1 00:00:12,681 --> 00:00:14,599 PARIJS 2 00:00:16,851 --> 00:00:19,479 Heerlijk om hier rond te lopen. -O, mijn god. 3 00:00:19,563 --> 00:00:22,232 We vertelden altijd zoveel klop-klop-grapjes. 4 00:00:22,315 --> 00:00:23,984 Ontelbaar veel. 5 00:00:24,067 --> 00:00:28,947 Ik kreeg maar geen genoeg van: 'Klop-klop. Wie is daar? 6 00:00:29,030 --> 00:00:30,532 Banaan. Banaan, wie?' 7 00:00:30,615 --> 00:00:34,452 'Klop-klop. Wie is daar? Peer. Peer, wie? Peer 'm, want banaan is er.' 8 00:00:34,536 --> 00:00:37,664 Dat vond ik echt hilarisch. -Je kinderen ook. 9 00:00:38,248 --> 00:00:42,752 Jij en oma hoorden die grap heel geduldig talloze keren aan. 10 00:00:44,045 --> 00:00:45,964 Hallo. -Kijk hem nou. Heel dapper. 11 00:00:46,047 --> 00:00:47,591 Hij gaat er echt voor. 12 00:00:47,674 --> 00:00:50,635 Dat koppie ziet er zo vervaarlijk uit. 13 00:00:50,719 --> 00:00:55,265 Ja, maar die hoofdbeweging moesten we op de clownschool ook maken. 14 00:00:55,348 --> 00:00:58,310 Naar voren en naar achteren. 15 00:00:58,393 --> 00:01:00,729 Rondjes. -En rondjes. 16 00:01:00,812 --> 00:01:03,356 We gingen naar Parijs en Philadelphia… 17 00:01:03,440 --> 00:01:06,526 …om ontzettend grappige en moedige vrouwen op te zoeken… 18 00:01:06,610 --> 00:01:11,615 …en erachter te komen hoe humor het leven van vrouwen kan veranderen. 19 00:01:16,912 --> 00:01:20,373 Goed zo, mevrouw Clinton. -Noem me maar Hillary. 20 00:01:23,543 --> 00:01:27,464 Hillary, je neus. -Ik dacht dat de vrouwen… Weet je? 21 00:01:27,547 --> 00:01:31,092 Bij een piknoodgeval kunnen ze je wel helpen, dus… 22 00:01:31,176 --> 00:01:33,178 Hou het netjes. -Tja, weet je. 23 00:01:33,261 --> 00:01:37,641 GUTSY VROUWEN LACHEN HET LAATST 24 00:01:44,898 --> 00:01:46,983 Namaste, New York. 25 00:01:49,444 --> 00:01:51,905 Even wat info over mij. Ik ben 'n immigrant. 26 00:01:51,988 --> 00:01:58,411 Ik kwam naar Amerika met 9 dollar op zak. 10.000 op de bank, maar negen op zak. 27 00:01:59,871 --> 00:02:05,627 Ik ga niks emotioneels vertellen. Ik wilde gewoon deze outfit aantrekken. 28 00:02:06,795 --> 00:02:09,171 Ik kom uit een stadje met veel diversiteit. 29 00:02:09,256 --> 00:02:13,635 33.000 Italiaanse katholieken en zes moslims die familie van me zijn. 30 00:02:13,718 --> 00:02:18,056 Ze kennen beide werelden, dus trans vrouwen weten meer dan cis vrouwen. 31 00:02:18,139 --> 00:02:21,393 Zij weten hoeveel we horen te verdienen. 32 00:02:22,644 --> 00:02:27,148 Als je als vrouw het podium op gaat… Bij de mannen gebeurt dit niet zo vaak. 33 00:02:27,232 --> 00:02:30,527 Dan zitten er een aantal kerels zo. -Geen fijne sfeer. 34 00:02:30,610 --> 00:02:34,823 Dan begin ik al met: 'Wat is er mis met je handen? 35 00:02:34,906 --> 00:02:38,326 Wil je niet klappen? Oké.' Dan voer ik m'n show hier op. 36 00:02:38,410 --> 00:02:43,248 Als je als vrouw het podium op komt, staren ze je eerst een tijdje aan. 37 00:02:43,331 --> 00:02:45,709 Je hebt niet het idee dat ze luisteren. 38 00:02:45,792 --> 00:02:50,046 Je eerste grap is bijna verspilde moeite, omdat ze dat moeten verwerken. 39 00:02:50,130 --> 00:02:52,465 Daarom dragen veel vrouwen ook outfits… 40 00:02:52,549 --> 00:02:55,886 Ik droeg altijd blazers om m'n borsten verbergen. 41 00:02:55,969 --> 00:03:00,932 Ik wilde niet de indruk wekken dat ik iemand wilde versieren. Of dat zo'n gozer… 42 00:03:01,016 --> 00:03:04,686 En ondertussen kunnen de kerels gewoon iets aantrekken… 43 00:03:04,769 --> 00:03:07,272 Ja. T-shirts met mosterdvlekken. Ja. 44 00:03:07,355 --> 00:03:11,776 Toen ik net begon, wilden ze maar één vrouw per show. 45 00:03:11,860 --> 00:03:14,821 Bijzonder dat we elkaar kennen. Er zijn zoveel comédiennes. 46 00:03:14,905 --> 00:03:18,116 Ik zag hun foto's in clubs en dacht: waarom ken ik jullie niet? 47 00:03:18,783 --> 00:03:19,868 Dat mag niet. 48 00:03:19,951 --> 00:03:22,704 Hoe vaak hebben jullie hier opgetreden? 49 00:03:22,787 --> 00:03:24,998 Ontelbaar keren. -Zeker 200 keer. 50 00:03:25,081 --> 00:03:29,628 Hemeltjelief. -Och, m'n moeder zegt nog 'hemeltjelief'. 51 00:03:32,589 --> 00:03:35,425 Waarom wordt er niet geklopt in de VS? 52 00:03:35,508 --> 00:03:38,053 Geen idee. -Omdat vrijheidsklokken luiden. 53 00:03:42,015 --> 00:03:44,809 Dat is eigenlijk best een goeie. 54 00:03:46,895 --> 00:03:52,442 Zou jij stand-up willen doen? -Ik had een andere ervaring met comedy… 55 00:03:52,525 --> 00:03:54,736 …dan anderen… -O nee. 56 00:03:54,819 --> 00:04:00,283 …omdat ik als kind zo vaak werd bespot door professionele komieken. 57 00:04:00,742 --> 00:04:03,954 En ook politiek commentatoren, zoals Rush Limbaugh. 58 00:04:04,037 --> 00:04:06,873 Dat was anders, want hij had al een hekel aan ons… 59 00:04:06,957 --> 00:04:09,459 …en aan alles waar jullie in geloofden. 60 00:04:09,542 --> 00:04:14,339 Dus dat kon ik makkelijk van me afzetten. Maar toen SNL me belachelijk maakte… 61 00:04:14,422 --> 00:04:18,093 …dacht ik: wauw, een groep volwassen kwam bijeen… 62 00:04:18,175 --> 00:04:21,805 Juist. -…en dacht dat dit een goed idee was. 63 00:04:21,888 --> 00:04:25,225 Niemand bedacht: we moeten geen kinderen bespotten. 64 00:04:25,308 --> 00:04:30,897 Ik dacht: dit vind ik helemaal niet leuk, dus ik vind comedy niet leuk. 65 00:04:30,981 --> 00:04:34,025 Heel begrijpelijk. -Ik bespot kinderen zo vaak. 66 00:04:34,109 --> 00:04:38,321 Ik had 't een keer over een pinda-allergie en een vrouw werd boos op me. 67 00:04:38,405 --> 00:04:42,617 En ik zei: 'Dit is mijn ervaring.' Weet je, met pinda-allergieën. 68 00:04:42,701 --> 00:04:45,954 Hoe nootlottig het ook is. 69 00:04:47,247 --> 00:04:48,790 Nu lacht de hele crew. 70 00:04:50,458 --> 00:04:51,835 Welke komieken vind je leuk? 71 00:04:52,335 --> 00:04:55,797 Weet ik eigenlijk niet. -Ik neem je mee naar Comedy Club. 72 00:04:55,881 --> 00:04:58,383 Prima. Dit is 'n onverwachtse interventie. 73 00:05:05,932 --> 00:05:10,896 Chelsea, wat krijg je als je te veel thee drinkt in Parijs? 74 00:05:12,814 --> 00:05:14,900 Nou? -Europis. 75 00:05:17,569 --> 00:05:21,156 Dat is echt te slecht voor woorden. 76 00:05:28,705 --> 00:05:33,376 Sommige komieken snijden in hun shows voormalige taboe-onderwerpen aan… 77 00:05:33,460 --> 00:05:36,463 …zoals de werking van het vrouwelijk lichaam. 78 00:05:36,546 --> 00:05:39,174 Kenya, ik wil 'n nieuwe thee proberen. 79 00:05:39,257 --> 00:05:41,218 Hou je van cafeïne? -Ja. 80 00:05:42,385 --> 00:05:45,680 Mijn favoriet is de Indiase chai. -Doe die maar. 81 00:05:45,764 --> 00:05:49,100 Ik wil graag de Alice's-thee. -Top. 82 00:05:49,184 --> 00:05:50,477 Mag ik wat koffie? 83 00:05:50,560 --> 00:05:54,314 Wow. Hoe durf je? -Ik weet het. Sorry. 84 00:05:54,397 --> 00:05:56,274 Helemaal gelijk. -Bedankt, Kenya. 85 00:05:56,358 --> 00:06:01,988 Wat is het fijn om jou te zien en dat je zo gezond en gelukkig bent… 86 00:06:02,072 --> 00:06:07,077 …na je heftige ervaring met endometriose. 87 00:06:07,160 --> 00:06:09,788 We willen het hebben over comedy… 88 00:06:09,871 --> 00:06:14,000 …en hoe het is om een komiek te zijn en alles wat je hebt meegemaakt… 89 00:06:14,084 --> 00:06:18,713 …maar je bent natuurlijk ook een vrouw. -Ik heb m'n eierstokken altijd bij me… 90 00:06:18,797 --> 00:06:22,676 …dus goed dat we het erover hebben. Ik kan ze niet ergens dumpen. 91 00:06:24,427 --> 00:06:28,056 Bij m'n eerste ongesteldheid had ik al hevige krampen. 92 00:06:28,557 --> 00:06:30,517 Ik moest overgeven van de pijn. 93 00:06:31,101 --> 00:06:37,524 En ik kreeg te horen: vrouwen hebben last van krampen. Leer er maar mee leven. 94 00:06:37,607 --> 00:06:42,487 Later werd me de pil aangeraden. Van die lapmiddelen. 95 00:06:42,571 --> 00:06:45,824 Het is lastig om endometriose te diagnosticeren. 96 00:06:45,907 --> 00:06:49,828 De grap die ik maakte was: 'Ik heb een diagnose, wat nu?' 97 00:06:49,911 --> 00:06:54,165 En zij: 'Sorry, we hebben geen onderzoek gedaan, want het overkomt alleen vrouwen.' 98 00:06:54,249 --> 00:06:57,586 Ja. -Maar er is wel een Viagra-kauwtablet. 99 00:06:57,669 --> 00:06:59,462 Dus, ja. Ja. 100 00:07:00,046 --> 00:07:03,675 Bij een piknoodgeval kunnen ze je wel helpen. 101 00:07:03,758 --> 00:07:07,721 Soms is het lastig om 'n pil te slikken. Stel nou dat ze erin stikken? 102 00:07:07,804 --> 00:07:12,392 Dus, het smaakt goed, je kunt erop kauwen. Dat geloof je toch niet? 103 00:07:21,318 --> 00:07:22,485 Hé, Wanda. 104 00:07:22,569 --> 00:07:24,779 O, mijn god. -Wat zie je er goed uit. 105 00:07:24,863 --> 00:07:26,823 Moet ik je minister noemen? -Hillary. 106 00:07:26,907 --> 00:07:31,202 Kijk maar op haar bloes. -Onze namen staan op onze bloezen. 107 00:07:31,286 --> 00:07:33,580 Hilarisch. -Iets voor Laverne en Shirley. 108 00:07:33,663 --> 00:07:35,206 Heel leuk. -Geweldig. 109 00:07:35,290 --> 00:07:37,542 Kom, we gaan bowlen. 110 00:07:37,626 --> 00:07:39,252 Kies een bal uit. -Oké. 111 00:07:39,336 --> 00:07:41,838 Heb jij je eigen bal meegenomen? -Ja. 112 00:07:41,922 --> 00:07:45,842 Je neemt het heel serieus. -Ja. Ik kan het geld missen. 113 00:07:46,593 --> 00:07:48,428 Mijn schoenen. -Wat? 114 00:07:48,511 --> 00:07:51,056 We zijn in de luren gelegd. 115 00:07:52,849 --> 00:07:53,975 O, mijn god, Wanda. 116 00:07:54,059 --> 00:07:57,896 Je hebt iets gedaan wat ik echt fantastisch vond. 117 00:07:57,979 --> 00:08:00,899 Je vertelde hoe het leven na de menopauze is. 118 00:08:00,982 --> 00:08:03,693 O, ja. -Niemand heeft het daarover. 119 00:08:03,777 --> 00:08:06,655 Je lichaam is 40, 50 jaar je thuis… 120 00:08:06,738 --> 00:08:09,950 …en plotseling slaat de boel op hol. -Ja. 121 00:08:10,033 --> 00:08:12,744 Je hebt je buik een naam gegeven. -Esther Roll. 122 00:08:12,827 --> 00:08:16,331 Ze ligt je na aan het hart. Dat weet ik. -Klopt, ja. 123 00:08:16,414 --> 00:08:21,211 Ik onderging het hele gebeuren en ik dacht: hier moeten we over praten. 124 00:08:21,294 --> 00:08:24,005 Ik kwam pas echt tot dat besef bij een doktersbezoek… 125 00:08:24,089 --> 00:08:27,425 …toen ik zei: 'Die opvliegers zijn ondragelijk. 126 00:08:27,509 --> 00:08:31,096 Ik ben aan het werk en ineens moet alles stilgelegd worden… 127 00:08:31,179 --> 00:08:33,847 …omdat ik me rotzweet. Geef me er iets tegen.' 128 00:08:33,932 --> 00:08:37,936 En zij zei: 'Oké, nu schrijven ze Alprazolam voor of zo.' 129 00:08:38,019 --> 00:08:42,606 Het zegt veel over de gezondheidszorg voor vrouwen en hun kijk op ons… 130 00:08:42,691 --> 00:08:46,861 …als ze denken: we schrijven die wijven gekkiepillen voor. 131 00:08:46,945 --> 00:08:49,614 We zijn weer de hysterische vrouwen. -Juist. 132 00:08:49,698 --> 00:08:55,620 Als comédienne kun je je licht erop schijnen en het onderwerp aansnijden. 133 00:08:55,704 --> 00:08:58,957 Dan voelen vrouwen zich niet alleen. Ga je ermee door? 134 00:08:59,040 --> 00:09:01,626 Ja, want ik heb er nog steeds mee te maken. 135 00:09:02,252 --> 00:09:03,670 Bowlen maar. 136 00:09:03,753 --> 00:09:05,630 Ik wil bowlnamen. -Bowlnamen? 137 00:09:05,714 --> 00:09:10,927 Ja. Ik kies de naam 'Spikkels'. -'Storm'. Een leuke weernaam. 138 00:09:11,011 --> 00:09:12,470 Dan ben ik 'Fluistering'. 139 00:09:14,973 --> 00:09:20,103 Stil, maar mogelijk dodelijk. -'Oké. 'De Fluistering'. 140 00:09:21,396 --> 00:09:24,107 We hebben hier een Mad Hatter-etagère. 141 00:09:24,190 --> 00:09:25,525 Geweldig. Bedankt. 142 00:09:25,609 --> 00:09:27,444 Het ziet er zo heerlijk uit. 143 00:09:27,527 --> 00:09:30,322 Wauw. -Hier nog wat scones. 144 00:09:30,405 --> 00:09:33,867 Wat zijn ze groot. Dat zou verboden moeten worden. 145 00:09:33,950 --> 00:09:36,369 Hou eens vast. Dat is echt… 146 00:09:36,453 --> 00:09:38,955 Ik heb eraan gezeten, dus nu is hij van mij. 147 00:09:39,748 --> 00:09:43,793 Toen ik iemand vertelde dat ik met jou had afgesproken zei diegene: 148 00:09:43,877 --> 00:09:49,341 'Prachtig dat ze eerlijk is over het feit dat een zwangerschap heel zwaar kan zijn.' 149 00:09:49,424 --> 00:09:53,762 In films zie je vrouwen een test doen en vervolgens een schuur verven… 150 00:09:53,845 --> 00:09:57,140 …lachend en helemaal in haar nopjes en dat is het dan. 151 00:09:57,224 --> 00:09:59,768 Ik ging echt door een hel. 152 00:10:03,438 --> 00:10:04,522 Help. 153 00:10:05,315 --> 00:10:08,151 Zwanger zijn is heerlijk. Echt geweldig. 154 00:10:13,448 --> 00:10:15,200 Niemand luistert naar vrouwen. 155 00:10:15,283 --> 00:10:20,205 Serena Williams ging bijna dood bij d'r bevalling. Je neemt haar niet serieus? 156 00:10:20,288 --> 00:10:22,040 Het houdt nooit op, hè? -Juist. 157 00:10:22,123 --> 00:10:26,836 Ja, en al die vrouwen die demonstreren voor rechten omtrent voortplanting. 158 00:10:26,920 --> 00:10:29,005 Die denken vast: dit meen je niet. 159 00:10:29,089 --> 00:10:32,759 En er zijn oudere vrouwen bij met borden met: 160 00:10:32,842 --> 00:10:37,097 'Ik was hier ook in de jaren 70.' -Ik dacht dat we dat aangepakt hadden. 161 00:10:37,180 --> 00:10:42,185 Ik liep langs een grote kerel met een bord die scandeerde: 'Weg met abortus.' 162 00:10:42,269 --> 00:10:44,980 Ik zei: 'Gast, wanneer was jij dan zwanger?' 163 00:10:45,063 --> 00:10:46,398 Ik was dol op Whoopi… 164 00:10:46,481 --> 00:10:49,526 Er zijn ook mensen met zo'n rare… -…en Gilda… 165 00:10:49,609 --> 00:10:55,865 …het is een gat of zo'n spiraal of er zit een knop op, zoals bij een deur. 166 00:10:55,949 --> 00:10:58,702 Voilà. -…en Joan. 167 00:10:58,785 --> 00:11:03,957 Voor iedereen die geen borsten heeft: dit is de push-up-opschuif-beha. 168 00:11:04,040 --> 00:11:07,544 Het duwt vanaf hier alles omhoog. Helemaal omhoog. 169 00:11:07,627 --> 00:11:11,298 Al m'n huid is omhooggeduwd. M'n navel zit hier… 170 00:11:11,381 --> 00:11:15,176 Margaret Cho was een van mijn grote voorbeelden. 171 00:11:15,260 --> 00:11:19,764 Ik mag het woord 'vagina' niet zeggen, want ik gebruik die van mij niet eens… 172 00:11:22,934 --> 00:11:23,977 Wil iemand hem hebben? 173 00:11:25,812 --> 00:11:28,148 Je kunt er boeken in stoppen, of zo. 174 00:11:29,524 --> 00:11:31,234 Gebruik 'm als sierpot. 175 00:11:31,318 --> 00:11:34,738 Moms Mabley. -…Jackie 'Moms' Mabley. 176 00:11:34,821 --> 00:11:40,118 Ze had een oude ochtendjas aan, geen tanden en een stofdoek op haar hoofd. 177 00:11:40,201 --> 00:11:46,041 Ik zag als jong meisje 'n zwarte vrouw die zich zo presenteerde. Dat bleef me bij. 178 00:11:46,124 --> 00:11:50,337 Denk erom, ik heb je een dienst bewezen. Ik heb je m'n naam gegeven. 179 00:11:51,004 --> 00:11:53,798 Ik zei: 'Ja, en nu krijg je de wind van voren.' 180 00:11:55,217 --> 00:11:58,053 Ik wilde een rol in General Hospital… 181 00:11:58,136 --> 00:12:02,349 …zoals de meeste moslimmeisjes in Jersey. Hollywood schuwt mensen met 'n beperking. 182 00:12:02,432 --> 00:12:05,769 In de stand-upcomedy zag ik wel mensen zoals ik… 183 00:12:05,852 --> 00:12:09,689 …met name Richard Pryor. Dus ik dacht: ik volg een comedycursus… 184 00:12:09,773 --> 00:12:12,525 …word een beroemde komiek en dan kom ik op tv. 185 00:12:12,609 --> 00:12:16,613 Goed, als dit op tv komt, is dat voor het eerst gelukt. 186 00:12:18,573 --> 00:12:21,243 Laat je horen voor Maysoon. 187 00:12:31,002 --> 00:12:35,006 Oké. Mocht je me nog niet kennen: ik ben niet dronken. 188 00:12:35,507 --> 00:12:40,428 Maar de arts die me ter wereld bracht wel, dus m'n brein is beschadigd, maar 't gaat. 189 00:12:40,512 --> 00:12:44,516 Ik heb 99 problemen en m'n cerebrale parese is daar maar één van. 190 00:12:46,017 --> 00:12:48,853 In de Spelen der Onderdrukten win ik goud. 191 00:12:48,937 --> 00:12:53,525 Ik ben Palestijns, moslima, een vrouw van kleur… 192 00:12:53,608 --> 00:12:57,487 Ik ben gescheiden, ik heb een beperking… 193 00:12:57,571 --> 00:13:01,032 …en… ben je er klaar voor? Ik kom uit New Jersey. 194 00:13:03,785 --> 00:13:06,454 Richard Pryor maakte zulke schunnige grappen. 195 00:13:06,538 --> 00:13:10,250 Dus ik wilde zo aanstootgevend mogelijk zijn. 196 00:13:10,333 --> 00:13:13,044 Ik was de moslima die grappen over Maria vertelde. 197 00:13:13,628 --> 00:13:15,213 Ik besefte toen nog niet… 198 00:13:15,297 --> 00:13:19,384 …dat mensen met een beperking heel erg als een kind behandeld worden… 199 00:13:19,467 --> 00:13:21,887 …dus toen ik op 't podium over seks praatte… 200 00:13:21,970 --> 00:13:27,392 …reageerden mensen zo van: 'Een moslima met een beperking die over seks praat.' 201 00:13:27,475 --> 00:13:29,561 Ze stonden versteld. 202 00:13:29,644 --> 00:13:33,315 Vrijgezellen, niemand waarschuwt je voor het feit… 203 00:13:33,398 --> 00:13:36,735 …dat de gewoontes van je partner heel snel irritant worden. 204 00:13:36,818 --> 00:13:40,488 De gewoonte waar ik helemaal gestoord van werd… 205 00:13:40,572 --> 00:13:43,992 …en het einde betekende, was z'n constante ademhaling. 206 00:13:44,075 --> 00:13:47,704 Het ging zo van: inademen, uitademen, inademen, uitademen. 207 00:13:47,787 --> 00:13:52,709 Ik zei: 'Kun je even vijf minuten kappen? Dat deed ik ook gewoon bij m'n geboorte.' 208 00:14:01,676 --> 00:14:03,887 Prachtig, al die oude gevels. 209 00:14:03,970 --> 00:14:08,391 Weet je, in deze fromagerie heeft een explosie plaatsgevonden. 210 00:14:08,475 --> 00:14:11,853 Hoe weet je dat? -Er was alleen nog maar gatenkaas. 211 00:14:14,022 --> 00:14:16,608 Sorry, die vond ik niet echt grappig. 212 00:14:17,525 --> 00:14:21,821 Maar we waren hier niet alleen voor flauwe kaasgrappen. 213 00:14:22,405 --> 00:14:25,283 Parijs staat bekend als de bakermat van de clownerie. 214 00:14:25,367 --> 00:14:28,745 En we hadden afgesproken met de meesterclown Philippe Gaulier. 215 00:14:29,329 --> 00:14:32,123 Philippe leidt al 50 jaar clowns op. 216 00:14:32,207 --> 00:14:36,711 Tot zijn studenten behoorden Emma Thompson en Sacha Baron Cohen. 217 00:14:38,547 --> 00:14:40,173 Het was een fiasco. 218 00:14:41,508 --> 00:14:43,426 Niemand lachte. 219 00:14:45,136 --> 00:14:46,388 Fiasco. 220 00:14:48,390 --> 00:14:51,893 Philippe, hoe komt het dat jij als kind van een apotheker… 221 00:14:51,977 --> 00:14:56,439 …een vooraanstaande clownerie-expert bent geworden? 222 00:14:56,523 --> 00:15:00,819 Mensen weten nooit waarom iemand de malloot… 223 00:15:00,902 --> 00:15:04,656 …in de familie is. -Jij was dat? 224 00:15:07,367 --> 00:15:10,328 Ja. Ik was een echte kwajongen. -Een kwajongen. 225 00:15:10,412 --> 00:15:14,082 Het is goed om te onthouden dat de clown per ongeluk is ontstaan. 226 00:15:14,165 --> 00:15:16,835 Ja. Een mooie vergissing. -Heel mooi. 227 00:15:16,918 --> 00:15:20,714 Veel vergissingen zijn niet mooi, maar deze wel. 228 00:15:20,797 --> 00:15:25,635 Om 'n idee te krijgen van de Clownsschool volgden we een les bij Lee Delong… 229 00:15:25,719 --> 00:15:30,390 …die over de hele wereld clownerie heeft gedoceerd, ook in oorlogsgebieden. 230 00:15:31,558 --> 00:15:37,230 Is het niet toepasselijk dat we hier zijn, op het podium van de Moulin Rouge… 231 00:15:37,314 --> 00:15:40,567 …waar enkele van de eerste vrouwelijke clowns optraden? 232 00:15:40,650 --> 00:15:45,655 Cha-U-Kao, La Goulue, La Môme Fromage. Zij waren hier. 233 00:15:46,156 --> 00:15:50,577 Al die vrouwen, die eenzaam en in armoede stierven… 234 00:15:50,660 --> 00:15:54,873 …legden de basis voor de vrouwenclownerie in Frankrijk. 235 00:15:55,457 --> 00:15:57,959 Wij gaan zo op ontdekkingsreis. 236 00:15:58,543 --> 00:16:04,466 We gaan op zoek naar onze identiteit, onze onbevangenheid, onze kwetsbaarheid. 237 00:16:04,549 --> 00:16:07,761 We gaan leren dat onze tekortkomingen kracht geven. 238 00:16:07,844 --> 00:16:13,516 Daar draait het clown-zijn om. En dit gaat ons helpen die reis te maken. 239 00:16:14,017 --> 00:16:16,269 Het kleinste masker ter wereld. 240 00:16:16,353 --> 00:16:17,771 Zet je neus op. 241 00:16:18,605 --> 00:16:20,315 Hillary, je neus. 242 00:16:21,524 --> 00:16:23,485 Wat een stelletje clowns. 243 00:16:39,167 --> 00:16:41,461 Ze maakt notities. -Hillary. 244 00:16:46,007 --> 00:16:47,217 Dat was niet best. 245 00:16:50,178 --> 00:16:54,808 Bij stand-up sta je er helemaal alleen voor. 246 00:16:54,891 --> 00:16:58,311 In je eentje. -Het publiek is niet altijd op jouw hand. 247 00:16:59,312 --> 00:17:04,359 Sommige mensen hopen zelfs dat je afgaat. Dus een komiek zijn, is over het algemeen… 248 00:17:04,441 --> 00:17:08,112 …maar zeker als vrouw die zich kwetsbaar opstelt… 249 00:17:08,612 --> 00:17:11,283 …erg moedig. -Je hebt wel lef nodig. 250 00:17:11,366 --> 00:17:12,409 Heel moedig. -Ja. 251 00:17:12,492 --> 00:17:15,829 Daarom zit ik in deze serie. -Reken maar. 252 00:17:16,287 --> 00:17:21,668 Want ik ben wel tien jaar lang heel erg getrold. Dit klinkt vast niet herkenbaar. 253 00:17:21,751 --> 00:17:24,838 Nee, totaal niet. -Heel erg getrold op internet. 254 00:17:24,920 --> 00:17:27,674 En het deed me op een geven moment niets meer. 255 00:17:27,757 --> 00:17:30,176 Je mocht geen grappige vrouw zijn. 256 00:17:30,260 --> 00:17:32,596 Nee, ik dacht… -Zeker niet in het openbaar. 257 00:17:32,679 --> 00:17:34,097 Dit weten jullie heel goed. 258 00:17:34,180 --> 00:17:40,020 We willen een andere versie van vrouwen. Je moet mooi, stil en sprankelend zijn en… 259 00:17:40,103 --> 00:17:41,730 En alleen een bijrol spelen. 260 00:17:41,813 --> 00:17:43,398 Absoluut. -Ja. 261 00:17:43,481 --> 00:17:46,067 Lucille Ball zei: 'Als je daar in je eentje staat… 262 00:17:46,151 --> 00:17:48,945 …kun je het alleen maar persoonlijk opnemen.' 263 00:17:51,948 --> 00:17:56,494 Mensen denken altijd aan verjaardagsclowns en witte schmink en… 264 00:17:56,578 --> 00:18:02,626 Ze weten niet echt wat een clown is, maar als ze er een zien, vinden ze 't wel leuk. 265 00:18:02,709 --> 00:18:07,464 Mooi. Jullie doen het uitstekend. Het mag een tandje sneller. 266 00:18:08,632 --> 00:18:10,842 Lucille Ball is een clown. 267 00:18:11,468 --> 00:18:15,055 Als ze chocolaatjes in haar mond propt, dat is clownerie. 268 00:18:15,138 --> 00:18:17,557 Vind je niet? -Mee eens, hoor. 269 00:18:19,768 --> 00:18:24,981 Philippe, wat is het verschil tussen mannen en vrouwen in comedy? 270 00:18:25,065 --> 00:18:26,483 Kunnen ze hetzelfde doen? 271 00:18:26,566 --> 00:18:30,654 Bij comedy is het geen probleem, maar clownerie is lastiger. 272 00:18:31,696 --> 00:18:35,325 Want als je een jonge jongen bent… 273 00:18:36,076 --> 00:18:41,331 …en je komt thuis en je kostuum is helemaal vies, dan… 274 00:18:41,414 --> 00:18:43,458 Dan houdt je moeder alsnog van je. 275 00:18:44,668 --> 00:18:50,006 Als je een meisje bent, weet je niet of je vader alsnog van je houdt. 276 00:18:50,090 --> 00:18:52,008 Dus voor een vrouw… 277 00:18:52,092 --> 00:18:57,597 …is het riskanter om je als malloot te gedragen dan voor een man. 278 00:18:57,681 --> 00:18:59,766 En als je lesgeeft, zie je… 279 00:19:00,684 --> 00:19:04,479 …dat een vrouw een charmante clown wil zijn. 280 00:19:05,480 --> 00:19:08,984 Maar ik heb enkele vrouwen gekend. Monsters. 281 00:19:09,776 --> 00:19:12,112 Fantastisch, maar er zijn er niet veel. 282 00:19:12,696 --> 00:19:14,239 Ik ben wel een monster. 283 00:19:21,913 --> 00:19:26,751 M'n moeder is altijd boos dat ik me in mijn shows niet als een dame gedraag. 284 00:19:27,252 --> 00:19:28,712 Nog steeds? 285 00:19:28,795 --> 00:19:32,132 Je bent een ondeugende meid, hè? 286 00:19:32,215 --> 00:19:35,093 Ja. Heel ondeugend. 287 00:19:37,762 --> 00:19:40,307 Je nieuwste voorstelling heet Nate. 288 00:19:40,390 --> 00:19:43,894 Dat is de mannelijke versie van je naam, hè? 289 00:19:43,977 --> 00:19:46,021 Ja. Ik verkleed me als man. 290 00:19:46,104 --> 00:19:49,065 Ik bezorg het publiek een gevoel van ongemak. 291 00:19:49,149 --> 00:19:50,859 Ik speel met het idee van consent. 292 00:19:50,942 --> 00:19:56,114 Ik reik naar iemands borsten. -Maak me nou niet bang. 293 00:19:56,197 --> 00:19:57,032 Ik… 294 00:19:57,866 --> 00:19:59,367 Ben je bang? -Ik niet. 295 00:19:59,451 --> 00:20:00,994 Reik maar naar mij. -Goed. 296 00:20:01,077 --> 00:20:04,956 Ik reik langzaam naar iemands borsten. -Je komt me bekend voor. 297 00:20:06,124 --> 00:20:09,211 Wat gebeurt er? -Dat houd ik even vast. En dan zeg ik… 298 00:20:10,503 --> 00:20:12,088 Mag ik? 299 00:20:16,301 --> 00:20:18,094 Mag ik? -Ja, hoor. 300 00:20:18,178 --> 00:20:19,429 En dan… 301 00:20:21,097 --> 00:20:22,098 Etterbak. 302 00:20:22,182 --> 00:20:26,144 En dan pak ik haar borsten vast. -Alleen m'n man raakt me daar aan. 303 00:20:26,228 --> 00:20:29,814 Een bijzonder momentje. -Gewoon even vragen. Bedankt. 304 00:20:30,482 --> 00:20:31,566 Voortreffelijk. 305 00:20:34,569 --> 00:20:36,238 Gewoon even vragen. 306 00:20:37,530 --> 00:20:39,908 Als je die spanning creëert… 307 00:20:39,991 --> 00:20:42,744 …of als mensen in spanning jouw actie afwachten… 308 00:20:42,827 --> 00:20:45,997 …kun je dat makkelijk doorbreken. -Je kent die persoon? 309 00:20:46,081 --> 00:20:47,624 Nee. -Nee, ik ken niemand. 310 00:20:47,707 --> 00:20:50,961 Sinds gisteren. -Maar lachen mensen of zijn ze bang? 311 00:20:51,044 --> 00:20:53,255 Ze lachen. Ook hierom. 312 00:20:53,338 --> 00:20:58,593 Ik loop zo op de borsten af en zo op de… 313 00:21:00,679 --> 00:21:02,305 Ik zou bang zijn. 314 00:21:07,394 --> 00:21:12,023 Ik besloot m'n zoon op z'n tiende Het Achterhuis voor te lezen. 315 00:21:12,107 --> 00:21:15,986 Ik wilde een vrouwelijke heldin en dat hij 'n geschiedenislesje kreeg. 316 00:21:16,069 --> 00:21:19,698 Het bleek dat je met tien jaar veel te jong voor dat boek bent. 317 00:21:21,032 --> 00:21:23,994 Er gebeurt een hoop. Ten eerste wordt ze ongesteld. 318 00:21:24,953 --> 00:21:30,000 M'n zoon vroeg: 'Wat is ongesteld zijn?' -En ik zei: 'Meisjes van Annes leeftijd… 319 00:21:30,083 --> 00:21:31,251 …gaan menstrueren. 320 00:21:31,334 --> 00:21:34,713 Dat betekent dat er eens per maand ongeremd bloed vloeit… 321 00:21:35,422 --> 00:21:39,175 …uit hun vagina en dat zo'n vier tot 15 dagen lang… 322 00:21:41,553 --> 00:21:42,888 …dat verschilt per meisje.' 323 00:21:44,472 --> 00:21:49,019 Om iemand die informatie voor het eerst in zich te zien opnemen… 324 00:21:50,395 --> 00:21:54,190 Hij kreeg een paniekaanval, reikte met één hand naar z'n kruis… 325 00:21:54,274 --> 00:21:57,068 …want hij dacht dat-ie ongeremd zou gaan bloeden. 326 00:21:57,152 --> 00:21:59,738 Met de andere hand weerde hij verdere info af. 327 00:21:59,821 --> 00:22:04,618 Zo stond hij even in een ongemakkelijke houding. 328 00:22:04,701 --> 00:22:07,037 Hij kalmeerde en ik pakte het boek op… 329 00:22:07,120 --> 00:22:10,832 …en hij zei: 'Hopelijk overkomen haar niet nog meer nare dingen.' 330 00:22:14,127 --> 00:22:18,131 Jij doorbreekt barrières als het gaat om afkomst, jij bij beperkingen. 331 00:22:18,215 --> 00:22:20,091 En jij op het gebied van de dood. 332 00:22:20,675 --> 00:22:22,594 Hoe grappig is dat? 333 00:22:22,677 --> 00:22:25,889 Er bleven maar mensen doodgaan, dus… 334 00:22:25,972 --> 00:22:28,850 Dat wil ik helemaal niet als mijn specialiteit. 335 00:22:30,227 --> 00:22:33,897 M'n moeder overleed aan corona en ik zeg tegen 't publiek: 'Luister…' 336 00:22:33,980 --> 00:22:38,818 Want ze schrikken ervan. En ik zeg zo van: 'M'n moeder, haha.' En… 337 00:22:39,527 --> 00:22:43,156 Ja, grappig, hè? Dat kunnen jullie hebben. 338 00:22:43,240 --> 00:22:46,159 Ik zeg: 'M'n moeder is aan corona overleden. 339 00:22:46,243 --> 00:22:49,412 Ik ga grappen vertellen. Zet je schrap.' En zij zeggen: 'Oké.' 340 00:22:49,496 --> 00:22:53,792 De grenzen zijn wat verschoven. Men kan gewaagde onderwerpen beter hebben. 341 00:22:53,875 --> 00:22:56,878 Iets meer dan vijf of zeven jaar geleden. 342 00:22:56,962 --> 00:23:02,217 M'n moeder was aanhanger van Trump, dus haar dood werd als zelfmoord aangemerkt. 343 00:23:19,734 --> 00:23:21,736 Pardon, heb ik gelachen? 344 00:23:24,155 --> 00:23:28,952 Er was een moment dat je besefte: dit werkt niet. 345 00:23:29,035 --> 00:23:34,416 Niemand la… En dat moment moet je bereiken. De flop. 346 00:23:34,499 --> 00:23:40,881 Bij clownerie, anders dan bij andere kunstvormen, is de flop noodzakelijk. 347 00:23:40,964 --> 00:23:42,591 De flop is heel belangrijk. 348 00:23:42,674 --> 00:23:47,470 Je doet iets, je denkt dat het grappig is, maar niemand lacht. 349 00:23:48,179 --> 00:23:50,181 Niemand. Doodse stilte. 350 00:23:50,265 --> 00:23:55,478 En dan pleeg je zelfmoord, of je redt de boel… 351 00:23:55,562 --> 00:23:58,899 …door iets anders grappigs te doen. 352 00:23:58,982 --> 00:24:03,904 Als mensen lachen, red je de flop. En dan houdt iedereen weer van je. 353 00:24:03,987 --> 00:24:06,990 Ja. -Ze klappen en jij gaat door. 354 00:24:07,073 --> 00:24:08,491 Poef, nog een flop. 355 00:24:09,618 --> 00:24:13,038 Als clown moet je mislukkingen omzetten in successen. 356 00:24:13,121 --> 00:24:16,666 Daarom is het voor sommige mensen zo'n moeilijk vak… 357 00:24:16,750 --> 00:24:22,172 …omdat ze moeten durven falen om op het punt te komen… 358 00:24:22,255 --> 00:24:27,010 …dat ze er wat moois van moeten maken. Want als je niet flopt, kan dat niet. 359 00:24:27,093 --> 00:24:29,095 Een mooie metafoor voor het leven. 360 00:24:30,180 --> 00:24:32,057 Meer? -Zeg jij 't maar. 361 00:24:36,478 --> 00:24:38,813 Is dit wat je… Is dit wat je wil? 362 00:24:48,990 --> 00:24:54,079 Een hoop mensen, en met name vrouwen, gaan onderuit. 363 00:24:55,038 --> 00:24:57,749 Je maakt in het openbaar een misser. 364 00:24:58,583 --> 00:25:01,586 Dat wil je echt nooit meer. 365 00:25:01,670 --> 00:25:05,674 We hebben last van perfectionisme. 366 00:25:05,757 --> 00:25:09,010 Te veel vrouwen, vooral jonge vrouwen… -Ik ook. 367 00:25:09,094 --> 00:25:12,264 …willen perfect zijn, er perfect uitzien… 368 00:25:12,347 --> 00:25:14,975 …zich perfect gedragen, de perfect dingen zeggen. 369 00:25:15,058 --> 00:25:19,604 Maar als clown leer je juist: 'Wees niet perfect.' 370 00:25:19,688 --> 00:25:21,481 Precies. -Nooit. 371 00:25:21,565 --> 00:25:24,317 Zo slecht. -Oké. Dat was niet best. 372 00:25:24,401 --> 00:25:27,612 Dat was niet best. -Je bowlt onder Spikkels. 373 00:25:27,696 --> 00:25:33,118 Dat verdient Spikkels niet. -Ik ga er wat aan doen. 374 00:25:33,201 --> 00:25:35,579 Ik moet wat dichterbij staan… -Komt goed. 375 00:25:35,662 --> 00:25:37,872 Ja? Dat weet ik niet, hoor. 376 00:25:38,456 --> 00:25:43,211 Alsjeblieft niet de goot in. -Hij is wel verder gekomen. 377 00:25:43,295 --> 00:25:44,254 Ik ga je helpen. 378 00:25:44,337 --> 00:25:46,298 Laat maar zien wat je kunt. -Let op. 379 00:25:46,381 --> 00:25:48,842 Ik heb wel al een tijd niet gebowld. 380 00:25:48,925 --> 00:25:50,802 O, kijk nou toch. 381 00:25:51,636 --> 00:25:54,514 Nou zeg. -Zelfs je voet staat precies goed. 382 00:25:54,598 --> 00:25:58,768 Wek de indruk dat je de boel beheerst. -Klopt. Daar moet ik aan werken. 383 00:25:59,644 --> 00:26:01,521 Wanda, als jij grappen schrijft… 384 00:26:01,605 --> 00:26:05,275 …houd je dan in je achterhoofd dat je die kan inzetten… 385 00:26:05,358 --> 00:26:07,819 …om verandering teweeg te brengen? 386 00:26:07,903 --> 00:26:10,363 Ik wil graag een discussie aanzwengelen. 387 00:26:10,447 --> 00:26:12,324 Die tot verandering kan leiden? -Ja. 388 00:26:12,407 --> 00:26:14,534 Ik geloof niet dat mijn woorden… 389 00:26:14,618 --> 00:26:18,330 …mensen tot bepaalde inzichten zullen brengen. 390 00:26:18,413 --> 00:26:21,708 Ik wil ze gewoon aan het denken zetten. 391 00:26:21,791 --> 00:26:24,461 Ik kan iets bepleiten met een grap… 392 00:26:24,544 --> 00:26:28,715 …maar mensen willen niet onderwezen worden, dus je verstopt het. 393 00:26:28,798 --> 00:26:30,550 Sommige dingen zijn onnozel. 394 00:26:30,634 --> 00:26:35,513 Ik zeg dat een vogel als huisdier stom is. Daarmee help je niemand. 395 00:26:35,597 --> 00:26:37,515 Maar met alles wat ik zeg… 396 00:26:37,599 --> 00:26:42,145 …probeer ik vooral mensen, vrouwen, aan het lachen te maken. 397 00:26:42,229 --> 00:26:45,357 Daar drink ik op. Kom maar. -Proost. 398 00:26:45,440 --> 00:26:50,904 Ik zoek graag de grenzen op, lok graag reacties uit. 399 00:26:50,987 --> 00:26:55,492 Voor Amerikaanse vrouwen waren de jaren 70 het beste decennium. 400 00:26:55,575 --> 00:27:00,705 In 1974 kregen we het recht om een creditcard op onze eigen naam te zetten. 401 00:27:00,789 --> 00:27:04,459 Wat een hoop mensen niet weten, is dat we dat recht toen kregen… 402 00:27:04,542 --> 00:27:07,879 …omdat we in '73 het recht op abortus kregen. 403 00:27:07,963 --> 00:27:10,715 Vrouwen lieten abortussen plegen en ze dachten: 404 00:27:10,799 --> 00:27:12,926 ik wil die met creditcard betalen. 405 00:27:15,929 --> 00:27:18,640 Je probeert mensen op andere gedachten te brengen. 406 00:27:18,723 --> 00:27:23,478 Als je aan 't begin mensen zo ziet zitten, wil je daar verandering in brengen… 407 00:27:23,562 --> 00:27:28,275 …en mensen laten lachen om dingen waar ze anders niet om zouden lachen. 408 00:27:28,358 --> 00:27:31,570 Als vrouw krijg je al genoeg op je bordje. 409 00:27:32,779 --> 00:27:34,197 Ik wil niets toevoegen. 410 00:27:34,281 --> 00:27:37,158 Als je het niet snapt, dan snap je het niet. 411 00:27:37,242 --> 00:27:42,789 Want veel onwetendheid op het gebied van afkomst en beperkingen is aangeleerd. 412 00:27:42,872 --> 00:27:44,416 Dat verander je niet zo. 413 00:27:46,084 --> 00:27:47,752 Kom, poesje, poesje, poesje. 414 00:27:50,255 --> 00:27:53,592 Hij mag me best in m'n poes pakken, want m'n poes pakt 'm terug. 415 00:27:54,759 --> 00:27:57,095 Als hij me had betast, ging ik zo: 'hop'. 416 00:27:58,221 --> 00:28:00,390 Ik sleepte 'm zo mee naar het Witte Huis. 417 00:28:00,473 --> 00:28:03,143 'Je komt niet meer van me af. Nog vier jaar.' 418 00:28:05,228 --> 00:28:08,982 Ik maak een hoop Trump-grappen op plekken waarvan ik denk: 419 00:28:09,065 --> 00:28:13,528 hier kan ik dat beter niet doen. Maar het is ook gewoon leuk. 420 00:28:13,612 --> 00:28:18,700 Ik zeg tegen het publiek: 'We geven witte mannen macht die ze niet verdienen. 421 00:28:18,783 --> 00:28:21,620 …zo is hij president geworden.' En iedereen is in shock. 422 00:28:21,703 --> 00:28:25,749 Kom je er nu pas achter dat witte mannen hier kunnen doen wat ze willen? 423 00:28:25,832 --> 00:28:28,877 'Welkom in onze wereld.' -Waar heb je gezeten? 424 00:28:28,960 --> 00:28:33,256 Het is ook voor de zwarte mensen in het publiek die er klaar mee zijn. 425 00:28:33,340 --> 00:28:37,344 Alsof iemand eindelijk iets zegt zonder een blad voor de mond te nemen. 426 00:28:37,427 --> 00:28:39,846 Witte mensen horen het niet zo graag. 427 00:28:39,930 --> 00:28:43,850 Het komt wel goed. Dit is niet de eerste keer… 428 00:28:43,934 --> 00:28:48,980 …dat we een racistische, seksistische, homofobe president gekozen hebben. 429 00:28:49,064 --> 00:28:54,778 Hij is niet de eerste. Alleen de eerste bij wie we dat erkennen. 430 00:28:54,861 --> 00:28:56,780 We waren in de Garden na de verkiezingen. 431 00:28:56,863 --> 00:29:00,408 Je kwam na andere komieken die grappen maakten over Trump… 432 00:29:00,492 --> 00:29:02,702 …en het publiek lachte om hun grappen. 433 00:29:02,786 --> 00:29:03,828 Nou… -Toch? 434 00:29:03,912 --> 00:29:07,123 …de witte heteromannen die die grappen maakten. 435 00:29:07,207 --> 00:29:09,167 En jij ging het podium op en… 436 00:29:09,251 --> 00:29:11,086 …maakte ook wat grappen. -Bizar. 437 00:29:11,169 --> 00:29:13,922 Hij is toch duidelijk seksistisch? 438 00:29:14,005 --> 00:29:19,261 En racistisch? En homofoob? 439 00:29:20,470 --> 00:29:23,932 De reacties waren verdeeld. De helft joelde me uit… 440 00:29:24,015 --> 00:29:27,143 …en de andere helft zei dat ze hun kop moesten houden. 441 00:29:27,227 --> 00:29:29,604 Er braken vechtpartijen uit… 442 00:29:29,688 --> 00:29:31,731 Dat meen je. -…in het publiek. Ja. 443 00:29:31,815 --> 00:29:34,025 Sommigen riepen het N-woord naar me. 444 00:29:34,109 --> 00:29:35,944 Het ging er hard aan toe. -Hemel. 445 00:29:36,027 --> 00:29:40,865 Ik dacht: ik moet dit goed afsluiten. Ik wilde niet het podium af. 446 00:29:40,949 --> 00:29:43,451 Echt niet. -Nee, nooit het podium af gaan. 447 00:29:43,535 --> 00:29:47,289 Ik zei wat rake woorden. Ik begon zelfs vakken aan te spreken. 448 00:29:47,372 --> 00:29:49,040 'Krijg de tering, vak 220.' 449 00:29:49,124 --> 00:29:53,962 Krijg de tering. Jullie allemaal. 450 00:29:54,045 --> 00:29:59,134 Ik dacht: ik sluit 't mooi af. Ik zei: 'We zijn hier voor een prachtig doel.' 451 00:29:59,217 --> 00:30:01,344 'Daarin zijn we eensgezind, toch?' -Ja. 452 00:30:01,428 --> 00:30:04,431 Toen vertelde ik over mijn genezing van borstkanker… 453 00:30:04,514 --> 00:30:06,391 …en daar maakte ik grappen over. 454 00:30:06,474 --> 00:30:09,394 De rust keerde terug en we namen afscheid. 455 00:30:09,477 --> 00:30:12,022 M'n vrouw rende het podium op, wat ze nooit doet… 456 00:30:12,105 --> 00:30:15,066 …en gaf me een zoen. Ze maakte het vredesteken. 457 00:30:15,150 --> 00:30:18,820 Ik was wat minder netjes. Ik zag haar maar één vinger opsteken. 458 00:30:18,904 --> 00:30:23,074 Ik dacht: ja, schatje. En toen dacht ik: o, oké. Juist, ja. 459 00:30:23,158 --> 00:30:25,869 Maar op de voorpagina stond ik natuurlijk… 460 00:30:25,952 --> 00:30:28,204 Hou het netjes. -Tja. 461 00:30:28,288 --> 00:30:29,289 Hou het netjes. 462 00:30:29,372 --> 00:30:32,334 Soms moet je vuur met vuur bestrijden. -Ja. 463 00:30:32,417 --> 00:30:35,712 Weet je wie humor heel goed heeft ingezet… 464 00:30:35,795 --> 00:30:39,799 …bij haar werk in de hoogste regionen? Je kent haar heel goed: 465 00:30:39,883 --> 00:30:43,178 …voormalige minister Madeleine Albright, onze goede vriendin. 466 00:30:43,261 --> 00:30:46,932 Ik heb het zeker goed gedaan als eerste vrouwelijke minister van BuZa… 467 00:30:47,015 --> 00:30:51,895 …want nu worden mannen amper nog in overweging genomen voor die functie. 468 00:30:53,355 --> 00:30:55,690 Zij beheerste de kunst… 469 00:30:56,358 --> 00:31:01,863 …om letterlijk een boodschap af te geven, vaak een humoristische… 470 00:31:01,947 --> 00:31:03,698 …met haar speldjes. 471 00:31:07,369 --> 00:31:10,455 Dat begon na de eerste Golfoorlog… 472 00:31:10,538 --> 00:31:14,751 …toen een van Saddam Hoesseins trawanten haar een slang noemde. 473 00:31:15,460 --> 00:31:20,173 De eerstvolgende keer dat ze bij Sadam Hoessein op bezoek ging… 474 00:31:20,257 --> 00:31:23,093 …droeg ze een grote speld van een slang… 475 00:31:23,176 --> 00:31:27,639 …een heel elegante maar slimme manier om iets duidelijk te maken. 476 00:31:27,722 --> 00:31:29,683 'Ik hou jullie in de gaten.' 477 00:31:29,766 --> 00:31:34,646 Toen ze met de Russen ging onderhandelen over een antiballistisch raketverdrag… 478 00:31:34,729 --> 00:31:38,108 …vond ze een speldje dat op een raket leek. 479 00:31:38,191 --> 00:31:40,485 Die had ze gewoon ergens liggen. 480 00:31:40,569 --> 00:31:42,737 Ze had zoveel speldjes. -Heel normaal. 481 00:31:42,821 --> 00:31:46,157 Ze droeg speldjes… -Heb ik iets wat op een kernkop lijkt? 482 00:31:46,908 --> 00:31:51,496 Een Rus zei: 'Is dat een van de raketten die op ons gericht zijn?' 483 00:31:51,580 --> 00:31:53,873 Vrij direct. -Precies. 484 00:31:53,957 --> 00:31:55,667 Ze zei: 'Ja, pas maar op.' 485 00:31:55,750 --> 00:32:01,506 Ik mag graag denken dat andere mensen daardoor leerden… 486 00:32:01,590 --> 00:32:04,634 …iets wat misschien bedoeld was als een belediging… 487 00:32:04,718 --> 00:32:08,430 …anders op te vatten: als iets moois… -Juist. 488 00:32:08,513 --> 00:32:13,268 …iets provocerends, iets grappigs. Om te bezinnen en ergens een draai aan te geven. 489 00:32:13,351 --> 00:32:14,978 Precies. 490 00:32:17,188 --> 00:32:19,774 Ik heb één vraag. Dat ene debat. 491 00:32:19,858 --> 00:32:24,029 Het was een onwerkelijke ervaring. Hij liep achter me aan… 492 00:32:24,112 --> 00:32:26,948 Ja. -…loerde naar me, kwam achter me staan. 493 00:32:27,032 --> 00:32:30,911 Moet ik me dan omdraaien en zeggen: 'Achteruit, engerd'? 494 00:32:30,994 --> 00:32:35,248 Als ik er een grap over zou maken, zag ik al voor me dat de commentatoren… 495 00:32:35,332 --> 00:32:37,125 …voornamelijk mannen, zouden zeggen: 496 00:32:37,208 --> 00:32:40,962 'Is ze wel opgewassen tegen die en die leider? 497 00:32:41,046 --> 00:32:46,176 Ze kan dit niet eens hebben.' Eigenlijk wat jij meemaakte in Boston. 498 00:32:46,259 --> 00:32:50,096 Het wordt jouw verantwoordelijkheid om de boel tot bedaren te brengen. 499 00:32:50,180 --> 00:32:52,849 Ja, en dat is zo vermoeiend. 500 00:32:52,933 --> 00:32:58,521 We moeten zoveel moeite doen om te zeggen wat we denken en niet denken: 501 00:32:58,605 --> 00:33:03,777 wacht eens even, hoe gaat dit overkomen? Mannen hoeven dat nooit te doen. 502 00:33:03,860 --> 00:33:07,364 Had ik 'n grap moeten maken? -Een grap had wel gewerkt. 503 00:33:07,447 --> 00:33:12,244 Je hebt gelijk. Als je je had omgedraaid en gezegd dat hij een engerd was… 504 00:33:12,327 --> 00:33:13,536 …was je afgestraft. 505 00:33:13,620 --> 00:33:16,206 Zoiets als: 'Ja, Donald, dit is mijn eigen haar. 506 00:33:17,040 --> 00:33:19,709 Je wil het van dichterbij bekijken, maar…' 507 00:33:19,793 --> 00:33:22,921 'Anders dan jouw haar…' -'…dit is mijn eigen haar.' 508 00:33:23,004 --> 00:33:24,965 Kon ik maar terug in de tijd. Geweldig. 509 00:33:32,222 --> 00:33:35,350 Witte vrouwen zien me als 'n groot voorbeeld en Lizzo. 510 00:33:37,852 --> 00:33:40,480 M'n dochter is eerstejaarsstudent aan Stanford. 511 00:33:42,440 --> 00:33:45,569 Ik zei tegen m'n moeder dat ze niet moest opscheppen en zij zei: 512 00:33:45,652 --> 00:33:48,572 'Het is toch niks als ze zoveel meisjes toelaten.' 513 00:33:50,782 --> 00:33:54,077 Als ik m'n zoon op pornokijken betrap, pak ik het zo aan: 514 00:33:54,160 --> 00:33:56,621 ik ga zitten en meekijken. 515 00:33:58,039 --> 00:33:59,207 Best een goed idee. 516 00:33:59,291 --> 00:34:03,086 Is er een beter afschrikmiddel tegen het kijken van porno… 517 00:34:04,963 --> 00:34:07,299 …dan de herinnering aan mijn commentaar? 518 00:34:09,843 --> 00:34:11,344 M'n moeder is dol op Lifetime. 519 00:34:14,639 --> 00:34:17,559 Laat je horen als je Lifetime kijkt… Oké. 520 00:34:18,727 --> 00:34:22,646 Jullie zijn de reden dat vrouwen niet verder komen in deze maatschappij. 521 00:34:25,650 --> 00:34:29,028 Ik wilde hier graag een bepaalde grap maken. 522 00:34:29,112 --> 00:34:34,617 Het begon toen ik met m'n moeder tv-keek. Ze is dol op The Bachelor en Lifetime. 523 00:34:34,701 --> 00:34:38,204 Net alsof ik ben geadopteerd, want we hebben een heel andere smaak. 524 00:34:38,288 --> 00:34:42,959 Mijn moeder gaat er helemaal in op, als een echte vrouw. 525 00:34:43,043 --> 00:34:45,003 Mijn moeder is een echte vrouw. 526 00:34:45,086 --> 00:34:50,090 En ik kijk ernaar en denk: hierdoor komen vrouwen niet vooruit. Dit is verkeerd. 527 00:34:50,175 --> 00:34:54,346 En ik praat met vrouwen. Zo van: ja, wat hij zegt is verkeerd… 528 00:34:54,429 --> 00:34:58,892 …maar waar zijn wij mee bezig? Wat vinden wij belangrijk? 529 00:34:58,975 --> 00:35:02,020 Waarom snakken we naar deze vormen van erkenning? 530 00:35:02,103 --> 00:35:08,485 'O, een zender voor vrouwen.' Dat klinkt goed in theorie, hè? 531 00:35:08,568 --> 00:35:11,404 Ik verwachtte een hoop films over vrouwenemancipatie. 532 00:35:11,488 --> 00:35:15,033 Snap je? Vrouwen die hun bloed de vrije loop laten op het gras. 533 00:35:16,201 --> 00:35:21,081 Vrouwen die piemels afhakken en zo. Ik verwachtte vrouwen die… Snap je? 534 00:35:22,082 --> 00:35:26,586 Ik wist niet dat je steeds weer hetzelfde sullige, verwarde wijf zou zien. 535 00:35:30,382 --> 00:35:33,093 Maak ruim baan voor deze bal. 536 00:35:33,176 --> 00:35:38,139 Oké, oké, oké. Eén, twee, drie, vier, vijf, zes. 537 00:35:40,809 --> 00:35:42,269 Deed jij dat? 538 00:35:42,352 --> 00:35:44,271 Ja, echt. -Ja. Heel indrukwekkend. 539 00:35:44,354 --> 00:35:46,231 Was het niet de Secret Service? 540 00:35:46,314 --> 00:35:48,316 Nee, ze deed het heel goed. 541 00:35:48,400 --> 00:35:51,111 Ik wachtte tot je even niet keek. -Goed gedaan. 542 00:35:53,071 --> 00:35:55,156 Comedy is nu veel moeilijker. 543 00:35:55,240 --> 00:36:00,370 Er zijn nu zoveel dingen waarover je beter geen grappen kunt maken. 544 00:36:00,453 --> 00:36:03,707 Ik was als kind het mikpunt van zoveel grappen… 545 00:36:03,790 --> 00:36:06,918 …dus ik vind 't geweldig dat sommige dingen taboe zijn. 546 00:36:07,002 --> 00:36:09,296 Noem me politiek correct. -Zo sta ik erin. 547 00:36:09,379 --> 00:36:11,673 Ik weet wat voor mij het juiste is… 548 00:36:11,756 --> 00:36:15,802 …wat mij een goed gevoel geeft en wat voor mij taboe is. 549 00:36:15,886 --> 00:36:20,098 Maar ik ga 'n andere komiek niet vertellen wat hij wel of niet mag doen. 550 00:36:20,181 --> 00:36:22,475 Maar ik heb wel een grens. 551 00:36:22,559 --> 00:36:25,562 Je grens is verschoven, toch? -O, ja. Die is… Ja. 552 00:36:25,645 --> 00:36:27,439 Ik ging best ver. En nu… 553 00:36:27,522 --> 00:36:30,817 Ik weet niet meer welke komiek het was, maar die zei: 554 00:36:30,901 --> 00:36:35,113 'Als mijn kind gay was, zou ik 'm een mep geven met een poppenhuis' of zo. 555 00:36:35,196 --> 00:36:38,992 Daar nam ik aanstoot aan, want ik heb met lhbti-jongeren gewerkt… 556 00:36:39,075 --> 00:36:42,203 …die mishandeld en uit huis getrapt werden omdat ze gay waren. 557 00:36:42,287 --> 00:36:47,167 En ik zei: 'Hé, man. Dat is niet tof. Het is niet eens grappig. 558 00:36:47,250 --> 00:36:53,006 Nu keur je dat soort gedrag goed.' En ik zei: 'Denk daar eens over na.' 559 00:36:53,089 --> 00:36:55,425 Ik groeide op met Dice en Eddie Murphy… 560 00:36:55,508 --> 00:37:00,096 …dus ik hoorde een en al scheldwoorden, misogynie, grappen over dikkerds, hoeren. 561 00:37:00,180 --> 00:37:06,228 Dat aapte ik na en dat was niet omdat ik een man wilde zijn, maar een komiek. 562 00:37:06,311 --> 00:37:08,230 Interessant. -Die shows keek ik. 563 00:37:08,313 --> 00:37:11,191 Op een dag kwam er een meid naar me toe die zei: 564 00:37:11,274 --> 00:37:15,278 'Ik wilde vandaag lekker lachen en door jouw grap over pedofilie… 565 00:37:15,362 --> 00:37:17,864 …dacht ik aan 't ergste moment uit mijn leven.' 566 00:37:17,948 --> 00:37:20,617 En toen gooide ik alles om. 567 00:37:20,700 --> 00:37:27,040 De komieken waar ik tegenop kijk, mikken op mensen die hoger op de ladder staan. 568 00:37:27,123 --> 00:37:30,001 Goed punt. -Daar gaat het om. 569 00:37:30,085 --> 00:37:31,419 Spreek de machtigen aan. 570 00:37:31,503 --> 00:37:35,549 Waarom zou ik het munten op… Een arm persoon die het al zwaar heeft. 571 00:37:35,632 --> 00:37:39,761 Daar is comedy niet voor bedoeld. Je moet mensen 'n steuntje in de rug geven. 572 00:37:39,844 --> 00:37:43,223 Mensen die niet gehoord worden een stem geven. 573 00:37:43,306 --> 00:37:45,642 En hypocrisie benoemen. 574 00:37:45,725 --> 00:37:49,563 Dat is mijn soort comedy. Ja. -Je moet erdoorheen prikken. 575 00:37:49,646 --> 00:37:51,940 Ik mik op de machtigen. 576 00:37:58,613 --> 00:38:05,036 Helaas is een ander vaak het mikpunt van een grap. 577 00:38:05,120 --> 00:38:06,121 Ja. 578 00:38:07,455 --> 00:38:10,792 Als ik het goed begrijp, is clownerie… 579 00:38:10,875 --> 00:38:14,254 …het grappigst als de clowns zich kwetsbaar opstellen… 580 00:38:14,337 --> 00:38:19,134 …en zichzelf belachelijk maken. Ze nodigen je uit om mee te lachen… 581 00:38:19,217 --> 00:38:22,220 …in plaats van iemand uit te lachen. 582 00:38:22,846 --> 00:38:25,223 Hier zou iedereen wel wat aan hebben. 583 00:38:31,438 --> 00:38:33,231 Oké, ik moet… 584 00:38:33,315 --> 00:38:36,568 Ik heb niet vaak meegemaakt dat er zo slecht werd gebowld. 585 00:38:36,651 --> 00:38:38,153 Ik ben erger gewend. 586 00:38:38,737 --> 00:38:42,365 Oké, kom op. Midden-Amerika en Chicago kunnen dit niet aanzien. 587 00:38:42,449 --> 00:38:44,159 Kom op. -Ja, dat krijg je. 588 00:38:44,242 --> 00:38:46,411 Oké. Daar gaan we. Zet hem op. -Kom op. 589 00:38:53,126 --> 00:38:57,297 OPGEDRAGEN AAN MINISTER MADELEINE ALBRIGHT 590 00:38:58,048 --> 00:39:00,967 Een grap uitleggen is alsof je een kikker ontleedt. 591 00:39:01,593 --> 00:39:05,597 Je leert er misschien van, maar de kikker gaat wel dood. 592 00:39:06,139 --> 00:39:08,934 Ik kwam met de trein vanuit Washington. 593 00:39:09,017 --> 00:39:10,810 Oké. -En de conducteur vroeg… 594 00:39:10,894 --> 00:39:15,690 …of ik een rolstoel wilde en ik zei: 'Nee, ik wil indruk maken bij Colbert.' 595 00:40:13,915 --> 00:40:15,917 Vertaling: Jenneke Takens