1 00:00:08,635 --> 00:00:11,805 Wil je roerei voor me maken? -Ja, hoor. 2 00:00:12,305 --> 00:00:14,724 Kaas erbij? -Ja, een beetje. 3 00:00:16,308 --> 00:00:21,523 Ik kook graag samen met mijn kinderen, omdat het een goede manier is… 4 00:00:21,606 --> 00:00:27,946 …om ze geduld, een beetje scheikunde en een hele hoop wiskunde bij te brengen. 5 00:00:28,029 --> 00:00:30,949 Zie je koken als een soort metafoor? 6 00:00:31,032 --> 00:00:35,537 Want in zekere zin kun je het vergelijken met het opvoeden van kinderen. 7 00:00:35,620 --> 00:00:38,540 Je doet je best, maar perfect wordt het niet. 8 00:00:38,623 --> 00:00:42,752 Ja, soms gebruik je zout in plaats van suiker… 9 00:00:42,836 --> 00:00:44,921 …en moet je opnieuw beginnen. 10 00:00:45,547 --> 00:00:49,092 En als ouder moet je je kind ook bijbrengen… 11 00:00:49,175 --> 00:00:52,846 …dat ze zelfs met hard werken niet altijd de beste zullen zijn. 12 00:00:52,929 --> 00:00:56,391 Precies. -Maar dat iets nog steeds leuk kan zijn. 13 00:00:57,225 --> 00:01:00,979 Het ouderschap was m'n beste maar ook m'n zwaarste prestatie. 14 00:01:01,062 --> 00:01:03,398 Fijn dat je dat nog steeds vindt. -Ja. 15 00:01:03,481 --> 00:01:07,360 De band tussen moeders en dochters… 16 00:01:07,444 --> 00:01:14,075 …is speciaal, hecht en fantastisch, maar ook gespannen, want… 17 00:01:14,159 --> 00:01:18,330 …je wil je kind beschermen en vertroetelen… 18 00:01:18,413 --> 00:01:21,458 …maar er ook voor zorgen dat ze op eigen benen kan staan. 19 00:01:21,541 --> 00:01:24,711 Dat is niet makkelijk. -Onze relatie was niet gespannen. 20 00:01:24,794 --> 00:01:27,547 Je was ooit een tiener. Dat weet ik nog wel. 21 00:01:30,884 --> 00:01:32,552 Oké. Actiefoto. 22 00:01:32,636 --> 00:01:35,263 Veel vrouwen zetten hun eileiders aan 't werk. 23 00:01:35,347 --> 00:01:36,848 Ik… 24 00:01:38,016 --> 00:01:40,185 Dit is een familie. Wij zijn een familie. 25 00:01:40,685 --> 00:01:45,065 GUTSY VROUWEN ZIJN EEN STELLETJE MOEDERS 26 00:01:45,148 --> 00:01:46,942 HERINNERINGEN 27 00:01:47,609 --> 00:01:49,236 O, mijn god. 28 00:01:49,319 --> 00:01:54,491 Ik vind het heerlijk om de bladzijdes van een fotoalbum om te slaan. 29 00:01:54,574 --> 00:01:56,993 Geweldig. -Echt heerlijk. 30 00:01:58,578 --> 00:02:01,915 Hier houdt je oma, mijn moeder Dorothy, jou vast. 31 00:02:01,998 --> 00:02:05,710 Je ziet m'n vader niet, maar hij leunt hier op z'n wandelstok. 32 00:02:06,378 --> 00:02:12,592 En als ik al die prachtige foto's van de kraamtijd zie… 33 00:02:12,676 --> 00:02:19,641 …bedenk ik dat een baby echt een enorme verantwoordelijkheid inhoudt. 34 00:02:19,724 --> 00:02:26,606 Plotseling ben je verantwoordelijk voor een nieuw, piepklein mensje. 35 00:02:26,690 --> 00:02:33,405 En dat was een vrij intimiderende taak en… -Ik weet nog dat je altijd tegen me zei… 36 00:02:33,488 --> 00:02:36,491 …dat we er wel uit zouden komen… 37 00:02:36,575 --> 00:02:41,538 …en dat het even kon duren, omdat jij nog nooit moeder was geweest… 38 00:02:41,621 --> 00:02:43,540 …en ik nog nooit kind. -Klopt. 39 00:02:43,623 --> 00:02:48,044 Daar heb ik veel aan gehad, zeker toen ik zelf moeder werd. 40 00:02:48,128 --> 00:02:53,466 Je moet als ouder en moeder van 'n dochter steeds je balans vinden. 41 00:02:54,384 --> 00:02:58,221 Hier gaan we stemmen. -Je pa was presidentskandidaat. 42 00:02:58,305 --> 00:03:01,474 Dat was in 1992. 43 00:03:02,225 --> 00:03:08,356 Ik wilde je voor kritische blikken behoeden… 44 00:03:08,440 --> 00:03:12,360 …maar niet volledig afschermen. Je wil de juiste balans vinden… 45 00:03:12,444 --> 00:03:16,656 En die balans en dynamiek veranderden uiteindelijk wel. 46 00:03:18,575 --> 00:03:21,578 Je moet echt lef hebben om moeder te zijn… 47 00:03:21,661 --> 00:03:25,081 …en de moeders en dochters met wie we gaan praten… 48 00:03:25,165 --> 00:03:27,000 …kunnen ons een hoop leren. 49 00:03:27,626 --> 00:03:30,837 Dat geldt zeker voor Goldie Hawn en Kate Hudson. 50 00:03:30,921 --> 00:03:36,009 Goldie weet hoe lastig het is om 'n leven in de schijnwerpers te leiden. 51 00:03:36,509 --> 00:03:41,389 Aan het begin van haar acteercarrière had ze last van angsten en depressies. 52 00:03:41,473 --> 00:03:45,060 Ik werd niet goed als ik me onder de mensen moest begeven. 53 00:03:45,143 --> 00:03:49,105 Iedereen kende me ineens en ik wist zelf nog niet eens wie ik was. 54 00:03:49,773 --> 00:03:51,358 Dus ik ging naar 'n dokter. 55 00:03:52,359 --> 00:03:54,486 Ze ging mediteren en dat hielp… 56 00:03:54,569 --> 00:03:59,366 …en ze richtte 'n non-profitorganisatie op die kinderen helpt met stress om te gaan. 57 00:03:59,449 --> 00:04:03,245 En net als haar moeder heeft Kate acteertalent… 58 00:04:03,328 --> 00:04:07,249 …en draagt ze zorg voor haar fysieke en mentale gezondheid. 59 00:04:07,332 --> 00:04:10,669 We gaan het met hen hebben over hun band… 60 00:04:10,752 --> 00:04:15,757 …en hoe je iemand zelfverzekerd, veerkrachtig en optimistisch maakt. 61 00:04:17,007 --> 00:04:22,264 Ik vind hun gedeelde liefde voor dans ook mooi. Ik ben er ook dol op. 62 00:04:22,347 --> 00:04:25,183 Een leuke oefening voor lichaam en geest… 63 00:04:25,267 --> 00:04:28,311 …en ze hebben ons uitgenodigd op de dansvloer. 64 00:04:33,483 --> 00:04:34,734 Moeders en dochters. 65 00:04:34,818 --> 00:04:37,195 Wat leuk om je te zien. -O, god. 66 00:04:37,279 --> 00:04:40,323 Wat zijn jullie met ons van plan? 67 00:04:40,407 --> 00:04:42,117 Er komt een lesje aan. 68 00:04:42,200 --> 00:04:45,078 Ik was zo blij dat jullie de tango wilden dansen… 69 00:04:45,161 --> 00:04:50,041 O, meen je dat? Zij was zo enthousiast. -Klopt. Ik ben altijd in voor een dansles… 70 00:04:50,125 --> 00:04:53,503 …en het was wel tijd voor een tangolesje. 71 00:04:53,587 --> 00:04:54,963 Geweldig. 72 00:04:56,923 --> 00:05:02,053 Als je het over onze band wil hebben: dit doe ik al sinds ik klein was. 73 00:05:02,137 --> 00:05:06,808 Ze laat haar spullen rondslingeren. Dan vind ik dus haar jasje. 74 00:05:06,892 --> 00:05:11,229 En aan het einde van de rit heb ik al haar spullen vast. 75 00:05:11,313 --> 00:05:13,440 Alles. 'Waar zijn m'n autosleutels?' 76 00:05:13,523 --> 00:05:17,527 Die heb ik, mam. -Ik geef 't niet graag toe, maar 't klopt. 77 00:05:18,528 --> 00:05:21,323 Goed. We zijn er klaar voor. Kom maar op. 78 00:05:21,406 --> 00:05:26,953 De Argentijnse tango draait om samenwerking. Je moet allebei alles geven. 79 00:05:27,037 --> 00:05:28,955 Het draait om passie… 80 00:05:29,039 --> 00:05:32,918 …maar ook om contact en vertrouwen. Je moet je laten gaan. 81 00:05:33,001 --> 00:05:35,587 We hebben een opbouw nodig. 82 00:05:35,670 --> 00:05:40,008 Als ik wil leiden, moet ik m'n linkerhand aan de buitenkant houden. Oké? 83 00:05:40,800 --> 00:05:44,512 Eén, twee. We dansen in een vierkantje. 84 00:05:45,096 --> 00:05:48,975 En hoe je moet leiden: waar een wil is, is een weg. 85 00:05:49,059 --> 00:05:50,894 Doe wat je wil doen. 86 00:05:50,977 --> 00:05:54,481 Goed. Wil jij leiden, mam? -Nee, doe jij maar. 87 00:05:56,441 --> 00:05:58,318 Wat gebeurt er? Oké. 88 00:05:58,401 --> 00:05:59,694 Nu naar de zijkant. 89 00:05:59,778 --> 00:06:01,321 Naar rech… -Deze kant op. 90 00:06:03,406 --> 00:06:07,118 Je doet wat ik je opdraag. 91 00:06:10,705 --> 00:06:12,499 De leiding is overgenomen. 92 00:06:12,582 --> 00:06:14,584 Hoe ging het? -Interessant. 93 00:06:14,668 --> 00:06:17,796 Ik leidde en m'n moeder raakte verveeld en draaide me rond. 94 00:06:17,879 --> 00:06:20,882 Dat was bij mij ook. Ze ging zo van: 'Oké.' 95 00:06:21,716 --> 00:06:23,802 'Je mag heel eventjes leiden.' 96 00:06:23,885 --> 00:06:25,554 Ja, hè? -Precies. 97 00:06:25,637 --> 00:06:29,641 Jullie hebben de slag te pakken, dus jullie mogen met Carlos dansen. 98 00:06:29,724 --> 00:06:31,393 Jullie mogen plaatsnemen. 99 00:06:31,476 --> 00:06:34,354 Iemand moet ons komen vragen. -Ja. 100 00:06:34,437 --> 00:06:37,274 O, ik snap het. -Goed zo. 101 00:06:37,357 --> 00:06:39,401 Zij wordt vast de eerste. 102 00:06:39,943 --> 00:06:41,152 Hij heeft mij gekozen. 103 00:06:51,496 --> 00:06:52,414 Mam. 104 00:06:53,873 --> 00:06:54,874 Geweldig. 105 00:06:58,962 --> 00:07:01,464 Natuurtalent. -Inderdaad. 106 00:07:16,730 --> 00:07:21,276 Bravo. Wat goed. -Dat was geweldig. Ik ben trots op je. 107 00:07:21,860 --> 00:07:26,323 Zullen we even naar buiten gaan? Het is zo'n prachtige dag. 108 00:07:26,406 --> 00:07:31,828 We hadden het erover dat het zo belangrijk is om te bewegen en ergens in op te gaan. 109 00:07:31,912 --> 00:07:37,667 Je wordt echt één met jezelf en zo leer je begrijpen wat mindfulness is. 110 00:07:37,751 --> 00:07:41,963 Want waar je als ouder rekening mee moet houden… 111 00:07:42,047 --> 00:07:46,635 …is dat emoties overdraagbaar zijn. Kinderen voelen wat jij voelt. 112 00:07:46,718 --> 00:07:52,599 Je moet je kinderen aanvoelen. Doordat m'n moeder mij aanvoelt, kan ik… 113 00:07:52,682 --> 00:07:55,602 …m'n eigen emotionele gesteldheid waarnemen. 114 00:07:55,685 --> 00:07:59,648 Maar hoe gingen jullie om met het feit dat jij actrice wilde worden… 115 00:07:59,731 --> 00:08:04,653 …dat jij het beroep wilde uitoefenen waarin je moeder zoveel succes had? 116 00:08:05,362 --> 00:08:10,450 Volgens mij was ik 10 of 11 toen ik zei: 'Mam, ik wil actrice worden.' 117 00:08:10,533 --> 00:08:12,369 Zij zei: 'Oké.' 118 00:08:12,452 --> 00:08:15,121 'Ho even. Ga naar je kamer.' -'Maak je huiswerk.' 119 00:08:15,205 --> 00:08:16,748 'Maak je huiswerk.' 120 00:08:18,250 --> 00:08:24,339 Maar ze stond wel toe dat ik op auditie ging. Wat ze… 121 00:08:24,422 --> 00:08:28,051 Weet je nog waarvoor? -Ja. Een sitcom met Howie Mandel. 122 00:08:28,134 --> 00:08:29,803 Dat meen je niet. 123 00:08:29,886 --> 00:08:34,933 Ja, en m'n moeder zei dit niet, maar ik kreeg de rol ook nog. 124 00:08:35,015 --> 00:08:39,187 Zei je dat ze de rol niet had? -O, ja. 125 00:08:39,270 --> 00:08:41,898 Iemand anders had de rol en dat was niet erg. 126 00:08:41,981 --> 00:08:45,944 Ze gaf me een voorproefje, waarna ik m'n gewone leventje weer oppakte. 127 00:08:46,027 --> 00:08:50,991 Ik wilde dat ze een normaal leven zou leiden tot aan haar eindexamen. 128 00:08:51,074 --> 00:08:54,869 Daarna liet ik het los. Ik gaf de teugels uit handen. 129 00:08:54,953 --> 00:08:57,581 Dat maakt het nog niet makkelijk. -Nee. 130 00:08:57,664 --> 00:09:00,959 Je bent het niet altijd eens. -Nee. 131 00:09:01,042 --> 00:09:02,836 Je vindt langzaam je weg. 132 00:09:02,919 --> 00:09:05,839 En als je dan toch ergens iets van wil zeggen… 133 00:09:05,922 --> 00:09:08,258 …dan zeg je dat, maar niet altijd… 134 00:09:08,341 --> 00:09:11,136 Nee. -…want het haalt toch niets uit. 135 00:09:11,219 --> 00:09:15,223 Ik ging vol bravoure van start. 136 00:09:15,307 --> 00:09:19,269 Ik moest leren meer naar m'n hart en m'n verstand te luisteren. 137 00:09:19,352 --> 00:09:24,566 Want ik heb geleerd, bij het opzetten van bedrijfjes en m'n werk op filmsets… 138 00:09:24,649 --> 00:09:28,612 …dat we allemaal een unieke innerlijke kracht bezitten. 139 00:09:28,695 --> 00:09:32,991 En ik zeg altijd tegen jonge meiden, vooral die met leidinggevende functies… 140 00:09:33,074 --> 00:09:35,160 …dat je op meerdere manieren kunt leiden. 141 00:09:35,243 --> 00:09:40,081 Er zijn zoveel verschillende persoonlijkheden en kwaliteiten… 142 00:09:40,165 --> 00:09:43,084 …die samen iets heel moois kunnen opleveren. 143 00:09:43,168 --> 00:09:46,421 Dat is net zo moedig als een podium opgaan. 144 00:09:51,760 --> 00:09:55,805 Je bent 'n schatje. -Jij gaat los. Hillary gaat ervoor. 145 00:09:56,848 --> 00:09:58,099 Pas op. 146 00:09:59,601 --> 00:10:01,061 Moederbotsing. 147 00:10:06,942 --> 00:10:09,861 Dit vind ik leuke foto's… -Je bent zo schattig. 148 00:10:09,945 --> 00:10:11,196 …van mij en m'n moeder. 149 00:10:11,279 --> 00:10:14,407 Zo schattig. -Ja, hè? Kijk nou. 150 00:10:14,491 --> 00:10:18,870 Waarom trok je mij nooit zulke pakjes aan? -Dat had je nooit gepikt. 151 00:10:18,954 --> 00:10:21,998 Je was heel kieskeurig als het om je kleding ging. 152 00:10:22,749 --> 00:10:26,253 Hier haalde m'n moeder haar diploma. 153 00:10:26,336 --> 00:10:31,383 Een hele prestatie, omdat ze uit huis gezet was. 154 00:10:31,466 --> 00:10:36,471 Ze was in de steek gelaten door… -Haar ouders en toen haar grootouders. 155 00:10:36,555 --> 00:10:39,599 Als ik naar m'n moeder kijk… 156 00:10:39,683 --> 00:10:44,437 …vind ik het erg indrukwekkend dat ze zo haar best deed een goede moeder te zijn… 157 00:10:44,521 --> 00:10:46,690 …aangezien ze zelf geen moeder had. 158 00:10:46,773 --> 00:10:52,529 Maar dan ben je pas een echte moeder. Dan laat je je kind nooit in de steek. 159 00:10:53,488 --> 00:11:00,036 Dat doet me denken aan Ceyenne, een moederfiguur voor veel kinderen… 160 00:11:00,120 --> 00:11:03,832 …die uit huis werden gezet, omdat ze gay of trans waren… 161 00:11:03,915 --> 00:11:07,294 …of gezien werden als mislukkelingen. 162 00:11:07,377 --> 00:11:10,130 Ze heeft een gekozen familie gecreëerd. 163 00:11:10,881 --> 00:11:13,758 Ja. Geen bloedverwanten, maar… -Een gekozen familie. 164 00:11:23,310 --> 00:11:26,438 Hallo. Ik hoorde dat hier een feestje gaande was. 165 00:11:26,521 --> 00:11:29,149 Alles goed? Kom maar. -Veel volk. 166 00:11:29,232 --> 00:11:32,193 Hé, allemaal. -Hé. 167 00:11:32,277 --> 00:11:35,280 Ik ben Twinkle. Aangenaam. -Aangenaam. 168 00:11:35,363 --> 00:11:36,781 Een van mijn studenten. 169 00:11:36,865 --> 00:11:40,285 Dat meen je. -Ja. Ik heb aan Mailman gestudeerd. 170 00:11:40,827 --> 00:11:45,248 Toen Dorcas me opbelde en zei: 'Chelsea is mijn docent'… 171 00:11:45,332 --> 00:11:47,667 …zei ik: 'We doen iets goed.' 172 00:11:49,794 --> 00:11:55,050 Ceyenne richtte in 2015 GLITS op: huisvesting voor trans jongeren… 173 00:11:55,133 --> 00:11:58,053 …van wie velen dakloos zijn. 174 00:11:58,553 --> 00:12:03,016 En zij geeft ze veel meer dan alleen een dak boven hun hoofd. 175 00:12:03,600 --> 00:12:09,981 Ze hebben er niets aan als we ze alleen een ov-pas en een hiv-test geven. 176 00:12:10,065 --> 00:12:14,319 We moeten ze aan de hand nemen. Onderwijs. Daar begint het mee. 177 00:12:14,903 --> 00:12:17,405 Toen ik haar leerde kennen, had ik geen diploma. 178 00:12:17,489 --> 00:12:19,741 Ik doe komend najaar examen… 179 00:12:19,824 --> 00:12:23,119 …en hopelijk kan ik straks naar Columbia of Georgetown. 180 00:12:23,203 --> 00:12:26,206 Ze wil advocaat worden. Dat juich ik toe. 181 00:12:26,289 --> 00:12:32,045 En zij is een uitblinker. Ze gaat nu voor haar master en doctoraat. 182 00:12:32,128 --> 00:12:34,130 Waarin? -Sociale zekerheid. 183 00:12:34,214 --> 00:12:36,758 En haar steun was belangrijk, hè? -Ja. 184 00:12:36,841 --> 00:12:40,303 Haar steun en haar milde dreigementen. 185 00:12:41,304 --> 00:12:42,973 Dat allemaal ja. 186 00:12:44,891 --> 00:12:49,396 Een moeder zijn betekent zoveel. 187 00:12:49,479 --> 00:12:53,149 Ik heb over de hele wereld kinderen die ik liefheb. 188 00:12:54,192 --> 00:12:57,445 We werden vaak niet uitgenodigd voor de feestdagen… 189 00:12:57,529 --> 00:13:01,241 …die de meeste mensen met hun families vieren. 190 00:13:01,324 --> 00:13:04,661 Als moeder kon ik dat soort dingen organiseren… 191 00:13:04,744 --> 00:13:08,748 …om al die gemiste momenten in te halen. 192 00:13:09,374 --> 00:13:12,335 Mensen zoals ik zijn vaak op zichzelf aangewezen… 193 00:13:12,419 --> 00:13:15,964 …omdat we ervoor kiezen onze eigen weg te gaan. 194 00:13:16,047 --> 00:13:20,218 Maar stel nou dat we ouders hadden die ons daarbij steunden? 195 00:13:20,302 --> 00:13:24,598 Die rol vervult zij voor veel jonge mensen die op haar pad komen. 196 00:13:24,681 --> 00:13:26,850 Een ouderrol. -Ja. 197 00:13:26,933 --> 00:13:32,564 Je kunt jongere mensen niet onderwijzen zonder je eigen ervaringen te delen. 198 00:13:32,647 --> 00:13:33,481 Juist. 199 00:13:37,944 --> 00:13:40,906 Als tiener ging ik uit huis. 200 00:13:40,989 --> 00:13:46,411 Ik was niet per se m'n moeder kwijt, maar ze steunde me niet onvoorwaardelijk. 201 00:13:47,078 --> 00:13:50,165 En aan haar voorwaarden wilde ik niet tegemoetkomen… 202 00:13:50,248 --> 00:13:53,251 …want ik wilde mezelf kunnen zijn. 203 00:13:57,464 --> 00:14:01,343 Ik was m'n halve leven suïcidaal. Daar kon ik niet aan ontkomen. 204 00:14:02,219 --> 00:14:07,474 Flawless Sabrina hielp me toen ik 't zwaar 205 00:14:07,557 --> 00:14:09,517 had en met m'n genderidentiteit worstelde. 206 00:14:10,227 --> 00:14:14,439 Mijn moeder noemt me Jack, maar ik werk onder de naam Sabrina… 207 00:14:14,522 --> 00:14:18,151 …en alle queens noemen me ook Sabrina. 208 00:14:19,361 --> 00:14:24,783 Met Flawless als transgender moederfiguur wist ik me staande te houden. 209 00:14:25,408 --> 00:14:28,787 Toen ik dakloos was en in Central Park woonde… 210 00:14:28,870 --> 00:14:33,124 …kwam zij naar me toe en zei: 'Opstaan.' Ik zei: 'Ik ga niet met jou mee.' 211 00:14:33,208 --> 00:14:35,502 En zij zei: 'Jawel. Pak je spullen.' 212 00:14:35,585 --> 00:14:38,046 De deur van haar woning was open. 213 00:14:38,129 --> 00:14:44,469 Ze zei: 'De deur gaat nooit op slot, zodat iemand als jij altijd binnen kan komen. 214 00:14:44,553 --> 00:14:46,304 Had je haar eerder ontmoet? 215 00:14:46,388 --> 00:14:49,558 Nee. Maar het wordt nog mooier. 216 00:14:49,641 --> 00:14:54,729 Ze nam me mee naar m'n moeders huis en legde haar uit wat genderidentiteit is. 217 00:14:54,813 --> 00:15:00,235 Hoeveel mensen nemen er nou de tijd om aan een transfobe ouder uit te leggen… 218 00:15:00,318 --> 00:15:06,449 …dat je je kind hierom niet op straat zet? Ik gaf al haar lessen door aan hen. 219 00:15:12,372 --> 00:15:16,293 Dankzij haar ervoer ik voor het eerst wat familieliefde is. 220 00:15:16,877 --> 00:15:18,795 Dat maakt je een ander mens. 221 00:15:23,508 --> 00:15:28,763 Toen ik een jong trans meisje van 15 in San Francisco was… 222 00:15:28,847 --> 00:15:32,183 …werkte je als sekswerker of als artiest. 223 00:15:32,267 --> 00:15:36,646 Een kantoorbaan of een studie behoorden niet tot de mogelijkheden. 224 00:15:36,730 --> 00:15:41,902 Nu zien mensen mij misschien en denken ze: dat kan ik ook. 225 00:15:41,985 --> 00:15:44,404 Jij maakt het zichtbaar. -Ja. 226 00:15:44,487 --> 00:15:47,449 Ik geloofde al in haar toen zij dat nog niet deed. 227 00:15:47,532 --> 00:15:48,825 Ik geloof in hen allemaal. 228 00:15:58,293 --> 00:16:01,254 Nu het weer goed zit tussen mij en m'n moeder… 229 00:16:01,338 --> 00:16:04,466 Ik ben nog steeds een beetje boos, maar luister. 230 00:16:04,549 --> 00:16:07,510 We hadden een feestje en ze snapte er niks van. 231 00:16:07,594 --> 00:16:11,890 Het was een en al gender-nonconformiteit. 232 00:16:11,973 --> 00:16:18,063 En mijn moeder, dat gekke ouwe mens, zei: 'Ik ben transgender.' 233 00:16:19,189 --> 00:16:22,484 Ik zei: 'Mam.' En zij zei: 'Ik wilde het gewoon zeggen.' 234 00:16:25,237 --> 00:16:28,156 Op dat moment was alles vergeven. 235 00:16:39,167 --> 00:16:42,337 Dit zijn leuke foto's van toen je 12 was. 236 00:16:43,463 --> 00:16:44,673 In het Witte Huis. 237 00:16:44,756 --> 00:16:48,593 Je was al even groot als ik. Heel eng. 238 00:16:48,677 --> 00:16:53,139 Dat vond ik heel wat. Ik wilde telkens met de ruggen tegen elkaar… 239 00:16:53,223 --> 00:16:56,268 Klopt. -…om het iedereen te laten zien. 240 00:16:56,351 --> 00:16:59,229 Wat schattig. -Zo leuk. 241 00:17:00,313 --> 00:17:04,484 Bij kinderen van 12, 13 zie je heel duidelijk… 242 00:17:04,568 --> 00:17:09,698 …dat ze willen weten waar ze thuishoren en dat is in de eerste plaats je familie. 243 00:17:09,781 --> 00:17:13,493 En moeders gaan tot het uiterste… 244 00:17:13,577 --> 00:17:16,912 …om ervoor te zorgen dat hun kinderen niets tekortkomen. 245 00:17:17,747 --> 00:17:20,833 Daarom wil ik in gesprek met Meriam Al Sultan. 246 00:17:20,917 --> 00:17:25,881 Ze is een moeder uit Saoedi-Arabië die vastzat in een ongelukkig huwelijk. 247 00:17:25,964 --> 00:17:31,720 Ze leerde voor goochelaar in een land waar goochelen verboden is… 248 00:17:31,803 --> 00:17:36,308 …en de levens van vrouwen voor een groot deel worden bepaald… 249 00:17:36,391 --> 00:17:38,059 …door mannelijke voogden. 250 00:17:38,143 --> 00:17:41,021 Ze besloot samen met haar dochter te vertrekken… 251 00:17:41,104 --> 00:17:43,940 …haar dochter weg te halen… -Zo moedig. 252 00:17:44,024 --> 00:17:47,402 …van de plek waar ze was opgegroeid voor meer kansen. 253 00:17:47,485 --> 00:17:50,780 Om haar dochter de kans te geven haar dromen na te jagen… 254 00:17:50,864 --> 00:17:54,200 …of dat nou goochelen was of iets anders. -Wat dan ook. 255 00:17:54,284 --> 00:17:57,954 Misschien leren ze ons wel wat trucjes. -Hun geheimen blootgeven? 256 00:17:58,038 --> 00:18:00,040 We zullen zien. 257 00:18:04,169 --> 00:18:05,420 Zo. 258 00:18:07,464 --> 00:18:10,050 'Kom naar voren. Artemis de Uil.' 259 00:18:10,133 --> 00:18:13,553 'Zeg de magische woordjes voor toegang'? -Abracadabra? 260 00:18:15,263 --> 00:18:16,389 Sesam, open u? 261 00:18:18,642 --> 00:18:20,101 Heel goed, mam. 262 00:18:21,394 --> 00:18:22,896 Oké. Daar gaan we. 263 00:18:29,861 --> 00:18:33,490 'Onzichtbare Irma nodigt je uit in de pianokamer.' 264 00:18:38,495 --> 00:18:40,622 Nu moeten we plechtig voortschrijden. 265 00:18:46,711 --> 00:18:50,507 Meriam goochelt al sinds ze klein was. 266 00:18:50,590 --> 00:18:54,886 En de liefde daarvoor hield stand na haar verhuizing naar de VS in 2013. 267 00:18:54,970 --> 00:18:58,515 Hé, Meriam en Judy. -Welkom. 268 00:18:58,598 --> 00:19:01,518 Meriams dochter kreeg 't goochelvirus ook te pakken. 269 00:19:01,601 --> 00:19:07,399 En nu gaan ze ons een voorstelling geven in het vermaarde Magic Castle in LA. 270 00:19:07,941 --> 00:19:10,652 Net als mensen… -…hebben we verschillende kleuren… 271 00:19:10,735 --> 00:19:12,862 …tinten… -…vormen… 272 00:19:12,946 --> 00:19:15,240 …interesses… -…en persoonlijkheden. 273 00:19:15,323 --> 00:19:19,619 Helaas kunnen die verschillen voor afstand zorgen. 274 00:19:21,204 --> 00:19:24,833 In de loop van de geschiedenis hebben ze tot conflicten geleid. 275 00:19:25,333 --> 00:19:28,169 Het patriarchaat. -Racisme. 276 00:19:28,670 --> 00:19:31,131 Slavernij. -Oorlogen. 277 00:19:31,214 --> 00:19:36,344 Hillary, denk aan een moment dat je afstand voelde tot mensen… 278 00:19:36,428 --> 00:19:41,266 …en breek dan een stukje draad af. -En jij ook, Chelsea. 279 00:19:42,183 --> 00:19:43,977 Vreselijk, hè? 280 00:19:44,060 --> 00:19:47,355 Toch zijn er dingen die voor… -…verbinding zorgen. 281 00:19:47,439 --> 00:19:51,902 Hillary, ik wil dat je alle stukjes draad bij elkaar zoekt… 282 00:19:51,985 --> 00:19:53,904 …en er een bal van maakt. 283 00:19:54,863 --> 00:19:55,864 Heel goed. 284 00:19:58,992 --> 00:20:01,661 Als we op zoek gaan naar dingen die we gemeen hebben… 285 00:20:01,745 --> 00:20:04,664 …vinden we verbinding. 286 00:20:06,416 --> 00:20:10,629 In werkelijkheid kennen we veel meer overeenkomsten… 287 00:20:11,463 --> 00:20:13,048 …dan verschillen. 288 00:20:13,798 --> 00:20:16,218 Samen maken we de wereld een stukje mooier. 289 00:20:16,301 --> 00:20:19,095 Geweldig. -O, mijn god. 290 00:20:19,179 --> 00:20:21,306 Daar zeg ik amen op. -Amen. 291 00:20:23,475 --> 00:20:28,313 Zouden jullie de eerste of enige Saoedische vrouwen zijn die goochelen? 292 00:20:28,396 --> 00:20:32,776 Toen ik jong was, mochten vrouwen geen optredens geven. 293 00:20:32,859 --> 00:20:36,029 Het ging niet alleen om goochelen. Geen enkel optreden. 294 00:20:36,112 --> 00:20:39,616 Dus ik weet niet of ik de eerste was. 295 00:20:39,699 --> 00:20:43,453 Ik ging pas voor publiek optreden toen ik naar de VS kwam. 296 00:20:43,536 --> 00:20:47,415 Vertel eens wat hier allemaal aan voorafging. 297 00:20:47,499 --> 00:20:49,459 Het was een moeilijke beslissing. 298 00:20:50,544 --> 00:20:54,047 Toen ik naar de VS kwam, was ik nog steeds getrouwd. 299 00:20:55,382 --> 00:20:56,925 Ik kwam hierheen met m'n kind. 300 00:20:57,008 --> 00:21:01,221 En ik wilde daar al van m'n man scheiden, maar dat was heel lastig. 301 00:21:01,304 --> 00:21:04,516 In Saoedi-Arabië mogen vrouwen geen scheiding aanvragen. 302 00:21:04,599 --> 00:21:06,851 Dat doet de man. 303 00:21:07,727 --> 00:21:13,108 Ik bedacht dat niet alleen mijn leven, maar ook dat van m'n kind bepaald werd… 304 00:21:13,191 --> 00:21:16,861 …omdat ze een meisje is. -Ik besloot hier asiel aan te vragen. 305 00:21:16,945 --> 00:21:19,322 En we zijn er nog steeds. 306 00:21:19,990 --> 00:21:23,535 Je ziet hier allemaal mannelijke goochelaars. 307 00:21:23,618 --> 00:21:25,453 Ik groeide ook op met het beeld… 308 00:21:25,537 --> 00:21:28,748 …van een mannelijke goochelaar en z'n vrouwelijke assistente. 309 00:21:28,832 --> 00:21:31,042 Ja. -Jij zet dat op z'n kop. 310 00:21:31,126 --> 00:21:33,795 Een vrouw krijgt dat niet makkelijk voor elkaar. 311 00:21:34,379 --> 00:21:37,215 Mannen krijgen gewoon les. 312 00:21:37,299 --> 00:21:42,679 En als vrouw krijg je misschien de rol van assistente aangeboden. 313 00:21:42,762 --> 00:21:47,309 Het duurde lang voordat die rolverdeling doorbroken werd. 314 00:21:47,392 --> 00:21:50,896 Als vrouwen erop vooruitgaan, krijg je altijd 'n tegenreactie. 315 00:21:50,979 --> 00:21:55,692 Er zijn mensen die die vooruitgang terug willen dringen. 316 00:21:56,860 --> 00:21:59,029 Wat wil jij voor je dochter? 317 00:21:59,112 --> 00:22:04,743 Wat voor toekomst wens jij haar toe? 318 00:22:04,826 --> 00:22:09,748 Toen ik jong was, lag de rolverdeling vast. 319 00:22:09,831 --> 00:22:11,875 Er viel niet aan te tornen. 320 00:22:11,958 --> 00:22:15,712 Ik moest thuisblijven en me aan kledingvoorschriften houden. 321 00:22:15,795 --> 00:22:18,465 Vrouwen werd van alles verboden. 322 00:22:18,548 --> 00:22:21,259 Ik wil dat ze kan doen wat ze wil. 323 00:22:21,343 --> 00:22:26,556 Haar mogelijkheden zijn eindeloos. -Geweldig. 324 00:22:30,977 --> 00:22:32,729 Je bruiloft. 325 00:22:32,812 --> 00:22:35,357 Nu we het toch over moedige vrouwen hebben… 326 00:22:35,440 --> 00:22:38,777 Ik mis m'n oma. Ik denk elke dag aan haar. 327 00:22:38,860 --> 00:22:43,114 Dit rakelt zoveel herinneringen op. 328 00:22:43,198 --> 00:22:46,034 Echt een leuke foto van ons. 329 00:22:46,785 --> 00:22:53,500 Dit is een van mijn favoriete foto's. Ik wil wat moederlijke wijsheid delen… 330 00:22:53,583 --> 00:22:57,295 …en jij zit daar niet op te wachten. -Maar ik doe je wel na. 331 00:22:57,379 --> 00:22:59,214 Ik leer wel van je. -Dat is waar. 332 00:22:59,297 --> 00:23:02,926 Ik zet ook m'n handen in m'n zij. -Helemaal waar. 333 00:23:04,511 --> 00:23:10,642 Ik keek ernaar uit, maar vond het ook wel eng om moeder te worden. 334 00:23:10,725 --> 00:23:14,980 Er wordt van je verwacht dat je 't perfect doet en dat is niet realistisch. 335 00:23:15,063 --> 00:23:16,773 En ongezond. 336 00:23:16,856 --> 00:23:19,901 Een ongezonde verwachting. -En het is onhaalbaar. 337 00:23:19,985 --> 00:23:23,196 En daarom wil ik het verhaal van de Kudji's horen. 338 00:23:23,989 --> 00:23:28,451 Cynthia is een geïmmigreerde moeder die haar dochter in haar eentje opvoedde. 339 00:23:29,786 --> 00:23:34,916 En uiteindelijk werd zij niet alleen dokter, maar haar dochter ook. 340 00:23:35,000 --> 00:23:39,963 En ik wil hen vragen hoe je iemand opvoedt tot een moedige vrouw. 341 00:23:40,046 --> 00:23:44,175 Hoe je dat perfectionisme loslaat. 342 00:23:47,596 --> 00:23:52,350 We deden onderzoek en konden geen ander moeder-dochterkoppel vinden… 343 00:23:52,434 --> 00:23:58,148 …dat tegelijkertijd geneeskunde studeerde en bij hetzelfde ziekenhuis terechtkwam. 344 00:23:58,231 --> 00:23:59,816 Wij hebben het ook gegoogeld. 345 00:24:01,026 --> 00:24:05,780 Vertel wat over je achtergrond. -Ik studeerde verpleegkunde… 346 00:24:05,864 --> 00:24:08,366 …en werkte acht jaar als verpleegkundige. 347 00:24:08,450 --> 00:24:12,871 En Jasmine had nog te veel aandacht nodig om geneeskunde te gaan studeren. 348 00:24:12,954 --> 00:24:17,709 Ik dacht: ik word praktijkondersteuner. -Wanneer kreeg jij die wens? 349 00:24:17,792 --> 00:24:21,713 Die had ik altijd al, omdat ik altijd bij m'n moeder was. 350 00:24:21,796 --> 00:24:23,840 Zelfs als ze les had. 351 00:24:23,924 --> 00:24:27,677 Ik was erbij als ze natuurkunde- of verpleegkundelessen had. 352 00:24:27,761 --> 00:24:30,388 Ik wilde altijd al dat ze dokter zou worden. 353 00:24:30,472 --> 00:24:33,850 O ja? -Ik zei dan: 'Dit is een stethoscoop.' 354 00:24:34,809 --> 00:24:38,313 Jullie namen Dokter Bibber zeker heel serieus? 355 00:24:38,396 --> 00:24:40,690 'Dat hoort daar niet.' -'Dat hoort niet.' 356 00:24:41,858 --> 00:24:46,947 Toen ik jong was, waren er niet zoveel Afro-Amerikaanse rolmodellen. 357 00:24:47,030 --> 00:24:52,160 En als je niemand hebt die je het gevoel geeft dat iets mogelijk is… 358 00:24:52,244 --> 00:24:54,788 …wordt het alleen maar lastiger. 359 00:24:54,871 --> 00:24:57,832 Ik wist dat ik veel invloed op haar zou hebben. 360 00:24:57,916 --> 00:25:02,754 Dus ik mocht het niet opgeven. Als ik het niet redde, had zij een excuus. 361 00:25:02,837 --> 00:25:05,632 Daar ben ik m'n moeder dankbaar voor. Want… 362 00:25:05,715 --> 00:25:08,301 …door haar voorbeeld dacht ik: dat kan ik ook. 363 00:25:08,385 --> 00:25:10,011 Ik twijfelde er niet aan. 364 00:25:10,095 --> 00:25:13,682 Mijn moeder heeft m'n leven echt richting gegeven. 365 00:25:14,224 --> 00:25:16,017 Het is ook wel jouw verdienste. 366 00:25:16,101 --> 00:25:17,769 Vind ik ook. -Jawel. 367 00:25:18,645 --> 00:25:22,566 Hun moed inspireerde ons om samen een angst te overwinnen… 368 00:25:22,649 --> 00:25:24,317 …op een nabijgelegen imkerij. 369 00:25:25,151 --> 00:25:29,239 Dit zijn net grote onesies. De kap hoeft nog niet op. 370 00:25:29,322 --> 00:25:32,325 Dat doen we pas als we de bijenkasten geopend hebben. 371 00:25:32,409 --> 00:25:35,620 Oké. -Geopende bijenkasten? Oké. 372 00:25:35,704 --> 00:25:38,456 Ik sta al tussen de twee dokters. 373 00:25:42,377 --> 00:25:44,629 Welkom in mijn kantoor. -Wauw. 374 00:25:46,381 --> 00:25:51,344 Jullie zijn in de aanwezigheid van ruim 100.000 bijen. 375 00:25:51,428 --> 00:25:54,472 Bijen zijn zo onzelfzuchtig, prachtig. 376 00:25:54,556 --> 00:25:57,726 Deze bijen leven maar zes weken. 377 00:25:57,809 --> 00:26:02,022 En ze werken zich letterlijk dood ten bate van de volgende generatie. 378 00:26:02,856 --> 00:26:07,110 Wij kunnen wel wat van de bijen leren. -Ja, heel wat. 379 00:26:08,695 --> 00:26:10,488 Hemel. -Wauw. 380 00:26:14,284 --> 00:26:15,535 Jeetje. 381 00:26:15,619 --> 00:26:20,457 De meesten staan bekend als werksters. -Geweldig. 382 00:26:20,540 --> 00:26:22,626 Wil je ze vasthouden? 383 00:26:22,709 --> 00:26:25,003 Laat haar maar. -Ik doe het wel. 384 00:26:25,086 --> 00:26:28,423 Indruk maken op haar zoon. -Hoi, Charlotte, Aidan en Jasper. 385 00:26:28,506 --> 00:26:33,595 Mama heeft hier wat bijtjes. -En oma staat op veilige afstand. 386 00:26:34,679 --> 00:26:36,181 Top. Ik heb hem. -Ja? 387 00:26:37,849 --> 00:26:41,478 Ik ga nu m'n angst overwinnen. -Nu meteen. 388 00:26:42,229 --> 00:26:45,649 Kijk, Jasmine. Kijk toch eens. 389 00:26:45,732 --> 00:26:48,568 Ik ben zo trots op je. -Ik ook. 390 00:26:48,652 --> 00:26:49,861 En ik ook. 391 00:26:52,113 --> 00:26:54,282 Als je een moedige vrouw bent… 392 00:26:54,366 --> 00:26:57,494 …betekent dat nog niet dat je nooit ontmoedigd raakt… 393 00:26:57,577 --> 00:27:00,872 …of tegenslagen ervaart. -Of steun van anderen nodig hebt. 394 00:27:00,956 --> 00:27:03,667 Ja. -Zo ging dat bij ons ook. 395 00:27:03,750 --> 00:27:09,214 Ik haalde m'n eerste jaar niet. Dat was zo ontzettend demotiverend. 396 00:27:09,297 --> 00:27:12,217 Ik dacht: ik weet niet of ik nog wel door wil gaan. 397 00:27:12,300 --> 00:27:17,264 En m'n moeder zei: 'Je kunt het, Jasmine. Pak het gewoon iets anders aan.' 398 00:27:17,347 --> 00:27:23,770 En zo word je een succesvol persoon: je werkwijze aanpassen na een mislukking. 399 00:27:23,853 --> 00:27:25,522 Amen. -Absoluut. 400 00:27:30,986 --> 00:27:35,865 Er gaat niets boven nieuwe avonturen aangaan met je moeder. 401 00:27:35,949 --> 00:27:37,576 Wat een toffe foto's. 402 00:27:37,659 --> 00:27:39,869 We hadden zoveel lol. -O, mijn god. 403 00:27:39,953 --> 00:27:41,329 O, mijn god. 404 00:27:41,413 --> 00:27:44,958 Samen met jou de wereld rondreizen was een van de mooie dingen… 405 00:27:45,041 --> 00:27:46,543 …van het presidentschap. 406 00:27:46,626 --> 00:27:50,964 Ik verbreedde letterlijk m'n horizon. -Hier zijn we bij de Taj Mahal. 407 00:27:51,798 --> 00:27:55,886 Ik probeerde echt mijn ervaringen met je te delen… 408 00:27:55,969 --> 00:27:58,221 …en je leven te verrijken. 409 00:27:58,305 --> 00:28:01,933 We kregen zo'n mooie kans en ik ben blij dat we die konden delen. 410 00:28:02,017 --> 00:28:03,101 Ik ook. 411 00:28:03,935 --> 00:28:08,148 Ik had het geluk dat ik duizenden moedige mensen mocht ontmoeten. 412 00:28:08,231 --> 00:28:11,067 Vooral moeders die zich inzetten voor hun kinderen… 413 00:28:11,151 --> 00:28:16,197 …hun kinderen een beter leven wilden geven of tegen machtigen in het verweer kwamen. 414 00:28:16,281 --> 00:28:18,241 Indrukwekkend en inspirerend. 415 00:28:18,867 --> 00:28:22,495 Dan denk ik aan Dolores Huerta, een oude vriendin. 416 00:28:23,204 --> 00:28:28,043 Dolores streed er samen met vakbondsleider Cesar Chavez voor… 417 00:28:28,126 --> 00:28:31,296 …om arbeiders op de wijngaarden in Californië te verenigen. 418 00:28:31,379 --> 00:28:34,758 Ze leidde protesten tegen onveilige werkomstandigheden… 419 00:28:34,841 --> 00:28:38,303 …schadelijke pesticiden en zeer lage lonen. 420 00:28:38,386 --> 00:28:42,515 En ze was een van de initiatiefnemers achter de nationale druivenboycot. 421 00:28:42,599 --> 00:28:46,561 Afgelopen jaar kwamen er 1000 mensen om. 'Waar? In Vietnam?' 422 00:28:46,645 --> 00:28:50,357 'Nee. Op de akkers van de Verenigde Staten.' 423 00:29:00,492 --> 00:29:04,913 De arbeiders rukken op. Er komen stakingen in het hele land… 424 00:29:04,996 --> 00:29:08,333 …en die stoppen pas als we gelijkwaardig worden behandeld. 425 00:29:08,416 --> 00:29:12,212 Dolores Huerta, een oude vriendin die bij de vakbond werkte… 426 00:29:17,676 --> 00:29:21,846 Ze stond aan de frontlinie, kwam op voor de rechten van arbeiders… 427 00:29:21,930 --> 00:29:23,306 …mensen, vrouwen. 428 00:29:23,932 --> 00:29:28,019 En ze kreeg 11 kinderen. -Elf in de loop van drie decennia. 429 00:29:28,103 --> 00:29:31,982 Alles in deze wereld is voortgekomen uit het lichaam van een vrouw. 430 00:29:43,159 --> 00:29:46,913 Na al die jaren is Dolores nog even actief. 431 00:29:46,997 --> 00:29:48,456 En haar dochters ook. 432 00:29:48,540 --> 00:29:51,626 Enkelen van hen runnen de Dolores Huerta Foundation… 433 00:29:51,710 --> 00:29:55,964 …die de toekomstige generatie maatschappelijk werkers opleidt. 434 00:29:56,548 --> 00:30:03,388 Als ik de pepers rooster en bereid, doet de geur me aan onze oma denken. 435 00:30:04,222 --> 00:30:07,809 Zij maakte altijd tamales. -Onze moeder heeft ons niet leren koken. 436 00:30:08,810 --> 00:30:11,313 Nee. Ze kookt maar een paar keer per jaar. 437 00:30:11,396 --> 00:30:13,690 Mama had het altijd druk… 438 00:30:13,773 --> 00:30:17,277 …dus we leerden alles van de mensen om ons heen. 439 00:30:18,653 --> 00:30:21,656 Ik heb er zin in. Volgens mij gaan we tamales maken. 440 00:30:21,740 --> 00:30:24,200 Sowieso. -Daar ben ik dol op. 441 00:30:26,786 --> 00:30:30,040 Wat fijn om je te zien. -Fijn dat we mochten komen. 442 00:30:30,123 --> 00:30:31,124 Welkom. 443 00:30:31,207 --> 00:30:34,753 Wat leuk dat al je dochters er zijn. 444 00:30:34,836 --> 00:30:38,465 Zonder hen was dit me nooit gelukt. 445 00:30:38,548 --> 00:30:41,343 Zoals m'n zoon Ricky zei: 'Ik had vier moeders.' 446 00:30:42,719 --> 00:30:46,848 Zullen we tamales maken? -Hoe lukt het jullie ervan af te blijven? 447 00:30:47,599 --> 00:30:50,227 Net alsof je rauw koekjesdeeg eet. 448 00:30:50,310 --> 00:30:53,104 Dus jij eet geen rauw koekjesdeeg? 449 00:30:53,188 --> 00:30:55,690 Dat hoort niet. -Nee. 450 00:30:57,525 --> 00:31:02,322 Wanneer leerden jullie tamales maken? -Op m'n achttiende. 451 00:31:02,405 --> 00:31:06,034 Ik leerde het onder anderen van Helen Chavez, Cesars vrouw. 452 00:31:06,117 --> 00:31:08,453 Kunnen jullie je je eerste demonstratie nog herinneren? 453 00:31:09,162 --> 00:31:13,041 Ik niet, want we kenden niet anders. 454 00:31:13,124 --> 00:31:17,128 Ik weet nog dat we druiven boycotten en voor Safeways stonden. 455 00:31:17,212 --> 00:31:22,842 Zij hield de meeste mensen aan. Ze deelde flyers uit met: 'Er zitten pesticiden op.' 456 00:31:22,926 --> 00:31:24,761 Toen was ze pas zes. 457 00:31:24,844 --> 00:31:29,099 Ze hadden nooit speeluitjes maar stakingsuitjes. 458 00:31:29,182 --> 00:31:33,853 Schakelde je je vrienden in? Vroeg je je klasgenootjes mee? 459 00:31:35,564 --> 00:31:38,358 In De la Paz had je een vervallen ziekenhuis… 460 00:31:38,441 --> 00:31:42,654 …en de kinderen wilden er altijd logeren. M'n moeder was haar auto aan het inladen… 461 00:31:42,737 --> 00:31:46,575 …en de kinderen, Juanita en zo waren zo'n elf jaar oud. 462 00:31:46,658 --> 00:31:49,452 Ze zeiden: 'Mogen we logeren?' Mam zei nee. 463 00:31:49,536 --> 00:31:54,457 En Juanita vroeg 'Waarom niet? Ricky mocht laatst ook logeren.' 464 00:31:54,541 --> 00:31:58,545 En ik zei: 'Dat klinkt seksistisch. Organiseer een protest.' 465 00:31:58,628 --> 00:32:01,548 Dus ze liepen met stokken om m'n moeders auto heen… 466 00:32:01,631 --> 00:32:03,133 …en lieten haar niet vertrekken. 467 00:32:03,925 --> 00:32:06,303 Ze riepen: 'Seksistisch. Seksistisch.' 468 00:32:06,386 --> 00:32:09,514 En Camila, die toen nog klein was, vijf of zes… 469 00:32:09,598 --> 00:32:13,351 …riep: 'Sexy. Sexy. Sexy.' 470 00:32:14,269 --> 00:32:16,688 Geweldig. Het activisme ging gewoon door. 471 00:32:17,898 --> 00:32:21,109 Alles is op. -Ruikt naar tamales. 472 00:32:22,152 --> 00:32:25,739 Wat was het leuk om je weer te zien, met je dochters. 473 00:32:25,822 --> 00:32:27,240 Ik wil graag weten… 474 00:32:27,324 --> 00:32:31,328 …hoe je het voor elkaar kreeg de arbeidersbeweging te leiden… 475 00:32:31,411 --> 00:32:36,750 …en ook nog kinderen groot te brengen. -Juanita at niet als ik weg was… 476 00:32:36,833 --> 00:32:39,836 …dus ik nam 'r mee naar onderhandelingen. 477 00:32:40,337 --> 00:32:45,175 En ik moest m'n oudere dochters inzetten. Zij hielpen veel met de jongere kinderen. 478 00:32:45,967 --> 00:32:51,932 Het was niet fijn dat ze zo vaak weg was. Heb jij dat ook zo ervaren? 479 00:32:52,015 --> 00:32:56,478 Ik weet nog dat ik nachtmerries had dat ze iets was overkomen. 480 00:32:56,561 --> 00:33:01,650 Volgens mij deden ze daarom hun best om ervoor te zorgen dat een van hen er was. 481 00:33:01,733 --> 00:33:05,987 Ik had geen broers of zussen, geen neven en nichten van mijn leeftijd. 482 00:33:06,071 --> 00:33:12,702 Dus ik was helemaal in m'n eentje. Ik had 'n hele andere ervaring dan jullie. 483 00:33:12,786 --> 00:33:17,582 Mijn moeder stond er alleen voor, toen ze met haar activisme begon. 484 00:33:17,666 --> 00:33:21,753 We hingen rond bij de bijeenkomsten van de landarbeiders. 485 00:33:22,254 --> 00:33:27,467 Hoe omschrijven jullie Dolores Huerta aan jullie kinderen en kleinkinderen? 486 00:33:27,551 --> 00:33:32,847 Ik deel de ervaringen uit m'n jeugd die niet altijd positief waren. 487 00:33:32,931 --> 00:33:38,353 Ik wilde een duidelijk beeld schetsen, zodat ze begrepen wat oma deed… 488 00:33:38,436 --> 00:33:42,315 …en waarom oma weg was. -Zoals m'n moeder dat met ons aanpakte… 489 00:33:42,399 --> 00:33:47,445 …ons meenemen naar de demonstraties, vertellen wat er allemaal speelde… 490 00:33:47,529 --> 00:33:49,197 Zo deed ik dat ook. 491 00:33:49,281 --> 00:33:53,451 De meesten van onze kinderen doen nu ook maatschappelijk werk. 492 00:33:53,535 --> 00:33:56,746 Ze begrijpen dat het werk voortgezet moet worden. 493 00:33:56,830 --> 00:34:00,959 Je kunt niet achteroverleunen en zeggen: 'Oké, mijn werk zit erop.' 494 00:34:01,042 --> 00:34:04,921 Ik vertel ze de verhalen over de mensen die ons te hulp schoten. 495 00:34:05,005 --> 00:34:10,802 De banden waren lek gestoken en we moesten alsnog naar school. Wij dachten van niet… 496 00:34:10,885 --> 00:34:14,972 'Lekkebandenvrij in plaats van ijsvrij.' En je moeder zegt: 'Nee, hoor.' 497 00:34:15,056 --> 00:34:17,309 Ja. -'Gewoon naar school.' 498 00:34:18,184 --> 00:34:23,565 Door Delano weten we wat er mogelijk is. De arbeiders staan er niet alleen voor. 499 00:34:25,317 --> 00:34:30,030 De meeste mensen zullen niet weten dat je vaak werd opgepakt… 500 00:34:30,947 --> 00:34:32,365 …en in elkaar geslagen. 501 00:34:33,157 --> 00:34:36,202 Het is geen makkie. Toch? 502 00:34:36,286 --> 00:34:39,581 In de jaren 60 had je het boek De lessen van Don Juan. 503 00:34:39,664 --> 00:34:42,208 Er stond 'n zin in die ik nooit zal vergeten. 504 00:34:42,291 --> 00:34:45,336 'Als je gaat strijden voor gerechtigheid… 505 00:34:45,420 --> 00:34:49,298 …kun je wel wat pijlen verwachten.' 506 00:34:56,514 --> 00:34:59,559 Ik mocht een van de adelaarsveren… 507 00:34:59,643 --> 00:35:03,438 …ontvangen bij Cesar Chavez' begraafplaats. 508 00:35:03,521 --> 00:35:06,358 Samen met de geest van de adelaar… 509 00:35:06,441 --> 00:35:09,986 …brengt de salie onze gebeden naar de schepper. 510 00:35:11,196 --> 00:35:15,408 We bidden dat iedereen die hier vandaag weggaat, de kracht mag hebben… 511 00:35:15,492 --> 00:35:19,329 …om hun werk voor de gemeenschap voort te zetten. 512 00:35:22,040 --> 00:35:24,626 Hoe zorg je dat mensen begrijpen… 513 00:35:24,709 --> 00:35:30,840 …dat ze iets kunnen doen tegen onrecht of misstanden? 514 00:35:30,924 --> 00:35:36,096 Je moet mensen aan het verstand brengen dat ze initiatief moeten tonen. 515 00:35:36,179 --> 00:35:40,475 Want als ze dat niet doen, komt er niets van terecht. 516 00:35:40,559 --> 00:35:43,228 Iedereen kan activist worden. 517 00:35:43,311 --> 00:35:47,315 Ja. Je hebt al je kinderen tot activisten opgevoed. Geweldig. 518 00:35:47,899 --> 00:35:50,360 Samen protesteren schept een band. 519 00:35:52,362 --> 00:35:53,363 Daar komen ze. 520 00:35:54,823 --> 00:35:56,074 DOLORES' KLEINKINDEREN 521 00:35:56,157 --> 00:35:57,242 Hé, allemaal. 522 00:36:00,787 --> 00:36:03,915 Salud. -Proost. 523 00:36:08,295 --> 00:36:12,674 Ik ben zo gezegend met een moeder die zo'n verschil heeft gemaakt. 524 00:36:13,466 --> 00:36:15,385 Dat hebben we allemaal doorgegeven. 525 00:36:16,136 --> 00:36:19,222 Dat is nou zo geweldig. We gaan er gewoon mee door. 526 00:36:19,306 --> 00:36:20,640 Hou dat vast. 527 00:36:22,058 --> 00:36:27,898 Een goede moeder zijn draait bovenal om liefde geven. 528 00:36:29,232 --> 00:36:32,277 Je helpt ze het beste uit zichzelf te halen… 529 00:36:32,360 --> 00:36:35,155 …en laat ze weten dat je altijd voor ze klaarstaat. 530 00:36:43,538 --> 00:36:48,501 Het enige wat er uiteindelijk toe doet, is het gevoel hebben dat je familie… 531 00:36:48,585 --> 00:36:52,172 …die band en die liefde kende. 532 00:36:59,971 --> 00:37:02,057 Wij zijn een familie. 533 00:37:02,140 --> 00:37:05,852 Ik ben een aparte tante, maar wel een tante. 534 00:37:09,147 --> 00:37:14,861 Volgens mij wilde mijn moeder me vooral bijbrengen… 535 00:37:14,945 --> 00:37:17,864 …dat er nooit meer iemand zoals ik zou zijn. 536 00:37:18,406 --> 00:37:21,534 Hoe ging ik er wat moois van maken? 537 00:37:33,213 --> 00:37:36,591 Als je deze relatie tot een succes weet te maken… 538 00:37:37,175 --> 00:37:38,802 …ontbreekt het je aan niets. 539 00:37:44,057 --> 00:37:45,600 Ik hou zoveel van je. 540 00:38:42,157 --> 00:38:44,159 Vertaling: Jenneke Takens