1
00:00:36,705 --> 00:00:37,789
„Anthozoa”.

2
00:00:45,630 --> 00:00:48,300
Rozumiem, czemu nazywają ją Wielką Rafą.

3
00:00:48,383 --> 00:00:50,093
Piękna, prawda?

4
00:00:50,176 --> 00:00:51,928
Mnóstwo kolorów i kształtów.

5
00:00:52,012 --> 00:00:54,389
Są tysiące gatunków Anthozoa.

6
00:00:54,973 --> 00:00:57,142
Anthozoa? A misja nie dotyczy koralowców?

7
00:00:57,225 --> 00:00:59,895
- Ant…
- Anthozoa to ich naukowa nazwa,

8
00:00:59,978 --> 00:01:01,104
- zgadza się?
- Tak.

9
00:01:01,187 --> 00:01:03,315
Nie jesteśmy za blisko?

10
00:01:03,398 --> 00:01:05,775
Niektóre koralowce wyglądają na ostre.

11
00:01:05,859 --> 00:01:09,362
Tak, ale bez obaw,
wprowadziłam kilka poprawek w łodzi.

12
00:01:09,446 --> 00:01:11,823
Jakich poprawek?

13
00:01:19,080 --> 00:01:21,082
Lepiej jest być zmniejszonym.

14
00:01:21,166 --> 00:01:23,877
Możemy się zbliżyć do koralowców
i zobaczyć, czym są.

15
00:01:23,960 --> 00:01:26,213
Jak to „czym są”? To koralowce.

16
00:01:26,296 --> 00:01:29,591
Naszą misją jest dowiedzieć się,
czy są rośliną, czy zwierzęciem.

17
00:01:29,674 --> 00:01:31,635
To chyba oczywiste.

18
00:01:31,718 --> 00:01:33,887
To roślina. Spójrz na nie.

19
00:01:33,970 --> 00:01:36,848
Wielka Rafa Koralowa
jest jak wielki podwodny ogród.

20
00:01:36,932 --> 00:01:39,809
Nigdy nie należy
oceniać książki po okładce.

21
00:01:41,603 --> 00:01:43,772
Widzisz tego koralowca? Ma macki.

22
00:01:44,314 --> 00:01:46,358
Nie znam roślin, które mają macki.

23
00:01:46,441 --> 00:01:47,609
Uważam, że to roślina.

24
00:01:48,985 --> 00:01:50,278
A ten jak się nazywa?

25
00:01:52,656 --> 00:01:55,784
- O nie.
- „O nie”? Dziwna nazwa.

26
00:01:55,867 --> 00:01:58,161
Nie. O nie, czyli nie jest dobrze.

27
00:01:58,245 --> 00:02:00,330
Gdy koralowiec cierpi, robi się biały.

28
00:02:00,413 --> 00:02:01,331
Dlaczego cierpi?

29
00:02:01,414 --> 00:02:04,376
Z wielu powodów.
Ludzie łowią ryby i zanieczyszczają wodę.

30
00:02:04,459 --> 00:02:07,754
Ocean robi się cieplejszy i brudniejszy,
a ludzie ich dotykają.

31
00:02:07,837 --> 00:02:10,465
Musimy się dowiedzieć,
czy są rośliną, czy zwierzęciem.

32
00:02:10,549 --> 00:02:13,426
Bo jeśli zrozumiemy koralowce,
to im pomożemy?

33
00:02:13,510 --> 00:02:14,511
Zgadza się.

34
00:02:17,389 --> 00:02:18,431
Trzymajcie się!

35
00:02:21,893 --> 00:02:22,978
Co to było?

36
00:02:23,061 --> 00:02:25,564
To papugoryba.
Nie wierzę, że widzimy ją z bliska.

37
00:02:25,647 --> 00:02:29,317
Za blisko. Zdecydowanie za blisko.

38
00:02:37,325 --> 00:02:38,660
Ohyda.

39
00:02:39,744 --> 00:02:44,124
- Jesteście tacy głodni?
- Nie, nie lubię babek z piasku.

40
00:02:44,207 --> 00:02:48,211
Łapiecie? Wolę inne babeczki.
Ten mi się udał.

41
00:02:48,295 --> 00:02:52,465
Załapałyśmy. Nie wiedziałam,
że papugoryby jedzą koralowce.

42
00:02:52,966 --> 00:02:55,010
To niedobrze. Rafa już jest zagrożona.

43
00:02:55,093 --> 00:02:57,137
Niech zgadnę, rafa koralowa?

44
00:02:57,888 --> 00:02:59,180
Co jej zagraża?

45
00:02:59,264 --> 00:03:02,475
Teraz? Papugoryba.
Ale też to, że ocean się ociepla.

46
00:03:02,559 --> 00:03:04,978
- I nadmierny połów ryb.
- Właśnie.

47
00:03:05,061 --> 00:03:09,107
Mniej zanieczyszczeń i połowów
pomogłoby zwierzętom. I koralowcom.

48
00:03:09,941 --> 00:03:11,234
One są roślinami.

49
00:03:11,318 --> 00:03:14,279
Zobaczymy. Musimy powstrzymać papugorybę.

50
00:03:15,530 --> 00:03:16,573
Do licha.

51
00:03:18,950 --> 00:03:20,035
Co on robi?

52
00:03:21,119 --> 00:03:22,662
Łowi ryby?

53
00:03:22,746 --> 00:03:24,080
Do roboty.

54
00:03:24,164 --> 00:03:25,957
Udowodnijmy, że koralowce to rośliny.

55
00:03:28,460 --> 00:03:30,420
- Dokąd poszła?
- Tam.

56
00:03:31,296 --> 00:03:32,380
Gdzie?

57
00:03:32,464 --> 00:03:35,383
Poszła na molo. Coś związanego z misją.

58
00:03:35,467 --> 00:03:37,093
Ja jestem na misji.

59
00:03:37,177 --> 00:03:38,220
Chodźmy, Siwobrody.

60
00:03:40,347 --> 00:03:42,265
- Zostańcie na widoku.
- Dobrze.

61
00:03:45,936 --> 00:03:47,854
Jane!

62
00:03:49,189 --> 00:03:52,359
Jane, czekaj! Jane!

63
00:03:53,944 --> 00:03:57,030
Jane. Nasza misja. Daj mi złapać oddech.

64
00:03:57,113 --> 00:04:00,617
Patrz, on łowi ryby.
Zaraz obok znaku „zakaz łowienia ryb”.

65
00:04:00,700 --> 00:04:02,452
A co z ratowaniem rafy?

66
00:04:02,535 --> 00:04:06,081
Tak też ratujemy rafę.
Woda jest ze sobą połączona.

67
00:04:06,164 --> 00:04:09,251
Połów tam, gdzie nie wolno,
jest tak samo zły, jak nadmierny.

68
00:04:10,377 --> 00:04:11,378
A niech to.

69
00:04:13,922 --> 00:04:17,968
Tak, ładne. Większe niż się spodziewałem.

70
00:04:18,050 --> 00:04:19,344
Biedne ryby.

71
00:04:19,427 --> 00:04:22,556
Tak, naprawdę niezłe sztuki.

72
00:04:22,639 --> 00:04:25,892
Sztuki? Sprzeda je na sztuki? Ktoś je zje?

73
00:04:26,476 --> 00:04:27,561
Dokąd idziesz?

74
00:04:27,644 --> 00:04:29,771
Ocalić je. Idziesz czy nie?

75
00:04:30,355 --> 00:04:31,356
Dobra.

76
00:04:33,066 --> 00:04:35,443
Biedne ryby. Zobacz, ile złowił.

77
00:04:36,653 --> 00:04:38,071
Ta w środku najfajniejsza.

78
00:04:38,154 --> 00:04:40,615
- Davidzie.
- Chodźmy po twoją mamę.

79
00:04:40,699 --> 00:04:41,866
Nie ma czasu.

80
00:04:43,201 --> 00:04:46,538
- Jane, one nie należą do nas.
- One nie należą do nikogo.

81
00:04:47,664 --> 00:04:49,749
Gdy wiesz, że dzieje się coś złego,

82
00:04:49,833 --> 00:04:51,543
musisz coś z tym zrobić.

83
00:04:51,626 --> 00:04:52,544
Jane Goodall?

84
00:04:52,627 --> 00:04:53,920
Nie, to akurat ja.

85
00:04:54,004 --> 00:04:55,130
Dobre.

86
00:04:56,965 --> 00:04:58,425
- Tak!
- Nie.

87
00:04:58,508 --> 00:05:00,510
O kurczę. Co robicie?

88
00:05:01,761 --> 00:05:03,597
Te ryby powinny być w wodzie!

89
00:05:03,680 --> 00:05:04,890
Co?

90
00:05:06,975 --> 00:05:08,018
Słyszał pan.

91
00:05:08,894 --> 00:05:09,728
Jane, czekaj!

92
00:05:16,026 --> 00:05:19,654
- To nie było w porządku. Ani trochę!
- To było świetne!

93
00:05:19,738 --> 00:05:20,989
O czym mówicie?

94
00:05:21,072 --> 00:05:23,992
- O niczym.
- Serio? Nie brzmi jak nic.

95
00:05:24,701 --> 00:05:27,579
O niczym ważniejszym od ratowania rafy.

96
00:05:28,872 --> 00:05:29,956
Idziesz, Davidzie?

97
00:05:30,040 --> 00:05:34,544
Chyba zostanę tutaj
i będę pilnował przekąsek.

98
00:05:40,508 --> 00:05:43,011
Spójrz, papugoryba wciąż je koralowca.

99
00:05:46,765 --> 00:05:50,435
Zje całego. Jak ją powstrzymać?

100
00:05:50,936 --> 00:05:52,187
O co chodzi?

101
00:05:54,773 --> 00:05:56,107
Co to za dźwięk?

102
00:05:57,859 --> 00:05:58,985
Skąd dobiega?

103
00:06:00,153 --> 00:06:04,532
To odgłos rafy.
Brzmi jak strzelający popcorn.

104
00:06:06,618 --> 00:06:08,828
To nie jest prawdziwy popcorn.

105
00:06:11,289 --> 00:06:14,292
Ciekawe, czy to znaczy,
że rafa jest zwierzęciem.

106
00:06:14,376 --> 00:06:16,294
Rośliny nie wydają słyszalnych dźwięków.

107
00:06:18,380 --> 00:06:20,257
To nie brzmi jak popcorn.

108
00:06:20,340 --> 00:06:23,051
Papugoryba zjada zagrożony gatunek.

109
00:06:23,134 --> 00:06:25,845
Nic z tego! Przygotować się na zderzenie!

110
00:06:26,805 --> 00:06:29,224
Znajdź sobie coś innego do jedzenia!

111
00:06:29,307 --> 00:06:32,644
Przestań jeść koralowca.
Jest zagrożony, a ty nie.

112
00:06:35,814 --> 00:06:37,691
Zwróciliśmy na siebie jej uwagę.

113
00:06:40,694 --> 00:06:41,861
Cofaj!

114
00:06:44,322 --> 00:06:46,950
Masz rację. Nie mamy dokąd uciec.

115
00:06:47,033 --> 00:06:49,911
Ryba jest przed nami,
a koralowiec za nami.

116
00:06:55,959 --> 00:07:00,881
Ratownik David do prawie pożartych Jane
i Siwobrodego, słyszycie mnie?

117
00:07:00,964 --> 00:07:01,882
Tak!

118
00:07:03,466 --> 00:07:07,429
Wygląda na to, że macie problem.
Może mogę pomóc.

119
00:07:09,014 --> 00:07:11,933
Chodź no tu, papugorybko.

120
00:07:12,517 --> 00:07:13,852
Davidzie, uratowałeś nas.

121
00:07:13,935 --> 00:07:16,438
Tak jak ty uratowałaś ryby.

122
00:07:16,521 --> 00:07:18,648
Chyba raczej ukradłaś.

123
00:07:19,399 --> 00:07:21,902
Cześć, szabrowniczko.

124
00:07:21,985 --> 00:07:22,986
Szabrowniczko?

125
00:07:23,570 --> 00:07:27,532
Mamo, niczego nie ukradliśmy.
Złapał te ryby. My je ratowaliśmy.

126
00:07:27,616 --> 00:07:29,284
Ratowaliście? Przed czym?

127
00:07:29,367 --> 00:07:31,661
Nie widział pan znaku „zakaz połowu”?

128
00:07:32,329 --> 00:07:34,456
Ludzie już poławiają zbyt wiele ryb,

129
00:07:34,539 --> 00:07:36,124
a to szkodzi morskim stworzeniom.

130
00:07:36,207 --> 00:07:38,168
Mimo wszystko nie należały do ciebie.

131
00:07:38,251 --> 00:07:40,003
Bardzo przepraszam.

132
00:07:40,086 --> 00:07:42,339
Co ciekawe, to nie jest pierwszy raz.

133
00:07:43,256 --> 00:07:45,258
Przeproś albo wracamy do domu.

134
00:07:47,552 --> 00:07:49,262
Przepraszam, że wypuściłam ryby,

135
00:07:50,430 --> 00:07:51,848
których nie powinien pan mieć.

136
00:07:53,767 --> 00:07:55,518
Niezłe ziółko z ciebie, co?

137
00:07:55,602 --> 00:07:57,103
Nie ma pan pojęcia.

138
00:07:57,896 --> 00:07:59,731
Myślę, że mam. Wiecie co?

139
00:07:59,814 --> 00:08:02,859
Mogę im pokazać,
co tak naprawdę robiłem na molo?

140
00:08:02,943 --> 00:08:04,653
Jest pan pewien?

141
00:08:04,736 --> 00:08:06,529
Tak. Chodźcie za mną.

142
00:08:10,742 --> 00:08:12,577
Przypominacie mi kogoś.

143
00:08:13,119 --> 00:08:15,163
Kogo? Kogoś sławnego?

144
00:08:15,247 --> 00:08:18,250
- Albo z jakiejś opowieści?
- Mnie.

145
00:08:19,542 --> 00:08:22,671
Gdy byłem w waszym wieku,
uwolniłem homara z pułapki.

146
00:08:22,754 --> 00:08:24,130
- Naprawdę?
- Tak.

147
00:08:24,214 --> 00:08:25,382
Próbował pana uszczypnąć?

148
00:08:25,882 --> 00:08:28,593
Tak. Mam po nim bliznę.

149
00:08:30,762 --> 00:08:31,763
Mam was.

150
00:08:31,846 --> 00:08:33,932
Cieszyłem się, że go uratowałem.

151
00:08:34,808 --> 00:08:37,143
Gość, który go złapał, wręcz przeciwnie.

152
00:08:37,226 --> 00:08:39,563
Złapał go tam, gdzie nie powinien?

153
00:08:39,645 --> 00:08:41,313
Nie, miał licencję i wszystko.

154
00:08:41,815 --> 00:08:43,567
Nie pomyślałem o tym,

155
00:08:43,650 --> 00:08:45,777
że musiał go sprzedać,
by utrzymać rodzinę.

156
00:08:46,736 --> 00:08:47,571
Tak.

157
00:08:47,654 --> 00:08:51,825
Wtedy nauczyłem się, że nie wszystko
jest takie proste, jakie się wydaje.

158
00:08:52,325 --> 00:08:54,911
Potrzebował pan sprzedać te ryby?

159
00:08:54,995 --> 00:08:57,247
Nie. Czego używałem, by je złapać?

160
00:08:58,123 --> 00:08:58,957
Sieci?

161
00:08:59,040 --> 00:09:02,043
Właśnie. Sieci, a nie haczyka.

162
00:09:02,127 --> 00:09:06,089
Bo gdy skończę,
wypuszczam je do wody całe i zdrowe,

163
00:09:06,172 --> 00:09:08,008
ale dopiero, gdy zdobędę informacje.

164
00:09:08,091 --> 00:09:08,925
Informacje?

165
00:09:09,009 --> 00:09:12,137
Tak. Mierzę ryby, ważę je,

166
00:09:12,220 --> 00:09:14,431
robię im zdjęcia,
by mieć pewność, że są zdrowe,

167
00:09:14,514 --> 00:09:17,893
i wrzucam to wszystko do aplikacji,
byśmy mogli je monitorować.

168
00:09:18,852 --> 00:09:20,228
Jest pan naukowcem?

169
00:09:20,812 --> 00:09:22,564
Tak jakby.
Jestem badaczem obywatelskim,

170
00:09:22,647 --> 00:09:25,066
czyli zwykłym obywatelem,

171
00:09:25,150 --> 00:09:27,694
który stara się pomóc planecie.

172
00:09:28,528 --> 00:09:30,906
Moje badania pomagają zrozumieć ryby.

173
00:09:30,989 --> 00:09:32,574
A jeśli je zrozumiemy…

174
00:09:32,657 --> 00:09:34,576
- Możemy im pomóc!
- Właśnie.

175
00:09:34,659 --> 00:09:37,746
„Codziennie powoli, ale zdecydowanie,

176
00:09:37,829 --> 00:09:40,999
my, ludzie, pomagamy zmienić świat”.

177
00:09:41,082 --> 00:09:43,001
Też pan lubi Jane Goodall?

178
00:09:43,084 --> 00:09:44,836
Pewnie! Jestem jej fanem.

179
00:09:44,920 --> 00:09:48,965
Czytałem wszystko,
co napisała o szympansach. Takich jak ten.

180
00:09:49,049 --> 00:09:50,467
- Naprawdę?
- Tak.

181
00:09:50,550 --> 00:09:51,676
Nazywa się Siwobrody.

182
00:09:51,760 --> 00:09:53,011
Witaj, Siwobrody.

183
00:09:53,595 --> 00:09:56,389
Przepraszam, że wypuściliśmy
przedmiot badań.

184
00:09:56,473 --> 00:09:57,807
Tak. Nie spytaliście.

185
00:09:58,433 --> 00:10:02,145
Nie należy oceniać książki po okładce.

186
00:10:02,729 --> 00:10:04,898
Podczas misji powiedziała to samo,

187
00:10:04,981 --> 00:10:07,025
gdy stwierdziłem,
że koralowce są jak ogród.

188
00:10:07,108 --> 00:10:09,277
Jesteście w trakcie misji?

189
00:10:09,361 --> 00:10:11,696
Sprawdzamy, czy koralowce
są zwierzęciem, czy rośliną.

190
00:10:12,280 --> 00:10:15,575
Wygląda na to, że też jesteście
badaczami obywatelskimi.

191
00:10:15,659 --> 00:10:16,910
To świetne pytanie.

192
00:10:16,993 --> 00:10:20,580
Wiedzieliście, że rośliny
same wytwarzają sobie jedzenie,

193
00:10:21,081 --> 00:10:24,000
a zwierzęta muszą jeść inne rzeczy?

194
00:10:24,084 --> 00:10:25,669
Czyli koralowce są roślinami?

195
00:10:26,503 --> 00:10:29,005
Nie, mówi, że są zwierzętami, prawda?

196
00:10:29,881 --> 00:10:32,300
To musicie sprawdzić sami.

197
00:10:33,760 --> 00:10:35,345
Dajcie znać, co odkryjecie.

198
00:10:37,264 --> 00:10:38,640
Wracamy do misji?

199
00:10:40,433 --> 00:10:42,185
By udowodnić, że mam rację? Pewnie.

200
00:10:42,686 --> 00:10:44,854
Musimy wprowadzić zmiany w twojej łodzi.

201
00:10:44,938 --> 00:10:46,439
Przekonałaś mnie.

202
00:10:50,277 --> 00:10:51,903
Skoro jestem malutki…

203
00:10:51,987 --> 00:10:54,239
Sprawdźmy, czy koralowce zjedzą cokolwiek.

204
00:10:54,322 --> 00:10:56,324
Nie tak szybko, Jane.

205
00:10:56,992 --> 00:10:58,368
Papugoryba wróciła.

206
00:10:58,451 --> 00:11:00,495
I nie cieszy się, że nas widzi.

207
00:11:03,164 --> 00:11:06,376
Przycisk wielkości.
Który sprawi, że znowu będę duży?

208
00:11:09,129 --> 00:11:12,173
Jeszcze nie wprowadziłam powiększania.

209
00:11:12,257 --> 00:11:17,345
Szkoda, że nie wiedziałem,
nim mnie zmniejszyłaś.

210
00:11:22,809 --> 00:11:23,977
Dobry pomysł, Siwobrody.

211
00:11:24,060 --> 00:11:26,313
Możemy zgubić papugorybę w rafie.

212
00:11:26,396 --> 00:11:27,606
Dobry pomysł.

213
00:11:41,119 --> 00:11:42,203
Tu będziemy bezpieczni.

214
00:11:43,538 --> 00:11:44,789
Zgubiliśmy papugorybę.

215
00:11:45,498 --> 00:11:46,625
Nieźle, Siwobrody.

216
00:11:52,964 --> 00:11:56,593
Spójrz, koralowce są osadzone w ziemi.

217
00:11:57,469 --> 00:12:01,014
Jak, powiedz to razem ze mną, rośliny!

218
00:12:03,141 --> 00:12:04,309
Nie powiedziałaś.

219
00:12:05,936 --> 00:12:08,855
Bo jak to wyjaśnisz?

220
00:12:08,939 --> 00:12:10,899
Macki niczego nie dowodzą.

221
00:12:10,982 --> 00:12:13,193
Same nie, ale przyjrzyj się.

222
00:12:19,366 --> 00:12:21,910
Spójrz. Macki przesuwają plankton.

223
00:12:21,993 --> 00:12:23,203
Czym jest plankton?

224
00:12:23,286 --> 00:12:25,622
To maleńkie żyjątka w oceanie.

225
00:12:25,705 --> 00:12:27,165
I dokąd trafiają?

226
00:12:27,249 --> 00:12:28,625
Do buzi koralowca.

227
00:12:28,708 --> 00:12:30,126
One mają buzie?

228
00:12:30,210 --> 00:12:32,879
Są jak my. Jedzą dzięki ustom.

229
00:12:33,630 --> 00:12:36,967
Koralowce jedzą plankton
i nie wytwarzają jedzenia.

230
00:12:37,050 --> 00:12:38,218
Jedzą inne rzeczy!

231
00:12:38,718 --> 00:12:40,345
Wiesz, co to oznacza?

232
00:12:40,428 --> 00:12:42,597
Koralowce są zwierzętami.

233
00:12:42,681 --> 00:12:43,598
Głośniej.

234
00:12:44,474 --> 00:12:46,560
Że koralowce są zwierzętami.

235
00:12:46,643 --> 00:12:49,187
Właśnie. Misja zakończona.

236
00:12:52,524 --> 00:12:53,858
Wszystko dobrze?

237
00:12:55,193 --> 00:12:56,861
Nie mogę się wydostać.

238
00:12:56,945 --> 00:12:59,447
Jest źle. Bardzo źle!

239
00:12:59,948 --> 00:13:01,116
Wziął go za jedzenie.

240
00:13:03,201 --> 00:13:04,703
Uważaj na usta!

241
00:13:04,786 --> 00:13:06,288
A co niby robię?

242
00:13:09,374 --> 00:13:10,875
Pomocy, Jane! Ratunku!

243
00:13:13,086 --> 00:13:14,254
Już płynę!

244
00:13:18,008 --> 00:13:18,842
Tak!

245
00:13:23,513 --> 00:13:26,683
Udało się. Uratowałaś mnie.

246
00:13:26,766 --> 00:13:28,518
Tak jak ty nas wcześniej.

247
00:13:28,602 --> 00:13:30,353
Lubię, jak się mnie nie zjada.

248
00:13:33,398 --> 00:13:35,734
- Mamo!
- Trzeba cię posmarować.

249
00:13:36,735 --> 00:13:39,821
Max chce wiedzieć,
czy chcecie mu pomóc mierzyć ryby.

250
00:13:39,905 --> 00:13:40,947
Możemy?

251
00:13:41,031 --> 00:13:42,365
A co robią dziecięcy badacze?

252
00:13:42,449 --> 00:13:43,491
Badacze obywatelscy.

253
00:13:44,367 --> 00:13:47,454
Przepraszam. Jasne. Bawcie się dobrze.

254
00:13:49,080 --> 00:13:50,081
Chodź.

255
00:13:56,296 --> 00:13:58,256
Dobra. Zmierzmy go.

256
00:13:59,090 --> 00:14:00,884
Wprowadzę to do apki.

257
00:14:02,302 --> 00:14:05,096
- Okej.
- Dzięki za pomoc.

258
00:14:05,680 --> 00:14:06,806
To wy mi pomagacie.

259
00:14:06,890 --> 00:14:09,017
Dzięki tobie wiemy,
że koralowce są zwierzętami.

260
00:14:09,601 --> 00:14:13,146
Koralowiec zjadł plankton,
a potem próbował zjeść mnie.

261
00:14:14,064 --> 00:14:16,191
A wcześniej próbowała papugoryba.

262
00:14:17,442 --> 00:14:18,693
Sporo mi dziś groziło.

263
00:14:18,777 --> 00:14:21,404
Papugoryba zjadała koralowce.

264
00:14:21,488 --> 00:14:24,241
To niedobrze dla rafy. Jak to powstrzymać?

265
00:14:24,324 --> 00:14:27,410
Wygląda na to, że myślicie,
że wiecie, co się dzieje,

266
00:14:27,494 --> 00:14:29,037
a wcale nie wiecie.

267
00:14:29,120 --> 00:14:30,580
To znaczy?

268
00:14:30,664 --> 00:14:32,916
Papugoryby nie zjadają koralowców.

269
00:14:32,999 --> 00:14:36,586
Zjadają algi, które na nich rosną.

270
00:14:36,670 --> 00:14:39,798
A gdy je zjadają, oczyszczają koralowce.

271
00:14:40,298 --> 00:14:42,259
To dlaczego nas goniła?

272
00:14:42,342 --> 00:14:46,346
Próbowaliśmy przerwać to,
co chciała robić, czyli jeść.

273
00:14:46,888 --> 00:14:48,932
Może się zdenerwowała?

274
00:14:49,432 --> 00:14:50,892
Wiem, co czuła.

275
00:14:50,976 --> 00:14:52,185
Chwileczkę.

276
00:14:52,269 --> 00:14:54,813
Papugoryba pomaga koralowcom,
a nie je krzywdzi?

277
00:14:54,896 --> 00:14:57,148
Tak jak ty pomagasz rybom.

278
00:14:58,400 --> 00:15:00,860
Musimy zacząć zadawać więcej pytań.

279
00:15:02,571 --> 00:15:05,240
Okej. Może ja muszę zacząć
zadawać więcej pytań.

280
00:15:05,323 --> 00:15:06,575
Dobry pomysł.

281
00:15:06,658 --> 00:15:10,495
Powiem wam coś ciekawego.
Papugoryby wydalają piasek.

282
00:15:10,579 --> 00:15:11,788
Co?

283
00:15:12,289 --> 00:15:16,668
Twierdzisz, że cały dzień
siedziałem w kupie ryby?

284
00:15:16,751 --> 00:15:17,752
Tak. W sumie to tak.

285
00:15:17,836 --> 00:15:18,879
Fascynujące.

286
00:15:18,962 --> 00:15:20,005
Obrzydliwe.

287
00:15:20,088 --> 00:15:21,673
Może jedno i drugie.

288
00:15:21,756 --> 00:15:23,091
Zastanówcie się.

289
00:15:23,174 --> 00:15:27,012
Papugoryba pomaga koralowcom
i wytwarza piasek.

290
00:15:27,095 --> 00:15:29,931
W przyrodzie wszyscy współpracują.

291
00:15:30,015 --> 00:15:32,934
Ludzie też powinni,
by pomóc oceanom i rafie.

292
00:15:33,018 --> 00:15:34,019
Właśnie.

293
00:15:34,519 --> 00:15:37,063
- Dobra. Kolejna ryba?
- Pewnie.

294
00:15:37,564 --> 00:15:39,399
Miałem piasek w buzi.

295
00:15:43,695 --> 00:15:46,656
Nie wierzę, że to koralowiec
chciał mnie zjeść, nie ryba.

296
00:15:46,740 --> 00:15:49,242
Wybacz, rybo. Źle cię oceniliśmy.

297
00:15:49,326 --> 00:15:51,661
Nie wiedzieliśmy,
że pomagasz, a nie ranisz.

298
00:15:56,333 --> 00:15:58,209
Ktoś ma nagle ochotę na popcorn?

299
00:16:10,013 --> 00:16:11,932
Pomóż ocalić rafę koralową.

300
00:16:16,144 --> 00:16:18,730
Nie wierzę, że część piasku
to kupa papugoryby.

301
00:16:19,231 --> 00:16:20,232
Dzwoni!

302
00:16:20,315 --> 00:16:22,692
- Jak się nazywa?
- Natalie Lobartolo.

303
00:16:22,776 --> 00:16:24,903
Jest badaczką morską
i wie wszystko o rafach.

304
00:16:26,571 --> 00:16:27,656
Cześć, Natalie!

305
00:16:27,739 --> 00:16:29,449
Cześć, Jane, Davidzie.

306
00:16:29,532 --> 00:16:31,493
Dziękuję, że odpisałaś na wiadomość.

307
00:16:31,576 --> 00:16:33,036
Nie codziennie ktoś pyta,

308
00:16:33,119 --> 00:16:34,829
skąd się wzięła naukowa nazwa rafy.

309
00:16:34,913 --> 00:16:36,665
Co znaczy „Anthozoa”?

310
00:16:36,748 --> 00:16:40,335
Greckie słowo „ánthos” oznacza „kwiat”,

311
00:16:40,418 --> 00:16:42,462
a „zôia” znaczy „zwierzęta”.

312
00:16:43,046 --> 00:16:45,799
Kwiat? Zwierzęta?
Oboje mieliśmy trochę racji.

313
00:16:45,882 --> 00:16:47,092
W jakiej sprawie?

314
00:16:47,175 --> 00:16:50,011
Próbowaliśmy się dowiedzieć,
czy są zwierzęciem, czy rośliną.

315
00:16:50,095 --> 00:16:53,098
Uwielbiam koralowce, bo są zwierzęciem,

316
00:16:53,181 --> 00:16:56,935
ale też goszczą roślinę albo algi

317
00:16:57,018 --> 00:16:59,563
i razem tworzą twarde koralowce.

318
00:16:59,646 --> 00:17:01,106
Spójrzcie na to.

319
00:17:01,189 --> 00:17:02,941
Ta twarda struktura jest domem

320
00:17:03,024 --> 00:17:05,986
dla milionów różnych
morskich zwierząt i roślin,

321
00:17:06,069 --> 00:17:08,780
dlatego koralowce
są fantastycznymi zwierzętami.

322
00:17:08,862 --> 00:17:10,282
Ale fajnie.

323
00:17:10,364 --> 00:17:13,702
Rafa koralowa to podwodne miasto
zasilane energią słoneczną.

324
00:17:13,785 --> 00:17:16,496
Twarde koralowce są jak bloki mieszkalne,

325
00:17:16,580 --> 00:17:19,958
a zwierzęta są niczym ich mieszkańcy.

326
00:17:20,041 --> 00:17:23,837
Potrzebują siebie nawzajem,
by przeżyć i się rozwijać.

327
00:17:23,920 --> 00:17:25,589
Tak jak w naszym bloku.

328
00:17:25,671 --> 00:17:28,132
- Zawsze lubiłaś koralowce?
- Tak.

329
00:17:28,216 --> 00:17:30,385
Lubiłam przyglądać im się z bliska.

330
00:17:30,468 --> 00:17:34,306
Gdy jesteśmy ciekawi,
możemy zobaczyć, jakie są fascynujące.

331
00:17:34,389 --> 00:17:37,893
Dlatego lubię pokazywać rafę ludziom,
którzy nigdy jej nie widzieli.

332
00:17:37,976 --> 00:17:39,477
Zamknijcie na chwilę oczy.

333
00:17:39,561 --> 00:17:43,398
Przywołajcie piękne wspomnienie
i weźcie głęboki oddech.

334
00:17:45,609 --> 00:17:48,737
Nie moglibyście tego zrobić,
gdyby nie było oceanów i raf.

335
00:17:48,820 --> 00:17:51,239
Pomagają wytwarzać tlen, którym oddychamy.

336
00:17:51,323 --> 00:17:52,991
Myślałem, że drzewa to robią.

337
00:17:53,074 --> 00:17:54,492
One też.

338
00:17:54,576 --> 00:17:57,537
Ale to dzięki oceanom
mamy połowę tlenu, którym oddychamy,

339
00:17:57,621 --> 00:18:00,123
a o zdrowie oceanów dbają rafy koralowe.

340
00:18:00,206 --> 00:18:01,583
Jak możemy im pomóc?

341
00:18:01,666 --> 00:18:03,919
Możecie się podzielić tym ćwiczeniem,

342
00:18:04,002 --> 00:18:06,922
by pomóc ludziom
łączyć się z oceanem poprzez oddech.

343
00:18:07,005 --> 00:18:10,175
I możecie być świadomi
śladu węglowego żywności.

344
00:18:10,884 --> 00:18:12,260
Śladu węglowego żywności?

345
00:18:12,344 --> 00:18:14,262
Pokażę wam obraz, który pomoże.

346
00:18:14,346 --> 00:18:15,889
Pomyślcie, skąd pochodzi jedzenie

347
00:18:15,972 --> 00:18:18,850
i jak zmniejszyć odległość,
którą pokonuje, nim trafi do żołądka.

348
00:18:18,934 --> 00:18:22,062
Gdyby ludzie hodowali pomidory,
pomagaliby klimatowi,

349
00:18:22,145 --> 00:18:23,730
bo byłoby mniej plastiku,

350
00:18:23,813 --> 00:18:26,107
mniej dowozów do sklepów

351
00:18:26,191 --> 00:18:28,235
i zużyto by mniej energii
na magazynowanie.

352
00:18:28,318 --> 00:18:30,862
Wszystko to pomogłoby rafie koralowej.

353
00:18:30,946 --> 00:18:32,822
Możemy założyć ogród warzywny.

354
00:18:32,906 --> 00:18:35,242
Dobry pomysł.
Zachęcimy sąsiadów do pomocy.

355
00:18:35,325 --> 00:18:36,451
Wspaniale.

356
00:18:36,534 --> 00:18:38,954
Dziękujemy. Teraz wiemy, jak pomóc.

357
00:18:39,037 --> 00:18:40,622
Dziękuję, że pomagacie

358
00:18:40,705 --> 00:18:43,041
i razem ze mną troszczycie się
o oceany i rafę.

359
00:18:43,124 --> 00:18:45,877
- Pa!
- Pa, Natalie!

360
00:18:48,046 --> 00:18:50,465
Powieszę to na ścianie bohaterów.

361
00:18:52,133 --> 00:18:54,427
Musimy założyć ogród warzywny.

362
00:18:54,511 --> 00:18:56,972
Podoba mi się ten pomysł,
ale najpierw się wykąpmy.

363
00:18:58,098 --> 00:18:59,975
Wyjdę włazem ewakuacyjnym.

364
00:19:46,062 --> 00:19:48,064
Napisy: Agnieszka Otawska