1
00:00:07,341 --> 00:00:09,841
Onze aarde is zo indrukwekkend...

2
00:00:10,636 --> 00:00:13,676
...dat je de kleine dingen
soms over het hoofd ziet.

3
00:00:15,766 --> 00:00:20,556
Maar als je goed kijkt,
ontdek je een onbekende wereld.

4
00:00:22,648 --> 00:00:24,978
Waarin nietige helden...

5
00:00:26,485 --> 00:00:27,815
...en kleine monsters...

6
00:00:29,029 --> 00:00:31,409
...superkrachten nodig hebben...

7
00:00:34,618 --> 00:00:40,118
...om zich staande te houden,
tegen alle verwachtingen in.

8
00:00:53,929 --> 00:00:55,969
De Latijns-Amerikaanse jungle.

9
00:00:57,766 --> 00:01:01,976
Hier leven meer kleine wezens
dan waar ook ter wereld.

10
00:01:04,565 --> 00:01:09,145
Beneden in de strooisellaag
begint een nieuw leven.

11
00:01:11,655 --> 00:01:15,945
Deze aardbeikikker
draagt haar dikkopje op haar rug.

12
00:01:19,288 --> 00:01:22,078
Het is ongeveer een rijstkorrel groot.

13
00:01:35,804 --> 00:01:38,434
De grond is veel te gevaarlijk
voor haar baby.

14
00:01:43,228 --> 00:01:45,648
Die moet ergens veilig kunnen opgroeien.

15
00:01:49,401 --> 00:01:56,281
Helemaal daarboven, in de takken
van deze 40 meter lange wolkenkrabber.

16
00:01:59,786 --> 00:02:05,166
Voor een kikker ter grootte van een druif
staat dit gelijk aan Mount Everest.

17
00:02:19,640 --> 00:02:21,310
Ze heeft kleefpoten.

18
00:02:24,311 --> 00:02:26,731
Maar één misstap kan rampzalig zijn.

19
00:02:35,614 --> 00:02:37,914
Ze heeft genoeg gezelschap in de bomen.

20
00:02:40,702 --> 00:02:41,702
Van de wortels...

21
00:02:43,539 --> 00:02:44,539
...tot de top.

22
00:02:47,459 --> 00:02:52,509
Eén enkele boom kan bevolkt worden
door wel 5000 kleine wezens.

23
00:03:06,186 --> 00:03:10,186
Eindelijk bereikt ze de kroon,
waar de zon schijnt.

24
00:03:16,655 --> 00:03:21,075
Een bromelia-penthouse met zwembad
is geknipt voor haar dikkopje.

25
00:03:29,585 --> 00:03:33,585
Maar met zo veel kleine dieren
die strijden om voedsel en ruimte...

26
00:03:34,882 --> 00:03:37,182
...is het leven in de jungle hachelijk.

27
00:03:39,720 --> 00:03:42,140
Alleen een specialist kan er overleven.

28
00:03:58,405 --> 00:04:00,615
Dit is de kleinste aap ter wereld...

29
00:04:03,660 --> 00:04:05,080
...het dwergzijdeaapje.

30
00:04:09,416 --> 00:04:11,626
Het past zo in je hand.

31
00:04:23,263 --> 00:04:29,813
Daardoor is het niet altijd duidelijk
wie je vriend, vijand of eten is.

32
00:04:37,945 --> 00:04:41,105
Gelukkig kunnen ze
gewoon onder hun poten eten vinden.

33
00:04:44,618 --> 00:04:46,698
Ze schrapen de bast weg...

34
00:04:46,787 --> 00:04:51,247
...om kleine kuiltjes te maken
die volstromen met een heerlijk, zoet sap.

35
00:04:53,168 --> 00:04:56,048
Op een grote boom
kunnen het er wel 1000 zijn.

36
00:05:02,094 --> 00:05:04,054
Dat is meer dan genoeg eten.

37
00:05:07,933 --> 00:05:11,813
Gelukkig maar, want de troep breidt uit.

38
00:05:15,566 --> 00:05:17,816
Elk een pingpongbal groot.

39
00:05:30,122 --> 00:05:32,752
De jongen zijn bijna altijd een tweeling.

40
00:05:35,335 --> 00:05:40,085
De beide ouders en zelfs de oudere broers
en zussen passen op de kleintjes...

41
00:05:42,009 --> 00:05:43,219
...als ze geen ruzie maken.

42
00:05:47,264 --> 00:05:50,604
Samenwerken zit deze kleine primaten
in het bloed.

43
00:05:54,688 --> 00:05:57,318
Net als niksen in het midden van de boom.

44
00:06:00,402 --> 00:06:02,032
Beneden is het gevaarlijk.

45
00:06:08,744 --> 00:06:10,754
En boven veel te druk.

46
00:06:12,581 --> 00:06:18,211
Hier zijn de brulapen, zestig keer groter
dan een dwergzijdeaapje, de baas.

47
00:06:27,679 --> 00:06:31,849
De kroonlaag is goed voor 80 procent
van alle leven in de jungle.

48
00:06:47,950 --> 00:06:51,410
Het leven op de bodem van het woud
is pittiger.

49
00:06:55,415 --> 00:06:59,035
Er komt nauwelijks zonlicht,
dus er kan niet veel groeien.

50
00:07:10,681 --> 00:07:13,811
Deze agoeti is afhankelijk
van wat naar beneden valt.

51
00:07:27,406 --> 00:07:29,826
Regen is het levenssap van de jungle.

52
00:07:33,662 --> 00:07:35,662
Er valt elk jaar tot drie meter.

53
00:07:39,668 --> 00:07:43,878
Elke druppel heeft een enorme impact
op het leven van de kleintjes.

54
00:07:46,925 --> 00:07:50,175
Buien zorgen dat de poel
van het dikkopje gevuld blijft.

55
00:07:53,765 --> 00:07:56,765
Maar soms is het van het goede te veel.

56
00:07:58,353 --> 00:08:04,993
Planten en schors zuigen het water op,
zodat de oude bomen veel zwaarder worden.

57
00:08:12,659 --> 00:08:15,449
Stortbuien spoelen de dunne aarde weg.

58
00:08:20,375 --> 00:08:24,085
De gigantische bomen doorstaan
eeuwenlang drijfnatte stormen...

59
00:08:28,217 --> 00:08:29,547
...tot op een dag...

60
00:09:02,876 --> 00:09:05,086
Als zo'n grote boom omvalt...

61
00:09:06,588 --> 00:09:08,838
...blijft een groot gat achter.

62
00:09:15,222 --> 00:09:17,722
De aardbeikikker leeft nog.

63
00:09:20,602 --> 00:09:22,602
Maar haar dikkopje is kwetsbaar.

64
00:09:30,988 --> 00:09:33,818
En dat
voelt de Erythrolamprus epinephelus.

65
00:09:52,092 --> 00:09:53,932
De moeder kan alleen...

66
00:09:58,182 --> 00:09:59,392
...opnieuw beginnen.

67
00:10:10,903 --> 00:10:15,573
De een zijn dood is de ander zijn brood.

68
00:10:18,869 --> 00:10:21,409
De bladsnijdersmieren
kunnen beneden blijven.

69
00:10:27,836 --> 00:10:30,506
De bladeren zijn veel groter dan zij.

70
00:10:32,758 --> 00:10:36,348
Maar elke mier
kan tien keer zijn eigen gewicht dragen.

71
00:10:47,940 --> 00:10:53,780
En een kolonie van acht miljoen
kan zo'n boom in enkele dagen kaalvreten.

72
00:11:04,665 --> 00:11:08,875
De gevallen reus trekt
ook allerlei andere kleine bladeters aan.

73
00:11:11,338 --> 00:11:14,218
Helaas eten dwergzijdeaapjes
geen bladeren.

74
00:11:16,802 --> 00:11:20,222
En het verlies van een sapboom
is een grote tegenslag.

75
00:11:28,230 --> 00:11:32,230
Maar deze rakkertjes hebben
ook een verrassend roofzuchtige kant.

76
00:11:44,997 --> 00:11:48,627
Met hun veerkrachtige poten
springen ze tot drie meter hoog.

77
00:11:52,129 --> 00:11:54,839
Hun gebogen klauwen
zijn kleine grijphaken.

78
00:12:05,976 --> 00:12:10,056
En hun tanden werken net zo goed
op insecten als op schors.

79
00:12:18,197 --> 00:12:23,407
Jagen tussen de wirwar van gevallen takken
is een makkie voor deze dwergaapjes.

80
00:12:32,002 --> 00:12:34,052
Ze eten alles wat ze kunnen pakken.

81
00:12:52,773 --> 00:12:55,233
Maar niet alles is wat het lijkt.

82
00:12:57,611 --> 00:12:59,911
Een verbluffend staaltje van mimicry.

83
00:13:00,614 --> 00:13:04,624
Deze rups is zo goed in het nabootsen
van een dodelijke slang...

84
00:13:06,828 --> 00:13:08,078
...dat het eng is.

85
00:13:21,176 --> 00:13:23,006
Na eeuwen in de schaduw...

86
00:13:23,554 --> 00:13:28,684
...baadt de bodem van het woud
opeens in het zonlicht.

87
00:13:36,567 --> 00:13:40,987
Sluimerende zaden beginnen klein,
maar mikken hoog.

88
00:13:44,575 --> 00:13:47,995
Dit is een wedloop om het licht.

89
00:13:51,623 --> 00:13:54,043
Klimplanten gaan er snel vandoor...

90
00:13:57,129 --> 00:14:00,759
...en verstikken boompjes
die vechten voor hun plaats in de zon.

91
00:14:14,396 --> 00:14:17,816
De gevallen reus is algauw gehuld
in nieuwe planten.

92
00:14:25,574 --> 00:14:30,624
En de opening is getransformeerd
in een weelderige open plek.

93
00:14:38,545 --> 00:14:40,205
Maar dit is geen paradijs.

94
00:14:44,259 --> 00:14:46,679
Kolibries zijn zo licht
als een vel papier.

95
00:14:48,889 --> 00:14:52,179
Ze compenseren hun beperkte grootte
met hun vechtlust.

96
00:15:02,569 --> 00:15:06,409
Sommige hebben een bek als een degen
en zelfs tanden.

97
00:15:10,702 --> 00:15:12,702
Allemaal om om bloemen te strijden.

98
00:15:17,042 --> 00:15:19,592
Kolibries moeten
om de paar minuten bijtanken.

99
00:15:21,296 --> 00:15:25,756
Met hun gevederde tong
slurpen ze 20 keer per seconde nectar.

100
00:15:29,972 --> 00:15:31,352
En dat moet snel gaan.

101
00:15:35,310 --> 00:15:37,310
De concurrentie is meedogenloos.

102
00:15:40,232 --> 00:15:42,152
Maar niet noodzakelijk.

103
00:15:47,573 --> 00:15:52,703
De bloemen van de heliconia zijn
onbereikbaar voor de meeste kolibries.

104
00:15:57,124 --> 00:15:59,924
Maar de groene heremietkolibrie
heeft een gebogen bek.

105
00:16:03,213 --> 00:16:05,723
Daarmee kan hij
de nectar rustig opdrinken.

106
00:16:17,644 --> 00:16:19,564
Bijna dan.

107
00:16:21,398 --> 00:16:27,278
Deze mijten, kleiner dan een speldenkop,
hebben deze heliconia bijna leeggedronken.

108
00:16:30,157 --> 00:16:32,987
Ze zoeken een lift naar de volgende bloem.

109
00:16:41,084 --> 00:16:43,924
Ze zijn in verhouding
zo snel als een jachtluipaard.

110
00:16:47,299 --> 00:16:49,129
Ze klimmen op de snavel...

111
00:16:51,637 --> 00:16:53,717
...en in de neusgaten...

112
00:16:58,810 --> 00:17:01,360
...klaar voor de vlucht
naar de volgende bloem.

113
00:17:13,700 --> 00:17:18,620
De bodem wordt door de nieuwe begroeiing
opnieuw in duisternis gehuld.

114
00:17:24,211 --> 00:17:26,511
Zwammen gedijen in het vocht...

115
00:17:28,674 --> 00:17:31,094
...en breken de resten van de boom af.

116
00:17:37,057 --> 00:17:40,057
Het is veel lastiger
om hier vers voedsel te vinden.

117
00:17:52,114 --> 00:17:55,164
Een paranoot is te hard
voor de meeste dieren.

118
00:17:58,120 --> 00:17:59,330
Behalve de agoeti.

119
00:18:06,879 --> 00:18:09,509
Ze begraaft de kliekjes voor later.

120
00:18:12,718 --> 00:18:14,138
Ze is van nature schuw.

121
00:18:16,346 --> 00:18:17,756
En terecht.

122
00:18:24,897 --> 00:18:27,727
Een margay is niet veel groter
dan een huiskat...

123
00:18:31,361 --> 00:18:33,361
...maar veel dodelijker.

124
00:18:59,014 --> 00:19:02,314
De donkere woudbodem
verbergt veel roofdieren.

125
00:19:05,062 --> 00:19:08,902
En op kleinere schaal
zijn ze nog luguberder.

126
00:19:12,277 --> 00:19:18,027
Deze fluweelworm heeft 40 pootjes,
is zo lang als een vinger en muisstil.

127
00:19:19,535 --> 00:19:22,575
Zijn jachttactiek
lijkt wel sciencefiction.

128
00:19:28,961 --> 00:19:32,801
Met trillingssensoren volgt hij
de beweging van het slachtoffer.

129
00:19:38,470 --> 00:19:40,220
Hij moet dichterbij komen...

130
00:19:43,141 --> 00:19:45,021
...om zijn wapen te gebruiken.

131
00:19:55,237 --> 00:19:56,657
Webschieters.

132
00:20:05,247 --> 00:20:07,877
De kleverige strengen
worden pijlsnel hard.

133
00:20:13,714 --> 00:20:14,924
Die zit vast.

134
00:20:26,268 --> 00:20:29,688
Kleine wezens
moeten steeds op hun hoede zijn.

135
00:20:34,401 --> 00:20:38,241
Het aardbeikikkervrouwtje
heeft net nieuwe eitjes gelegd.

136
00:20:41,950 --> 00:20:44,370
Maar het mannetje moet ze beschermen.

137
00:20:58,175 --> 00:21:00,835
Zijn rode kleur is een waarschuwing.

138
00:21:04,139 --> 00:21:06,559
Zijn huid scheidt een dodelijk gif af.

139
00:21:10,062 --> 00:21:11,272
Er is één probleem.

140
00:21:15,025 --> 00:21:17,025
De Erythrolamprus epinephelus is immuun.

141
00:21:19,071 --> 00:21:22,121
En heel gevoelig voor beweging.

142
00:21:26,286 --> 00:21:27,956
Als hij zich niet verroert...

143
00:21:30,415 --> 00:21:32,075
...redt hij het misschien.

144
00:21:45,347 --> 00:21:47,177
Maar hij kan zich niet altijd verstoppen.

145
00:21:54,106 --> 00:21:55,316
Een concurrent.

146
00:21:58,610 --> 00:22:00,030
Hij wil dit territorium.

147
00:22:07,870 --> 00:22:10,870
Als hij het opeist, eet hij de eieren op.

148
00:22:14,793 --> 00:22:17,213
Deze vader heeft veel te verliezen.

149
00:22:27,055 --> 00:22:31,685
Ze wegen niet meer dan een suikerklontje
en zijn aan elkaar gewaagd.

150
00:22:46,617 --> 00:22:49,077
Ze kunnen dit ruim een halfuur volhouden.

151
00:23:00,088 --> 00:23:02,298
De kleine kikker wordt moe.

152
00:23:10,516 --> 00:23:12,346
Maar de vader zegeviert.

153
00:23:15,437 --> 00:23:18,857
Zijn concurrent
komt voorlopig niet meer terug.

154
00:23:21,818 --> 00:23:25,448
Hij moet de eitjes nog twee weken bewaken,
voor ze uitkomen.

155
00:23:34,915 --> 00:23:38,955
Naarmate het woud ouder wordt,
ontstaan meer complexe relaties.

156
00:23:47,928 --> 00:23:50,558
Deze orchideebij
heeft een bijzondere missie.

157
00:23:52,432 --> 00:23:55,142
Hij heeft een vlucht van 40 km
achter de rug.

158
00:23:58,355 --> 00:23:59,475
En is niet alleen.

159
00:24:02,734 --> 00:24:07,664
Het zijn allemaal mannetjes
en ze zijn allemaal op hetzelfde uit.

160
00:24:10,284 --> 00:24:11,494
Geen stuifmeel.

161
00:24:12,870 --> 00:24:13,910
Parfum.

162
00:24:16,498 --> 00:24:20,878
Deze orchidee produceert een geur
die hem onweerstaanbaar maakt.

163
00:24:23,297 --> 00:24:25,757
Hij verzamelt er zo veel mogelijk van.

164
00:24:28,177 --> 00:24:29,597
Maar als hij niet oplet...

165
00:24:32,848 --> 00:24:33,848
...verdrinkt hij.

166
00:24:44,985 --> 00:24:46,395
Er is maar één uitgang.

167
00:24:54,912 --> 00:24:56,412
En die is krap.

168
00:25:02,127 --> 00:25:04,957
En hij krijgt nog een afscheidscadeau mee.

169
00:25:09,593 --> 00:25:11,803
Een pakketje stuifmeel op zijn rug.

170
00:25:21,396 --> 00:25:26,396
Zijn zoektocht naar een partner gaat door,
maar het werk van de orchidee zit erop.

171
00:25:41,875 --> 00:25:46,205
Bij de dwergzijdeaapjes
gaat het leven weer zijn normale gangetje.

172
00:25:50,217 --> 00:25:52,467
Insecten zijn tegenwoordig zeldzamer.

173
00:25:56,139 --> 00:25:57,219
Geen probleem.

174
00:25:58,308 --> 00:26:01,558
Ze hebben nieuwe sapbronnen aangeboord
in nieuwe bomen.

175
00:26:10,112 --> 00:26:11,992
Hun luide buren zijn ook terug.

176
00:26:18,579 --> 00:26:22,999
Ze maken kabaal, eisen het eten op...

177
00:26:32,009 --> 00:26:33,429
...en maken een puinhoop.

178
00:26:42,394 --> 00:26:43,774
Als je nodig moet...

179
00:26:44,938 --> 00:26:47,268
...komen de kleintjes in actie.

180
00:26:54,531 --> 00:26:57,951
Deze kleine superheld
houdt de kroonlaag schoon.

181
00:27:04,875 --> 00:27:07,335
De kever is maar een muntstuk groot...

182
00:27:08,504 --> 00:27:09,924
...maar kan elke klus aan.

183
00:27:17,888 --> 00:27:19,058
Van 20 meter hoog...

184
00:27:21,225 --> 00:27:23,345
...houdt hij zich gewoon stevig vast.

185
00:27:43,580 --> 00:27:45,750
Hier komt de rest van de schoonmaakploeg.

186
00:28:00,305 --> 00:28:03,135
Ze verplaatsen en begraven de keutels.

187
00:28:06,270 --> 00:28:07,480
Eten voor hun jongen.

188
00:28:10,691 --> 00:28:12,691
En meststof voor het woud.

189
00:28:19,199 --> 00:28:23,199
De jungle is een complexe wereld
vol verbazingwekkende kleine dieren.

190
00:28:24,663 --> 00:28:26,793
Elk met hun eigen unieke rol.

191
00:28:32,129 --> 00:28:34,969
En ook deze primaten
hebben hun plaats gevonden.

192
00:28:41,555 --> 00:28:44,385
Hun drukke stukje woud
verandert voortdurend.

193
00:28:48,437 --> 00:28:51,357
Maar vooralsnog is het leven goed.

194
00:28:56,195 --> 00:28:57,235
En beneden...

195
00:28:58,614 --> 00:29:01,414
De paranoot
die de agoeti achtergelaten heeft...

196
00:29:07,206 --> 00:29:09,416
...groeit langzaam in de schaduw.

197
00:29:13,086 --> 00:29:14,506
Hij neemt zijn tijd.

198
00:29:17,424 --> 00:29:22,434
Ook reuzen zijn ooit klein begonnen.

199
00:29:34,358 --> 00:29:37,188
De jungle lijkt
een eindeloze zee van groen...

200
00:29:40,739 --> 00:29:45,579
...maar elke boom herbergt
een wereld vol kleine wonderen.

201
00:29:51,166 --> 00:29:55,916
Een aardbeikikker op zoek
naar een veilige plek voor haar dikkopje.

202
00:30:00,300 --> 00:30:01,390
Aan de slag.

203
00:30:13,981 --> 00:30:15,981
De volgende generatie wacht.

204
00:30:17,943 --> 00:30:19,613
En het is een lange reis...

205
00:30:20,404 --> 00:30:22,164
...helemaal naar boven.

206
00:31:10,454 --> 00:31:12,464
Vertaling: Len Van Renterghem