
…provocerend alle regels,
want de eigenaar, Michael Mobbs…
300
00:18:20,183 --> 00:18:23,979
…leeft er feitelijk
off-grid in de binnenstad.
301
00:18:24,563 --> 00:18:28,066
En hoe doet hij dat?
Daar komen we zo achter.
302
00:18:28,650 --> 00:18:30,986
Hallo, man. Ik ben Zac.
303
00:18:31,069 --> 00:18:33,238
Zac, aangenaam.
-Insgelijks.
304
00:18:33,321 --> 00:18:36,700
Darin, aangenaam.
-Welkom in m'n hutje.
305
00:18:36,783 --> 00:18:39,619
Jij bent de man die off-grid leeft.
306
00:18:39,703 --> 00:18:43,790
Hoe is dat zo gekomen?
Je woont midden in de stad.
307
00:18:43,874 --> 00:18:48,628
Eerlijk gezegd reageerde ik eigenwijs
toen men zei: 'Dat lukt je nooit.'
308
00:18:50,005 --> 00:18:50,839
Geweldig.
309
00:18:50,922 --> 00:18:53,466
Ik was vroeger advocaat.
-Advocaat?
310
00:18:53,550 --> 00:18:57,762
Betrokken bij een parlementair onderzoek
over hoe we hier met water omgaan.
311
00:18:57,846 --> 00:18:59,514
Ik had twee jonge kinderen…
312
00:18:59,598 --> 00:19:03,435
…en m'n vrouw en ik
wilden een grotere keuken en badkamer.
313
00:19:03,518 --> 00:19:09,232
Tijdens die renovatie van drie maanden
sloot ik ons water af, de riolering…
314
00:19:09,316 --> 00:19:11,151
…en plaatste ik zonnepanelen.
315
00:19:11,651 --> 00:19:15,447
Er is al 24 jaar niets van ons
meer het riool ingegaan, kijk dan.
316
00:19:16,281 --> 00:19:19,326
Vijf meter breed.
Al het regenwater wordt gebruikt.
317
00:19:19,409 --> 00:19:24,623
Ik heb hier twee miljoen liter
water opgeslagen, rioolwater.
318
00:19:24,706 --> 00:19:27,334
En dat rioolwater wordt behandeld.
319
00:19:27,417 --> 00:19:31,588
Elke twee weken namen we monsters…
320
00:19:31,671 --> 00:19:35,926
…en vergeleken die in het lab
met het stadswater.
321
00:19:36,885 --> 00:19:40,222
Het mijne was elke keer schoner,
12 maanden lang.
322
00:19:40,305 --> 00:19:42,557
Schoner dan het stadswater?
323
00:19:42,641 --> 00:19:44,476
En daar raakte ik door bevrijd.
324
00:19:44,559 --> 00:19:47,395
Net als iedereen maak ik me zorgen
om de planeet.
325
00:19:48,146 --> 00:19:52,067
Maar zo kan ik doorleven.
Ik kan zonder schade de kraan openzetten.
326
00:19:52,651 --> 00:19:55,445
Ik kan ook zonder schade lang douchen.
327
00:19:55,528 --> 00:19:57,405
Goed, wij zijn geïntrigeerd.
328
00:19:58,281 --> 00:20:01,076
Er zijn drie beginselen
om off-grid te leven.
329
00:20:01,159 --> 00:20:03,161
Je eigen energie- en waterbron…
330
00:20:03,245 --> 00:20:06,456
…en je moet je afval verwerken.
Hoe doet Michael dat?
331
00:20:06,539 --> 00:20:08,291
Laat je systeem zien.
-Kom erin.
332
00:20:08,375 --> 00:20:10,794
Hoe werkt het?
-Ik ben zo benieuwd.
333
00:20:10,877 --> 00:20:11,962
Ja, cool.
334
00:20:12,879 --> 00:20:17,634
Bij binnenkomst
lijkt het een heel normaal huis…
335
00:20:18,677 --> 00:20:22,430
…maar het heeft wel
een bepaalde unieke sfeer.
336
00:20:24,015 --> 00:20:28,478
Vreemd. Het voelt gewoon chill, relaxed.
-Heel erg.
337
00:20:28,561 --> 00:20:31,564
's Nachts wordt het huis
gevoed door accu's.
338
00:20:31,648 --> 00:20:34,067
Die gaan langer, of minder lang mee…
339
00:20:34,150 --> 00:20:36,778
…afhankelijk van hoe vaak
ze ontladen worden.
340
00:20:37,279 --> 00:20:40,573
Wat dit dingetje overdag doet…
341
00:20:40,657 --> 00:20:44,536
…is dat hij de accu's omzeilt,
en direct zonne-energie gebruikt.
342
00:20:45,328 --> 00:20:46,746
Cool.
-Dat is toch cool?
343
00:20:46,830 --> 00:20:51,167
Dus je haalt 50 procent meer uit je accu.
-Zeker.
344
00:20:51,251 --> 00:20:53,586
Ik laat jullie de accu's zien.
-Perfect.
345
00:20:54,546 --> 00:20:56,631
Als jullie hier gaan staan…
346
00:20:57,507 --> 00:20:58,800
Daar beneden.
347
00:20:58,883 --> 00:21:03,305
Een kelder is een goede plek voor accu's
omdat de temperatuur er stabiel is.
348
00:21:04,431 --> 00:21:05,682
Het houdt ze koel.
349
00:21:05,765 --> 00:21:08,393
Het is uit de weg, ze blijven efficiënt.
350
00:21:08,476 --> 00:21:10,312
Heb je een 'Het'?
-Pardon?
351
00:21:10,395 --> 00:21:14,899
Heb je een 'Het', of een ander wezen?
-Vast geen Stephen King-fan.
352
00:21:14,983 --> 00:21:17,736
Er slaapt niemand?
-Nog niet, maar doe auditie.
353
00:21:20,071 --> 00:21:20,905
Liever niet.
354
00:21:21,406 --> 00:21:26,995
Ik moet het vragen. Het water.
Recycling, het winnen ervan.
355
00:21:27,078 --> 00:21:29,581
M'n passie. Kom maar kijken.
-De mijne ook.
356
00:21:29,664 --> 00:21:30,957
Kijk die spin dan.
357
00:21:31,541 --> 00:21:32,500
Dag, vriend.
358
00:21:33,001 --> 00:21:34,252
Oké dan, Australië.
359
00:21:35,253 --> 00:21:36,338
Dit water hier…
360
00:21:39,841 --> 00:21:41,384
Nu gaan we het meemaken.
361
00:21:44,054 --> 00:21:45,180
…komt van m'n dak.
362
00:21:46,431 --> 00:21:48,725
Honderd procent regenwater.
363
00:21:49,642 --> 00:21:52,020
Anderhalf jaar elke twee weken getest.
364
00:21:52,562 --> 00:21:54,522
Schoner dan stadswater.
-Wat goed.
365
00:21:54,606 --> 00:21:56,858
Is het niet heerlijk?
-Ja, lekker.
366
00:21:56,941 --> 00:22:01,905
Op schoon water.
-Op lekker, off-grid, schoon regenwater.
367
00:22:01,988 --> 00:22:05,867
Het is zo fijn als mensen
het water op aarde waarderen.
368
00:22:05,950 --> 00:22:10,080
We moeten dit soort dingen doen.
Gebruik wat gratis op het dak valt.
369
00:22:10,163 --> 00:22:10,997
Zeker weten.
370
00:22:11,664 --> 00:22:15,835
Heb je ooit zonder gezeten?
-Dat is nu wel aan het gebeuren.
371
00:22:16,586 --> 00:22:19,214
Echt?
-Omdat er minder regen valt?
372
00:22:19,297 --> 00:22:21,174
En het regent ook minder vaak.
373
00:22:21,674 --> 00:22:28,598
Ik ga nu denk ik twee of drie,
soms vier keer per jaar…
374
00:22:29,307 --> 00:22:34,354
…met wat eieren naar de buren.
375
00:22:36,731 --> 00:22:39,526
Dan vraag ik of ik de tuinslang mag lenen.
376
00:22:40,026 --> 00:22:41,945
Ik wil het niet, maar…
377
00:22:42,028 --> 00:22:44,823
En meestal als ik dat doe,
gaat het regenen.
378
00:22:45,865 --> 00:22:49,285
Een regendans.
-Alsof Hij me wil jennen.
379
00:22:49,369 --> 00:22:54,833
De helft van het water dat we gebruiken,
in Australische huizen tenminste…
380
00:22:54,916 --> 00:22:57,252
…is voor de wc en om kleren te wassen.
381
00:22:57,335 --> 00:22:59,087
Waarom zou ik dit gebruiken…
382
00:22:59,170 --> 00:23:01,339
Het schone, heerlijke water.
383
00:23:01,423 --> 00:23:02,757
…voor het toilet?
384
00:23:02,841 --> 00:23:06,052
Ik heb er nooit zo over nagedacht,
maar het is waar.
385
00:23:07,387 --> 00:23:13,393
Volgende de EPA verbruiken toiletten
zo'n 30% van het water in huis in Amerika.
386
00:23:13,476 --> 00:23:16,688
De meeste huizen
hebben nu geen grijswatersysteem…
387
00:23:16,771 --> 00:23:20,024
…dat afvoerwater van douches,
vaatwassers en gootstenen opvangt…
388
00:23:20,108 --> 00:23:23,111
…dat dan kan worden hergebruikt
voor de toiletten.
389
00:23:23,194 --> 00:23:25,738
Dat zou wel veel cooler zijn.
390
00:23:25,822 --> 00:23:30,618
Het is bijna niet te geloven.
Volgens mij wil iedereen in principe…
391
00:23:30,702 --> 00:23:33,997
…op een of andere manier
wel een bijdrage leveren.
392
00:23:34,080 --> 00:23:39,335
Ze willen minder energie verbruiken,
we willen schoon en natuurlijk water.
393
00:23:39,419 --> 00:23:44,799
We willen ons loskoppelen van de systemen,
maar het integreren lijkt ingewikkeld.
394
00:23:44,883 --> 00:23:48,678
Geen idee waarom, want wat jij vertelt,
lijkt relatief simpel.
395
00:23:48,761 --> 00:23:49,679
Dat is het ook.
396
00:23:50,305 --> 00:23:53,433
Dat vind ik erg belangrijk om te horen.
397
00:23:53,516 --> 00:23:57,145
Mensen zeggen machteloos:
'Dat kan ik niet.' En kijk.
398
00:23:57,228 --> 00:24:02,233
Ik ben een gewone Aussie en doe in de stad
wat boeren op het platteland doen.
399
00:24:02,317 --> 00:24:07,197
Onthoud dat Michael off-grid leeft,
maar niet in niemandsland.
400
00:24:07,280 --> 00:24:11,493
Hij woont midden in een stad
en is volledig omringd door het netwerk.
401
00:24:11,576 --> 00:24:13,661
Dit is relevant op een boerderij…
402
00:24:13,745 --> 00:24:17,081
…maar jij speelt het gewoon klaar
midden in de stad.
403
00:24:17,165 --> 00:24:19,959
Dat springt in het oog. Echt fantastisch.
404
00:24:20,543 --> 00:24:23,046
Dank, fijn jullie te spreken.
-Insgelijks.
405
00:24:23,129 --> 00:24:26,758
Bedankt. Ongelooflijk,
wat je hier voor elkaar hebt gekregen.
406
00:24:26,841 --> 00:24:31,888
Bedankt voor het laten zien.
Dit is de kern van wat we willen maken…
407
00:24:31,971 --> 00:24:35,391
…waar we heen willen.
De rode draad van onze hele serie.
408
00:24:35,475 --> 00:24:36,601
Respect.
-Insgelijks.
409
00:24:36,684 --> 00:24:39,896
Ik heb geen tv,
maar ik heb de show toch gekeken.
410
00:24:39,979 --> 00:24:42,315
Fantastisch. Meer, graag.
-Schitterend.
411
00:24:42,398 --> 00:24:46,277
Bedankt voor je bijdrage eraan.
-Fijn dat je er deel van uitmaakt.
412
00:24:46,361 --> 00:24:50,240
Michaels duurzame huis schetst een beeld
van een mogelijke toekomst…
413
00:24:50,323 --> 00:24:53,034
…en wat hij deed, is een goed voorbeeld…
414
00:24:53,117 --> 00:24:56,746
…van de impact die één persoon
al kan hebben op het milieu.
415
00:24:56,829 --> 00:25:00,291
Maar iets simpels
als gewoon overstappen op zonne-energie…
416
00:25:00,375 --> 00:25:04,087
…kan ook al een enorme stap
in de goede richting zijn.
417
00:25:06,839 --> 00:25:09,926
Steden en gemeentes
hebben waarschijnlijk altijd…
418
00:25:10,009 --> 00:25:14,180
…een collectieve infrastructuur nodig
om goed en efficiënt te werken.
419
00:25:16,099 --> 00:25:19,060
We zullen nu gaan zien
dat er veel kracht zit…
420
00:25:19,143 --> 00:25:22,397
…in de collectieve distributie
van groothandelsenergie.
421
00:25:25,358 --> 00:25:28,861
Op dit stuk land in Victoria
staat een kleine boerderij.
422
00:25:30,321 --> 00:25:32,490
Ze oogsten er wind…
423
00:25:33,116 --> 00:25:39,163
…en dat doen ze met 39 windmolens.
Die genereren 80 megawatt aan stroom.
424
00:25:39,247 --> 00:25:42,750
Genoeg om 50.000 huishoudens
van schone energie te voorzien.
425
00:25:42,834 --> 00:25:44,877
Dit is het Crowlands Windpark.
426
00:25:46,004 --> 00:25:51,634
Sinds 1887 maakt de mens
gebruik van de wind om energie te creëren.
427
00:25:51,718 --> 00:25:56,389
Nu het rendement hoger wordt,
blijft windenergie overal ter wereld…
428
00:25:56,472 --> 00:25:59,267
…een cruciaal element
voor duurzame energie.
429
00:25:59,350 --> 00:26:01,436
Windmolens zijn wel niet nieuw…
430
00:26:01,519 --> 00:26:05,315
…maar de manier waarop de energie
van dit park wordt verspreid is dat wel.
431
00:26:05,398 --> 00:26:09,110
We horen zo hoe
van de burgemeester van Melbourne.
432
00:26:09,193 --> 00:26:13,865
Laten we even stilstaan
bij hoe cool die titel is, 'Lord Mayor'.
433
00:26:13,948 --> 00:26:15,992
Hoe gaat het?
-Hoi, ik ben Rachel.
434
00:26:16,075 --> 00:26:19,120
En de directeur
van Pacific Hydro van Australië.
435
00:26:19,203 --> 00:26:20,496
Ja, precies.
436
00:26:20,580 --> 00:26:24,500
Ze zijn echt veel groter dan ik dacht.
437
00:26:25,043 --> 00:26:28,338
Onvoorstelbaar
dat het honderd meter is naar de spil…
438
00:26:28,421 --> 00:26:31,966
…en dan nog eens
een bladlengte van 42 meter er bovenop.
439
00:26:32,050 --> 00:26:33,635
Zo'n groot project bouwen…
440
00:26:33,718 --> 00:26:37,722
We hebben 30 van deze machines.
Het is een groot windpark.
441
00:26:37,805 --> 00:26:40,600
Het Melbourne Renewable Energy Program.
442
00:26:40,683 --> 00:26:45,938
Innovatief, want het heeft aangetoond
dat grootverbruikers van energie…
443
00:26:46,022 --> 00:26:50,109
…samen kunnen werken
om klimaatverandering tegen te gaan.
444
00:26:50,777 --> 00:26:57,742
We moesten een groep grootverbruikers
samenbrengen om het rendabel te maken.
445
00:26:57,825 --> 00:27:01,579
Schaalgrootte was nodig
om een overeenkomst te sluiten…
446
00:27:01,663 --> 00:27:02,872
…met Pacific Hydro.
447
00:27:02,955 --> 00:27:06,959
Grootverbruikers vormen een coöperatie
en ondersteunen de levering…
448
00:27:07,043 --> 00:27:11,631
…tegen een veel lager tarief,
en zonder fossiele brandstoffen.
449
00:27:11,714 --> 00:27:14,676
Dit is nogal wat
voor een stad om aan te beginnen.
450
00:27:14,759 --> 00:27:19,013
Elk beetje elektriciteit
dat we als organisatie gebruiken…
451
00:27:19,097 --> 00:27:25,520
…in de stad Melbourne, elke lantaarnpaal,
elke crosstrainer in onze sportscholen…
452
00:27:25,603 --> 00:27:29,691
…elke podcast
vanuit een van onze bibliotheken…
453
00:27:29,774 --> 00:27:34,487
…wordt aangedreven
door de duurzame energie van dit windpark.
454
00:27:34,570 --> 00:27:37,448
Door samen te werken met Pacific Hydro…
455
00:27:37,532 --> 00:27:41,369
…hebben we laten zien
dat dit kan, als je samenwerkt.
456
00:27:41,452 --> 00:27:46,874
In heel Australië werken nu
39 steden aan soortgelijke projecten.
457
00:27:47,542 --> 00:27:51,629
Vijf procent van onze uitstoot is nu weg.
-Cool.
458
00:27:51,713 --> 00:27:58,177
Dat ding is groot,
met mechanica en elektriciteit.
459
00:27:58,261 --> 00:28:00,596
Van welke muziek houden windmolens?
460
00:28:00,680 --> 00:28:02,223
Het zijn grote metalfans.
461
00:28:05,017 --> 00:28:06,978
Precies.
-Kom maar, ik weet het.
462
00:28:07,061 --> 00:28:10,398
Alleen al in Australië
wordt windenergie steeds competitiever.
463
00:28:10,481 --> 00:28:17,363
De grote kolencentrales sluiten nu
omdat ze niet meer kunnen concurreren.
464
00:28:17,447 --> 00:28:20,241
Zullen we uit de wind gaan
en in een molen kijken?
465
00:28:20,324 --> 00:28:23,369
Ja, we gaan naar binnen.
Ik ben zo benieuwd.
466
00:28:23,453 --> 00:28:26,330
Hoe kan de gewone burger…
467
00:28:26,414 --> 00:28:29,375
…hun overheid ertoe aanzetten
om dit ook te gaan doen?
468
00:28:29,459 --> 00:28:33,004
Vind een leverancier
die duurzame energie levert…
469
00:28:33,087 --> 00:28:34,464
…da's een goed begin…
470
00:28:34,547 --> 00:28:40,720
…maar ga ook lobbyen bij je raadslid
dat je verder wilt met duurzame energie.
471
00:28:40,803 --> 00:28:46,267
Dit is de energie van de toekomst.
Dit moet nu, voor de volgende generatie.
472
00:28:46,350 --> 00:28:49,020
Hoor je hem gaan?
-Jij niet dan?
473
00:28:49,103 --> 00:28:50,730
Het is net een heel huis.
474
00:28:52,148 --> 00:28:52,982
Gigantisch.
475
00:28:53,065 --> 00:28:55,485
Kijk, de binnenkant van een windmolen.
476
00:29:00,907 --> 00:29:04,452
De stroom komt hier omlaag
via een aluminium spanningsrail…
477
00:29:04,535 --> 00:29:08,414
…door deze kabels,
en dan de kast in waar Sally staat.
478
00:29:08,498 --> 00:29:11,375
Gelukkig staat hij nu uit.
-Een grote omvormer?
479
00:29:11,459 --> 00:29:15,755
Dat klopt. En dan gaat het
door de kast die je buiten zag…
480
00:29:15,838 --> 00:29:18,174
…naar ondergrondse kabels naar het net.
481
00:29:18,257 --> 00:29:19,884
Dan direct naar het stadhuis…
482
00:29:20,551 --> 00:29:24,931
…en als ik m'n bureaulamp aandoe,
weet ik dat het hier vandaan komt.
483
00:29:25,014 --> 00:29:29,644
Er zijn universiteiten, kunstinstallaties
en bedrijven in het hele gebied…
484
00:29:29,727 --> 00:29:32,688
…die hun energie krijgen
dankzij deze samenwerking.
485
00:29:39,946 --> 00:29:42,281
Ik snap waarom ze hier zo goed werken.
486
00:29:42,365 --> 00:29:43,491
Daar gaat hij.
487
00:29:45,618 --> 00:29:47,245
De wind is hier krachtig.
488
00:29:48,496 --> 00:29:50,623
Daarboven nog sterker.
-O, m'n helm.
489
00:29:53,626 --> 00:29:56,003
Dat krijg je met die wind.
-Inderdaad.
490
00:29:57,171 --> 00:29:59,131
Dit was echt fantastisch.
491
00:29:59,215 --> 00:30:03,594
Wat we hier geleerd hebben,
kunnen we in heel Australië…
492
00:30:03,678 --> 00:30:05,137
…en heel de wereld doen.
493
00:30:06,097 --> 00:30:10,852
Geweldig. Fijn dat jullie kwamen.
-Fijn dat jullie er waren. Aangenaam.
494
00:30:10,935 --> 00:30:12,562
Goed bezig.
-Graag gedaan.
495
00:30:14,856 --> 00:30:17,358
Fantastisch.
-Mooi. Hou je helm maar vast.
496
00:30:17,441 --> 00:30:21,320
Ja, ik hou hem in de gaten.
-Ik heb hem vast.
497
00:30:21,404 --> 00:30:23,823
Bedankt, maatje. Ik kan gewoon niet…
498
00:30:25,825 --> 00:30:29,537
De meeste verpakkingen
zijn ontworpen voor eenmalig gebruik.
499
00:30:29,620 --> 00:30:35,042
Recyclen komt weinig voor, en het is bijna
de helft van het huisafval in de VS.
500
00:30:35,126 --> 00:30:39,463
Onderweg vertelde Darin me
over de vernieuwende bedrijven…
501
00:30:39,547 --> 00:30:40,882
…die er iets aan doen.
502
00:30:40,965 --> 00:30:44,635
Daar word ik blij van.
Als je beseft dat er bedrijven zijn…
503
00:30:44,719 --> 00:30:48,222
…die vernieuwing brengen
met behulp van plantenvezels…
504
00:30:48,306 --> 00:30:50,349
…om wegwerpplastic tegen te gaan.
505
00:30:50,433 --> 00:30:54,103
Ze werken met de grootste bedrijven
ter wereld. Weet niemand.
506
00:30:54,687 --> 00:30:58,107
Ze helpen de grootste bedrijven
in de voedsel- en drankindustrie…
507
00:30:58,190 --> 00:31:01,694
…hun plastic te vervangen
door plantaardige oplossingen.
508
00:31:01,777 --> 00:31:06,032
Dat is een eco-innovatie
die een groot verschil voor ons kan maken.
509
00:31:06,657 --> 00:31:07,491
Dit is te gek.
510
00:31:10,453 --> 00:31:14,123
Net buiten Melbourne, onze laatste stop,
ontmoeten we een echtpaar…
511
00:31:14,206 --> 00:31:16,626
…dat de wereld ingewikkelder wil maken.
512
00:31:21,297 --> 00:31:25,092
Met wikkelfolie.
Meestal wordt het voor voedsel gebruikt.
513
00:31:25,176 --> 00:31:28,804
In theorie reduceert het afval,
maar het is meestal van plastic…
514
00:31:28,888 --> 00:31:32,642
…wat met aardolie gemaakt wordt,
en niet afbreekbaar is.
515
00:31:32,725 --> 00:31:34,352
Goedendag.
-Dag, jongens.
516
00:31:34,435 --> 00:31:35,853
Welkom.
-Kom binnen.
517
00:31:35,937 --> 00:31:37,188
Hoi, ik ben Jordy.
518
00:31:37,271 --> 00:31:40,608
Dit zijn Julia en Jordy,
eigenaars van Great wrap.
519
00:31:40,691 --> 00:31:45,154
Dit is onze kleine proeffabriek,
maar we hebben een enorme droom.
520
00:31:45,237 --> 00:31:49,033
We kopen nu machines
die de hal twee keer kunnen vullen.
521
00:31:49,116 --> 00:31:52,453
Maar op dit moment
hebben we alleen nog dit speeltje.
522
00:31:52,536 --> 00:31:55,456
We kunnen nu
een kleine hoeveelheid wikkelfolie maken.
523
00:31:55,539 --> 00:31:58,834
Een alternatief voor plasticfolie.
-Klopt.
524
00:31:58,918 --> 00:32:05,591
We gebruiken biopolymeren, bioplastic dus.
Composteerbare, afbreekbare wikkelfolie.
525
00:32:05,675 --> 00:32:08,886
Waar is gewone wikkelfolie van gemaakt?
Zwaar plastic?
526
00:32:08,970 --> 00:32:12,014
Van aardolie, inderdaad.
-Helemaal van plastic.
527
00:32:12,098 --> 00:32:15,142
Akelig. Het kan 1000 jaar duren
voor het is afgebroken…
528
00:32:15,226 --> 00:32:18,938
…of het valt uiteen in microplastic
en komt in de zee terecht.
529
00:32:19,021 --> 00:32:21,983
Van alle aardolie wordt 10%
gebruikt om plastic te maken.
530
00:32:22,525 --> 00:32:23,776
Walgelijk veel.
531
00:32:23,859 --> 00:32:27,071
We zagen natuurlijk
het enorme probleem bij verpakking.
532
00:32:27,154 --> 00:32:32,326
Er waren twee geweldige ideeën
die elkaar nog niet hadden overlapt.
533
00:32:32,410 --> 00:32:35,037
Het proces is vrij technisch,
maar simpel gezegd…
534
00:32:35,121 --> 00:32:41,002
…gebruiken Judy en Jordy
in plaats van petroleum plantaardig afval.
535
00:32:41,085 --> 00:32:45,089
Inderdaad. Vegetatie die normaal
wordt weggegooid, wordt nu gebruikt.
536
00:32:45,172 --> 00:32:48,676
We vonden een bedrijf in Idaho
dat aardappelafval gebruikt.
537
00:32:48,759 --> 00:32:55,641
En van al die rotzooi, de schil en de rest
die overblijft van friet en chips maken…
538
00:32:55,725 --> 00:33:00,646
…maakten zij een biopolymeer.
Dat vond ik echt geweldig.
539
00:33:00,730 --> 00:33:04,483
Het is biologisch afbreekbaar,
zelfs in de oceaan.
540
00:33:04,567 --> 00:33:06,736
Waarom gebruiken we dit niet?
541
00:33:06,819 --> 00:33:11,073
Uit ons onderzoek bleek dat er jaarlijks
150.000 ton plastic wikkelfolie…
542
00:33:11,157 --> 00:33:13,993
…op de vuilnisbelt belandt in Australië.
543
00:33:14,076 --> 00:33:20,791
Wat impact betreft, was het logisch
om die grote hoeveelheid aan te vallen.
544
00:33:20,875 --> 00:33:25,629
Met het maken van wikkelfolie
zouden we de grootste impact hebben.
545
00:33:25,713 --> 00:33:27,882
We bleven aan het recept sleutelen…
546
00:33:27,965 --> 00:33:31,677
…tot de kostprijs
dezelfde was als voor plastic.
547
00:33:31,761 --> 00:33:34,805
Dezelfde prijs?
-Je hebt nu dus geen excuus meer.
548
00:33:34,889 --> 00:33:39,769
Geen kostenverschil, dus geen excuus.
Het moet alleen aanslaan, en dat doet het.
549
00:33:39,852 --> 00:33:43,481
We krijgen bericht van de grootste
supermarkten in Amerika, Australië…
550
00:33:43,564 --> 00:33:45,983
…'s werelds grootste mijnbouwbedrijven…
551
00:33:46,067 --> 00:33:50,071
…willen allemaal deze folie gebruiken,
want iedereen snapt het probleem.
552
00:33:50,154 --> 00:33:54,325
We hebben officieel vastgelegd
dat de planeet voor de winst komt.
553
00:33:54,408 --> 00:33:58,871
Dus als een investeerder tekent,
moet hij die ideologie volgen.
554
00:33:58,954 --> 00:34:03,542
Dat bewijst wederom dat vriendelijk zijn
voor de aarde winstgevend kan zijn.
555
00:34:03,626 --> 00:34:08,672
Hebben jullie de korrels in de bak gezien?
-Willen jullie het biopolymeer zien?
556
00:34:08,756 --> 00:34:10,800
Ja, graag. Dat wil ik zien.
557
00:34:11,801 --> 00:34:13,594
Dit is het.
-Wauw, mag ik?
558
00:34:13,677 --> 00:34:15,429
Toe maar.
-Duik er maar in.
559
00:34:15,513 --> 00:34:19,767
Eerst maak je de korrels,
en dan smelt je ze en transformeer je het?
560
00:34:19,850 --> 00:34:23,687
Precies.
-Dat lijkt erg op de plastic-methode.
561
00:34:23,771 --> 00:34:26,190
Ja, we gebruiken dezelfde apparatuur.
562
00:34:26,273 --> 00:34:29,443
Aan het begin
is er nog een fermentatieproces…
563
00:34:29,527 --> 00:34:32,196
…om het zetmeel te krijgen dat we willen.
564
00:34:32,279 --> 00:34:34,865
We gebruiken nog steeds wat op oliebasis…
565
00:34:34,949 --> 00:34:38,744
…en mengen dat erin,
om onze geheime formule te maken.
566
00:34:38,828 --> 00:34:42,998
Je stopt het hierin, smelt het,
en dan komt er daar folie uit.
567
00:34:45,042 --> 00:34:48,087
Wat blijft ervan over
als het in de oceaan komt?
568
00:34:48,170 --> 00:34:51,549
Dit fruit- en aardappelafval
was gaan rotten…
569
00:34:51,632 --> 00:34:54,718
…methaan geworden,
en in de atmosfeer terechtgekomen.
570
00:34:54,802 --> 00:34:57,304
Het is 30 keer krachtiger dan kooldioxide.
571
00:34:58,055 --> 00:35:01,350
Door het af te breken in koolstof,
ook al is het in de oceaan…
572
00:35:01,433 --> 00:35:03,978
…is het nog 30 keer beter dan normaal.
573
00:35:04,061 --> 00:35:07,356
Het wordt afgebroken, het kan geen kwaad.
574
00:35:07,439 --> 00:35:10,901
Hoeveel hiervan is aardappelzetmeel?
-Ongeveer 65 procent.
575
00:35:10,985 --> 00:35:12,945
En de rest is dan…
576
00:35:13,028 --> 00:35:15,614
Een biopolymeer op basis van olie.
577
00:35:15,698 --> 00:35:19,785
Het wordt dus nog wel deels gemaakt
van olie, en de volgende stap…
578
00:35:19,869 --> 00:35:23,664
…over een paar maanden,
is dat het volledig van fruitafval is.
579
00:35:24,790 --> 00:35:26,709
Dit is het eindproduct.
580
00:35:26,792 --> 00:35:29,545
Het ziet eruit en voelt
als wat we gewend zijn…
581
00:35:29,628 --> 00:35:32,006
…maar hoe goed werkt het? Even testen.
582
00:35:32,089 --> 00:35:36,260
Ongelooflijk. Het voelt precies
als wat m'n moeder gebruikte…
583
00:35:36,343 --> 00:35:39,555
…om m'n eten in te pakken vroeger.
Het is precies hetzelfde.
584
00:35:39,638 --> 00:35:42,308
Hoe snel breekt dit gemiddeld af?
585
00:35:42,391 --> 00:35:46,478
In je composthoop thuis
is het binnen twee weken afgebroken.
586
00:35:46,562 --> 00:35:50,524
In een industriële composteerinstallatie
binnen een week.
587
00:35:50,608 --> 00:35:53,360
Op een vuilnisbelt
doet het er twee maanden over.
588
00:35:53,444 --> 00:35:54,361
Draaien.
589
00:35:54,445 --> 00:35:58,699
Ik wist dat je dat ging doen.
Ik zag z'n oogjes al.
590
00:35:58,782 --> 00:36:03,746
Ik wil geen plastic verspillen.
-Het is geen plastic.
591
00:36:03,829 --> 00:36:05,372
Nee, leef je uit.
592
00:36:05,456 --> 00:36:08,042
Dit is echt cool. Proficiat.
-Bedankt.
593
00:36:08,125 --> 00:36:10,252
De komende jaren worden nog druk.
594
00:36:10,336 --> 00:36:14,548
Maar de CO2 die we uit de lucht
kunnen houden, en plastic uit de zee…
595
00:36:14,632 --> 00:36:15,883
Wat is jullie doel?
596
00:36:15,966 --> 00:36:20,387
We zouden allebei graag zien
dat er nooit meer plastic gemaakt wordt…
597
00:36:20,471 --> 00:36:23,474
…op basis van aardolie. Dat is de droom.
598
00:36:23,557 --> 00:36:27,728
We willen graag producten
blijven ontwikkelen met onze formule…
599
00:36:27,811 --> 00:36:32,107
…en de gebieden blijven aanpakken
waar de impact het grootst is…
600
00:36:32,191 --> 00:36:35,611
…tot er helemaal geen plastic meer is.
601
00:36:35,694 --> 00:36:38,280
De machines worden vandaag gekalibreerd…
602
00:36:38,364 --> 00:36:42,201
…dus al het folie dat je ziet,
gaat naar de composthoop.
603
00:36:42,284 --> 00:36:43,869
Dit is gewoon echt cool.
604
00:36:43,953 --> 00:36:46,288
Jullie maakten de keus zo simpel.
605
00:36:46,372 --> 00:36:48,332
Er is geen keus.
-Klopt precies.
606
00:36:48,415 --> 00:36:52,127
Jullie hebben een enorm probleem opgelost.
-Is dit sterk genoeg?
607
00:36:52,211 --> 00:36:54,213
Je hoeft 't niet op mij te testen.
608
00:36:54,296 --> 00:36:58,050
Coole houding.
-Waarom hield ik m'n armen nou zo?
609
00:37:02,763 --> 00:37:04,765
Ik span m'n spieren en breek los.
610
00:37:11,730 --> 00:37:14,942
Ik dacht dat 't niet zou werken.
-Meer trekkracht.
611
00:37:15,025 --> 00:37:16,360
Ontwikkelen maar.
612
00:37:18,362 --> 00:37:20,990
Van klimaatverandering
en uitgeputte bronnen…
613
00:37:21,073 --> 00:37:25,828
…tot lucht- en watervervuiling,
de aarde raakt aardig uitgeput.
614
00:37:26,537 --> 00:37:31,583
Maar er is altijd hoop. Het onderwerp
van deze aflevering, eco-vernieuwers…
615
00:37:32,835 --> 00:37:36,213
…kun je op elk aspect
van ons evoluerende leven toepassen.
616
00:37:38,424 --> 00:37:41,969
In deze nieuwe fase
van technologische revolutie…
617
00:37:42,052 --> 00:37:45,973
…wordt eco-innovatie
een nieuw en altijd aanwezig doel.
618
00:37:46,640 --> 00:37:51,729
Het is bemoedigend om zoveel bedrijven,
ondernemers en investeerders te zien…
619
00:37:51,812 --> 00:37:56,025
…die de uitdaging aangaan,
aan de behoeften van de klant voldoen…
620
00:37:56,108 --> 00:38:01,447
…én ons ecosysteem minder schaden,
of nog beter, de aarde herstellen.
621
00:38:02,197 --> 00:38:04,158
Het hoeft niet meteen perfect…
622
00:38:04,241 --> 00:38:07,745
…maar wil je in kleine stapjes
veranderingen aanbrengen…
623
00:38:07,828 --> 00:38:12,624
…en altijd in een betere richting,
dat kan een groot verschil maken.
624
00:38:12,708 --> 00:38:18,756
En de oude manier van doen?
Hopelijk sterft die eerder uit…
625
00:38:18,839 --> 00:38:19,965
…dan wij dat doen.
626
00:38:20,049 --> 00:38:21,717
Kijk toch eens.
-Inderdaad.
627
00:38:21,800 --> 00:38:26,221
En met deze aflevering komt er een einde
aan onze tijd samen in Australië.
628
00:38:26,305 --> 00:38:30,309
We vieren 't met een laatste maaltijd
en kijken terug op deze mooie reis.
629
00:38:30,392 --> 00:38:31,727
Hoe goed is Australië?
630
00:38:32,394 --> 00:38:33,604
Ik hou van dit land.
631
00:38:34,104 --> 00:38:37,649
Ik denk dat we nog wel buren gaan worden…
632
00:38:37,733 --> 00:38:40,819
Het hoofdgerecht.
Ik laat de chef het uitleggen.
633
00:38:41,904 --> 00:38:45,532
Dit is een Wagyu-lendestuk…
634
00:38:45,616 --> 00:38:50,996
…met aardappelknoedels, bloemkoolpuree,
pompoen en macadamianoten.
635
00:38:52,039 --> 00:38:52,873
Eet smakelijk.
636
00:38:52,956 --> 00:38:55,667
Ruikt ongelooflijk. Bedankt.
-Bedankt, chef.
637
00:38:55,751 --> 00:39:00,464
Ik heb zo veel dingen geleerd
tijdens deze hele reis.
638
00:39:01,298 --> 00:39:05,177
Vooral het vinden van verbinding
met de natuur, waar je ook bent.
639
00:39:05,260 --> 00:39:08,931
Zoals we bij Joost,
in je huis, rondom je huis.
640
00:39:09,014 --> 00:39:11,683
Dat was ook de bedoeling van dit alles.
641
00:39:11,767 --> 00:39:14,812
Niet het redden van de planeet.
-Waar moet ik beginnen?
642
00:39:14,895 --> 00:39:17,398
De planeet gaat wel door,
met of zonder ons.
643
00:39:18,482 --> 00:39:23,612
Maar mensen moeten anderen inspireren
om de beste, bewuste keuzes te maken.
644
00:39:25,406 --> 00:39:28,200
En een zo gezond
en gelukkig mogelijk leven leiden…
645
00:39:28,283 --> 00:39:31,620
Je bent zelf een ingrediënt,
een cruciaal onderdeel van 't proces.
646
00:39:34,540 --> 00:39:36,959
We moeten in gesprek en ons afvragen:
647
00:39:37,042 --> 00:39:41,880
'Zijn we er over 20.000 jaar nog,
of zorgen we ervoor dat we uitsterven?'
648
00:39:41,964 --> 00:39:45,426
…genieten van onze prachtige aarde
en wat ze te bieden heeft…
649
00:39:48,679 --> 00:39:51,265
…en haar beter achterlaten
dan we haar vonden…
650
00:39:51,348 --> 00:39:53,058
…voor de volgende generaties.
651
00:39:57,187 --> 00:40:00,149
Op verbetering.
-Proost, maatje.
652
00:40:00,232 --> 00:40:02,276
Ik hou van je.
-Ik van jou, man.
653
00:40:02,359 --> 00:40:04,695
Bedankt, jongens. Tot de volgende keer.
654
00:40:10,909 --> 00:40:13,662
Ons team erkent de inheemse
Australische landeigenaren.
655
00:40:13,745 --> 00:40:17,082
Respect voor alle Oudsten,
zij hebben de cultuur en hoop in handen…
656
00:40:17,166 --> 00:40:19,126
…van alle inheemse volken in het land.
657
00:40:50,324 --> 00:40:52,034
Ondertiteld door: Martijn Beunk