1 00:00:06,423 --> 00:00:10,643 SERIAL NETFLIX 2 00:00:37,287 --> 00:00:38,457 Powracamy. 3 00:00:38,538 --> 00:00:39,538 Poważnie? 4 00:00:42,250 --> 00:00:44,590 Przygotujcie się na nowe przygody. 5 00:00:44,669 --> 00:00:46,879 Mamy tylko kilka szans. 6 00:00:46,963 --> 00:00:50,553 Ostatnie lata były wariackie, trochę wam o nich opowiem. 7 00:00:51,384 --> 00:00:53,684 Darin stracił dom w pożarze w Malibu, 8 00:00:53,762 --> 00:00:57,522 ale już buduje od podstaw swój wymarzony eko-dom. 9 00:00:57,599 --> 00:00:59,729 Niech przemówi do mnie ziemia. 10 00:01:01,061 --> 00:01:02,851 Chyba brzmię jak szaleniec, 11 00:01:02,937 --> 00:01:06,107 ale właśnie wtedy stworzę najwspanialsze miejsce. 12 00:01:06,649 --> 00:01:07,689 W międzyczasie 13 00:01:08,651 --> 00:01:10,111 mieszka w jurcie. 14 00:01:14,824 --> 00:01:18,454 Na początku 2020 wyjechałem z USA na parę tygodni, 15 00:01:18,536 --> 00:01:20,656 żeby odpocząć, trochę posurfować. 16 00:01:20,747 --> 00:01:22,577 A wtedy bum! 17 00:01:23,500 --> 00:01:26,380 Musiałem przedłużyć pobyt o parę tygodni. 18 00:01:26,461 --> 00:01:28,211 Potem o parę miesięcy. 19 00:01:28,296 --> 00:01:30,546 Z początku zwyczajnie tu utknąłem, 20 00:01:30,632 --> 00:01:33,052 ale dzięki temu pokochałem ten kraj. 21 00:01:34,552 --> 00:01:36,262 Chciałem, by moi bliscy 22 00:01:36,346 --> 00:01:38,426 też nacieszyli się tym pięknem. 23 00:01:43,645 --> 00:01:46,185 Na tym kontynencie jest trochę inaczej. 24 00:01:46,272 --> 00:01:47,192 To wyspa. 25 00:01:47,273 --> 00:01:51,193 Podeszli agresywnie do lockdownu, restrykcji i masek. 26 00:01:51,694 --> 00:01:52,614 Co ty. 27 00:01:53,988 --> 00:01:54,988 Spokojnie. 28 00:01:55,073 --> 00:01:58,583 Dzięki temu liczba infekcji i zgonów była stosunkowo niska. 29 00:01:59,202 --> 00:02:03,832 W czasie kręcenia najbezpieczniejszą opcją było sprowadzić wszystkich tutaj. 30 00:02:05,917 --> 00:02:07,537 Tak też się stało. 31 00:02:07,627 --> 00:02:09,207 DUCH AUSTRALII 32 00:02:09,295 --> 00:02:11,795 Dziewiąty dzień hotelowej kwarantanny. 33 00:02:11,881 --> 00:02:13,381 Jak w Dniu Świstaka. 34 00:02:15,927 --> 00:02:16,887 Trochę zjadłam. 35 00:02:17,554 --> 00:02:21,814 Tym razem poznamy bliżej szósty największy kraj na świecie. 36 00:02:23,476 --> 00:02:26,726 Poznamy jego rozmaite biomy, klimaty i organizmy. 37 00:02:26,813 --> 00:02:27,773 O rany! 38 00:02:28,982 --> 00:02:31,942 Udamy się, gdzie tylko można, od szczytów gór… 39 00:02:32,026 --> 00:02:32,986 Ładne biuro. 40 00:02:33,069 --> 00:02:36,869 …po rafy koralowe, degustując po drodze lokalne specjały… 41 00:02:36,948 --> 00:02:37,778 Ja cię kręcę. 42 00:02:37,866 --> 00:02:39,826 jak najbliżej ich źródła. 43 00:02:39,909 --> 00:02:40,869 Za dobrą wodę. 44 00:02:40,952 --> 00:02:42,872 Poznamy wielkich innowatorów. 45 00:02:42,954 --> 00:02:45,174 Zbiera, łączy, rozdziela 46 00:02:45,248 --> 00:02:48,128 i rozprowadza do wszystkich części biosfery. 47 00:02:48,209 --> 00:02:51,959 Szukają czystszych i bardziej zrównoważonych sposobów na życie. 48 00:02:52,046 --> 00:02:54,336 Nabyta tu wiedza posłuży nam 49 00:02:54,424 --> 00:02:57,224 jako swoisty mikrokosmos całej planety. 50 00:02:57,302 --> 00:03:00,352 W tym odcinku skupimy się na ochronie siedlisk. 51 00:03:00,430 --> 00:03:01,640 Maluszek! 52 00:03:01,723 --> 00:03:03,933 Poznamy czołowych eko-bojowników. 53 00:03:04,017 --> 00:03:05,517 To nasz Park Jurajski. 54 00:03:05,602 --> 00:03:09,862 Przyjrzymy się, jak chronią między innymi zwierzęta i uprawy. 55 00:03:09,939 --> 00:03:12,729 - To już ostatnia prosta. - Hejka. 56 00:03:12,817 --> 00:03:15,737 Zobaczymy, jaki ma to związek z nami. 57 00:03:15,820 --> 00:03:19,200 To w końcu nasze wspólne siedlisko. 58 00:03:19,282 --> 00:03:22,122 Widzicie? To Ziemia. Tutaj mieszkamy. 59 00:03:36,216 --> 00:03:37,796 Ruchy. 60 00:03:37,884 --> 00:03:39,344 Akcja. 61 00:03:39,427 --> 00:03:40,467 Nareszcie! 62 00:03:40,553 --> 00:03:43,473 Minęły dwa tygodnie, ekipa zakończyła kwarantannę. 63 00:03:43,556 --> 00:03:44,676 Hurra! 64 00:03:44,766 --> 00:03:46,426 Rodzinka Podróży powraca. 65 00:03:46,517 --> 00:03:50,147 Jak leci, stary? 66 00:03:50,230 --> 00:03:52,190 Dobrze cię widzieć. 67 00:03:52,857 --> 00:03:55,187 Jaram się. Dajmy czadu. 68 00:03:55,276 --> 00:03:57,196 Widziałem cię za kamerą. 69 00:03:57,278 --> 00:03:58,738 Dobrze cię widzieć. 70 00:03:58,821 --> 00:04:00,411 Kopę lat. 71 00:04:00,490 --> 00:04:02,120 - Włosy są? - Jasne. 72 00:04:02,200 --> 00:04:03,240 Tak jest! 73 00:04:05,411 --> 00:04:07,041 Szybka lekcja historii. 74 00:04:07,121 --> 00:04:09,171 Kultura australijskich Aborygenów 75 00:04:09,249 --> 00:04:11,539 ma około 60 000 lat, 76 00:04:11,626 --> 00:04:15,916 a dzisiejsze pokolenia pielęgnują przekazywane od wieków obyczaje, 77 00:04:16,005 --> 00:04:18,255 by uczcić i podtrzymać swoją historię. 78 00:04:18,341 --> 00:04:21,801 W kraju jest około 500 różnych grup Aborygenów. 79 00:04:21,886 --> 00:04:24,176 Każda ma swój język i obyczaje, 80 00:04:24,264 --> 00:04:27,184 ale wszystkie łączy ceremonia powitalna. 81 00:04:27,267 --> 00:04:30,977 Zgodnie z tradycją, przed wyruszeniem w głąb ziemi plemienia, 82 00:04:31,062 --> 00:04:34,152 musimy się przedstawić, omówić nasz cel, 83 00:04:34,232 --> 00:04:37,612 i poprosić o pozwolenie, wszystko jako wyraz szacunku. 84 00:04:37,694 --> 00:04:39,494 Przed kolonizacją brytyjską 85 00:04:39,570 --> 00:04:45,160 Australię zamieszkiwała niegdyś wyłącznie ludność natywna, 86 00:04:45,243 --> 00:04:47,793 którą stanowiły różne grupy Aborygenów. 87 00:04:48,454 --> 00:04:50,424 Oto członkowie nacji Darug, 88 00:04:50,498 --> 00:04:53,418 których korzenie sięgają początków kontynentu. 89 00:04:54,669 --> 00:04:57,089 Robimy to z szacunku dla ich kraju 90 00:04:57,171 --> 00:05:00,301 i dla uznania ich jako pierwotny lud tej ziemi. 91 00:05:03,803 --> 00:05:07,223 NACJE GADIGAL-DARUG, BAUDAWAN-YUIN, WIRDJURI I NGEMBA 92 00:05:07,932 --> 00:05:09,482 Witajcie w kręgu, bracia. 93 00:05:09,559 --> 00:05:10,769 Dziękujemy. 94 00:05:10,852 --> 00:05:14,112 W moim obozie jesteście pod moją ochroną. 95 00:05:14,772 --> 00:05:16,442 Gdy przekroczycie tę granicę 96 00:05:16,941 --> 00:05:19,941 i przejdziecie przez dym, zostaniecie jednymi z nas. 97 00:05:20,528 --> 00:05:24,488 Poproszę was, byście przedstawili się wujkom 98 00:05:24,574 --> 00:05:27,584 i powiedzieli, co was sprowadza. 99 00:05:27,660 --> 00:05:32,000 Nazywam się Zac. Urodziłem się w hrabstwie San Luis Obispo w Kalifornii. 100 00:05:32,874 --> 00:05:34,044 Chyba jestem tutaj, 101 00:05:34,125 --> 00:05:39,295 by czegoś się nauczyć, poznać oraz zrozumieć waszą kulturę, 102 00:05:39,380 --> 00:05:42,510 a także waszych rodaków, i stać się z nimi jednością. 103 00:05:43,343 --> 00:05:44,723 Piękne, dziękuję ci. 104 00:05:47,847 --> 00:05:51,347 Na nazwisko mam Olien, a na imię Darin. 105 00:05:51,434 --> 00:05:55,864 Urodziłem się w Minnesocie w Stanach Zjednoczonych. 106 00:05:57,482 --> 00:05:59,032 To zaszczyt być tutaj. 107 00:05:59,108 --> 00:06:02,108 Czuć tutaj prawdziwą moc żywiołów. 108 00:06:02,195 --> 00:06:08,365 To ogromny zaszczyt być tutaj. Jestem za to wdzięczny. 109 00:06:14,957 --> 00:06:18,207 Rytuał pochodzi od pierwotnych ceremonii, 110 00:06:18,294 --> 00:06:21,594 gdy członek sąsiednich plemion wkraczał do innych obozów. 111 00:06:22,590 --> 00:06:25,720 Ogień symbolizuje ducha, a dym oczyszczenie. 112 00:06:26,761 --> 00:06:29,061 Jeśli przybysze niosą złe duchy, 113 00:06:29,138 --> 00:06:30,928 dym je odpędzi. 114 00:06:32,600 --> 00:06:36,150 Przybysze zostają oczyszczeni i mogą kontynuować podróż. 115 00:06:37,647 --> 00:06:42,237 Oczyśćcie waszą więź z Ojcem Niebo. 116 00:06:47,865 --> 00:06:50,075 Zanurzamy głowy w dymie. 117 00:06:56,833 --> 00:07:00,883 Oczyszczamy naszą więź z Matką Ziemią, oczyszczamy nasze stopy. 118 00:07:02,171 --> 00:07:04,131 Oczyszczamy nasze ciała, 119 00:07:04,215 --> 00:07:07,505 bo oto nachodzi czas nowego początku. 120 00:07:11,764 --> 00:07:14,434 Dym dociera tylko tam, gdzie musi. 121 00:07:19,981 --> 00:07:24,531 Ofiarowuję wam kawałek materiału, to opaska ceremonialna. 122 00:07:24,610 --> 00:07:28,030 Jest pomarańczowa. To symbol krwi naszej ojczyzny 123 00:07:28,990 --> 00:07:32,540 i Praojca Słońce, naszego wszechpotężnego dziada, 124 00:07:33,327 --> 00:07:34,697 który zebrał nas razem. 125 00:07:34,787 --> 00:07:38,537 Od teraz będę was chronił. 126 00:07:39,083 --> 00:07:42,043 Powstańcie, proszę. 127 00:07:48,468 --> 00:07:51,678 Ta opaska ceremonialna to dar od nas. 128 00:07:51,762 --> 00:07:55,522 Na powitanie pośród nas i ziem, po których stąpamy. 129 00:07:55,600 --> 00:07:58,850 Oto ochra. Ustrzeże was przed krzywdą. 130 00:07:59,437 --> 00:08:02,607 W moim języku mówimy Warami. To oznacza „Witajcie”. 131 00:08:12,950 --> 00:08:15,040 Mamy błogosławieństwo starszyzny. 132 00:08:15,119 --> 00:08:18,249 Dostaliśmy też parę rad przed rozpoczęciem wyprawy. 133 00:08:20,875 --> 00:08:24,335 Niech mój najcenniejszy organ spotka twój. 134 00:08:24,420 --> 00:08:26,380 - Serce do serca. - Cudowne. 135 00:08:26,464 --> 00:08:28,844 - Witaj, bracie. - Dziękuję, bracie. 136 00:08:28,925 --> 00:08:31,545 - Dziękuję. - Witaj, bracie. 137 00:08:31,636 --> 00:08:33,506 Z tobą też, Zac. 138 00:08:33,596 --> 00:08:35,256 - Serce do serca. - Dziękuję. 139 00:08:35,348 --> 00:08:37,388 Niechaj prowadzi nas miłość. 140 00:08:37,475 --> 00:08:38,675 Dokładnie, dzięki. 141 00:08:38,768 --> 00:08:40,558 - Witaj, bracie. - Warami. 142 00:08:41,145 --> 00:08:43,395 Zostaliśmy powitani. 143 00:08:45,191 --> 00:08:49,491 Cała ekipa przeszła przez ceremonię. Poruszyła wszystkich. 144 00:08:52,490 --> 00:08:54,160 Czas na kolejną nowość. 145 00:08:54,242 --> 00:08:56,452 Aby zredukować nasz ślad węglowy 146 00:08:56,536 --> 00:08:58,446 w czasie produkcji programu 147 00:08:58,538 --> 00:09:01,618 i zrobić coś dla naszego siedliska, czyli planety, 148 00:09:01,707 --> 00:09:03,167 nadeszła mała zmiana. 149 00:09:03,251 --> 00:09:04,791 W pełni elektryczny? 150 00:09:04,877 --> 00:09:05,837 Poważnie? 151 00:09:05,920 --> 00:09:07,090 Czad. 152 00:09:07,171 --> 00:09:08,131 Nowa fura. 153 00:09:08,214 --> 00:09:11,304 Na niektóre wyprawy będziemy potrzebować hybryd, 154 00:09:11,384 --> 00:09:14,224 ale ta nowa zabawka będzie naszym numerem jeden. 155 00:09:14,303 --> 00:09:15,813 Pełen wypas. 156 00:09:15,888 --> 00:09:18,928 Jest świetna. Poprowadzisz? 157 00:09:19,016 --> 00:09:19,976 Jasne. 158 00:09:23,771 --> 00:09:25,311 Przejechaliśmy Mitcha? 159 00:09:25,398 --> 00:09:27,858 Mitcha nie przejedziemy. 160 00:09:27,942 --> 00:09:29,402 Akcja. 161 00:09:30,152 --> 00:09:32,952 Gotowy, panie Zip-a-Dee-Doo-Dah? 162 00:09:33,030 --> 00:09:35,530 Muszę jechać po właściwej stronie. 163 00:09:35,616 --> 00:09:39,116 W tym przypadku to lewa. 164 00:09:39,203 --> 00:09:42,003 - Genialna fura. - Jedź, ja się prześpię. 165 00:09:44,959 --> 00:09:46,129 Słodkich snów. 166 00:09:48,671 --> 00:09:51,421 Wyruszając w drogę szlakiem ochrony siedlisk, 167 00:09:51,507 --> 00:09:54,427 chcemy wpierw docenić dziewicze rejony Ziemi, 168 00:09:54,510 --> 00:09:55,890 dzieło samej natury. 169 00:09:55,970 --> 00:09:58,350 Sto kilometrów na zachód od Sydney 170 00:09:58,431 --> 00:10:02,731 leży obszar światowego dziedzictwa UNESCO, znany jako Góry Błękitne. 171 00:10:02,810 --> 00:10:04,940 Są nie tylko przepiękne. 172 00:10:05,021 --> 00:10:08,401 To też dom wielu rzadkich i zagrożonych gatunków. 173 00:10:08,482 --> 00:10:09,612 Patrz na to. 174 00:10:10,443 --> 00:10:12,453 Co za miejsce. 175 00:10:13,154 --> 00:10:15,704 Jego część stanowi też chroniony park, 176 00:10:15,781 --> 00:10:18,781 gdzie można między innymi biwakować i zwiedzać. 177 00:10:18,868 --> 00:10:21,788 Ioniq zabrał nas w Góry Błękitne. 178 00:10:23,456 --> 00:10:25,746 A jeśli lubicie przygody tak jak my, 179 00:10:25,833 --> 00:10:28,713 umówcie się z Danem na niezapomniane przeżycie. 180 00:10:28,794 --> 00:10:31,094 - Jestem Zac, miło mi. - Dan. 181 00:10:31,172 --> 00:10:34,222 - Ładnie w tym biurze. - Nawet bardzo. 182 00:10:34,300 --> 00:10:36,930 To nie tylko wędrówka. To też kanioning. 183 00:10:37,011 --> 00:10:41,141 To wielki zaszczyt móc mieszkać i pracować w Górach Błękitnych. 184 00:10:41,223 --> 00:10:43,643 Pod nami widać Dolinę Jamison. 185 00:10:44,727 --> 00:10:46,897 Warami mittigar, jak mawiają. 186 00:10:46,979 --> 00:10:49,439 „Witajcie, przyjaciele” w języku Darug, 187 00:10:49,523 --> 00:10:51,823 pierwszych gospodarzy tej części Gór. 188 00:10:51,901 --> 00:10:55,201 - Niesamowite. - Zbocza klifów są kosmiczne. 189 00:10:55,279 --> 00:10:57,199 Przejdziemy Kanionem Empress. 190 00:10:57,281 --> 00:10:59,781 Jeden z najlepszych w Górach Błękitnych. 191 00:10:59,867 --> 00:11:02,117 Mamy tu setki kanionów szczelinowych, 192 00:11:02,203 --> 00:11:05,673 wąskich przesmyków wyżłobionych w tych piaskowcach. 193 00:11:05,748 --> 00:11:07,378 Płynie przez nie woda. 194 00:11:07,458 --> 00:11:10,628 Wkładamy pianki, kaski i uprzęże 195 00:11:10,711 --> 00:11:12,591 i wnosimy tam ciężkie liny. 196 00:11:12,672 --> 00:11:15,382 Czekają nas skoki ze skał, pływanie, 197 00:11:15,466 --> 00:11:17,086 a na końcu wielki finał: 198 00:11:17,176 --> 00:11:20,966 zjazd na linie w dół 30-metrowego wodospadu. 199 00:11:21,055 --> 00:11:23,215 Łatwizna. Do dzieła. 200 00:11:23,307 --> 00:11:26,477 - No to działamy. - Spoko. 201 00:11:27,520 --> 00:11:28,850 Ekstra. 202 00:11:33,067 --> 00:11:36,777 Jednym z powodów, dla których te góry są na liście UNESCO, 203 00:11:36,862 --> 00:11:39,492 jest ich bioróżnorodność. 204 00:11:39,573 --> 00:11:43,743 Zwłaszcza legendy australijskich drzew, czyli eukaliptusa. 205 00:11:43,828 --> 00:11:46,828 Mamy tu około 100 gatunków eukaliptusa. 206 00:11:46,914 --> 00:11:50,794 To zdumiewająca ilość jak na względnie niewielką część kraju. 207 00:11:50,876 --> 00:11:53,666 - Fajne drzewo. - Niesamowite. 208 00:11:54,255 --> 00:11:57,755 W okolicy jest dużo naturalnych źródeł? 209 00:11:57,842 --> 00:12:00,342 Występują tu tak zwane wiszące bagna, 210 00:12:00,428 --> 00:12:02,638 są nawet na pionowych klifach. 211 00:12:02,722 --> 00:12:06,772 Magazynują ogromne ilości wody, do tego ją filtrują. 212 00:12:06,851 --> 00:12:08,941 Piliście kranówkę w Sydney? 213 00:12:09,019 --> 00:12:13,269 To jedna z najsłodszych wód pitnych na całym świecie. 214 00:12:13,357 --> 00:12:15,737 To dlatego, że pochodzi właśnie stąd. 215 00:12:15,818 --> 00:12:18,068 To inny rodzaj ochrony siedlisk. 216 00:12:18,154 --> 00:12:21,784 Oto chroniony obszar zachowany dla kolejnych pokoleń, 217 00:12:21,866 --> 00:12:24,156 które mogą tu spacerować i podziwiać. 218 00:12:24,243 --> 00:12:27,413 Większość krajów ma instytucję parków narodowych. 219 00:12:27,496 --> 00:12:30,076 Na ten moment 15% całej Ziemi 220 00:12:30,166 --> 00:12:33,706 jest objęte ochroną i wyłączone z planów zagospodarowania. 221 00:12:33,794 --> 00:12:38,054 Wcześniej przechodziliśmy przez suchy las eukaliptusowy. 222 00:12:38,132 --> 00:12:41,842 Da się poczuć, że to już zupełnie inne miejsce. 223 00:12:41,927 --> 00:12:44,307 To las deszczowy strefy umiarkowanej. 224 00:12:44,388 --> 00:12:47,768 Wciąż chłodny i wilgotny, jak pradawna Gondwana, 225 00:12:47,850 --> 00:12:51,150 dlatego widzimy charakterystyczną dla niej wegetację, 226 00:12:51,228 --> 00:12:54,728 drzewa powozowe, paprocie i sasafrasy. 227 00:12:54,815 --> 00:12:57,145 To nasz Park Jurajski. 228 00:12:57,234 --> 00:12:59,364 Taką Australię znały dinozaury. 229 00:12:59,445 --> 00:13:04,065 Zeszliśmy kilkaset metrów w dół, ale cofnęliśmy się o 100 milionów lat. 230 00:13:04,158 --> 00:13:07,748 Park Jurajski mnie ubawił. „Nie szczędziliśmy pieniędzy”. 231 00:13:07,828 --> 00:13:12,328 Kanioning to najlepszy sposób na eksplorację. 232 00:13:12,416 --> 00:13:13,786 Przechodzimy do rzeczy. 233 00:13:16,086 --> 00:13:19,626 Najlepiej przygotować się tutaj, na płaskim terenie. 234 00:13:19,715 --> 00:13:23,925 Zakładamy pianki, kaski i uprzęże. 235 00:13:24,970 --> 00:13:29,390 Dan omówił dokładnie kwestie bezpieczeństwa i używania sprzętu. 236 00:13:29,475 --> 00:13:32,345 Czegoś takiego nie robi się bez zawodowca. 237 00:13:32,436 --> 00:13:36,356 Nie wiesz, co robisz? To może być śmiertelnie niebezpieczne. 238 00:13:36,440 --> 00:13:38,780 Nie twierdzę, że my wiemy, 239 00:13:39,276 --> 00:13:41,196 ale przynajmniej Dan wie. 240 00:13:42,029 --> 00:13:44,819 Musicie być w pełni zaangażowani. 241 00:13:44,907 --> 00:13:46,737 - Na 100%. - Dobra. 242 00:13:46,826 --> 00:13:47,826 Raz, dwa, trzy. 243 00:13:47,910 --> 00:13:50,160 To jak to ćwiczenie integracyjne. 244 00:13:50,246 --> 00:13:53,286 Swobodnie upadasz, pozwalając, by inni cię złapali. 245 00:13:54,083 --> 00:13:55,673 Ale tutaj cię nie łapią. 246 00:13:56,168 --> 00:13:57,798 To chyba słaby pomysł. 247 00:13:58,587 --> 00:14:00,207 Raz kozie śmierć. 248 00:14:12,309 --> 00:14:13,389 Pomału. 249 00:14:26,699 --> 00:14:28,029 Sprawdzamy obecność. 250 00:14:28,534 --> 00:14:29,954 Są wszyscy. 251 00:14:30,452 --> 00:14:31,872 Więc po to jest kubek. 252 00:14:31,954 --> 00:14:34,464 Dobre wieści. Zero rannych i zagubionych. 253 00:14:34,540 --> 00:14:36,710 Dzięki, stary. 254 00:14:36,792 --> 00:14:39,422 Świętujemy przeprawę kubkiem ciepłej herbaty 255 00:14:39,503 --> 00:14:41,463 i szykujemy się na wielki finał: 256 00:14:41,547 --> 00:14:45,797 zjeżdżanie na linie w dół 30-metrowego wodospadu. 257 00:14:46,385 --> 00:14:47,255 Ajaj. 258 00:14:53,392 --> 00:14:56,402 Teraz opuszczaj, najpierw stopy. 259 00:14:57,396 --> 00:14:59,226 Tak jest, dawaj dalej. 260 00:15:27,426 --> 00:15:29,346 - Gotowi? - Tak. 261 00:15:29,428 --> 00:15:30,258 Dobra. 262 00:15:30,346 --> 00:15:33,766 Teraz Zac. Pomału idź do tyłu. 263 00:15:34,308 --> 00:15:36,688 Usiądź wygodnie w uprzęży. 264 00:15:36,769 --> 00:15:37,599 Dobra. 265 00:15:38,228 --> 00:15:41,318 Stopy szeroko. Jedziesz. 266 00:15:41,398 --> 00:15:45,188 Zastanawiam się, co za durne decyzje mnie tu sprowadziły. 267 00:15:46,070 --> 00:15:48,990 Tak czy owak nie ma już odwrotu. 268 00:15:49,782 --> 00:15:51,082 Dawaj w dół! 269 00:16:23,691 --> 00:16:25,231 Dobra robota! 270 00:16:26,485 --> 00:16:28,145 O Boże, udało się. 271 00:16:28,654 --> 00:16:29,784 Daliśmy radę! 272 00:16:30,739 --> 00:16:31,949 Brawo dla nas. 273 00:16:33,701 --> 00:16:38,411 Większość krajów ma obszary chronione, których nie można zagospodarować. 274 00:16:38,497 --> 00:16:41,457 Pozostają nienaruszone, ale dostępne dla ludzi, 275 00:16:41,542 --> 00:16:43,792 by mogli się cieszyć ich eksploracją. 276 00:16:43,877 --> 00:16:46,297 Wiele osób chciałoby to zmienić. 277 00:16:46,380 --> 00:16:49,840 Deweloperzy komercyjni, koncerny paliwowe i inni 278 00:16:49,925 --> 00:16:53,295 zawsze szukają terenów bogatych w niewykorzystane zasoby. 279 00:16:53,387 --> 00:16:57,807 Darowizny i wolontariusze chronią parki narodowe na całym świecie. 280 00:16:57,891 --> 00:17:00,641 Wybierzcie się też na wycieczkę po parkach. 281 00:17:00,728 --> 00:17:03,148 To niezapomniane przeżycie. 282 00:17:04,690 --> 00:17:07,990 Jedziemy półtorej godziny, omijając góry i docieramy 283 00:17:08,068 --> 00:17:10,198 do kolejnego chronionego parku. 284 00:17:10,738 --> 00:17:13,658 Jest parę zwierząt kojarzących się z Australią. 285 00:17:13,741 --> 00:17:15,581 Pierwszym z nich jest koala. 286 00:17:15,659 --> 00:17:18,619 Niekiedy nazywane niepoprawnie misiami koala, 287 00:17:18,704 --> 00:17:20,464 nie są niedźwiedziami, 288 00:17:20,539 --> 00:17:22,829 ale wyglądają jak urocze pluszaki. 289 00:17:22,916 --> 00:17:26,336 Jeszcze przed pożarami, w których zginęło wiele koali, 290 00:17:26,420 --> 00:17:28,960 gatunek miał status narażonego. 291 00:17:29,048 --> 00:17:29,878 Cześć. 292 00:17:29,965 --> 00:17:31,125 Cześć wam. 293 00:17:31,216 --> 00:17:34,886 W obserwacji populacji koala i jej zwiększeniu pomagają 294 00:17:34,970 --> 00:17:39,310 obrońcy przyrody z organizacji non-profit Science for Wildlife. 295 00:17:39,391 --> 00:17:40,851 - To Smudge. - Cześć. 296 00:17:40,934 --> 00:17:42,444 Miło was poznać. 297 00:17:42,519 --> 00:17:44,309 No cześć! 298 00:17:44,396 --> 00:17:45,396 Smudginator. 299 00:17:45,981 --> 00:17:49,231 Już tłumaczę. Smudge to przemiły piesio. 300 00:17:49,318 --> 00:17:51,898 Niestety w okolicy mogą być trucizny, 301 00:17:51,987 --> 00:17:55,777 więc dla własnej ochrony nosi maskę Hannibala Lectera. 302 00:17:55,866 --> 00:17:58,156 Smudge ma pewien talent? 303 00:17:58,243 --> 00:18:02,083 Dokładnie. Znajduje odchody koali. 304 00:18:04,291 --> 00:18:08,171 Otóż to. Jego supermocą jest znajdywanie kup koali. 305 00:18:08,796 --> 00:18:11,796 Tam gdzie ich kupy, tam też są koale. 306 00:18:11,882 --> 00:18:13,512 To ich szukamy. 307 00:18:13,592 --> 00:18:16,352 Co już wiecie? Populacja się przemieściła? 308 00:18:16,428 --> 00:18:18,758 80% obszaru pod ochroną strawił pożar. 309 00:18:18,847 --> 00:18:20,887 Bałyśmy się, że wszystkie zginęły. 310 00:18:20,974 --> 00:18:23,234 To teren pagórkowaty i może przez to 311 00:18:23,310 --> 00:18:25,190 ogień ominął niektóre obszary 312 00:18:25,270 --> 00:18:26,860 i nie spalił koron drzew. 313 00:18:26,939 --> 00:18:30,899 Trudno je zauważyć, akurat z tymi drzewami jest prościej. 314 00:18:30,984 --> 00:18:34,574 Miejsca z największą ilością kału to preferowane siedliska. 315 00:18:34,655 --> 00:18:37,655 Znajdując miejsca z największą ilością kału, 316 00:18:37,741 --> 00:18:40,581 możemy zbadać preferowane siedliska koala. 317 00:18:41,078 --> 00:18:42,498 Z pomocą tych badań chcą 318 00:18:42,579 --> 00:18:45,669 stworzyć odpowiedniejsze siedliska dla koali. 319 00:18:46,250 --> 00:18:48,250 Zaczniemy badanie od tej strony. 320 00:18:48,335 --> 00:18:51,795 To obszar jednego hektara, zajmie mu to 15 minut. 321 00:18:51,880 --> 00:18:53,050 Szybko działa. 322 00:18:53,132 --> 00:18:57,142 - Czyli 2,5 akra w kwadrans? - Tak. 323 00:18:57,219 --> 00:18:58,179 O rany. 324 00:18:58,262 --> 00:18:59,932 Brawo, Smudge. 325 00:19:00,013 --> 00:19:04,603 Część badan stanowią pomiary, czy na danym obszarze koale przetrwały. 326 00:19:04,685 --> 00:19:07,345 Badamy, dlaczego tutaj i jakie to warunki. 327 00:19:07,437 --> 00:19:11,727 Potem próbujemy chronić te obszary, by populacja odnowiła się po pożarach. 328 00:19:11,817 --> 00:19:13,857 To zaledwie część dawnego obszaru, 329 00:19:13,944 --> 00:19:15,994 choć takie miejsca dają nadzieję. 330 00:19:16,071 --> 00:19:19,071 Nadzieja nas napędza, trzeba jej jak najwięcej. 331 00:19:19,158 --> 00:19:22,408 - Ten gość już czuje napęd. - Dokładnie. 332 00:19:22,494 --> 00:19:23,874 Gotów? Do pracy! 333 00:19:23,954 --> 00:19:29,634 Smudge robi swoje i wyniucha, gdzie koale… też zrobiły swoje. 334 00:19:30,627 --> 00:19:33,087 Masz? Dobry piesek! 335 00:19:33,172 --> 00:19:35,172 - Już? - No nieźle. 336 00:19:35,257 --> 00:19:36,467 Że co? 337 00:19:36,550 --> 00:19:37,380 Szybko poszło. 338 00:19:37,467 --> 00:19:39,847 Brawo! 339 00:19:39,928 --> 00:19:40,968 Dobry pies! 340 00:19:41,054 --> 00:19:42,434 Spora jest. 341 00:19:42,931 --> 00:19:44,641 - Rzeczywiście. - Tutaj. 342 00:19:44,725 --> 00:19:47,135 Brawo! 343 00:19:47,227 --> 00:19:50,017 - Dobry piesek. - Bardzo dobry! 344 00:19:50,105 --> 00:19:51,105 Nie do wiary. 345 00:19:51,190 --> 00:19:52,940 - Niesamowite. - Niecała. 346 00:19:53,025 --> 00:19:56,985 - To tylko kawałek. - Człowiek by nie zauważył. 347 00:19:57,070 --> 00:19:57,910 Nie. 348 00:19:57,988 --> 00:19:59,488 Ale jaja. 349 00:20:00,449 --> 00:20:03,079 To ułatwia nam pracę. Ta jest taka sobie. 350 00:20:03,160 --> 00:20:04,870 Starawa. 351 00:20:04,953 --> 00:20:07,043 - Idziemy dalej? - Tak jest. 352 00:20:07,122 --> 00:20:08,332 Dajesz, Smudge. 353 00:20:08,415 --> 00:20:09,245 Niesamowite. 354 00:20:09,333 --> 00:20:13,803 A zatem jest nieco za… stara. Smudge potrafi więcej. 355 00:20:17,925 --> 00:20:20,505 - Kolejna? Brawo. - Znalazł. 356 00:20:20,594 --> 00:20:23,264 - Jakaś dziwna. - Ołówkowata. 357 00:20:23,347 --> 00:20:26,637 Ale wnętrze i zapach się zgadzają. 358 00:20:27,142 --> 00:20:30,772 Łatwo je odróżnić od kału oposa ze względu na zapach. 359 00:20:30,854 --> 00:20:32,734 - Oposa jest okropna. - Aż mdli. 360 00:20:32,814 --> 00:20:35,234 Kał koala jest jak stęchły eukaliptus. 361 00:20:35,317 --> 00:20:39,067 Co taki kawałek mówi nam o samym koali? 362 00:20:39,154 --> 00:20:41,624 To mały koala, pewnie młody. 363 00:20:41,698 --> 00:20:43,078 Świadczy o tym rozmiar. 364 00:20:43,158 --> 00:20:46,448 Te panie mają kupę wiedzy. 365 00:20:46,536 --> 00:20:49,456 - Nie spodziewałem się wąchania kupy. - Ja też. 366 00:20:49,539 --> 00:20:51,039 - Spoko. - Pewnie. 367 00:20:51,124 --> 00:20:52,884 Mała kupka. 368 00:20:52,960 --> 00:20:54,500 - Trochę stęchła. - Kupcia. 369 00:20:54,586 --> 00:20:58,336 Nie pachnie jak eukaliptus. Raczej jak gówno. 370 00:20:58,423 --> 00:20:59,303 Nieprawda! 371 00:20:59,383 --> 00:21:00,593 Też coś. 372 00:21:00,676 --> 00:21:02,006 Znajdziemy wam oposa. 373 00:21:02,094 --> 00:21:04,144 - Znajdźmy oposa. - Porównamy. 374 00:21:04,221 --> 00:21:07,181 Niech kamerzysta powącha. 375 00:21:08,767 --> 00:21:10,227 Nie zaciągnąłeś się. 376 00:21:10,310 --> 00:21:11,770 Nie zaciągnął się! 377 00:21:11,853 --> 00:21:14,943 Teraz wiemy, że mieszkają tu koale. 378 00:21:15,440 --> 00:21:19,240 Użyjemy bardziej zaawansowanych metod, by je wytropić. 379 00:21:19,319 --> 00:21:21,149 Cześć. 380 00:21:21,238 --> 00:21:23,738 Jak tam? Znalazłaś jakieś misiaki? 381 00:21:23,824 --> 00:21:29,414 Wygląda na to, że jest tu koala. Gdzieś w tę stronę. 382 00:21:29,496 --> 00:21:31,866 Skąd wiadomo, w jakim kierunku? 383 00:21:31,957 --> 00:21:35,747 To taki wskaźnik cyfrowy. 384 00:21:36,461 --> 00:21:40,301 Wykrywa koale za pomocą fal metrowych. 385 00:21:40,382 --> 00:21:42,302 Teraz wskazuje prawie 98. 386 00:21:42,384 --> 00:21:45,184 Czyli jest w tę stronę. 387 00:21:45,262 --> 00:21:47,562 Koala ma coś, co wysyła sygnał? 388 00:21:47,639 --> 00:21:49,889 Ma obrożę, to jak fale metrowe. 389 00:21:49,975 --> 00:21:52,435 Wszystkie mają takie obroże? 390 00:21:52,519 --> 00:21:53,349 Tak. 391 00:21:53,437 --> 00:21:57,147 Już łapię. To jak nadajnik z RoboCopa. 392 00:21:57,232 --> 00:21:59,032 - To co? - Ruszamy? 393 00:21:59,109 --> 00:22:02,899 - Ekstra. - Znajdziemy koalę. 394 00:22:02,988 --> 00:22:06,778 Są na cienkich gałęziach. Nie wyglądają, jakby mogły je utrzymać. 395 00:22:06,867 --> 00:22:08,617 Tam właśnie jedzą. 396 00:22:10,912 --> 00:22:13,082 Stąd powinniście go zobaczyć. 397 00:22:16,835 --> 00:22:18,205 Tam. 398 00:22:19,838 --> 00:22:20,668 Widzisz? 399 00:22:22,090 --> 00:22:25,140 Już widzę. Niedziwne, że trudno je zobaczyć. 400 00:22:25,218 --> 00:22:28,008 Na tym drzewie, na samym środku. 401 00:22:29,473 --> 00:22:31,483 - Tam jest. - Nakładka założona. 402 00:22:31,558 --> 00:22:34,728 Dlatego nic nie widzę. 403 00:22:34,811 --> 00:22:37,271 Koale nie robią za wiele, 404 00:22:37,356 --> 00:22:41,316 jedzą liście eukaliptusa i śpią około 20 godzin dziennie. 405 00:22:41,860 --> 00:22:43,400 Patrzy na nas. 406 00:22:43,487 --> 00:22:47,487 Potrafią wypoczywać, a to należy docenić. 407 00:22:47,574 --> 00:22:49,334 Fajnie, że jest na wolności. 408 00:22:49,409 --> 00:22:51,039 - No. - Siema. 409 00:22:51,953 --> 00:22:54,213 Miło poznać. 410 00:22:54,289 --> 00:22:56,039 Zapewnienie im przyszłości 411 00:22:56,124 --> 00:22:59,174 w erze pożarów i zmiany klimatu to trudne zadanie. 412 00:22:59,252 --> 00:23:00,342 Dziękuję bardzo. 413 00:23:00,420 --> 00:23:02,090 - Ekstra. - Nie ma za co. 414 00:23:02,172 --> 00:23:03,972 Dzięki hojnym darowiznom 415 00:23:04,049 --> 00:23:06,929 i ciężkiej pracy obrońców przyrody mają szansę. 416 00:23:07,010 --> 00:23:08,510 Super. 417 00:23:08,595 --> 00:23:13,475 Smudge oczywiście też pomaga. Nasz kochany piesio. 418 00:23:17,396 --> 00:23:18,766 Ochrona kultury 419 00:23:18,855 --> 00:23:21,935 jest tak samo ważna jak ochrona siedlisk. 420 00:23:22,025 --> 00:23:24,645 Tak naprawdę idą ramię w ramię. 421 00:23:24,736 --> 00:23:27,526 Czas na lunch w Bargo w Nowej Południowej Walii. 422 00:23:27,614 --> 00:23:30,584 Zobaczycie, że musimy na niego zapracować. 423 00:23:31,493 --> 00:23:34,163 Yerrabingin to firma należąca do Aborygenów. 424 00:23:34,246 --> 00:23:38,496 Opiera się na ochronie tej ziemi i przekazywaniu wiedzy rdzennej ludności 425 00:23:38,583 --> 00:23:39,793 młodszym pokoleniom, 426 00:23:39,876 --> 00:23:42,706 by one również mogły strzec tej krainy. 427 00:23:42,796 --> 00:23:46,046 Projektują też krajobraz inspirowany kulturą Aborygenów. 428 00:23:46,133 --> 00:23:49,853 Docieramy do farmy Yerrabingin na wycieczkę z jej założycielem. 429 00:23:49,928 --> 00:23:51,968 Cześć, bracie. Witamy. 430 00:23:52,055 --> 00:23:54,215 - Dzięki. - Znaleźliście nas? 431 00:23:54,307 --> 00:23:56,847 Jasne. Bardzo nam miło. 432 00:23:57,978 --> 00:24:02,518 W języku jego przodków yerrabingin znaczy „kroczymy razem”. 433 00:24:03,358 --> 00:24:04,938 Kroczymy razem z nim, 434 00:24:05,026 --> 00:24:07,816 by poznać historię rolnictwa tej ziemi. 435 00:24:07,904 --> 00:24:11,284 To pastwisko jest pełne rodzimych traw. 436 00:24:11,366 --> 00:24:13,576 To kangurza trawa, nie wiem skąd ta nazwa. 437 00:24:13,660 --> 00:24:17,210 Może angielski botanik zobaczył tu kangura i pomyślał, 438 00:24:17,289 --> 00:24:20,249 że to kangurza trawa. no bo one jej nie jedzą. 439 00:24:20,333 --> 00:24:22,253 Nie przypomina kangura. Sam nie wiem. 440 00:24:22,335 --> 00:24:24,795 To starożytne zboże? 441 00:24:24,880 --> 00:24:25,960 Tak jest. 442 00:24:26,047 --> 00:24:29,177 Rodzime zboża są bardzo niewymagające, 443 00:24:29,259 --> 00:24:30,889 więc są odporne na suszę 444 00:24:30,969 --> 00:24:34,009 i łatwo rosną, bez nawozów i dużej ilości wody. 445 00:24:34,097 --> 00:24:37,517 Nasze plemię używa ziaren do wypiekania chleba. 446 00:24:37,601 --> 00:24:39,191 Nie zorientowali się, 447 00:24:39,269 --> 00:24:43,059 że Aborygeni już od dawna uprawiali ziemię? 448 00:24:43,148 --> 00:24:46,778 W ogóle się nie zorientowali. Myśleli, że to jałowa ziemia. 449 00:24:46,860 --> 00:24:49,950 Pierwsi kolonizatorzy głodowali obok masy jedzenia. 450 00:24:50,030 --> 00:24:53,490 - Było im to zupełnie obce. - Dokładnie. 451 00:24:53,575 --> 00:24:57,745 Choć pierwsi kolonizatorzy wzięli te rośliny za chwasty, 452 00:24:57,829 --> 00:25:02,249 to tak naprawdę naturalne i obfite pole kangurzej trawy, 453 00:25:02,334 --> 00:25:04,174 z której robi się mąkę. 454 00:25:04,836 --> 00:25:08,876 Elementem konserwacji ziemi jest korzystanie z jej potencjału. 455 00:25:08,965 --> 00:25:11,125 Potencjał stanowi kangurza trawa. 456 00:25:11,218 --> 00:25:14,798 To zrównoważone źródło pożywienia, które łatwo tu uprawiać. 457 00:25:14,888 --> 00:25:17,388 Kumpel wymyślił to urządzenie, Chwytarę. 458 00:25:17,474 --> 00:25:21,314 Często zbieraliśmy trawę ręcznie. 459 00:25:21,394 --> 00:25:25,274 W ten sposób możemy zbierać ziarna spomiędzy innych roślin, 460 00:25:25,357 --> 00:25:27,067 nie niszcząc ich. 461 00:25:27,150 --> 00:25:28,990 Nic się nie marnuje. 462 00:25:29,069 --> 00:25:33,619 To prostu bardzo wysoka i delikatna kosiarka. 463 00:25:33,698 --> 00:25:37,078 To i tak to lepsza opcja niż zbieranie trawy ręcznie. 464 00:25:37,661 --> 00:25:39,581 Dlatego jest spoko. 465 00:25:43,208 --> 00:25:44,918 - Chcesz spróbować? - Tak. 466 00:25:49,548 --> 00:25:51,508 Puśćcie śmieszną muzyczkę. 467 00:25:57,222 --> 00:26:00,732 Jak dla mnie to może być pozostała część programu. 468 00:26:00,809 --> 00:26:02,729 Patrz, jest w swoim żywiole. 469 00:26:02,811 --> 00:26:05,191 Dylan i ja wpatrujący się w Darina. 470 00:26:05,272 --> 00:26:07,022 - Dwie godziny później. - No. 471 00:26:07,107 --> 00:26:09,227 Tylko spójrzcie. Jest szczęśliwy. 472 00:26:10,026 --> 00:26:11,026 Spoko. 473 00:26:11,695 --> 00:26:13,815 - Zobaczę w środku. - Po robocie. 474 00:26:15,532 --> 00:26:17,992 - Sprawdź swój chleb. - Spójrz na to. 475 00:26:18,076 --> 00:26:21,196 To zielone to prosowiec, nasze jest pod spodem. 476 00:26:21,705 --> 00:26:23,785 Wypas, świetnie działa. 477 00:26:23,873 --> 00:26:26,753 Tu mamy pięć drobnych upraw, to taki test. 478 00:26:26,835 --> 00:26:29,745 Eksperymentują też z inną lokalną żywnością. 479 00:26:29,838 --> 00:26:32,468 Jak igła sosnowa, prawdziwa trawa cytrynowa. 480 00:26:32,549 --> 00:26:35,049 - Fantastyczne. - Czad. 481 00:26:35,135 --> 00:26:36,335 Jak zupa Tom Yum. 482 00:26:36,428 --> 00:26:38,098 Czuję jakiś pyszny zapach. 483 00:26:38,179 --> 00:26:41,269 Na farmie zawsze jest coś do zjedzenia. 484 00:26:41,349 --> 00:26:42,559 Fajowo. 485 00:26:42,642 --> 00:26:44,142 - Lunchyk! - Co jemy? 486 00:26:44,227 --> 00:26:48,227 Chlebki damper to drobna przekąska. 487 00:26:48,315 --> 00:26:51,065 Oto owoc naszej pracy. Głównie Darina. 488 00:26:51,151 --> 00:26:52,571 Smacznego. 489 00:26:52,652 --> 00:26:55,072 Robi się je z ziaren kangurzej trawy. 490 00:26:55,155 --> 00:26:56,865 Nie wierzę. 491 00:26:56,948 --> 00:26:58,658 Ziarna są w całości. 492 00:27:02,037 --> 00:27:04,157 - Pyszne. - O tak. 493 00:27:04,247 --> 00:27:05,917 A to świeża dynia. 494 00:27:05,999 --> 00:27:09,839 Na ogniu od samego rana, razem z nasionami akacji. 495 00:27:09,919 --> 00:27:13,089 Mamy też filety z barramundi. 496 00:27:13,840 --> 00:27:15,630 Wrzucamy filety na górę. 497 00:27:15,717 --> 00:27:18,757 Podobnie używają liści bananowca w kuchniach Azji. 498 00:27:18,845 --> 00:27:19,675 Rzeczywiście. 499 00:27:19,763 --> 00:27:23,223 Świetna sprawa. Wszystko rozłożone na ogniu. 500 00:27:23,308 --> 00:27:24,808 To nie jest danie główne. 501 00:27:24,893 --> 00:27:28,363 Robaki z Zatoki Moreton z liśćmi mirtu cytrynowego. 502 00:27:28,438 --> 00:27:30,978 Taki robak to fajna sprawa. 503 00:27:31,066 --> 00:27:33,856 To potoczna nazwa tego płaskiego skorupiaka. 504 00:27:33,943 --> 00:27:36,743 Trochę homar, a trochę potwór science fiction. 505 00:27:39,282 --> 00:27:41,662 Ależ jestem głodny. 506 00:27:41,743 --> 00:27:43,753 - Ale dziwne. - Gorące. 507 00:27:43,828 --> 00:27:46,328 Na tym wzorowali Obcego. 508 00:27:46,998 --> 00:27:49,208 - Pysznie. - Coś jeszcze? 509 00:27:49,292 --> 00:27:50,792 Jak duża kreweta. 510 00:27:50,877 --> 00:27:54,007 Najlepiej integrować się z kulturą poprzez kuchnię. 511 00:27:54,089 --> 00:27:55,799 O ja. 512 00:27:55,882 --> 00:27:58,512 Najpyszniejszy robal na świecie. 513 00:27:58,593 --> 00:28:02,063 Na farmie Yerrabingin doświadczysz wszystkiego. 514 00:28:02,138 --> 00:28:03,468 A wy? Kto jest głodny? 515 00:28:03,556 --> 00:28:06,346 To nie tylko ziemia i żywność, którą rodzi. 516 00:28:06,434 --> 00:28:10,154 To też kulturowo znacząca historia, która je spaja. 517 00:28:10,230 --> 00:28:11,650 Ale słodkie. 518 00:28:11,731 --> 00:28:14,281 Kto by pomyślał? Ochrona przyrody smakuje. 519 00:28:14,359 --> 00:28:17,859 Niesamowite. Dzięki za wycieczkę i posiłek. 520 00:28:17,946 --> 00:28:19,696 Powodzenia ze wszystkim. 521 00:28:23,827 --> 00:28:28,247 Na sam koniec zachowaliśmy najbardziej australijską eko-aktywność. 522 00:28:28,331 --> 00:28:30,711 Jakieś 300 km na północ od Sydney 523 00:28:30,792 --> 00:28:35,462 spotkamy się z jednych ze zwierzęcych symboli Australii. 524 00:28:35,547 --> 00:28:36,837 Nie z kangurem. 525 00:28:36,923 --> 00:28:41,683 To był Struś Pędziwiatr. Gonił go Diabeł Tasmański? 526 00:28:41,761 --> 00:28:43,561 Wcale nie. 527 00:28:43,638 --> 00:28:44,928 W tej starej bajce. 528 00:28:45,014 --> 00:28:47,564 To był Wiluś. E. Koyot i Struś Pędziwiatr. 529 00:28:47,642 --> 00:28:51,062 Ten gość od tornada? Chyba był sam. 530 00:28:51,146 --> 00:28:53,396 Był z tym kowbojem Yosemite Sam. 531 00:28:53,481 --> 00:28:55,821 Pamiętasz go? 532 00:28:56,401 --> 00:29:00,321 Sobotnie kreskówki, stary. Normalnie biegłem do telewizora. 533 00:29:00,405 --> 00:29:01,605 Ja też. 534 00:29:01,698 --> 00:29:05,488 Wygląda na to, że nasza wiedza o diabłach tasmańskich 535 00:29:05,577 --> 00:29:07,327 pochodzi głównie z kreskówek. 536 00:29:08,329 --> 00:29:09,659 Jedno wiem na pewno. 537 00:29:09,748 --> 00:29:14,128 W Tasmanii pozostało ich tylko około 25 000. 538 00:29:14,210 --> 00:29:16,920 Prywatna organizacja środowiskowa, Aussie Ark, 539 00:29:17,005 --> 00:29:20,965 chce ocalić je przed wymarciem i reintrodukować na kontynencie. 540 00:29:21,050 --> 00:29:24,760 Aussie Ark założono, by chronić populację diabła tasmańskiego, 541 00:29:24,846 --> 00:29:28,596 ale chronią też inne zagrożone gatunki na tym obszarze. 542 00:29:28,683 --> 00:29:31,023 Gdy znika choć jeden gatunek, 543 00:29:31,102 --> 00:29:34,862 reperkusje mogą być katastrofalne dla całego ekosystemu. 544 00:29:34,939 --> 00:29:36,149 Witamy w Aussie Ark. 545 00:29:36,232 --> 00:29:37,152 Cześć. 546 00:29:37,233 --> 00:29:38,903 To założyciel, Tim Faulkner. 547 00:29:38,985 --> 00:29:39,895 Witam. 548 00:29:39,986 --> 00:29:42,606 - To nie diabeł. - Poznajcie Charliego. 549 00:29:42,697 --> 00:29:44,527 - Hejka. - To koala. 550 00:29:44,616 --> 00:29:45,446 Cześć. 551 00:29:45,533 --> 00:29:47,123 Trzymajcie. 552 00:29:47,827 --> 00:29:49,947 - Co to? - Lotopałanki pośrednie. 553 00:29:50,038 --> 00:29:51,708 - Torbacze. - No co ty. 554 00:29:51,790 --> 00:29:56,170 A w kieszeni kolejne zwierzątko! No tak, nic nadzwyczajnego. 555 00:29:56,252 --> 00:29:58,632 - Ale nosisz skarby. - To mały Petey. 556 00:29:58,713 --> 00:30:00,223 A co masz w spodniach? 557 00:30:00,298 --> 00:30:03,218 To jego siostra, Gumnut. 558 00:30:03,301 --> 00:30:04,931 - Cześć. - Hej, malutka. 559 00:30:05,011 --> 00:30:06,811 Maluszku. 560 00:30:06,888 --> 00:30:08,178 Nasz kochany. 561 00:30:08,264 --> 00:30:10,314 - Ile masz zwierząt? - Coś cieknie. 562 00:30:10,391 --> 00:30:11,231 Sika. 563 00:30:11,893 --> 00:30:13,563 To dobry znak. 564 00:30:13,645 --> 00:30:16,015 Musi być ten pierwszy raz. 565 00:30:16,105 --> 00:30:17,185 Czas na siku. 566 00:30:17,273 --> 00:30:18,903 Weźmiesz Charliego? 567 00:30:21,444 --> 00:30:23,244 To ich udawana torba. 568 00:30:23,321 --> 00:30:25,201 Wytrzemy cię. 569 00:30:25,281 --> 00:30:27,031 - Ucieka. - Hops do środka. 570 00:30:27,116 --> 00:30:29,036 Wiedzą, że to dom. 571 00:30:29,118 --> 00:30:30,448 - Tak jest. - Wskakuj. 572 00:30:30,537 --> 00:30:33,457 Żyłyby w takiej u mamy, z masą liści. 573 00:30:34,290 --> 00:30:37,630 Wskakujcie. Macie wszystko? 574 00:30:38,920 --> 00:30:40,170 Mogą być. 575 00:30:40,255 --> 00:30:41,965 Pobrudzą się? 576 00:30:42,048 --> 00:30:45,428 Martwię się o ugryzienia, nie o brud. Będzie dobrze. 577 00:30:45,510 --> 00:30:47,140 - Jedźmy. - Diabełki gryzą? 578 00:30:47,220 --> 00:30:49,350 I to mocno. 579 00:30:51,474 --> 00:30:52,394 Ekstra. 580 00:30:52,892 --> 00:30:54,272 - Jaram się. - Dobrze. 581 00:30:54,352 --> 00:30:55,602 Ile ich macie? 582 00:30:55,687 --> 00:30:57,357 Teraz około 200, 583 00:30:58,314 --> 00:31:02,074 ale rozmnożyliśmy około 450, żyją tylko sześć lat. 584 00:31:02,151 --> 00:31:02,991 Co? 585 00:31:03,069 --> 00:31:05,319 Takie są etapy życia diabłów. 586 00:31:06,239 --> 00:31:10,539 Dojrzewają przez około 2 lata, mogą się rozmnażać w wieku 2, 3 i 4 lat, 587 00:31:10,618 --> 00:31:11,998 ale żyją maksymalnie 6. 588 00:31:12,078 --> 00:31:14,578 Aussie Ark nazywała się Devil Ark. 589 00:31:14,664 --> 00:31:18,174 Odnieśliśmy sukces i zaczęliśmy chronić 15 innych gatunków, 590 00:31:18,251 --> 00:31:21,501 a także całe siedliska i ekosystemy. 591 00:31:21,588 --> 00:31:24,548 W 1996 diabły dopadła choroba. 592 00:31:24,632 --> 00:31:28,302 Przetrzebiła populację, 90% diabłów zniknęło z Tasmanii. 593 00:31:28,386 --> 00:31:29,886 Interweniowaliśmy. 594 00:31:29,971 --> 00:31:33,181 Gdy w naturze dojdzie do wymierania, musimy działać. 595 00:31:33,766 --> 00:31:37,306 Ważną częścią ochrony siedlisk jest ochrona dzikich zwierząt, 596 00:31:37,395 --> 00:31:39,475 zwłaszcza zagrożonych gatunków. 597 00:31:39,564 --> 00:31:41,364 Po co je chronić? 598 00:31:41,441 --> 00:31:44,031 Są zagrożone przez aktywność człowieka. 599 00:31:44,110 --> 00:31:48,240 Przez polowania, wycinki, zmianę klimatu, zanieczyszczenia i inne. 600 00:31:48,323 --> 00:31:50,623 Niezależnie od przyczyny, 601 00:31:50,700 --> 00:31:54,000 ratowanie zagrożonych gatunków ma sens ekologiczny. 602 00:31:56,664 --> 00:31:57,674 Siemanko. 603 00:31:57,749 --> 00:32:00,589 Cześć, stary. Oto diabeł tasmański. 604 00:32:00,668 --> 00:32:04,708 Trzeba chronić zagrożone gatunki takie jak diabły, koale czy pandy, 605 00:32:04,797 --> 00:32:06,547 by zachować bioróżnorodność. 606 00:32:06,633 --> 00:32:09,553 Dziękujemy! Czasem bywa tak, 607 00:32:09,636 --> 00:32:13,096 że na niektórych obszarach zniknięcie jednego stworzonka 608 00:32:13,181 --> 00:32:17,811 może wywołać efekt domina i osłabić cały ekosystem. 609 00:32:17,894 --> 00:32:19,444 Większa bioróżnorodność 610 00:32:19,520 --> 00:32:23,150 zapewnia zdrowszą równowagę w wodach, atmosferze i glebie, 611 00:32:23,232 --> 00:32:25,032 co chroni całą planetę. 612 00:32:25,109 --> 00:32:27,359 Jeśli jest taka potrzeba, pomagamy. 613 00:32:27,445 --> 00:32:30,655 Dzięki zmianom w prawie, zakładaniu rezerwatów, 614 00:32:30,740 --> 00:32:33,120 programom hodowli zachowawczej 615 00:32:34,202 --> 00:32:35,912 i wielu innym metodom 616 00:32:35,995 --> 00:32:39,115 udaje się przywrócić populację danego gatunku. 617 00:32:39,207 --> 00:32:41,247 - Dzięki, stary. - Luzik! 618 00:32:45,004 --> 00:32:46,674 - Wychodzimy. - Dobra. 619 00:32:46,756 --> 00:32:49,466 Zac, weźmiesz to wiadro z tyłu? 620 00:32:49,968 --> 00:32:52,428 O rany! 621 00:32:52,512 --> 00:32:55,562 - Pyszota, wiadro starego mięsa. - O kurczę. 622 00:32:55,640 --> 00:32:58,100 Specjalność Darina. 623 00:32:58,184 --> 00:33:00,194 - Czyli to… - To był ten zapach. 624 00:33:00,269 --> 00:33:02,649 Zastanawiałem się, co to jest. 625 00:33:02,730 --> 00:33:06,190 Wchodzimy z mięchem. Powiem wam, jak się z nimi obchodzić. 626 00:33:06,275 --> 00:33:08,235 Czas na zagadnienia BHP. 627 00:33:08,319 --> 00:33:11,529 Trzymajcie palce z dala od paszczy. 628 00:33:11,614 --> 00:33:15,544 Jeśli się zbliżą, uważajcie. Podnieście stopę. 629 00:33:15,618 --> 00:33:18,618 Jeśli podejdzie bliżej, odsuńcie stopę, bo ugryzie. 630 00:33:18,705 --> 00:33:22,245 Mówimy o trzecich najsilniejszych szczękach na Ziemi. 631 00:33:22,333 --> 00:33:25,003 - Nie chcemy, by nas ugryzły. - Trzecich? 632 00:33:25,086 --> 00:33:27,586 Otóż to. Do tego miażdżą kości. 633 00:33:27,672 --> 00:33:29,092 Więc po co tam włazimy? 634 00:33:29,674 --> 00:33:31,304 Diabły jedzą wspólnie. 635 00:33:31,384 --> 00:33:34,724 Symulujemy sytuację, w której znajdują padlinę. 636 00:33:34,804 --> 00:33:39,144 Jeden diabeł jej nie rozerwie, ale przy dwóch już się rozpada. 637 00:33:39,225 --> 00:33:41,555 Rozerwie ją jakieś 10 czy 12 diabłów. 638 00:33:41,644 --> 00:33:44,404 Żeby się udało, musisz to wepchnąć między nie 639 00:33:44,897 --> 00:33:47,277 i pozwolić, by jakieś 3 lub 4 złapały. 640 00:33:47,358 --> 00:33:49,398 Będziemy cię pilnować. 641 00:33:49,485 --> 00:33:51,025 Czemu ja mam to robić? 642 00:33:51,112 --> 00:33:52,532 Mięcho w twoich rękach. 643 00:33:52,613 --> 00:33:54,203 Uważaj na stopy. 644 00:33:54,282 --> 00:33:57,242 Po wejściu tam idź tyłem, musisz je zwabić. 645 00:33:57,326 --> 00:33:58,156 Dobra. 646 00:33:58,244 --> 00:33:59,504 Gotów? 647 00:33:59,579 --> 00:34:02,169 Gotów na atak diabłów tasmańskich? 648 00:34:02,248 --> 00:34:04,578 Nie powiedziałbym. 649 00:34:04,667 --> 00:34:06,127 Weź to. 650 00:34:06,210 --> 00:34:08,760 - Widzisz ten metalowy kołek? - No. 651 00:34:08,838 --> 00:34:11,588 - Musisz to przez niego przerzucić. - Że jak? 652 00:34:11,674 --> 00:34:13,634 - Mam to zaczepić? - Tak. 653 00:34:13,718 --> 00:34:15,088 Pachnie znakomicie. 654 00:34:16,429 --> 00:34:18,679 Zaraz dziabnie. Uwaga na stopy. 655 00:34:18,765 --> 00:34:19,805 Niech ugryzie. 656 00:34:19,891 --> 00:34:22,851 Cofnij się, wszystko gra. Powoli. 657 00:34:22,935 --> 00:34:24,395 Odwracaj się. 658 00:34:25,813 --> 00:34:30,783 Obejdź je pomału, właśnie tak. 659 00:34:32,904 --> 00:34:37,494 Uważaj, gdy będziesz opuszczał rękę. 660 00:34:38,367 --> 00:34:39,237 I zaczepia? 661 00:34:39,327 --> 00:34:41,657 Dokładnie. Pomału, spróbuj je utrzymać. 662 00:34:42,497 --> 00:34:44,037 - Gruba akcja. - Dobrze. 663 00:34:44,749 --> 00:34:45,669 Powolutku. 664 00:34:45,750 --> 00:34:48,090 Uważaj, żeby nie dobrał się do ręki. 665 00:34:48,169 --> 00:34:48,999 Kurde mol. 666 00:34:49,087 --> 00:34:52,877 Przeciągnij je jeszcze. Teraz zaczep. 667 00:34:52,965 --> 00:34:55,335 - Brawo. - Z tyłu! 668 00:34:57,553 --> 00:34:59,973 No zupełnie jak w kreskówce. 669 00:35:00,056 --> 00:35:04,266 To dlatego lepiej nie zasnąć po pijaku w tasmańskich krzakach. 670 00:35:07,188 --> 00:35:09,938 Widzicie, jak skutecznie oczyszczają busz? 671 00:35:10,024 --> 00:35:10,864 Racja. 672 00:35:10,942 --> 00:35:15,032 Cokolwiek ginie z racji wieku lub choroby, zaraz znika i jest czysto. 673 00:35:15,113 --> 00:35:17,743 - Nawet to słychać. - Spójrzcie. 674 00:35:17,824 --> 00:35:19,124 Patrzcie. 675 00:35:19,742 --> 00:35:22,662 Ta scena rozgrywa się w Australii 676 00:35:23,371 --> 00:35:24,791 od jej samego początku. 677 00:35:25,289 --> 00:35:28,129 Teraz może zginąć bezpowrotnie. 678 00:35:28,209 --> 00:35:29,039 No tak. 679 00:35:29,127 --> 00:35:31,667 Zaraz sam zginę bezpowrotnie. 680 00:35:31,754 --> 00:35:36,764 Nie tylko zapobiegamy wymarciu, zabezpieczając populację gatunku. 681 00:35:37,510 --> 00:35:40,300 - Działamy z korzyścią dla środowiska. - Uwaga. 682 00:35:40,388 --> 00:35:42,468 Zachowujcie się, łobuzy. 683 00:35:42,557 --> 00:35:44,267 Właśnie, zachowujcie się. 684 00:35:45,017 --> 00:35:47,017 Próbuje odbiec z kawałkiem. 685 00:35:47,103 --> 00:35:48,233 To Ned Flanders. 686 00:35:50,231 --> 00:35:52,821 - Gotowi do pracy? - To nie była praca? 687 00:35:53,568 --> 00:35:54,398 Jasne. 688 00:35:54,902 --> 00:35:56,992 Odważny jesteś. 689 00:35:57,071 --> 00:35:58,111 Kell? 690 00:35:58,197 --> 00:35:59,657 Cześć. 691 00:36:00,158 --> 00:36:01,828 - To Zac i Darin. - Hej. 692 00:36:01,909 --> 00:36:04,159 - To jedna z nadzorców. - Miło mi. 693 00:36:04,245 --> 00:36:07,455 Oto zagroda godowa i to tu dzieje się magia. 694 00:36:07,540 --> 00:36:09,540 Najpierw weźcie pułapki. 695 00:36:09,625 --> 00:36:13,415 Zastawiają pułapki, by łapać diabły w humanitarny sposób. 696 00:36:13,504 --> 00:36:16,474 Mam tu jednego, dość żwawy. 697 00:36:16,549 --> 00:36:22,139 Mają identyfikatory RFID, by monitorować ich zdrowie, rozrodczość i datę urodzenia. 698 00:36:22,638 --> 00:36:24,218 Teraz tutaj. 699 00:36:24,307 --> 00:36:26,767 Dopowiem tylko, że nazwę diabeł tasmański 700 00:36:26,851 --> 00:36:29,151 wymyślili pierwsi osadnicy z Europy 701 00:36:29,228 --> 00:36:32,018 przez te straszliwe krzyki i skowyty. 702 00:36:33,274 --> 00:36:35,404 Są zirytowane, gdy je przenosimy, 703 00:36:35,484 --> 00:36:38,824 ale nie dzieje im się krzywda, pamiętajcie o tym. 704 00:36:38,905 --> 00:36:40,865 Robimy to, by ocalić gatunek. 705 00:36:40,948 --> 00:36:43,328 - Kolejny. - Wściekł się. 706 00:36:43,409 --> 00:36:46,119 Jeśli ma młode, nie dajemy jej tego. 707 00:36:46,204 --> 00:36:47,044 Dobra. 708 00:36:47,121 --> 00:36:49,461 - Musimy najpierw sprawdzić. - Tak. 709 00:36:50,625 --> 00:36:53,035 Jak myślicie? Samiec czy samica? 710 00:36:53,544 --> 00:36:55,884 - Ma temperament. - Samica. 711 00:36:58,132 --> 00:36:59,222 Samica. 712 00:36:59,300 --> 00:37:00,680 Znowu działamy. 713 00:37:00,760 --> 00:37:03,430 Zac, złapiesz z tyłu? 714 00:37:03,512 --> 00:37:05,262 Musisz podnieść pułapkę. 715 00:37:08,351 --> 00:37:10,731 W książkach tego nie omawiają. 716 00:37:13,522 --> 00:37:15,022 Ostatnie cztery cyfry? 717 00:37:15,107 --> 00:37:16,607 „4223”. 718 00:37:16,692 --> 00:37:17,652 Krzywołap. 719 00:37:17,735 --> 00:37:18,855 - Płeć? - Samica. 720 00:37:18,945 --> 00:37:21,025 Czyli silna głowa i czaszka. 721 00:37:21,113 --> 00:37:23,823 Trzymaj mocno i nie pozwól się ruszyć. 722 00:37:23,908 --> 00:37:27,118 Złap tam, gdzie ja. Spójrz na to, Darin. 723 00:37:28,579 --> 00:37:29,499 To ci buźka. 724 00:37:29,580 --> 00:37:31,170 Już dobrze. Trzymaj. 725 00:37:31,249 --> 00:37:32,289 - Trzymasz? - Tak. 726 00:37:32,375 --> 00:37:35,535 Jeszcze z dwie, może trzy minuty. 727 00:37:40,091 --> 00:37:41,381 Nie ruszysz się. 728 00:37:45,179 --> 00:37:47,009 Puść na chwilę. 729 00:37:49,350 --> 00:37:51,560 Czas na plan B. 730 00:37:52,103 --> 00:37:55,983 Widzicie? Podniesiemy ją, a ty odciągnij wargę. 731 00:37:56,065 --> 00:37:58,065 Czeka ją kolejna ruja. 732 00:37:58,651 --> 00:38:00,111 Wszystko gra. 733 00:38:01,153 --> 00:38:03,243 Bez młodych, w porządku. 734 00:38:03,322 --> 00:38:05,532 To byłoby jasne, gdyby miała młode. 735 00:38:05,616 --> 00:38:08,326 Wyglądają jak różowy orzeszek. 736 00:38:09,287 --> 00:38:10,867 Możemy ją wypuścić. 737 00:38:11,664 --> 00:38:12,504 Tak jest. 738 00:38:12,581 --> 00:38:14,131 - Następny. - Do relokacji. 739 00:38:14,709 --> 00:38:15,539 To samiec. 740 00:38:15,626 --> 00:38:16,876 Na to wygląda. 741 00:38:16,961 --> 00:38:19,211 Widać to po nim. 742 00:38:19,297 --> 00:38:21,587 Jest w gorszym stanie od samicy. 743 00:38:21,674 --> 00:38:26,224 Samiec musi okazać samicy siłę, a ona będzie się bronić. 744 00:38:26,304 --> 00:38:28,314 Musi ugryźć ją w szyję od tyłu. 745 00:38:29,098 --> 00:38:30,928 Ma pokazać, że dominuje. 746 00:38:31,017 --> 00:38:35,477 Potem zaciąga ją do siedliska, i broni jej, nie jedząc nic przez 10 dni. 747 00:38:35,563 --> 00:38:38,073 Walczy z każdym samcem, który podejdzie. 748 00:38:38,149 --> 00:38:41,149 Fizycznie jest okej, ale jest osłabiony. 749 00:38:41,235 --> 00:38:43,195 Czyli za nim udany okres godowy. 750 00:38:43,279 --> 00:38:44,489 Fajnie. 751 00:38:45,072 --> 00:38:47,372 Nie są zbyt romantyczne. 752 00:38:47,450 --> 00:38:50,240 Ile ma lat, Kell? Pięć? 753 00:38:50,995 --> 00:38:53,745 Spokojnie. 754 00:38:54,332 --> 00:38:55,172 Pięć. 755 00:38:55,249 --> 00:38:58,459 Też jedzie z nami. Doskonale. 756 00:39:01,839 --> 00:39:02,839 Wyłaź. 757 00:39:09,847 --> 00:39:12,767 Ten to chyba arcydiabeł. 758 00:39:12,850 --> 00:39:16,440 Bez młodych. Wybacz, kochana. 759 00:39:17,146 --> 00:39:20,016 Nie podniosę jej. Niech jeden z was to zrobi. 760 00:39:20,107 --> 00:39:22,147 Złap ją nisko, właśnie tak. 761 00:39:22,234 --> 00:39:26,034 Ta samica nie jest w ciąży, ale ma potencjał rozrodczy. 762 00:39:26,113 --> 00:39:28,323 Wypuszczamy ją do zagrody godowej 763 00:39:28,407 --> 00:39:30,327 i życzymy jej powodzenia. 764 00:39:34,330 --> 00:39:35,580 Musiała sprawdzić. 765 00:39:35,664 --> 00:39:39,094 Rany boskie! Cieszę się, że jeszcze żyję. 766 00:39:39,668 --> 00:39:42,298 Zaczęli od 44 diabłów tasmańskich, 767 00:39:42,380 --> 00:39:45,590 a teraz mają na koncie 390 młodych 768 00:39:45,674 --> 00:39:49,854 i pierwszego od 3000 lat osobnika urodzonego na kontynencie. 769 00:39:49,929 --> 00:39:53,599 Gdy diabły i inne zwierzęta są gotowe, trafiają na wolność. 770 00:39:53,682 --> 00:39:57,982 Są reintrodukowane w rezerwacie o powierzchni 400 hektarów. 771 00:39:58,062 --> 00:40:02,732 Każdy wypuszczony zwierzak trafia na tę tablicę. 772 00:40:02,817 --> 00:40:04,987 Dziś dołączyły dwa osobniki. 773 00:40:05,069 --> 00:40:06,199 Brawo, diabełki. 774 00:40:06,278 --> 00:40:09,658 To już ostatnia prosta. 775 00:40:11,534 --> 00:40:14,164 Możesz zajrzeć i sprawdzić, co tam robi. 776 00:40:14,245 --> 00:40:16,155 - Wychodzi. - Cześć. 777 00:40:17,248 --> 00:40:18,288 Patrzcie. 778 00:40:19,583 --> 00:40:21,173 - Idzie. - Hejka. 779 00:40:21,252 --> 00:40:22,382 Wraca do domu. 780 00:40:22,461 --> 00:40:24,171 Ale goni. 781 00:40:24,255 --> 00:40:25,085 Tak jest. 782 00:40:25,172 --> 00:40:27,172 - Ja cię. - Ekstra sprawa. 783 00:40:27,258 --> 00:40:29,838 Twoja praca to coś szczególnego. 784 00:40:29,927 --> 00:40:31,547 Jesteśmy małym narodem, 785 00:40:31,637 --> 00:40:34,427 ale mamy wiele wyjątkowych zwierząt w potrzebie. 786 00:40:34,515 --> 00:40:36,555 - Dzięki, doceniam to. - Dzięki. 787 00:40:36,642 --> 00:40:38,772 - Było niesamowicie. - Dobra robota. 788 00:40:38,853 --> 00:40:41,363 - Jasne. - Fajnie, że wpadliście. 789 00:40:41,439 --> 00:40:44,609 - Dobrze się tym dzielić. - Dzięki, że nas przyjąłeś. 790 00:40:44,692 --> 00:40:46,652 Dobrze być z bliskimi 791 00:40:46,735 --> 00:40:49,445 w moim nowym siedlisku, czyli Australii. 792 00:40:50,739 --> 00:40:54,659 Uczyliśmy się o ochronie różnych gatunków, biomów i kultur. 793 00:40:54,743 --> 00:40:57,293 To uniwersalna wiedza. 794 00:40:57,913 --> 00:41:01,173 Jak mawiał poeta, „żaden człowiek nie jest wyspą”. 795 00:41:01,250 --> 00:41:04,460 Żadna wyspa nie jest wyspą, bo wszystko jest połączone. 796 00:41:04,545 --> 00:41:07,295 Jest między nami więź i równowaga. 797 00:41:07,381 --> 00:41:10,931 Stąpamy po ziemi, pijemy wodę i oddychamy powietrzem. 798 00:41:11,010 --> 00:41:14,430 To jedno ogromne siedlisko i musimy je chronić. 799 00:41:14,513 --> 00:41:16,643 Cieszmy się nim odpowiedzialnie, 800 00:41:16,724 --> 00:41:20,814 zostawiając je nienaruszone albo w lepszym stanie 801 00:41:21,395 --> 00:41:23,305 dla następnych pokoleń. 802 00:41:24,106 --> 00:41:26,026 Dopiero zaczynamy. 803 00:41:26,108 --> 00:41:28,108 Zapnijcie pasy i dołączcie do nas. 804 00:41:28,194 --> 00:41:29,494 Będzie super wyprawa. 805 00:41:36,911 --> 00:41:39,621 Oddajemy hołd rdzennym ludom Australii i ich starszyźnie, 806 00:41:39,705 --> 00:41:42,205 która krzewi wspomnienia, tradycje, kulturę i nadzieje 807 00:41:42,291 --> 00:41:44,381 Aborygenów i Wyspiarzy z Cieśniny Torresa. 808 00:42:15,491 --> 00:42:17,201 Napisy: Mikołaj Kopczak