1
00:00:06,674 --> 00:00:08,801
BİR NETFLIX DİZİSİ
2
00:00:15,058 --> 00:00:18,394
Bankalar kurtarıldı! Biz satıldık!
3
00:00:18,478 --> 00:00:22,231
İşte sana bir soru.
Devlete güveniyor musun?
4
00:00:22,732 --> 00:00:25,735
Ben hep güvenmiyorum.
Ortalama Amerikalı zorluk çekerken
5
00:00:25,818 --> 00:00:30,615
Wall Street'i kurtardıklarını, barışçıl
göstericilere saldırdıklarını gördüm.
6
00:00:30,698 --> 00:00:33,076
Ve hadi ama TSA'in el koydukları
7
00:00:33,159 --> 00:00:35,661
otlu şekerlerime ne yaptığını biliyorum.
8
00:00:35,745 --> 00:00:39,165
Bankalar kurtarıldı! Biz satıldık!
9
00:00:39,248 --> 00:00:42,085
Ama devlete her gün dolaylı olarak
10
00:00:42,168 --> 00:00:46,047
güvendiğimiz bir konu var.
11
00:00:46,130 --> 00:00:50,259
Para kullanıyoruz ve para güven demektir.
12
00:00:50,343 --> 00:00:54,013
Bu öylesine ağaç hamurunun
bir dolar etmesinin tek nedeni
13
00:00:54,096 --> 00:00:57,683
devletin öyle olduğunu söylemesi
ve söylediğinde ona
14
00:00:57,767 --> 00:00:58,893
hepimizin inanması.
15
00:00:58,976 --> 00:00:59,977
Aslında komik…
16
00:01:00,061 --> 00:01:03,606
Banknotun üstünde "Tanrı'ya güveniriz."
yazıyor ama ben ateistim.
17
00:01:03,689 --> 00:01:06,317
Ben Tanrı'ya inanmam, lanet ederim.
18
00:01:07,360 --> 00:01:11,739
Muhtemelen tesadüftür.
Hayır, devlete güveniyoruz.
19
00:01:11,823 --> 00:01:14,742
Bu yüzden hiçbirimiz senetle ya da
20
00:01:14,826 --> 00:01:17,411
ünlülerin imzalı fotoğraflarıyla
ödeme kabul etmeyiz.
21
00:01:17,495 --> 00:01:21,082
-Danny DeVito kabul ediyor musunuz?
-Sadece nakit Bob.
22
00:01:21,165 --> 00:01:23,584
-Johnny Cash'e ne dersin?
-Kim?
23
00:01:23,668 --> 00:01:26,045
LİMONATA
24
00:01:26,129 --> 00:01:29,090
Ama güzel Amerikan yeşilini
herkes kabul eder.
25
00:01:29,173 --> 00:01:33,052
Bir dolar mı?
Kaç yılındayız sanıyorsun, 1990 mı?
26
00:01:33,135 --> 00:01:34,637
Bardağı beş dolar dede.
27
00:01:34,720 --> 00:01:37,098
Tamam, hepimiz yaşlanacağız evlat.
28
00:01:37,598 --> 00:01:39,934
Devletin sadece vergilerimi ödediğimde
29
00:01:40,017 --> 00:01:43,312
paramla etkileşime geçtiğini sanıyordum
30
00:01:43,396 --> 00:01:45,106
ya da bir yargıca rüşvet verdiğimde.
31
00:01:45,189 --> 00:01:48,693
Ama görünen o ki
devlet ve ona olan güvenimiz
32
00:01:48,776 --> 00:01:52,238
finansal hayatımızın her anını etkiliyor.
33
00:01:52,321 --> 00:01:55,533
Peki, bu güven kırıldığında ne olur?
34
00:01:56,409 --> 00:01:58,786
PARA
35
00:02:02,373 --> 00:02:05,418
Paramı bankaya koyduğunda
36
00:02:05,501 --> 00:02:08,296
orada kalacağını varsayarım. Ama neden?
37
00:02:08,379 --> 00:02:12,508
Niye hayatımın birikimini
yüzü olmayan bir şirkete emanet ediyorum?
38
00:02:12,592 --> 00:02:15,636
Yani onlar bana kalemleri
konusunda bile güvenmiyorlar.
39
00:02:16,137 --> 00:02:19,932
Yüz yıl öncesine kadar
çoğu Amerikalı güvenmiyordu.
40
00:02:20,016 --> 00:02:23,811
O zamanlar
bankaların batması çok yaygındı.
41
00:02:23,895 --> 00:02:26,898
Ve böyle olduğunda paran yok olurdu.
42
00:02:27,732 --> 00:02:30,776
N'aber yakışıklı?
Dolaplar boşaldı ve çocuklar ağlıyor.
43
00:02:30,860 --> 00:02:33,196
Paramı almalıyım yoksa işim biter.
44
00:02:33,279 --> 00:02:34,363
Üzgünüm hanımefendi.
45
00:02:34,447 --> 00:02:37,408
Buhran, hesapları W. C. Field'ın
burnu kadar kırmızı bir çizgiye düşürdü.
46
00:02:37,491 --> 00:02:38,910
Paranız uçtu gitti!
47
00:02:39,619 --> 00:02:42,830
Amerikalılar birikimlerini kaybetmekten
o kadar korktular ki
48
00:02:42,914 --> 00:02:46,167
herhangi bir istikrarsızlık
belirtisi paniğe neden oluyordu.
49
00:02:46,667 --> 00:02:50,421
Millet! Bu üçkâğıtçılar
mangırlarımızı geri vermiyor!
50
00:02:54,175 --> 00:02:56,177
Mevduat sahipleri bankalara akın etti,
51
00:02:56,260 --> 00:02:59,096
aynı anda bütün paralarını
çekmeye çalıştılar.
52
00:02:59,180 --> 00:03:00,932
Buna banka paniği dendi
53
00:03:01,015 --> 00:03:03,643
ve sağlıklı bankaları bile
iflasa zorlayarak
54
00:03:03,726 --> 00:03:07,480
zincirleme bir kepenk indirme
faciasıyla sonuçlandı.
55
00:03:09,273 --> 00:03:13,402
Büyük Buhran sırasında
9000'den fazla banka battı.
56
00:03:13,486 --> 00:03:18,032
Amerikalılar milyarlarca dolar birikim
kaybetti. Ekonomi durma noktasına geldi
57
00:03:18,115 --> 00:03:22,703
ve Başkan Franklin Delano Roosevelt,
halkın çığlığı karşısında harekete geçti.
58
00:03:23,454 --> 00:03:25,247
Birer birer.
59
00:03:25,331 --> 00:03:26,707
Tüm birikimimi kaybettim.
60
00:03:26,791 --> 00:03:29,126
Kaçak içki gelirini kaybettim.
61
00:03:29,210 --> 00:03:33,255
Buraya gelirken fıçı giyeceğimizi
sanıyordum, planlar mı değişti?
62
00:03:33,339 --> 00:03:35,800
Tamam, şuna ne dersiniz?
63
00:03:35,883 --> 00:03:38,344
Bankacılık sistemine güven sağlamak için
64
00:03:38,427 --> 00:03:42,098
Federal Mevduat Sigorta Kurumu'nu
kuracağız.
65
00:03:42,181 --> 00:03:44,976
Böylelikle mevduatlarınız
ABD hükûmetine olan
66
00:03:45,559 --> 00:03:49,230
inanç ve güvenle garanti altına alınacak.
67
00:03:49,313 --> 00:03:51,274
Ya banka yanarsa?
68
00:03:51,357 --> 00:03:52,566
Paranı geri alırsın.
69
00:03:52,650 --> 00:03:55,945
Ya Bonnie ve Clyde gidip
mekânı birbirine katarsa?
70
00:03:56,028 --> 00:03:57,613
Paranı geri alırsın.
71
00:03:57,697 --> 00:03:58,948
Ya konuşmaya gelirken
72
00:03:59,031 --> 00:04:01,826
herkesin fıçı giyeceği telgrafını alırsan
ve kimse giymezse?
73
00:04:02,660 --> 00:04:04,203
Garanti altında, tamam mı!
74
00:04:04,287 --> 00:04:06,998
GARANTİ ALTINDA, TAMAM MI!
75
00:04:07,081 --> 00:04:10,459
Bir peni çekebilir miyim lütfen?
Çok teşekkürler.
76
00:04:10,543 --> 00:04:14,714
O zamanlar bu, aşırı bir önlem
olarak görüldü ama işe yaradı.
77
00:04:14,797 --> 00:04:18,718
FDIC, bankacılık sistemini stabilize etti,
güveni tekrar sağladı
78
00:04:18,801 --> 00:04:21,304
ve banka paniklerini geçmişte bıraktı.
79
00:04:21,387 --> 00:04:24,515
Bugün bankanda FCID logosunu
gördüğünde bu,
80
00:04:24,598 --> 00:04:28,936
hesap başı 250.000 dolara kadar olan paran
81
00:04:29,020 --> 00:04:31,605
federal hükûmetin
tam güvencesi altında demektir.
82
00:04:31,689 --> 00:04:36,319
Ve 1933'ten beri sigortalı mevduatların
tek bir penisi bile kaybolmadı.
83
00:04:36,402 --> 00:04:40,614
Bankalar hâlâ battığı için
bu çok daha etkileyici.
84
00:04:40,698 --> 00:04:43,993
Sadece günümüzde panik yaratmak yerine
85
00:04:44,076 --> 00:04:49,332
FDIC o kadar kusursuzca olaya giriyor ki
neredeyse kimse fark etmiyor.
86
00:04:49,874 --> 00:04:50,916
Bunu nasıl yapıyorlar?
87
00:04:51,584 --> 00:04:55,546
Tura gelirse öğreneceğiz,
yazı gelirse program burada biter.
88
00:04:56,505 --> 00:05:00,593
Ah be, ne? Tamam, bu sayılmaz.
Bir daha yapalım.
89
00:05:02,970 --> 00:05:04,138
Hey!
90
00:05:06,766 --> 00:05:08,934
FEDERAL MEVDUAT SİGORTA KURUMU
91
00:05:10,311 --> 00:05:14,190
-Merhaba.
-Merhaba, FDIC'ye hoş geldin Adam.
92
00:05:14,273 --> 00:05:16,567
Burası hayatımda gördüğüm
en "bankamsı" yer.
93
00:05:16,650 --> 00:05:20,196
Hadi, bir tur atalım.
Bugün bir simülasyon yapıyoruz.
94
00:05:20,279 --> 00:05:21,906
-Gerçekten mi?
-Onlara toplantıyı
95
00:05:21,989 --> 00:05:24,200
izlemen için
seni davet edeceğimi söyledim.
96
00:05:24,283 --> 00:05:25,117
İster misin?
97
00:05:25,201 --> 00:05:27,953
Harika olur. Banka battığında
ne olacağını görebiliriz.
98
00:05:28,037 --> 00:05:29,288
-Hadi çıkalım.
-Hadi.
99
00:05:29,372 --> 00:05:32,041
-Adam, buradalar. Günaydın.
-Tanrım, merhaba herkese.
100
00:05:32,124 --> 00:05:34,960
Bizi ağırladığınız için sağ olun.
Çok resmî, gerildim.
101
00:05:36,796 --> 00:05:39,507
Bu idari brifinge hepiniz hoş geldiniz.
102
00:05:39,590 --> 00:05:44,386
ABC Bankası için buradayız.
Kod adı Kodiak.
103
00:05:44,470 --> 00:05:46,889
Bu banka 1948'de kuruldu.
104
00:05:46,972 --> 00:05:49,683
Ve bankanın iki eyalette 23 şubesi var.
105
00:05:49,767 --> 00:05:52,269
Banka birkaç çeyrektir kâr etmiyor.
106
00:05:52,353 --> 00:05:55,314
Biz de stratejik bir
kurtarma planı hazırladık.
107
00:05:55,397 --> 00:05:57,274
Mevduat sahipleri varlıklarına
108
00:05:57,358 --> 00:06:00,611
erişebilsin diye saha ekipleri
hafta sonları da çalışacak.
109
00:06:00,694 --> 00:06:03,739
Bankanın normalde olduğu gibi
pazartesi 08.30'da açılmasını istiyoruz.
110
00:06:03,823 --> 00:06:05,574
Yani banka batıyor.
111
00:06:05,658 --> 00:06:09,036
Yani bu bankada
hesabı olan 60.000 insan var,
112
00:06:09,120 --> 00:06:12,414
banka batıyor,
burada bunu konuştuğunuzu bilmiyorlar.
113
00:06:12,498 --> 00:06:16,210
Bilmiyorlar. Gözden uzak kalmak,
finansal sistemin istikrarlı
114
00:06:16,293 --> 00:06:18,462
kalması ve mevduat sahiplerinin
zorluk çekmemeleri
115
00:06:18,546 --> 00:06:20,631
için elimizden geleni yapıyoruz.
116
00:06:21,215 --> 00:06:24,009
Yani banka batarsa
ve devralıcı bulamazsanız
117
00:06:24,093 --> 00:06:27,471
bankanın olan her şey FDIC'nin mi oluyor?
118
00:06:27,555 --> 00:06:28,722
Bu olabilir, evet.
119
00:06:28,806 --> 00:06:31,100
Ama bazen de devralıcı bankanın
120
00:06:31,183 --> 00:06:33,269
almak istemediği şeyleri alabiliyoruz.
121
00:06:33,352 --> 00:06:34,562
Gerçekten mi, ne gibi?
122
00:06:34,645 --> 00:06:38,649
80'lerde Dallas Cowboys'un
azınlık hissesine sahiptik,
123
00:06:38,732 --> 00:06:40,734
-kısa bir süre için.
-Dur, gerçekten mi?
124
00:06:40,818 --> 00:06:42,528
Bedava bilet falan alıyor musunuz?
125
00:06:42,611 --> 00:06:44,905
-Neyse ki hayır.
-Kötüymüş.
126
00:06:44,989 --> 00:06:48,409
George Clooney ve Charlie Sheen'in
başrolde olduğu
127
00:06:48,492 --> 00:06:50,619
bir korku filminin hakları var.
128
00:06:50,703 --> 00:06:54,623
Sanırım adı Grizzlies 2'ydi, evet.
129
00:06:54,707 --> 00:06:56,667
Peki, bu ne kadar sıklıkla oluyor?
130
00:06:56,750 --> 00:06:59,962
Son zamanlarda gittikçe daha az
çünkü ekonomi iyi gidiyor
131
00:07:00,045 --> 00:07:02,089
ama uzun bir süre bunu yaptık.
132
00:07:02,173 --> 00:07:05,009
-2008'i hatırlarsanız…
-Evet.
133
00:07:05,092 --> 00:07:07,344
…yüzlerce banka kapandı.
134
00:07:07,428 --> 00:07:11,182
Vay be. 2008 sizin için
çok yoğun geçmiş olmalı.
135
00:07:11,265 --> 00:07:14,727
Banka kurtarmanın maliyetinin
vergi mükelleflerinden
136
00:07:14,810 --> 00:07:16,645
karşılanmadığını bilmek önemli.
137
00:07:16,729 --> 00:07:20,107
Risk profillerine göre
bankaların ödedikleri primlerle
138
00:07:20,191 --> 00:07:22,443
kaynak sağlanan Mevduat Sigorta Fonu var.
139
00:07:22,526 --> 00:07:24,153
Bayıldım. Evet, bankalar ödesin.
140
00:07:24,236 --> 00:07:26,113
Onların suçu.
141
00:07:27,615 --> 00:07:29,742
Tamam, banka şubesine gideceğiz
142
00:07:29,825 --> 00:07:31,869
ve cuma akşamı banka kapandıktan sonra
143
00:07:31,952 --> 00:07:33,954
yapacağımız konuşmayı canlandıracağız.
144
00:07:34,038 --> 00:07:35,164
Evet, yapalım lütfen.
145
00:07:35,247 --> 00:07:38,751
Tamam, öncelikle sana takmam için
146
00:07:38,834 --> 00:07:41,045
-bu onursal rozet verildi.
-Ne? Vay be.
147
00:07:41,921 --> 00:07:45,591
-Bir FDIC yetkilisiyim, inanılmaz.
-Hazır görünüyorsun. Güzel oldu.
148
00:07:45,674 --> 00:07:47,301
Aslında bu kısmı sen yapsana.
149
00:07:47,384 --> 00:07:48,844
Havalı hissediyorum.
150
00:08:06,904 --> 00:08:09,073
Tamam, dışarıda kaldık.
151
00:08:10,908 --> 00:08:11,742
Klasik.
152
00:08:11,825 --> 00:08:14,787
Sen çıkmadan
sahneyi sana hazırlayayım diye düşündüm.
153
00:08:14,870 --> 00:08:18,207
FDIC olarak bankaların batmasını sevmeyiz
154
00:08:18,290 --> 00:08:21,460
sadece batarlarsa diye varız.
Bu duygusal bir durum,
155
00:08:21,544 --> 00:08:22,962
çözmemiz gereken bir durum.
156
00:08:23,045 --> 00:08:26,257
Profesyonel olmak, şefkatli olmak…
157
00:08:26,340 --> 00:08:27,925
-Evet.
-…ve saygılı olmak önemli.
158
00:08:28,008 --> 00:08:29,885
Profesyonel, şefkatli ve saygılı.
159
00:08:29,969 --> 00:08:31,262
-Muhteşem.
-Hadi yapalım.
160
00:08:32,388 --> 00:08:34,473
Banka müdürü nerede, söyler misiniz?
161
00:08:34,557 --> 00:08:35,808
Tabii.
162
00:08:36,767 --> 00:08:38,394
-Merhaba, Jerry siz misiniz?
-Evet.
163
00:08:38,477 --> 00:08:41,564
Merhaba, memnun oldum.
Ben Tyler Caviness. FDIC'denim.
164
00:08:41,647 --> 00:08:44,066
Tamam, burada banka müdürüne
kim olduğumuzu
165
00:08:44,149 --> 00:08:45,859
ve niye geldiğimizi söylüyorum.
166
00:08:46,735 --> 00:08:48,404
-Bunu söyleyeyim mi?
-Lütfen.
167
00:08:48,487 --> 00:08:51,699
Tamam. Bayım,
bunu söylemekten nefret ediyorum.
168
00:08:51,782 --> 00:08:55,911
Ama bankanızın battığını belirten
resmî bir belgeyle FDIC'den geliyorum.
169
00:08:55,995 --> 00:09:00,165
Günün son müşterisi çıktıktan sonra
duyuru yapmamız için
170
00:09:00,249 --> 00:09:03,460
kapıları kilitleyip
çalışanlarınızı toplayabilirsiniz.
171
00:09:03,544 --> 00:09:04,837
-Peki.
-Tamam.
172
00:09:05,337 --> 00:09:07,506
Gayet iyiydi. Hem… Güzel.
173
00:09:07,590 --> 00:09:10,551
Normalde bankanın battığını söylemeyiz.
174
00:09:10,634 --> 00:09:11,969
Bunu son ana kadar, yani
175
00:09:12,052 --> 00:09:13,762
-devlet bankayı…
-Anladım.
176
00:09:13,846 --> 00:09:15,014
kapatana kadar söylemeyiz.
177
00:09:15,097 --> 00:09:17,850
Belki de ona doğum gününü
haber vermeye geldiğimizi sanır.
178
00:09:17,933 --> 00:09:19,560
-Evet.
-Değil mi?
179
00:09:19,643 --> 00:09:22,187
Hayır… Niye geldiğimizi
muhtemelen biliyordur.
180
00:09:22,271 --> 00:09:26,525
Ekip, toplanabilir miyiz?
Bu akşam bir duyuru yapılacak.
181
00:09:26,609 --> 00:09:28,611
Herkese merhaba, ben Tyler Caviness,
182
00:09:28,694 --> 00:09:30,654
Federal Mevduat Sigorta Kurumu'ndanım.
183
00:09:30,738 --> 00:09:33,407
Tanıştığıma memnun oldum. Duyduğunuz gibi
184
00:09:33,490 --> 00:09:34,783
bankanız battı
185
00:09:34,867 --> 00:09:37,286
ve çözüm bulmaya yardımcı olmak için
FDIC devreye girdi.
186
00:09:37,369 --> 00:09:39,913
İyi haber şu ki FDIC,
187
00:09:39,997 --> 00:09:43,042
tüm mevduatları
ve kurumun tüm varlıklarını
188
00:09:43,125 --> 00:09:45,586
devralacak kurumla anlaşma sağladı.
189
00:09:45,669 --> 00:09:47,963
Banka pazartesi günü normal bir şekilde
190
00:09:48,047 --> 00:09:50,424
işe başlayacak, sadece adı değişecek.
191
00:09:50,507 --> 00:09:52,551
Birlikte başarılacak çok iş olacak
192
00:09:52,635 --> 00:09:54,762
ve işbirliğiniz için minnettarız.
193
00:09:54,845 --> 00:09:57,931
Şimdi de devralıcıyı, devralan bankayı
194
00:09:58,015 --> 00:10:00,392
tanıtmak isterim. Teşekkürler.
195
00:10:04,438 --> 00:10:05,439
-Nasıldım?
-Gayet iyi.
196
00:10:05,522 --> 00:10:08,192
-Teşekkürler.
-Tuhaf ya da garip geldi mi?
197
00:10:08,275 --> 00:10:09,818
Biraz tuhaf geldi
198
00:10:09,902 --> 00:10:11,987
çünkü normalde insanlarla konuştuğumda
199
00:10:12,071 --> 00:10:15,199
cümlenin sonunda gülerler ama şimdi
200
00:10:15,282 --> 00:10:17,284
bir sürü endişeli yüz vardı.
201
00:10:17,368 --> 00:10:18,994
-Evet.
-Bu sana nasıl geliyor?
202
00:10:19,078 --> 00:10:20,537
Olanları tam olarak anlamalarını
203
00:10:20,621 --> 00:10:23,165
sağlamak ve süreci adım adım göstermek
204
00:10:23,248 --> 00:10:24,958
için geldiğine zamanla alışıyorsun.
205
00:10:25,042 --> 00:10:27,753
Bunların hepsini
arka planda halletmiş oluyoruz,
206
00:10:27,836 --> 00:10:29,088
bu aslında büyük bir olay değil.
207
00:10:29,171 --> 00:10:30,673
Bunu yapmaya çalışıyoruz.
208
00:10:30,756 --> 00:10:33,384
Etkisiz bir olay.
Yani bu bankanın müşterisiysem
209
00:10:33,467 --> 00:10:38,097
cuma, cumartesi, pazar
kartlarım hâlâ çalışır.
210
00:10:38,180 --> 00:10:40,015
Önümüzdeki hafta "Bankanızın adı değişti."
211
00:10:40,099 --> 00:10:42,476
yazan bir e-posta alırım
ve "Bir yerden resmi bir mesaj,
212
00:10:42,559 --> 00:10:44,186
kim takar?" derim.
213
00:10:44,269 --> 00:10:45,854
-Ve hayatıma devam ederim.
-Evet.
214
00:10:45,938 --> 00:10:48,399
Siz olduğunuz için hiçbir terslik yaşamam.
215
00:10:48,482 --> 00:10:50,317
-Evet.
-Evet. İnanılmaz.
216
00:10:50,401 --> 00:10:51,318
Teşekkürler Tyler.
217
00:10:51,402 --> 00:10:53,445
-Peki, iyi günler.
-Sağ ol, sana da.
218
00:10:55,906 --> 00:10:57,491
Muhteşem, değil mi?
219
00:10:57,574 --> 00:10:58,742
Yani sizi bilmem
220
00:10:58,826 --> 00:11:02,955
ama bence bu,
en etkili devlet programlarından biri.
221
00:11:03,038 --> 00:11:08,335
FDIC bankaların batması tehlikesini
öyle bir şekilde etkisiz hâle getirdi ki
222
00:11:08,419 --> 00:11:12,256
hem paramıza bir zararları yok
hem de onlardan hiç haberimiz olmuyor.
223
00:11:12,840 --> 00:11:14,425
Bu güveni sağlamasalardı
224
00:11:14,508 --> 00:11:17,594
ekonomimiz resmen çalışamaz hâle gelirdi.
225
00:11:17,678 --> 00:11:18,971
Ama bir dakika,
226
00:11:19,054 --> 00:11:22,724
bankaların batması, paramızın başına gelen
kötü şeylerden sadece biri.
227
00:11:22,808 --> 00:11:24,351
Federal hükûmet, bizi tehdit eden
228
00:11:24,435 --> 00:11:28,772
diğer finansal felaketlerden
bizi korumak için ne yapıyor?
229
00:11:29,731 --> 00:11:33,485
Aslında bu program bir yıl önce çıkacaktı.
230
00:11:34,027 --> 00:11:37,406
Ama yazar odamızı açtıktan
bir hafta sonra dünyayı yerinden oynatacak
231
00:11:37,489 --> 00:11:39,908
hangi gelişmenin olduğunu
tahmin edebilir misiniz?
232
00:11:39,992 --> 00:11:43,412
Hayır, Animal Crossing oyununun
çıkışı değil.
233
00:11:43,495 --> 00:11:46,457
Gerçi o da bir yıldan uzun süre
çalışmama engel oldu.
234
00:11:46,540 --> 00:11:48,667
O gelişme COVID-19'du.
235
00:11:48,750 --> 00:11:51,670
Ve ülke çapındaki birçok işletme gibi
236
00:11:51,753 --> 00:11:55,716
biz de kapanmak zorunda kaldık.
Korkutucu zamanlardı.
237
00:11:55,799 --> 00:12:00,053
Milyonlarca Amerikalı
işsiz kaldı, borsa çöktü.
238
00:12:00,137 --> 00:12:02,764
Ve trilyonlarca dolar,
Quibi'nin telefonlarımızdan
239
00:12:02,848 --> 00:12:05,476
silinmesinden daha hızlı
ekonomiden silindi.
240
00:12:05,559 --> 00:12:09,229
Geçici çalışanlardan
CEO'lara kadar herkesin
241
00:12:09,313 --> 00:12:11,315
yardım için devlete döndüğü bir zamandı.
242
00:12:11,398 --> 00:12:13,525
Peki, ne yaptılar?
243
00:12:15,944 --> 00:12:17,946
COVID NEDENİYLE KAPALI
244
00:12:18,030 --> 00:12:22,367
Para yağdırdılar.
Trilyonlarca dolarlık işsizlik ödeneği,
245
00:12:22,451 --> 00:12:27,456
teşvik desteği, küçük işletme kredileri
ve kurumsal vergi afları.
246
00:12:28,373 --> 00:12:32,669
Bu acil durum nakit katkısı
ekonomiyi stabilize etti.
247
00:12:32,753 --> 00:12:36,048
Ama CNBC izlerken düşündüm ki
248
00:12:36,131 --> 00:12:39,718
"Öncelikle, Shark Tank tekrarı ne zaman
başlayacak? Bu çok sıkıcı."
249
00:12:39,801 --> 00:12:43,889
Ama daha önemlisi,
bu kurtarma parası nereden geliyor
250
00:12:44,598 --> 00:12:49,311
ve aslında kim faydalanıyor? Biz, halk mı
yoksa dünyanın Mark Cuban'ları mı?
251
00:12:49,394 --> 00:12:52,731
Bu soruların cevapları sizi
hayrete düşürebilir.
252
00:12:52,814 --> 00:12:55,817
FED'LE SİHİRLİ BİR AKŞAM
253
00:13:04,535 --> 00:13:07,538
Millet, ben Penn Jillette,
bu da ortağım Teller.
254
00:13:07,621 --> 00:13:12,125
Kurtarma paketlerine karşı afallayabilir,
kafanız karışabilir, şaşıp kalabilirsiniz.
255
00:13:12,209 --> 00:13:14,545
Ama bizi kandırmadılar.
256
00:13:14,628 --> 00:13:17,172
Size sihrin nasıl yapıldığını
göstereceğiz.
257
00:13:17,256 --> 00:13:20,342
Teller devletin rolünü oynayacak.
258
00:13:20,425 --> 00:13:23,637
Ve bu güzel Amerikan yeşilleri de
259
00:13:23,720 --> 00:13:26,181
ekonomide gezen para.
260
00:13:26,265 --> 00:13:29,309
Market alışverişi yapan,
banka kredisi çeken
261
00:13:29,393 --> 00:13:33,981
ve parasını atlara yatıran mutlu insanlar.
Ama orada durun.
262
00:13:34,064 --> 00:13:36,567
Bir ekonomik kriz olduğunda
insanlar korkar.
263
00:13:37,150 --> 00:13:39,611
Tüm etkinlik durur
264
00:13:39,695 --> 00:13:44,533
ve trilyonlarca dolar dolaşımdan çıkar.
265
00:13:44,616 --> 00:13:49,705
Ne telaş, ne felaket!
Finansın çarkları durur.
266
00:13:49,788 --> 00:13:51,957
Artık kimse Frappuccino
267
00:13:52,040 --> 00:13:55,586
ve Ford F-150 almıyor.
268
00:13:55,669 --> 00:13:59,298
Kapitalizmi kurtarmak için devlet,
ekonomi yeniden aksın diye
269
00:13:59,381 --> 00:14:02,426
sisteme nakit para enjekte etmelidir.
270
00:14:02,509 --> 00:14:06,096
Şimdi biraz para sökülecek
bir gönüllüye ihtiyacımız var.
271
00:14:06,179 --> 00:14:07,639
Cimrilik yapmayın.
272
00:14:07,723 --> 00:14:10,517
Bizi izlemeye paranız yetiyor,
zengin olduğunuzu biliyoruz.
273
00:14:10,601 --> 00:14:14,563
Ben! Benim paramı al.
274
00:14:15,063 --> 00:14:17,149
Tamam Bay Cebi Dolu, o kadar paran varsa
275
00:14:17,232 --> 00:14:19,735
niye sen banka olmuyorsun?
276
00:14:19,818 --> 00:14:22,029
Ve Teller da ABD Hazinesi olacak.
277
00:14:22,112 --> 00:14:25,699
Sam Amca'nın ekonomiyi canlandırmak için
278
00:14:25,782 --> 00:14:27,993
2,2 trilyon dolara ihtiyacı var.
279
00:14:28,076 --> 00:14:31,455
Bu yüzden para harcaması gerektiğinde
hep yaptığı şeyi yapıyor.
280
00:14:31,538 --> 00:14:37,210
Borç alıyor. Yatırımcılardan,
diğer ülkelerden ve sen, bankadan.
281
00:14:37,294 --> 00:14:40,213
Vay be. Büyük bir tomarmış.
282
00:14:40,297 --> 00:14:41,882
Telafi edecek bir şeyin mi var?
283
00:14:41,965 --> 00:14:43,884
Hayır, buna cevap verme.
284
00:14:43,967 --> 00:14:49,139
Devlet bu borç parayı alıyor
ve ekonomiyi canlandırmak için
285
00:14:49,222 --> 00:14:54,519
işsizlik, kurtarma paketleri
ve diğer teşviklere harcıyor.
286
00:14:54,603 --> 00:14:57,606
Karşılığında
banka da hazine bonosu alıyor.
287
00:14:57,689 --> 00:15:02,152
senet demenin şık, saçma bir yolu.
288
00:15:02,235 --> 00:15:06,365
Bu, diğer banka ve şirketlerin
bir üniversite mezunundan daha fazla
289
00:15:06,448 --> 00:15:08,075
borca batmasıyla aynı şeydir.
290
00:15:08,158 --> 00:15:12,704
Kim Sam Amca'ya birkaç yüz milyar
borç vermek ister?
291
00:15:12,788 --> 00:15:14,373
İnsanlar bunu niye kabul etsin ki?
292
00:15:14,456 --> 00:15:16,667
Her zaman ederler.
293
00:15:16,750 --> 00:15:19,252
Şirketler ve diğer ülkeler
devletimize borç vermek ister
294
00:15:19,336 --> 00:15:21,713
çünkü biz bir süper gücüz!
295
00:15:21,797 --> 00:15:24,758
Dünyadaki en büyük, en fena şerefsiziz!
296
00:15:25,384 --> 00:15:27,302
Ve bu bizi… Güvenli bir bahis yapıyor.
297
00:15:27,386 --> 00:15:30,097
ABD hükûmeti, Lannister'lar gibidir,
298
00:15:30,180 --> 00:15:32,432
her zaman borcumuzu öderiz
299
00:15:32,516 --> 00:15:35,018
ve bir sürü gereksiz savaş çıkarırız.
300
00:15:36,645 --> 00:15:39,690
Tamam, devletin
her zaman borç aldığını biliyorum
301
00:15:39,773 --> 00:15:42,901
ama kriz anında
bir anda çok daha fazlasını borç alıyoruz.
302
00:15:42,985 --> 00:15:47,072
Yani normalde harcadığımızın üzerine
iki trilyon dolar daha.
303
00:15:47,155 --> 00:15:48,115
Çılgınca değil mi?
304
00:15:48,198 --> 00:15:51,535
Tam da bu yüzden
sakladığımız bir numaramız daha var,
305
00:15:51,618 --> 00:15:54,496
bankalar gerilirse diye.
306
00:15:54,579 --> 00:15:59,042
Adı FED.
Hatırlayın, siz bankalara senet olarak
307
00:15:59,793 --> 00:16:02,671
bir sürü hazine bonosu vermiştik.
308
00:16:02,754 --> 00:16:04,881
Neden onlara şimdi bir bakmıyorsunuz?
309
00:16:07,426 --> 00:16:08,510
Nasıl yani?
310
00:16:08,593 --> 00:16:12,681
Evet. Devlet tüm senetlerini ödedi.
311
00:16:12,764 --> 00:16:16,143
Artık ev kredisi çekebilirsin,
yatırım yapabilirsin
312
00:16:16,226 --> 00:16:19,187
ve yöneticilerine
bir sürü ikramiye verebilirsin.
313
00:16:19,271 --> 00:16:21,857
Ama bunca para nereden geliyor?
314
00:16:21,940 --> 00:16:24,484
Numaranın nasıl yapıldığını göstermesek
315
00:16:24,568 --> 00:16:27,320
Penn and Teller Şov olmazdı.
316
00:16:27,404 --> 00:16:29,406
Devletin Federal Rezerv Bankası
317
00:16:29,489 --> 00:16:32,284
bir bilgisayara birkaç rakam girer
318
00:16:32,367 --> 00:16:35,495
ve bankanın hesabına birkaç sıfır ekler.
319
00:16:37,914 --> 00:16:40,542
Ne? Yani yoktan para mı üretiyorlar?
320
00:16:40,625 --> 00:16:43,670
Doğru. Federal hükûmet
kelimenin tam anlamıyla
321
00:16:43,754 --> 00:16:47,758
ne kadar para olduğunu kontrol eder,
sırf bu bile
322
00:16:47,841 --> 00:16:51,219
bir kriz durumunda
ekonomiyi kurtarma gücü verir.
323
00:16:51,303 --> 00:16:53,930
Ve bankalar,
devletin borcunu geri ödeyeceğine
324
00:16:54,014 --> 00:16:55,932
güvendiği için sistem sorunsuz çalışır.
325
00:16:56,016 --> 00:16:57,726
Tamam, harika. Ama ben…
326
00:16:57,809 --> 00:16:59,478
Hayır. Hepsi bu.
327
00:16:59,561 --> 00:17:02,105
Ben Penn Jillette ve ortağım Teller'la
Penn ve Teller'ız.
328
00:17:02,189 --> 00:17:06,318
Kimseniz kimsiniz, sahneden inin.
Sahneden inin!
329
00:17:07,027 --> 00:17:10,155
Tamam, dur. Güzel numara
330
00:17:10,238 --> 00:17:12,616
ama banka değilsen ne oluyor?
331
00:17:12,699 --> 00:17:14,910
Yani evet, Wall Street'teki
büyük milyarderler
332
00:17:14,993 --> 00:17:17,496
kriz anında devletin onları
kurtaracağına güveniyor.
333
00:17:17,579 --> 00:17:21,208
Ama ortalama Amerikalı, nakit para
sarpa sarınca devletin bizi kurtaracağına
334
00:17:21,291 --> 00:17:22,709
güvenebilir mi?
335
00:17:22,793 --> 00:17:24,086
Selam Adam.
336
00:17:24,169 --> 00:17:27,422
Selam Sandra. Selam Claudia.
Çok teşekkürler.
337
00:17:27,506 --> 00:17:29,091
-Rica ederim.
-Burası çok güzelmiş.
338
00:17:29,174 --> 00:17:30,467
-Teşekkürler.
-Sağ ol.
339
00:17:30,550 --> 00:17:31,676
Peki, bunlar ne?
340
00:17:31,760 --> 00:17:36,223
Kapatmak zorunda kaldığımız
bir kreşimiz vardı.
341
00:17:36,306 --> 00:17:40,102
Dördümüz. Bu babam, ben, Claudia.
342
00:17:40,185 --> 00:17:42,771
Ve bu da kardeşimiz,
okulu açtığımız zaman.
343
00:17:42,854 --> 00:17:44,773
-Büyük açılış.
-Evet.
344
00:17:44,856 --> 00:17:46,983
Tamam, bir sorum var,
hep merak etmişimdir.
345
00:17:47,067 --> 00:17:49,736
Açılış için o büyük makası
nereden alıyorsunuz?
346
00:17:50,612 --> 00:17:53,406
Tabii ki COVID boyunca her işletme
çok sorun yaşadı.
347
00:17:53,490 --> 00:17:55,325
Sizin hikâyeniz neydi?
348
00:17:55,408 --> 00:17:59,121
Altı aylıktan beş yaşına kadar
349
00:17:59,204 --> 00:18:00,580
55 çocuk kapasitemiz vardı.
350
00:18:00,664 --> 00:18:03,166
Çoğu ebeveynimiz acil doktoruydu
351
00:18:03,250 --> 00:18:06,044
ya da süpermarket çalışanlarıydı.
352
00:18:06,128 --> 00:18:08,547
Yani çalışmak zorunda olanların
çocukları geliyordu.
353
00:18:08,630 --> 00:18:10,465
Siz bu gerekli insanlar için gereklisiniz.
354
00:18:10,549 --> 00:18:11,424
-Evet.
-Kesinlikle.
355
00:18:11,508 --> 00:18:13,885
Bu yüzden çalışanlarımız gelebilecek mi,
356
00:18:13,969 --> 00:18:17,180
bizim işe dönmemiz güvenli mi,
anlamaya çalışıyorduk.
357
00:18:17,264 --> 00:18:19,224
Ve işe dönemeyen çalışanlarım oldu.
358
00:18:19,307 --> 00:18:21,935
Sadece dört, beş çocuk dönebildi.
359
00:18:22,018 --> 00:18:23,103
-Bir kargaşaydı.
-Vay be.
360
00:18:23,186 --> 00:18:26,982
-Yani maddi olarak zor bir durummuş.
-Öyleydi.
361
00:18:27,065 --> 00:18:30,527
Bir plan yapıp uygulamaya çalıştık…
362
00:18:30,610 --> 00:18:33,989
Annemizi kaybetmemizin yıl dönümüydü
363
00:18:34,072 --> 00:18:36,199
-yani zaten kötü bir gündü.
-Vay be, evet.
364
00:18:36,283 --> 00:18:39,494
Kardeşim beni arayıp
"Hesaplara tekrar baktım
365
00:18:40,162 --> 00:18:41,913
ve bunu yapamayız." dedi.
366
00:18:41,997 --> 00:18:44,416
Yani sadece bizi ya da çocukların
367
00:18:44,499 --> 00:18:46,084
bakım görmesini
368
00:18:46,168 --> 00:18:47,961
-etkilemiyordu.
-Arkadaşlarımız. Evet.
369
00:18:48,044 --> 00:18:50,797
-Çalışanlar da gelirlerini kaybediyordu.
-Evet.
370
00:18:50,881 --> 00:18:53,800
Ama bir sürü büyük yasa geçti,
371
00:18:53,884 --> 00:18:54,968
-değil mi?
-Evet.
372
00:18:55,051 --> 00:18:57,846
Ve bunların çoğu
Maaş Koruma Programı üzerineydi.
373
00:18:57,929 --> 00:19:00,682
Maaş koruma programı kredileri.
374
00:19:00,765 --> 00:19:02,309
Sizin gibi işletmeler çalışanlarını
375
00:19:02,392 --> 00:19:04,144
-işten çıkarmasın diye.
-Evet.
376
00:19:04,227 --> 00:19:06,730
-O kredilerden alabildiniz mi?
-Aldık
377
00:19:06,813 --> 00:19:07,898
ama 6.000 dolarlıktı.
378
00:19:07,981 --> 00:19:10,358
-Tamam.
-O kadar aldık.
379
00:19:10,442 --> 00:19:11,693
-Nokta. Bu kadar.
-Evet.
380
00:19:11,776 --> 00:19:16,198
Altı çalışanınız varsa
bir aylık maaş bile değil.
381
00:19:16,281 --> 00:19:19,576
Evet, ikinci
ve üçüncü MKP kredimiz reddedildi.
382
00:19:19,659 --> 00:19:21,953
-Ve o zaman… Bilmiyorum.
-Niye reddedildi?
383
00:19:22,037 --> 00:19:23,914
-Söylemediler. Evet.
-Söylemediler.
384
00:19:23,997 --> 00:19:24,831
Sence niye?
385
00:19:24,915 --> 00:19:29,085
Çünkü iki kadının yönettiği
küçük bir okulduk,
386
00:19:29,169 --> 00:19:32,297
-yeterince sesimiz çıkmıyordu.
-Evet.
387
00:19:32,380 --> 00:19:33,882
-Bu gerçekten berbat.
-Evet.
388
00:19:33,965 --> 00:19:36,593
-Evet! Katılıyorum.
-Ben de.
389
00:19:36,676 --> 00:19:38,220
Peki, gidip görebilir miyiz?
390
00:19:38,303 --> 00:19:39,304
-Tabii ki.
-Öyle mi?
391
00:19:39,387 --> 00:19:43,141
Gidip tekrar küçük sarı evi
görmeyi çok isterim.
392
00:19:43,225 --> 00:19:44,893
Tamam, ilk kez buraya dönüyorum.
393
00:19:44,976 --> 00:19:46,436
-Duvarın orada mı?
-Hiç… Evet.
394
00:19:46,519 --> 00:19:47,812
Oraya erişimim yok.
395
00:19:47,896 --> 00:19:51,233
Belki prodüksiyon, bir merdivenle falan
yardımcı olabilir.
396
00:19:51,316 --> 00:19:53,276
Harika. Teşekkürler Kendall.
397
00:19:54,277 --> 00:19:56,780
Tanrım, çok tatlı.
398
00:19:56,863 --> 00:19:58,949
Çok üzücü görünüyor.
399
00:19:59,032 --> 00:20:02,953
Normalde çocuklarım burada
oynayıp kargaşa yaratıyor olurdu.
400
00:20:03,036 --> 00:20:08,375
Her şeyi ya da alabildiğim her şeyi
alıp gitmem gerekti.
401
00:20:08,458 --> 00:20:10,502
Buradaki toplumun çocukları bizim kadar
402
00:20:10,585 --> 00:20:14,172
seven ve ilgilenen insanların
olduğu böyle bir yere ihtiyacı var.
403
00:20:14,256 --> 00:20:17,717
Evet. Topluma çok destek veriyorsunuz
404
00:20:17,801 --> 00:20:19,719
ama bir kriz geldiğinde
405
00:20:19,803 --> 00:20:22,389
devlet herkes için güvenlik ağı koyduğunda
406
00:20:22,472 --> 00:20:25,642
boşluklar çok büyük oluyor
ve siz çok küçük kalıp
407
00:20:25,725 --> 00:20:27,602
-arasından düşüyorsunuz.
-Düşüyoruz.
408
00:20:27,686 --> 00:20:28,812
Sana ihtiyacın olan
409
00:20:28,895 --> 00:20:31,147
desteği verecek bir sistem kurabilseydin
410
00:20:31,231 --> 00:20:32,732
nasıl olurdu?
411
00:20:32,816 --> 00:20:35,735
Sesimiz duyurulabilirdi.
412
00:20:35,819 --> 00:20:37,696
Ya da arayabilecek birileri olurdu.
413
00:20:37,779 --> 00:20:40,198
-Sana hizmet edecek bir
-Kesinlikle.
414
00:20:40,282 --> 00:20:41,866
-minik işletme idaresi gibi.
-Evet.
415
00:20:41,950 --> 00:20:43,576
Minik işletme, böyle derdim!
416
00:20:43,660 --> 00:20:47,580
Sandra, hikâyeni anlattığın için
ne kadar teşekkür etsem az.
417
00:20:47,664 --> 00:20:51,084
Beni ağırladığın ve minik işletmemi
paylaşmama izin verdiğin için sağ ol.
418
00:20:51,167 --> 00:20:52,210
Sarılabilir miyim?
419
00:20:52,294 --> 00:20:54,296
-Tabii ki! Sağ ol.
-Çok teşekkürler.
420
00:20:54,379 --> 00:20:56,006
-Peki.
-Peki. Güle güle.
421
00:21:03,847 --> 00:21:08,560
Sandra'nın hikâyesi beni çok kızdırıyor
ve o yalnız değil.
422
00:21:08,643 --> 00:21:10,478
Kaçınız bir Sandra tanıyorsunuz?
423
00:21:10,562 --> 00:21:13,023
Hatta kaçınız Sandra'sınız?
424
00:21:13,106 --> 00:21:16,401
Kaçınız gelmeyecek bir
kurtarma halatı bekliyorsunuz?
425
00:21:17,110 --> 00:21:22,490
Devletimiz nasıl olur da
gökyüzünden para yağdırabilirken
426
00:21:22,574 --> 00:21:25,994
her defasında
bu paranın herhangi bir kısmının
427
00:21:26,077 --> 00:21:29,122
en çok ihtiyacı olanların
eline geçmesini başaramaz?
428
00:21:30,332 --> 00:21:35,670
Bunu araştırdık ve bunun cevabı
sinirinizi geçirmeyecek.
429
00:21:35,754 --> 00:21:39,674
Bu ülkede federal kurtarma parasını
dağıtmak için birbirinden
430
00:21:39,758 --> 00:21:41,968
radikal farkları olan
iki sistemimiz vardır.
431
00:21:42,052 --> 00:21:45,013
Biri zenginler için,
biri de diğer herkes için.
432
00:21:45,096 --> 00:21:49,434
Bankalar ve büyük şirketler, devlet fonuna
doğrudan ve etkili bir şekilde ulaşırlar.
433
00:21:49,517 --> 00:21:52,854
Onlar için first class uçmak gibidir.
434
00:21:53,355 --> 00:21:57,233
Bu durgunluk çok can sıkıcı,
Para Kasabası'na bir bilet almalıyım.
435
00:21:57,317 --> 00:21:59,194
Tabii ki. Nasıl ödeyeceksiniz?
436
00:21:59,277 --> 00:22:00,987
Bu bonoları bozdurdum.
437
00:22:02,530 --> 00:22:06,159
Bildiğiniz gibi senet demenin şık,
saçma bir yolu.
438
00:22:08,244 --> 00:22:09,996
Çok güzel bayım.
439
00:22:10,080 --> 00:22:13,333
Federal Rezerv'de
bunları sizden seve seve alırız.
440
00:22:13,416 --> 00:22:15,377
Para Kasabası'na bir bilet.
441
00:22:15,460 --> 00:22:19,005
Ve lütfen düşük faizli roze ikramımızın
tadını çıkarın.
442
00:22:19,089 --> 00:22:21,174
Umarım sizi yakında yine kurtarırız.
443
00:22:21,257 --> 00:22:22,175
Sağ olun.
444
00:22:22,258 --> 00:22:24,469
Ama diğerlerimiz bono bozduramayız,
445
00:22:24,552 --> 00:22:27,263
bu yüzden de böyle bir yardım alamayız.
446
00:22:27,347 --> 00:22:30,141
Bunun yerine uçakta
ekonomi sınıfına kalırız.
447
00:22:30,225 --> 00:22:33,728
Kapanmadan beri restoranım
çok zorluk çekiyor.
448
00:22:33,812 --> 00:22:35,772
Para Kasabası'na bir bilet alabilir miyim?
449
00:22:35,855 --> 00:22:38,149
Bilmiyorum, bono bozdurabilir misiniz?
450
00:22:38,233 --> 00:22:40,693
Hayır, ben… O ne demek?
451
00:22:40,777 --> 00:22:42,237
Korkarım şurada beklemelisiniz.
452
00:22:42,320 --> 00:22:47,200
Aslında ekonomi sınıfı fazla iyi oldu.
Noel arifesinde yedek yolcu olmak gibi.
453
00:22:48,660 --> 00:22:52,789
Küçük işletmelere COVID-19 destek paketini
dağıtan federal kurum
454
00:22:52,872 --> 00:22:55,125
Küçük İşletmeler İdaresi'dir.
455
00:22:55,208 --> 00:22:57,460
Ama kendileri o kadar küçük ki
456
00:22:57,544 --> 00:23:00,672
işlerini taşeron bankalara
vermek zorunda kalıyorlar.
457
00:23:02,549 --> 00:23:03,508
Sıradaki!
458
00:23:03,591 --> 00:23:06,886
Lütfen, Para Kasabası'na gitmeliyim.
Bir ailem ve on çalışanım var.
459
00:23:06,970 --> 00:23:10,390
Tabii ki. Sıraya geçin,
seve seve yardımcı olurum.
460
00:23:10,473 --> 00:23:12,016
Tabii kendi payımı aldıktan sonra.
461
00:23:12,517 --> 00:23:16,396
Bu gerçek. SBA'in
COVID-19 kredi programında
462
00:23:16,479 --> 00:23:20,358
bankalar her krediden pay alabiliyordu
463
00:23:20,441 --> 00:23:23,194
ve yasadaki bir boşluk,
restoran zincirleri gibi
464
00:23:23,278 --> 00:23:25,530
büyük işletmelerin de
kredi almasını sağladı.
465
00:23:25,613 --> 00:23:29,409
Buyurun krediniz, Bay PF Chang,
bir tane da sana Ruth's.
466
00:23:29,492 --> 00:23:31,411
Ve sana dostum Chris.
467
00:23:31,494 --> 00:23:33,872
Umarım et restoranı imparatorluğun
sağ kalır.
468
00:23:36,040 --> 00:23:37,709
Bu ne be?
469
00:23:37,792 --> 00:23:39,544
Küçük işletmelere küçük krediler
470
00:23:39,627 --> 00:23:41,838
vermektense büyük işletmelere
büyük krediler vererek
471
00:23:41,921 --> 00:23:44,591
daha çok para kazanabileceğimizi
fark ettik.
472
00:23:44,674 --> 00:23:47,051
Yani böyle yapacağız. Sıradaki!
473
00:23:47,135 --> 00:23:51,097
Bu da büyük şehirlerde,
474
00:23:51,181 --> 00:23:53,183
çoğunlukla beyaz bölgelerdeki şirketlerin,
475
00:23:53,266 --> 00:23:57,353
azınlık toplumlardan çok daha hızlı
kredi almasını açıklayabilir.
476
00:23:58,229 --> 00:24:02,483
Ama küçük işletmelerin
pandemi sırasında gördüğü ilginin yanında
477
00:24:03,067 --> 00:24:06,487
asıl kim mahvoldu biliyor musun?
Bireysel çalışanlar.
478
00:24:06,571 --> 00:24:09,991
Çünkü onların yardımı,
işsizlik sistemiyle azar azar verildi.
479
00:24:10,074 --> 00:24:14,287
Ve bu da yaptığınız en kötü
otobüs yolculuğuna benzer.
480
00:24:18,625 --> 00:24:21,044
Amerika'da işsizlik programına girdiysen
481
00:24:21,127 --> 00:24:24,130
bok gibi olduğunu söylememe
ihtiyacın yoktur.
482
00:24:24,214 --> 00:24:28,635
Her eyaletin farklı uyguladığı,
düzensiz, bin parçalı bir programdır.
483
00:24:28,718 --> 00:24:32,764
Ve birçoğu yıllardır işsizlik sistemine
eksik kaynak sağlıyor.
484
00:24:32,847 --> 00:24:34,307
Tamam canlarım.
485
00:24:34,390 --> 00:24:36,559
Burada çok çalışan yok,
486
00:24:36,643 --> 00:24:40,313
bu yüzden yavaş olacak,
size birer birer bakacağım.
487
00:24:40,396 --> 00:24:43,274
Şimdi, ilk kim gelmişti?
488
00:24:43,358 --> 00:24:47,403
2020'de benzeri görülmemiş
bir işsizlik dalgası vurduğunda
489
00:24:47,487 --> 00:24:49,989
sistemin bu talep tsunamisini
490
00:24:50,073 --> 00:24:52,492
karşılayacak kapasitesi yoktu.
491
00:24:52,575 --> 00:24:54,994
Lanetler olsun!
492
00:24:55,787 --> 00:24:58,998
Bana kalemtıraş vermiyorlar,
elimle açmalıyım.
493
00:24:59,082 --> 00:25:02,460
Bu yüzden pandemi sırasında işsizlik
başvurusu yapmak bile
494
00:25:02,543 --> 00:25:04,879
bürokratik bir kâbustu.
495
00:25:04,963 --> 00:25:08,216
Yardıma ihtiyacı olan Amerikalılar
saatlerce bekletildi,
496
00:25:08,299 --> 00:25:11,052
desteğin gelmesini de aylarca beklediler.
497
00:25:11,886 --> 00:25:16,724
Amerika'daki büyük işletmeler
first class'ta keyiflerine bakarken.
498
00:25:16,808 --> 00:25:20,561
Yorgun olduğuma inanamıyorum,
uçakta çok uyudum.
499
00:25:23,064 --> 00:25:24,691
GÜZEL PARA KASABASI'NI ZİYARET EDİN
500
00:25:26,150 --> 00:25:28,611
COVID-19'dan dolayı kapandığımızda
501
00:25:28,695 --> 00:25:32,198
prodüksiyon şirketim,
tıpkı Sandra gibi MKP kredisi aldı.
502
00:25:32,282 --> 00:25:36,953
Ama işimiz hayati değildi.
Sandra ise çocuklara bakıyordu.
503
00:25:37,036 --> 00:25:39,122
Ben de burada kalem şakaları yapıyorum.
504
00:25:39,205 --> 00:25:42,250
Biz daha hızlı bir şekilde
daha çok yardım aldık,
505
00:25:42,333 --> 00:25:45,878
sırf daha büyük bir bankada
daha iyi bir muhasebecimiz olduğu için.
506
00:25:45,962 --> 00:25:48,840
Daha fazlam vardı, daha fazla aldım.
507
00:25:49,549 --> 00:25:52,051
Bu tam bir terslik.
508
00:25:52,135 --> 00:25:54,971
Ama sistemimizin tamamı böyle kurulmuş.
509
00:25:55,054 --> 00:25:58,891
Birçok Amerikalının sisteme
güvenmeyi bırakması şaşılacak bir şey mi?
510
00:25:59,726 --> 00:26:02,729
Limonatacı çocuk, ne oldu?
511
00:26:02,812 --> 00:26:06,566
Bu işten çıkıyorum ihtiyar. Kredim gelmedi
512
00:26:06,649 --> 00:26:09,485
ve kimse maddi yardımını
limonataya harcamak istemiyor.
513
00:26:09,569 --> 00:26:13,239
Sanırım Amazon'a çalışıp
hediye çekiyle maaş alacağım.
514
00:26:14,407 --> 00:26:16,701
Limonatacı çocuk, hayır.
515
00:26:18,161 --> 00:26:22,957
Finansal sistemimiz ve devletimiz,
bizim güvenimize bağlıdır.
516
00:26:23,041 --> 00:26:25,793
Paramızın bankada
güvende olduğuna güvenmezsek,
517
00:26:25,877 --> 00:26:30,131
devletimizin bir kriz anında
bizi koruyacağına güvenmezsek,
518
00:26:30,214 --> 00:26:34,927
bu mürekkep ve kâğıdın
bir dolar ettiğine güvenmezsek
519
00:26:35,511 --> 00:26:36,721
çöker.
520
00:26:37,221 --> 00:26:38,639
Ve devletimiz
521
00:26:38,723 --> 00:26:42,185
sözlerini tutamadığında
bunu riske atarız.
522
00:26:42,268 --> 00:26:46,189
Ekonomimiz ve devletimiz
523
00:26:46,272 --> 00:26:47,815
Tinker Bell'e çok benziyor.
524
00:26:48,566 --> 00:26:51,611
İnanmazsak ölür.
525
00:26:56,032 --> 00:26:58,618
Ama ölmek zorunda değil.
526
00:26:58,701 --> 00:27:01,037
Daha iyi bir sistem mümkün
527
00:27:01,120 --> 00:27:04,290
ve devletimiz isterse bunu yapabilir.
528
00:27:04,374 --> 00:27:07,919
Yani bunlar FDIC'yi kuran insanlar,
529
00:27:08,002 --> 00:27:10,922
kasırgaların yönünü tahmin eden insanlar,
530
00:27:11,506 --> 00:27:14,634
Ay'a insan gönderen insanlar.
531
00:27:16,511 --> 00:27:18,346
Konusu açılmışken…
532
00:27:32,443 --> 00:27:35,363
MICHAEL LEWIS'IN "THE FIFTH RISK"
KİTABINDAN ESİNLENİLMİŞTİR.
533
00:29:02,450 --> 00:29:04,452
Alt yazı çevirmeni: Sezer Örnek