1 00:00:07,320 --> 00:00:10,040 EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE 2 00:00:25,640 --> 00:00:30,200 De aarde, waar miljoenen soorten wezens leven. 3 00:00:34,640 --> 00:00:38,040 Maar wat zou erbuiten kunnen leven? 4 00:00:43,520 --> 00:00:46,280 Astronomen hebben duizenden planeten ontdekt... 5 00:00:46,880 --> 00:00:48,880 ...buiten ons zonnestelsel. 6 00:00:51,720 --> 00:00:54,640 Ze geloven dat er biljoenen meer zijn. 7 00:00:59,440 --> 00:01:02,560 Als er ook maar leven bestaat op een fractie van ze... 8 00:01:04,040 --> 00:01:08,280 ...dan moet het universum levend zijn. 9 00:01:18,920 --> 00:01:22,200 Alle levende dingen hebben dezelfde behoeften: 10 00:01:25,120 --> 00:01:26,080 zich voeden... 11 00:01:32,920 --> 00:01:34,040 ...voortplanten... 12 00:01:38,720 --> 00:01:39,680 ...en evolueren. 13 00:01:43,400 --> 00:01:46,320 Door de wetten van leven op aarde toe te passen... 14 00:01:46,880 --> 00:01:49,000 ...op de rest van het universum... 15 00:01:50,680 --> 00:01:55,000 ...is het mogelijk ons in te beelden wat voor leven er mogelijk is... 16 00:01:55,920 --> 00:01:57,920 ...op buitenaardse werelden. 17 00:02:26,920 --> 00:02:30,360 De meeste planeten die we kennen zijn zo hels... 18 00:02:31,920 --> 00:02:35,200 ...dat het onmogelijk lijkt dat er iets op kan leven. 19 00:02:37,320 --> 00:02:41,120 Maar het is geweldig waar er leven kan vormen. 20 00:02:44,720 --> 00:02:48,960 Mijn moeder vertelt me al zo lang ik kan herinneren dat ik een alien ben. 21 00:02:50,840 --> 00:02:54,760 Omdat ik meteen al vanaf het begin met mijn hoofd in de ruimte zat. 22 00:02:57,840 --> 00:03:01,520 Ik wist altijd al dat ik het universum wilde verkennen. 23 00:03:08,720 --> 00:03:13,800 DANAKILDEPRESSIE ETHIOPIË 24 00:03:16,000 --> 00:03:17,360 O, mijn god. 25 00:03:18,400 --> 00:03:22,640 KENNDA LUNCH ASTROBIOLOOG 26 00:03:23,120 --> 00:03:26,040 Dit is de geweldigste plek die ik ooit heb gezien. 27 00:03:27,440 --> 00:03:30,680 Ik denk dat andere planeten er zo uitzien. 28 00:03:31,640 --> 00:03:32,960 Ongelooflijk. 29 00:03:34,360 --> 00:03:35,480 Dus, ja. 30 00:03:40,440 --> 00:03:45,000 De Danakildepressie staat bekend als 'de poort naar de hel'. 31 00:03:48,800 --> 00:03:52,520 Honderdtwintig meter onder de zeespiegel en vulkanisch. 32 00:03:54,840 --> 00:03:57,240 Het is de heetste plek op aarde. 33 00:04:00,920 --> 00:04:04,480 We zitten op 79 graden, 82. 34 00:04:04,960 --> 00:04:07,400 Hij komt uit op 87. 35 00:04:12,920 --> 00:04:14,920 Als hier leven kan bestaan... 36 00:04:16,640 --> 00:04:20,480 ...kan het ook op verscheidene werelden in het universum bestaan. 37 00:04:24,440 --> 00:04:29,160 Andere planeten hebben ook scheikunde. Of dat precies zoals hier is? 38 00:04:29,240 --> 00:04:32,200 We weten het niet. Maar de scheikunde helpt ze leven. 39 00:04:32,640 --> 00:04:35,640 Die scheikunde zal aan grenzen gebonden zijn. 40 00:04:37,120 --> 00:04:41,880 Al het leven bestaat uit cellen die biomoleculen bevatten... 41 00:04:41,960 --> 00:04:44,520 ...waardoor ze kunnen functioneren, leven en werken. 42 00:04:44,840 --> 00:04:48,000 Dat is de machine die voor de scheikunde zorgt... 43 00:04:48,080 --> 00:04:49,800 ...die het leven levend houdt. 44 00:04:50,120 --> 00:04:53,560 We willen begrijpen hoe die machine werkt. 45 00:04:54,280 --> 00:04:56,920 En wat die machine doet afbreken. 46 00:05:01,960 --> 00:05:07,440 Tot voor kort werd aangenomen dat Danakil te extreem was om in te kunnen leven. 47 00:05:10,400 --> 00:05:16,400 Maar astrobiologen komen hier om eencellige microben te onderzoeken... 48 00:05:18,560 --> 00:05:20,840 ...genaamd extremofielen. 49 00:05:34,080 --> 00:05:36,760 Je kunt microben niet zien met het blote oog. 50 00:05:36,840 --> 00:05:39,880 Je kunt niet zomaar water uit een meer halen... 51 00:05:39,960 --> 00:05:42,840 ...het onder een microscoop doen en beestjes zien. 52 00:05:50,120 --> 00:05:53,320 Je kunt extremofielen alleen maar detecteren... 53 00:05:54,840 --> 00:05:58,440 ...door sporen van hun DNA te vinden... 54 00:06:00,120 --> 00:06:03,080 ...met behulp van een genetische sequencer. 55 00:06:05,640 --> 00:06:09,040 Dit kleine apparaat is zeer gevoelig voor temperatuur... 56 00:06:09,120 --> 00:06:12,280 ...en we zijn op een van de heetste plekken ter wereld. 57 00:06:13,440 --> 00:06:15,640 We hebben hier een koelblok... 58 00:06:15,720 --> 00:06:18,920 ...om het te koelen. Onze kanalen staan aan. 59 00:06:21,640 --> 00:06:22,640 En we hebben... 60 00:06:24,360 --> 00:06:26,880 We hebben sequencing. 61 00:06:27,480 --> 00:06:29,920 Er is daadwerkelijk sequencing. 62 00:06:30,640 --> 00:06:32,600 Er zit hier DNA in. 63 00:06:34,720 --> 00:06:35,560 Uitstekend. 64 00:06:38,200 --> 00:06:41,040 DNA-sequencing levert bewijs... 65 00:06:41,120 --> 00:06:46,120 ...dat extremofielen kunnen overleven in het zuurrijke water van Danakil. 66 00:06:48,800 --> 00:06:53,320 Deze knapen zijn de superhelden onder de microben en het is geweldig... 67 00:06:53,400 --> 00:06:57,840 ...nu we meer leren over verschillende strategieën en mechanismen... 68 00:06:57,920 --> 00:07:01,360 ...die ze bedenken om te overleven in dit soort omgevingen. 69 00:07:04,640 --> 00:07:09,480 Door hier levende dingen te vinden, ontstaat er een interessante mogelijkheid. 70 00:07:10,640 --> 00:07:15,560 Dat sommige levensvormen sterk genoeg zijn om overal te overleven. 71 00:07:19,000 --> 00:07:22,440 Zelfs in de diepste uithoeken van de ruimte. 72 00:07:31,640 --> 00:07:33,600 Een rode dwergster. 73 00:07:39,440 --> 00:07:42,440 De meest voorkomende ster in ons sterrenstelsel. 74 00:07:56,240 --> 00:07:57,840 Stel je een planeet voor... 75 00:07:57,920 --> 00:08:03,360 ...in zo'n korte baan van de ster dat hij niet om zijn as draait. 76 00:08:06,080 --> 00:08:09,440 Dus dezelfde zijde is altijd naar de zon gericht. 77 00:08:18,840 --> 00:08:21,160 Dit is Janus. 78 00:08:29,640 --> 00:08:33,360 Hoe zou het leven zich aanpassen op zo'n extreme wereld? 79 00:08:40,120 --> 00:08:43,800 Aan de ene kant van de planeet is het altijd dag... 80 00:08:44,120 --> 00:08:45,680 ...een brandende woestijn. 81 00:08:51,040 --> 00:08:53,960 Aan de andere kant is het altijd nacht... 82 00:08:54,400 --> 00:08:56,400 ...een bevroren schaduwland. 83 00:09:03,760 --> 00:09:09,240 Tussen de twee, een stukje eeuwige schemering. 84 00:09:18,240 --> 00:09:22,120 Bevroren smeltwater stroomt van de koude kant... 85 00:09:22,880 --> 00:09:25,600 ...en kerft ravijnen door het landschap. 86 00:09:28,480 --> 00:09:32,040 Zelfs hier, waar de planeet het meest bewoonbaar is... 87 00:09:32,520 --> 00:09:34,120 ...is er weinig begroeiing. 88 00:09:39,920 --> 00:09:41,840 Maar diep in deze ravijnen... 89 00:09:42,240 --> 00:09:45,080 ...leeft een buitengewoon vijfpotig wezen... 90 00:09:46,880 --> 00:09:47,840 ...een pentapod. 91 00:09:52,920 --> 00:09:54,480 Niet groter dan een kat... 92 00:09:54,920 --> 00:09:57,600 ...is het de dominante levensvorm op Janus. 93 00:09:59,840 --> 00:10:02,800 Hij kan zich aanpassen aan alle omstandigheden. 94 00:10:10,440 --> 00:10:11,920 Op de koude zijde... 95 00:10:12,320 --> 00:10:14,760 ...zijn ze stevig en behaard. 96 00:10:20,640 --> 00:10:25,640 Aan de hete zijde zijn ze glimmend, slank en schichtig. 97 00:10:27,680 --> 00:10:30,600 Pentapods kunnen worden wat ze moeten worden... 98 00:10:31,360 --> 00:10:32,920 ...om te overleven. 99 00:10:42,240 --> 00:10:46,920 Op aarde passen alle dieren zich op hun omgeving aan. 100 00:10:51,040 --> 00:10:54,080 Maar sommige zijn daar beter in dan andere. 101 00:11:00,840 --> 00:11:05,520 ARIMA-VALLEI TRINIDAD 102 00:11:08,320 --> 00:11:10,920 Dit pad dat ik hier tegenkwam... 103 00:11:11,000 --> 00:11:13,080 ...is een prachtig aangelegd pad. 104 00:11:13,160 --> 00:11:17,280 Je zou denken dat het gemaakt is door een groot dier of zelfs een mens. 105 00:11:17,880 --> 00:11:19,520 Het is gemaakt door mieren. 106 00:11:22,200 --> 00:11:24,400 In het bijzonder de bladsnijdersmier. 107 00:11:27,400 --> 00:11:28,760 Het lijkt rustig. 108 00:11:28,840 --> 00:11:30,400 MAGDALENA SORGER ENTOMOLOOG 109 00:11:30,480 --> 00:11:32,680 In de nacht verandert dit in een mierensnelweg. 110 00:11:32,760 --> 00:11:36,160 Met bladeren die richting hun nest stromen. 111 00:11:50,480 --> 00:11:51,720 Moet je zien. 112 00:11:54,440 --> 00:11:56,480 Dit is het mierennest. 113 00:11:58,840 --> 00:12:03,760 Je kunt in het hart van de kolonie kijken. Er is veel gaande. 114 00:12:07,520 --> 00:12:11,080 Voor bladsnijdersmieren zijn er verschillende kasten. 115 00:12:12,960 --> 00:12:14,200 Er zijn soldaten... 116 00:12:14,960 --> 00:12:16,880 ...verschillende werksters... 117 00:12:17,640 --> 00:12:18,920 ...de koningin. 118 00:12:19,000 --> 00:12:22,360 Zij is de enige die eieren legt en er is maar één koningin. 119 00:12:22,440 --> 00:12:24,560 Zonder haar zou dit er niet zijn. 120 00:12:27,240 --> 00:12:30,880 Een mierenkolonie is afhankelijk van de taakverdeling. 121 00:12:33,280 --> 00:12:36,120 Verschillende kasten hebben verschillende taken... 122 00:12:36,200 --> 00:12:39,080 ...en ze komen in allerlei soorten en maten. 123 00:12:43,520 --> 00:12:48,600 Ik heb een soldaat en een kleine werkster gepakt. 124 00:12:48,680 --> 00:12:53,000 Het is niet de kleinste werkster van de kolonie, maar 't scheelt niet veel. 125 00:12:53,080 --> 00:12:56,000 Ik kan de soldaat maar nauwelijks vasthouden. 126 00:12:56,120 --> 00:12:57,840 Het is moeilijk. Ze is sterk. 127 00:12:57,920 --> 00:13:01,440 Ik voel dat ze wil ontsnappen. Haar kaken staan wijd open. 128 00:13:02,040 --> 00:13:04,240 Het verschil is ongelooflijk... 129 00:13:04,320 --> 00:13:08,720 ...vooral als je bedenkt dat ze allemaal uit dezelfde larve voortkomen. 130 00:13:12,120 --> 00:13:15,400 Alle mieren in een kolonie zijn nauw verwant. 131 00:13:17,440 --> 00:13:19,800 Ze delen veel van dezelfde genen. 132 00:13:21,720 --> 00:13:27,280 Maar als ze opgroeien worden sommige genen aangezet en andere uitgeschakeld. 133 00:13:28,280 --> 00:13:31,200 Het is afhankelijk van het voedsel dat ze krijgen. 134 00:13:32,440 --> 00:13:37,800 Ze kunnen allemaal werksters, verzamelaars of soldaten worden. 135 00:13:41,640 --> 00:13:46,280 Het vermogen om verschillende vormen uit dezelfde blauwdruk te maken... 136 00:13:47,040 --> 00:13:49,240 ...heet polymorfisme. 137 00:13:49,320 --> 00:13:52,840 'Poly' betekent veel en 'morfisme' is vormen. 138 00:14:00,920 --> 00:14:05,640 De spin deed precies wat ik de hele nacht probeerde te vermijden. 139 00:14:05,960 --> 00:14:10,080 Ze liep precies op het pad van de bladsnijders. 140 00:14:10,440 --> 00:14:12,800 Dat is geen goed nieuws. 141 00:14:13,840 --> 00:14:17,800 Je ziet hier echt de kracht van de soldaten en hun kaken. 142 00:14:18,920 --> 00:14:21,200 Als iets de kolonie verstoort... 143 00:14:22,640 --> 00:14:26,120 ...is het hun taak om het te pakken. En dat deden ze. 144 00:14:42,720 --> 00:14:44,640 Ik word al aangevallen. 145 00:14:45,360 --> 00:14:48,760 Dat gaat pijn doen. Nu komen ze voor mij. 146 00:14:54,240 --> 00:14:58,360 Elk wezen dat net zo snel als mieren kan veranderen en reageren... 147 00:14:58,440 --> 00:15:01,200 ...op verandering in hun omgeving... 148 00:15:01,280 --> 00:15:04,320 ...heeft een geweldig voordeel om niet alleen te overleven... 149 00:15:04,400 --> 00:15:06,600 ...maar ook zijn wereld te domineren. 150 00:15:15,920 --> 00:15:19,080 TEMPERATUURBEREIK 151 00:15:21,840 --> 00:15:22,800 Op Janus... 152 00:15:23,480 --> 00:15:26,440 ...zijn pentapods meesters van het polymorfisme. 153 00:15:30,040 --> 00:15:33,880 Net als mieren kunnen ze zich in verschillende vormen ontwikkelen. 154 00:15:37,120 --> 00:15:40,320 Maar ze beginnen het leven allemaal op dezelfde plek: 155 00:15:42,840 --> 00:15:44,560 de schemerzone. 156 00:15:52,600 --> 00:15:55,400 Een paar volwassenen is klaar om te paren. 157 00:15:58,240 --> 00:16:01,160 Ze zijn zowel mannelijk als vrouwelijk. 158 00:16:02,720 --> 00:16:04,080 Hermafrodieten. 159 00:16:06,120 --> 00:16:08,600 Ze kunnen beide nakomelingen produceren... 160 00:16:09,880 --> 00:16:12,200 ...wat hun kans op succes verdubbelt. 161 00:16:28,040 --> 00:16:32,680 Na de paring verlaat een pentapod de beschutting van het ravijn. 162 00:16:36,320 --> 00:16:39,240 Het klimt naar een hoge plek... 163 00:16:41,400 --> 00:16:43,200 ...klaar om te paaien. 164 00:16:51,240 --> 00:16:57,400 Bovenaan waait een constante wind tussen de koude en hete kant van de planeet. 165 00:17:09,520 --> 00:17:14,600 Maar de wind biedt een kans om hun larven te verspreiden. 166 00:17:19,240 --> 00:17:22,680 Zo kunnen ze de planeet koloniseren. 167 00:17:35,320 --> 00:17:39,000 Aan de hete kant is water schaars… 168 00:17:42,280 --> 00:17:45,440 ...het condenseert alleen in schaduwrijke gebieden. 169 00:17:55,920 --> 00:17:58,760 Als er niets te eten is, gaan ze verder. 170 00:18:10,240 --> 00:18:14,520 Met vijf poten kunnen ze alle kanten op. 171 00:18:17,320 --> 00:18:18,800 En met tien ogen... 172 00:18:19,320 --> 00:18:21,800 ...ontgaat ze vrijwel niets. 173 00:18:30,240 --> 00:18:31,960 Als ze een maaltijd voelen... 174 00:18:32,760 --> 00:18:35,880 ...gebruiken ze voelsprieten om het naar boven te halen. 175 00:18:41,240 --> 00:18:44,720 Ze moeten elke kans benutten. 176 00:18:57,200 --> 00:19:01,400 VALLEY OF FIRE NEVADA, VS 177 00:19:02,840 --> 00:19:05,600 Het leven in elke woestijn is een beproeving. 178 00:19:06,720 --> 00:19:08,680 Alleen de sterke overleven. 179 00:19:10,840 --> 00:19:14,600 En in de natuurlijke wereld is er niet veel sterker... 180 00:19:15,840 --> 00:19:17,160 ...dan een schorpioen. 181 00:19:23,880 --> 00:19:26,320 Zie je iets? -Ik denk het niet. 182 00:19:32,000 --> 00:19:34,840 Mijn eerste jeugdherinnering aan de schorpioen... 183 00:19:34,920 --> 00:19:39,760 ...ik was tien jaar oud en ik zag een enorme schorpioen. 184 00:19:41,240 --> 00:19:42,600 Ik riep om mijn moeder. 185 00:19:43,320 --> 00:19:46,920 Ze kwam me te hulp en zei: 'Wat is er gebeurd?' 186 00:19:47,000 --> 00:19:48,840 CARLOS SANTIBÁÑEZ-LÓPEZ EVOLUTIEBIOLOOG 187 00:19:48,920 --> 00:19:52,600 Ik wees naar de schorpioen en zei: 'Dat gaat me opeten.' 188 00:19:53,280 --> 00:19:57,360 Ze zei: 'Rustig maar. Het is maar een schorpioen.' 189 00:19:58,600 --> 00:20:01,760 Dus als lieve Mexicaanse moeder... 190 00:20:02,000 --> 00:20:08,040 ...pakte ze haar slipper en sloeg ze het kleine ettertje ermee. 191 00:20:17,440 --> 00:20:22,600 Carlos Santibáñez-López is nu een schorpioenen-expert... 192 00:20:24,120 --> 00:20:26,800 ...gespecialiseerd in de studie van hun gif. 193 00:20:28,720 --> 00:20:32,440 Ik ga 's nachts en gebruik uv-licht... 194 00:20:32,720 --> 00:20:35,960 ...omdat dat schorpioenen doet opgloeien. 195 00:20:36,520 --> 00:20:39,200 Ze hebben een speciaal eiwit in hun plaat. 196 00:20:40,720 --> 00:20:43,560 Laten we deze eens bekijken. 197 00:20:47,960 --> 00:20:49,320 Moet je zien. 198 00:20:49,400 --> 00:20:50,720 Het zijn er veel. 199 00:20:51,320 --> 00:20:52,360 Dit is geweldig. 200 00:20:56,000 --> 00:21:00,560 Schorpioenen zijn om 400 miljoen jaar nauwelijks veranderd. 201 00:21:01,760 --> 00:21:04,880 Ze zijn perfect aangepast op het leven in de woestijn. 202 00:21:06,440 --> 00:21:10,640 Schorpioenen hebben een zeer trage stofwisseling. 203 00:21:11,400 --> 00:21:15,560 Ze kunnen lange periodes zonder eten of water doorbrengen. 204 00:21:16,920 --> 00:21:20,600 We hebben gegevens van een soort die het één jaar volhield... 205 00:21:21,360 --> 00:21:22,920 ...zonder iets te eten. 206 00:21:24,320 --> 00:21:30,720 En ze hebben net genoeg energie om essentiële functies in stand te houden. 207 00:21:32,320 --> 00:21:38,280 Ze moeten zorgen dat de volgende keer dat eten beschikbaar is, ze het vangen. 208 00:21:40,200 --> 00:21:45,680 Ze hebben veel wapens ontwikkeld waarmee ze op prooi kunnen jagen... 209 00:21:47,000 --> 00:21:49,520 ...waaronder het belangrijkste wapen… 210 00:21:51,440 --> 00:21:52,280 ...gif. 211 00:22:09,720 --> 00:22:11,800 Om schorpioengif te bestuderen... 212 00:22:12,680 --> 00:22:16,200 ...moet Carlos het uit de klieren in de staart halen. 213 00:22:18,720 --> 00:22:25,240 Gif is een krachtige cocktail van mineralen, zouten... 214 00:22:25,320 --> 00:22:29,120 ...en honderden eiwitten met een andere functie. 215 00:22:30,240 --> 00:22:32,400 Probeer zo snel mogelijk te zijn. 216 00:22:34,720 --> 00:22:38,200 We gebruiken elektriciteit om de spieren te stimuleren. 217 00:22:40,920 --> 00:22:44,280 We krijgen maar kleine hoeveelheden. 218 00:22:44,360 --> 00:22:46,160 Een klein druppeltje. 219 00:22:46,440 --> 00:22:50,040 Maar dat is zo waardevol, dat we het niet willen verliezen. 220 00:22:52,320 --> 00:22:53,920 Geef hem een fijne massage. 221 00:22:54,440 --> 00:22:57,040 Dat is een druppeltje. 222 00:22:58,440 --> 00:22:59,600 Het gaat goed. 223 00:22:59,680 --> 00:23:01,600 Het werkt. We hebben gif. 224 00:23:02,560 --> 00:23:05,760 Daar zit het, maar het is maar een klein druppeltje. 225 00:23:06,760 --> 00:23:08,040 Klopt. -Zie je het? 226 00:23:08,640 --> 00:23:11,000 Het is net een druppel water. 227 00:23:21,480 --> 00:23:24,040 Gif is zo'n effectief wapen... 228 00:23:24,640 --> 00:23:28,480 ...dat het wordt gebruikt door reptielen, insecten en vissen. 229 00:23:30,320 --> 00:23:34,600 Het is afzonderlijk van elkaar minstens 30 keer geëvolueerd. 230 00:23:38,840 --> 00:23:42,680 Hoe vaker een eigenschap als gif zich op aarde heeft ontwikkeld... 231 00:23:44,120 --> 00:23:47,640 ...hoe groter de kans dat het op andere planeten bestaat. 232 00:24:01,440 --> 00:24:03,240 Aan de hete zijde van Janus... 233 00:24:03,840 --> 00:24:06,920 ...gebruiken pentapods gif om hun prooi te vangen. 234 00:24:16,720 --> 00:24:19,080 Maar alleen jagen is riskant. 235 00:24:31,320 --> 00:24:34,800 Zelfs een giftig roofdier is machteloos... 236 00:24:35,400 --> 00:24:36,800 ...tegen een zwerm. 237 00:24:54,520 --> 00:24:58,640 Aan de koude zijde van de planeet is het net zo zwaar. 238 00:25:02,920 --> 00:25:07,480 Hoe kan in eeuwige duisternis, zonder energie van de zon... 239 00:25:09,920 --> 00:25:12,000 ...iets overleven? 240 00:25:22,320 --> 00:25:26,520 Op aarde is bijna al het leven afhankelijk van zonlicht. 241 00:25:29,680 --> 00:25:32,760 Planten zetten zonne-energie om in voedsel... 242 00:25:34,120 --> 00:25:36,280 ...wat andere levensvormen voedt. 243 00:25:39,520 --> 00:25:42,400 Maar er zijn bijzondere plekken op aarde... 244 00:25:42,640 --> 00:25:46,120 ...waar het leven zonder licht is geëvolueerd. 245 00:25:57,040 --> 00:26:01,120 Als ik overweeg om in zo'n grot te gaan, weet ik dat... 246 00:26:01,200 --> 00:26:03,200 ...het een vreemde omgeving is. 247 00:26:03,280 --> 00:26:04,480 Hij beslaat. 248 00:26:05,440 --> 00:26:08,000 Hij zit vol goede manieren om te sterven. 249 00:26:09,160 --> 00:26:13,200 Een groot risico in deze grot is dat er veel waterstofsulfide is. 250 00:26:13,280 --> 00:26:14,760 DIANA NORTHUP MICROBIOLOOG 251 00:26:15,960 --> 00:26:17,920 Waterstofsulfide kan je doden. 252 00:26:18,000 --> 00:26:18,960 Klaar? 253 00:26:19,720 --> 00:26:24,080 Mijn man gaat dus mee als veiligheidsbeambte. 254 00:26:26,080 --> 00:26:30,760 Hij schroomt niet om te zeggen: 'Tijd om te gaan, je hebt genoeg gehad.' 255 00:26:49,040 --> 00:26:53,400 Cueva De Villa Luz is een doolhof van kalksteenkamers. 256 00:26:57,680 --> 00:27:01,920 Waterstofsulfide borrelt op vanuit de aardkorst. 257 00:27:04,160 --> 00:27:08,160 Als het mengt met zuurstof, vormt het zwavelzuur... 258 00:27:08,240 --> 00:27:10,400 ...wat het water melkwit maakt. 259 00:27:13,720 --> 00:27:16,960 En toch overleven sommige levensvormen... 260 00:27:17,520 --> 00:27:20,200 ...en gedijen ze zelfs in deze omstandigheden. 261 00:27:25,600 --> 00:27:26,840 Snottieten... 262 00:27:30,280 --> 00:27:32,800 ...druipende kolonies van bacteriën. 263 00:27:38,040 --> 00:27:42,040 Er zitten veel organismen in één snottiet. 264 00:27:44,080 --> 00:27:46,880 In plaats van te vertrouwen op fotosynthese... 265 00:27:47,520 --> 00:27:50,960 ...voeden ze zich met waterstofsulfide... 266 00:27:52,160 --> 00:27:55,680 ...en gebruiken ze het als energiebron. 267 00:28:01,240 --> 00:28:02,880 Klaar om te branden? 268 00:28:04,280 --> 00:28:06,200 Maak het maar goed steriel. 269 00:28:07,480 --> 00:28:09,560 Kun je dit dichtdoen? 270 00:28:13,800 --> 00:28:15,600 Laten we voor deze gaan. 271 00:28:18,400 --> 00:28:20,680 Eén snottiet. 272 00:28:23,520 --> 00:28:26,240 Dit zijn de beste snottieten ter wereld. 273 00:28:27,200 --> 00:28:28,280 Zo zuur. 274 00:28:29,080 --> 00:28:31,600 Zuurder dan het loodzuur van een autoaccu. 275 00:28:36,440 --> 00:28:39,280 Er is een heel ecosysteem geëvolueerd... 276 00:28:40,040 --> 00:28:42,400 ...dat zich van de snottieten voedt. 277 00:28:44,440 --> 00:28:47,240 Wezens die nog nooit daglicht hebben gezien. 278 00:28:55,240 --> 00:28:56,160 Zie je die? 279 00:28:58,120 --> 00:28:58,960 Ja. 280 00:29:00,600 --> 00:29:03,200 Daar rechts zitten heel grote. 281 00:29:05,080 --> 00:29:12,080 Als je een van die witte bacteriën ziet, zie je er een vis achteraan gaan. 282 00:29:13,840 --> 00:29:17,680 Daar komen er nog meer. Zie je? Daar komt een grote. 283 00:29:18,360 --> 00:29:20,760 Hij komt. Hij heeft hem. 284 00:29:24,960 --> 00:29:28,080 Het bestuderen van leven in totale duisternis... 285 00:29:28,160 --> 00:29:33,920 ...heeft hoe we naar leven op andere plekken in het universum uitgebreid. 286 00:29:34,440 --> 00:29:38,320 Het liet ons denken over het feit dat we leven konden vinden... 287 00:29:38,560 --> 00:29:41,120 ...op plekken die we nooit overwogen hadden. 288 00:29:43,360 --> 00:29:45,280 Vijfentwintig. -Vijfentwintig. 289 00:29:45,640 --> 00:29:47,200 Het wordt behoorlijk hoog. 290 00:29:47,280 --> 00:29:50,320 Goed. Denk je dat hier weg moeten? 291 00:30:04,880 --> 00:30:07,800 Al het leven heeft een vorm van energie nodig. 292 00:30:10,040 --> 00:30:13,920 Op de hete zijde van Janus komt die van het sterrenlicht. 293 00:30:17,640 --> 00:30:22,080 Op de koude zijde, komt het van binnenuit. 294 00:30:29,000 --> 00:30:31,320 Geothermische activiteit. 295 00:30:35,720 --> 00:30:39,560 Als vulkanische druk water naar de oppervlakte dwingt... 296 00:30:40,520 --> 00:30:43,000 ...ontstaat er een vlaag van nieuw leven... 297 00:30:45,120 --> 00:30:47,800 ...die pentapods in actie brengt. 298 00:31:01,560 --> 00:31:05,800 Ze zoeken larven die uit geothermische poelen komen. 299 00:31:10,240 --> 00:31:11,920 Maar dat is niet makkelijk. 300 00:31:17,720 --> 00:31:20,280 De larven hebben een verdediging ontwikkeld. 301 00:31:21,240 --> 00:31:24,480 Ze springen en geven andere een waarschuwingssignaal. 302 00:31:27,320 --> 00:31:30,280 Ze doen zich voor als eenheid om levend te blijven. 303 00:31:46,120 --> 00:31:50,360 Op aarde gebruiken sommige dieren licht op dezelfde manier. 304 00:31:51,120 --> 00:31:52,600 Om signalen te sturen. 305 00:31:54,920 --> 00:32:00,440 STAATSBOS ALLEGHENY PENNSYLVANIA, VS 306 00:32:01,520 --> 00:32:04,800 Elk lichtpunt dat je ziet is een vuurvlieg. 307 00:32:07,280 --> 00:32:10,080 Als de zon ondergaat, zie je ze opkomen. 308 00:32:11,240 --> 00:32:13,080 Als kleine vonken die opstijgen. 309 00:32:13,160 --> 00:32:14,240 AVALON OWENS ENTOMOLOOG 310 00:32:14,320 --> 00:32:16,760 Het wordt alleen maar beter als het donkerder wordt. 311 00:32:26,080 --> 00:32:29,040 Vuurvliegjes flitsen als een vorm van communicatie. 312 00:32:29,960 --> 00:32:33,280 Ze zijn een van de weinige landdieren... 313 00:32:33,360 --> 00:32:35,800 ...die communiceren met hun eigen licht. 314 00:32:39,400 --> 00:32:42,560 Bioluminescentie evolueerde onder vuurvliegjes... 315 00:32:42,840 --> 00:32:45,120 ...als waarschuwing voor roofdieren... 316 00:32:45,600 --> 00:32:50,400 ...dat ze vol giftige stoffen zitten en totaal vermeden moeten worden. 317 00:32:53,840 --> 00:32:55,200 Hetzelfde mechanisme... 318 00:32:55,840 --> 00:32:58,360 ...wordt nu gebruikt om een partner te vinden. 319 00:33:02,040 --> 00:33:07,480 Dus de vuurvlieg produceert licht van een orgaan op zijn buik, de lantaarn. 320 00:33:08,280 --> 00:33:11,000 En dit orgaan heeft een enzym... 321 00:33:11,080 --> 00:33:15,000 ...dat licht produceert. De chemische reactie heeft te maken met zuurstof. 322 00:33:15,080 --> 00:33:18,400 Door de zuurstofstroom naar hun lantaarn te sturen... 323 00:33:18,680 --> 00:33:22,920 ...produceren ze flitsen. Ze kunnen de chemische reactie reguleren... 324 00:33:23,000 --> 00:33:27,000 ...om zo met de flitsen met elkaar te communiceren. 325 00:33:35,520 --> 00:33:39,720 De mannetjes vliegen rond en maken reclame. 326 00:33:39,800 --> 00:33:43,160 Flitsen die zeggen: 'Dit ben ik, kom maar eens kijken.' 327 00:33:46,040 --> 00:33:49,360 De vrouwtjes wachten op de grond en kijken omhoog. 328 00:33:51,520 --> 00:33:54,760 Als ze iemand zien die ze leuk vinden, flitsen ze terug. 329 00:33:57,840 --> 00:34:00,400 Dan komt de man erop af, en flitst weer. 330 00:34:00,480 --> 00:34:03,080 Ze flitst terug en ze komen samen en paren. 331 00:34:04,160 --> 00:34:10,520 Dit is dus een enorme flirterige dans die we hier achter ons zien. 332 00:34:13,440 --> 00:34:18,600 Elke soort gebruikt een eigen taal om elkaar te vinden in het donker. 333 00:34:20,320 --> 00:34:24,440 Maar met licht communiceren is riskant. 334 00:34:26,440 --> 00:34:31,200 Sommige soorten hebben nepsignalen ontwikkeld. 335 00:34:34,920 --> 00:34:39,720 Dit is een roofzuchtige, vrouwelijke photuris. 336 00:34:39,880 --> 00:34:43,040 Ook wel femme fatales genoemd, want ze staan bekend... 337 00:34:43,120 --> 00:34:46,800 ...om het lokken en opeten van andere soorten mannetjes. 338 00:34:47,720 --> 00:34:52,560 Ze kunnen de communicatie tussen een mannetje en een vrouwtje hacken... 339 00:34:52,640 --> 00:34:54,600 ...en dat in haar voordeel gebruiken. 340 00:34:56,320 --> 00:34:59,200 Je ziet dat dit een roofzuchtig vuurvliegje is... 341 00:34:59,400 --> 00:35:02,600 ...omdat haar lantaarn een andere vorm heeft. 342 00:35:03,640 --> 00:35:07,800 Er branden twee kleine lijntjes, als een gelijkteken. 343 00:35:08,520 --> 00:35:12,160 Dus het mannetje vliegt rond, op zoek naar een partner. 344 00:35:12,360 --> 00:35:15,120 Als de mannetjes flitsen, flitsen zij terug... 345 00:35:15,200 --> 00:35:17,920 ...alsof ze een vrouwtje van die soort zijn. 346 00:35:18,000 --> 00:35:20,440 Ze imiteren de andere soort... 347 00:35:20,600 --> 00:35:24,280 ...om het mannetje te lokken, maar ze willen niet paren. 348 00:35:25,440 --> 00:35:27,800 Ze wil dat mannetje opeten. 349 00:35:30,400 --> 00:35:34,480 En ze doet dat op een extreem gewelddadige manier. 350 00:35:39,520 --> 00:35:43,800 Dit is een klassiek voorbeeld van een roofdier dat mimicry gebruikt. 351 00:35:48,120 --> 00:35:51,480 De ene soort kopieert het gedrag van een andere... 352 00:35:52,840 --> 00:35:54,200 ...om hem te doden. 353 00:35:58,960 --> 00:36:03,400 Leugens en bedrog komen vrij vaak voor in het dierenrijk. 354 00:36:04,720 --> 00:36:07,720 Ik denk dat dat op elke planeet ook zo zou zijn. 355 00:36:23,080 --> 00:36:27,000 Op Janus gebruiken de larven licht om in leven te blijven. 356 00:36:32,040 --> 00:36:35,240 Maar hun systeem wordt zo meteen gehackt. 357 00:36:47,040 --> 00:36:52,600 Door larven te vangen, absorberen de pentapods hun bioluminescentie... 358 00:36:56,120 --> 00:36:58,800 ...en bootsen ze hun waarschuwingssignalen na. 359 00:37:04,640 --> 00:37:08,680 De larven springen instinctief weg van flitsende lichten. 360 00:37:10,520 --> 00:37:12,600 Maar ditmaal, is het een val. 361 00:37:15,840 --> 00:37:19,000 De pentapods hebben ze waar ze ze willen. 362 00:37:24,120 --> 00:37:29,200 Nogmaals, aanpassingsvermogen is het geheim van hun voortbestaan. 363 00:37:42,440 --> 00:37:44,600 Maar voor alle wezens op Janus... 364 00:37:45,400 --> 00:37:49,200 ...hangt het bestaan af van één belangrijk ingrediënt. 365 00:37:53,000 --> 00:37:56,600 Of het nu in de hete, koude of schemerwereld is. 366 00:38:00,000 --> 00:38:00,840 Water. 367 00:38:12,800 --> 00:38:17,480 GEOTHERMISCH GEBIED HVERIR IJSLAND 368 00:38:20,240 --> 00:38:23,680 Iedereen kent het verhaal van 'Goudlokje en de drie beren'. 369 00:38:26,440 --> 00:38:29,800 Ze sluipt hun huis binnen en probeert hun pap op te eten. 370 00:38:33,640 --> 00:38:35,120 De eerste kom is te heet. 371 00:38:39,640 --> 00:38:41,760 De tweede kom is ijskoud. 372 00:38:46,440 --> 00:38:49,720 Pas als ze de derde kom probeert, is ze gelukkig. 373 00:38:54,840 --> 00:38:58,400 'Deze,' zegt Goudlokje, 'is precies goed.' 374 00:39:01,200 --> 00:39:04,120 Als we in het universum zoeken naar leven... 375 00:39:04,200 --> 00:39:07,520 ...zoeken we naar omstandigheden die 'precies goed' zijn. 376 00:39:13,640 --> 00:39:15,960 En 'precies goed' wordt in dit geval... 377 00:39:16,520 --> 00:39:21,120 ...bepaald door de aanwezigheid van dit spul: water. 378 00:39:27,720 --> 00:39:32,120 Water transporteert al het essentiële voor het leven op de planeet... 379 00:39:34,760 --> 00:39:37,000 ...en voor elk levend lijf. 380 00:39:41,520 --> 00:39:45,120 Het is de belangrijkste stof in het universum. 381 00:39:52,960 --> 00:39:54,800 Omdat water ons zo bekend is... 382 00:39:54,880 --> 00:39:58,840 ...besef je pas hoe raar het is als je er goed over nadenkt. 383 00:39:58,920 --> 00:40:00,360 DONATO GIOVANNELLI MICROBIOLOOG 384 00:40:00,440 --> 00:40:03,320 Water bestaat uit één zuurstofatoom... 385 00:40:05,440 --> 00:40:07,040 ...en twee waterstofatomen. 386 00:40:08,160 --> 00:40:11,600 Vanwege de aard van de elementen en de manier waarop ze gebonden zijn... 387 00:40:11,680 --> 00:40:15,000 ...hebben we een negatieve lading aan de zuurstofkant... 388 00:40:15,080 --> 00:40:16,960 ...en is waterstof positief. 389 00:40:17,040 --> 00:40:19,440 Daarom kan waterstof in een molecuul... 390 00:40:19,520 --> 00:40:22,960 ...interageren met zuurstof in de moleculen ernaast. 391 00:40:23,680 --> 00:40:27,400 Repliceer deze aantrekking voor miljarden naburige moleculen... 392 00:40:27,480 --> 00:40:29,400 ...en je krijgt een plakkerige stof. 393 00:40:31,800 --> 00:40:34,640 Watermoleculen trekken niet alleen elkaar aan... 394 00:40:34,720 --> 00:40:38,200 ...ze trekken bijna elke molecuul aan waar ze mee in contact komen. 395 00:40:41,080 --> 00:40:43,400 Ze trekken andere stoffen uit elkaar... 396 00:40:44,040 --> 00:40:46,480 ...breken ze af en lossen ze op. 397 00:40:59,520 --> 00:41:05,240 Water is het universele oplosmiddel vanwege zijn unieke vermogen... 398 00:41:05,320 --> 00:41:08,080 ...om voedingsstoffen en chemicaliën op te lossen. 399 00:41:15,840 --> 00:41:21,680 De eerste vonk van het leven op aarde gebeurde niet op het land... 400 00:41:24,040 --> 00:41:25,280 ...maar in het water. 401 00:41:31,640 --> 00:41:34,200 Diep onder water, in de oerzeeën... 402 00:41:34,360 --> 00:41:37,800 ...wervelden de chemische ingrediënten voor het leven rond. 403 00:41:40,440 --> 00:41:44,000 Er was een plek nodig om deze ingrediënten te concentreren... 404 00:41:45,920 --> 00:41:49,920 ...waardoor de chemische reactie die tot leven zou leiden plaatsvond. 405 00:41:52,440 --> 00:41:55,880 Die plek zou een hydrothermale bron kunnen zijn geweest. 406 00:41:59,800 --> 00:42:03,120 Water interageert met hete stenen diep onder de grond. 407 00:42:04,200 --> 00:42:09,520 Het komt terug in het ijskoude zeewater met voedingsstoffen en chemicaliën. 408 00:42:11,360 --> 00:42:12,880 Kleine bubbels van leven. 409 00:42:17,440 --> 00:42:21,000 De link tussen water en leven is zo sterk... 410 00:42:21,920 --> 00:42:26,040 ...dat het moeilijk is voor te stellen dat er leven in het universum... 411 00:42:26,400 --> 00:42:28,080 ...zonder bestaat. 412 00:42:37,520 --> 00:42:39,040 Verbijsterend... 413 00:42:39,120 --> 00:42:42,200 ...hoe het leven een manier vindt op extreme plekken. 414 00:42:42,600 --> 00:42:46,480 Heel heet, heel koud. En uiteindelijk draait het om het water. 415 00:42:46,560 --> 00:42:49,000 Als er vloeibaar water is, vind je leven. 416 00:43:00,120 --> 00:43:02,880 Water op Janus is schaars. 417 00:43:05,840 --> 00:43:08,160 Het bevriest tot ijs... 418 00:43:11,240 --> 00:43:13,480 ...of verdampt in de wind. 419 00:43:18,240 --> 00:43:20,600 Maar er is net genoeg vloeibaar water... 420 00:43:21,320 --> 00:43:23,280 ...om leven mogelijk te maken... 421 00:43:26,320 --> 00:43:28,840 ...en het de sterkste wezens mogelijk te maken... 422 00:43:29,440 --> 00:43:31,880 ...zich aan te passen en te overleven. 423 00:43:42,640 --> 00:43:44,680 Er is een gezegde bij NASA: 424 00:43:46,240 --> 00:43:47,800 'Als je leven wil vinden… 425 00:43:49,040 --> 00:43:50,320 ...volg het water.' 426 00:43:59,840 --> 00:44:03,080 Hoe zou het leven zich aanpassen op een andere wereld? 427 00:44:04,520 --> 00:44:06,440 Een wereld met twee sterren. 428 00:44:09,480 --> 00:44:12,200 Waar er meer energie is dan op aarde. 429 00:44:15,800 --> 00:44:19,200 Een planeet die perfect is voor het leven. 430 00:44:48,800 --> 00:44:50,760 Ondertiteld door: Joey Meeuwisse