1
00:00:37,247 --> 00:00:39,332
"Diceros bicornis."
2
00:00:45,171 --> 00:00:46,172
Giliran saya.
3
00:00:48,800 --> 00:00:50,719
Saya fikir kita cari badak sumbu hitam.
4
00:00:50,719 --> 00:00:52,387
Badak ini nampak kelabu.
5
00:00:52,387 --> 00:00:55,849
Badak sumbu hitam berwarna kelabu.
Sebenarnya, badak sumbu putih pun sama.
6
00:00:55,849 --> 00:00:57,267
Itu bukan warna yang betul.
7
00:00:57,767 --> 00:00:59,644
Seseorang perlu belajar memberi nama.
8
00:01:02,272 --> 00:01:03,982
Kita tahu ini badak sumbu hitam
9
00:01:03,982 --> 00:01:06,192
kerana bibirnya panjang
dan runcing serta telinga bulat.
10
00:01:06,192 --> 00:01:09,112
"Badak sumbu bertelinga bulat"
lebih sesuai.
11
00:01:11,364 --> 00:01:13,074
Deria mendengarnya bagus.
12
00:01:13,074 --> 00:01:14,534
Atau "badak sumbu telinga lintah."
13
00:01:14,534 --> 00:01:17,579
Maksudnya kita perlu sangat senyap
apabila mendekatinya.
14
00:01:17,579 --> 00:01:20,206
Mendekatinya?
Bukankah kita patut buat rancangan dahulu?
15
00:01:21,124 --> 00:01:23,168
Awak nak pergi mana?
Nampak tanduknya yang besar, bukan?
16
00:01:23,668 --> 00:01:25,921
Sudah tentu!
Itulah cara untuk tahu yang ia jantan.
17
00:01:25,921 --> 00:01:28,340
Tanduk badak sumbu jantan tebal
dan ia suka bersendirian.
18
00:01:28,340 --> 00:01:29,841
Ayuh, David!
19
00:01:37,432 --> 00:01:38,683
Jane, tunggu!
20
00:01:40,018 --> 00:01:41,937
Bukankah awak kata
badak sumbu panas baran?
21
00:01:41,937 --> 00:01:43,688
Ya, tapi itu bukan salahnya.
22
00:01:43,688 --> 00:01:46,233
Sebelum ini ada beratus ribu ekor
badak sumbu,
23
00:01:46,233 --> 00:01:47,317
tapi disebabkan penceroboh,
24
00:01:47,317 --> 00:01:49,527
hanya tinggal kurang enam ribu ekor
di seluruh dunia sekarang.
25
00:01:49,527 --> 00:01:50,654
Apa itu penceroboh?
26
00:01:50,654 --> 00:01:53,949
Pemburuan haram.
Badak sumbu diburu untuk tanduknya.
27
00:01:54,658 --> 00:01:57,285
Rasanya saya pun takkan mesra
dengan orang asing.
28
00:01:57,786 --> 00:01:59,704
Tapi nampak burung kecil di belakangnya?
29
00:02:00,205 --> 00:02:02,040
Itu oxpecker paruh merah.
30
00:02:02,040 --> 00:02:05,210
Sebab paruhnya merah?
Itu memang nama yang sesuai.
31
00:02:05,210 --> 00:02:07,837
Atas sebab tertentu, badak sumbu biarkan
ia duduk di belakangnya sepanjang hari.
32
00:02:07,837 --> 00:02:09,631
Awak rasa jika kita tahu sebabnya,
33
00:02:09,631 --> 00:02:11,424
kita boleh tahu cara membantunya?
34
00:02:11,424 --> 00:02:14,719
Betul. Memahami badak sumbu
adalah langkah pertama untuk membantunya.
35
00:02:14,719 --> 00:02:17,889
Oxpecker mengetuk pada sesuatu.
Saya rasa ia memakannya.
36
00:02:18,473 --> 00:02:21,309
- Kita perlu mendekatinya.
- Kita perlu ada rancangan.
37
00:02:21,309 --> 00:02:22,852
Mendekatinya ialah rancangannya.
38
00:02:22,852 --> 00:02:24,020
Kenapa pula itu rancangan?
39
00:02:25,605 --> 00:02:26,606
Ada apa, Greybeard?
40
00:02:31,194 --> 00:02:33,488
Rancangan baru, lari!
41
00:02:38,702 --> 00:02:39,786
Awak okey?
42
00:02:39,786 --> 00:02:41,955
Saya okey.
Kita perlu kembali kepada badak sumbu.
43
00:02:44,082 --> 00:02:45,834
Nampak menyakitkan.
44
00:02:49,588 --> 00:02:52,632
Cuma calar. Kita membuang masa. Ayuh.
45
00:02:52,632 --> 00:02:55,594
- Mungkin kita patut membalutnya.
- Saya okey.
46
00:02:55,594 --> 00:02:57,762
Okey, tapi, boleh kita buat rancangan?
47
00:02:57,762 --> 00:02:58,889
Rancangan sebenar.
48
00:02:58,889 --> 00:03:01,975
Bukan "menghampiri badak sumbu besar
yang bertanduk, cuba tak dipijak."
49
00:03:01,975 --> 00:03:02,893
Kita ada rancangan.
50
00:03:02,893 --> 00:03:05,186
Saya sangat hampir dapat melihat
apa yang oxpecker sedang buat,
51
00:03:05,186 --> 00:03:08,023
- sebelum awak terlalu bising.
- Awak salahkan saya?
52
00:03:08,023 --> 00:03:09,107
Ia tak nampak kita
53
00:03:09,107 --> 00:03:11,192
sebelum awak cakap terlalu kuat
tentang rancangan.
54
00:03:11,192 --> 00:03:12,444
Jika kita ada rancangan,
55
00:03:12,444 --> 00:03:14,487
kita pasti takkan hampir "rhin-overed."
56
00:03:14,487 --> 00:03:17,032
David, "rhin-overed"bukan perkataan.
57
00:03:17,032 --> 00:03:20,035
Ia perkataan.
Apabila hampir dipijak oleh badak sumbu.
58
00:03:20,035 --> 00:03:21,953
"Dipijak."
59
00:03:22,704 --> 00:03:25,165
- Apa pendapat awak, Greybeard?
- Ya. Pilih pihak.
60
00:03:32,339 --> 00:03:34,132
Jika awak nak terus membantu haiwan,
61
00:03:34,132 --> 00:03:36,051
awak tak boleh rasa takut sepanjang masa.
62
00:03:36,051 --> 00:03:37,844
Jika awak nak saya
bantu awak membantu haiwan,
63
00:03:37,844 --> 00:03:39,554
jangan mengarah saya setiap masa.
64
00:03:39,554 --> 00:03:42,224
Jika saya tak beri arahan,
kita takkan buat apa-apa!
65
00:03:54,653 --> 00:03:57,781
Hai. Awak tertinggal kawan monyet awak.
66
00:04:04,746 --> 00:04:06,373
Ia cimpanzi.
67
00:04:06,373 --> 00:04:07,916
Apa pun, terima kasih.
68
00:04:08,875 --> 00:04:10,335
Semuanya okey?
69
00:04:10,335 --> 00:04:12,587
Semuanya okey, Pn. J!
70
00:04:13,922 --> 00:04:14,965
Apa khabar?
71
00:04:15,632 --> 00:04:17,675
Saya tak boleh merungut.
72
00:04:17,675 --> 00:04:21,221
Haiwan liar apa yang awak kejar hari ini?
73
00:04:21,221 --> 00:04:22,681
Diceros bicornis.
74
00:04:24,307 --> 00:04:25,725
Awak perlu beri petunjuk.
75
00:04:25,725 --> 00:04:28,520
Rupanya seperti triceratops zaman moden.
76
00:04:29,020 --> 00:04:30,730
Sekurang-kurangnya,
itu yang David akan cakap.
77
00:04:31,439 --> 00:04:33,817
Triceratops zaman moden.
78
00:04:34,859 --> 00:04:35,860
Badak sumbu?
79
00:04:35,860 --> 00:04:39,531
Betul.
Diceros bicornis ialah nama saintifiknya.
80
00:04:39,531 --> 00:04:43,159
Kami sedang siasat sebab ia biarkan
burung kecil, oxpecker berparuh merah
81
00:04:43,159 --> 00:04:44,327
bertenggek di belakangnya.
82
00:04:45,537 --> 00:04:49,332
- Soalan yang menarik.
- Hai, Pn. Joseph.
83
00:04:49,332 --> 00:04:50,417
Hai!
84
00:04:51,042 --> 00:04:54,254
- Hadiah untuk awak.
- Untuk saya? Terima kasih.
85
00:04:54,254 --> 00:04:55,589
Cip coklat.
86
00:04:55,589 --> 00:04:58,466
Alex, awak selalu membakar.
87
00:04:58,466 --> 00:05:01,344
Ya. Sebenarnya
kami akan bakar pai minggu depan.
88
00:05:01,344 --> 00:05:03,138
Pai? Saya tak sabar.
89
00:05:03,138 --> 00:05:04,222
- Terima kasih.
- Jumpa lagi.
90
00:05:06,099 --> 00:05:10,020
Saya kenalkan dia kepada jiran yang hebat
91
00:05:10,020 --> 00:05:12,314
di tingkat dua yang suka memasak juga.
92
00:05:13,231 --> 00:05:17,110
Awak tahu kenapa badak sumbu
biarkan burung itu bertenggek?
93
00:05:17,110 --> 00:05:20,697
Belum tahu, tapi memahaminya ialah
langkah pertama untuk bantu badak sumbu.
94
00:05:21,615 --> 00:05:23,950
Mungkin bagus jika dapatkan bantuan
95
00:05:23,950 --> 00:05:25,452
dalam misi yang penting seperti ini.
96
00:05:25,952 --> 00:05:28,413
Betul, sebab itulah saya ada Greybeard.
97
00:05:29,039 --> 00:05:30,373
Baiklah.
98
00:05:31,041 --> 00:05:32,584
- Jumpa lagi, Pn. J.
- Jumpa lagi.
99
00:05:35,253 --> 00:05:37,255
Nampaknya badak sumbu
makan banyak daun hijau,
100
00:05:37,255 --> 00:05:41,509
ranting kayu dan "suckle-lents?"
101
00:05:41,509 --> 00:05:42,594
Tak kisah apa pun ia.
102
00:05:43,094 --> 00:05:44,679
Pergi beritahu Jane.
103
00:05:44,679 --> 00:05:47,724
- Tak nak. Saya akan siasat sendiri.
- Betulkah?
104
00:05:49,226 --> 00:05:51,686
Kenapa? Kamu bergaduh?
105
00:05:52,354 --> 00:05:54,856
Ya. Lebih kurang.
106
00:05:55,357 --> 00:05:57,859
Tapi siapa akan selamatkan awak
jika awak hadapi masalah?
107
00:05:58,652 --> 00:06:02,280
- Saya tak perlu diselamatkan.
- Awak sentiasa perlu diselamatkan.
108
00:06:02,280 --> 00:06:03,281
Tidak.
109
00:06:03,281 --> 00:06:05,533
Lagipun, saya ada rancangan.
110
00:06:06,493 --> 00:06:08,328
Itu rancangan awak?
111
00:06:08,828 --> 00:06:12,290
Tak. Ini cara saya merakam penemuan saya.
112
00:06:16,586 --> 00:06:18,129
Awak patut hubungi Jane.
113
00:06:18,129 --> 00:06:19,798
Dia kawan baik awak.
114
00:06:22,259 --> 00:06:23,510
Awak kawan baik saya sekarang.
115
00:06:23,510 --> 00:06:26,012
Kawan baik saya Kamaia.
116
00:06:28,807 --> 00:06:31,351
Awak boleh jadi kawan baik kedua saya.
117
00:06:47,826 --> 00:06:51,496
Tak boleh hubungi Jane
jika saya tiada walkie, bukan?
118
00:06:55,792 --> 00:06:56,793
Nampak apa-apa?
119
00:06:58,336 --> 00:07:00,338
Mungkin patut cari di tong sampah?
120
00:07:03,300 --> 00:07:04,301
Sembunyi!
121
00:07:11,308 --> 00:07:13,643
David, hai! Awak cari Jane?
122
00:07:13,643 --> 00:07:16,897
Tak. Sebenarnya, saya cari badak sumbu.
Awak ada nampak?
123
00:07:16,897 --> 00:07:20,233
Tiada. Saya akan perhatikan.
124
00:07:21,943 --> 00:07:24,529
Pn. Joseph,
awak tahu maksud "suckle-lent?"
125
00:07:25,113 --> 00:07:26,364
Maksud awak sukulen?
126
00:07:26,364 --> 00:07:27,616
Ia tumbuhan.
127
00:07:27,616 --> 00:07:30,911
Ada tumbuhan sukulen khusus
yang awak cari?
128
00:07:30,911 --> 00:07:32,287
Saya tak pasti.
129
00:07:32,287 --> 00:07:34,331
Saya cari makanan yang
badak sumbu hitam suka makan
130
00:07:34,331 --> 00:07:36,458
dan ia tunjukkan tumbuhan sukulen
dan daun hijau.
131
00:07:37,375 --> 00:07:39,169
Jika awak periksa di bangsal taman,
132
00:07:39,169 --> 00:07:41,421
rasanya ada daun hijau di sana.
133
00:07:41,421 --> 00:07:42,923
Saya akan periksa sekarang.
134
00:07:42,923 --> 00:07:44,799
- Terima kasih untuk itu, Pn. J!
- Sama-sama.
135
00:07:48,678 --> 00:07:53,391
Saya fikir saya nampak
jejak badak sumbu di belakang sana.
136
00:07:53,391 --> 00:07:54,517
Di belakang semak?
137
00:07:55,018 --> 00:07:58,104
Ya, tapi itu bukan jejaknya. Amaran palsu.
138
00:07:58,813 --> 00:08:01,024
Mungkin ada di bangsal taman?
139
00:08:02,317 --> 00:08:03,526
Saya akan periksa di sana nanti.
140
00:08:03,526 --> 00:08:04,903
Okey.
141
00:08:04,903 --> 00:08:06,238
Terima kasih, Pn. J!
142
00:08:06,738 --> 00:08:08,740
- Lauren, hai.
- Hai.
143
00:08:08,740 --> 00:08:13,453
- Saya dengar awak buat pai minggu depan.
- Saya ambil pesanan.
144
00:08:13,453 --> 00:08:15,997
Awak suka manis atau savuri?
145
00:08:15,997 --> 00:08:17,666
- Beri saya kejutan!
- Okey.
146
00:08:18,250 --> 00:08:19,709
Tapi, saya suka makanan manis.
147
00:08:25,298 --> 00:08:27,175
Patutlah kita tak jumpa ia di luar.
148
00:08:27,759 --> 00:08:30,345
Wanita di 201 takkan sukakannya.
149
00:08:37,894 --> 00:08:39,104
Awak nampak?
150
00:08:40,188 --> 00:08:42,606
Oxpecker buat bunyi apabila nampak kita.
151
00:08:42,606 --> 00:08:44,192
Ia beri amaran kepada badak sumbu?
152
00:08:46,319 --> 00:08:48,947
Mungkin ia biarkan oxpecker bertenggek
untuk jadi sistem penggera.
153
00:08:51,408 --> 00:08:53,159
Nampaknya ia berkesan.
154
00:09:15,891 --> 00:09:17,434
Ayuh.
155
00:09:19,769 --> 00:09:22,230
Log David. Hampir waktu makan tengah hari.
156
00:09:22,230 --> 00:09:23,732
Saya dah sampai di bangsal taman.
157
00:09:23,732 --> 00:09:25,942
Saya akan guna tumbuhan sukulen
atau daun hijau
158
00:09:25,942 --> 00:09:27,527
untuk mengumpan badak sumbu
159
00:09:27,527 --> 00:09:29,613
dan lihat perbuatan burung bertenggek itu.
160
00:09:31,072 --> 00:09:32,449
Serta ketahuinya sebelum Jane.
161
00:09:38,163 --> 00:09:39,164
Bagus.
162
00:09:39,164 --> 00:09:40,248
Dah dapat.
163
00:09:50,425 --> 00:09:51,593
Terlalu hampir.
164
00:09:53,637 --> 00:09:54,930
Di mana David?
165
00:09:54,930 --> 00:09:57,140
Mungkin dalam keadaan
yang sangat selamat di biliknya.
166
00:09:57,140 --> 00:09:59,309
Okey. Apa yang berlaku?
167
00:10:14,115 --> 00:10:15,492
Saya dah jumpa badak sumbu hitam.
168
00:10:15,492 --> 00:10:17,285
Atau ia yang jumpa saya.
169
00:10:17,285 --> 00:10:20,622
Nampaknya ia gatal. Kenapa?
170
00:10:20,622 --> 00:10:22,332
Saya perlu mendekatinya.
171
00:10:22,332 --> 00:10:24,000
Masa untuk letak umpan makanan.
172
00:10:36,012 --> 00:10:38,014
Bukan oxpecker saja
yang menemani badak sumbu,
173
00:10:38,014 --> 00:10:40,725
ia dipenuhi serangga!
Ia buat saya rasa gatal sekarang.
174
00:10:43,270 --> 00:10:45,230
Itu yang oxpecker makan tadi?
175
00:10:45,230 --> 00:10:46,856
Ia makan serangga
daripada badan badak sumbu!
176
00:10:46,856 --> 00:10:50,318
Saya terfikir jika ia suka duduk di situ
sebab mudah untuknya makan serangga.
177
00:10:50,318 --> 00:10:53,238
Tapi ia tak menjelaskan
sebab badak sumbu biarkan ia bertenggek.
178
00:10:53,780 --> 00:10:57,617
Melainkan serangga itu buat ia rasa gatal!
179
00:11:07,794 --> 00:11:09,254
Ia bergerak lagi.
180
00:11:11,965 --> 00:11:14,175
Saya perlu dapatkan lebih
banyak makanan untuk dijadikan umpan.
181
00:11:16,845 --> 00:11:18,430
Saya harap saya ada kawan oxpecker.
182
00:11:19,681 --> 00:11:21,892
Atau mana-mana kawan.
183
00:11:22,517 --> 00:11:26,187
Jadi, apabila oxpecker berbunyi,
badak sumbu berpaling.
184
00:11:26,187 --> 00:11:29,608
Saya rasa ia beri amaran padanya,
sama seperti cara Greybeard!
185
00:11:29,608 --> 00:11:32,569
Menarik. Tapi mak tanya kamu
tentang David.
186
00:11:35,155 --> 00:11:36,615
Cepatlah. Ceritakan.
187
00:11:38,074 --> 00:11:39,242
Kami bergaduh.
188
00:11:39,242 --> 00:11:40,535
Apa yang kamu buat?
189
00:11:40,535 --> 00:11:42,579
Dia cakap saya selalu beri arahan.
190
00:11:42,579 --> 00:11:44,456
Apa yang kamu buat?
191
00:11:46,333 --> 00:11:47,709
Saya cakap dia selalu takut.
192
00:11:48,585 --> 00:11:49,586
Kamu cakap...
193
00:11:51,296 --> 00:11:53,215
Saya cakap dia selalu takut.
194
00:11:53,798 --> 00:11:56,801
Baiklah. Bunyinya macam kamu berdua
cakap sesuatu yang kamu sesali.
195
00:11:56,801 --> 00:11:59,054
Tak penting sebab saya tak perlukan dia.
196
00:11:59,054 --> 00:12:01,973
Saya dah jumpa badak sumbu. Saya nampak
oxpecker beri amaran kepadanya.
197
00:12:01,973 --> 00:12:03,642
Saya lakukannya sendiri.
198
00:12:03,642 --> 00:12:05,268
Kamu hampir dipijak.
199
00:12:05,769 --> 00:12:08,521
Alam semula jadi boleh jadi berbahaya.
Ia sebahagian yang saya suka tentangnya.
200
00:12:08,521 --> 00:12:10,273
Mak tahu kamu berani.
201
00:12:10,273 --> 00:12:11,942
Walaupun semasa kecil.
202
00:12:11,942 --> 00:12:14,319
Tapi kamu cukup berani
untuk mengaku kamu menyesal?
203
00:12:17,280 --> 00:12:19,908
Rasanya kamu pasti tak nak baca
mesej yang David hantar ke...
204
00:12:20,533 --> 00:12:22,160
SMB?
205
00:12:22,160 --> 00:12:23,912
Sistem Mesej Balkoni.
206
00:12:24,621 --> 00:12:26,581
- Mak dengar ia berbunyi tadi.
- Betulkah?
207
00:12:37,801 --> 00:12:39,052
Walkie David?
208
00:12:45,016 --> 00:12:47,435
Rasanya dia memang tak nak berkawan lagi.
209
00:12:52,357 --> 00:12:55,151
Hei, ke mana awak nak pergi
dalam keadaan tergesa-gesa?
210
00:12:55,151 --> 00:12:57,612
Saya mahu cari makanan badak sumbu
di halaman dalam.
211
00:12:57,612 --> 00:13:02,158
Ya, kamu boleh cari di halaman dalam,
tapi kamu tahu tempat lain untuk cari?
212
00:13:02,158 --> 00:13:03,410
Pangsapuri Jane.
213
00:13:03,410 --> 00:13:06,538
Saya nampak ibunya bawa pulang
tumbuhan sukulen tempoh hari.
214
00:13:07,038 --> 00:13:08,873
Saya pasti dia akan benarkan
awak meminjamnya.
215
00:13:09,457 --> 00:13:11,001
Saya akan cari di tempat lain.
216
00:13:11,001 --> 00:13:16,715
Tak salah untuk marah kepada seseorang
dan masih rindukan mereka.
217
00:13:17,382 --> 00:13:20,677
- Betulkah?
- Ya. Ia selalu berlaku.
218
00:13:21,177 --> 00:13:23,930
Dengan adik saya, bekas suami, anak-anak.
219
00:13:25,515 --> 00:13:28,018
Selalunya,
orang yang kamu sangat ambil berat
220
00:13:28,018 --> 00:13:30,103
ialah orang yang buat
kamu rasa sangat marah.
221
00:13:30,103 --> 00:13:31,980
Saya pasti ia sama saja
untuk awak dan Jane.
222
00:13:35,066 --> 00:13:38,111
Terima kasih. Jumpa lagi, Pn. J.
223
00:13:39,404 --> 00:13:40,405
Awak perlu jumpa saya.
224
00:13:43,325 --> 00:13:44,326
Pn. J!
225
00:13:45,243 --> 00:13:47,954
Awak pasti tak percaya saya hampir dipijak
oleh badak sumbu.
226
00:13:48,580 --> 00:13:50,498
Menarik.
227
00:13:50,498 --> 00:13:53,835
Saya baru jumpa David
dan dia tak beritahu saya tentangnya.
228
00:13:55,462 --> 00:13:58,882
Sebab saya dan David
dah tak lakukan misi bersama-sama lagi.
229
00:14:00,258 --> 00:14:03,303
Betulkah? Kenapa?
230
00:14:05,013 --> 00:14:06,014
Kami bergaduh.
231
00:14:07,724 --> 00:14:09,684
Tak salah untuk marah...
232
00:14:09,684 --> 00:14:12,729
Saya tahu. Khususnya jika kemarahan itu
untuk perkara yang baik.
233
00:14:13,230 --> 00:14:16,441
Saya marah kerana badak sumbu
diburu secara haram disebabkan tanduknya,
234
00:14:16,441 --> 00:14:17,859
jadi, saya akan cuba selamatkannya.
235
00:14:17,859 --> 00:14:18,944
Bagus!
236
00:14:18,944 --> 00:14:22,906
Pn. J, boleh awak pegang walkie David
dan beritahu saya jika nampak badak sumbu?
237
00:14:24,282 --> 00:14:27,744
"Kita perlu bertanggungjawab
atas nyawa sendiri
238
00:14:27,744 --> 00:14:32,082
dan penting untuk hormat dan sayangi
semua benda hidup di sekeliling,
239
00:14:32,082 --> 00:14:33,500
khususnya pada satu sama lain."
240
00:14:34,584 --> 00:14:37,295
Saya yang buatkan pelekat petikan itu.
Ia daripada Jane Goodall.
241
00:14:38,004 --> 00:14:40,131
Bunyinya macam dia wanita yang bijak.
242
00:14:42,384 --> 00:14:47,305
Mungkin awak dan David patut
bertanggungjawab atas pergaduhan ini?
243
00:14:50,225 --> 00:14:52,102
Rasanya dia dah tak nak berkawan lagi.
244
00:14:52,936 --> 00:14:53,979
Saya tak rasa begitu.
245
00:14:54,604 --> 00:14:56,523
Apa pun, bercakap tentang badak sumbu,
246
00:14:56,523 --> 00:15:00,026
saya dengar bunyi bising
di koridor tingkat tiga.
247
00:15:01,194 --> 00:15:02,529
Saya patut memeriksanya.
248
00:15:03,530 --> 00:15:04,531
Sekejap, Jane.
249
00:15:05,073 --> 00:15:07,325
Saya dapat rasakan
yang awak masih perlukannya.
250
00:15:08,535 --> 00:15:10,829
Cepat, jangan biarkan
badak sumbu itu terlepas.
251
00:15:34,060 --> 00:15:35,020
David?
252
00:15:36,354 --> 00:15:37,522
Ya, ibu Jane?
253
00:15:37,522 --> 00:15:39,274
Semuanya okey di luar sana?
254
00:15:40,692 --> 00:15:43,028
Ya. Lebih kurang.
255
00:15:46,823 --> 00:15:47,824
Jane tiada di rumah.
256
00:15:48,533 --> 00:15:50,493
Tak mengapa. Sebenarnya saya cari awak.
257
00:15:50,994 --> 00:15:53,079
Boleh saya pinjam tumbuhan sukulen
atau daun hijau?
258
00:15:53,079 --> 00:15:55,540
Pinjam itu bermaksud ambil.
259
00:15:56,041 --> 00:15:58,793
Mak cik pasti tak mahunya
selepas badak sumbu memakannya.
260
00:16:05,008 --> 00:16:06,509
Ia dari sudut sana.
261
00:16:06,509 --> 00:16:09,512
Jik oxpecker itu nampak kita dan berkeok,
kita tahu yang kita betul.
262
00:16:15,060 --> 00:16:16,478
- David?
- Jane?
263
00:16:16,478 --> 00:16:18,813
- Saya fikir awak badak sumbu!
- Saya pun fikirkan yang sama!
264
00:16:18,813 --> 00:16:21,942
- Awak buat saya takut.
- Awak langsung tak menakutkan saya.
265
00:16:23,443 --> 00:16:25,528
Kami sedang uji untuk lihat
jika oxpecker akan berkeok
266
00:16:25,528 --> 00:16:26,988
apabila kami mendekati badak sumbu.
267
00:16:26,988 --> 00:16:28,406
Itu yang berlaku di koridor tadi.
268
00:16:28,406 --> 00:16:31,243
Jadi, oxpecker merupakan
burung amaran untuk badak sumbu?
269
00:16:31,243 --> 00:16:33,203
Itu pendapat saya dan Greybeard.
270
00:16:33,787 --> 00:16:35,789
Saya nampak badak sumbu menggaru kepalanya
271
00:16:35,789 --> 00:16:37,916
dan nampak oxpecker
makan serangga daripada badannya.
272
00:16:37,916 --> 00:16:40,460
Badak sumbu biar ia bertenggek
untuk hilangkan serangga gatal?
273
00:16:40,460 --> 00:16:42,712
Itu yang saya nak siasat.
274
00:16:44,798 --> 00:16:46,299
Semoga berjaya.
275
00:16:47,384 --> 00:16:49,302
- Ya, awak pun sama.
- Okey.
276
00:16:51,096 --> 00:16:52,097
Jumpa lagi.
277
00:16:52,889 --> 00:16:53,890
Ya.
278
00:16:55,976 --> 00:16:57,894
Ya, jumpa lagi.
279
00:17:05,068 --> 00:17:08,196
- Saya tak rasa awak takut sepanjang masa.
- Betulkah?
280
00:17:08,196 --> 00:17:09,906
Kita lakukan misi berbahaya.
281
00:17:09,906 --> 00:17:11,491
Ia normal untuk rasa takut.
282
00:17:12,617 --> 00:17:15,536
Fikirkan tentang perkara paling
menakutkan atau teruk yang boleh berlaku
283
00:17:16,036 --> 00:17:18,081
mungkin membantu awak
membuat rancangan hebat.
284
00:17:18,998 --> 00:17:22,585
- Jadi, saya minta maaf.
- Terima kasih.
285
00:17:23,085 --> 00:17:25,546
Tiada apa-apa
awak nak cakap kepada saya?
286
00:17:28,967 --> 00:17:31,428
Apa? Awak memang beri arahan.
287
00:17:32,596 --> 00:17:34,431
Tapi, saya faham sebabnya.
288
00:17:35,098 --> 00:17:37,601
Awak ketua semua misi penting kita.
289
00:17:37,601 --> 00:17:39,769
Jadi, saya minta maaf.
290
00:17:42,814 --> 00:17:44,065
Tak rasa kesal macam awak.
291
00:17:47,152 --> 00:17:49,529
Okey, rasa kesal yang sama.
292
00:17:50,572 --> 00:17:52,407
Sebagai ketua, saya terima.
293
00:17:52,991 --> 00:17:53,992
Satu perkara lagi.
294
00:17:57,412 --> 00:17:58,246
Ambil ini.
295
00:17:59,873 --> 00:18:00,874
Terima kasih.
296
00:18:03,293 --> 00:18:05,962
Mahu fikirkan rancangan baru
untuk uji idea kita berdua?
297
00:18:05,962 --> 00:18:07,255
Kita lakukannya bersama-sama.
298
00:18:20,518 --> 00:18:21,770
Log David.
299
00:18:21,770 --> 00:18:25,065
Saya cuba makanan badak sumbu, tak sedap.
300
00:18:25,941 --> 00:18:30,403
Saya nampak badak sumbu.
Sedia untuk mulakan rancangan? Tamat.
301
00:18:30,403 --> 00:18:31,696
Saya sedia jika awak sedia.
302
00:18:33,406 --> 00:18:34,908
Hei, oxpecker!
303
00:18:36,618 --> 00:18:38,411
Di sini!
304
00:18:44,125 --> 00:18:47,212
Awak betul, oxpecker beri amaran kepada
badak sumbu tentang saya. Giliran awak!
305
00:18:52,133 --> 00:18:54,636
Saya di bangku! Saya di bawah bangku.
306
00:18:54,636 --> 00:18:56,471
Saya bukan tumbuhan sukulen!
307
00:18:57,514 --> 00:18:59,558
Ayuh, si besar. Siapa lapar?
308
00:19:15,865 --> 00:19:16,825
Hai.
309
00:19:18,410 --> 00:19:21,121
David. Dah berbaik dengan Jane?
310
00:19:21,121 --> 00:19:23,582
Ya. Kami buat rancangan bersama-sama.
311
00:19:23,582 --> 00:19:25,709
Hebatnya.
312
00:19:26,459 --> 00:19:30,046
Saya akan ambilkan
snek keraian untuk kamu.
313
00:19:30,046 --> 00:19:32,507
Untuk ini, saya sanggup kongsi
makanan yang saya bakar.
314
00:19:40,223 --> 00:19:41,600
Cepat! Ia semakin dekat!
315
00:19:51,693 --> 00:19:54,070
Itu hebat.
316
00:19:55,030 --> 00:19:56,281
Lihatlah, rancangan berjaya.
317
00:19:56,281 --> 00:19:57,824
Kita dapat pemandangan sempurna.
318
00:19:58,325 --> 00:20:03,413
Oxpecker makan serangga, tapi bukan saja
daripada belakang badan badak sumbu.
319
00:20:03,413 --> 00:20:05,081
Ia memakannya daripada telinganya juga?
320
00:20:05,081 --> 00:20:07,500
Hidungnya juga? Menjijikkan.
321
00:20:10,420 --> 00:20:13,590
Mungkin ia patut dipanggil
pengorek hidung berparuh merah.
322
00:20:15,467 --> 00:20:18,345
Tapi oxpecker
bukan hanya makan serangga gatal,
323
00:20:18,345 --> 00:20:19,971
ia membantu membersihkan badak sumbu.
324
00:20:19,971 --> 00:20:22,682
Dengan cara paling menjijikkan.
325
00:20:23,934 --> 00:20:26,436
Awak juga betul tentang ia memberi amaran.
326
00:20:27,771 --> 00:20:31,733
Oxpecker jadi mata kedua yang selamatkan
badak sumbu daripada pemburu haram.
327
00:20:32,317 --> 00:20:33,735
Ia pasukan yang hebat.
328
00:20:38,823 --> 00:20:40,867
Betul, Greybeard. Kita pun sama.
329
00:20:42,327 --> 00:20:43,578
Hei, semua.
330
00:20:43,578 --> 00:20:44,788
Hai, Pn. J.
331
00:20:48,041 --> 00:20:51,670
- Misi kamu dah selesai?
- Sudah.
332
00:20:52,837 --> 00:20:55,090
Kami boleh bantu badak sumbu
kerana kami dah fahaminya.
333
00:20:55,090 --> 00:20:56,007
Bagaimana?
334
00:20:56,007 --> 00:20:58,927
Seperti oxpecker,
kami akan melindungi badak sumbu.
335
00:20:58,927 --> 00:21:02,264
Bukankah itu yang kita semua perlu buat?
Melindungi satu sama lain?
336
00:21:02,847 --> 00:21:06,309
Untuk manusia dan haiwan juga.
337
00:21:07,978 --> 00:21:08,853
Lemonad?
338
00:21:10,605 --> 00:21:12,190
- Silakan.
- Terima kasih.
339
00:21:12,190 --> 00:21:15,193
Siapa nak mufin cip coklat?
340
00:21:16,319 --> 00:21:17,320
Terima kasih.
341
00:21:23,827 --> 00:21:25,579
Apa yang kamera itu akan buat?
342
00:21:25,579 --> 00:21:27,497
Ia akan memerhatikan kawasan badak sumbu
343
00:21:27,497 --> 00:21:29,291
supaya tiada pemburu haram di sana.
344
00:21:29,291 --> 00:21:31,167
Rancangan bagus.
Masukkan suapan kamera itu dalam talian
345
00:21:31,167 --> 00:21:33,169
supaya semua orang boleh bantu
menjaga badak sumbu dengan kita.
346
00:21:33,169 --> 00:21:34,754
Rancangan yang lebih bagus.
347
00:21:36,089 --> 00:21:38,717
Nampaknya badak sumbu dan oxpecker
memang kawan baik.
348
00:21:39,342 --> 00:21:40,760
Ia memang lebih kuat bersama-sama.
349
00:21:42,429 --> 00:21:44,306
Betul, Greybeard. Kita pun sama.
350
00:21:55,108 --> 00:21:56,610
Bantu selamatkan badak sumbu.
351
00:21:59,779 --> 00:22:01,698
David, kenapa video awak ditutup?
352
00:22:01,698 --> 00:22:05,118
Panggilan kita dengan Dr. Matthew Mutinda,
pakar badak sumbu akan bermula nanti.
353
00:22:05,118 --> 00:22:10,832
Saya ada tapi Millie bermain
dengan tablet saya dan lihatlah.
354
00:22:11,499 --> 00:22:12,918
Mungkin awak patut biarkan ia terpasang.
355
00:22:12,918 --> 00:22:15,754
Tak mungkin.
Saya perlu hilangkannya sebelum...
356
00:22:16,463 --> 00:22:17,464
dia hubungi.
357
00:22:17,464 --> 00:22:19,049
Dah terlambat.
358
00:22:19,049 --> 00:22:21,259
- Hai, Matthew!
- Hai, Jane.
359
00:22:22,177 --> 00:22:24,179
Hai, unikorn?
360
00:22:24,179 --> 00:22:26,723
Itu David.
Dia tak tahu cara buang penyaring itu.
361
00:22:26,723 --> 00:22:29,684
Awak boleh lakukannya
pada tetapan video awak.
362
00:22:31,603 --> 00:22:33,396
Terima kasih, ini lebih bagus.
363
00:22:33,396 --> 00:22:34,731
Hari yang sukar.
364
00:22:34,731 --> 00:22:38,318
Mula-mula kami dikejar badak sumbu hitam,
kemudian saya jadi unikorn.
365
00:22:38,318 --> 00:22:40,487
Kamu dikejar badak sumbu hitam?
366
00:22:40,487 --> 00:22:43,782
Kami cuba siasat sebab badak sumbu biarkan
oxpecker bertenggek sepanjang hari.
367
00:22:43,782 --> 00:22:45,033
Apa yang kamu tahu?
368
00:22:45,033 --> 00:22:46,243
Ia berkawan.
369
00:22:46,243 --> 00:22:48,036
Tak juga.
370
00:22:48,536 --> 00:22:51,498
Badak sumbu hitam dan
oxpecker berparuh merah
371
00:22:51,498 --> 00:22:53,750
ada hubungan simbiotik.
372
00:22:53,750 --> 00:22:55,085
Apa maksud simbiotik?
373
00:22:55,085 --> 00:22:56,878
Biar saya tunjukkan.
374
00:22:56,878 --> 00:23:01,383
Hubungan simbiotik bermakna
dua spesies saling dapat manfaat.
375
00:23:01,383 --> 00:23:06,012
Oxpecker berparuh merah dapat makanan
daripada belakang badan badak sumbu,
376
00:23:06,012 --> 00:23:09,432
dan badak sumbu jadi bersih
sebab oxpecker bersihkannya
377
00:23:09,432 --> 00:23:11,768
dan beri ia amaran
jika ada bahaya berhampiran.
378
00:23:11,768 --> 00:23:14,771
Kami nampak ia berlaku. Berapa banyak
badak sumbu hitam yang awak jaga?
379
00:23:14,771 --> 00:23:17,148
Banyak. Saya akan ceritakan kisah Kitui,
380
00:23:17,148 --> 00:23:19,526
anak badak sumbu hitam
yang kami selamatkan
381
00:23:19,526 --> 00:23:23,530
pada usia seminggu selepas
ditinggalkan oleh ibunya.
382
00:23:23,530 --> 00:23:26,658
Selepas ia membesar,
ia semakin sihat dan kuat.
383
00:23:26,658 --> 00:23:30,120
Pada usia empat tahun, ia perlu dibawa
384
00:23:30,120 --> 00:23:33,039
ke tempat kurang hubungan dengan manusia,
385
00:23:33,039 --> 00:23:37,878
supaya ia boleh jadi
badak sumbu hitam liar sebenar.
386
00:23:37,878 --> 00:23:39,337
Jadi, bagaimana keadaan Kitui sekarang?
387
00:23:39,337 --> 00:23:41,339
Ia dah semakin besar.
388
00:23:41,339 --> 00:23:43,592
Kami perlu pindahkannya
ke kawasannya sendiri.
389
00:23:43,592 --> 00:23:49,848
Di sana, ia boleh makan, membesar, bina
keluarga dan mungkin ada anak sendiri.
390
00:23:49,848 --> 00:23:51,600
Apa yang mengancam badak sumbu hitam?
391
00:23:51,600 --> 00:23:54,311
Ada tiga ancaman
terhadap badak sumbu hitam.
392
00:23:54,311 --> 00:23:57,647
Pemburuan secara haram untuk tanduknya.
393
00:23:57,647 --> 00:24:02,402
Kedua, kehilangan habitat
kerana manusia membina ladang.
394
00:24:02,402 --> 00:24:03,945
Akhir sekali, perubahan iklim
395
00:24:04,529 --> 00:24:08,909
yang menyebabkan badak sumbu hitam
kekurangan makanan kerana kurang hujan.
396
00:24:08,909 --> 00:24:10,827
Bila awak tahu yang awak nak bantu haiwan?
397
00:24:10,827 --> 00:24:14,664
Sejak kecil. Selepas
tamat belajar di sekolah veterinar,
398
00:24:14,664 --> 00:24:18,043
saya mula bekerja
di Pusat Pemeliharaan Hidupan Liar Lewa,
399
00:24:18,043 --> 00:24:21,796
tempat pelbagai haiwan
hidup bersama dengan aman.
400
00:24:21,796 --> 00:24:25,008
- Apa kami boleh buat dari sini?
- Kamu boleh sertai kelab pemeliharaan,
401
00:24:25,008 --> 00:24:27,427
atau boleh tubuhkan kelab itu
di sekolah kamu.
402
00:24:27,427 --> 00:24:30,347
Memberi kesedaran kepada komuniti global
403
00:24:30,347 --> 00:24:33,183
akan melindungi
generasi hidupan liar yang seterusnya
404
00:24:33,183 --> 00:24:36,645
supaya mereka boleh menikmati
apa yang kita dah nikmati.
405
00:24:36,645 --> 00:24:38,813
- Idea yang bagus.
- Kami boleh ajak yang lain sertai.
406
00:24:38,813 --> 00:24:41,149
Terima kasih, Matthew.
Tak sabar nak ke sekolah esok.
407
00:24:41,149 --> 00:24:42,317
Baguslah.
408
00:24:42,317 --> 00:24:47,614
Seronok dapat berkongsi
dengan generasi pemelihara masa depan
409
00:24:47,614 --> 00:24:49,074
yang akan menyelamatkan dunia.
410
00:24:49,074 --> 00:24:51,826
Selamat tinggal
dan terima kasih banyak untuk masa awak.
411
00:24:51,826 --> 00:24:52,994
Selamat tinggal, Matthew.
412
00:24:53,620 --> 00:24:56,873
- Kita nak beri nama apa untuk kelab?
- Bagaimana dengan Kelab Kitui?
413
00:24:56,873 --> 00:25:00,001
Hebat. Jane,
lihatlah penyaring badak sumbu ini.
414
00:25:02,128 --> 00:25:04,631
- Hebat, ada penyaring oxpecker?
- Biar saya periksa.
415
00:25:18,562 --> 00:25:20,146
Hei, Jane. Lihat ini.
416
00:25:20,730 --> 00:25:21,815
Awak jumpa!
417
00:26:02,731 --> 00:26:04,733
Terjemahan sari kata oleh Hani Hamid