1 00:00:15,642 --> 00:00:17,602 Ik ben dol op het Met. 2 00:00:17,686 --> 00:00:21,523 Dit is een van de favoriete plekjes van m'n kinderen in New York. 3 00:00:21,606 --> 00:00:24,901 Charlotte en Aidan konden maar niet geloven… 4 00:00:24,985 --> 00:00:27,696 …dat er talen waren die nu niet meer bestaan. 5 00:00:28,822 --> 00:00:34,202 En ik weet nog dat dat feit me in groep zes ook versteld deed staan. 6 00:00:34,286 --> 00:00:36,204 Zo'n moment herinner ik me niet. 7 00:00:37,664 --> 00:00:40,584 Prachtig. Kijk nou. -Jeetje. 8 00:00:40,667 --> 00:00:42,836 Diana, godin van de jacht. 9 00:00:43,879 --> 00:00:48,300 Als je op deze prachtige plek bent, denk je aan het verleden… 10 00:00:48,383 --> 00:00:53,054 …en aan degenen die aandacht durven te vragen voor bepaalde kwesties. 11 00:00:53,138 --> 00:00:58,518 Door deze vrouwen een podium te geven, hoop ik… 12 00:00:58,602 --> 00:01:01,980 …dat anderen inzien wat dat allemaal inhoudt. 13 00:01:02,063 --> 00:01:08,862 Dat anderen inzien dat iedereen voor z'n idealen kan opkomen. Geweldig. 14 00:01:10,947 --> 00:01:14,618 Ik ben trots op wie ik ben en daar moet je het maar mee doen. 15 00:01:18,204 --> 00:01:20,165 We hebben een show. 16 00:01:20,248 --> 00:01:25,212 GUTSY VROUWEN KOMEN OP VOOR HUN IDEALEN 17 00:01:26,713 --> 00:01:29,090 NOORD-NEW YORK 18 00:01:30,759 --> 00:01:36,640 Vandaag komen Hillary en Chelsea Clinton hiernaartoe… 19 00:01:36,723 --> 00:01:37,766 …om lol te trappen. 20 00:01:38,516 --> 00:01:43,605 Ongelofelijk dat ze mij hebben uitgekozen om het over m'n werk te hebben. 21 00:01:46,524 --> 00:01:47,484 Bizar. 22 00:01:48,735 --> 00:01:55,617 Ik keek altijd graag naar Amber Ruffin vanwege haar innemende persoonlijkheid. 23 00:01:55,700 --> 00:01:58,828 Ik zag haar in Late Night with Seth Meyers… 24 00:01:58,912 --> 00:02:04,501 …en The Amber Ruffin Show. Ik wil gewoon vrienden met haar worden. 25 00:02:05,418 --> 00:02:07,128 Ik heb er zin in. 26 00:02:10,173 --> 00:02:17,013 Ter voorbereiding zet ik limoenen klaar om de margarita te vertegenwoordigen. 27 00:02:17,097 --> 00:02:18,932 Die moet altijd aanwezig zijn. 28 00:02:19,516 --> 00:02:23,770 We zijn aan de oevers van de Hudson. -Prachtig. 29 00:02:28,567 --> 00:02:31,111 Hé, welkom. Kom binnen. 30 00:02:34,489 --> 00:02:36,908 Geen knuffel? We zijn negatief getest. 31 00:02:36,992 --> 00:02:39,077 Jee. -Ja. Waarom ook niet? 32 00:02:39,160 --> 00:02:41,955 Laten we het negatief-zijn vieren. -O, ja. 33 00:02:42,038 --> 00:02:44,791 Dit zijn m'n vader en moeder. 34 00:02:44,874 --> 00:02:49,921 Bij een show in The Second City. Daar trad ik op in Chicago. 35 00:02:53,133 --> 00:02:56,928 Als kind droomde ik van een toekomst als postbode. 36 00:02:57,929 --> 00:03:02,100 Je werkt lekker buiten, draagt een leuk broekje. Helemaal top. 37 00:03:02,183 --> 00:03:06,313 Maar nee, ik verhuisde naar Chicago om in The Second City op te treden. 38 00:03:06,396 --> 00:03:09,482 Geweldige plek. -Klopt. 39 00:03:09,566 --> 00:03:14,487 En toen verhuisde ik naar Amsterdam voor Boom Chicago, een theatergezelschap… 40 00:03:14,571 --> 00:03:18,033 …met beroemde alumni zoals… -Jijzelf. 41 00:03:18,116 --> 00:03:21,328 …Amber Mildred Ruffin, Jason Sudeikis… -Wauw. 42 00:03:21,411 --> 00:03:25,624 …Seth Meyers, Jordan Peele. En toen verhuisde ik naar LA… 43 00:03:25,707 --> 00:03:28,293 …omdat ik eindelijk het lef had om te denken: 44 00:03:28,376 --> 00:03:32,214 oké, na Second City en Boom Chicago… 45 00:03:32,297 --> 00:03:36,176 …kan ik van acteren of comedy misschien wel m'n werk maken. 46 00:03:36,259 --> 00:03:39,221 Maar nee. In LA schreef ik vooral. 47 00:03:39,304 --> 00:03:45,185 Want niemand zei: 'We zoeken een 35-jarige, sullige zwarte vrouw. 48 00:03:45,268 --> 00:03:47,854 We hebben een rol…' Nee, dat was niet zo. 49 00:03:47,938 --> 00:03:53,151 Ik moest dus m'n eigen rollen schrijven. -Je eigen rollen schrijven. 50 00:03:53,235 --> 00:03:58,365 Deze lente: een film over een zwarte vrouw die een beroemd wetenschapster… 51 00:03:58,448 --> 00:04:02,744 …succesvol celliste en activiste werd. -Het is tijd voor verandering… 52 00:04:02,827 --> 00:04:05,497 En een man die ondertussen wit was. 53 00:04:09,626 --> 00:04:11,586 Ik heb de microfoon lager gezet. 54 00:04:11,670 --> 00:04:13,672 Ik heb het gefikst. 55 00:04:13,755 --> 00:04:15,840 Toen ik bij Seth Meyers ging werken… 56 00:04:15,924 --> 00:04:21,555 …was ik de enige zwarte vrouw die voor een latenighttalkshow schreef. 57 00:04:21,638 --> 00:04:24,099 Welk jaar was dat? -2014. 58 00:04:24,182 --> 00:04:29,604 2014. Niet zo lang geleden. -Maar toen George Floyd vermoord werd… 59 00:04:29,688 --> 00:04:34,859 …zei ik: 'Luister. Ik ben wel tig keer geïntimideerd door de politie. 60 00:04:34,943 --> 00:04:40,782 Ik vertel wel voor de camera over de keren dat de politie me leek te gaan ombrengen.' 61 00:04:40,865 --> 00:04:44,536 Als tiener ging ik een keer voor het eerst de weg op. 62 00:04:44,619 --> 00:04:47,122 Ik woonde in Chicago… 63 00:04:47,205 --> 00:04:49,499 …en huppelde letterlijk door de straat. 64 00:04:49,583 --> 00:04:51,334 Ik ging naar een feestje. 65 00:04:51,418 --> 00:04:55,046 Een oude, witte agent ziet een jong zwart persoon. 66 00:04:55,130 --> 00:04:59,801 Hij heeft z'n wapen getrokken en zegt: 'Staan blijven. Handen op de motorkap. 67 00:04:59,885 --> 00:05:03,638 Zet de auto aan de kant.' En ik denk: ik ga eraan. 68 00:05:03,722 --> 00:05:06,892 Ik vertelde die week elke avond een ander verhaal. 69 00:05:06,975 --> 00:05:11,146 Vanavond ben ik door m'n verhalen heen. Grapje. Ik heb er meer. 70 00:05:11,229 --> 00:05:13,523 Toen had ik al vaak in de show gezeten. 71 00:05:13,607 --> 00:05:18,486 En toen was het zo van: jullie kennen me. Ik ben een nerdy mafkees… 72 00:05:18,570 --> 00:05:23,992 …en ik vorm totaal geen bedreiging. En dan word ik zo behandeld. 73 00:05:24,075 --> 00:05:28,663 Dat raakte een hoop mensen, want het maakte dus niet uit wat je deed. 74 00:05:29,831 --> 00:05:33,043 Als je de verkeerde agent treft, ben je het haasje. 75 00:05:33,126 --> 00:05:36,671 Hoe reageerden de andere schrijvers en je collega's daarop? 76 00:05:36,755 --> 00:05:39,591 Hoorden je witte collega's dat voor het eerst? 77 00:05:39,674 --> 00:05:42,093 Jazeker. Iedereen reageerde verbaasd. 78 00:05:42,177 --> 00:05:46,348 Het duurde zo'n twee jaar voor ik op dat punt was. 79 00:05:46,431 --> 00:05:49,434 Weet je, Loretta? Jij kan er best mee door. 80 00:05:49,517 --> 00:05:50,685 Bedankt, Earl. 81 00:05:50,769 --> 00:05:54,481 Om een of andere reden wil ik graag jouw respect afdwingen. 82 00:05:56,524 --> 00:06:00,487 Je kunt overal fantastische zwarte schrijvers vinden… 83 00:06:00,570 --> 00:06:04,908 …want zij krijgen geen kansen en ze werken zich een slag in de rondte. 84 00:06:04,991 --> 00:06:08,119 En als je ze dan vindt, zijn ze er helemaal klaar voor. 85 00:06:08,203 --> 00:06:12,123 En dat was mijn ervaring toen ik met The Ruffin Show begon. 86 00:06:12,916 --> 00:06:14,960 Zij. -Die. 87 00:06:15,043 --> 00:06:16,878 Alles. -Terug. 88 00:06:16,962 --> 00:06:19,548 Geeft. -Is. 89 00:06:19,631 --> 00:06:22,425 Een. -Geniale. 90 00:06:22,509 --> 00:06:23,510 Loser. 91 00:06:24,344 --> 00:06:26,137 Helemaal waar. 92 00:06:26,221 --> 00:06:32,435 Heel scherp. Je wil zeker een bijbaan. -Ik zit hier. Kom maar op. 93 00:06:33,812 --> 00:06:36,231 Welkom. Hier zitten de schrijvers. 94 00:06:36,314 --> 00:06:39,484 Dit is de plezierigste, fijnste plek op aarde. 95 00:06:39,568 --> 00:06:42,195 Als je aan de beurt bent, heb je wel een idee. 96 00:06:42,279 --> 00:06:43,280 Mooi. 97 00:06:43,947 --> 00:06:48,577 Toen ik m'n eigen show kreeg, dacht ik meteen: hoe ver kunnen we gaan? 98 00:06:49,369 --> 00:06:52,998 Als zwart persoon worden je altijd beperkingen opgelegd. 99 00:06:53,081 --> 00:06:57,961 Dus ik moedig jullie aan om datgene te zeggen wat er in je opkomt. 100 00:06:58,044 --> 00:06:59,045 Jij ook, Ian. 101 00:07:00,881 --> 00:07:05,051 Titel: 'Amber wordt nagesynchroniseerd.' De show wordt bewerkt… 102 00:07:05,719 --> 00:07:10,307 …door kritische rassentheorie-critici. 'Zwarte mensen zijn zo veerkrachtig. 103 00:07:10,390 --> 00:07:12,225 Ze waren…' -Oké. 104 00:07:12,309 --> 00:07:15,812 '…en nu blinken ze uit. 105 00:07:15,896 --> 00:07:19,024 Toen we hier aankwamen op…' -Cruise. 106 00:07:19,107 --> 00:07:23,653 '…schepen wisten we dat ons…' 107 00:07:23,737 --> 00:07:26,197 Leuke. -'…tijden te wachten stonden.' 108 00:07:26,281 --> 00:07:28,825 'We vonden steun bij helden als Martin Luther King… 109 00:07:28,909 --> 00:07:31,745 …Rosa Parks en Malcolm…' -Jamal Warner. 110 00:07:31,828 --> 00:07:35,916 'Et cetera.' -Geweldig. Echt top. 111 00:07:36,875 --> 00:07:43,089 Als je schrijft voor het zogenaamde 'doorsnee publiek'… 112 00:07:43,173 --> 00:07:48,845 …moet je als zwarte al je referenties tot zo'n hoeveelheid beperken. 113 00:07:48,929 --> 00:07:54,392 Ik kan het niet over Babyface of Mack 10 hebben. 114 00:07:55,810 --> 00:07:58,563 En niet over… -Waiting to Exhale. 115 00:07:58,647 --> 00:08:01,900 Waiting to Exhale. Dus 'Kenneth' gaat niet. 116 00:08:01,983 --> 00:08:04,694 Dan blijft er dit over. -Je hebt 't over Jamal. 117 00:08:04,778 --> 00:08:05,862 Denise. 118 00:08:07,906 --> 00:08:10,825 Vind je het niks? -Vraag dat nog eens. 119 00:08:11,409 --> 00:08:14,913 Oké, allemaal, vijf ideeën met Malcolm-Jamal Warner. 120 00:08:14,996 --> 00:08:18,959 En dan kom je bij een volledig zwarte show te werken. 121 00:08:19,042 --> 00:08:22,420 Er zijn geen beperkingen en je kunt alles zeggen. 122 00:08:22,504 --> 00:08:26,091 Je kunt helemaal jezelf zijn. Dus werk harder. 123 00:08:29,469 --> 00:08:31,596 Dit is hoe ik te werk ga: 124 00:08:31,680 --> 00:08:34,765 ik wil dat mensen zich minder gemanipuleerd voelen. 125 00:08:34,849 --> 00:08:36,268 Dat is mijn hoofddoel. 126 00:08:36,351 --> 00:08:41,481 Toen het Kyle Rittenhouse-vonnis bekend werd gemaakt, was ik erg verdrietig. 127 00:08:41,565 --> 00:08:46,236 En ik dacht: als ik me zo voel, wil ik ervoor zorgen dat jij je niet zo voelt. 128 00:08:46,319 --> 00:08:49,614 Net voor de opnames van start gingen… 129 00:08:49,698 --> 00:08:52,409 …werd Kyle Rittenhouse, die drie mensen neerschoot… 130 00:08:52,492 --> 00:08:57,581 …bij een Black Lives Matter-demonstratie, vrijgesproken. 131 00:08:58,248 --> 00:09:04,045 Het vonnis was nog niet eens volledig tot me doorgedrongen. 132 00:09:04,129 --> 00:09:08,717 Toen ik die woorden uitsprak, voelde ik me zo verdrietig. 133 00:09:08,800 --> 00:09:12,637 Ik geef niks om Kyle Rittenhouse en die racistische rechter. 134 00:09:12,721 --> 00:09:16,850 En ik geef niks om de jury die duidelijk heel **** is. 135 00:09:16,933 --> 00:09:20,228 Witte mensen komen al zo lang met moord weg. 136 00:09:20,312 --> 00:09:22,397 Ik geef wat om jou. 137 00:09:22,480 --> 00:09:26,484 En ongelofelijk dat ik dit moet zeggen, maar jij doet ertoe. 138 00:09:27,527 --> 00:09:30,697 In deze wereld, zoals wij alle drie weten… 139 00:09:30,780 --> 00:09:35,243 …is het gevaarlijk om voor je idealen op te komen. 140 00:09:35,327 --> 00:09:38,872 En dat maakt het heel moeilijk om door te gaan… 141 00:09:38,955 --> 00:09:41,666 …met voorlichten, mensen aan het denken zetten. 142 00:09:41,750 --> 00:09:44,502 Maar jou lukt dat. Hoe krijg je dat voor elkaar? 143 00:09:44,586 --> 00:09:49,174 Het ligt in je aard om mensen te helpen en een goed gevoel te geven. 144 00:09:49,257 --> 00:09:54,554 In jouw aard, ja. Dat ligt niet in ieders aard. 145 00:09:54,638 --> 00:10:00,477 De grote meerderheid verlangt naar knuffels en kusjes en complimentjes. 146 00:10:02,020 --> 00:10:06,316 Oké, we hebben wat sketches geschreven, maar ook één speciaal voor jou. 147 00:10:06,399 --> 00:10:08,235 Leuk. -Samen voorlezen? 148 00:10:08,318 --> 00:10:09,236 Heel graag. 149 00:10:09,319 --> 00:10:12,906 En Chelsea, wil jij auditie doen voor de rol van Chelsea? 150 00:10:14,032 --> 00:10:15,909 Ik wil wel onmisbaar zijn. 151 00:10:17,410 --> 00:10:21,164 'Vandaag heb ik Hillary en Chelsea Clinton te gast. 152 00:10:21,248 --> 00:10:23,208 We hebben zoveel te bespreken en… 153 00:10:24,000 --> 00:10:26,002 Wacht eens even. Wat is dat?' 154 00:10:26,503 --> 00:10:28,672 'Wat bedoel je?' -'Dat.' 155 00:10:28,755 --> 00:10:32,717 Beelden van een prachtig, glinsterend broekpak op een paspop. 156 00:10:32,801 --> 00:10:37,472 'Dat is het schitterendste broekpak dat ik ooit heb gezien. 157 00:10:37,556 --> 00:10:41,184 Dit kan ik eigenlijk niet aannemen, maar bedankt. Prachtig.' 158 00:10:41,268 --> 00:10:43,770 'Waar heb je 't over? Dit is geen cadeau.' 159 00:10:43,853 --> 00:10:47,107 'Als iemand die bekendstaat om haar broekpakken… 160 00:10:47,190 --> 00:10:50,485 …is 't echt wat voor mij en er maakt vast niemand bezwaar… 161 00:10:50,569 --> 00:10:52,362 …als ik er beslag op leg.' 162 00:10:52,445 --> 00:10:55,282 'Ho even, ik sta ook bekend om m'n broekpakken.' 163 00:10:55,365 --> 00:10:59,286 'Ik wil niet veel zeggen, maar ik was wel minister van BuZa.' 164 00:10:59,369 --> 00:11:03,873 'Juist. Wás.' -'Laten we dit beschaafd oplossen. 165 00:11:03,957 --> 00:11:09,212 Ga allebei aan één kant van de kamer staan en laat het pak beslissen. 166 00:11:09,296 --> 00:11:11,965 Dames, op jullie plaatsen.' 167 00:11:12,048 --> 00:11:14,050 'Kom op, broekpak. Kom naar mama.' 168 00:11:14,134 --> 00:11:16,177 'Oeh, kom maar, braaf broekpakje. 169 00:11:16,261 --> 00:11:21,892 Maak dat je hier komt, kleine deugniet.' -'Wil je wat lekkers? Ik heb wat lekkers.' 170 00:11:21,975 --> 00:11:24,019 'Kom op. Kom op.' -'Kom op.' 171 00:11:24,102 --> 00:11:28,231 'De paspop aarzelt even en maakt dan dat-ie wegkomt.' 172 00:11:30,442 --> 00:11:34,321 'Ze is weg. Laten we hopen dat ze een fijn thuis vindt.' 173 00:11:36,740 --> 00:11:39,492 'Beelden van het broekpak dat voor 'n deur staat. 174 00:11:39,576 --> 00:11:41,244 Rachel Maddow staat erachter.' 175 00:11:41,328 --> 00:11:44,623 'Kijk nou toch. Maak dat je hier komt, kleine deugniet.' 176 00:11:48,501 --> 00:11:49,544 Geweldig. 177 00:11:50,295 --> 00:11:52,589 Pijnlijk, maar geweldig. 178 00:11:52,672 --> 00:11:55,926 Heel erg bedankt, dit was echt fantastisch. 179 00:11:56,009 --> 00:11:59,221 Ik wist wel van schrijversruimtes. -Dit dus. 180 00:12:00,055 --> 00:12:05,769 Amber schept niet graag op, maar voor een zwarte comédienne als ik… 181 00:12:05,852 --> 00:12:10,649 …is alles wat zij voor elkaar heeft gekregen zo inspirerend. 182 00:12:10,732 --> 00:12:16,988 Ze is echt barrières aan het doorbreken. Toch? Dat… 183 00:12:17,072 --> 00:12:20,742 Dat is echt cool. -Echt lef. Daarom zijn we hier. 184 00:12:20,825 --> 00:12:23,036 Ik krijg een dikke tien. 185 00:12:24,204 --> 00:12:27,249 De rest van de dag ziet er als volgt uit… 186 00:12:28,625 --> 00:12:32,837 …we snijden de limoenen en maken margarita's. Daar zijn ze voor. 187 00:12:36,841 --> 00:12:41,596 Wat was dat leuk, hè? -O, mijn god. Het was zo leuk. 188 00:12:41,680 --> 00:12:46,059 Echt geweldig. -We hebben zoveel geleerd en gelachen. 189 00:12:46,142 --> 00:12:47,894 Inderdaad. 190 00:12:47,978 --> 00:12:51,064 Met humor kun je verandering teweegbrengen. 191 00:12:51,147 --> 00:12:56,570 En ik ben benieuwd hoe anderen die voor hun idealen opkomen, 't hoofd koel houden. 192 00:13:00,073 --> 00:13:02,409 Geven jullie hier dansles? 193 00:13:03,618 --> 00:13:05,787 Mevrouw Hillary. Eerste pas… 194 00:13:05,870 --> 00:13:08,164 M'n dochter mag wel voor staan. 195 00:13:09,374 --> 00:13:12,168 Ik blijf hier. -Ik ben er klaar voor, coach. 196 00:13:14,337 --> 00:13:19,426 Ik heb geen danstalent geërfd. Stel me niet op de proef. 197 00:13:21,219 --> 00:13:27,017 Linedance is m'n uitlaatklep. Ik ben nu al ruim 40 jaar verpleegkundige. 198 00:13:28,184 --> 00:13:29,728 Sinds 1979. 199 00:13:31,479 --> 00:13:35,734 Ik kom van de Filipijnen. Als je jong bent, ga je op zoek naar avontuur… 200 00:13:35,817 --> 00:13:39,571 …je wil het land uit. Dus waarom niet naar Irak? 201 00:13:40,572 --> 00:13:45,368 Belinda heeft in oorlogsgebied gewerkt, en met aidspatiënten. 202 00:13:46,536 --> 00:13:50,790 En in 2020 bevond ze zich in 't epicentrum van de coronapandemie in Queens. 203 00:13:52,292 --> 00:13:53,919 Wat een inzet. 204 00:13:54,002 --> 00:13:57,130 Belinda, jij hebt pijn verlicht en levens gered. 205 00:13:58,006 --> 00:14:01,343 Zelfs met al jouw ervaring als verpleegster… 206 00:14:01,426 --> 00:14:05,847 …was corona toch de pittigste uitdaging voor jou? 207 00:14:05,931 --> 00:14:11,603 Ik heb sterfgevallen meegemaakt. Maar niet zoveel als bij deze pandemie. 208 00:14:11,686 --> 00:14:14,940 En het hield maar niet op. 209 00:14:15,023 --> 00:14:16,524 Ik las ergens… 210 00:14:16,608 --> 00:14:21,238 …dat 4 % van alle verpleegkundigen in de VS Filipijns zijn. 211 00:14:21,321 --> 00:14:22,781 Klopt, ja. 212 00:14:22,864 --> 00:14:26,534 30 % van de verplegers die aan corona overleden waren Filipijns. 213 00:14:26,618 --> 00:14:32,374 En 'n paar van je collega's kregen corona. -Ja, één collega overleed. 214 00:14:32,874 --> 00:14:36,002 Ik heb hier een trauma aan overgehouden. 215 00:14:37,170 --> 00:14:40,840 Ik had voor het eerst het gevoel dat ik niet in Amerika was. 216 00:14:41,841 --> 00:14:43,802 Het was net oorlogsgebied. 217 00:14:44,928 --> 00:14:46,388 En eigenlijk nog erger. 218 00:14:48,014 --> 00:14:49,849 Ik kreeg zelf ook corona. 219 00:14:51,059 --> 00:14:56,523 Als ik aan mijn patiënten dacht… Dat ze geen lucht kregen en blauw aanliepen. 220 00:14:56,606 --> 00:14:59,901 En dat ze voor mijn ogen doodgingen. 221 00:14:59,985 --> 00:15:04,030 Toen ik zelf last van ademnood kreeg, was ik doodsbang. 222 00:15:09,411 --> 00:15:14,332 Iedereen die aan de frontlinie stond, vind ik ontzettend moedig. 223 00:15:14,416 --> 00:15:19,379 En ik ben jou en al je collega's zo dankbaar… 224 00:15:19,462 --> 00:15:23,174 …dat jullie voor ons zorgen als we ziek zijn. 225 00:15:23,258 --> 00:15:26,887 Ja, en het spijt me dat we zoveel van jullie vragen. 226 00:15:28,179 --> 00:15:32,434 Verpleegkundigen hebben het de afgelopen twee jaar zo zwaar gehad. 227 00:15:32,517 --> 00:15:34,352 En nu nog steeds. 228 00:15:34,436 --> 00:15:39,691 Maar er gebeurden ook fijne dingen. Alle restaurants in de buurt… 229 00:15:39,774 --> 00:15:42,861 …stuurden ons eten. Ontbijt, lunch, avondeten. 230 00:15:42,944 --> 00:15:48,074 En we werden overstelpt met brieven. Zodra ik het ziekenhuis uitkwam… 231 00:15:48,158 --> 00:15:54,456 …werd er getoeterd. Toet. Toet. Toet. Als begroeting. 232 00:15:54,539 --> 00:15:58,627 Dat gaf me zo'n goed gevoel. Ik dacht: oké, ze staan achter ons. 233 00:15:58,710 --> 00:16:01,213 We staan er niet alleen voor. 234 00:16:01,296 --> 00:16:05,175 We dachten dat we er alleen voor stonden, maar dat was niet zo. 235 00:16:06,009 --> 00:16:08,428 Gaan we nog dansen? -Ja, kom op. 236 00:16:10,555 --> 00:16:12,974 Eén, twee, drie en vier. 237 00:16:13,058 --> 00:16:15,644 Terug, zes, zeven en acht. 238 00:16:22,776 --> 00:16:24,527 Ik wil dit elke week doen. 239 00:16:24,611 --> 00:16:27,697 Ja, hè? -Ik ben trots op je. 240 00:16:32,661 --> 00:16:37,624 Ik bewonder mensen die ervoor zorgen dat we nader tot elkaar komen… 241 00:16:37,707 --> 00:16:43,630 …en problemen helpen oplossen. Daar hebben we er meer van nodig. 242 00:16:43,713 --> 00:16:45,674 En meer vrouwen ook. 243 00:16:45,757 --> 00:16:51,263 Minder dan een kwart van alle patenten in de VS staat op naam van een vrouw. 244 00:16:57,143 --> 00:17:01,523 Ik kom niet vaak iemand tegen die zo graag iets wil betekenen… 245 00:17:01,606 --> 00:17:06,151 …dat ze in haar keuken iets maakt waarmee ze mensen kan helpen. 246 00:17:10,031 --> 00:17:15,495 Dit lijkt net een drugslab. Meestal bereiden we eten in de keuken… 247 00:17:17,414 --> 00:17:20,333 …maar vandaag wordt het een siliconenmasker. 248 00:17:22,377 --> 00:17:25,755 Ik leerde Alice in Puerto Rico kennen na de vreselijke orkaan. 249 00:17:26,923 --> 00:17:31,595 Ik weet nog dat ik m'n moeder sprak, toen ze vijf jaar geleden in Puerto Rico zat. 250 00:17:31,678 --> 00:17:38,435 Toen ik vroeg hoe het ging, zei ze: 'Ik heb een geweldige vrouw leren kennen. 251 00:17:38,518 --> 00:17:40,353 Ze heeft SolarPuffs ontworpen.' 252 00:17:41,563 --> 00:17:44,274 Men voerde op straat operaties uit… 253 00:17:44,357 --> 00:17:47,068 …en ze hadden alleen zaklampen als verlichting. 254 00:17:47,152 --> 00:17:52,490 En Alice ontwierp opvouwbare en draagbare solarlampen. 255 00:17:52,574 --> 00:17:57,037 Die waren zo praktisch en heel ingenieus. 256 00:17:57,120 --> 00:18:00,540 Zij is echt iemand die werk maakt van haar idealen. 257 00:18:01,124 --> 00:18:03,668 O, mijn god. 258 00:18:03,752 --> 00:18:05,462 Ongelofelijk, hè? -O, mijn god. 259 00:18:05,545 --> 00:18:10,342 Zo fijn om je te zien. Eindelijk ontmoet ik je. 260 00:18:10,425 --> 00:18:14,554 Welkom in mijn nederige stulpje. -Fijn dat we hier mogen zijn. 261 00:18:15,555 --> 00:18:21,269 Hoe wordt een idee van een ontwerper zoals jij werkelijkheid? 262 00:18:21,353 --> 00:18:25,482 Er is een gezegde: 'Een bezorgde moeder doet beter onderzoek dan de FBI.' 263 00:18:26,191 --> 00:18:31,112 Mijn zoon werd geboren met astma en ik las me in… 264 00:18:31,196 --> 00:18:36,660 …en in die tijd had één op de vier kinderen astma in New York. 265 00:18:36,743 --> 00:18:39,955 Vier keer zoveel als in de rest van het land. 266 00:18:40,038 --> 00:18:42,582 Toen ging ik me bezighouden met zonne-energie. 267 00:18:42,666 --> 00:18:45,961 Je maakte je zorgen om de luchtwegproblemen die… 268 00:18:46,044 --> 00:18:49,047 …de vervuiling door fossiele brandstoffen veroorzaakt. 269 00:18:49,130 --> 00:18:53,802 75 procent van de vervuiling in New York wordt veroorzaakt door de gebouwen… 270 00:18:53,885 --> 00:18:56,972 …en niet de auto's. -Oud en energieslurpend. 271 00:18:58,139 --> 00:19:01,977 De koelsystemen en de verlichting staan altijd aan. 272 00:19:02,060 --> 00:19:06,231 De zon is een krachtige energiebron die we dagelijks kunnen aanboren. 273 00:19:06,314 --> 00:19:10,902 Dus waarom zouden we geen simpel, mooi zonnelampje gebruiken? 274 00:19:10,986 --> 00:19:17,826 Hoeveel versies kwamen hiervoor? -Iets van 168. 275 00:19:17,909 --> 00:19:20,328 Wauw. -Dit is de megapuff… 276 00:19:20,412 --> 00:19:24,165 …een grotere versie, maar je kunt er ook je telefoon mee opladen. 277 00:19:24,249 --> 00:19:25,667 Nu ben je aan het uitsloven. 278 00:19:26,960 --> 00:19:29,296 We zijn nog bezig met de ontwikkeling… 279 00:19:29,379 --> 00:19:32,465 …maar die ligt nu stil, want vanwege de pandemie… 280 00:19:32,549 --> 00:19:34,843 …heb ik m'n aandacht verlegd. 281 00:19:34,926 --> 00:19:39,180 De dokters hadden vreselijke wonden in hun gezicht. 282 00:19:39,264 --> 00:19:42,475 Het zorgpersoneel… -Precies. 283 00:19:42,559 --> 00:19:47,188 Je zag allemaal bloeduitstortingen. -En dan had je nog de dove mensen… 284 00:19:47,272 --> 00:19:50,901 …want zij moeten iemands mond en gezicht kunnen zien. 285 00:19:50,984 --> 00:19:53,236 We hebben nu praktisch geen gezicht. 286 00:19:54,154 --> 00:19:56,823 We missen een stukje menselijkheid. 287 00:19:56,907 --> 00:20:00,285 Je loopt langs je buren en je herkent ze niet eens. 288 00:20:00,869 --> 00:20:04,748 En ze gooiden die mondkapjes van plastic ook nog eens weg. 289 00:20:04,831 --> 00:20:06,875 Ze zijn gemaakt van polypropeen… 290 00:20:06,958 --> 00:20:11,046 …schadelijk voor de oceanen en vuilnisbelten en het watermilieu. 291 00:20:11,129 --> 00:20:14,216 Ze zwerven wel 450 jaar in de oceaan rond. 292 00:20:14,299 --> 00:20:18,303 Er worden echt miljarden mondkapjes per land weggegooid. 293 00:20:18,386 --> 00:20:23,141 Ik had geen idee dat het er zoveel waren. Maar dat is eigenlijk wel logisch. 294 00:20:23,808 --> 00:20:25,894 We leven in de 21e eeuw. Waarom… 295 00:20:25,977 --> 00:20:32,108 Waarom dragen we nog steeds mondkapjes die zo goedkoop ontworpen zijn? 296 00:20:33,318 --> 00:20:38,615 Tijdens de lockdown toverde ik mijn keuken om tot een lab. We bereiden geen kip… 297 00:20:38,698 --> 00:20:42,953 …maar maken een vroeg prototype van het mondkapje. 298 00:20:43,036 --> 00:20:47,832 Deels een chemisch experiment, deels een kookprogramma. 299 00:20:47,916 --> 00:20:50,627 Ik houd zowel van scheikunde als van koken. 300 00:20:51,753 --> 00:20:54,673 Dit is de pekeloplossing. 301 00:20:55,840 --> 00:20:58,593 Moet je die spuit zien. Oké. 302 00:20:58,677 --> 00:21:01,972 Ik ben er klaar voor. -En dit zijn de siliconen. 303 00:21:02,055 --> 00:21:05,892 Trekken. Langzaam door elkaar roeren. 304 00:21:05,976 --> 00:21:09,938 Want als je snel roert, krijg je te veel bubbels. 305 00:21:10,021 --> 00:21:13,316 Zing dat liedje van John Lennon… 306 00:21:13,400 --> 00:21:17,279 Ik dacht aan 'De wielen van de bus'. Ik heb kleine kinderen. 307 00:21:17,362 --> 00:21:21,241 De wielen van de bus gaan rond en rond 308 00:21:21,324 --> 00:21:24,160 Je ziet dat het dikker wordt. 309 00:21:24,703 --> 00:21:31,459 Giet er in het midden wat op. Volg de randjes totdat het ervan afdruipt. 310 00:21:32,210 --> 00:21:35,463 Wat doe je dat goed. Kijk nou toch. -Ja? 311 00:21:35,964 --> 00:21:40,677 Wanneer ging je hiermee aan de slag? Hoelang was de pandemie bezig? 312 00:21:40,760 --> 00:21:45,390 Dat was in maart of april. 2020, ja. -Helemaal aan het begin? Wauw. 313 00:21:45,473 --> 00:21:50,645 Maar pas na een jaar had ik een prototype dat geschikt was voor massaproductie. 314 00:21:50,729 --> 00:21:52,689 Hoe komt dat, denk je? 315 00:21:52,772 --> 00:21:56,568 Er waren zoveel mensen die zeiden dat het onmogelijk was. 316 00:21:56,651 --> 00:21:59,696 Het was immers nog nooit eerder gelukt. 317 00:21:59,779 --> 00:22:04,701 Het is lastig om dan iemand te vinden die het wil proberen. 318 00:22:05,869 --> 00:22:08,747 Wat nu? -We stoppen het in de oven. 319 00:22:08,830 --> 00:22:12,626 Een gewone oven? Een keukenoven? 320 00:22:13,293 --> 00:22:15,712 We wilden je zo graag spreken… 321 00:22:15,795 --> 00:22:19,007 …omdat jij ergens een oplossing voor probeert te vinden… 322 00:22:19,090 --> 00:22:24,012 …of jouw visie werkelijkheid probeert te maken. 323 00:22:24,095 --> 00:22:29,768 Ik heb weleens in foetushouding op de badkamervloer gelegen. 324 00:22:29,851 --> 00:22:31,728 Maar bij elke mislukking… 325 00:22:31,811 --> 00:22:37,150 …verkrijg je steeds meer inzicht. Je leert door ervaring. 326 00:22:38,652 --> 00:22:41,238 Knip hem maar los. 327 00:22:43,615 --> 00:22:45,075 Ziet er lekker uit, hè? 328 00:22:45,575 --> 00:22:50,789 Het is 'n overweldigende en intimiderende opgave, maar als je die eerste stap zet… 329 00:22:50,872 --> 00:22:53,541 Dat ene probleem oplost voor die ene persoon. 330 00:22:53,625 --> 00:22:59,631 Al mijn uitvindingen begonnen bij mijn zoon. 331 00:22:59,714 --> 00:23:03,552 De dingen die ik nu doe zullen van invloed zijn… 332 00:23:03,635 --> 00:23:09,349 …of verschil maken voor zijn kinderen en kleinkinderen. 333 00:23:09,975 --> 00:23:11,810 Zie je wat zij ziet? 334 00:23:11,893 --> 00:23:15,814 Dit moeten jonge meisjes en jongens zien. 335 00:23:15,897 --> 00:23:20,277 Dat iemand dagenlang zwoegt… 336 00:23:20,360 --> 00:23:25,907 …en telkens weer onderuitgaat, maar heel graag dingen wil uitvinden… 337 00:23:25,991 --> 00:23:27,284 …om anderen te helpen. 338 00:23:28,118 --> 00:23:31,037 Hillary, dit wordt niks meer. 339 00:23:31,121 --> 00:23:34,666 Nee, hè? Ik heb er te veel vanaf gehaald. 340 00:23:34,749 --> 00:23:38,253 O, kijk haar nou. -Goed bezig, meid. 341 00:23:38,336 --> 00:23:41,089 Kijk… deze is van Chelsea. -Bedankt. 342 00:23:41,172 --> 00:23:45,594 Wie heeft het nou beter gedaan? -Ik kom niet eens in de buurt. 343 00:23:45,677 --> 00:23:47,637 Dit is het eindproduct. 344 00:23:47,721 --> 00:23:53,184 De siliconen zijn recyclebaar en het filter is biologisch afbreekbaar. 345 00:23:53,268 --> 00:23:56,688 Zal ik hem eens opdoen? -Heel cool. 346 00:23:58,023 --> 00:23:59,524 Je kunt ook nog lipstick dragen. 347 00:24:00,859 --> 00:24:02,277 Even een foto. 348 00:24:06,323 --> 00:24:11,286 Wat een leuke moeder en dochter. -We lachen en dat kun je nog zien ook. 349 00:24:16,625 --> 00:24:22,130 Iemand die echt tot de onverzettelijke en moedige vrouwen behoort, is Jackie. 350 00:24:22,214 --> 00:24:24,799 Geweldig. -Ze is brandweervrouw in New York. 351 00:24:24,883 --> 00:24:29,721 En ze probeert al jarenlang meer vrouwen bij de brandweer te krijgen. 352 00:24:34,267 --> 00:24:37,771 Waar gaan zij naartoe? Geen radiocontact. 353 00:24:38,605 --> 00:24:45,153 Als ik ooit een schuttersputje in moest, zou ik haar bij me willen hebben. 354 00:24:47,155 --> 00:24:50,242 Als meisje wilde ik al mensen in nood helpen. 355 00:24:50,825 --> 00:24:52,994 Ik wist niet dat er brandweervrouwen waren. 356 00:24:53,078 --> 00:24:55,622 Jackie. 357 00:24:55,705 --> 00:25:00,335 Dit is echt gebeurd. Toen ik belde, nam een man de telefoon op. 358 00:25:00,418 --> 00:25:01,878 Hij gooide de hoorn erop. 359 00:25:02,837 --> 00:25:06,007 Hij wilde mij hier niet hebben. Dat schrikte me niet af. 360 00:25:06,091 --> 00:25:08,552 Hoeveel had Jackie er? -Meer dan jij. 361 00:25:08,635 --> 00:25:13,598 Ik moest ervoor zorgen dat mannen hun kijk op vrouwen met dit werk veranderden. 362 00:25:13,682 --> 00:25:17,644 Dus alle vrouwen die na mij in dienst gingen en hulp nodig hadden… 363 00:25:17,727 --> 00:25:21,523 …in de vorm van training of raad, gaf ik die hulp. 364 00:25:34,869 --> 00:25:38,540 Het examen is heel competitief. Ruim 40.000 mensen leggen het af. 365 00:25:38,623 --> 00:25:41,668 Wauw. -Hoeveel mensen mogen de opleiding volgen? 366 00:25:41,751 --> 00:25:45,088 Hangt van de klas af. Je moet een mantra opzeggen. 367 00:25:45,171 --> 00:25:46,756 Welke? -Weet je dat nog? 368 00:25:46,840 --> 00:25:49,259 O, mijn god. Daar ga ik. Klaar? 369 00:25:49,342 --> 00:25:50,594 Heel hard. 370 00:25:50,677 --> 00:25:55,473 Oké. Mevrouw, er zijn 311 uiterst gedreven… 371 00:25:55,557 --> 00:25:59,019 …en toegewijde FDNY-groentjes, mevrouw. 372 00:25:59,102 --> 00:26:03,440 Een bekwame, blauwe, geoliede machine. Hoezee, hoezee, hoezee. 373 00:26:04,608 --> 00:26:06,902 Ik wil je een staande ovatie geven. 374 00:26:07,652 --> 00:26:10,614 Als je niet schreeuwt, is 't niet goed… 375 00:26:10,697 --> 00:26:15,994 Dezelfde eisen voor mannen en vrouwen: 30 push-ups en 30 sit-ups. 376 00:26:16,077 --> 00:26:22,083 2,4 km binnen 12 minuten. Vier pull-ups… -Daar houdt het voor mij op. 377 00:26:22,167 --> 00:26:25,670 Ik dacht: o, dat kan ik wel. Dat… Dat kan ik niet. 378 00:26:27,380 --> 00:26:31,092 Ik wil dat er bij elke kazerne in New York… 379 00:26:31,176 --> 00:26:33,762 …minstens één brandweervrouw zit. -Juist. 380 00:26:33,845 --> 00:26:38,516 In '06 was ik de 29e vrouw. Na zo'n zeven jaar waren er misschien 30. 381 00:26:38,600 --> 00:26:42,979 Ik dacht: dit kan niet. Dit wilde ik veranderen. Maar hoe deed ik dat? 382 00:26:43,063 --> 00:26:47,943 Ik zei: 'Ik ga naar elk sportevenement, elke school, elke universiteit… 383 00:26:48,026 --> 00:26:52,155 …om voorlichting te geven over mijn beroep.' 384 00:26:52,864 --> 00:26:57,327 En daarna is het aantal verviervoudigd. 385 00:26:57,410 --> 00:26:59,579 Dat voelt goed, hè? -Geweldig. 386 00:26:59,663 --> 00:27:03,875 Zonder Jackie was ik niet bij de brandweer gegaan. Ik kende geen brandweervrouwen. 387 00:27:03,959 --> 00:27:07,754 Als ambulancebroeder zag ik de brandweermannen de gebouwen in gaan. 388 00:27:07,837 --> 00:27:10,423 En ik dacht: dat wil ik ook. Dat kan ik ook. 389 00:27:10,507 --> 00:27:13,260 Maar pas toen je een brandweervrouw ontmoette… 390 00:27:13,343 --> 00:27:14,844 Ja. -…dacht je: o, hé… 391 00:27:14,928 --> 00:27:16,805 …dit is best mogelijk. 392 00:27:16,888 --> 00:27:19,849 Krijg je nog weleens vragen als: 393 00:27:19,933 --> 00:27:22,894 'Werk je echt bij de brandweer?' -Continu. 394 00:27:22,978 --> 00:27:26,898 Als je je pak aanhebt, zien ze niet of je een man of een vrouw bent. 395 00:27:28,316 --> 00:27:33,363 Maar als je aan het eind je helm afzet, krijg je altijd dezelfde reactie. 396 00:27:33,446 --> 00:27:37,033 Ze pakken hun camera's erbij en ze roepen: 'Het is een meisje.' 397 00:27:37,117 --> 00:27:40,412 We zijn net eenhoorns. 398 00:27:40,495 --> 00:27:45,333 Dan roepen ze: 'Girlpower.' En m'n mannelijke collega's zeggen dan: 'Ja, ja.' 399 00:27:45,417 --> 00:27:46,835 Jaloers. 400 00:27:46,918 --> 00:27:52,173 Als ik de spuitmond in m'n handen heb en tegenover dat vuur sta… 401 00:27:53,174 --> 00:27:56,386 Als je de brand blust, heb je je wel bewezen. 402 00:27:56,469 --> 00:27:59,097 'Heeft zij die brand geblust?' 403 00:27:59,180 --> 00:28:01,433 'Inderdaad.' -Fijne reactie. 404 00:28:01,516 --> 00:28:05,854 Ik vind het niet fijn dat je huis in brand staat, maar wel dat ik je kon helpen… 405 00:28:05,937 --> 00:28:07,230 …in tijden van nood. 406 00:28:07,314 --> 00:28:09,566 In tijden van nood. 407 00:28:09,649 --> 00:28:12,611 Even in het kort. Jackie pakt de blusser. -Goed. 408 00:28:12,694 --> 00:28:16,364 Je krijgt een gevoel van eigenwaarde als je ergens hard voor werkt. 409 00:28:18,074 --> 00:28:23,288 Je geeft alles, gaat tot het uiterste om je doel te bereiken. 410 00:28:23,371 --> 00:28:26,499 En als je je doel dan bereikt… Sorry. Momentje. 411 00:28:27,918 --> 00:28:31,379 Niemand kan het van je afpakken. Dit heeft zoveel moeite gekost. 412 00:28:32,505 --> 00:28:34,966 Ik ben de vierde vrouw bij het blusteam. 413 00:28:35,967 --> 00:28:38,220 Ze wilden me niet, en kijk nu eens. 414 00:28:38,970 --> 00:28:41,056 Als ik een meisje mijn steun beloof… 415 00:28:41,139 --> 00:28:45,143 …blijf ik langer om haar bijles te geven, haar te trainen. 416 00:28:45,227 --> 00:28:47,646 Ik doe alles om haar te helpen. 417 00:28:49,189 --> 00:28:51,316 Ik zit in Team 270. Kom me opzoeken. 418 00:28:54,486 --> 00:28:59,157 Daar gaan we, Chelsea. Je moet… -Net een lesje veters strikken. 419 00:28:59,241 --> 00:29:02,577 Precies. Je moet deze omlaag stropen… -En dan kun je. 420 00:29:02,661 --> 00:29:04,663 Wiebelen. -Ja. 421 00:29:04,746 --> 00:29:06,289 Helm op. -Oké. 422 00:29:06,373 --> 00:29:10,168 Goed. Nu komt de proef: de zwarte mamba. 423 00:29:10,252 --> 00:29:14,673 Pak hem en haal hem dan langzaam binnen. -Dit gaat niet goedkomen. 424 00:29:14,756 --> 00:29:16,466 Jawel, hoor. -Doe je best. 425 00:29:16,550 --> 00:29:18,843 Net een dansje. 426 00:29:20,470 --> 00:29:22,013 Ze kan het, toch? 427 00:29:22,097 --> 00:29:24,891 Absoluut. -Kom op. Je kunt het. 428 00:29:24,975 --> 00:29:28,770 Je kunt 't in je eentje. Kijk. Trekken. -Niet echt. 429 00:29:28,853 --> 00:29:31,064 Een 5,5. -Ik heb niet eens een 6. 430 00:29:31,147 --> 00:29:33,066 Sneller lopen. 431 00:29:33,149 --> 00:29:36,319 Sneller. Je bent aan het kuieren. 432 00:29:36,403 --> 00:29:39,114 Spoed. -Hup. Lopen, lopen, lopen. 433 00:29:39,197 --> 00:29:41,741 Zie je hoe snel… Goed zo. Snel. Haast. 434 00:29:41,825 --> 00:29:43,994 Boem. Je kunt het. 435 00:29:44,077 --> 00:29:46,121 Nog één trede. Juist. Oké. 436 00:29:46,204 --> 00:29:48,415 Met beide handen vasthouden. 437 00:29:48,498 --> 00:29:50,834 Kom voor me staan. -Ik ben er klaar voor. 438 00:29:50,917 --> 00:29:53,378 Klaar? Rondje, rondje. Net als ik. 439 00:29:53,461 --> 00:29:55,922 Een stap vooruit. Hup. 440 00:29:56,590 --> 00:29:58,800 Goed gedaan. -Uiteraard. 441 00:29:58,884 --> 00:30:00,760 Mama wist wel dat je 't kon. 442 00:30:02,929 --> 00:30:06,099 Ik had al heel veel respect voor brandweerlui. 443 00:30:06,182 --> 00:30:09,436 Vooral de stoere brandweervrouwen, waaronder Jackie. 444 00:30:09,519 --> 00:30:13,106 Maar nu ik dat pak heb aangehad en die slang heb vastgepakt… 445 00:30:13,189 --> 00:30:17,402 …heb ik nog zoveel meer respect. -Jouw uitrusting was niet eens compleet. 446 00:30:17,485 --> 00:30:20,071 Volgens mij was het een halve uitrusting. 447 00:30:20,155 --> 00:30:24,993 Ik heb heel veel ontzag voor ze en ben ze heel dankbaar. 448 00:30:25,076 --> 00:30:30,081 Nou, ze zagen in jou nog wel potentie. Ze wierpen een blik op me en zeiden: 449 00:30:30,165 --> 00:30:33,335 'Jij mag toekijken.' -Je was een goede cheerleader. 450 00:30:36,254 --> 00:30:38,673 We gaan kennismaken met Kimberlé. 451 00:30:38,757 --> 00:30:41,343 Da's nog eens moedige vrouw. -O, mijn hemel. 452 00:30:43,470 --> 00:30:45,847 Ze kwam met 'intersectionaliteit'… 453 00:30:45,931 --> 00:30:49,976 …en is een van de grondleggers van de kritische rassentheorie. 454 00:30:50,060 --> 00:30:56,566 Dat gaat uit van het idee dat racisme al sinds de tijd van de slavernij… 455 00:30:56,650 --> 00:30:59,152 …in onze wetten en ons beleid verweven zit… 456 00:30:59,236 --> 00:31:03,073 …en daarom een grote impact heeft op onze maatschappij. 457 00:31:04,282 --> 00:31:06,534 Dankzij haar begrijpen veel mensen… 458 00:31:06,618 --> 00:31:12,207 …hoe diepgeworteld racisme en ongelijkheid in de VS zijn. 459 00:31:13,208 --> 00:31:18,505 Ze is een toonaangevende rechtsgeleerde, hoogleraar in de rechten en pleitbezorger. 460 00:31:19,506 --> 00:31:22,175 Sommigen betwisten haar werk… 461 00:31:22,259 --> 00:31:26,388 …om te voorkomen dat onze ware geschiedenis gedoceerd wordt. 462 00:31:28,682 --> 00:31:32,143 M'n kinderen zijn niet racistisch om hun witte huidskleur. 463 00:31:32,227 --> 00:31:36,022 Schande. Schande. 464 00:31:36,106 --> 00:31:39,609 Toch blijft Kimberlé opkomen voor haar idealen. 465 00:31:40,402 --> 00:31:42,320 Hé. -Hé, Kimberlé. 466 00:31:42,404 --> 00:31:43,822 Alles goed? 467 00:31:43,905 --> 00:31:47,200 Wat leuk je te ontmoeten. -Wat fijn om je te zien. 468 00:31:47,284 --> 00:31:50,287 Ik voel me vereerd. -Fijn dat we je kunnen spreken… 469 00:31:50,370 --> 00:31:53,665 …want jij staat al jarenlang aan de frontlinie… 470 00:31:53,748 --> 00:31:57,168 …als het gaat om opkomen voor je idealen. 471 00:31:57,252 --> 00:32:00,463 Dat is een stuk lastiger geworden. 472 00:32:00,547 --> 00:32:05,093 In de afgelopen decennia kon slechts 8 % van de middelbare scholieren… 473 00:32:05,176 --> 00:32:08,388 …de oorzaak van de Burgeroorlog correct benoemen. 474 00:32:08,471 --> 00:32:12,559 Nog voor de laatste poging om onze geschiedenis uit te wissen. 475 00:32:12,642 --> 00:32:17,981 Dus de gewone burger was al niet goed op de hoogte van deze kwesties. 476 00:32:18,064 --> 00:32:24,738 De kritische rassentheorie is geen aanval op de witte mens of op Amerika. 477 00:32:24,821 --> 00:32:30,577 We duiden ermee aan hoe bepaalde dingen mogelijk werden gemaakt door de wet. 478 00:32:30,660 --> 00:32:35,874 Als je mensen een concreet voorbeeld kunt geven van de kritische rassentheorie… 479 00:32:35,957 --> 00:32:38,668 …snappen mensen beter wat er nu moet gebeuren. 480 00:32:38,752 --> 00:32:41,046 Daarom zijn we hier. 481 00:32:41,129 --> 00:32:45,759 Soms praat ik over kritische rassentheorie alsof het archeologie is. 482 00:32:45,842 --> 00:32:52,182 Hier vlakbij speelde zich een stukje onbekende zwarte geschiedenis af. 483 00:32:55,477 --> 00:32:58,480 Seneca Village was een welvarende gemeenschap… 484 00:32:58,563 --> 00:33:01,316 …van voornamelijk Afro-Amerikaanse landeigenaren… 485 00:33:01,399 --> 00:33:05,278 …die plaats moest maken voor Central Park. 486 00:33:05,362 --> 00:33:09,991 Wist je al van Seneca Village? -Ik wist er amper wat van… 487 00:33:10,075 --> 00:33:12,118 …omdat het verzwegen werd. 488 00:33:13,578 --> 00:33:16,248 Er zijn geen foto's van Seneca Village. 489 00:33:16,331 --> 00:33:22,170 Onze kennis over die bruisende gemeenschap danken we aan archeologische opgravingen. 490 00:33:24,464 --> 00:33:28,843 'Before Yesterday We Could Fly' is een afrofuturistische tentoonstelling… 491 00:33:28,927 --> 00:33:33,598 …waarbij kunstenaars hun kijk geven op een woning in Seneca Village… 492 00:33:33,682 --> 00:33:35,308 …als die nu nog bestond. 493 00:33:38,728 --> 00:33:41,356 En ik wist niet hoe ze de overgang… 494 00:33:41,439 --> 00:33:45,777 …van het verleden naar het heden en de toekomst zouden vormgeven. 495 00:33:46,861 --> 00:33:48,530 Dit is echt fascinerend. 496 00:33:50,615 --> 00:33:55,370 Deze oude open haard doet bijna aan als een toegangspoort… 497 00:33:55,453 --> 00:33:58,832 …tot de toekomst. 498 00:34:00,041 --> 00:34:06,172 Dit doet mij denken aan het verlies van eigendommen door de eeuwen heen. 499 00:34:07,382 --> 00:34:11,970 Er waren drie kerken, 50 woningen, twee scholen en begraafplaatsen… 500 00:34:12,053 --> 00:34:16,474 …toen Seneca Village werd platgegooid door New York in 1857. 501 00:34:17,517 --> 00:34:22,105 De kunstenaar heeft enkele gebiedskenmerken… 502 00:34:22,188 --> 00:34:25,567 …op dit prachtige behang dat door 't hele gebouw hangt weergegeven. 503 00:34:28,653 --> 00:34:32,365 Zo'n verhaal over een gebrek aan politieke macht… 504 00:34:32,449 --> 00:34:34,701 …en afdwingbare rechten… 505 00:34:34,784 --> 00:34:39,831 …zelfs als je volgens de regels speelt, hard werkt en eigendommen verwerft… 506 00:34:39,914 --> 00:34:44,586 …maar deel uitmaakt van een groep die onteigend kan worden. 507 00:34:45,670 --> 00:34:51,343 Ik vind het Harriet Tubman-kunstwerk prachtig, want veel mensen erkennen niet… 508 00:34:51,425 --> 00:34:54,512 …dat de rijkdom van de VS… 509 00:34:54,596 --> 00:34:59,768 …wat ons zo machtig maakt, te danken is aan zwarte vrouwen. 510 00:34:59,851 --> 00:35:05,315 In 1790 waren er 700.000 slaven. 511 00:35:05,398 --> 00:35:08,109 En vlak voor de Burgeroorlog wel vier miljoen. 512 00:35:08,693 --> 00:35:10,528 Waar kwamen die vandaan? 513 00:35:11,154 --> 00:35:16,201 Dat was na het einde van de slavenhandel. Dus hoe kon dat nou? Hoe kon dat nou? 514 00:35:16,284 --> 00:35:21,831 Als je nagaat wie de moeders van dit land zijn, kom je uit bij zwarte vrouwen. 515 00:35:21,915 --> 00:35:25,752 Maar niemand heeft het daarover, want dat wordt ook verzwegen. 516 00:35:27,879 --> 00:35:32,759 Heel veel is geïnspireerd op haardracht. Bij deze draait het om Bantu-knotten. 517 00:35:32,842 --> 00:35:35,929 Het haar hoog opgestoken. 518 00:35:36,012 --> 00:35:41,726 M'n favorieten zijn deze afrokam en de preskam. 519 00:35:41,810 --> 00:35:48,149 Dat geeft mijn complexe relatie met m'n moeder weer als het ging om haar. 520 00:35:48,942 --> 00:35:54,656 M'n moeder was op vrijwel elk gebied een rebel, behalve als 't op haar aankwam. 521 00:35:55,574 --> 00:35:57,325 Mijn moeder was lerares. 522 00:35:57,409 --> 00:36:02,539 Ze was nog steeds van mening dat kroeshaar… 523 00:36:03,540 --> 00:36:04,541 …niet professioneel oogde. 524 00:36:04,624 --> 00:36:07,252 Ze nam je in bescherming. -Ja. 525 00:36:07,335 --> 00:36:12,757 Ze wilde niet dat mij kansen ontnomen werden of dat ik onderschat werd… 526 00:36:12,841 --> 00:36:15,969 …door mijn haardracht. 527 00:36:16,052 --> 00:36:18,763 Dus als ik de afrokam zie… 528 00:36:18,847 --> 00:36:23,101 …denk ik aan het moment dat ik eindelijk een afro kon dragen. 529 00:36:23,184 --> 00:36:24,936 Ik was dol op Angela Davis… 530 00:36:25,020 --> 00:36:29,649 …en ik weet nog dat ik al die foto's van haar tijdens het proces zag. 531 00:36:30,483 --> 00:36:34,905 Ze maakte altijd een vuist en ik dacht: dat is wat ik wil. Zo wil ik zijn. 532 00:36:36,364 --> 00:36:41,119 Op sommige plekken in de VS zou ik ontslagen worden als ik m'n haar zo droeg. 533 00:36:41,202 --> 00:36:43,830 Je hebt de CROWN Act in sommige staten. 534 00:36:43,914 --> 00:36:50,670 DE CROWN ACT VERBIEDT DISCRIMINATIE OP GROND VAN HAARDRACHT OP DE WERKVLOER. 535 00:36:50,754 --> 00:36:52,214 Maar in de meeste staten… 536 00:36:52,297 --> 00:36:57,427 …kun je mensen discrimineren als ze dreadlocks of boxbraids dragen… 537 00:36:57,510 --> 00:37:01,723 Net de haardracht van zwarte vrouwen. -Ja. 538 00:37:01,806 --> 00:37:05,352 Als je zegt dat dat niet professioneel oogt, zeg je eigenlijk… 539 00:37:05,435 --> 00:37:08,647 …dat mensen als jij hier niet thuishoren. 540 00:37:08,730 --> 00:37:13,401 Ik trok het breder en zag dat het niet alleen in de wet terugkwam… 541 00:37:13,485 --> 00:37:19,449 …maar ook in het feminisme. De ervaringen van zwarte vrouwen… 542 00:37:19,532 --> 00:37:24,120 …werden niet altijd bekeken door de bril van het feminisme. 543 00:37:24,204 --> 00:37:29,542 Er werd veel over het hoofd gezien. En dat is rassendiscriminatie. 544 00:37:29,626 --> 00:37:33,338 Wat ik met de kritische rassentheorie wil bereiken… 545 00:37:33,421 --> 00:37:40,262 …is dat boven water krijgen. Het is net een archeologisch gereedschap. 546 00:37:40,345 --> 00:37:43,348 We willen een kijkje nemen onder het oppervlak… 547 00:37:43,431 --> 00:37:45,392 …en verborgen verhalen opdiepen. 548 00:37:46,268 --> 00:37:52,524 De eerste eisers in de meeste misbruikzaken waren zwarte vrouwen. 549 00:37:53,567 --> 00:37:57,153 Weinigen weten dat Rosa Parks' activisme begon… 550 00:37:57,237 --> 00:38:00,574 …toen ze opkwam voor een zwarte vrouw die was verkracht. 551 00:38:02,576 --> 00:38:06,496 Dus ik ben vaak op zoek naar een nieuwe kijk op dat soort momenten… 552 00:38:06,580 --> 00:38:13,044 …niet de bekende historische momenten, maar alles wat daaraan voorafging. 553 00:38:13,962 --> 00:38:16,298 Ik wil ervoor zorgen dat men over 200 jaar… 554 00:38:16,381 --> 00:38:21,219 …werk van Sojourner Truth en Angela Davis en mezelf… 555 00:38:21,303 --> 00:38:25,056 …vrij toegankelijk is en niet opgediept hoeft te worden… 556 00:38:25,140 --> 00:38:28,226 …zoals dat bij Seneca het geval was. 557 00:38:30,937 --> 00:38:33,273 Wij vinden jou zo'n moedige vrouw. 558 00:38:33,356 --> 00:38:37,819 Niet alleen omdat je ons nuttige handvatten hebt gegeven… 559 00:38:37,903 --> 00:38:43,909 …om naar de geschiedenis te kijken, maar omdat je het niet daarbij liet. 560 00:38:45,076 --> 00:38:48,163 Je probeert verhalen bloot te leggen… 561 00:38:48,246 --> 00:38:52,167 …zodat er meer inzicht en begrip komt… 562 00:38:52,250 --> 00:38:57,130 …en dat is echt niet makkelijk, Kimberlé. Heb je nog steeds hoop? 563 00:38:57,214 --> 00:39:01,468 Ik ben een koppig mens. -Geweldig. 564 00:39:01,551 --> 00:39:06,473 Ik laat me niet zeggen: 'Nee, jij moet je mond houden.' 565 00:39:06,556 --> 00:39:12,062 Ik laat me niet zeggen dat mijn ervaring geen werkelijkheid is… 566 00:39:12,145 --> 00:39:14,272 …of dat het er niet toe doet. 567 00:39:14,356 --> 00:39:19,569 Goed, wat mensen met mijn werk doen, daar heb ik geen controle over. 568 00:39:19,653 --> 00:39:24,407 Maar als mensen hun ervaring met behulp van een denkbeeld kunnen omschrijven… 569 00:39:24,491 --> 00:39:27,786 …hechten ze waarde aan dat denkbeeld… 570 00:39:27,869 --> 00:39:32,207 …en doen ze hun best het in stand te houden. Daar put ik hoop uit. 571 00:39:32,290 --> 00:39:34,167 Je komt echt op voor je idealen. 572 00:39:36,127 --> 00:39:37,462 Je moet wel. 573 00:39:37,963 --> 00:39:41,424 We beleven turbulente, moeilijke tijden. 574 00:39:41,508 --> 00:39:43,343 En er speelt een hele hoop. 575 00:39:43,426 --> 00:39:47,472 'Volgens peilingen gelooft 10 % van de bevolking niet in klimaatverandering.' 576 00:39:47,556 --> 00:39:49,641 'Tjee, wat is er mis met jou?' 577 00:39:50,809 --> 00:39:53,812 En toch moet je je naasten kunnen vertrouwen. 578 00:39:53,895 --> 00:39:55,063 Goed zo. 579 00:39:55,146 --> 00:39:56,690 Kom op, dansen. 580 00:39:56,773 --> 00:39:59,609 En bereid zijn om nieuwe dingen te proberen. 581 00:39:59,693 --> 00:40:03,071 Dat moest ik eraf halen. -Hilarisch. 582 00:40:03,154 --> 00:40:07,158 Je maakt een grappige, goeie show, maar het gaat veel verder dan dat. 583 00:40:07,242 --> 00:40:09,869 Heb je dat gevoel zelf ook? 584 00:40:09,953 --> 00:40:15,542 Ik hoop dat dat zo is. Soms krijg ik weleens een berichtje: 585 00:40:15,625 --> 00:40:17,419 'Fijn dat je dit hardop zegt… 586 00:40:17,502 --> 00:40:20,964 …want dat gevoel ken ik en nu weet ik dat dat niet raar is.' 587 00:40:21,047 --> 00:40:22,966 Dan denk ik: dat is belangrijk. 588 00:40:23,049 --> 00:40:27,053 Ze sporen me aan met pensioen te gaan, maar ik wil nog helpen. 589 00:40:27,137 --> 00:40:31,099 Je staat er niet alleen voor. Kom me opzoeken. Ik beur je wel op. 590 00:40:31,182 --> 00:40:36,354 Neem een klein stapje. Eén procent per dag is genoeg. 591 00:40:36,438 --> 00:40:39,065 Achteraf zie je alle vooruitgang. 592 00:41:34,371 --> 00:41:36,373 Vertaling: Jenneke Takens