1
00:00:06,680 --> 00:00:09,960
NETFLIX — SERIAL ORYGINALNY

2
00:00:24,440 --> 00:00:28,960
Ziemia, dom milionów gatunków.

3
00:00:33,520 --> 00:00:36,800
Ale co może żyć dalej?

4
00:00:42,280 --> 00:00:45,600
Astronomowie odkryli tysiące planet

5
00:00:45,680 --> 00:00:47,680
poza Układem Słonecznym.

6
00:00:50,680 --> 00:00:53,640
Wierzą, że są ich biliony więcej.

7
00:00:56,840 --> 00:01:00,280
Jeśli życie istnieje choćby na ich ułamku,

8
00:01:01,440 --> 00:01:06,200
to wszechświat musi tętnić życiem.

9
00:01:15,880 --> 00:01:19,360
Wszystkie żywe istoty
mają te same potrzeby.

10
00:01:22,320 --> 00:01:23,280
Muszą jeść…

11
00:01:30,320 --> 00:01:31,480
rozmnażać się…

12
00:01:36,160 --> 00:01:37,480
i ewoluować.

13
00:01:41,040 --> 00:01:43,680
Przenosząc zasady rządzące życiem na Ziemi

14
00:01:44,240 --> 00:01:46,280
na resztę wszechświata…

15
00:01:48,040 --> 00:01:49,840
możemy sobie wyobrazić,

16
00:01:50,400 --> 00:01:51,600
co żyje…

17
00:01:53,120 --> 00:01:55,320
w obcych światach.

18
00:02:28,640 --> 00:02:32,240
Astronom jest chodzącym
tematem do rozmowy.

19
00:02:33,680 --> 00:02:37,280
Zawsze pytają mnie o to samo.
O to, co jest w czarnej dziurze,

20
00:02:37,680 --> 00:02:40,000
i o to, co naprawdę wszystkich ciekawi:

21
00:02:40,080 --> 00:02:42,400
„Czy poza Ziemią istnieje życie?”.

22
00:02:46,160 --> 00:02:49,440
Rozmowa zawsze schodzi na to miejsce.

23
00:02:49,520 --> 00:02:51,120
ASTROFIZYK

24
00:02:52,560 --> 00:02:57,520
STREFA 51, STAN NEVADA, USA
TAJNE

25
00:03:07,760 --> 00:03:11,680
Strefa 51 to tajna baza 
amerykańskich sił powietrznych.

26
00:03:13,320 --> 00:03:19,120
Jej istnienie oficjalnie uznano
dopiero w 2013 roku.

27
00:03:19,200 --> 00:03:20,640
OBIEKT WOJSKOWY
ZAKAZ WSTĘPU

28
00:03:24,760 --> 00:03:26,800
Co się tam naprawdę dzieje?

29
00:03:26,920 --> 00:03:29,640
Nikt tego nie wie.

30
00:03:29,720 --> 00:03:35,360
Ale niektórzy twierdzą, że wiedzą.
Zwolennicy teorii spiskowych

31
00:03:35,520 --> 00:03:38,840
sądzą, że trzyma się tam ciała kosmitów.

32
00:03:38,920 --> 00:03:43,280
Martwi obcy z rozbitych statków
trafiają gdzieś tam

33
00:03:43,360 --> 00:03:46,400
i lądują w lodówkach
czy innym ustrojstwie,

34
00:03:46,480 --> 00:03:49,240
w którym trzyma się ciała kosmitów.

35
00:03:49,600 --> 00:03:52,680
To właśnie tam
trzymane są wszystkie tajemnice,

36
00:03:52,760 --> 00:03:55,480
o których nie wolno nam wiedzieć.

37
00:03:57,080 --> 00:04:00,760
STREFA 51

38
00:04:04,520 --> 00:04:08,200
Na tym filmie
rzekomo uwieczniono ciało kosmity

39
00:04:08,920 --> 00:04:11,200
badane w Strefie 51.

40
00:04:17,040 --> 00:04:18,720
Ale to nagranie to oszustwo…

41
00:04:21,640 --> 00:04:25,440
utrwalające przekonanie,
że kosmici są wśród nas.

42
00:04:29,200 --> 00:04:32,600
ZIEMIANIE WITAJĄ KOSMITÓW
RESTAURACJA – BAR – MOTEL

43
00:04:35,040 --> 00:04:39,320
Większość ufologii
przypomina opowiastkę science-fiction,

44
00:04:39,600 --> 00:04:41,600
bo w rzeczywistości nią jest.

45
00:04:54,160 --> 00:04:57,560
Ale pomimo głupoty ufologii

46
00:04:57,640 --> 00:05:02,000
wierzę, że we wszechświecie
istnieje inne życie.

47
00:05:02,280 --> 00:05:05,920
Jako naukowiec jestem co do tego
coraz bardziej przekonany,

48
00:05:06,000 --> 00:05:09,080
bo wskazują na to liczby.

49
00:05:09,600 --> 00:05:13,360
SAMOLOTY NISKOLATAJĄCE

50
00:05:18,560 --> 00:05:21,000
Kilka lat temu ja i mój kolega

51
00:05:21,400 --> 00:05:24,520
spróbowaliśmy zebrać
wszystkie dostępne nam dane

52
00:05:24,720 --> 00:05:27,640
i zapisaliśmy równanie,
które pozwoliło nam

53
00:05:27,960 --> 00:05:32,760
obliczyć łączną liczbę planet,

54
00:05:32,840 --> 00:05:34,640
na których mogłyby żyć cywilizacje.

55
00:05:35,160 --> 00:05:40,160
Odkryliśmy, że jest dziesięć miliardów

56
00:05:41,160 --> 00:05:42,080
bilionów

57
00:05:43,000 --> 00:05:44,120
planet…

58
00:05:45,440 --> 00:05:50,040
we właściwym miejscu,
gdzie może powstać życie i cywilizacje.

59
00:05:57,520 --> 00:06:00,560
Każda z tych planet to eksperyment.

60
00:06:00,680 --> 00:06:04,480
Teza, że na żadnej poza naszą
nie rozwinęłaby się cywilizacja…

61
00:06:05,160 --> 00:06:06,760
jest mało prawdopodobna.

62
00:06:14,120 --> 00:06:18,000
Skoro obce cywilizacje
są tak statystycznie prawdopodobne,

63
00:06:18,720 --> 00:06:21,280
to czemu astronomowie ich nie znaleźli?

64
00:06:25,120 --> 00:06:26,440
Gdzie są wszyscy?

65
00:06:29,120 --> 00:06:30,360
Pomyślcie o tym tak:

66
00:06:30,480 --> 00:06:35,880
w Pacyfiku znajduje się
ponad 708 milionów miliardów litrów wody.

67
00:06:35,960 --> 00:06:40,080
Jeśli wrzucę do wody to wiadro…

68
00:06:43,400 --> 00:06:44,680
a teraz je wyciągnę…

69
00:06:45,800 --> 00:06:46,920
i zajrzę do środka…

70
00:06:49,240 --> 00:06:51,280
Dobra. Co tu mamy?

71
00:06:53,240 --> 00:06:54,200
Nic.

72
00:06:55,720 --> 00:07:00,520
Czy to, że nie znalazłem życia we wiadrze,
oznacza, że nie ma go w całym Pacyfiku?

73
00:07:00,640 --> 00:07:03,880
To byłoby szaleństwo.
Jest tam wiele różnych form życia.

74
00:07:04,120 --> 00:07:07,360
Wydry, wieloryby, ośmiornice, meduzy…

75
00:07:07,440 --> 00:07:09,240
Bóg wie, co jeszcze.

76
00:07:10,000 --> 00:07:11,720
Ale nie ma ich w tym wiadrze.

77
00:07:14,240 --> 00:07:16,720
Dlatego to idealna metafora

78
00:07:16,800 --> 00:07:19,280
poszukiwań pozaziemskiej inteligencji.

79
00:07:22,040 --> 00:07:26,240
Patrzenie na pojedynczą gwiazdę
jest jak wrzucanie wiadra do oceanu.

80
00:07:28,640 --> 00:07:31,280
Musimy przyjrzeć się wielu gwiazdom

81
00:07:31,360 --> 00:07:34,280
i przeszukać wiele danych,

82
00:07:35,080 --> 00:07:39,040
żeby znaleźć wskazówkę
prowadzącą do innej cywilizacji.

83
00:07:53,440 --> 00:07:59,520
Jakie obce cywilizacje
mogą istnieć w bezkresnym kosmosie?

84
00:08:05,800 --> 00:08:10,480
Wyobraź sobie planetę
liczącą dziewięć miliardów lat,

85
00:08:10,880 --> 00:08:12,880
dwa razy starszą od Ziemi.

86
00:08:14,120 --> 00:08:18,600
Na tyle starą, by rozwinęło się na niej
życie o wyższej inteligencji.

87
00:08:22,440 --> 00:08:24,400
Oto Terra.

88
00:08:31,720 --> 00:08:34,280
Kiedyś był to żyzny świat.

89
00:08:36,320 --> 00:08:38,080
Teraz jest jałowy.

90
00:08:39,640 --> 00:08:42,640
Ale życie wciąż może się tu rozwijać…

91
00:08:45,040 --> 00:08:47,280
pod sztucznymi kopułami.

92
00:08:57,480 --> 00:09:01,080
Rośliny przerabiają
światło słoneczne na glukozę…

93
00:09:03,320 --> 00:09:05,800
karmiącą mieszkańców Terry.

94
00:09:16,520 --> 00:09:21,880
W każdym zbiorniku znajduje się
tkanka mózgowa superinteligentnej istoty.

95
00:09:24,320 --> 00:09:27,880
Istoty wyewoluowały tak,
że nie potrzebują już ciała.

96
00:09:30,440 --> 00:09:33,200
Są wyłącznie tkanką nerwową.

97
00:09:38,720 --> 00:09:40,120
Nigdy się nie starzeją.

98
00:09:40,520 --> 00:09:41,680
Nie umierają.

99
00:09:42,440 --> 00:09:45,560
Są monitorowane
i utrzymywane przy życiu przez roboty.

100
00:09:49,680 --> 00:09:51,440
Każda jest odrębną jednostką.

101
00:09:53,240 --> 00:09:56,280
Ale wszystkie są połączone
i myślą wspólnie.

102
00:09:57,120 --> 00:09:58,600
To inteligencja zbiorowa.

103
00:10:02,240 --> 00:10:06,120
To wysoce zaawansowana cywilizacja.

104
00:10:14,280 --> 00:10:21,240
Na Ziemi ludzie są jedynym gatunkiem,
który stworzył cywilizację.

105
00:10:25,320 --> 00:10:29,200
Czemu inne inteligentne stworzenia
nie zrobiły tego samego?

106
00:10:29,880 --> 00:10:33,040
SEATTLE, STAN WASZYNGTON, USA

107
00:10:38,440 --> 00:10:42,080
Ośmiornica najbardziej na naszej planecie

108
00:10:42,160 --> 00:10:44,160
przypomina obcą inteligencję.

109
00:10:51,960 --> 00:10:54,800
Ośmiornice należą do gromady głowonogów.

110
00:10:57,040 --> 00:10:59,960
Podążały zupełnie inną ścieżką ewolucji.

111
00:11:04,440 --> 00:11:08,520
Ośmiornica ma w każdym ramieniu
osobny układ nerwowy.

112
00:11:09,720 --> 00:11:12,640
W każdym ramieniu
jest około 14 milionów neuronów.

113
00:11:13,320 --> 00:11:16,120
Każde ramię może podejmować
niezależne decyzje.

114
00:11:17,040 --> 00:11:21,320
Można powiedzieć, że ośmiornica
ma dziewięć osobnych mózgów.

115
00:11:25,320 --> 00:11:27,480
Mam ochotę jej dotknąć.

116
00:11:33,480 --> 00:11:35,880
Klocki Lego dość trudno rozdzielić.

117
00:11:36,960 --> 00:11:40,160
Ciekawe, czy ośmiornica
sobie z tym poradzi.

118
00:12:07,760 --> 00:12:10,120
To jasne, że ośmiornice są bystre.

119
00:12:13,440 --> 00:12:17,360
Ale bystrość nie wystarczy,
by stworzyć cywilizację.

120
00:12:28,040 --> 00:12:30,360
Kluczowa jest współpraca,

121
00:12:32,200 --> 00:12:33,640
dzielenie się pomysłami

122
00:12:35,760 --> 00:12:41,040
i przekazywanie wiedzy
z pokolenia na pokolenie.

123
00:12:45,120 --> 00:12:47,480
Nasza kultura stale się rozwija.

124
00:12:48,600 --> 00:12:51,680
Tworzymy na bazie
wcześniejszych wynalazków.

125
00:12:55,840 --> 00:12:56,880
Dobra.

126
00:13:00,320 --> 00:13:01,760
Weźmy tę taksówkę.

127
00:13:03,040 --> 00:13:06,400
Koła wynaleziono
ponad pięć i pół tysiąca lat temu.

128
00:13:07,080 --> 00:13:10,560
Żelazo zaczęto wytapiać
ponad cztery i pół tysiąca lat temu.

129
00:13:12,440 --> 00:13:16,520
Wulkanizowaną gumę przerabia się na opony
od około 180 lat.

130
00:13:19,360 --> 00:13:20,440
Te wynalazki

131
00:13:20,520 --> 00:13:24,240
były konieczne do zbudowania
czegoś tak złożonego, jak to auto.

132
00:13:27,520 --> 00:13:31,760
A taka ośmiornica
do wszystkiego musi dojść sama.

133
00:13:33,720 --> 00:13:37,280
Nie ma ulepszeń i opierania się
na poprzednich rozwiązaniach.

134
00:13:37,840 --> 00:13:40,800
To ograniczające,
nawet jeśli masz dziewięć mózgów.

135
00:13:44,720 --> 00:13:48,400
Cywilizacje są jak żywe organizmy…

136
00:13:50,240 --> 00:13:52,480
z milionami połączonych części.

137
00:13:55,920 --> 00:13:57,560
To ta łączność

138
00:13:58,120 --> 00:14:00,240
pozwala im się rozwijać.

139
00:14:06,400 --> 00:14:09,480
AKTYWNOŚĆ GWIAZDY

140
00:14:12,120 --> 00:14:16,080
Ale cywilizacja na Terrze
jest w niebezpieczeństwie.

141
00:14:19,520 --> 00:14:22,800
Jej gwiazda jest dwa razy starsza
od naszego Słońca.

142
00:14:28,080 --> 00:14:32,760
A gdy gwiazdy się starzeją,
stają się większe i jaśniejsze.

143
00:14:37,680 --> 00:14:42,040
W końcu planeta Terra zostanie spalona.

144
00:14:48,920 --> 00:14:51,680
Terranie realizują więc plan ucieczki…

145
00:14:56,440 --> 00:15:00,200
by skolonizować inną planetę
w tym samym układzie słonecznym…

146
00:15:03,160 --> 00:15:05,440
dalej od gwiazdy niż Terra.

147
00:15:12,920 --> 00:15:16,600
Na tym świecie jest lód,
ale nie ma atmosfery.

148
00:15:19,640 --> 00:15:22,280
Trzeba ją wyprodukować.

149
00:15:33,840 --> 00:15:37,800
To inżynieria na skalę planetarną.

150
00:15:42,320 --> 00:15:45,080
Wielkie maszyny topią czapy lodowe,

151
00:15:46,040 --> 00:15:48,200
by uwolnić parę i gaz…

152
00:15:52,920 --> 00:15:56,600
tworząc atmosferę
wystarczającą do ogrzania planety.

153
00:16:00,920 --> 00:16:06,120
Tak wielki projekt
wymaga ogromnej ilości energii…

154
00:16:08,480 --> 00:16:11,800
dostarczanej bezpośrednio
ze starzejącej się gwiazdy.

155
00:16:24,120 --> 00:16:30,080
Zdolność do ujarzmiania energii
to podstawa samej cywilizacji.

156
00:16:39,720 --> 00:16:43,280
MARRAKESZ, MAROKO

157
00:16:45,120 --> 00:16:47,720
Po części próbuję przewidzieć przyszłość.

158
00:16:48,640 --> 00:16:52,880
Patrząc w przeszłość,
można wpaść na wiele pomysłów.

159
00:16:54,240 --> 00:16:57,880
Istnieją pewne podstawowe tendencje,
które możemy wykorzystać,

160
00:16:58,000 --> 00:16:59,600
by przewidzieć przyszłość.

161
00:17:00,440 --> 00:17:03,440
Średnią długość życia,
zamożność, rozmiar populacji…

162
00:17:03,880 --> 00:17:07,560
Wiele mówi nam ilość energii
wykorzystywanej przez cywilizację.

163
00:17:07,640 --> 00:17:08,840
FUTUROLOG

164
00:17:11,280 --> 00:17:14,720
Im większy dostęp do energii,

165
00:17:15,440 --> 00:17:17,480
tym potężniejsza cywilizacja.

166
00:17:20,040 --> 00:17:22,480
To tajemnica postępu.

167
00:17:24,040 --> 00:17:26,720
Od epoki kamienia do dziś.

168
00:17:39,400 --> 00:17:42,400
Uwolnienie ciepła i energii w węglu

169
00:17:42,480 --> 00:17:45,840
pozwoliło nam uzyskać
temperatury topiące metale

170
00:17:46,160 --> 00:17:48,040
do produkcji narzędzi i broni.

171
00:17:52,040 --> 00:17:56,680
Później wykorzystaliśmy paliwa kopalne,
takie jak węgiel i gaz,

172
00:17:57,040 --> 00:18:00,600
do stworzenia pojazdów,
które pozwalają nam się przemieszczać

173
00:18:00,680 --> 00:18:03,640
o wiele szybciej,
niż kiedykolwiek wcześniej.

174
00:18:11,160 --> 00:18:15,920
Ale największym źródłem energii
jest oczywiście nasza gwiazda.

175
00:18:36,640 --> 00:18:42,880
Elektrownia Noor to największy
tego typu kompleks na świecie.

176
00:18:48,080 --> 00:18:52,400
Pół miliona luster na skraju Sahary.

177
00:19:00,880 --> 00:19:03,720
Mamy tu heliostaty,

178
00:19:04,200 --> 00:19:07,000
które śledzą ruch Słońca po niebie

179
00:19:07,120 --> 00:19:11,000
i skupiają całą energię na tej wieży.

180
00:19:16,320 --> 00:19:18,920
Ta energia wypływa na cały świat

181
00:19:19,000 --> 00:19:21,000
i napędza współczesną cywilizację.

182
00:19:24,320 --> 00:19:26,240
Coraz więcej środków transportu,

183
00:19:26,680 --> 00:19:28,840
światła, rolnictwo.

184
00:19:29,120 --> 00:19:31,760
I ważną tu klimatyzację.

185
00:19:32,280 --> 00:19:34,480
Wszystko, co daje nam bezpieczeństwo,

186
00:19:34,560 --> 00:19:38,480
pracę i rozrywkę,
pochodzi od elektryczności.

187
00:19:38,760 --> 00:19:40,760
A coraz więcej elektryczności

188
00:19:40,920 --> 00:19:44,000
pochodzi z takich elektrowni słonecznych.

189
00:19:49,640 --> 00:19:56,080
Ale ludzie używają tylko ułamka energii
dostępnej ze Słońca.

190
00:19:58,080 --> 00:20:04,600
Każdej godziny do Ziemi dociera
430 trylionów dżuli energii Słońca.

191
00:20:04,920 --> 00:20:10,040
To jak 2000 bomb zrzuconych na Hiroszimę
na sekundę.

192
00:20:10,720 --> 00:20:12,840
Mnóstwo energii. Ile wykorzystujemy?

193
00:20:12,920 --> 00:20:19,040
Ludzkość wykorzystuje
410 trylionów dżuli… rocznie.

194
00:20:20,840 --> 00:20:23,000
Przez rok nie wykorzystujemy

195
00:20:23,080 --> 00:20:26,920
całej energii,
jaką Słońce posyła nam w godzinę.

196
00:20:28,440 --> 00:20:33,320
A gdyby udało nam się ją opanować
i zasilić nią naszą cywilizację?

197
00:20:34,920 --> 00:20:37,400
Jakich cudów moglibyśmy dokonać?

198
00:20:37,920 --> 00:20:40,200
Jakie miejsca moglibyśmy odkryć?

199
00:20:44,160 --> 00:20:46,200
Według astrofizyków

200
00:20:46,520 --> 00:20:51,800
prawdziwie zaawansowana cywilizacja
będzie pobierać całą swoją energię…

201
00:20:53,280 --> 00:20:55,080
prosto z gwiazd.

202
00:21:03,440 --> 00:21:09,120
Według tego kryterium cywilizacja Terry
jest na najwyższym poziomie zaawansowania.

203
00:21:14,680 --> 00:21:17,080
Zbudowała panele słoneczne w kosmosie,

204
00:21:18,000 --> 00:21:19,400
blisko swojej gwiazdy…

205
00:21:22,720 --> 00:21:24,280
i dla maksymalnego efektu.

206
00:21:38,120 --> 00:21:40,880
Ale gdy gwiazda staje się
większa i jaśniejsza,

207
00:21:43,840 --> 00:21:46,800
staje się też niestabilna.

208
00:21:52,960 --> 00:21:54,320
Rozbłysk słoneczny.

209
00:22:10,840 --> 00:22:15,560
Prędzej czy później,
taki sam los czeka także Terrę.

210
00:22:18,280 --> 00:22:21,600
Zostanie unicestwiona przez własne słońce.

211
00:22:27,920 --> 00:22:33,680
Rozwiązaniem jest jak najszybsze
skolonizowanie nowej planety.

212
00:22:39,040 --> 00:22:40,880
Nie ma tu żadnych form życia.

213
00:22:42,440 --> 00:22:45,040
Całą pracę wykonują maszyny.

214
00:22:51,120 --> 00:22:55,840
Potrafią myśleć samodzielnie
i podejmować własne decyzje.

215
00:22:59,760 --> 00:23:02,200
Posiadają sztuczną inteligencję.

216
00:23:11,320 --> 00:23:14,320
Jeśli ludzie mają tworzyć
kolonie w kosmosie,

217
00:23:14,400 --> 00:23:17,440
ich podstawy powstaną w ten sam sposób:

218
00:23:20,160 --> 00:23:21,400
dzięki pracy robotów.

219
00:23:26,120 --> 00:23:28,080
A roboty te zaprojektują

220
00:23:29,240 --> 00:23:31,280
Philip Metzger i jemu podobni.

221
00:23:33,960 --> 00:23:37,800
Fizyk całe swoje życie spędził
w bliskości programu kosmicznego.

222
00:23:40,480 --> 00:23:42,640
Mój ojciec pracował w tym budynku.

223
00:23:42,720 --> 00:23:44,840
Pomógł zbudować rakiety Saturn V,

224
00:23:45,080 --> 00:23:48,080
które były na tyle duże,
by zabrać ludzi na Księżyc.

225
00:23:48,680 --> 00:23:51,400
Apollo 11, tu operacja startowa.

226
00:23:51,480 --> 00:23:54,080
Zespół startowy życzy wam powodzenia.

227
00:23:54,840 --> 00:23:57,040
Dziękujemy. Na pewno się uda.

228
00:23:57,120 --> 00:23:58,560
PRZYLĄDEK CANAVERAL
FLORYDA, USA

229
00:24:03,320 --> 00:24:06,160
Nigdy nie zapomnę lotu Apollo 11.

230
00:24:09,120 --> 00:24:10,680
Miałem siedem lat.

231
00:24:11,720 --> 00:24:14,480
Obserwowałem start zza rzeki.

232
00:24:16,040 --> 00:24:17,960
Latały helikoptery.

233
00:24:18,960 --> 00:24:20,880
Ludzie przybyli z całego świata,

234
00:24:21,280 --> 00:24:23,000
by oglądać lot na Księżyc.

235
00:24:24,640 --> 00:24:25,800
To były emocje!

236
00:24:25,880 --> 00:24:29,440
Astronauci czują się dobrze.
Pozostało dwadzieścia sekund.

237
00:24:31,280 --> 00:24:34,080
Piętnaście sekund, nawigacja inercyjna.

238
00:24:34,840 --> 00:24:36,640
Dwanaście, jedenaście,

239
00:24:36,720 --> 00:24:38,840
dziesięć, dziewięć,

240
00:24:38,920 --> 00:24:40,520
rozpoczyna się zapłon,

241
00:24:40,600 --> 00:24:46,160
sześć, pięć, cztery, trzy, dwa, jeden…

242
00:24:46,800 --> 00:24:47,760
zero.

243
00:24:51,000 --> 00:24:51,960
Start!

244
00:24:52,040 --> 00:24:53,280
Mamy start.

245
00:25:01,640 --> 00:25:06,000
Gdy wzbił się w niebo,
widać było długi, piękny płomień

246
00:25:06,360 --> 00:25:08,280
migoczący na wodzie.

247
00:25:11,320 --> 00:25:12,440
Moduł odłączony?

248
00:25:13,680 --> 00:25:15,320
Potwierdzamy.

249
00:25:17,840 --> 00:25:22,280
Dorastając, chciałem budować rakiety.

250
00:25:36,720 --> 00:25:39,240
Philip został naukowcem NASA.

251
00:25:40,720 --> 00:25:42,920
Ale zamiast projektować rakiety,

252
00:25:44,120 --> 00:25:45,760
zajął się robotyką.

253
00:25:52,040 --> 00:25:55,280
Jeśli chcemy dokonać w kosmosie
wspaniałych rzeczy,

254
00:25:55,360 --> 00:25:57,000
to potrzebujemy robotów.

255
00:26:05,760 --> 00:26:09,360
RASSOR jest przystosowany
do pracy w trudnych warunkach.

256
00:26:11,920 --> 00:26:13,280
Wspina się na skały.

257
00:26:14,240 --> 00:26:17,480
Gdy utknie, samodzielnie się ratuje.

258
00:26:19,840 --> 00:26:23,240
Gdy się przewróci, potrafi się podnieść.

259
00:26:24,240 --> 00:26:27,000
W każdej sytuacji wybrnie z kłopotów.

260
00:26:29,520 --> 00:26:33,240
Najprostszą rzeczą, jaką moglibyśmy
pozyskać z planety, jest regolit,

261
00:26:33,840 --> 00:26:36,680
piach pokrywający powierzchnię planety.

262
00:26:38,640 --> 00:26:40,920
Można z niego wydobyć metale.

263
00:26:42,720 --> 00:26:47,480
Albo wytworzyć z niego
materiały izolacyjne.

264
00:26:48,400 --> 00:26:50,120
Czy paliwo rakietowe.

265
00:26:53,520 --> 00:26:56,280
Ale wydobycie wymaga inteligencji.

266
00:26:58,120 --> 00:27:00,800
Trzeba wiedzieć, czego szukać i gdzie.

267
00:27:01,400 --> 00:27:04,360
Nie możesz się zgubić ani utknąć.

268
00:27:04,440 --> 00:27:07,360
Potrzeba więc sprytnej maszyny,
takiej jak RASSOR,

269
00:27:07,440 --> 00:27:09,600
by zbudować przemysł w kosmosie.

270
00:27:12,240 --> 00:27:15,680
Świętym Graalem robotyki
jest samoreplikacja.

271
00:27:17,680 --> 00:27:20,200
Maszyna, która potrafi robić własne kopie.

272
00:27:23,480 --> 00:27:26,480
To koło zapasowe dla RASSOR-a.

273
00:27:27,440 --> 00:27:31,880
Część robota stworzona przez robota
dla innego robota,

274
00:27:31,960 --> 00:27:33,920
przy użyciu kosmicznych surowców.

275
00:27:34,560 --> 00:27:37,600
To wczesny przykład
ewolucji maszyn w kierunku

276
00:27:37,680 --> 00:27:44,400
zamkniętego systemu robotów,
które mogą się samopowielać w kosmosie.

277
00:27:50,520 --> 00:27:54,840
Gdy masz już samopowielające się roboty,
możesz dotrzeć wszędzie.

278
00:27:55,840 --> 00:27:57,600
Nie ma żadnych granic.

279
00:28:11,920 --> 00:28:14,600
Bez wkładu jakiejkolwiek formy życia,

280
00:28:15,840 --> 00:28:18,560
roboty przerabiają planetę,

281
00:28:21,400 --> 00:28:23,720
przygotowując ją do kolonizacji.

282
00:28:34,840 --> 00:28:37,400
Czas opuścić Terrę.

283
00:28:41,240 --> 00:28:44,240
Każdą z kopuł zaprojektowano na tę chwilę.

284
00:28:47,040 --> 00:28:48,480
Do wejścia na orbitę.

285
00:28:53,840 --> 00:28:57,080
Stamtąd polecą do nowego domu.

286
00:29:12,040 --> 00:29:15,720
Kopuły posiadają
własne systemy podtrzymywania życia.

287
00:29:17,720 --> 00:29:19,240
Ale są bezbronne

288
00:29:20,120 --> 00:29:23,400
wobec wybuchów promieniowania słonecznego.

289
00:29:48,960 --> 00:29:53,200
Nic nie wyewoluowało
do przetrwania w próżni kosmosu.

290
00:29:59,040 --> 00:30:02,880
To samo dotyczy obcych, jak i ludzi.

291
00:30:11,320 --> 00:30:15,520
Michael Foale wie wszystko
o niebezpieczeństwach podróży kosmicznych.

292
00:30:20,040 --> 00:30:26,640
W 1997 roku był amerykańskim gościem
na rosyjskiej stacji orbitalnej Mir…

293
00:30:29,760 --> 00:30:32,600
podczas pierwszej kolizji w kosmosie.

294
00:30:37,840 --> 00:30:42,040
Rosyjski dowódca, Wasilij,
i członek jego załogi

295
00:30:42,120 --> 00:30:44,760
próbowali opanować siedmiotonowy moduł

296
00:30:44,840 --> 00:30:48,480
i zacumować go, bez radaru
i pomiarów prędkości i odległości…

297
00:30:48,560 --> 00:30:49,760
ASTRONAUTA

298
00:30:49,840 --> 00:30:51,760
…do stacji kosmicznej.

299
00:31:06,920 --> 00:31:08,200
Czułem, jak stacja…

300
00:31:08,600 --> 00:31:12,840
Widziałem, jak stacja poruszała się
wokół mnie. Usłyszałem huk.

301
00:31:19,880 --> 00:31:23,960
Wtedy pomyślałem, że mogę tam zginąć.

302
00:31:24,080 --> 00:31:26,280
Patrzyłem na śruby

303
00:31:26,360 --> 00:31:28,360
i czekałem, aż puszczą,

304
00:31:28,480 --> 00:31:31,440
a ja zobaczę próżnię kosmosu.

305
00:31:38,520 --> 00:31:45,240
Wentylatory, światła, komputery…
Wszystko padło i zrobiło się cicho.

306
00:31:49,640 --> 00:31:52,480
Zapadła całkowita cisza.

307
00:31:53,120 --> 00:31:54,400
Robiło się zimno.

308
00:31:59,400 --> 00:32:02,080
Straciliśmy zasilanie!

309
00:32:03,120 --> 00:32:06,880
Ciśnienie 602.

310
00:32:09,520 --> 00:32:11,520
Zaczęło mi strzelać w uszach.

311
00:32:13,480 --> 00:32:15,120
Traciliśmy szczelność.

312
00:32:16,520 --> 00:32:19,240
Powietrze opuszczało stację kosmiczną.

313
00:32:20,680 --> 00:32:22,920
Umarlibyśmy w ciągu 23 minut,

314
00:32:23,000 --> 00:32:25,400
gdybyśmy nie uszczelnili stacji.

315
00:32:26,880 --> 00:32:29,080
Zacząłem pomagać Saszy z kablami.

316
00:32:30,840 --> 00:32:33,640
Rozplątywanie ich
mogło trwać wiele godzin,

317
00:32:33,720 --> 00:32:35,440
a nam zajęło to sześć minut.

318
00:32:35,720 --> 00:32:39,440
Wsadziliśmy właz na miejsce,
a on się przyssał.

319
00:32:40,040 --> 00:32:41,960
Powstrzymaliśmy dekompresję.

320
00:32:47,240 --> 00:32:50,320
Byłem przy oknie, patrzyłem na galaktykę

321
00:32:51,680 --> 00:32:52,600
i powiedziałem:

322
00:32:53,320 --> 00:32:57,880
„Wiem, że mieliśmy kiepski dzień,
ale to naprawdę piękny widok”.

323
00:33:01,120 --> 00:33:05,840
Wyczuwasz… a przynajmniej próbujesz
wyczuć wszelką obecność we wszechświecie.

324
00:33:14,360 --> 00:33:19,200
Michael Foale uczestniczył łącznie
w sześciu misjach kosmicznych.

325
00:33:19,680 --> 00:33:21,440
Włosy odlatują.

326
00:33:24,040 --> 00:33:26,480
Ale każda sekunda spędzona poza Ziemią

327
00:33:27,520 --> 00:33:29,640
zwiększała dawkę promieniowania.

328
00:33:33,440 --> 00:33:35,840
Na Ziemi tez jesteśmy na nie wystawieni,

329
00:33:36,520 --> 00:33:38,240
ale na orbicie

330
00:33:38,320 --> 00:33:41,480
promieniowania jest tysiące razy więcej.

331
00:33:44,000 --> 00:33:47,640
To promieniowanie znacznie szybciej
niszczy nasze DNA.

332
00:33:48,720 --> 00:33:51,880
A mechanizmy naprawy,
które wykształciliśmy,

333
00:33:52,320 --> 00:33:53,880
sobie z tym nie radzą.

334
00:34:14,600 --> 00:34:16,760
Gdy wracałem z moich misji,

335
00:34:17,480 --> 00:34:22,720
okazywało się, że cztery procent
moich białych krwinek zawierało mutacje.

336
00:34:28,000 --> 00:34:31,960
Z większością z nich
radzą sobie pozostałe limfocyty.

337
00:34:34,280 --> 00:34:36,440
Ale niektóre niestety nie umierają.

338
00:34:37,800 --> 00:34:41,320
Namnażają się, mutują
i zmieniają się w raka.

339
00:34:42,600 --> 00:34:45,600
To podstawowe ryzyko dla astronautów.

340
00:34:52,920 --> 00:34:55,440
Jeśli uda nam się
wyruszyć w stronę gwiazd,

341
00:34:55,960 --> 00:35:00,000
to do celu mógłby dotrzeć
tylko jeden statek na sto.

342
00:35:12,480 --> 00:35:15,880
Dalekie podróże kosmiczne
zawsze będą ryzykowne,

343
00:35:18,080 --> 00:35:20,080
nawet dla inteligentnych kosmitów.

344
00:35:22,520 --> 00:35:26,280
Nie ma żadnej ochrony
przed nagłym wybuchem promieniowania.

345
00:35:35,560 --> 00:35:38,280
Ale na tych, co dotrą do końca podróży,

346
00:35:39,440 --> 00:35:40,880
czeka nagroda:

347
00:35:43,800 --> 00:35:45,040
Nowa Terra.

348
00:35:56,520 --> 00:35:59,160
Zamiast przystosować się do innego świata,

349
00:36:00,640 --> 00:36:03,800
istoty stworzyły kopię starego.

350
00:36:08,040 --> 00:36:11,560
Oto zalety zaawansowanej cywilizacji.

351
00:36:21,920 --> 00:36:24,640
Ale jak długo potrwają dobre czasy?

352
00:36:28,720 --> 00:36:33,000
Gwiazda rośnie.
Jest coraz większa i jaśniejsza.

353
00:36:34,200 --> 00:36:36,400
Wydziela coraz więcej promieniowania.

354
00:36:42,400 --> 00:36:47,200
W końcu nowa planeta
stanie się martwa jak Terra.

355
00:36:57,320 --> 00:36:59,840
Obcy znowu będą musieli się przenieść,

356
00:37:01,080 --> 00:37:04,000
na inną planetę, jeszcze dalej od gwiazdy.

357
00:37:15,240 --> 00:37:18,200
Mobilność daje im przewagę.

358
00:37:20,520 --> 00:37:23,880
Mogą przenosić się z planety na planetę,

359
00:37:24,400 --> 00:37:27,200
tworząc na nowo swój dom.

360
00:37:39,480 --> 00:37:44,640
Być może jakaś obca cywilizacja
zmierza już w stronę Ziemi.

361
00:37:48,120 --> 00:37:50,600
A jeśli tak, to czy mamy się ukrywać?

362
00:37:51,440 --> 00:37:53,080
A może się ujawnić?

363
00:37:57,560 --> 00:37:58,400
Dobrze.

364
00:37:59,720 --> 00:38:01,880
Zakończę…

365
00:38:03,120 --> 00:38:07,200
Na koniec powiem wam,
dlaczego powinniśmy rozpocząć nadawanie

366
00:38:07,440 --> 00:38:09,920
i dlaczego teraz.

367
00:38:10,000 --> 00:38:14,200
ASTROBIOLOG

368
00:38:16,920 --> 00:38:21,400
Doug Vakoch chce nawiązać kontakt
z potencjalnymi obcymi,

369
00:38:22,360 --> 00:38:24,760
wysyłając im wiadomości radiowe.

370
00:38:37,520 --> 00:38:40,720
Ale najpierw musi
przekonać astronomów na Ziemi,

371
00:38:41,920 --> 00:38:43,480
że to dobry pomysł.

372
00:38:51,640 --> 00:38:53,240
To tu wszystko się zaczęło.

373
00:38:55,640 --> 00:38:59,400
To największy radioteleskop, jaki powstał.

374
00:39:01,240 --> 00:39:05,160
OBSERWATORIUM ARECIBO
PORTORYKO

375
00:39:13,240 --> 00:39:15,080
Jest tu coś niesamowitego.

376
00:39:16,320 --> 00:39:18,680
Same rozmiary tego miejsca.

377
00:39:27,040 --> 00:39:32,080
To tutaj, w 1974 roku, wysłaliśmy pierwszą
wiadomość ludzkości w kosmos.

378
00:39:40,800 --> 00:39:45,680
Zaczyna się od sygnałów,
odliczających od jednego do dziesięciu.

379
00:39:48,920 --> 00:39:51,280
Po pokazaniu obcym, jak liczymy,

380
00:39:51,360 --> 00:39:53,280
używamy tych liczb, by opisać

381
00:39:53,360 --> 00:39:56,240
niektóre z najważniejszych pierwiastków.

382
00:39:58,320 --> 00:39:59,440
A potem…

383
00:40:01,040 --> 00:40:02,560
mówimy, jak wyglądamy,

384
00:40:03,520 --> 00:40:05,280
ilu nas jest,

385
00:40:06,040 --> 00:40:07,240
jak wysocy jesteśmy.

386
00:40:09,040 --> 00:40:12,000
Teraz opisujemy nasz Układ Słoneczny.

387
00:40:13,360 --> 00:40:18,560
I wreszcie – sam teleskop,
z którego pochodzi wiadomość.

388
00:40:21,520 --> 00:40:23,840
Sygnały z wiadomości Arecibo

389
00:40:24,120 --> 00:40:28,920
można ułożyć w piktogram
informujący inteligentnych kosmitów

390
00:40:29,320 --> 00:40:31,240
o życiu na Ziemi.

391
00:40:38,520 --> 00:40:40,840
Ale był to jednorazowy przekaz,

392
00:40:40,920 --> 00:40:45,720
skierowany w stronę gromady gwiazd
oddalonej o 25 000 lat świetlnych.

393
00:40:50,120 --> 00:40:54,840
Gdybyśmy w tym samym czasie
nadawali do pobliskich gwiazd,

394
00:40:54,920 --> 00:40:59,400
moglibyśmy dostawać dziś odpowiedzi
od tysięcy gwiazd.

395
00:41:00,640 --> 00:41:03,200
Ale tego nie zrobiliśmy,
więc nic nie wiemy.

396
00:41:06,320 --> 00:41:10,560
Nie wysłaliśmy więcej wiadomości,
bo się boimy.

397
00:41:11,760 --> 00:41:15,040
Kinowe przeboje science-fiction

398
00:41:15,120 --> 00:41:17,880
pokazują kosmitów,
którzy nas unicestwiają.

399
00:41:20,920 --> 00:41:22,880
Przyjęliśmy to za pewnik.

400
00:41:27,240 --> 00:41:32,440
Myślę, że największym wyzwaniem
jest obawa niektórych ludzi,

401
00:41:32,560 --> 00:41:37,520
że wysyłanie wiadomości
doprowadzi do inwazji obcych.

402
00:41:37,880 --> 00:41:41,800
Najłatwiejszą odpowiedzią jest to,
że Ziemia od dwóch miliardów lat

403
00:41:41,880 --> 00:41:44,480
daje dowody na istnienie życia.

404
00:41:45,000 --> 00:41:47,240
Jeśli są jacyś paranoiczni kosmici,

405
00:41:47,320 --> 00:41:49,560
którzy chcą unicestwić konkurencję,

406
00:41:49,640 --> 00:41:52,200
to mieli dość czasu, by tu przybyć. I nic.

407
00:41:56,360 --> 00:41:59,280
Zamiast wysyłać pojedyncze wiadomości,

408
00:42:00,400 --> 00:42:03,400
Doug chce wysyłać ich tysiące,

409
00:42:05,720 --> 00:42:08,600
gdy teleskop Arecibo ma przestój.

410
00:42:12,520 --> 00:42:15,280
Radioastronomowie mogą pracować
o każdej porze.

411
00:42:16,320 --> 00:42:18,600
Ale ja lubię to robić w nocy.

412
00:42:21,560 --> 00:42:23,920
Kofeina jest niezbędna dla astronomów.

413
00:42:24,760 --> 00:42:27,600
Pracujemy późno w nocy
i musimy być przytomni.

414
00:42:36,440 --> 00:42:37,280
Raz w miesiącu

415
00:42:37,760 --> 00:42:41,440
Arecibo przygląda się
ostatnio odkrytym asteroidom.

416
00:42:44,040 --> 00:42:46,800
Często zdarza się przerwa, może godzina,

417
00:42:46,880 --> 00:42:50,640
w której nie nadaje
w żadnym konkretnym kierunku.

418
00:42:56,640 --> 00:43:01,360
Proponuję, żeby Arecibo
wykorzystał luki w grafiku

419
00:43:01,920 --> 00:43:05,200
do transmisji
w kierunku okolicznych gwiazd,

420
00:43:05,280 --> 00:43:08,880
na wypadek gdyby na ich orbitach
znajdowały się jakieś istoty.

421
00:43:13,120 --> 00:43:17,240
Co miesiąc moglibyśmy
objąć nadawaniem około 50 gwiazd,

422
00:43:17,600 --> 00:43:20,080
które mogą podtrzymywać
inteligentne życie.

423
00:43:20,160 --> 00:43:22,960
Dla mnie to oczywiste.
Powinniśmy to robić.

424
00:43:26,200 --> 00:43:30,800
Niektórzy nazywają to
„dołączeniem do galaktycznego klubu”.

425
00:43:31,720 --> 00:43:36,760
Dziwne w tej analogii jest to,
że nikt nie mówi

426
00:43:37,120 --> 00:43:40,160
o płaceniu składek
ani nawet o zgłoszeniu się.

427
00:43:40,240 --> 00:43:43,680
A tym jest wysyłanie wiadomości
inteligencji pozaziemskiej.

428
00:43:43,760 --> 00:43:46,520
W ten sposób możemy
nawiązać pierwszy kontakt.

429
00:43:46,960 --> 00:43:47,800
Dzięki.

430
00:43:47,880 --> 00:43:50,800
Dziękujemy za ciekawą prezentację,
Douglasie.

431
00:44:00,120 --> 00:44:04,080
Wysyłając wiadomości
w stronę innych gwiazd,

432
00:44:05,520 --> 00:44:10,600
w najlepszym wypadku
otrzymamy odpowiedź za dziesięć, 20 lat.

433
00:44:12,640 --> 00:44:16,560
Ale realistycznie
może to potrwać tysiące lat.

434
00:44:21,040 --> 00:44:23,360
Więc robimy to

435
00:44:23,720 --> 00:44:28,480
nie dla siebie,
ale dla naszych dzieci i wnuków.

436
00:44:29,440 --> 00:44:30,680
A nawet dla obcych.

437
00:44:34,280 --> 00:44:37,160
Osiem, siedem, sześć,

438
00:44:37,440 --> 00:44:40,200
pięć, cztery, trzy,

439
00:44:40,560 --> 00:44:42,360
dwa, jeden.

440
00:44:43,840 --> 00:44:45,520
Start misji.

441
00:44:52,520 --> 00:44:58,760
W 2018 roku na orbitę trafił
najnowszy teleskop poszukujący planet.

442
00:45:07,720 --> 00:45:10,680
Znajduje dowody
na istnienie nowych światów

443
00:45:11,960 --> 00:45:13,760
na nocnym niebie.

444
00:45:23,520 --> 00:45:26,520
Astronomowie sądzą,
że to tylko kwestia czasu,

445
00:45:26,800 --> 00:45:30,000
zanim odkryjemy obce formy życia.

446
00:45:35,520 --> 00:45:39,080
Możliwe, że także inteligentne istoty.

447
00:45:45,120 --> 00:45:47,680
Kiedyś się przekonamy.

448
00:45:51,920 --> 00:45:57,800
Do tego czasu możemy tylko zgadywać,
kto i co tam jest.

449
00:46:34,640 --> 00:46:36,680
Napisy: Aleksandra Basińska