1 00:00:36,621 --> 00:00:38,290 'Apis mellifera.' 2 00:00:43,003 --> 00:00:48,425 Ben je al ooit gekrompen? - Nee, ik wilde groeien, niet krimpen. 3 00:00:48,425 --> 00:00:52,304 Je zult het vast vreselijk vinden. - Wat? 4 00:00:52,304 --> 00:00:55,265 Ik bedoel 'vreselijk leuk'. 5 00:00:57,350 --> 00:01:00,520 Sorry, ik ben misschien al te vaak gekrompen. 6 00:01:01,104 --> 00:01:02,105 'Vreselijk leuk.' 7 00:01:02,731 --> 00:01:07,444 Vreselijk is voor het ontkrimpen, maar dat is voor later. 8 00:01:08,987 --> 00:01:11,114 Weet je wat er met de bijen gebeurt? 9 00:01:14,075 --> 00:01:15,118 Ik namelijk niet. 10 00:01:15,118 --> 00:01:17,370 Vertel het nog eens, Jane? - Absoluut. 11 00:01:17,370 --> 00:01:21,333 Overal ter wereld worden werkbijen plots vermist uit hun nest. 12 00:01:22,792 --> 00:01:25,921 Werkbijen verzamelen eten, zorgen voor de koningin... 13 00:01:25,921 --> 00:01:27,964 ...voeden de kleintjes en verdedigen het nest. 14 00:01:27,964 --> 00:01:34,137 Maar nu zijn ze verdwenen. - Ja, dat wou ik net zeggen. 15 00:01:34,137 --> 00:01:37,724 En wetenschappers weten niet waarom. Daarom hebben we jullie nodig. 16 00:01:37,724 --> 00:01:40,477 Jullie missie is om in dit schip te krimpen... 17 00:01:40,477 --> 00:01:44,231 ...een bijenkolonie te infiltreren en te leren waarom ze vermist worden. 18 00:01:44,231 --> 00:01:45,732 Aanvaard je je missie? 19 00:01:49,361 --> 00:01:54,324 Ik hoor je niet. - Oké, David. Iets rustiger aan, graag. 20 00:01:54,908 --> 00:01:56,201 Ik vond het best goed. 21 00:01:57,410 --> 00:02:00,205 Grijsbaard vond het leuk. - Goed dan, doe maar. 22 00:02:00,205 --> 00:02:03,667 Ik hoor je niet. - Absoluut. 23 00:02:03,667 --> 00:02:06,419 Spring aan boord. We gaan bijen redden. 24 00:02:19,558 --> 00:02:24,479 Tien, negen, acht... 25 00:02:24,479 --> 00:02:28,233 ...zeven, zes, vijf... 26 00:02:29,359 --> 00:02:31,653 ...vier, drie... 27 00:02:32,237 --> 00:02:34,656 Twee, één, nul. - ...twee, één, nul. 28 00:02:35,490 --> 00:02:37,033 Krimptijd. - Krimptijd. 29 00:02:54,384 --> 00:02:56,595 Het is gelukt. We zijn zo klein als bijen. 30 00:02:59,681 --> 00:03:00,849 Wat ruik ik? 31 00:03:00,849 --> 00:03:05,687 Je bent niet alleen zo klein als een bij, je ruikt ook naar bij. 32 00:03:07,022 --> 00:03:11,151 Bijen praten onder andere met elkaar via geur. Dit schip kan... 33 00:03:12,652 --> 00:03:14,112 Je kunt beter achteruit gaan. 34 00:03:19,743 --> 00:03:24,039 Sorry. Bijengeur laat me niezen. - Het geeft niet. 35 00:03:24,581 --> 00:03:26,958 Laat de missie beginnen. - Succes. 36 00:03:28,585 --> 00:03:30,503 De wereld rekent op je. 37 00:03:39,137 --> 00:03:41,890 Bij gespot. We volgen voor observatie. 38 00:03:47,896 --> 00:03:50,899 De bij is op een bloem geland. Zweefstand ingeschakeld. 39 00:03:52,067 --> 00:03:53,610 Wat doet de bij? 40 00:03:59,115 --> 00:04:00,575 Eten en verzamelen. 41 00:04:01,117 --> 00:04:03,620 Ik ga wat dichterbij kijken. - Oké. 42 00:04:05,830 --> 00:04:09,167 Bijen drinken de nectar, een soort suikerdrankje, uit de bloem... 43 00:04:11,253 --> 00:04:13,380 ...met hun rietjestong. Zo. 44 00:04:17,925 --> 00:04:18,927 Zo? 45 00:04:21,930 --> 00:04:24,599 Maar ze verzamelen ook de pollen als voedsel. 46 00:04:24,599 --> 00:04:27,310 Die stoppen ze in kleine zakjes achteraan hun benen. 47 00:04:27,310 --> 00:04:32,023 Zoals herbruikbare winkeltassen? - Ja. Die brengen ze terug naar hun... 48 00:04:33,441 --> 00:04:37,070 Klopt, Grijsbaard. Bijennest. Wacht, ze vertrekt. 49 00:04:37,070 --> 00:04:38,572 Het wordt een wilde vlucht. 50 00:05:02,345 --> 00:05:03,805 We naderen het nest. 51 00:05:05,599 --> 00:05:08,226 Het is bij-zonder mooi. 52 00:05:10,145 --> 00:05:11,563 Ongelofelijk, niet? 53 00:05:11,563 --> 00:05:15,525 Bijen bouwen nesten voor veiligheid, voedselopslag en hun jongen. 54 00:05:18,445 --> 00:05:23,033 Wat was dat? - Wat het ook is, het zit boven je. 55 00:05:28,121 --> 00:05:29,122 Libel. 56 00:05:32,000 --> 00:05:33,126 Hij komt hierheen. 57 00:05:33,126 --> 00:05:38,882 Wist je dat libellen op bijen jagen? - Ja, dat weet ik. 58 00:05:56,066 --> 00:05:59,569 Wat hulp graag. We worden bijna opgegeten door een libel. 59 00:05:59,569 --> 00:06:02,113 Er gebeurt daar iets. - Sterf. 60 00:06:02,822 --> 00:06:03,823 Ja. 61 00:06:04,532 --> 00:06:07,911 Wat gebeurt er? - Kurtis gooit stenen naar een bijennest. 62 00:06:07,911 --> 00:06:11,748 Wat? - Kurtis gooit stenen naar... 63 00:06:11,748 --> 00:06:12,832 Nee, Jane, wacht. 64 00:06:13,917 --> 00:06:15,418 Jane, ik kom eraan. 65 00:06:16,461 --> 00:06:19,130 Iemand krijgt problemen. 66 00:06:19,756 --> 00:06:21,424 Ja. Hebbes. 67 00:06:21,424 --> 00:06:24,427 Dit kun je vast niet steken. Dag, dag, bijtjes. 68 00:06:24,427 --> 00:06:27,806 Nee, dat is hun huis. Bijen zijn onze vrienden. 69 00:06:27,806 --> 00:06:30,809 Zonder bijen zouden er bijna geen planten zijn. 70 00:06:30,809 --> 00:06:33,228 En zonder planten zouden wij er niet zijn. 71 00:06:33,228 --> 00:06:37,607 En zonder bijen was Jadiel niet gestoken. En ik ook niet. 72 00:06:37,607 --> 00:06:40,986 Bijen steken niet tenzij ze elkaar of hun huis willen beschermen. 73 00:06:40,986 --> 00:06:43,280 Dat jij kapot wil maken. - Nou en? 74 00:06:43,280 --> 00:06:45,490 We halen een leraar. - Geen tijd. 75 00:06:47,325 --> 00:06:48,952 Voorzichtig. 76 00:06:48,952 --> 00:06:52,956 Ze krijgt zoveel problemen. - Het zijn maar bijen. 77 00:06:56,126 --> 00:06:59,087 Oké, ik zie je. Ik zie je. 78 00:07:04,217 --> 00:07:05,218 Hallo. 79 00:07:05,844 --> 00:07:12,434 Momentje. Nee, sorry, dat was... Laat maar. Wat kan ik voor u doen? 80 00:07:15,562 --> 00:07:16,897 Wat heeft ze gedaan? 81 00:07:20,025 --> 00:07:21,818 KANTOOR DIRECTEUR 82 00:07:21,818 --> 00:07:24,529 Jane? - Ja? 83 00:07:24,529 --> 00:07:29,284 Wat bedoelde je dat er zonder bijen bijna geen planten of mensen zouden zijn? 84 00:07:29,951 --> 00:07:32,037 Pollen zijn nodig voor nieuwe planten. 85 00:07:32,037 --> 00:07:35,165 Bijen dragen de pollen voor bijna alle planten. 86 00:07:35,165 --> 00:07:37,918 Geen bijen... - Geen mensen. 87 00:07:38,919 --> 00:07:41,379 Jane. - Mr Harrison. 88 00:07:42,589 --> 00:07:44,591 Ik kom net van het EHBO-lokaal. 89 00:07:45,717 --> 00:07:49,221 Alles gaat goed met Kurtis. Hij heeft enkel wat bijensteken. 90 00:07:49,221 --> 00:07:50,513 En de Apis mellifera? 91 00:07:50,513 --> 00:07:52,724 Is dat de wetenschappelijke naam voor bijen? 92 00:07:52,724 --> 00:07:54,059 Ja. 93 00:07:55,810 --> 00:08:00,899 Ik heb de verdelg... - Verdelger? Maar ze deden niets verkeerd. 94 00:08:00,899 --> 00:08:03,485 Nou, Jane, Kurtis is meerdere keren gestoken... 95 00:08:03,485 --> 00:08:07,072 Zelfverdediging. Anders hadden ze het niet gedaan. 96 00:08:07,072 --> 00:08:09,199 Hé, Mr Harrison? 97 00:08:09,783 --> 00:08:13,370 Bijen steken alleen als ze in gevaar zijn of hun nest wordt aangevallen. 98 00:08:13,370 --> 00:08:18,124 En dat werd het. - Dank je, David. Jou spreek ik straks. 99 00:08:19,417 --> 00:08:22,045 Billy wil nog steeds niet op het potje. 100 00:08:22,045 --> 00:08:26,007 Dawn, ik heb genoeg te doen. - Mr Lee anders ook. 101 00:08:26,007 --> 00:08:30,804 Bel zijn voogd. Ik kom zo. 102 00:08:31,304 --> 00:08:36,268 Ik heb je moeder gebeld. Ze is onderweg om de situatie te bespreken. 103 00:08:49,990 --> 00:08:51,074 Jane? 104 00:08:52,826 --> 00:08:53,952 Jane, gaat het? 105 00:08:54,661 --> 00:08:55,537 Nee. 106 00:08:58,081 --> 00:09:01,084 Ik hoor je niet. 107 00:09:01,084 --> 00:09:05,171 Nu niet, David. We zitten in de problemen. - De bijen ook. 108 00:09:07,591 --> 00:09:11,970 Misschien kunnen we iets bedenken zodat Mr Harrison hen niet verdelgt. 109 00:09:11,970 --> 00:09:15,265 Zo hoor ik het graag. Klaar om terug te gaan? 110 00:09:16,433 --> 00:09:19,519 Absoluut. - Je moet je missie voltooien. 111 00:09:19,519 --> 00:09:22,439 We moeten weten waarom de werkbijen vermist worden. 112 00:09:22,439 --> 00:09:24,774 Maar hoe ontsnappen we aan de libel... 113 00:09:24,774 --> 00:09:27,986 ...om in het nest te komen en te ontdekken wat er gebeurt? 114 00:09:27,986 --> 00:09:31,740 Misschien moeten we de reserves laten aan-ruiken. 115 00:09:33,366 --> 00:09:35,160 Voor je moeder hier is. 116 00:09:36,578 --> 00:09:38,496 Activeer indringersalarmgeur. 117 00:09:46,504 --> 00:09:49,299 Ik ruik reserves. Ze roken onze roep om hulp. 118 00:09:54,888 --> 00:09:55,722 Hoera. 119 00:09:57,307 --> 00:09:58,308 We zijn gered. 120 00:10:00,644 --> 00:10:01,937 We dalen te snel. 121 00:10:05,941 --> 00:10:09,778 Waarom bewegen die niet? - Bijen sterven na het steken. 122 00:10:09,778 --> 00:10:13,365 Wat? Maar dat betekent... - Bijen doen alles om elkaar te beschermen. 123 00:10:14,032 --> 00:10:15,742 Wat een slechte verdediging. 124 00:10:19,246 --> 00:10:20,914 Terug naar het nest. 125 00:10:26,670 --> 00:10:28,338 We naderen de ingang. 126 00:10:28,338 --> 00:10:31,424 Activeer vriendgeur. Anders denken ze dat we op hen jagen. 127 00:10:31,424 --> 00:10:35,762 En steken ze ons tot ze sterven. Ik kan er nog steeds niet over uit. 128 00:10:41,643 --> 00:10:47,274 Bijen leven in kolonies. Eén koningin, duizenden werkbijen en een paar darren. 129 00:10:47,274 --> 00:10:51,486 Maar één meisje? - De werkbijen zijn meisjes. 130 00:10:51,486 --> 00:10:54,531 Er zijn maar een paar jongensbijen en geen van hen kan steken. 131 00:10:54,531 --> 00:10:57,117 Je hebt gelijk. Alle werkbijen zijn vermist. 132 00:10:57,117 --> 00:10:59,786 We zijn hier om te weten waarom en het op te lossen. 133 00:10:59,786 --> 00:11:01,496 Hij is er weer. - De libel? 134 00:11:01,496 --> 00:11:04,040 Erger. Mr Harrison. 135 00:11:04,749 --> 00:11:06,126 En je moeder is er ook. 136 00:11:09,671 --> 00:11:10,672 Hierheen. 137 00:11:12,007 --> 00:11:13,258 Dag, Janes mam. 138 00:11:14,885 --> 00:11:16,720 Nou Jane, ik vertelde je... 139 00:11:16,720 --> 00:11:18,972 Wat bezielde je? - Ik wilde gewoon... 140 00:11:18,972 --> 00:11:21,391 Dat was geen vraag. - Ik wilde... 141 00:11:21,391 --> 00:11:23,894 Heb ik je geleerd om problemen zo op te lossen? 142 00:11:23,894 --> 00:11:26,396 Als ik even... - Niet nu, David. 143 00:11:27,063 --> 00:11:30,692 'Het minste wat ik kan doen, is spreken voor wie dat niet voor zichzelf kan.' 144 00:11:31,443 --> 00:11:35,906 We hebben het later over Jane Goodall, want Jane is er nu niet. 145 00:11:35,906 --> 00:11:38,950 Zij is niet te laat op het werk. Ik wel. 146 00:11:38,950 --> 00:11:41,953 Jane heeft me wel geleerd hoe belangrijk bijen zijn. 147 00:11:41,953 --> 00:11:43,496 Zonder hen... - Genoeg, David. 148 00:11:44,331 --> 00:11:46,958 Mam, Kurtis ging ze doden. 149 00:11:51,254 --> 00:11:53,256 En dus moet je spreken. 150 00:11:53,840 --> 00:11:58,261 Met je woorden, niet met je vuisten. - Sorry. 151 00:11:58,845 --> 00:12:02,515 Zeg geen sorry tegen mij. Zeg sorry tegen... 152 00:12:03,558 --> 00:12:06,061 Hoe heet hij ook weer? - Kurtis met een K. 153 00:12:06,645 --> 00:12:08,563 Hij zit vast ook in de problemen. 154 00:12:12,192 --> 00:12:14,903 Voor nodeloos en wreed een bijennest aanvallen. 155 00:12:15,654 --> 00:12:18,615 Dat is vast geen toegelaten gedrag, Casey. 156 00:12:19,366 --> 00:12:22,327 Goed punt. Ik praat straks met hem. 157 00:12:25,997 --> 00:12:31,127 Misschien kan Jane dat doen. Geef haar een kans om te spreken. 158 00:12:32,504 --> 00:12:35,173 Een leermoment. Dat vind ik leuk. 159 00:12:39,719 --> 00:12:44,558 Ik haal je op na het nablijven. - Nog eens sorry dat je moest komen. 160 00:12:44,558 --> 00:12:48,687 Het is oké. De bijen hadden je hulp nodig. - Nog steeds. 161 00:12:49,229 --> 00:12:53,149 Luister, liefje. Het is makkelijk om boos te worden. 162 00:12:53,149 --> 00:12:57,070 Wat moeilijk is, is leren hoe die boosheid, dat vuur, te gebruiken... 163 00:12:57,070 --> 00:12:58,572 ...om anderen te bekeren. 164 00:12:59,614 --> 00:13:03,660 Denk je dat Kurtis geen stenen meer zal gooien omdat je hem duwt? 165 00:13:03,660 --> 00:13:05,161 Nee. - Precies. 166 00:13:05,662 --> 00:13:06,788 Ik hou van je. 167 00:13:06,788 --> 00:13:10,500 Worstel maar gewoon met mij. - Misschien win je ooit. 168 00:13:13,920 --> 00:13:15,255 Hé, Jane. 169 00:13:15,255 --> 00:13:20,093 Wist je dat sommige scholen bijentuinen en -badjes hebben om de bijen te helpen? 170 00:13:20,093 --> 00:13:21,970 Kijk hoe lief. 171 00:13:22,846 --> 00:13:26,641 Aw, ze neemt een bijenbadje. - Wat doen jullie hier? 172 00:13:26,641 --> 00:13:31,313 Wachten tot je klaar bent met nablijven. We moeten een missie voltooien. 173 00:13:34,232 --> 00:13:35,525 Dank je. 174 00:13:39,988 --> 00:13:42,365 Jeetje, Grijsbaard, kijk hier. 175 00:13:49,915 --> 00:13:51,583 Hoe vaak werd je gestoken? 176 00:13:54,628 --> 00:13:56,171 Sorry dat ik je duwde. 177 00:13:58,173 --> 00:14:00,217 Maar geen sorry dat ik de bijen redde. 178 00:14:03,470 --> 00:14:09,184 Ik had je toch niet moeten duwen. Sorry. 179 00:14:12,854 --> 00:14:16,191 Ik werd drie keer gestoken. Jadiel vier keer. 180 00:14:16,191 --> 00:14:19,486 De ergste zit hier. - Auw, dat lijkt me pijnlijk. 181 00:14:19,986 --> 00:14:21,738 Ik werd ooit in m'n gezicht gestoken. 182 00:14:21,738 --> 00:14:23,823 Echt? - Ja, hier. 183 00:14:24,324 --> 00:14:27,369 Ik was vijf of zes en wilde in het nest kijken. 184 00:14:27,369 --> 00:14:31,706 Dat vonden de bijen niet leuk. Ze staken me voor ik iets kon zien. 185 00:14:31,706 --> 00:14:35,168 Ze dachten dat ik hen pijn wilde doen. - Ja, ze zijn gemeen. 186 00:14:35,168 --> 00:14:40,715 Soms, maar enkel om hun vrienden te verdedigen. Zoals jij deed voor Jadiel. 187 00:14:40,715 --> 00:14:44,970 Ik had gewonnen als je me niet had geduwd. - Tegen bijen winnen mensen altijd. 188 00:14:44,970 --> 00:14:47,681 Die strijd is oneerlijk. Daarom sterven er zoveel. 189 00:14:50,767 --> 00:14:52,227 Kon je ooit in een nest kijken? 190 00:14:52,227 --> 00:14:54,479 Soort van. - Soort van? 191 00:14:55,397 --> 00:14:56,898 Hoe goed is je verbeelding? 192 00:14:59,276 --> 00:15:00,860 Ik speel niet met hem. 193 00:15:05,031 --> 00:15:08,743 Verbeelding toont je dingen waar je niet eerder aan dacht. 194 00:15:08,743 --> 00:15:11,788 Zoals hoe iemand op wie je boos was een vriend kan worden. 195 00:15:12,372 --> 00:15:17,460 Of hoe iets wat je wil stukmaken eigenlijk je bescherming nodig heeft. 196 00:15:18,628 --> 00:15:22,299 Hebben we het nog over bijen? - Ik volg het ook niet helemaal. 197 00:15:22,299 --> 00:15:27,304 Sluit je ogen en gebruik je verbeelding. 198 00:15:36,229 --> 00:15:38,106 Wow, niet te geloven. 199 00:15:40,442 --> 00:15:41,443 Waar zijn we? 200 00:15:41,443 --> 00:15:45,572 In een schip in een bijennest om de bijenkolonie te helpen. 201 00:15:45,572 --> 00:15:48,700 Is dit wat je doet als je in de speeltuin rondcrosst? 202 00:15:48,700 --> 00:15:50,035 Ja. 203 00:15:51,202 --> 00:15:52,746 Hebben ze dit zelf gebouwd? 204 00:15:54,456 --> 00:15:56,708 Als dit een bijennest is, waar zijn de bijen dan? 205 00:15:56,708 --> 00:15:58,418 Dat is wat we willen weten. 206 00:15:58,418 --> 00:16:03,089 Werkbijen over de hele wereld verdwijnen en niemand weet waarom. 207 00:16:03,590 --> 00:16:07,469 Zonder werkbijen gaan de kleintjes dood en zonder kleintjes... 208 00:16:07,469 --> 00:16:08,595 Geen kolonie meer. 209 00:16:08,595 --> 00:16:13,141 Geen kolonie, geen bijen, geen pollen. - Geen frietjes meer? 210 00:16:13,934 --> 00:16:17,103 Eh, klopt. Bijen bestuiven aardappelen. 211 00:16:17,771 --> 00:16:19,773 Dus ook geen chips. - Klopt ook. 212 00:16:19,773 --> 00:16:21,441 Je moet iets doen. 213 00:16:21,441 --> 00:16:25,612 Dat proberen we, maar we hebben ieders hulp nodig om dit op te lossen. 214 00:16:27,447 --> 00:16:28,448 Hou je vast. 215 00:16:34,996 --> 00:16:36,748 Waarom zien die er anders uit? 216 00:16:39,834 --> 00:16:42,462 Aan het scannen. Het is aan het uploaden. 217 00:16:45,215 --> 00:16:47,217 Weinig suiker. - Eten ze suiker? 218 00:16:47,217 --> 00:16:50,428 Die halen ze uit de nectar. Ze eten bijna niets anders. 219 00:16:51,012 --> 00:16:54,057 Waarom halen ze dan niet gewoon meer? - Goede vraag. 220 00:16:54,808 --> 00:16:57,269 Misschien omdat er minder bloemen zijn. 221 00:16:57,269 --> 00:17:00,397 Steden groeien... - Dus is er minder plek voor bloemen. 222 00:17:00,397 --> 00:17:03,775 Waardoor de bijen verdwijnen. - Daarom raken ze vermist. 223 00:17:05,068 --> 00:17:07,445 Daarom is elke kolonie belangrijk. 224 00:17:09,322 --> 00:17:11,741 Heb je een aap? - Een chimpansee. 225 00:17:12,449 --> 00:17:16,204 Je hebt nog meer. - Wat was dat? 226 00:17:16,204 --> 00:17:18,915 De libel is er weer. - Hij gaat naar de koningin. 227 00:17:18,915 --> 00:17:20,417 We moeten haar helpen. 228 00:17:21,418 --> 00:17:23,169 Elke kolonie telt, toch? 229 00:17:23,670 --> 00:17:26,131 Klopt. Maar het is mijn beurt aan het stuur. 230 00:17:27,549 --> 00:17:29,259 Hou je klaar voor ramsnelheid. 231 00:17:32,012 --> 00:17:36,266 Denk eraan dat duwen niet werkt. - Dat weet ik, ja. 232 00:17:41,938 --> 00:17:45,567 We moeten haar helpen. Kan dit ding naar bijenkoningin ruiken? 233 00:17:45,567 --> 00:17:46,902 Zeker weten. 234 00:17:52,782 --> 00:17:54,117 Het lukt. 235 00:17:58,830 --> 00:18:02,542 Goed zo, Jane. Goed zo, Kurtis. Goed zo, Grijsbaard. Goed zo, mezelf. 236 00:18:10,425 --> 00:18:12,594 Wat gebeurt er nu? - We worden opgegeten. 237 00:18:17,474 --> 00:18:19,893 Wow. Bijen hebben geen makkelijk leven. 238 00:18:20,518 --> 00:18:24,189 Nee, daardoor weten ze dat ze sterker zijn als ze samenwerken. 239 00:18:26,316 --> 00:18:28,318 {\an8}VERDELGER 240 00:18:30,028 --> 00:18:31,196 De verdelgers. 241 00:18:33,198 --> 00:18:34,407 Waar ga je heen? 242 00:18:34,908 --> 00:18:36,660 Sterker als we samenwerken. 243 00:18:39,204 --> 00:18:41,039 Om het eerst bij de directeur. 244 00:18:45,502 --> 00:18:47,629 Ik win. - Stop de verdelgers. 245 00:18:47,629 --> 00:18:51,049 Dood de bijen alstublieft niet. - U zag me winnen, toch? 246 00:18:51,049 --> 00:18:53,552 O, het rennen in de hal? Ja, dat zag ik. 247 00:18:55,303 --> 00:18:59,599 Alstublieft, Mr Harrison. - Zeg de verdelgers af. 248 00:18:59,599 --> 00:19:02,936 High-five. - Gelukt. De bijen zijn gered. 249 00:19:02,936 --> 00:19:05,021 VALERIE MORRIS BASISSCHOOL 250 00:19:13,071 --> 00:19:14,072 Ze lijkt blij. 251 00:19:15,156 --> 00:19:17,367 We moeten het bijenbad nog afwerken. 252 00:19:19,244 --> 00:19:22,747 Ze zal me toch niet steken, hé? - Niet als jij niets doet. 253 00:19:23,665 --> 00:19:27,085 Het kietelt wat. - Die bijentuin was jouw idee, toch? 254 00:19:28,003 --> 00:19:30,088 In elk geval niet het mijne. - Nou... 255 00:19:31,673 --> 00:19:32,716 Bij-gin eraan. 256 00:19:37,804 --> 00:19:40,724 Dus we planten hier en waar Grijsbaard staat. 257 00:19:40,724 --> 00:19:43,184 Dit is ook een goede plek. - Helpt Grijsbaard ook? 258 00:19:43,184 --> 00:19:44,561 Goed zo, Grijsbaard. 259 00:19:49,608 --> 00:19:51,151 Help de bijen redden. 260 00:19:53,528 --> 00:19:55,947 Wacht, ik ben er bijna. - Oké. 261 00:19:56,948 --> 00:19:59,618 Waarom hadden we bloemzaadjes, aarde en klei nodig? 262 00:19:59,618 --> 00:20:02,621 Melanie Kirby zei dat het een verrassing was. 263 00:20:02,621 --> 00:20:08,752 Ik hou van verrassingen. Behalve als ze eng zijn. Zoals die libel. 264 00:20:09,628 --> 00:20:10,629 Ze is er. 265 00:20:11,338 --> 00:20:13,798 Hé, Melanie. - Hé, Jane. Hé, David. 266 00:20:13,798 --> 00:20:17,219 Fijn dat je met ons over bijen wil praten. - Alles staat klaar. 267 00:20:18,094 --> 00:20:20,388 Wacht. Zijn dat echte bijen achter je? 268 00:20:20,388 --> 00:20:24,434 Ja. Dit is een observatienest om mensen over bijen te leren. 269 00:20:24,434 --> 00:20:26,436 Er kruipen bijen over de honingraat. 270 00:20:26,436 --> 00:20:29,064 Ze zorgen voor hun broers, zussen en koningin. 271 00:20:29,064 --> 00:20:33,360 Hier, ik toon het wat beter. - Wordt daar een bij geboren? 272 00:20:33,360 --> 00:20:38,114 Het is een nieuwe volwassen bij. Ze was een larve die uit een ei kwam. 273 00:20:38,114 --> 00:20:42,827 De koningin legt duizenden eieren per dag. - Dat is vast veel werk. 274 00:20:42,827 --> 00:20:45,163 Verzorgsterbijen helpen de jongen voeden. 275 00:20:45,163 --> 00:20:48,250 Verzorgsterbijen? Zijn er ook dokterbijen? 276 00:20:48,250 --> 00:20:50,293 De bijen zorgen voor elkaar. 277 00:20:50,293 --> 00:20:54,881 Hoe vaak ben je tijdens je werk gestoken? - Niet zo vaak als je zou denken. 278 00:20:54,881 --> 00:20:56,633 Hier houd ik bijen vast. 279 00:20:57,801 --> 00:21:00,053 Da's zo gek en cool. - Zeker. 280 00:21:00,053 --> 00:21:03,014 Bijen steken enkel als ze zich bedreigd voelen. 281 00:21:03,014 --> 00:21:05,767 Kijk hier. Ik heb net een baard van bijen. 282 00:21:05,767 --> 00:21:08,270 Ze leren me al 25 jaar hoe ik met hen moet werken. 283 00:21:08,270 --> 00:21:11,898 Dit moet je niet zelf proberen. - Geen nood, doe ik zeker niet. 284 00:21:12,983 --> 00:21:14,943 Wanneer wist je dat je bijen wilde helpen? 285 00:21:14,943 --> 00:21:18,405 M'n moeder spoorde me aan als vrijwilliger te werken. 286 00:21:18,405 --> 00:21:21,950 In Zuid-Amerika leerde ik veel van imkers en boeren. 287 00:21:21,950 --> 00:21:27,163 Van mijn indiaanse voorouders erfde ik een diepgeworteld levensdoel. 288 00:21:27,163 --> 00:21:28,582 Ik geef graag kennis door... 289 00:21:28,582 --> 00:21:32,335 ...en vertel graag over mijn ervaringen aan de volgende generatie imkers. 290 00:21:32,335 --> 00:21:34,045 Waarom is dat zo belangrijk? 291 00:21:34,045 --> 00:21:37,257 Zo leren we. Zo leren de bijen het aan elkaar. 292 00:21:37,257 --> 00:21:41,553 Ze zijn de beste vertellers op de Aarde. - Vertellen ze ook nog verhalen? 293 00:21:41,553 --> 00:21:44,389 Wat kunnen bijen niet? - We vertellen allemaal... 294 00:21:44,389 --> 00:21:46,266 ...op onze eigen manier. 295 00:21:46,266 --> 00:21:50,061 Bijen vertellen via het voedsel dat ze helpen groeien. Kijk hier. 296 00:21:50,061 --> 00:21:54,900 Als bijen pollen en nectar verzamelen, brengen ze de pollen van plant naar plant. 297 00:21:54,900 --> 00:21:57,986 Zo kan de plant vruchten dragen. 298 00:21:57,986 --> 00:21:59,988 Kunnen we echt niet zonder bijen? 299 00:21:59,988 --> 00:22:03,074 Nee. Al dit voedsel is afhankelijk van bijen. 300 00:22:03,074 --> 00:22:06,161 Daarom moeten we hen beschermen tegen wat hen kwaad doet. 301 00:22:06,161 --> 00:22:09,831 Wat is dat precies? - Ik toon het je. 302 00:22:09,831 --> 00:22:15,921 Het gaat om parasieten, ziektekiemen, slechte voeding en pesticiden. 303 00:22:15,921 --> 00:22:20,091 Parasieten zijn slecht voor bijen. 304 00:22:20,091 --> 00:22:24,596 Ze geven ziektekiemen door die bijen ziek maken. 305 00:22:24,596 --> 00:22:27,974 Slechte voeding is wanneer ze niet genoeg bloemen hebben. 306 00:22:27,974 --> 00:22:34,314 Pesticiden zijn sterke chemicaliën om sommige parasieten mee te bestrijden. 307 00:22:34,314 --> 00:22:36,983 Maar ze kunnen de bijen ook vergiftigen. 308 00:22:36,983 --> 00:22:41,154 Wij kunnen samenwerken om hen te helpen. Ik toon je hoe dat kan. 309 00:22:41,154 --> 00:22:43,782 Marion Spence Pierson startte MO Hives. 310 00:22:43,782 --> 00:22:47,327 Ze plaatst nesten en tuinen op onbebouwde grond in de stad. 311 00:22:47,327 --> 00:22:49,746 Dit zijn Danielle Klein en haar dochter, Izzy. 312 00:22:49,746 --> 00:22:53,458 Ze leren gemeenschappen over het belang van bijen. 313 00:22:53,458 --> 00:22:56,044 Wat maken ze? - Dat zijn zaadballen. 314 00:22:56,044 --> 00:22:59,714 Door lokale bloemen te planten help je de bijen. 315 00:22:59,714 --> 00:23:02,884 Dat kunnen jullie ook met wat ik je vroeg mee te brengen. 316 00:23:02,884 --> 00:23:09,099 Een zaadbal maak je zo. Start met wat aarde. Voeg er zaden bij. 317 00:23:09,599 --> 00:23:12,394 Zo? - Ja, precies. 318 00:23:14,396 --> 00:23:20,235 Dan voeg je natte klei toe en rol je het zo. 319 00:23:21,236 --> 00:23:22,862 Zo krijg je een zaadbal. 320 00:23:23,697 --> 00:23:27,367 Je kunt ze overal gooien waar er plaats is voor bloemen. 321 00:23:27,367 --> 00:23:28,660 Zo? - Klaar. 322 00:23:28,660 --> 00:23:31,288 Geweldig. - Dit is zo cool. 323 00:23:31,288 --> 00:23:34,624 Iedereen op school kan het doen. - Fantastisch idee. 324 00:23:34,624 --> 00:23:38,753 Bedankt dat je over bijen kwam praten. - Heel graag gedaan. 325 00:23:38,753 --> 00:23:41,464 Denk eraan, jullie verhalen zijn ook belangrijk. 326 00:23:41,464 --> 00:23:45,135 Je kunt bijen helpen vertellen door meer bloemen te planten. 327 00:23:45,135 --> 00:23:48,430 Dag. - Dag, Melanie. 328 00:23:48,430 --> 00:23:50,098 We gaan onze zaadballen gooien. 329 00:23:50,098 --> 00:23:52,225 Wacht op mij. - Doe ik. 330 00:24:51,034 --> 00:24:53,036 Vertaling: Lien Verschelde