1
00:00:06,027 --> 00:00:07,945
EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE

2
00:00:22,209 --> 00:00:23,044
Ja?

3
00:00:23,127 --> 00:00:25,296
Over mensen op straat, stoort 't je…

4
00:00:25,379 --> 00:00:26,213
Ja.

5
00:00:30,217 --> 00:00:35,389
…als mensen midden in het verkeer stoppen,
en op hun kaart kijken…

6
00:00:38,684 --> 00:00:41,520
Helaas heb ik geen tijd
om daarop te antwoorden.

7
00:00:42,146 --> 00:00:44,648
Stoor ik me aan mensen op straat?
Absoluut.

8
00:00:44,732 --> 00:00:45,816
En dit is waarom.

9
00:00:45,900 --> 00:00:49,528
Ik zou een manifest moeten schrijven.
Ik was een schrijver.

10
00:00:51,322 --> 00:00:53,574
De titel zou zijn…

11
00:00:53,657 --> 00:00:56,702
…en dit is een advies
aan de mensen die je bedoelt…

12
00:00:56,786 --> 00:00:58,162
…Pretend It's a City.

13
00:00:59,080 --> 00:01:01,082
Oké? Pretend It's a City.

14
00:01:01,165 --> 00:01:05,377
Ik kan nog geen seconde stilstaan
of voor een gebouw staan te roken…

15
00:01:05,461 --> 00:01:08,130
…zonder dat tien mensen me de weg vragen.

16
00:01:08,214 --> 00:01:12,343
Dat verbaast me, ik denk altijd:
serieus, zie ik er vriendelijk uit?

17
00:01:30,402 --> 00:01:32,947
Er staat van alles op de grond
in New York.

18
00:01:33,823 --> 00:01:38,119
Er zijn veel zebrapaden.
Niet dat iemand ze gebruikt, behalve ik.

19
00:01:38,202 --> 00:01:40,579
Ik schreeuw naar auto's.
'Dit is een zebrapad.'

20
00:01:41,539 --> 00:01:43,541
Alsof het ze iets kan schelen.

21
00:01:46,377 --> 00:01:50,131
Er staan graffiti en advertenties
op de grond.

22
00:01:52,091 --> 00:01:57,972
Maar er zijn talloze plekken in New York
waar plaquettes in de grond zijn gelegd.

23
00:01:58,055 --> 00:02:00,975
Dat is iets waar ik van hou.

24
00:02:01,058 --> 00:02:05,396
Het betekent dat ze hopen
dat er iemand naar kijkt.

25
00:02:05,896 --> 00:02:08,941
Ze hadden vast niet het idee,
'Het is alleen Fran.

26
00:02:09,650 --> 00:02:13,779
De rest kijkt op hun telefoon.
Het is alleen Fran, maar ze is 't waard.

27
00:02:13,863 --> 00:02:15,573
Deze plaquettes zijn voor haar.'

28
00:02:15,656 --> 00:02:20,077
EIGENDOM VAN HET HESS ESTATE
NOOIT TOEGEWEZEN VOOR PUBLIEKE DOELEINDEN

29
00:02:23,497 --> 00:02:26,625
Bij de bibliotheek
zijn er plaquettes voor schrijvers.

30
00:02:26,709 --> 00:02:29,336
TER VIERING
VAN 'S WERELDS BESTE LITERATUUR

31
00:02:29,420 --> 00:02:31,964
En er staan citaten van schrijvers.

32
00:02:32,798 --> 00:02:37,469
Ik vind het erg optimistisch
om te denken dat mensen die citaten lezen.

33
00:02:43,392 --> 00:02:46,729
PUBLIC SPEAKING
FRAN LEBOWITZ IN LEVENDE LIJVE

34
00:02:46,812 --> 00:02:48,647
Ja? Daar achterin.

35
00:02:48,731 --> 00:02:51,734
Hé, Fran,
ik heb eigenlijk nog nooit van je gehoord.

36
00:02:51,817 --> 00:02:53,903
Dat is een goede ijsbreker.

37
00:02:59,742 --> 00:03:01,952
Ja?
-Hoe omschrijf je jouw lifestyle?

38
00:03:02,661 --> 00:03:04,246
Mijn lifestyle?

39
00:03:04,330 --> 00:03:06,790
Ik zou 't woord 'lifestyle'
nooit gebruiken.

40
00:03:10,044 --> 00:03:10,878
Bravo.

41
00:03:10,961 --> 00:03:12,963
Dat is hoe ik het zou omschrijven.

42
00:03:20,679 --> 00:03:22,431
Wat houdt je in New York?

43
00:03:22,514 --> 00:03:24,850
Ik hoor vaak, 'Waarom ben je hier nog?'

44
00:03:24,934 --> 00:03:27,102
Oké, waar moet ik dan heen?

45
00:03:27,895 --> 00:03:30,147
Het zit zo.

46
00:03:30,231 --> 00:03:33,692
Als ik een andere plek zou weten,
ging ik daarheen.

47
00:03:37,154 --> 00:03:39,657
Hoe vind je het? Dit is het.
-Dit is prima.

48
00:03:39,740 --> 00:03:41,283
Oké, daar gaan we.

49
00:03:44,703 --> 00:03:46,288
Alsjeblieft.
-God, sorry.

50
00:03:46,372 --> 00:03:50,292
Weet je nog dat ik zei,
'Laat niemand filmen in je huis of auto.'

51
00:03:50,376 --> 00:03:54,505
Ja, nadat ik erover klaagde dat ze
m'n auto overhoop hadden gehaald.

52
00:04:31,792 --> 00:04:34,128
Verandert klagen iets?

53
00:04:34,211 --> 00:04:36,046
Of het helpt, bedoel je?
-Ja.

54
00:04:37,298 --> 00:04:41,677
Of dingen veranderen als ik klaag
over de dingen waarover ik klaag?

55
00:04:41,760 --> 00:04:42,594
Ja.

56
00:04:42,678 --> 00:04:45,764
Tot nu toe niet.
Maar ik ben nog een jonge vrouw.

57
00:04:46,348 --> 00:04:51,395
Ik ontmoette ooit een psychiater
op een feest, en ik zei tegen hem…

58
00:04:52,813 --> 00:04:55,482
'Ik kan me
geen saaier beroep voorstellen.'

59
00:04:55,566 --> 00:04:58,235
En hij zei, 'Je hebt geen idee…

60
00:04:58,944 --> 00:05:02,406
…hoe het is om 14 jaar te studeren…

61
00:05:02,489 --> 00:05:05,576
…om te luisteren
naar mensen die klagen over lawaai.'

62
00:05:07,202 --> 00:05:10,497
Dat is hoe het is
om psychiater te zijn in New York.

63
00:05:10,581 --> 00:05:15,794
Overal praten mensen over hun moeder,
hun echtgenoot. In New York: lawaai.

64
00:05:15,878 --> 00:05:20,257
Daarvoor komen ze. Het kost $500.
En dan gaan ze zitten klagen over lawaai.

65
00:05:20,341 --> 00:05:22,926
New York is nooit saai.

66
00:05:23,010 --> 00:05:26,305
Met andere woorden,
als ik ergens zit te wachten…

67
00:05:26,388 --> 00:05:28,432
…op de metro bijvoorbeeld…

68
00:05:28,515 --> 00:05:33,145
…of ik zit in de metro te wachten
tot hij eindelijk vertrekt…

69
00:05:34,730 --> 00:05:39,318
De meesten zitten op hun telefoon.
Een paar mensen lezen. Maar ik niet.

70
00:05:39,401 --> 00:05:43,322
Ik zit daar gewoon te kijken
naar mijn medemens.

71
00:05:43,906 --> 00:05:48,994
Dat is meestal buitengewoon interessant.
Te interessant.

72
00:05:49,578 --> 00:05:52,790
In New York zie je niet alleen
mensen die lopend appen…

73
00:05:52,873 --> 00:05:56,293
…of midden op de stoep stoppen
terwijl ik erlangs wil.

74
00:05:56,835 --> 00:06:01,048
Je ziet ook mensen die dingen doen
waar ik nooit op zou komen.

75
00:06:01,131 --> 00:06:04,009
Ik heb geen telefoon,
dus ik heb nooit geappt…

76
00:06:04,093 --> 00:06:09,890
…maar als ik 'n telefoon had en zou appen,
dan zou ik dat nooit lopend doen.

77
00:06:09,973 --> 00:06:15,729
Een tijdje terug, en dit zie ik niet vaak,
maar deze combinatie vond ik opvallend.

78
00:06:16,730 --> 00:06:19,566
Ik zag een jongen fietsen
op Seventh Avenue.

79
00:06:20,651 --> 00:06:24,822
Met zijn ene hand was hij aan het appen,
en met de andere at hij pizza.

80
00:06:24,905 --> 00:06:28,992
En hij fietste met zijn ellebogen.
Zijn ellebogen op dat ding.

81
00:06:29,076 --> 00:06:32,371
Natuurlijk reed hij me bijna aan.
Niet dat hij dat zag.

82
00:06:32,454 --> 00:06:33,622
Daarom zag ik hem.

83
00:06:33,705 --> 00:06:35,707
En ik dacht…

84
00:06:35,791 --> 00:06:41,004
…ik ben iemand die het waarschijnlijk acht
dat ik sterf in het verkeer.

85
00:06:41,088 --> 00:06:44,341
Dit is iemand die gelooft
dat hem nooit iets overkomt.

86
00:06:44,425 --> 00:06:47,553
Los van het appen en de pizza
zou ik nog niet…

87
00:06:47,636 --> 00:06:50,305
En dat fietsen met zijn ellebogen.

88
00:06:50,389 --> 00:06:53,976
Als ik een fiets had,
en het stuur met mijn handen vast had…

89
00:06:54,059 --> 00:06:57,187
…dan nog zou ik niet fietsen
op Seventh Avenue.

90
00:06:57,271 --> 00:06:58,772
Dat zou ik niet doen.

91
00:06:58,856 --> 00:07:03,861
Met al die dingen verbaast het me
dat niet elke dag tienduizenden mensen…

92
00:07:03,944 --> 00:07:07,614
…afgeslacht worden in de straten
van New York. Ik snap 't niet.

93
00:07:07,698 --> 00:07:10,993
Het is verbazingwekkend,
want er zijn miljoenen mensen.

94
00:07:11,618 --> 00:07:14,455
Ik ben de enige
die kijkt waar ze heen gaat.

95
00:07:14,538 --> 00:07:18,709
Ik ben de enige in de hele stad
die kijkt waar ze heen gaat.

96
00:07:18,792 --> 00:07:22,796
Eén van de ergste dingen,
en er zijn veel vreselijke dingen…

97
00:07:22,880 --> 00:07:27,176
…maar een van de ergste dingen is
dat New Yorkers het lopen zijn verleerd.

98
00:07:27,801 --> 00:07:33,015
Eén van de goede dingen aan New York was,
ja, er waren een miljard mensen op straat…

99
00:07:33,098 --> 00:07:39,354
…maar iedereen wist dat,
als je recht op iemand afliep…

100
00:07:39,438 --> 00:07:41,857
…dan ging je allebei iets aan de kant.

101
00:07:41,940 --> 00:07:45,652
Oké? Dat is waarom iedereen nog leefde
aan het eind van de dag.

102
00:07:50,491 --> 00:07:53,076
Nu doen mensen dat niet meer.

103
00:07:53,952 --> 00:07:55,537
Dus wat ik nu doe…

104
00:07:55,621 --> 00:07:58,916
Ze doen het niet
omdat ze of op hun telefoon zitten…

105
00:07:58,999 --> 00:08:01,793
…of omdat ze in hun eigen wereld leven.

106
00:08:02,294 --> 00:08:06,590
En soms botste ik tegen iemand op
omdat diegene niet oplette…

107
00:08:06,673 --> 00:08:09,510
…en ik dacht:
ik laat hem tegen me aanlopen.

108
00:08:09,593 --> 00:08:11,929
Dan keek hij boos op, en dan zei ik…

109
00:08:12,012 --> 00:08:14,806
…'Andere mensen in een hotel.
Ongelofelijk, hè?'

110
00:08:15,307 --> 00:08:16,767
Weet je wat…

111
00:08:16,850 --> 00:08:22,147
Daarom denk ik: doe alsof het een stad is,
waar meer mensen zijn.

112
00:08:22,231 --> 00:08:26,401
En doe alsof het een stad is
waar niet alleen toeristen rondlopen.

113
00:08:26,902 --> 00:08:30,572
Snap je? Ze hebben meer te doen.

114
00:08:30,656 --> 00:08:34,243
Afspraken, om te betalen
voor die zooi die jij komt bekijken.

115
00:08:42,376 --> 00:08:44,962
Times Square
is de slechtste wijk op aarde.

116
00:08:45,462 --> 00:08:47,548
Maar je hoeft er zelden heen.

117
00:08:47,631 --> 00:08:51,343
Als je naar Times Square moet,
meestal voor een toneelstuk…

118
00:08:51,426 --> 00:08:55,389
…dan denk je: ik moet naar het toneelstuk
en het is op Times Square.

119
00:08:55,472 --> 00:08:59,142
Ik ga proberen bij het theater te komen…

120
00:08:59,226 --> 00:09:02,187
…zonder met 75 mensen ruzie te maken.

121
00:09:02,271 --> 00:09:06,149
Soms zoek ik uit, als ik naar een theater
op Times Square moet…

122
00:09:06,233 --> 00:09:09,570
…hoe ik Times Square
zoveel mogelijk kan vermijden.

123
00:09:09,653 --> 00:09:12,322
Al betekent dat dat ik om moet lopen.

124
00:09:12,406 --> 00:09:16,493
'Wat als ik naar 125th Street loop
en dan weer helemaal terug?

125
00:09:16,577 --> 00:09:20,372
Dan kan ik het ontwijken.
Het is ver, maar het is het waard.'

126
00:09:28,171 --> 00:09:31,925
De opening van Phantom of the Opera
was een groot AIDS-benefiet.

127
00:09:32,509 --> 00:09:37,598
En ik zat in het comité,
maar ik wist niet meer wat het was.

128
00:09:38,098 --> 00:09:43,770
Dus ik had kaartjes voor de opening,
en ik nam mijn moeder mee.

129
00:09:44,271 --> 00:09:47,190
We hadden fantastische plaatsen.

130
00:09:47,274 --> 00:09:50,110
Wat anderen fantastisch vinden,
voor het podium.

131
00:09:50,193 --> 00:09:54,573
Mijn idee van fantastisch is achteraan
bij het gangpad, zodat ik weg kan.

132
00:09:54,656 --> 00:09:58,535
Zodra ik het theater inkom
zoek ik naar een uitweg.

133
00:09:58,619 --> 00:10:02,456
En ik moet de enige persoon
in New York zijn geweest…

134
00:10:02,539 --> 00:10:06,376
…die hier niet over had gelezen,
want het was een groot ding.

135
00:10:06,460 --> 00:10:08,795
Dus toen de kandelaar omlaag kwam…

136
00:10:08,879 --> 00:10:12,341
…dacht ik dat hij op ons zou vallen,
dus ik schreeuwde.

137
00:10:12,424 --> 00:10:16,762
Als het internet toen had bestaan,
zou je dit nog kunnen zien.

138
00:10:16,845 --> 00:10:19,139
Heb je de films niet gezien?
-Nee.

139
00:10:19,222 --> 00:10:21,767
Ik dacht gewoon…
Hij hangt recht boven je.

140
00:10:21,850 --> 00:10:24,519
Mijn moeder wist het natuurlijk, zij was…

141
00:10:24,603 --> 00:10:28,315
Mijn moeder zei,
'Ze was altijd al moeilijk, nu nog.'

142
00:10:28,398 --> 00:10:31,318
En ik was hysterisch, want hij komt zo…

143
00:10:31,401 --> 00:10:33,028
Ik dacht dat hij viel.

144
00:10:35,197 --> 00:10:37,991
Dat herinner ik me
van Phantom of the Opera.

145
00:10:38,075 --> 00:10:40,994
En dat ik dacht dat ik het vreselijk vond.

146
00:10:41,078 --> 00:10:43,580
'Dit is echt vreselijk.'

147
00:10:43,664 --> 00:10:48,377
Dit is precies wat ik haat.
Het is net zoiets als Evita.

148
00:10:48,460 --> 00:10:51,922
Robert Stigwood had een ding.

149
00:10:52,464 --> 00:10:55,217
Hij was de producent van Evita.

150
00:10:55,300 --> 00:11:00,514
Hij nodigde een klein aantal mensen uit,
een stuk of 25…

151
00:11:00,597 --> 00:11:05,852
…in het Plaza Hotel, toen het nog
een hotel was met een klein theater.

152
00:11:06,436 --> 00:11:11,525
Dus ik ging erheen en na afloop
vroeg Stigwood me wat ik vond, en ik zei…

153
00:11:11,608 --> 00:11:15,737
…'Ben je gek geworden?
Een musical over Eva Perón?

154
00:11:16,238 --> 00:11:18,240
Je wordt New York uit gelachen.

155
00:11:18,782 --> 00:11:21,576
Doe het niet.' Dat zei ik.

156
00:11:21,660 --> 00:11:24,913
Dit is waarom ik nooit rijk zou worden
met theater.

157
00:11:24,996 --> 00:11:28,667
Met het oogpunt op
een musical over Eva Perón…

158
00:11:28,750 --> 00:11:31,670
…had ik totaal gelijk.

159
00:11:31,753 --> 00:11:36,133
Maar toen ik hem op een avond zag
met twee gasten uit Argentinië…

160
00:11:36,216 --> 00:11:40,762
…moesten ze zo hard lachen dat we bijna
het theater uitgetrapt werden.

161
00:11:41,722 --> 00:11:45,058
Evita draait nu niet meer.
Maar hij heeft lang gedraaid.

162
00:11:45,142 --> 00:11:48,854
Ik weet zeker dat ik sindsdien
elke keer tegen Stigwood zei…

163
00:11:50,272 --> 00:11:54,484
…'Ik vind nog steeds dat ik gelijk had.'
Hij verdiende bakken met geld.

164
00:11:55,610 --> 00:11:57,904
Kijk je vaak op mensen neer?

165
00:11:57,988 --> 00:12:00,615
Of ik op mensen neerkijk?
Of ik een snob ben?

166
00:12:01,158 --> 00:12:04,119
Bepaalde soorten snobisme vind ik slecht.

167
00:12:04,202 --> 00:12:07,330
Dat is niet het soort snobisme
dat ik heb, natuurlijk.

168
00:12:07,414 --> 00:12:10,542
Het snobisme dat ik heb
heeft niets te maken met…

169
00:12:10,625 --> 00:12:14,379
…'Wie is je vader? Op welke school zat je?
Waar kom je vandaan?'

170
00:12:14,463 --> 00:12:18,049
Het heeft te maken met,
'Ben je het hierover met me eens?'

171
00:12:18,842 --> 00:12:21,970
Daar gaat het om. Of, 'Denk je dat? Nee.'

172
00:12:22,053 --> 00:12:25,557
Ook al weet ik dat mensen regelmatig zeer…

173
00:12:25,640 --> 00:12:29,060
…niet geïrriteerd, dat is te mild…
Dat ik ze woedend maak.

174
00:12:29,144 --> 00:12:31,730
Het verbaasd me. Wat maakt het uit?

175
00:12:32,230 --> 00:12:34,775
Wie ben ik? Neem ik beslissingen voor je?

176
00:12:35,317 --> 00:12:37,152
Ik heb nergens de leiding over.

177
00:12:37,235 --> 00:12:40,906
Ik snap dat je boos bent
als ik zeg, 'Mensen moeten dit doen'…

178
00:12:40,989 --> 00:12:44,659
…'Dit moet gebeuren,'
als ik iets zou kunnen veranderen.

179
00:12:44,743 --> 00:12:47,537
Als ik dat kon,
dan was ik niet zo boos geweest.

180
00:12:48,038 --> 00:12:53,418
De woede komt omdat ik geen macht heb
maar wel vol zit met meningen.

181
00:12:57,214 --> 00:13:00,258
De metro's zijn belabberd.
En ze zijn gevaarlijk.

182
00:13:01,051 --> 00:13:03,011
Je wordt alle kanten opgeduwd.

183
00:13:03,094 --> 00:13:07,390
Soms word je in de metro beroofd,
op klaarlichte dag.

184
00:13:11,353 --> 00:13:16,066
Ik weet nog dat het openbaar vervoer
iets was waar New York trots op was.

185
00:13:16,149 --> 00:13:17,484
Wat is er gebeurd?

186
00:13:18,485 --> 00:13:22,197
Is New York nu beter of slechter
dan toen je hier kwam wonen?

187
00:13:23,114 --> 00:13:26,618
Je hoort altijd dat New York
in de jaren 70 vreselijk was.

188
00:13:26,701 --> 00:13:31,122
New York ging failliet.
Ik had geen idee dat dat gebeurde.

189
00:13:31,206 --> 00:13:34,918
Jij vermaakte je met de ratten,
kapotte parkbankjes…

190
00:13:35,001 --> 00:13:37,170
Dat was New York.
-'Dit is geweldig.'

191
00:13:37,254 --> 00:13:38,171
Nou, omdat…

192
00:13:38,255 --> 00:13:41,842
'Ik ben dronken en ik neem die bus,
graffiti of niet.'

193
00:13:41,925 --> 00:13:44,970
Zo zag New York er toen uit,
dus dat was New York.

194
00:13:45,053 --> 00:13:49,349
Mensen die hier nu komen denken:
New York, tuinstoelen op Times Square.

195
00:13:49,432 --> 00:13:55,313
Als die verdwijnen zeggen die mensen,
'Waar zijn de stoelen? Dat was New York.'

196
00:14:00,026 --> 00:14:04,865
Denk je dat het Times Square Café
midden op straat zal blijven staan?

197
00:14:04,948 --> 00:14:10,078
Ik weet niet of je dit weet, Marty…
-Nee, ik kom niet verder dan 57th Street.

198
00:14:10,161 --> 00:14:15,083
Tot nog maar kortgeleden
waren ze 24 uur per dag bezig…

199
00:14:15,166 --> 00:14:19,462
…met het vernieuwen
van die cementen dingen, hoe ze ook heten.

200
00:14:19,546 --> 00:14:22,841
De eilanden midden op Times Square, ja.

201
00:14:22,924 --> 00:14:25,760
En vlak voordat hij eindelijk
werd ontslagen…

202
00:14:25,844 --> 00:14:31,725
…zag ik dat Bloomberg had gezegd,
'En nu zijn ze permanent.'

203
00:14:32,642 --> 00:14:35,270
En ik dacht: permanent? Boerenkinkel.

204
00:14:35,353 --> 00:14:40,233
Wat is er nou permanent in New York?
Serieus, permanent? Dat zijn ze niet.

205
00:14:40,317 --> 00:14:43,987
Maar die dag kwam ik erachter
dat ze 40 miljoen hadden gekost.

206
00:14:44,613 --> 00:14:47,741
40 miljoen.
Dat was geen traktatie van Bloomberg.

207
00:14:47,824 --> 00:14:51,369
Oké? 40 miljoen
uit de zak van de belastingbetalers.

208
00:14:51,453 --> 00:14:56,750
40 miljoen voor zoiets, oké?
Wat zoveel New Yorkers hadden gezegd…

209
00:14:56,833 --> 00:14:59,920
…'Vreselijk.
Je kunt nergens liggen op Times Square.'

210
00:15:00,003 --> 00:15:02,380
Ja, natuurlijk. Vreselijk.

211
00:15:02,464 --> 00:15:04,674
'Dat is ondraaglijk.'
-Ja.

212
00:15:04,758 --> 00:15:07,260
'We verhuizen. We trekken het niet meer.'

213
00:15:10,347 --> 00:15:14,809
Dus de straten staan helemaal vol…

214
00:15:14,893 --> 00:15:18,104
…met vreselijke plantenbakken of zo.

215
00:15:18,188 --> 00:15:21,566
Met nepplanten.
Of misschien zijn ze echt, geen idee.

216
00:15:21,650 --> 00:15:25,654
Echte planten, nepplanten, geen idee.
Waarom planten op Times Square?

217
00:15:27,155 --> 00:15:30,492
En niet alleen op Times Square.
The Bowery, de hele stad.

218
00:15:30,575 --> 00:15:34,955
Ze staan overal.
Planten, tuinstoelen. Prullaria.

219
00:15:35,038 --> 00:15:37,374
Het lijkt mijn oma's appartement wel.

220
00:15:41,086 --> 00:15:44,464
Je verwacht kleine foto's
van kleinkinderen te zien…

221
00:15:46,007 --> 00:15:47,968
…en een schaaltje zure ballen.

222
00:15:49,636 --> 00:15:52,138
Als New Yorkers horen
van de bezuinigingen…

223
00:15:52,222 --> 00:15:55,183
…willen ze weten
of de stad te gronde gaat.

224
00:15:55,266 --> 00:15:58,853
Kun je zeggen dat New York…
-New York gaat niet te gronde.

225
00:15:58,937 --> 00:16:03,566
Wordt de gemeente minder efficiënt,
zullen de straten vuiler worden…

226
00:16:04,275 --> 00:16:07,696
…en inwoners minder beschermd
tegen brand en criminaliteit?

227
00:16:07,779 --> 00:16:12,325
Ik zei dat New York City
niet te gronde gaat. New York City blijft.

228
00:16:12,409 --> 00:16:13,243
BURGEMEESTER

229
00:16:13,326 --> 00:16:18,164
Het is nog steeds de beste stad ter wereld
en het zal haar inwoners, zelfs hierna…

230
00:16:18,248 --> 00:16:23,461
…meer diensten verlenen
dan elke andere stad op aarde.

231
00:16:24,129 --> 00:16:26,965
Ik zou graag
burgemeester van New York zijn.

232
00:16:27,048 --> 00:16:29,676
Maar één van de slechte dingen
aan die baan…

233
00:16:29,759 --> 00:16:31,511
Het is hele zware baan.

234
00:16:31,594 --> 00:16:34,639
Burgemeester van New York is de
op één na zwaarste baan in het land.

235
00:16:34,723 --> 00:16:36,391
Je begint 's ochtends vroeg.

236
00:16:36,474 --> 00:16:39,853
Het moet worden verdeeld.
Dan word ik nachtburgemeester.

237
00:16:41,354 --> 00:16:45,942
Ik bied me aan als nachtburgemeester.
Dan wordt iemand anders dagburgemeester.

238
00:16:46,609 --> 00:16:50,155
Dan begin ik om 16:00,
en ga ik zo nodig de hele nacht door.

239
00:16:50,238 --> 00:16:54,034
Het ding met New York is
dat veel dingen 's avonds laat gebeuren.

240
00:16:54,659 --> 00:16:59,622
Wat zou je veranderen aan New York
terwijl de dagburgemeester slaapt?

241
00:16:59,706 --> 00:17:04,085
Het eerste wat ik zou veranderen,
en niet alleen ik, is het metrosysteem.

242
00:17:04,627 --> 00:17:07,797
Dat is het eerste wat ik zou veranderen
aan New York.

243
00:17:07,881 --> 00:17:11,718
Een paar weken geleden
luisterde ik naar de radio. WNS News.

244
00:17:11,801 --> 00:17:15,680
En ze zeiden, 'De L train,'
de metro die uit Brooklyn komt…

245
00:17:15,764 --> 00:17:20,560
…'De L train rijdt vandaag niet
vanwege een nare lucht in de metro.'

246
00:17:20,643 --> 00:17:24,314
Dat duurde de hele dag.
Elke tien minuten zeiden ze…

247
00:17:24,397 --> 00:17:27,025
…'Het stinkt in de L train.
Hij rijdt niet.'

248
00:17:27,108 --> 00:17:31,404
En ik dacht bij mezelf:
de metro is dicht omdat het er stinkt?

249
00:17:32,572 --> 00:17:34,991
Wat houdt dat eigenlijk in?

250
00:17:35,075 --> 00:17:39,162
Hoeveel erger dan het ruiken
vergeleken met hoe het normaal ruikt?

251
00:17:39,245 --> 00:17:41,790
Ze wisten niet wat het was.

252
00:17:41,873 --> 00:17:46,169
En ik dacht: wie heeft dit doorgehad?
Met andere woorden, de metro stinkt.

253
00:17:46,669 --> 00:17:50,715
Was er iemand die zei,
'De metro stinkt nog erger dan normaal?'

254
00:17:50,799 --> 00:17:55,970
Ze deden alsof het daarvoor
naar blauweregen en Alpenlucht rook.

255
00:17:56,054 --> 00:18:00,391
De hele dag lang,
'We weten de oorzaak van de geur niet.'

256
00:18:00,475 --> 00:18:03,478
Later op de dag,
de L train stond al 5 uur stil…

257
00:18:03,561 --> 00:18:08,441
De mensen die dat testen gingen erheen.
'Het ruikt niet zo erg als eerst.'

258
00:18:08,525 --> 00:18:10,944
Natuurlijk niet, hij staat al 5 uur leeg.

259
00:18:11,027 --> 00:18:15,156
Ik zal je vertellen wat er stinkt
in de L train. De passagiers.

260
00:18:15,240 --> 00:18:20,411
Uiteindelijk zeiden ze dat het
om lekkende motorolie ging.

261
00:18:20,495 --> 00:18:23,123
Er was een nieuwsbericht over.

262
00:18:23,206 --> 00:18:27,168
Ze hadden het getest
en het bleek onschadelijk te zijn.

263
00:18:27,252 --> 00:18:29,629
Nee, ze roken de goede soort motorolie.

264
00:18:29,712 --> 00:18:32,882
Dat is net zoiets als na 11 september,
een uur daarna…

265
00:18:32,966 --> 00:18:36,719
…toen Christine Whitman,
die destijds hoofd van de EPA was…

266
00:18:36,803 --> 00:18:40,557
…erheen ging en zei, 'De lucht is prima.'

267
00:18:40,640 --> 00:18:44,978
Ik weet nog dat mensen zeiden,
'Hoe kan dat? Dat is een leugen.'

268
00:18:45,061 --> 00:18:46,312
Het was ook niet zo.

269
00:18:46,396 --> 00:18:50,024
George Bush was president,
dus we waren gewend aan leugens…

270
00:18:50,108 --> 00:18:52,110
…maar ik zei, 'Dat is onmogelijk.'

271
00:18:52,193 --> 00:18:57,866
Je kon wat iedereen 'het stof' noemde
80 straten verderop nog ruiken.

272
00:18:57,949 --> 00:19:00,827
Maar zij zei dat het prima was.

273
00:19:00,910 --> 00:19:05,039
En nu hebben duizenden mensen kanker…

274
00:19:05,123 --> 00:19:08,084
…omdat het ten eerste geen stof was…

275
00:19:08,793 --> 00:19:11,421
…en het was niet prima.

276
00:19:13,882 --> 00:19:18,595
Fijn om de stad zo kalm te zien, hè?
-De stad is zo kalm omdat er niemand is.

277
00:19:20,346 --> 00:19:23,057
New York City zo stil?
Dan is er iets gebeurd.

278
00:19:24,267 --> 00:19:27,478
Ik weet nog hoe stil de stad was
op 11 september.

279
00:19:27,562 --> 00:19:30,940
Ik bedoel, daarna…
Als je niet precies hier woonde.

280
00:19:31,566 --> 00:19:34,068
De enige andere keer dat het zo stil was…

281
00:19:34,152 --> 00:19:36,779
…ik woonde in Midtown,
daar is 't nooit stil…

282
00:19:36,863 --> 00:19:39,741
…dat was bij het vonnis van OJ Simpson.

283
00:19:39,824 --> 00:19:45,413
Blijkbaar keek iedereen toen televisie,
en de hele stad werd doodstil.

284
00:19:47,332 --> 00:19:48,958
Tot het vonnis werd geveld.

285
00:19:49,918 --> 00:19:51,419
Wat wilde je nog meer?

286
00:19:51,502 --> 00:19:54,881
We wilden iets
met dat rubberen Godzilla-pak doen

287
00:19:57,050 --> 00:20:00,220
Een Ishirō Honda.
Dat je over de hele stad loopt.

288
00:20:00,303 --> 00:20:03,097
Oké, dus je loopt nu door de…
Is dat de Hudson?

289
00:20:03,181 --> 00:20:05,683
Dat is de East River. Als je iets opvalt…

290
00:20:06,267 --> 00:20:10,730
Ik ben meer bang dat ik ergens op val
dan dat mij iets opvalt.

291
00:20:11,606 --> 00:20:15,693
Is er een verschil tussen dit model
en New York zoals het nu is?

292
00:20:15,777 --> 00:20:16,861
Is er iets…

293
00:20:16,945 --> 00:20:19,781
Toen ik hier voor 't eerst was,
vrij recentelijk…

294
00:20:19,864 --> 00:20:23,952
…zocht ik naar het gebouw waar ik woon.
In de tijd dat dit gebouwd is…

295
00:20:24,035 --> 00:20:28,248
…bestond dat uit drie warenhuizen
die nu een appartementengebouw zijn.

296
00:20:28,331 --> 00:20:30,375
Dat kon ik toen vinden.

297
00:20:31,334 --> 00:20:35,004
Dan voel je watje altijd voelt:
ik had het toen moeten kopen.

298
00:20:36,589 --> 00:20:40,218
Ik wilde de dochter van 'n vriend
overhalen om naar New York te komen.

299
00:20:40,301 --> 00:20:43,346
Ze zei, 'Ik wil terug,
maar ik heb 't geld niet.'

300
00:20:43,429 --> 00:20:48,184
Ik zei, 'Kom terug naar New York.
Niemand heeft 't geld om hier te wonen.'

301
00:20:48,268 --> 00:20:52,563
Niemand heeft 't geld om hier te wonen.
Toch wonen er acht miljoen mensen.

302
00:20:54,399 --> 00:20:56,734
Hoe doen we dat? Geen idee.

303
00:20:58,444 --> 00:21:00,154
Het is een mysterie voor ons.

304
00:21:03,074 --> 00:21:04,242
We weten het niet.

305
00:21:05,368 --> 00:21:08,871
Maar dat is het.
We weten niet hoe, maar we zijn er nog.

306
00:21:09,831 --> 00:21:13,376
Je kunt hier komen
zonder te weten hoe je het gaat betalen…

307
00:21:13,459 --> 00:21:16,879
…en toch zul je genoeg dingen doen
om hier te kunnen wonen.

308
00:21:17,505 --> 00:21:18,881
Zo simpel is het.

309
00:21:19,632 --> 00:21:20,466
Oké.

310
00:21:21,509 --> 00:21:25,972
Als je vertrekt uit New York,
of zelfs als je even ergens anders bent…

311
00:21:26,055 --> 00:21:28,308
…dan is 't leven verbijsterend simpel.

312
00:21:28,850 --> 00:21:33,229
Als je net in een appartement komt wonen
vraag je je af…

313
00:21:34,689 --> 00:21:36,858
…'Hoe vind ik ooit een stomerij?'

314
00:21:36,941 --> 00:21:39,944
Soms vind je die niet.
Soms bestaat die niet.

315
00:21:40,028 --> 00:21:42,280
Of soms kom je ergens en denk je…

316
00:21:42,363 --> 00:21:47,035
…binnen 3 maanden heb ik hier zo'n ruzie
dat ik hier nooit meer kan komen.

317
00:21:47,577 --> 00:21:49,871
En dan wonen er mensen op plekken…

318
00:21:49,954 --> 00:21:53,833
…waar je gewoon je kleren pakt
en naar de stomerij gaat.

319
00:21:53,916 --> 00:21:56,044
Gewoon een klein klusje.

320
00:21:56,794 --> 00:22:00,757
Maar in New York is alles
net Der Ring des Nibelungen.

321
00:22:00,840 --> 00:22:05,428
In New York is alles een hele opera.
Een enorm probleem.

322
00:22:05,511 --> 00:22:09,849
Dan besef je hoe zwaar het is
om in New York te wonen.

323
00:22:09,932 --> 00:22:13,061
Dus als mensen vragen,
'Waarom woon je in New York?'…

324
00:22:13,144 --> 00:22:14,771
…dan heb je geen antwoord.

325
00:22:14,854 --> 00:22:19,317
Maar je weet wel dat je mensen die er
het lef niet voor hebben veracht.

326
00:22:19,817 --> 00:22:25,073
'Jij woont ergens waar alles makkelijk is
en waar mensen vriendelijk zijn…

327
00:22:25,156 --> 00:22:29,452
…en ze je niet constant willen naaien.
Noem je dat een volwassen leven?'

328
00:22:30,870 --> 00:22:37,001
Wat mij verbaasd is hoeveel twintigers
er nu op straat op me afstappen van…

329
00:22:37,085 --> 00:22:41,506
…'Fran, ik wou dat ik in de jaren 70
in New York had gewoond, dat was leuk.'

330
00:22:41,589 --> 00:22:43,466
Eén ding weet ik zeker.

331
00:22:43,549 --> 00:22:47,345
Ik sprak als twintiger niet
mensen van mijn leeftijd aan van…

332
00:22:47,428 --> 00:22:52,433
…'Had ik maar in de jaren 30
in New York gewoond.' Weet je?

333
00:22:52,517 --> 00:22:54,936
Aangezien ze weten dat ik hier toen was…

334
00:22:55,812 --> 00:22:57,230
…ben ik een ooggetuige.

335
00:22:57,313 --> 00:23:00,400
Net zoiets als
dat je een burgeroorlogfanaat bent…

336
00:23:00,483 --> 00:23:04,445
…en je ziet Abraham Lincoln.
'Hij was erbij, ik vraag het hem.'

337
00:23:05,696 --> 00:23:08,699
Als je geen reservering hebt,
wacht dan buiten.

338
00:23:08,783 --> 00:23:13,955
We gaan nu een nummer spelen
over een jongen in New York City.

339
00:23:16,999 --> 00:23:20,753
Voor de meeste mensen
die financieel op mijn niveau zaten…

340
00:23:20,837 --> 00:23:23,840
…was verwarming een ding.
Daar ging het vaak over.

341
00:23:23,923 --> 00:23:28,177
Als ik bij Max's iemand ontmoette
vroeg ik, voordat ik meeging naar huis…

342
00:23:28,261 --> 00:23:32,890
…'Heb je verwarming?'
Dat vond ik dan erg verleidelijk.

343
00:23:32,974 --> 00:23:35,726
Ineens veranderde diegene
in Brigitte Bardot.

344
00:23:35,810 --> 00:23:37,937
'Heb je verwarming? Laten we gaan.'

345
00:24:01,794 --> 00:24:05,506
De New York Dolls waren geweldig.
Bijna niemand heeft ze gezien.

346
00:24:05,590 --> 00:24:08,092
Ze traden op in 't Mercer Arts Center,
dat…

347
00:24:10,219 --> 00:24:12,472
…plots ingestort is. Dat was New York.

348
00:24:12,555 --> 00:24:15,641
We kwamen daar vaak om de Dolls te zien.

349
00:24:15,725 --> 00:24:17,768
En anderen, maar vooral de Dolls.

350
00:24:18,352 --> 00:24:21,105
En op een dag stortte het ineens in.

351
00:24:22,148 --> 00:24:25,610
Het gebouw stortte gewoon in.
Zo ver ging de verwaarlozing.

352
00:24:25,693 --> 00:24:28,237
Als iemand zei,
'Het Mercer Arts Center is ingestort'…

353
00:24:28,321 --> 00:24:31,240
…dan zei niemand, 'Hoe bedoel je?'
'O, ingestort.'

354
00:24:31,324 --> 00:24:34,202
Er zijn dat jaar drie gebouwen ingestort.

355
00:24:34,785 --> 00:24:38,414
Ze stortten in
omdat niemand ze onderhield.

356
00:24:38,498 --> 00:24:41,209
Zo ging het gewoon.
Ik dacht er nooit over na.

357
00:24:41,292 --> 00:24:44,795
Ik dacht van alles,
maar niet dat New York beter zou worden.

358
00:24:44,879 --> 00:24:47,131
New York was tof, daarom kwam ik hier.

359
00:24:47,215 --> 00:24:49,884
Niet omdat het schoon was.

360
00:24:50,718 --> 00:24:51,969
Ik kwam van schoon.

361
00:24:52,053 --> 00:24:55,389
Ik dacht niet: ik ga naar New York,
daar is 't zo schoon.

362
00:24:55,473 --> 00:24:58,601
Ik kwam niet omdat 't veilig was.
Ik kwam van veilig.

363
00:24:58,684 --> 00:25:04,023
Ik kwam niet omdat het gevaarlijk was.
Daar was ik niet blij mee, maar het went.

364
00:25:04,106 --> 00:25:06,609
Ik heb mijn gewoontes uit de jaren 70 nog.

365
00:25:06,692 --> 00:25:11,405
Als ik in de metro zit zie ik mensen
die hun tas naast zich neer leggen.

366
00:25:11,489 --> 00:25:14,116
Ben je gek? Zo wil ik hem zelfs stelen.

367
00:25:14,867 --> 00:25:21,123
Het maakt niet uit wat ik vast heb.
Al is het maar een potlood.

368
00:25:21,207 --> 00:25:24,377
Ik heb het stevig vast.
'Mijn potlood krijg je niet.'

369
00:25:25,503 --> 00:25:28,673
Ik zou nooit iets naast me neerleggen.
Nooit.

370
00:25:29,674 --> 00:25:33,135
En niet omdat mensen anders denken
dat het een bom is…

371
00:25:33,219 --> 00:25:37,473
…maar omdat iemand het jat.
Natuurlijk jatten ze het, zo gaat dat.

372
00:25:37,557 --> 00:25:40,768
In 1971 of ergens in die tijd…

373
00:25:40,851 --> 00:25:44,814
…heeft iemand mijn autoruit ingeslagen.

374
00:25:44,897 --> 00:25:47,316
Ik had nog de auto uit mijn schooltijd.

375
00:25:47,858 --> 00:25:53,906
En ze hadden een appel en
een pak sigaretten van 't dashboard gejat.

376
00:25:54,740 --> 00:25:57,118
Een pakje sigaretten was toen 50 cent.

377
00:25:58,077 --> 00:26:00,121
Een appel, tien cent.

378
00:26:01,581 --> 00:26:06,836
Ik riep de politie,
die liep toen nog op straat, en ik zei…

379
00:26:06,919 --> 00:26:11,507
…'Iemand heeft mijn ruit ingeslagen
en iets van mijn dashboard gestolen.'

380
00:26:11,591 --> 00:26:13,509
Die agent: 'Wat is er gestolen?'

381
00:26:13,593 --> 00:26:16,053
'Een appel en een pakje sigaretten.'

382
00:26:16,137 --> 00:26:18,222
En hij zegt, 'Wat had je verwacht?

383
00:26:22,435 --> 00:26:26,272
Als je waardevolle dingen
in het zicht laat liggen…

384
00:26:26,355 --> 00:26:29,734
…dan breken ze je autoruit.
Wie zou dat niet doen?

385
00:26:30,234 --> 00:26:31,611
Ben je dom, of zo?'

386
00:26:37,116 --> 00:26:39,785
Hij had een punt,
dus ik legde me erbij neer.

387
00:26:40,870 --> 00:26:42,997
Ik dacht: ja, wat had je verwacht?

388
00:26:43,706 --> 00:26:46,459
Blijkbaar was er een krantenkop
waarin stond…

389
00:26:47,335 --> 00:26:50,171
…'President aan New York: Rot op,'
of zoiets.

390
00:26:50,254 --> 00:26:52,256
Ja. 'Ford aan New York: Val dood.'

391
00:26:53,174 --> 00:26:54,342
Wie is er nu dood?

392
00:27:50,564 --> 00:27:53,984
Ik denk ook dat,
ook al is New York niet wat het was…

393
00:27:54,068 --> 00:27:57,029
…dat ze me nooit
ergens anders laten wonen.

394
00:27:58,364 --> 00:28:03,327
Dan roepen ze vast een gemeenteraad
bij elkaar, en dan zeggen ze…

395
00:28:03,411 --> 00:28:06,580
…'We komen je vertellen
dat je niet mag blijven.'

396
00:28:06,664 --> 00:28:10,710
Dat zouden ze met me doen.
-'Sorry, tijd om te vertrekken.'

397
00:28:59,925 --> 00:29:02,136
Ondertiteld door: Sander van Arnhem