1
00:00:06,006 --> 00:00:07,916
SEBUAH SIRI DOKUMENTARI ASLI NETFLIX

2
00:00:22,188 --> 00:00:23,018
Ya?

3
00:00:23,106 --> 00:00:25,276
Adakah orang di jalanan mengganggu…

4
00:00:25,358 --> 00:00:26,188
Ya.

5
00:00:30,196 --> 00:00:33,196
Jika orang berhenti
di tengah-tengah kesesakan jalan

6
00:00:33,283 --> 00:00:35,373
dan melihat peta mereka atau…

7
00:00:38,788 --> 00:00:41,668
Malangnya, saya takkan cukup masa
untuk menjawab.

8
00:00:42,125 --> 00:00:44,625
Orang di jalanan ganggu saya?
Memang betul.

9
00:00:44,711 --> 00:00:45,801
Inilah sebabnya.

10
00:00:45,879 --> 00:00:49,549
Saya rasa saya patut tulis manifesto.
Saya pernah jadi penulis.

11
00:00:51,301 --> 00:00:53,511
Judulnya ialah,

12
00:00:53,595 --> 00:00:56,675
dan ini ialah nasihat
kepada orang yang disebut tadi,

13
00:00:56,765 --> 00:00:58,135
Pretend It's a City.

14
00:00:59,059 --> 00:01:01,059
Okey? Pretend It's a City.

15
00:01:01,144 --> 00:01:05,364
Saya tak boleh berhenti sekejap
atau berdiri di mana-mana sambil merokok

16
00:01:05,440 --> 00:01:08,150
tanpa sepuluh orang
terus datang bertanya arah.

17
00:01:08,234 --> 00:01:10,654
Saya terkejut dan selalu fikir, "Betul?

18
00:01:10,737 --> 00:01:12,487
Saya nampak mesra bagi awak?"

19
00:01:30,381 --> 00:01:32,931
Ada banyak benda di atas jalan New York.

20
00:01:33,802 --> 00:01:38,142
Ada banyak lintasan pejalan kaki.
Cuma saya saja yang mematuhinya.

21
00:01:38,223 --> 00:01:40,603
Saya selalu jerit pada kereta,
"Awak di lintasan!"

22
00:01:41,518 --> 00:01:43,518
Awak tahu, macamlah mereka peduli.

23
00:01:46,356 --> 00:01:50,106
Ada grafiti di atas jalan.
Ada iklan di atas jalan.

24
00:01:52,070 --> 00:01:55,240
Tapi ada banyak tempat di New York

25
00:01:55,323 --> 00:01:57,953
yang diletakkan plak di atas jalan.

26
00:01:58,034 --> 00:02:00,954
Ia sesuatu yang saya amat sukai

27
00:02:01,037 --> 00:02:05,377
kerana ia bererti mereka berharap
seseorang akan melihatnya.

28
00:02:05,875 --> 00:02:08,915
Saya rasa mereka tak fikir,
"Cuma Fran yang tengok.

29
00:02:09,629 --> 00:02:11,669
Orang lain melihat telefon.

30
00:02:11,756 --> 00:02:15,546
Fran saja, tapi ia berbaloi.
Mari letak plak ini untuknya."

31
00:02:15,635 --> 00:02:20,055
HARTA ESTET HESS YANG TIDAK DIPERUNTUKKAN
UNTUK KEGUNAAN AWAM

32
00:02:23,476 --> 00:02:26,596
Dekat perpustakaan,
ada plak berbeza untuk penulis.

33
00:02:26,688 --> 00:02:29,318
JALAN PERPUSTAKAAN
MERAIKAN SASTERA TERHEBAT DUNIA

34
00:02:29,399 --> 00:02:31,939
Kemudian ada petikan daripada penulis.

35
00:02:32,735 --> 00:02:37,445
Saya rasa agak optimistik untuk fikir
bahawa orang akan baca petikannya.

36
00:02:43,371 --> 00:02:46,711
UCAPAN AWAM OLEH FRAN LEBOWITZ!

37
00:02:46,791 --> 00:02:48,541
Ya? Di belakang.

38
00:02:48,626 --> 00:02:51,626
Hai, Fran.
Saya tak pernah dengar tentang awak.

39
00:02:51,713 --> 00:02:53,803
Itu cara yang baik untuk mula.

40
00:02:59,721 --> 00:03:01,931
- Ya?
- Boleh gambarkan gaya hidup awak?

41
00:03:02,640 --> 00:03:04,230
Gambarkan gaya hidup saya?

42
00:03:04,309 --> 00:03:06,689
Saya jamin, saya tak sebut "gaya hidup".

43
00:03:10,023 --> 00:03:10,863
Tahniah.

44
00:03:10,940 --> 00:03:12,940
Begitulah gambaran saya.

45
00:03:20,658 --> 00:03:22,408
Kenapa awak di New York?

46
00:03:22,493 --> 00:03:24,833
Orang tanya, "Kenapa masih di sini?"

47
00:03:24,913 --> 00:03:27,083
Mana lagi awak mahu cadangkan?

48
00:03:27,874 --> 00:03:30,134
Okey, begini ceritanya.

49
00:03:30,210 --> 00:03:33,670
Jika saya boleh fikirkan tempat lain,
saya akan ke sana.

50
00:03:37,133 --> 00:03:39,643
- Okey. Bagaimana? Inilah dia.
- Boleh.

51
00:03:39,719 --> 00:03:41,259
Baiklah. Mari kita mula.

52
00:03:44,682 --> 00:03:46,272
- Itu dia.
- Alamak. Maaf.

53
00:03:46,351 --> 00:03:50,271
Awak ingat saya kata, jangan benarkan
rakaman dalam kereta atau apartmen awak.

54
00:03:50,355 --> 00:03:54,475
Awak beritahu saya selepas saya merungut
mereka rosakkan kereta saya.

55
00:04:31,771 --> 00:04:34,111
Adakah rungutan mengubah apa-apa?

56
00:04:34,190 --> 00:04:36,150
- Maksud awak, ia membantu?
- Ya.

57
00:04:37,277 --> 00:04:41,657
Jika saya merungut tentang sesuatu,
adakah perkara itu akan berubah?

58
00:04:41,739 --> 00:04:42,569
Ya.

59
00:04:42,657 --> 00:04:45,737
Setakat ini tidak. Tapi saya masih muda.

60
00:04:46,327 --> 00:04:48,657
Saya jumpa pakar psikiatri di parti

61
00:04:48,746 --> 00:04:51,366
dan saya kata kepadanya,

62
00:04:52,792 --> 00:04:55,462
"Tiada kerja lain lebih bosan
daripada kerja awak."

63
00:04:55,545 --> 00:04:58,205
Dia kata, "Awak tak tahu

64
00:04:58,923 --> 00:05:02,393
perasaannya untuk ke sekolah
selama 14 tahun

65
00:05:02,468 --> 00:05:05,468
dan dengar rungutan seharian
tentang bunyi bising.

66
00:05:07,181 --> 00:05:10,481
Itulah rasanya
menjadi pakar psikiatri di New York.

67
00:05:10,560 --> 00:05:14,610
Di tempat lain, orang merungut
tentang ibu dan suami mereka.

68
00:05:14,689 --> 00:05:18,149
Di New York, bunyi bising.
Mereka masuk. Bayar $500.

69
00:05:18,234 --> 00:05:20,244
Mereka merungut tentang bising.

70
00:05:20,320 --> 00:05:22,910
New York tak pernah membosankan.

71
00:05:22,989 --> 00:05:26,279
Dalam erti kata lain,
jika saya sedang menunggu sesuatu,

72
00:05:26,367 --> 00:05:28,407
contohnya kereta api bawah tanah,

73
00:05:28,494 --> 00:05:33,124
atau jika saya duduk dalam kereta api
dan menunggu ia bergerak,

74
00:05:34,584 --> 00:05:36,044
orang melihat telefon.

75
00:05:36,127 --> 00:05:39,297
Beberapa orang membaca, tapi bukan saya.

76
00:05:39,380 --> 00:05:43,300
Saya duduk di sana
dan hanya memerhatikan orang lain.

77
00:05:43,885 --> 00:05:48,965
Kebanyakan masanya, ia menarik.
Amat menarik.

78
00:05:49,057 --> 00:05:50,847
Awak nampak ini di New York.

79
00:05:50,933 --> 00:05:55,613
Orang bukan saja berjalan dan hantar mesej
atau berdiri di tengah jalan saya.

80
00:05:56,814 --> 00:06:01,034
Tapi awak nampak orang buat sesuatu
yang tak pernah saya fikirkan.

81
00:06:01,110 --> 00:06:03,990
Saya tiada telefon
dan tak pernah hantar mesej,

82
00:06:04,072 --> 00:06:07,282
tapi saya yakin
jika saya ada telefon dan hantar mesej,

83
00:06:07,367 --> 00:06:09,867
saya takkan buat begini semasa berjalan.

84
00:06:09,952 --> 00:06:11,292
Beberapa bulan lalu…

85
00:06:11,371 --> 00:06:15,711
Saya tak selalu melihatnya,
tapi ia menonjol di fikiran saya.

86
00:06:16,709 --> 00:06:19,549
Saya nampak budak berbasikal
di Lebuh Ketujuh.

87
00:06:20,546 --> 00:06:22,546
Hantar mesej dengan satu tangan,

88
00:06:22,632 --> 00:06:24,762
makan pizza dengan tangan satu lagi,

89
00:06:24,842 --> 00:06:27,472
dan mengawal basikal dengan sikunya.

90
00:06:27,553 --> 00:06:28,973
Dia gunakan sikunya.

91
00:06:29,055 --> 00:06:31,055
Pastinya, dia hampir langgar saya.

92
00:06:31,140 --> 00:06:33,600
Dia tak sedar, itu sebabnya saya perasan.

93
00:06:33,684 --> 00:06:37,864
Saya terfikir,
"Saya seorang yang setiap hari percaya,

94
00:06:37,939 --> 00:06:40,979
kemungkinan besar
saya akan mati ketika melintas."

95
00:06:41,067 --> 00:06:44,317
Orang ini percaya
tiada apa-apa akan jadi kepadanya."

96
00:06:44,404 --> 00:06:47,534
Jika ketepikan mesej dan piza itu,
saya tetap tak…

97
00:06:47,615 --> 00:06:50,275
Siku yang mengawal basikal itu juga.

98
00:06:50,368 --> 00:06:54,038
Jika saya berbasikal tanpa pegang apa-apa
dan tangan di hendal,

99
00:06:54,122 --> 00:06:57,172
saya takkan berbasikal di Lebuh Ketujuh.
Saya tahu berbasikal.

100
00:06:57,250 --> 00:06:58,750
Saya takkan buat begitu.

101
00:06:58,835 --> 00:07:03,875
Ia mengejutkan saya kerana setiap hari,
berpuluh ribu orang

102
00:07:03,965 --> 00:07:07,505
tak terbunuh di jalanan New York.
Saya tak tahu sebabnya.

103
00:07:07,593 --> 00:07:10,763
Ia menakjubkan
kerana ada berjuta-juta orang.

104
00:07:11,597 --> 00:07:14,017
Saya saja yang melihat arah tuju saya.

105
00:07:14,517 --> 00:07:18,687
Saya saja di seluruh bandar
yang memerhatikan arah saya.

106
00:07:18,771 --> 00:07:20,901
Salah satu perkara terburuk…

107
00:07:20,982 --> 00:07:22,782
Ada banyak perkara yang buruk,

108
00:07:22,859 --> 00:07:27,109
tapi salah satu perkara terburuk
ialah orang New York lupa cara berjalan.

109
00:07:27,655 --> 00:07:30,275
Perkara paling hebat
di New York dahulu ialah

110
00:07:30,366 --> 00:07:32,986
ya, ada ramai orang teruk di jalanan,

111
00:07:33,077 --> 00:07:35,907
tapi setiap orang di jalanan tahu,

112
00:07:36,497 --> 00:07:39,327
jika awak berjalan
menuju ke arah orang lain,

113
00:07:39,417 --> 00:07:41,837
awak ke tepi sikit, mereka ke tepi sikit.

114
00:07:41,919 --> 00:07:45,629
Itu sebabnya semua orang masih hidup
di penghujung hari.

115
00:07:50,470 --> 00:07:53,060
Sekarang, orang tak buat begitu.

116
00:07:53,931 --> 00:07:55,521
Sekarang, saya buat…

117
00:07:55,600 --> 00:07:58,900
Mereka tak buat
kerana sama ada mereka guna telefon

118
00:07:58,978 --> 00:08:01,768
atau mereka mementingkan diri sendiri.

119
00:08:02,273 --> 00:08:06,573
Kadangkala, saya langgar orang
kerana mereka tak beri perhatian.

120
00:08:06,652 --> 00:08:09,492
Saya fikir, "Biar saja dia langgar saya."

121
00:08:09,572 --> 00:08:11,122
Mereka mendongak marah,

122
00:08:11,199 --> 00:08:14,739
saya kata, "Orang lain di lobi hotel.
Bukankah menakjubkan?"

123
00:08:15,203 --> 00:08:16,753
Macam itulah…

124
00:08:16,829 --> 00:08:22,129
Itu sebabnya saya kata,
anggap ia bandar yang ada orang lain.

125
00:08:22,210 --> 00:08:26,380
Anggap ia bandar yang ada orang
selain daripada pelancong.

126
00:08:26,881 --> 00:08:30,551
Orang yang perlu ke sesuatu tempat.

127
00:08:30,635 --> 00:08:34,345
Ke janji temu, agar mereka boleh taja
semua tempat pelancongan.

128
00:08:42,355 --> 00:08:45,355
Times Square
ialah kawasan paling teruk di dunia.

129
00:08:45,441 --> 00:08:47,531
Awak jarang pergi ke Times Square.

130
00:08:47,610 --> 00:08:51,320
Awak ke Times Square
selalunya untuk menonton teater.

131
00:08:51,405 --> 00:08:55,365
Awak fikir, "Saya perlu menonton teater
di Times Square,

132
00:08:55,451 --> 00:08:59,121
jadi saya akan cuba sampai di teater

133
00:08:59,205 --> 00:09:02,165
tanpa bertengkar dengan 75 orang."

134
00:09:02,250 --> 00:09:04,420
Kadangkala saya akan fikir,

135
00:09:04,502 --> 00:09:08,972
apa caranya untuk ke Times Square
tanpa perlu jalan lama di sana

136
00:09:09,048 --> 00:09:12,298
walaupun terpaksa
berjalan mengelilinginya.

137
00:09:12,385 --> 00:09:16,465
"Bagaimana jika saya guna Jalan Ke-125
dan jalan ke bawah?

138
00:09:16,556 --> 00:09:20,346
Saya boleh mengelaknya.
Itu jauh, tapi ia berbaloi."

139
00:09:28,150 --> 00:09:31,780
Pembukaan Phantom of the Opera
merupakan majlis amal AIDS.

140
00:09:32,446 --> 00:09:37,576
Saya jadi ahli jawatankuasanya,
tapi saya tak ingat tugasnya.

141
00:09:38,077 --> 00:09:43,747
Saya dapat tiket pembukaan itu,
jadi saya jemput ibu saya untuk pergi.

142
00:09:44,250 --> 00:09:47,170
Kami dapat tempat duduk yang hebat.

143
00:09:47,253 --> 00:09:50,013
Orang fikir ia hebat.
Di tengah barisan depan.

144
00:09:50,089 --> 00:09:52,759
Saya suka tempat duduk hujung di belakang

145
00:09:52,842 --> 00:09:54,552
supaya mudah keluar.

146
00:09:54,635 --> 00:09:58,505
Jadi apabila saya masuk teater,
saya cari jalan nak keluar.

147
00:09:58,598 --> 00:10:02,438
Tentu saya satu-satunya orang di New York

148
00:10:02,518 --> 00:10:06,358
yang tak baca tentang hal ini
kerana ia sangat penting.

149
00:10:06,439 --> 00:10:08,689
Ketika candelier jatuh dari siling

150
00:10:08,774 --> 00:10:12,324
saya sangka ia jatuh ke atas kami
dan saya menjerit.

151
00:10:12,403 --> 00:10:16,743
Jika Internet wujud ketika itu,
pasti awak boleh melihatnya.

152
00:10:16,824 --> 00:10:20,124
- Fran, awak tak tengok filemnya?
- Tak. Saya fikir…

153
00:10:20,202 --> 00:10:21,752
Ia betul-betul di atas.

154
00:10:21,829 --> 00:10:24,499
Tentu sekali, ibu saya tahu.

155
00:10:24,582 --> 00:10:28,292
Ibu saya kata, "Budak ini
selalu buat masalah. Sampai sekarang."

156
00:10:28,377 --> 00:10:31,297
Saya buat bising, kerana ia jatuh begini.

157
00:10:31,380 --> 00:10:33,010
Saya sangka ia jatuh.

158
00:10:35,134 --> 00:10:37,974
Itu yang saya ingat tentang
Phantom of the Opera,

159
00:10:38,054 --> 00:10:40,974
selain memikirkan betapa teruknya ia.

160
00:10:41,057 --> 00:10:43,557
Awak tahu, "Teruk betul teater ini."

161
00:10:43,643 --> 00:10:48,363
Inilah benda yang saya benci.
Ia seperti Evita.

162
00:10:48,439 --> 00:10:51,899
Robert Stigwood mengadakan acara.

163
00:10:52,443 --> 00:10:54,993
Dia penerbit Evita.

164
00:10:55,071 --> 00:11:00,491
Dia jemput beberapa orang,
lebih kurang 25 orang

165
00:11:00,576 --> 00:11:05,826
ke Hotel Plaza yang ada teater kecil dulu,
bukan macam sekarang.

166
00:11:05,915 --> 00:11:07,375
Saya pergi menontonnya,

167
00:11:07,958 --> 00:11:11,498
dan kemudian, Sigwood tanya pendapat saya
dan saya cakap,

168
00:11:11,587 --> 00:11:12,797
"Awak gila?

169
00:11:13,506 --> 00:11:15,716
Muzikal tentang Eva Perón?

170
00:11:16,217 --> 00:11:18,677
Orang di New York akan ketawakan awak!"

171
00:11:18,761 --> 00:11:19,681
Jangan buat!"

172
00:11:20,388 --> 00:11:21,558
Saya kata begitu.

173
00:11:21,639 --> 00:11:24,889
Inilah sebabnya
saya tak boleh buat duit dalam teater.

174
00:11:24,975 --> 00:11:28,645
Jika kita fikir tentang muzikal Eva Perón,

175
00:11:28,729 --> 00:11:31,649
saya sangat betul.

176
00:11:31,732 --> 00:11:36,112
Saya menontonnya pada satu malam
dengan dua lelaki dari Argentina

177
00:11:36,195 --> 00:11:40,655
dan mereka ketawa begitu kuat
hingga kami hampir diusir keluar.

178
00:11:41,659 --> 00:11:44,999
Saya rasa Evita tak dimainkan lagi.
Tapi ia lama bermain.

179
00:11:45,079 --> 00:11:48,999
Saya pasti setiap kali saya nampak
Stigwood selepas itu, saya kata,

180
00:11:50,251 --> 00:11:52,041
"Saya tetap rasa saya betul."

181
00:11:52,128 --> 00:11:54,458
Untungnya satu juta dolar seminit.

182
00:11:55,464 --> 00:11:57,884
Awak selalu pandang rendah kepada orang?

183
00:11:57,967 --> 00:12:01,047
Pandang rendah?
Maksud awak, adakah saya angkuh?

184
00:12:01,137 --> 00:12:04,097
Ada beberapa keangkuhan
yang saya rasa buruk.

185
00:12:04,181 --> 00:12:07,311
Tentu sekali,
saya tiada keangkuhan itu. Okey?

186
00:12:07,393 --> 00:12:10,523
Keangkuhan yang saya miliki
tiada kaitan dengan,

187
00:12:10,604 --> 00:12:14,364
"Siapa ayah awak?
Awak ke sekolah mana? Membesar di mana?"

188
00:12:14,442 --> 00:12:18,032
Ia berkaitan dengan,
"Awak setuju dengan saya?"

189
00:12:18,821 --> 00:12:21,951
Itulah kaitannya.
Atau, "Awak fikir begitu? Tak."

190
00:12:22,032 --> 00:12:25,542
Walaupun saya tahu orang selalu rasa…

191
00:12:25,619 --> 00:12:29,039
Bukan menyampah, itu terlalu ringan.
Marah terhadap saya.

192
00:12:29,123 --> 00:12:31,713
Ia mengejutkan saya kerana saya tak kisah.

193
00:12:32,209 --> 00:12:35,169
Siapa saya?
Saya buat keputusan untuk awak?

194
00:12:35,254 --> 00:12:37,054
Saya tak berkuasa di sini.

195
00:12:37,131 --> 00:12:40,091
Saya faham orang marah apabila saya kata,

196
00:12:40,176 --> 00:12:44,676
"Buat begini," atau "Ini patut berlaku,"
jika orang fikir saya boleh ubah ia.

197
00:12:44,764 --> 00:12:47,484
Jika saya boleh mengubahnya,
saya takkan marah.

198
00:12:47,975 --> 00:12:53,395
Saya marah kerana saya tiada kuasa,
tapi saya ada banyak pendapat.

199
00:12:57,193 --> 00:13:00,243
Kereta api bawah tanah teruk,
dan ia berbahaya.

200
00:13:01,030 --> 00:13:02,990
Awak ditolak. Awak diasak.

201
00:13:03,073 --> 00:13:07,373
Kadangkala, awak dirompak
dalam kereta api bawah pada siang hari.

202
00:13:11,332 --> 00:13:16,052
Saya masih ingat ketika pengangkutan awam
menjadi kebanggaan New York.

203
00:13:16,128 --> 00:13:17,458
Apa yang berlaku?

204
00:13:18,422 --> 00:13:22,262
Adakah New York lebih baik atau teruk
berbanding waktu awak tiba?

205
00:13:23,052 --> 00:13:26,682
Pada tahun 70-an, awak selalu dengar
betapa teruknya New York.

206
00:13:26,764 --> 00:13:31,144
New York akan muflis.
Saya tak tahu ia sedang berlaku.

207
00:13:31,227 --> 00:13:34,857
Awak seronok. Nampak tikus,
bangku berkecai di taman, grafiti.

208
00:13:34,939 --> 00:13:37,149
- Itulah New York!
- "Seronoknya."

209
00:13:37,233 --> 00:13:38,153
Sebabnya ialah…

210
00:13:38,234 --> 00:13:41,824
"Saya mabuk. Saya nak naik bas itu.
Tak kisah ada grafiti."

211
00:13:41,904 --> 00:13:44,954
Itu rupanya ketika awak tiba,
jadi itulah New York.

212
00:13:45,032 --> 00:13:49,252
Orang tiba sekarang dan fikir,
"New York, kerusi lipat di Times Square."

213
00:13:49,328 --> 00:13:50,748
Apabila ia dikeluarkan,

214
00:13:50,830 --> 00:13:55,290
orang akan fikir, "Mana kerusi lipat?
Itulah New York sebenar."

215
00:14:00,005 --> 00:14:04,835
Awak rasa mereka masih akan ada
Kafe Times Square di tengah jalan?

216
00:14:04,927 --> 00:14:08,007
- Saya tak pasti jika awak tahu, Marty.
- Tak.

217
00:14:08,097 --> 00:14:10,057
Saya tak keluar dari Jalan Ke-57.

218
00:14:10,140 --> 00:14:15,060
Baiklah, 24 jam setiap hari
hinggalah sekarang,

219
00:14:15,145 --> 00:14:19,435
mereka menurap semula
simen yang ada di sana.

220
00:14:19,525 --> 00:14:22,815
Ya, pulau pembahagi
di tengah-tengah Times Square.

221
00:14:22,903 --> 00:14:25,743
Akhirnya, sebelum dia dibuang pejabat,

222
00:14:25,823 --> 00:14:31,703
saya nampak Bloomberg kata,
"Kini, ia kekal!"

223
00:14:32,621 --> 00:14:35,251
Saya fikir, "Kekal? Bodohnya awak."

224
00:14:35,332 --> 00:14:40,212
Apa yang kekal di New York?
Betulkah? Kekal! Ia takkan kekal.

225
00:14:40,296 --> 00:14:43,966
Namun, itulah hari saya dapat tahu.
Berapa harganya? $40 juta.

226
00:14:44,592 --> 00:14:47,722
$40 juta. Bukan Bloomberg yang bayar pun.

227
00:14:47,803 --> 00:14:51,353
Okey? $40 juta, wang pembayar cukai.

228
00:14:51,432 --> 00:14:56,772
$40 juta untuk itu. Okey?
Sebabnya ramai orang New York kata,

229
00:14:56,854 --> 00:14:59,864
"Tak cukup tempat
untuk baring di Times Square."

230
00:14:59,940 --> 00:15:02,360
Ya, mereka bencikannya.

231
00:15:02,443 --> 00:15:04,653
- "Tak tahan!"
- Ya.

232
00:15:04,737 --> 00:15:07,237
"Kami akan pergi.
Kami dah tak tahan lagi."

233
00:15:10,326 --> 00:15:14,786
Jadi jalan-jalan dipenuhi dengan

234
00:15:14,872 --> 00:15:18,082
pasu pokok yang buruk.
Saya tak pasti namanya.

235
00:15:18,167 --> 00:15:21,547
Pokok palsu atau mungkin pokok betul.
Saya pun tak tahu.

236
00:15:21,629 --> 00:15:25,629
Pokok betul, pokok palsu, entahlah.
Kenapa ada pokok di Times Square?

237
00:15:27,134 --> 00:15:30,474
Bukan Times Square saja.
The Bowery. Di seluruh bandar.

238
00:15:30,554 --> 00:15:34,934
Ia di merata-rata tempat.
Pokok, kerusi lipat, hiasan.

239
00:15:35,017 --> 00:15:37,347
Nampak macam apartmen nenek saya.

240
00:15:41,065 --> 00:15:44,435
Awak pun tercari-cari gambar cucunya dan…

241
00:15:45,986 --> 00:15:47,946
piring kecil berisi gula-gula.

242
00:15:49,615 --> 00:15:52,115
Apabila orang New York
tahu tentang potongan belanjawan,

243
00:15:52,201 --> 00:15:55,161
mereka mahu tahu
jika Bandar New York akan hancur.

244
00:15:55,245 --> 00:15:58,825
- Bolehkah kita kata…
- New York takkan hancur.

245
00:15:58,916 --> 00:16:02,286
Bolehkah kita kata
kerajaan New York akan kurang efisien,

246
00:16:02,378 --> 00:16:07,678
jalan lebih kotor, rakyat kurang selamat
daripada kebakaran dan jenayah?

247
00:16:07,758 --> 00:16:12,428
Saya kata Bandar New York takkan musnah.
Bandar New York akan kekal.

248
00:16:13,097 --> 00:16:15,467
Ia masih bandar paling hebat di dunia

249
00:16:15,557 --> 00:16:18,137
dan selepas ini pun, ia tetap memberikan

250
00:16:18,227 --> 00:16:23,437
lebih banyak perkhidmatan kepada rakyatnya
berbanding bandar lain di seluruh dunia.

251
00:16:24,108 --> 00:16:26,938
Saya nak jadi Datuk Bandar New York,

252
00:16:27,027 --> 00:16:29,657
tapi keburukan
menjadi datuk bandar New York

253
00:16:29,738 --> 00:16:31,488
ialah ia tugas yang sukar.

254
00:16:31,573 --> 00:16:34,623
Ia tugas kedua paling sukar di negara ini.

255
00:16:34,702 --> 00:16:36,292
Ia bermula pada awal pagi.

256
00:16:36,370 --> 00:16:39,750
Ia patut dibahagi dua,
saya akan jadi datuk bandar malam.

257
00:16:41,291 --> 00:16:42,581
Saya menawarkan diri.

258
00:16:42,668 --> 00:16:45,498
Orang lain jadi datuk bandar siang.
Saya waktu malam.

259
00:16:46,255 --> 00:16:50,045
Saya mula pada pukul empat petang,
saya kerja sepanjang malam.

260
00:16:50,134 --> 00:16:53,934
Di New York,
banyak perkara berlaku pada lewat malam.

261
00:16:54,555 --> 00:16:57,265
Apa awak akan ubah
tentang New York waktu malam

262
00:16:57,349 --> 00:16:59,599
semasa datuk bandar siang tidur?

263
00:16:59,685 --> 00:17:01,765
Perkara pertama saya akan ubah

264
00:17:01,854 --> 00:17:04,064
ialah sistem kereta api bawah tanah.

265
00:17:04,565 --> 00:17:07,775
Ini perkara pertama
saya akan ubah tentang New York.

266
00:17:07,860 --> 00:17:11,700
Beberapa minggu lalu,
saya pasang stesen radio saya, Berita WNS.

267
00:17:11,780 --> 00:17:15,660
Ada berita tentang kereta api L
iaitu kereta api dari Brooklyn.

268
00:17:15,743 --> 00:17:20,543
"Kereta api L ditutup hari ini
kerana ada bau busuk dalam kereta api L."

269
00:17:20,622 --> 00:17:21,622
Sepanjang hari.

270
00:17:21,707 --> 00:17:24,287
Setiap sepuluh minit, mereka asyik kata,

271
00:17:24,376 --> 00:17:26,996
"Ada bau busuk di kereta api L.
Ia ditutup."

272
00:17:27,087 --> 00:17:31,377
Saya terfikir, "Kereta api bawah tanah
ditutup kerana bau busuk?"

273
00:17:32,551 --> 00:17:34,971
Apakah maksudnya? Okey?

274
00:17:35,054 --> 00:17:39,144
Macam mana ia lebih teruk
daripada baunya yang biasa?

275
00:17:39,224 --> 00:17:41,774
Apakah maksudnya?
Mereka tak tahu puncanya.

276
00:17:41,852 --> 00:17:46,152
Saya terfikir, "Siapa perasan?"
Dalam erti kata lain, kereta api busuk.

277
00:17:46,648 --> 00:17:51,068
Ada orang kata, "Awak tahu, bau kereta api
lebih teruk daripada biasa"?

278
00:17:51,153 --> 00:17:55,953
Mereka berlagak seperti sebelum ini,
baunya macam wisteria di perkampungan Alp.

279
00:17:56,033 --> 00:18:00,373
Sepanjang hari,
"Kami tak jumpa punca bau ini."

280
00:18:00,454 --> 00:18:03,464
Hari semakin berlalu,
sudah lima jam ia ditutup.

281
00:18:03,540 --> 00:18:08,340
Mereka turun untuk uji dan cakap,
"Baunya tak seteruk sebelum ini."

282
00:18:08,420 --> 00:18:10,920
Sudah tentulah. Dah lima jam ia kosong.

283
00:18:11,006 --> 00:18:15,136
Biar saya beritahu punca bau busuk
dalam kereta api L. Penumpangnya!

284
00:18:15,219 --> 00:18:20,389
Okey? Akhirnya, mereka turun
dan kata ada minyak motor bocor.

285
00:18:20,474 --> 00:18:25,024
Ada komen di berita juga
tentang ujian yang mereka jalankan

286
00:18:25,104 --> 00:18:27,114
bahawa ia tak berbahaya.

287
00:18:27,189 --> 00:18:29,529
Tak. Mereka bau minyak motor bagus.

288
00:18:29,608 --> 00:18:32,858
Ia seperti selepas 11 September,
satu jam kemudian,

289
00:18:32,945 --> 00:18:36,695
apabila Christine Whitman
iaitu ketua EPA waktu itu

290
00:18:36,782 --> 00:18:40,542
pergi ke sana dan dia kata,
"Ini okey. Udara ini okey."

291
00:18:40,619 --> 00:18:43,409
Saya ingat saya cakap,
"Bagaimana udaranya okey?

292
00:18:43,497 --> 00:18:44,957
Itu satu penipuan."

293
00:18:45,040 --> 00:18:46,210
Itu bukan…

294
00:18:46,291 --> 00:18:50,001
George Bush ialah presiden,
jadi kita dah biasa dengan penipuan,

295
00:18:50,087 --> 00:18:52,087
tapi saya kata, "Itu mustahil."

296
00:18:52,172 --> 00:18:57,802
Awak boleh bau debu yang orang sebut itu
sejauh 80 blok.

297
00:18:57,886 --> 00:19:00,716
Awak tahu? Tapi dia kata udaranya okey.

298
00:19:00,806 --> 00:19:05,016
Sekarang,
beribu-ribu orang menghidap barah

299
00:19:05,102 --> 00:19:08,062
kerana pertama sekali, ia bukannya debu,

300
00:19:08,772 --> 00:19:11,402
dan ia tak okey.

301
00:19:13,777 --> 00:19:18,447
- Seronok melihat bandar tenang…
- Ia tenang kerana tiada orang.

302
00:19:20,284 --> 00:19:23,374
Bandar New York senyap begini?
Ada sesuatu berlaku.

303
00:19:24,246 --> 00:19:27,536
Saya ingat betapa sunyinya
bandar ini pada 11 September.

304
00:19:27,624 --> 00:19:30,924
Maksud saya,
jika awak tak tinggal di sana.

305
00:19:31,545 --> 00:19:34,005
Selain itu, Bandar New York hanya senyap…

306
00:19:34,089 --> 00:19:36,759
Saya tinggal di Midtown.
Ia tak pernah senyap.

307
00:19:36,842 --> 00:19:39,722
Ia ketika mereka umumkan
keputusan OJ Simpson.

308
00:19:39,803 --> 00:19:42,563
Seluruh bandar sedang menonton televisyen,

309
00:19:42,639 --> 00:19:45,389
dan seluruh bandar senyap sunyi…

310
00:19:47,227 --> 00:19:48,937
hingga keputusan diumumkan.

311
00:19:49,897 --> 00:19:51,317
Apa benda lain awak nak?

312
00:19:51,398 --> 00:19:54,858
Saya mahu ada sut getah Godzilla
yang kami nak buat.

313
00:19:57,029 --> 00:20:00,199
Ishirō Honda!
Kita akan pijak seluruh bandar.

314
00:20:00,282 --> 00:20:02,032
Baik, awak berjalan-jalan…

315
00:20:02,117 --> 00:20:06,077
Itu Sungai Hudson? Itu Sungai Timur.
Jadi jika apa-apa langgar awak…

316
00:20:06,163 --> 00:20:10,713
Saya lebih risau jika saya langgar,
bukan benda lain langgar saya.

317
00:20:11,585 --> 00:20:15,665
Ada perbezaan antara model ini
berbanding New York sekarang?

318
00:20:15,756 --> 00:20:16,836
Ada apa-apa…

319
00:20:16,924 --> 00:20:19,684
Semasa saya tiba di sini tak lama dahulu,

320
00:20:19,760 --> 00:20:22,180
saya cari bangunan kediaman saya.

321
00:20:22,262 --> 00:20:23,932
Ketika ia dibina,

322
00:20:24,014 --> 00:20:26,774
bangunan kediaman saya ialah tiga gudang

323
00:20:26,850 --> 00:20:30,230
yang dijadikan apartmen
dan saya berjaya menjumpainya.

324
00:20:31,271 --> 00:20:34,941
Awak rasa apa yang awak selalu rasa.
Saya patut beli sepuluh.

325
00:20:36,568 --> 00:20:40,278
Saya pujuk anak kawan saya
untuk pindah balik ke New York dari LA.

326
00:20:40,364 --> 00:20:43,334
Dia kata, "Saya nak pindah semula,
tapi tak mampu."

327
00:20:43,408 --> 00:20:44,948
Saya kata, "Pindah balik.

328
00:20:45,035 --> 00:20:48,115
Percayalah.
Tiada siapa mampu tinggal di New York."

329
00:20:48,205 --> 00:20:52,165
Tiada siapa mampu tinggal di New York.
Namun, ada lapan juta orang.

330
00:20:54,378 --> 00:20:56,708
Macam mana kami buat? Kami tak tahu!

331
00:20:58,340 --> 00:20:59,720
Ia misteri bagi kami.

332
00:21:02,970 --> 00:21:04,220
Kami tak tahu.

333
00:21:05,347 --> 00:21:08,847
Itulah masalahnya.
Kami tak tahu, namun kami masih di sini.

334
00:21:09,810 --> 00:21:13,360
Jadi awak boleh pindah
tanpa tahu cara untuk hidup di sini

335
00:21:13,438 --> 00:21:16,778
dan awak akan buat
apa-apa saja untuk tinggal di sini.

336
00:21:17,359 --> 00:21:18,739
Ia semudah itu.

337
00:21:19,611 --> 00:21:20,451
Okey.

338
00:21:21,488 --> 00:21:25,908
Apabila meninggalkan New York
atau jika tinggal di tempat lain sebentar,

339
00:21:25,993 --> 00:21:28,663
awak sedar betapa mudahnya hidupan harian.

340
00:21:28,745 --> 00:21:33,205
Pada mulanya,
awak pindah ke apartmen, awak fikir,

341
00:21:34,668 --> 00:21:36,838
"Mana kedai dobi? Boleh saya cari?"

342
00:21:36,920 --> 00:21:39,920
Kadangkala tak pernah jumpa.
Kadangkala tak ada!

343
00:21:40,007 --> 00:21:41,427
Kadangkala awak pergi…

344
00:21:41,508 --> 00:21:44,968
Saya tahu saya hanya perlu bergaduh
tiga bulan lagi,

345
00:21:45,053 --> 00:21:47,433
saya tak boleh masuk ke sini lagi.

346
00:21:47,514 --> 00:21:49,814
Kemudian awak fikir, di tempat lain,

347
00:21:49,891 --> 00:21:53,811
orang cuma ambil cucian mereka
dan pergi ke kedai dobi.

348
00:21:53,895 --> 00:21:56,015
Ia cuma tugasan kecil.

349
00:21:56,773 --> 00:22:00,743
Tapi semuanya di New York
sentiasa berterusan.

350
00:22:00,819 --> 00:22:03,739
Semuanya di New York adalah satu operasi.

351
00:22:03,822 --> 00:22:05,412
Ia masalah luar biasa.

352
00:22:05,490 --> 00:22:09,830
Jadi awak sedar
betapa sukarnya untuk tinggal di New York

353
00:22:09,911 --> 00:22:13,041
hingga apabila ditanya,
"Kenapa tinggal di New York?"

354
00:22:13,123 --> 00:22:14,753
awak tak boleh jawab,

355
00:22:14,833 --> 00:22:19,303
tapi awak pandang hina terhadap orang
yang tak berani tinggal di sini.

356
00:22:19,796 --> 00:22:22,796
"Awak tinggal
di tempat yang semuanya mudah,

357
00:22:22,883 --> 00:22:25,053
orang melayan awak dengan baik,

358
00:22:25,135 --> 00:22:27,545
tiada sesiapa cuba menipu awak.

359
00:22:27,637 --> 00:22:29,557
Itu kehidupan dewasa bagi awak?"

360
00:22:30,849 --> 00:22:34,809
Saya terkejut kerana ramai orang
yang berusia 20-an sekarang

361
00:22:35,312 --> 00:22:36,982
datang kepada saya dan kata,

362
00:22:37,064 --> 00:22:41,494
"Fran, saya mahu tinggal di New York
pada tahun 70-an. Nampak seronok."

363
00:22:41,568 --> 00:22:43,448
Saya tahu dengan pasti.

364
00:22:43,528 --> 00:22:47,368
Pada usia 20-an, saya tak menemui
orang lebih tua dan kata,

365
00:22:47,449 --> 00:22:52,409
"Saya nak tinggal di New York
pada tahun 30-an." Tak pernah. Jadi…

366
00:22:52,496 --> 00:22:54,786
Mereka tahu saya di sini ketika itu,

367
00:22:55,791 --> 00:22:57,211
saya jadi seperti saksi.

368
00:22:57,292 --> 00:23:01,802
Jika awak meminati Perang Saudara
dan nampak Abraham Lincoln,

369
00:23:01,880 --> 00:23:04,420
awak fikir, "Dia ada. Biar saya tanya."

370
00:23:05,675 --> 00:23:08,095
Jika anda tiada tempahan, tunggu di luar.

371
00:23:09,096 --> 00:23:13,926
Kami akan menyanyi
tentang budak lelaki di New York.

372
00:23:16,978 --> 00:23:20,648
Bagi kebanyakan orang
yang taraf kewangannya seperti saya,

373
00:23:20,732 --> 00:23:23,822
pemanasan ialah isu besar.
Kami selalu bincangkannya.

374
00:23:23,902 --> 00:23:26,862
Saya akan pergi ke kelab Max's
untuk bertemu orang.

375
00:23:26,947 --> 00:23:29,407
Tapi saya tanya, "Ada sistem pemanasan?"

376
00:23:29,950 --> 00:23:32,870
Saya anggap itu
sesuatu yang amat menggoda.

377
00:23:32,953 --> 00:23:35,753
Tiba-tiba,
dia bertukar menjadi Brigitte Bardot.

378
00:23:35,831 --> 00:23:38,381
"Ada sistem pemanasan? Mari kita pergi."

379
00:24:01,773 --> 00:24:05,493
New York Dolls hebat
dan tak ramai yang menonton mereka.

380
00:24:05,569 --> 00:24:08,069
Mereka menyanyi
di Pusat Seni Mercer yang tiba-tiba…

381
00:24:10,115 --> 00:24:12,445
telah roboh. Begitulah keadaan New York.

382
00:24:12,534 --> 00:24:16,584
Kami selalu ke Pusat Seni Mercer
untuk melihat Dolls dan orang lain

383
00:24:16,663 --> 00:24:17,793
tapi terutamanya Dolls.

384
00:24:18,331 --> 00:24:21,081
Kemudian, suatu hari, ia tiba-tiba roboh.

385
00:24:22,127 --> 00:24:25,507
Bangunan itu runtuh.
Itulah tahap pengabaiannya.

386
00:24:25,589 --> 00:24:28,259
Apabila orang kata,
"Pusat Seni Mercer roboh,"

387
00:24:28,341 --> 00:24:31,221
tiada orang kata, "Apa?"
Mereka kata, "Ia roboh."

388
00:24:31,303 --> 00:24:34,183
Tiga bangunan roboh pada tahun itu.

389
00:24:34,723 --> 00:24:38,393
- Ia roboh kerana ia tidak dijaga.
- Tidak dijaga, ya.

390
00:24:38,477 --> 00:24:41,187
Itu perkara biasa.
Saya tak pernah terfikir.

391
00:24:41,271 --> 00:24:44,771
Banyak yang saya fikir,
tapi bukannya New York semakin baik.

392
00:24:44,858 --> 00:24:47,778
New York hebat, itu sebabnya saya datang!

393
00:24:47,861 --> 00:24:49,861
Saya tak datang kerana ia bersih.

394
00:24:50,614 --> 00:24:52,994
Tempat asal saya bersih. Saya tak fikir,

395
00:24:53,074 --> 00:24:55,084
"Saya nak ke New York. Ia bersih."

396
00:24:55,160 --> 00:24:57,250
Saya tak datang kerana ia selamat.

397
00:24:57,329 --> 00:25:00,249
Tempat asal saya selamat.
Saya tak datang kerana ia bahaya.

398
00:25:00,332 --> 00:25:04,002
Saya tak gembira berada dalam bahaya,
tapi saya biasakan diri.

399
00:25:04,085 --> 00:25:06,585
Saya ada semua tabiat
daripada tahun 70-an.

400
00:25:06,671 --> 00:25:08,471
Contohnya, saya dalam kereta api,

401
00:25:08,548 --> 00:25:11,218
nampak orang tinggalkan beg
di sebelah mereka.

402
00:25:11,301 --> 00:25:14,261
Saya fikir, "Awak gila?"
Saya pun mahu mencurinya.

403
00:25:14,846 --> 00:25:21,096
Tak kira apa-apa pun
yang saya pegang, mungkin pensel.

404
00:25:21,186 --> 00:25:24,356
Saya genggam.
"Awak tak dapat ambil pensel ini."

405
00:25:25,482 --> 00:25:28,742
Saya takkan tinggalkan
apa-apa di sebelah saya. Takkan!

406
00:25:29,653 --> 00:25:33,113
Bukan kerana saya takut
orang fikir ia bom,

407
00:25:33,198 --> 00:25:36,028
tapi seseorang akan mengambilnya!
Sudah tentu.

408
00:25:36,117 --> 00:25:37,447
Itulah yang berlaku.

409
00:25:37,536 --> 00:25:40,746
Pada tahun 1971 atau sekitar waktu itu,

410
00:25:40,830 --> 00:25:44,670
ada orang pecahkan
cermin depan kereta saya

411
00:25:44,751 --> 00:25:47,381
yang saya masih miliki
dari sekolah menengah.

412
00:25:47,837 --> 00:25:50,507
Dia ambil dari papan pemuka

413
00:25:50,590 --> 00:25:54,090
sebiji epal dan sepaket rokok
yang ada di atas papan pemuka.

414
00:25:54,719 --> 00:25:57,099
Sepaket rokok berharga 50 sen dahulu.

415
00:25:58,056 --> 00:26:00,096
Sebiji epal, sepuluh sen.

416
00:26:01,560 --> 00:26:03,350
Saya panggil polis.

417
00:26:03,436 --> 00:26:06,816
Saya panggil mereka
kerana mereka meronda dan saya kata,

418
00:26:06,898 --> 00:26:11,438
"Ada orang pecahkan cermin
dan curi barang dari papan pemuka saya."

419
00:26:11,528 --> 00:26:13,358
Polis tanya, "Apa yang dicuri?"

420
00:26:13,446 --> 00:26:16,026
Saya jawab, "Epal dan sepaket rokok."

421
00:26:16,116 --> 00:26:18,236
Dia kata, "Apa yang awak jangkakan?

422
00:26:22,414 --> 00:26:26,254
Jika awak tinggalkan barang berharga
di tempat yang boleh dilihat,

423
00:26:26,334 --> 00:26:30,134
tentulah mereka pecahkan cermin awak!
Siapa yang tak pecahkan?

424
00:26:30,213 --> 00:26:31,593
Awak bodoh?"

425
00:26:37,053 --> 00:26:39,853
Dia betul,
jadi saya tak bertengkar dengannya.

426
00:26:40,849 --> 00:26:43,059
Saya sedar, "Ya, apa awak jangkakan?"

427
00:26:43,685 --> 00:26:46,435
Ada tajuk utama berita yang menyebut,

428
00:26:47,314 --> 00:26:50,194
"Presiden kepada New York: Pergi jahanam."

429
00:26:50,275 --> 00:26:52,235
Ya. "Ford kepada New York: Pergi mati."

430
00:26:52,861 --> 00:26:54,201
Sekarang, siapa mati?

431
00:27:50,543 --> 00:27:53,963
Saya juga rasa,
walaupun New York tak seperti dulu,

432
00:27:54,047 --> 00:27:57,007
mereka takkan benarkan
saya tinggal di tempat lain.

433
00:27:58,343 --> 00:28:02,013
Mereka akan bermesyuarat,
tubuhkan majlis perbandaran

434
00:28:02,097 --> 00:28:06,557
dan beritahu saya, "Awak perlu pergi.
Awak tak boleh tinggal di sini."

435
00:28:06,643 --> 00:28:10,693
- Saya dibuat begitu.
- "Maaf. Masa untuk awak pergi."

436
00:28:59,904 --> 00:29:02,204
Terjemahan sari kata oleh Liyana Osman