1
00:00:07,570 --> 00:00:10,906
SEBUAH SIRI DOKUMENTARI ASLI NETFLIX

2
00:00:13,617 --> 00:00:16,037
Sophie watak utama dalam kisah ini.

3
00:00:22,001 --> 00:00:23,919
Tapi selama 23 tahun,

4
00:00:24,003 --> 00:00:27,757
kakak saya sering dilupakan.

5
00:00:31,802 --> 00:00:35,306
Banyak fiksyen jenayah
melibatkan pembunuhan ganas wanita.

6
00:00:36,348 --> 00:00:39,226
Lihat saja kulit novel detektif dulu-dulu
yang sensasi.

7
00:00:42,104 --> 00:00:45,149
Sophie du Plantier memang sangat cantik.

8
00:00:48,235 --> 00:00:49,945
Tapi dia lebih daripada itu.

9
00:00:53,032 --> 00:00:54,700
Dia suka menyendiri,

10
00:00:54,784 --> 00:00:55,910
bertimbang rasa,

11
00:00:56,410 --> 00:00:57,995
penyair romantik.

12
00:00:59,830 --> 00:01:05,086
Saya rasa bagi dia West Cork ialah tempat
untuk berfikir, menulis, membaca.

13
00:01:05,169 --> 00:01:07,004
Dia suka puisi Ireland.

14
00:01:07,088 --> 00:01:11,592
Saya boleh bayangkan dia pakai baju sejuk,
minum teh madu dan membaca.

15
00:01:13,302 --> 00:01:16,222
Dengan cahaya rumah api Fastnet di luar.

16
00:01:18,516 --> 00:01:21,894
Memang lumrah manusia
untuk cuba memahami misteri

17
00:01:21,977 --> 00:01:24,188
di sebalik kisah buruk ini.

18
00:01:33,864 --> 00:01:35,825
Ini baris puisi saya sendiri.

19
00:01:36,325 --> 00:01:40,037
Banyak bab lain belum diceritakan
sebelum kisahnya tamat.

20
00:01:40,913 --> 00:01:44,708
EPISOD 3: KEADILAN

21
00:01:44,792 --> 00:01:49,213
FEBRUARI 1997
7 MINGGU SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

22
00:01:49,296 --> 00:01:52,508
Ian Bailey, wartawan berita ini
untuk akhbar tempatan,

23
00:01:52,591 --> 00:01:55,427
telah disoal siasat
tentang pembunuhannya dan dibebaskan.

24
00:01:55,511 --> 00:01:58,889
Kini semuanya bergantung
pada pengarah pendakwa raya.

25
00:01:58,973 --> 00:02:01,433
Kita perlu tunggu keputusan pengarah.

26
00:02:01,934 --> 00:02:04,895
Tapi awak kata
awak tak bunuh Sophie du Plantier

27
00:02:04,979 --> 00:02:06,522
atau terlibat langsung?

28
00:02:06,605 --> 00:02:08,107
Saya tak bunuh dia.

29
00:02:08,190 --> 00:02:10,651
Saya tak tahu pembunuhan itu.
Saya tak bersalah.

30
00:02:10,734 --> 00:02:14,321
Saya dalam keadaan terkejut
dan Jules dalam keadaan terkejut.

31
00:02:14,405 --> 00:02:17,491
Apabila difikirkan balik,
saya rasa kami alami stres pascatrauma.

32
00:02:18,659 --> 00:02:22,997
Minggu selepas itu dan seterusnya,
lebih banyak cerita keluar.

33
00:02:23,080 --> 00:02:25,040
Macam-macam cerita diperkatakan.

34
00:02:25,124 --> 00:02:28,252
Semua orang di sini tahu
semua kisah dan kejadian ini.

35
00:02:28,335 --> 00:02:30,212
PEREKA BARANG KEMAS DAN PENDUDUK SCHULL

36
00:02:30,296 --> 00:02:31,964
Semua orang bincangkannya.

37
00:02:32,047 --> 00:02:34,925
Semakin lama ia jadi semakin aneh.

38
00:02:35,009 --> 00:02:36,385
IAN BAILEY, KAWAN YANG KASAR

39
00:02:36,468 --> 00:02:39,805
Dia dapat tahu Ian Bailey
suka musnahkan artifak agama.

40
00:02:39,889 --> 00:02:43,559
Garda bertanya benarkah dia dilihat
pada satu malam yang hujan

41
00:02:43,642 --> 00:02:45,352
dengan seluar dalam dan topi sahaja.

42
00:02:45,436 --> 00:02:48,522
Ada khabar angin dia melolong kepada bulan

43
00:02:48,606 --> 00:02:51,609
dengan membawa
"tongkat berfikir En. Bailey".

44
00:02:51,692 --> 00:02:53,777
Dia dilihat berlari
dengan seluar dalam saja.

45
00:02:53,861 --> 00:02:57,072
Bailey mengaum dan melolong di luar rumah.

46
00:02:57,156 --> 00:03:01,285
Ini sebulan selepas pembunuhan berlaku
pada waktu bulan purnama.

47
00:03:01,368 --> 00:03:04,580
Dia beritahu kami
yang dia bercakap dengan bulan.

48
00:03:04,663 --> 00:03:06,957
Dari situlah datangnya perkataan "gila".

49
00:03:07,041 --> 00:03:09,793
Dia melolong kepada bulan
dengan tongkatnya di tengah jalan.

50
00:03:09,877 --> 00:03:11,545
Semua ini memang berlaku.

51
00:03:11,629 --> 00:03:14,006
Orang yang ceritakan. Saya rasa ia benar.

52
00:03:14,089 --> 00:03:19,136
Maksud saya, saya tahu orang
yang amat yakin ini berlaku.

53
00:03:19,220 --> 00:03:23,599
Ada banyak tuduhan dan teori
yang mengarut.

54
00:03:23,682 --> 00:03:25,976
Antaranya, saya melolong kepada bulan.

55
00:03:26,477 --> 00:03:30,564
Pada bulan purnama mereka kata,
"Bailey jadi gila.

56
00:03:31,398 --> 00:03:33,734
Dia juga ada tongkat. Tongkat sihir."

57
00:03:33,817 --> 00:03:37,404
Kononnya saya ada tongkat sihir
dengan kuasa ajaib.

58
00:03:37,488 --> 00:03:39,907
Kononnya untuk saya buat sihir.

59
00:03:41,242 --> 00:03:46,664
Ada banyak khabar angin dan salah faham
dan siapa dalangnya?

60
00:03:47,248 --> 00:03:50,125
Sebagai kawan, saya ceritakan
khabar angin itu kepada dia.

61
00:03:52,836 --> 00:03:56,590
Saya pergi ke rumah dia, ketuk pintu.
Dia benarkan saya masuk.

62
00:03:57,091 --> 00:04:00,678
Dia duduk. Ada arak merata-rata
dan makanan tak berkhasiat.

63
00:04:00,761 --> 00:04:04,682
Dia tawarkan segelas. Saya kata,
"Saya kerja. Saya datang nak jumpa awak."

64
00:04:05,266 --> 00:04:09,812
Dia bertenang hingga saya beritahu dia,
orang kata dia melolong kepada bulan.

65
00:04:09,895 --> 00:04:13,440
Dia terus mengamuk

66
00:04:13,524 --> 00:04:15,150
dan beralih tempat.

67
00:04:15,234 --> 00:04:17,611
Mukanya berubah jadi pucat.

68
00:04:17,695 --> 00:04:20,614
Dia cengkam benda di belakangnya
dan dia terkejut.

69
00:04:20,698 --> 00:04:24,201
Dia kata, "Awak tak guna."
Saya kata, "Apa?"

70
00:04:25,202 --> 00:04:26,745
Dia kata, "Awak lihat dia di Spar

71
00:04:26,829 --> 00:04:30,040
sehari sebelum dia dibunuh
lalu tertarik kepadanya.

72
00:04:30,124 --> 00:04:32,751
Apabila awak ke rumahnya
pada pukul dua pagi,

73
00:04:32,835 --> 00:04:34,753
dia lari menjerit ketakutan.

74
00:04:34,837 --> 00:04:38,299
Awak kejar dan lempar benda
ke kepalanya lalu menyesal."

75
00:04:38,382 --> 00:04:39,300
Saya terkejut.

76
00:04:42,469 --> 00:04:44,013
Kenapa dia cakap begitu?

77
00:04:44,513 --> 00:04:47,349
Macam dia gambarkan tindakannya
tapi melalui saya.

78
00:04:48,350 --> 00:04:50,060
Saya balik dengan rasa takut.

79
00:04:50,644 --> 00:04:54,648
Saya duduk dengan orang yang berbahaya
dan saya rasa takut.

80
00:04:56,358 --> 00:05:00,863
Semasa dia beritahu awak kisah itu,
adakah bunyinya macam pengakuan?

81
00:05:00,946 --> 00:05:01,947
Sudah tentu.

82
00:05:02,031 --> 00:05:06,910
Dia juga mengaku dengan cara itu
kepada orang lain.

83
00:05:09,371 --> 00:05:10,372
Kami dapat tahu

84
00:05:10,456 --> 00:05:14,793
bahawa dia mengaku
kepada beberapa penduduk.

85
00:05:17,087 --> 00:05:18,380
Pada suatu malam

86
00:05:18,464 --> 00:05:20,841
iaitu Malam Tahun Baharu,

87
00:05:20,924 --> 00:05:23,344
pasangan tempatan,
Richie dan Rosie Shelley

88
00:05:23,427 --> 00:05:25,554
minum di pub tempatan di Schull…

89
00:05:25,637 --> 00:05:26,889
WARTAWAN SUNDAY INDEPENDENT

90
00:05:26,972 --> 00:05:30,100
…dan berbual dengan
Ian Bailey dan Jules Thomas.

91
00:05:30,851 --> 00:05:33,270
Mereka sambung minum di rumah.

92
00:05:33,354 --> 00:05:36,023
Ian mula bercakap tentang pembunuhan itu.

93
00:05:36,106 --> 00:05:37,983
Dia sedih dan mula menangis.

94
00:05:38,067 --> 00:05:38,984
WARTAWAN IRISH TIMES

95
00:05:39,068 --> 00:05:43,238
Biasalah, lepas minum lewat malam,
orang akan mula mengarut.

96
00:05:45,199 --> 00:05:48,035
Dia mula menangis dan peluk Richie Shelley

97
00:05:48,118 --> 00:05:51,789
dan berkata,
"Saya bunuh dia. Saya melampau."

98
00:05:51,872 --> 00:05:53,791
Mereka lari keluar sambil menjerit.

99
00:05:55,167 --> 00:05:56,210
Mereka lari.

100
00:06:02,132 --> 00:06:03,509
Semua psikik akan kata…

101
00:06:03,592 --> 00:06:05,052
PSIKIK DAN BEKAS PENDUDUK SCHULL

102
00:06:05,135 --> 00:06:07,971
…kalau kita rasa tergerak nak cakap,
kita perlu luahkannya.

103
00:06:09,390 --> 00:06:11,767
Ada seorang kawan Jerman adakan parti.

104
00:06:12,267 --> 00:06:15,312
Ian hadir bersama ramai orang lain.

105
00:06:16,772 --> 00:06:20,818
Jarang ada detik
apabila semua orang berkumpul begitu.

106
00:06:20,901 --> 00:06:24,029
Dalam dunia saya, tiada istilah kebetulan.

107
00:06:24,113 --> 00:06:26,490
Semua itu telah ditakdirkan.

108
00:06:27,157 --> 00:06:29,243
Saya kata, "Awak bunuh wanita itu."

109
00:06:30,828 --> 00:06:32,704
Sophie yang mahu kata begitu.

110
00:06:34,123 --> 00:06:35,958
Ian Bailey pandang mata saya

111
00:06:36,041 --> 00:06:39,670
dan kata dia tak berniat
untuk libatkan semua orang.

112
00:06:40,421 --> 00:06:41,630
Itu yang dia cakap.

113
00:06:44,800 --> 00:06:46,718
Saya kenal Jules sebelum kenal Ian.

114
00:06:47,719 --> 00:06:49,221
Dia jiran saya.

115
00:06:49,304 --> 00:06:51,223
Dia ada tiga anak,

116
00:06:51,306 --> 00:06:52,724
kemudian Ian muncul

117
00:06:52,808 --> 00:06:54,643
beberapa tahun kemudian.

118
00:06:56,687 --> 00:07:00,899
Kami biasa tumpangkan satu sama lain
kerana tiada pengangkutan awam.

119
00:07:00,983 --> 00:07:04,111
Anak-anak mereka
perlu dihantar pulang dari Lowertown.

120
00:07:04,194 --> 00:07:06,989
Saya selalu hantar mereka pulang.

121
00:07:07,072 --> 00:07:10,492
Jika mereka jemput anak-anak,
mereka hantar Malachi balik,

122
00:07:11,535 --> 00:07:12,911
anak sulung saya.

123
00:07:12,995 --> 00:07:15,414
Malachi baru berusia 14 tahun ketika itu.

124
00:07:16,790 --> 00:07:19,168
Dia pergi ke rumah kawan selepas sekolah

125
00:07:19,251 --> 00:07:22,129
dan ternampak Ian di luar Courtyard.

126
00:07:22,212 --> 00:07:24,423
Ian tumpangkan dia balik.

127
00:07:26,091 --> 00:07:29,261
Ian nampak tertekan.

128
00:07:30,304 --> 00:07:32,264
Saya rasa dia minum arak.

129
00:07:34,391 --> 00:07:37,728
Dengan bersopan,
Malachi tanya tentang kerja dia.

130
00:07:38,812 --> 00:07:40,522
Dia berpaling dan kata,

131
00:07:40,606 --> 00:07:43,775
"Saya pergi hentak kepalanya dengan batu."

132
00:07:47,613 --> 00:07:49,364
Dia cakap dengan selamba.

133
00:07:49,448 --> 00:07:50,532
Suasana jadi sepi.

134
00:07:50,616 --> 00:07:54,369
Saya rasa Malachi
mahu pulang secepat mungkin.

135
00:07:58,332 --> 00:08:00,209
Malachi diam saja malam itu.

136
00:08:00,292 --> 00:08:02,211
Dia tak mahu dimarahi

137
00:08:02,294 --> 00:08:05,047
kerana tumpang kereta orang mabuk.

138
00:08:05,756 --> 00:08:09,384
Tapi keesokan harinya,
dia jelaskan perkara yang berlaku.

139
00:08:09,468 --> 00:08:10,802
Saya kata,

140
00:08:10,886 --> 00:08:14,765
"Hal ini terlalu besar
untuk kita tangani sendiri."

141
00:08:14,848 --> 00:08:16,642
Kami pergi beri keterangan.

142
00:08:18,268 --> 00:08:20,521
Bagi Garda, itu perkembangan kritikal

143
00:08:20,604 --> 00:08:22,689
dalam siasatan dari perspektif mereka.

144
00:08:23,440 --> 00:08:25,192
Seperti penduduk lain,

145
00:08:25,275 --> 00:08:29,571
kami tak tahu semua bukti
yang Garda telah himpunkan.

146
00:08:29,655 --> 00:08:33,325
Saya cuma tahu perkara yang berlaku
kepada keluarga saya.

147
00:08:35,202 --> 00:08:36,620
Anda perlu faham,

148
00:08:36,703 --> 00:08:39,289
di tempat itu
dan banyak tempat di Ireland,

149
00:08:39,373 --> 00:08:42,209
orang tak suka buka mulut.

150
00:08:42,292 --> 00:08:44,002
DETEKTIF FORENSIK GARDA

151
00:08:44,086 --> 00:08:48,173
Orang yang tahu pun akan rahsiakannya.
Tak nak masuk campur.

152
00:08:49,299 --> 00:08:52,177
Bukti datang sedikit demi sedikit

153
00:08:52,261 --> 00:08:56,682
daripada penduduk yang cukup berani
untuk beritahu polis.

154
00:08:58,392 --> 00:09:01,436
Malachi sangat keliru dan takut.

155
00:09:02,646 --> 00:09:05,107
Ia menghantuinya bertahun-tahun.

156
00:09:05,899 --> 00:09:07,776
Tak pasti jika orang lain pun sama

157
00:09:07,859 --> 00:09:10,988
tapi saya suka berseloroh sekali-sekala.

158
00:09:11,071 --> 00:09:12,281
Memang mengarut.

159
00:09:12,364 --> 00:09:13,991
Dia gelarkannya "jenaka gelap".

160
00:09:14,074 --> 00:09:15,450
PENGUASA DETEKTIF GARDA

161
00:09:15,534 --> 00:09:19,371
Daripada lima juta penduduk Ireland
pada masa itu,

162
00:09:19,454 --> 00:09:22,457
ada seorang saja yang bercakap
tentang membunuhnya.

163
00:09:22,958 --> 00:09:24,960
Bolehkah diterima akal

164
00:09:25,502 --> 00:09:30,132
apabila seseorang menangis
dan memeluk orang

165
00:09:30,215 --> 00:09:33,468
dan mengaku membunuh
tetapi berkata itu jenaka gelap?

166
00:09:35,887 --> 00:09:39,891
Tiada seorang pun
yang mendengar pengakuannya itu

167
00:09:39,975 --> 00:09:42,311
mentafsirkannya sebagai jenaka gelap.

168
00:09:43,270 --> 00:09:48,191
23 DISEMBER 1997
SETAHUN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

169
00:09:49,860 --> 00:09:52,070
Pukul 9 pagi pada awal musim sejuk.

170
00:09:52,154 --> 00:09:55,032
Semenanjung Mizen Head masih gelap.

171
00:09:59,036 --> 00:10:02,414
Georges dan Marguerite Bouniol,
ibu bapa Sophie Toscan du Plantier

172
00:10:02,497 --> 00:10:06,209
mengadakan upacara memperingati
bersama penduduk tempatan

173
00:10:06,293 --> 00:10:07,544
yang dia amat sayangi.

174
00:10:09,713 --> 00:10:11,715
Sudah beberapa hari rumah di desa ini

175
00:10:11,798 --> 00:10:13,634
diterangi cahaya selepas lama bergelap.

176
00:10:13,717 --> 00:10:16,011
Di sini, setahun yang lalu,

177
00:10:16,094 --> 00:10:18,513
mayat Sophie Toscan du Plantier ditemui.

178
00:10:26,104 --> 00:10:30,025
Saya sangat dilindungi
selepas ibu saya mati.

179
00:10:31,234 --> 00:10:35,364
Saya tak jumpa polis Perancis
atau Ireland.

180
00:10:35,906 --> 00:10:37,574
Saya tak jumpa wartawan.

181
00:10:38,075 --> 00:10:39,993
ANAK SOPHIE

182
00:10:40,077 --> 00:10:41,620
Saya dijauhkan daripada semua itu.

183
00:10:44,289 --> 00:10:45,832
Saya masih kecil,

184
00:10:46,500 --> 00:10:48,293
saya hanya mangsa.

185
00:10:51,922 --> 00:10:56,218
Selama beberapa hari, minggu, bulan,

186
00:10:56,301 --> 00:11:01,431
polis beritahu keluarga kami,
kes ini hampir selesai.

187
00:11:01,515 --> 00:11:03,517
Sedikit saja lagi.

188
00:11:08,438 --> 00:11:11,900
Garda tak henti-henti
tambah maklumat kepada fail kes.

189
00:11:11,983 --> 00:11:14,486
Tapi kami tak tahu sangat.

190
00:11:16,613 --> 00:11:19,074
Kami masih dalam keadaan sedih.

191
00:11:19,574 --> 00:11:23,203
Kami rasa keadilan akan ditegakkan

192
00:11:23,286 --> 00:11:27,124
tapi kadangkala kami rasa putus harapan.

193
00:11:29,209 --> 00:11:30,961
Kemudian pada awal Januari,

194
00:11:31,044 --> 00:11:34,506
sekali lagi Garda beritahu keluarga kami

195
00:11:34,589 --> 00:11:37,259
yang kes itu akan diselesaikan
tak lama lagi.

196
00:11:39,428 --> 00:11:42,639
27 JANUARI 1998,
13 BULAN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

197
00:11:42,723 --> 00:11:45,350
Selamat tengah hari. Tajuk utama hari ini.

198
00:11:45,434 --> 00:11:47,018
Seorang lelaki ditahan di West Cork

199
00:11:47,102 --> 00:11:50,605
dalam siasatan pembunuhan
wanita Perancis, Sophie du Plantier.

200
00:11:51,690 --> 00:11:55,152
Setahun selepas penahanan pertama,
saya ditangkap lagi.

201
00:11:59,406 --> 00:12:01,533
Dia mengaku kepada ramai orang.

202
00:12:02,701 --> 00:12:04,661
Jangan terkejut jika ditangkap.

203
00:12:04,745 --> 00:12:06,747
Mereka kata, "Kami detektif khas.

204
00:12:06,830 --> 00:12:10,625
Kami ahli Biro Siasatan
Jenayah Kebangsaan,"

205
00:12:10,709 --> 00:12:14,337
iaitu cawangan elit detektif Garda.

206
00:12:14,421 --> 00:12:17,090
- Con, apa cerita?
- Saya pun tak tahu.

207
00:12:17,799 --> 00:12:21,094
Mengikut undang-undang Ireland,
ada dua tempoh tahanan,

208
00:12:21,178 --> 00:12:22,846
setiap satunya 12 jam.

209
00:12:24,139 --> 00:12:28,935
Garda tak ada peluang ketiga
untuk soal siasat suspek.

210
00:12:31,313 --> 00:12:34,733
Pengarah pendakwa raya
masih memeriksa fail kes bunuh itu.

211
00:12:35,942 --> 00:12:40,363
DPP ialah pegawai undang-undang
yang meneliti siasatan Garda

212
00:12:40,447 --> 00:12:41,782
dan menentukan

213
00:12:41,865 --> 00:12:45,368
jika Garda ada bukti mencukupi
untuk membuat pertuduhan.

214
00:12:45,452 --> 00:12:48,580
Dia ditahan bawah Seksyen 4
Akta Keadilan Jenayah

215
00:12:48,663 --> 00:12:50,749
dan boleh ditahan sehingga 12 jam.

216
00:12:54,377 --> 00:12:57,422
Saya bercakap dengan Jules
semasa tiba pagi itu.

217
00:12:59,257 --> 00:13:01,092
WARTAWAN RTL DI IRELAND

218
00:13:01,176 --> 00:13:04,221
Saya pergi ke rumahnya, rumah mereka,
kerana kami kawan.

219
00:13:05,013 --> 00:13:11,728
Saya tanya dia, "Awak rasa Ian bersalah?"

220
00:13:14,022 --> 00:13:15,565
Dia kata, "Saya tak tahu."

221
00:13:20,111 --> 00:13:22,322
Garda masih menyoal siasat seorang lelaki

222
00:13:22,405 --> 00:13:25,700
berkenaan pembunuhan wanita Perancis,
Sophie Toscan du Plantier.

223
00:13:28,203 --> 00:13:29,788
Ada dua Garda

224
00:13:29,871 --> 00:13:32,332
yang kata, "Kita berehat sekarang."

225
00:13:32,833 --> 00:13:34,835
Saya kata, "Saya tak nak berehat."

226
00:13:35,836 --> 00:13:37,921
Mereka kata,
"Kami nak berehat daripada awak."

227
00:13:42,133 --> 00:13:45,554
Sekali lagi, saya syak
mereka mahu Ian Bailey mengaku.

228
00:13:47,639 --> 00:13:49,975
Ada orang telefon saya.

229
00:13:50,058 --> 00:13:53,812
"Malam ini, Marie-Madeleine,
saya ada berita baik untuk awak."

230
00:13:54,938 --> 00:13:57,357
Tapi malam itu tiada berita baik.

231
00:13:57,440 --> 00:13:58,733
DPP menolak.

232
00:14:06,324 --> 00:14:08,118
Dia dibebaskan lagi tanpa dakwaan.

233
00:14:08,910 --> 00:14:10,579
Sebab mereka tak dapat pengakuan

234
00:14:10,662 --> 00:14:13,999
dan bukti yang mereka ada
hanyalah bukti ikut keadaan.

235
00:14:15,542 --> 00:14:17,919
Kami semua terkejut.

236
00:14:19,504 --> 00:14:21,381
Kasihan ibu bapa saya.

237
00:14:24,342 --> 00:14:27,679
Di Ireland, keluarga mangsa tak wujud.

238
00:14:28,388 --> 00:14:30,557
Garda mengetuai siasatan

239
00:14:31,641 --> 00:14:35,103
dan kemudian menyerahkan kes itu

240
00:14:36,062 --> 00:14:39,399
kepada pengarah pendakwa raya, DPP.

241
00:14:40,567 --> 00:14:42,360
Tiada apa-apa akan berlaku,

242
00:14:42,444 --> 00:14:45,697
jadi tolong bersurai
dengan senyap dan cepat.

243
00:14:46,239 --> 00:14:47,157
Boleh?

244
00:14:47,240 --> 00:14:48,325
Apa tugas dia?

245
00:14:48,408 --> 00:14:50,201
Dia membaca dosir

246
00:14:50,285 --> 00:14:53,622
dan memilih untuk meneruskan
dakwaan atau tidak.

247
00:14:53,705 --> 00:14:57,667
Jika tak cukup bukti,

248
00:14:58,501 --> 00:15:00,670
dia takkan buat dakwaan.

249
00:15:01,880 --> 00:15:05,967
Maafkan saya kerana berkasar
tapi kadangkala,

250
00:15:06,051 --> 00:15:09,262
Ireland terlalu mengikut telunjuk Bailey.

251
00:15:16,603 --> 00:15:18,146
Selepas dia ditahan,

252
00:15:18,229 --> 00:15:20,857
Ian Bailey melayan media

253
00:15:21,650 --> 00:15:24,361
sehingga menjemput mereka ke rumahnya.

254
00:15:24,945 --> 00:15:27,280
Bersama pasangannya,
dia jawab soalan kami

255
00:15:27,364 --> 00:15:29,157
dan menegaskan dia tak bersalah.

256
00:15:29,240 --> 00:15:32,661
Dia melayan pihak media.

257
00:15:33,203 --> 00:15:35,914
Dia bekerjasama sepenuhnya dengan media.

258
00:15:37,290 --> 00:15:40,752
Tak tahulah pihak yang dapat manfaat
apabila menipu tentang kami.

259
00:15:40,835 --> 00:15:44,547
Tapi yang saya tahu,
polis cuba tuduh saya sebagai pembunuh,

260
00:15:44,631 --> 00:15:46,383
serta pasangan saya, Jules.

261
00:15:46,883 --> 00:15:48,760
Kami tiada kaitan dengannya.

262
00:15:49,427 --> 00:15:50,887
PENDUDUK SCHULL

263
00:15:50,971 --> 00:15:53,431
Itulah kelemahan personalitinya.

264
00:15:54,349 --> 00:15:56,768
Dia mencari perhatian.

265
00:16:00,230 --> 00:16:02,357
Pembunuhan itu berlaku pada Disember 1996.

266
00:16:03,942 --> 00:16:06,069
Tangkapan dibuat pada 1997 dan 1998.

267
00:16:07,195 --> 00:16:10,073
Keadaan sudah tenang.
Siasatan masih berjalan.

268
00:16:12,075 --> 00:16:15,745
Kepada dunia luar, tiada apa-apa
berlaku selama beberapa tahun.

269
00:16:17,247 --> 00:16:20,875
Tiba-tiba, kisah itu kecoh semula.

270
00:16:22,794 --> 00:16:27,298
Ian Bailey mendakwa hidupnya dimusnahkan
oleh artikel tentang Sophie Toscan…

271
00:16:27,382 --> 00:16:29,509
Bailey mendakwa akhbar memfitnahnya

272
00:16:29,592 --> 00:16:32,971
dengan menamakannya sebagai
pembunuh Sophie Toscan du Plantier.

273
00:16:33,054 --> 00:16:36,766
Sekali-sekala, ada saja gosip liar
yang memburukkan saya

274
00:16:36,850 --> 00:16:37,976
dalam akhbar.

275
00:16:38,560 --> 00:16:42,856
Mesti ada detektif bocorkan cerita
kepada kenalan media,

276
00:16:42,939 --> 00:16:45,900
jadi saya ambil tindakan undang-undang.

277
00:16:45,984 --> 00:16:47,402
Demi membersihkan namanya,

278
00:16:47,485 --> 00:16:49,863
dia membuat tuntutan
saman fitnah besar-besaran.

279
00:16:49,946 --> 00:16:52,365
DISEMBER 2003
7 TUJUH SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

280
00:16:52,449 --> 00:16:54,868
Hari ini, wartawan Ian Bailey

281
00:16:54,951 --> 00:16:57,579
menyaman tujuh akhbar Ireland dan British

282
00:16:57,662 --> 00:16:59,831
akibat liputan mereka atas kes itu.

283
00:16:59,914 --> 00:17:01,791
Ia dijalankan di mahkamah litar di Cork.

284
00:17:01,875 --> 00:17:04,586
Peguamnya berkata
selama hampir tujuh tahun,

285
00:17:04,669 --> 00:17:08,214
En. Bailey dibicarakan
oleh media yang berat sebelah

286
00:17:08,298 --> 00:17:10,884
yang berniat jahat terhadap kliennya.

287
00:17:11,468 --> 00:17:15,764
Tetapi kemudian, akhbar memohon
untuk mendapatkan fail Garda

288
00:17:16,264 --> 00:17:17,599
dan mereka berjaya.

289
00:17:17,682 --> 00:17:19,893
Itu perkembangan yang amat penting.

290
00:17:20,852 --> 00:17:23,688
Mereka sepina saksi
yang beri keterangan kepada Garda.

291
00:17:24,189 --> 00:17:25,899
Orang yang enggan ke mahkamah

292
00:17:25,982 --> 00:17:28,818
tiba-tiba dibawa ke sana.

293
00:17:29,319 --> 00:17:33,239
Saya tonton berita RTÉ
dan nampak saksi dari Schull

294
00:17:33,323 --> 00:17:35,492
yang berada di luar mahkamah,

295
00:17:35,575 --> 00:17:37,202
cuba mengelak kamera

296
00:17:37,285 --> 00:17:40,371
kerana tiada orang mahu masuk
siaran nasional.

297
00:17:40,455 --> 00:17:42,457
Kami semua berminat dengan kes ini

298
00:17:42,540 --> 00:17:45,585
kerana ia sebahagian
daripada sejarah kami.

299
00:17:46,336 --> 00:17:49,255
Kami banyak belajar tentang kes itu
dan siasatan Garda.

300
00:17:49,339 --> 00:17:52,342
Itu kali pertama orang awam
dapat tahu butiran

301
00:17:52,425 --> 00:17:54,302
siasatan Garda terhadap Ian Bailey.

302
00:17:54,803 --> 00:17:57,722
Keterangan bukti bagi kes ini
akan terus dibentangkan

303
00:17:57,806 --> 00:17:59,599
sehingga hujung minggu ini.

304
00:17:59,682 --> 00:18:02,435
Jadi, kami dapat gambaran
tentang pertuduhan Garda.

305
00:18:02,519 --> 00:18:05,438
Kebanyakan bukti cuma berdasarkan keadaan

306
00:18:05,522 --> 00:18:07,524
tapi agak terperinci.

307
00:18:09,400 --> 00:18:12,779
Sebelum ini,
kami tak dapat akses fail Ireland.

308
00:18:12,862 --> 00:18:18,660
Memang luar biasa
apabila semua saksi yang disoal siasat

309
00:18:18,743 --> 00:18:22,956
tampil semasa perbicaraan
untuk sebut perkara yang sama.

310
00:18:23,456 --> 00:18:25,166
Bukan mereka yang menipu.

311
00:18:27,210 --> 00:18:29,629
Sebelum ini kami tak tahu
punca Bailey jadi suspek.

312
00:18:29,712 --> 00:18:31,756
Kini kami mula faham.

313
00:18:31,840 --> 00:18:34,050
"Sebab itulah dia dituduh."

314
00:18:34,759 --> 00:18:37,595
Walaupun Ian Bailey menyaman akhbar,

315
00:18:37,679 --> 00:18:40,056
kini ia jadi perbicaraan pembunuhan.

316
00:18:40,140 --> 00:18:42,559
Bill Fuller kata En. Bailey beritahu dia,

317
00:18:42,642 --> 00:18:46,020
"Apabila Sophie menjerit lari,
awak rasa nak bertindak

318
00:18:46,104 --> 00:18:48,356
sehingga terlanjur membunuh dia."

319
00:18:48,439 --> 00:18:50,817
En. Fuller rasa En. Bailey cuba mengaku…

320
00:18:50,900 --> 00:18:53,611
Malachi Reed mendakwa Ian Bailey menjawab,

321
00:18:53,695 --> 00:18:57,532
"Semuanya okey sebelum saya
pergi hentak kepalanya dengan batu."

322
00:18:57,615 --> 00:19:01,035
Dia memeluk Richard Shelley
dan berkata, "Saya bunuh dia.

323
00:19:01,119 --> 00:19:02,370
Saya terlanjur."

324
00:19:02,453 --> 00:19:06,374
Peliknya, dia tak sangka
perbuatannya itu akan memakan diri.

325
00:19:07,834 --> 00:19:10,670
Bailey terlalu angkuh,

326
00:19:10,753 --> 00:19:12,839
seperti kebiasaannya.

327
00:19:12,922 --> 00:19:16,509
Dia fikir dia boleh untung besar
dan tutup mulut pihak media.

328
00:19:17,260 --> 00:19:19,387
Salah satu bukti yang paling menarik

329
00:19:19,470 --> 00:19:21,514
yang timbul semasa kes fitnah ini

330
00:19:21,598 --> 00:19:23,892
ada di Jambatan Kealfadda,

331
00:19:23,975 --> 00:19:25,977
1.5 kilometer dari rumah Sophie.

332
00:19:26,060 --> 00:19:30,106
Pekedai dari Schull beritahu mahkamah
yang dia nampak Ian Bailey

333
00:19:30,190 --> 00:19:31,524
pada pukul 3 pagi

334
00:19:31,608 --> 00:19:33,109
pada malam pembunuhan Sophie.

335
00:19:33,193 --> 00:19:35,028
Bagi Garda, Marie Farrell amat penting

336
00:19:35,111 --> 00:19:38,114
kerana dia saja yang nampak
Ian tiada di rumah

337
00:19:38,198 --> 00:19:40,617
dan ada di sekitar rumah Sophie.

338
00:19:40,700 --> 00:19:43,453
Marie Farrell memberitahu Garda,
dia nampak lelaki

339
00:19:43,536 --> 00:19:46,873
yang dia kenal pasti sebagai Ian Bailey
di Jambatan Kealfadda,

340
00:19:46,956 --> 00:19:50,460
1.5 kilometer dari rumah percutian
Sophie Toscan du Plantier.

341
00:19:50,543 --> 00:19:53,296
Marie Farrell ialah watak penting

342
00:19:53,796 --> 00:19:55,340
kerana dia nampak Bailey…

343
00:19:55,423 --> 00:19:56,549
SEPUPU SOPHIE

344
00:19:56,633 --> 00:19:59,260
…pada malam pembunuhan
di Jambatan Kealfadda.

345
00:19:59,344 --> 00:20:01,137
Dia saksi penting.

346
00:20:01,221 --> 00:20:04,724
Adakah awak 100 peratus pasti
Ian Bailey di jambatan itu?

347
00:20:04,807 --> 00:20:06,309
Ya, 110 peratus.

348
00:20:06,392 --> 00:20:09,562
Ian Bailey mengesahkannya
apabila dia ke kedai saya.

349
00:20:09,646 --> 00:20:12,398
Dia kata, "Saya tahu
awak nampak saya di jambatan."

350
00:20:14,150 --> 00:20:16,569
Dia benar-benar meyakinkan.

351
00:20:16,653 --> 00:20:19,697
Dia sangat tegas dan yakin
terhadap kata-katanya

352
00:20:19,781 --> 00:20:21,449
termasuk apabila dia berkata

353
00:20:21,532 --> 00:20:24,160
dia diganggu dan diugut
oleh Ian kemudiannya.

354
00:20:24,744 --> 00:20:28,748
Marie Farrell beritahu mahkamah
Ian Bailey cuba memaksa dia

355
00:20:28,831 --> 00:20:31,251
menarik balik keterangannya kepada Garda.

356
00:20:31,334 --> 00:20:33,962
Ian kata dia ada maklumat tentang Marie

357
00:20:34,045 --> 00:20:36,381
dan minta dia tukar keterangan.

358
00:20:36,464 --> 00:20:39,384
Marie membuat banyak aduan rasmi
kepada Garda

359
00:20:39,467 --> 00:20:44,973
tentang gangguan dan ugutan
yang dilakukan

360
00:20:45,056 --> 00:20:47,058
oleh Ian Bailey terhadapnya.

361
00:20:47,141 --> 00:20:48,851
Dia tiba di kedai,

362
00:20:48,935 --> 00:20:52,063
dan dia kata dia tahu
saya nampak dia di jambatan

363
00:20:52,563 --> 00:20:55,066
dan dia mahu
saya beritahu peguam peguamnya

364
00:20:55,149 --> 00:20:58,403
yang Garda paksa
saya ada-adakan cerita tentang dia.

365
00:20:59,445 --> 00:21:01,823
Jika saya buat begitu,
dia takkan ganggu saya lagi.

366
00:21:01,906 --> 00:21:04,742
Apabila saya tak berniat nak buat begitu,

367
00:21:04,826 --> 00:21:06,661
dia susahkan hidup saya.

368
00:21:07,704 --> 00:21:09,664
Pada satu tahap, saya fikir,

369
00:21:09,747 --> 00:21:12,250
"Badannya besar.
Dia boleh bunuh saya sekelip mata

370
00:21:12,333 --> 00:21:13,876
dan orang takkan tahu."

371
00:21:13,960 --> 00:21:16,087
Kami tunggu kedai aiskrim dibuka.

372
00:21:16,170 --> 00:21:19,215
Dia datang berlari ketakutan.

373
00:21:19,299 --> 00:21:20,591
Kami tanya, "Kenapa?"

374
00:21:20,675 --> 00:21:24,220
Dia kata Bailey letak kereta di depannya

375
00:21:24,304 --> 00:21:25,888
dan berbuat begini.

376
00:21:26,597 --> 00:21:31,269
Dia buat gaya kelar leher
jika dia jumpa saya di luar

377
00:21:31,352 --> 00:21:32,562
atau buat begini.

378
00:21:33,229 --> 00:21:36,357
Gangguan itu berlanjutan berbulan-bulan.

379
00:21:36,441 --> 00:21:40,028
Marie risaukan dirinya dan anak-anak.

380
00:21:42,530 --> 00:21:44,115
Saya buat banyak siasatan.

381
00:21:44,198 --> 00:21:47,910
Saya dapati ada saksi
dan jiran lain yang dia ugut.

382
00:21:48,745 --> 00:21:51,372
Jadi, tak hairanlah

383
00:21:51,456 --> 00:21:54,375
jika penduduk perempuan di kawasan itu

384
00:21:54,459 --> 00:21:56,085
takut akan Ian Bailey.

385
00:21:57,628 --> 00:22:01,257
Ramai wanita sangat takut akan Ian Bailey.

386
00:22:02,383 --> 00:22:04,552
Ramai wanita cepat-cepat berpindah.

387
00:22:04,635 --> 00:22:07,221
Mereka pergi dan tak kembali.

388
00:22:08,264 --> 00:22:12,268
Ian Bailey meluangkan hari ketiga
di kandang saksi Mahkamah Litar Cork.

389
00:22:12,352 --> 00:22:14,354
Ada saja keterangan menggemparkan.

390
00:22:14,437 --> 00:22:17,023
Berita yang kita tulis pada waktu pagi

391
00:22:17,106 --> 00:22:19,442
sudah tak boleh dipakai
pada waktu tengah hari.

392
00:22:19,525 --> 00:22:22,987
Pemeriksaan silang Ian Bailey
bermula lewat tengah hari ini

393
00:22:23,071 --> 00:22:26,199
dan hampir serta-merta,
dia disoal tentang hubungannya

394
00:22:26,282 --> 00:22:30,119
dengan pasangannya, Jules Thomas
yang dikatakan bergolak.

395
00:22:30,203 --> 00:22:34,040
Dia membelasah Jules
hingga dia hampir buta sebelah mata.

396
00:22:34,999 --> 00:22:38,878
Kawan anak Jules Thomas, Peter Bialecki,
memberitahu mahkamah

397
00:22:38,961 --> 00:22:42,048
tentang serangan Ian Bailey
terhadap Jules Thomas pada 1996.

398
00:22:42,548 --> 00:22:46,260
Pintu saya diketuk
oleh anak Jules, Virginia.

399
00:22:46,344 --> 00:22:49,889
Dia minta saya hantar Jules ke hospital.

400
00:22:51,432 --> 00:22:53,226
Jules duduk di atas katil.

401
00:22:53,309 --> 00:22:54,894
Dia mengerekot.

402
00:22:55,603 --> 00:22:59,816
Mata sebelah sini bengkak dan terbenam.
Separuh rambutnya tercabut.

403
00:23:00,316 --> 00:23:04,112
Mukanya dicakar. Bibirnya terkoyak.

404
00:23:09,575 --> 00:23:12,870
Fenella iaitu budak kecil itu
memandang saya

405
00:23:13,913 --> 00:23:16,124
dan hingga kini saya tak boleh…

406
00:23:17,708 --> 00:23:19,293
Maaf. Sebentar.

407
00:23:20,044 --> 00:23:22,380
Saya tak tahan lihat air mukanya.

408
00:23:23,756 --> 00:23:25,758
Seperti dia minta tolong.

409
00:23:25,842 --> 00:23:27,343
Tapi saya tak terdaya.

410
00:23:29,095 --> 00:23:32,390
Saya tak pernah rasa selemah itu.

411
00:23:33,599 --> 00:23:35,810
Saya tak dapat bantu budak itu.

412
00:23:40,982 --> 00:23:44,068
Ia menjadi sebahagian
daripada hidup mereka.

413
00:23:45,153 --> 00:23:49,031
Jiran-jiran dah lali melihat dia lebam.

414
00:23:50,450 --> 00:23:54,036
Selepas kali ketiga atau keempat,
mereka nampak matanya lebam.

415
00:23:54,120 --> 00:23:57,165
Mereka terkejut
dengan keganasan serangan itu.

416
00:23:59,125 --> 00:24:00,793
Paul Gallagher, wakil pihak akhbar,

417
00:24:00,877 --> 00:24:04,172
mendakwa dia menyerang Cik Thomas
sekurang-kurangnya lima kali.

418
00:24:07,091 --> 00:24:09,218
Bukannya saya tak mahu ingat semula

419
00:24:09,302 --> 00:24:11,137
tapi itu cerita lama.

420
00:24:13,222 --> 00:24:15,766
Pada masa itu, kami berdua minum arak.

421
00:24:15,850 --> 00:24:19,812
Saya tak sedar perkara yang berlaku
tapi dia tarik saya

422
00:24:21,230 --> 00:24:22,940
dan saya tolak dia

423
00:24:23,024 --> 00:24:24,984
lalu dia tercedera.

424
00:24:25,067 --> 00:24:26,611
En. Bailey mengaku

425
00:24:26,694 --> 00:24:30,615
yang beberapa gumpal
rambut Cik Thomas tercabut,

426
00:24:30,698 --> 00:24:33,493
matanya lebam dan bengkak
sebesar limau gedang,

427
00:24:33,576 --> 00:24:35,703
dan bibirnya terkoyak daripada gusi.

428
00:24:35,786 --> 00:24:37,413
Dia perlukan lapan jahitan.

429
00:24:37,497 --> 00:24:41,125
En. Bailey kata dia minum arak
dan hilang kawalan

430
00:24:41,209 --> 00:24:43,669
tapi dia menafikan yang dia ganas.

431
00:24:43,753 --> 00:24:47,882
Saya kata kepada polis tempatan,
"Jules takkan buat dakwaan."

432
00:24:47,965 --> 00:24:51,969
Polis itu kata,
"Dia mesti buat kerana jika tidak,

433
00:24:52,053 --> 00:24:55,556
lepas ini mungkin lebih teruk
atau wanita lain jadi mangsa."

434
00:24:57,975 --> 00:25:00,978
Jika dikira dari pembunuhan Sophie,
bila hal ini berlaku?

435
00:25:02,021 --> 00:25:03,814
Enam bulan sebelumnya.

436
00:25:03,898 --> 00:25:04,941
Paling lama.

437
00:25:06,901 --> 00:25:09,111
Saya bertanggungjawab sepenuhnya.

438
00:25:11,197 --> 00:25:14,075
Tapi bertepuk sebelah tangan
takkan berbunyi.

439
00:25:14,158 --> 00:25:20,206
Tapi saya bukan nak cuba lepas tangan.

440
00:25:21,332 --> 00:25:26,379
Ian ialah paradoks yang sangat menarik
antara malu dengan tak malu.

441
00:25:29,006 --> 00:25:32,260
Hari ini, Hakim Patrick Moran
tidak menyebelahi Ian Bailey.

442
00:25:32,343 --> 00:25:34,971
Akhbar tidak menamakan dia
sebagai pembunuh

443
00:25:35,054 --> 00:25:39,725
dan Hakim Moran tak teragak-agak
menggambarkan dia sebagai lelaki ganas.

444
00:25:39,809 --> 00:25:41,269
Dia kalah.

445
00:25:41,352 --> 00:25:44,480
Dia seperti mensabotaj diri sendiri…

446
00:25:44,564 --> 00:25:46,274
WARTAWAN IRISH TIMES DI PARIS

447
00:25:46,315 --> 00:25:48,818
…apabila memulakan tuntutan ini.

448
00:25:48,901 --> 00:25:52,280
Di Paris, di rumah ibu bapa
Sophie Toscan du Plantier,

449
00:25:52,363 --> 00:25:54,532
keluarganya mengalu-alukan
keputusan hakim.

450
00:25:56,033 --> 00:25:59,328
Keputusan itu betul.
Yang pasti, hakim menegaskan

451
00:25:59,412 --> 00:26:02,331
dia sangat ganas,
terutamanya terhadap wanita.

452
00:26:02,415 --> 00:26:04,959
Kami harap dengan adanya testimoni baharu,

453
00:26:05,042 --> 00:26:07,545
DPP akan buat keputusan tak lama lagi

454
00:26:07,628 --> 00:26:09,171
untuk menangkap pembunuh.

455
00:26:10,464 --> 00:26:12,550
Kami serta-merta rasa

456
00:26:12,633 --> 00:26:16,262
dia akan ditangkap
dan sesuatu akan berlaku akhirnya.

457
00:26:16,345 --> 00:26:22,310
Kami masih berharap DPP
akan meneruskan dengan pendakwaan.

458
00:26:24,645 --> 00:26:27,064
Pengarah pendakwa raya Ireland

459
00:26:27,148 --> 00:26:30,901
tiada rancangan untuk mendakwa Ian Bailey
dengan pembunuhan itu.

460
00:26:31,736 --> 00:26:32,778
Bagi saya,

461
00:26:32,862 --> 00:26:36,032
saya terkejut kerana walaupun
selepas terdedahnya

462
00:26:36,115 --> 00:26:40,494
semua testimoni dan bukti,
dia tak pernah dibicarakan.

463
00:26:41,245 --> 00:26:48,210
Jelas sekali Bailey nampak lebih bersalah
daripada sebelum ini.

464
00:26:48,294 --> 00:26:49,879
Tapi tiada apa-apa berlaku.

465
00:27:01,849 --> 00:27:03,476
Sejak kematian ibu saya,

466
00:27:03,976 --> 00:27:10,316
Saya bernasib baik kerana nama saya
tidak dilibatkan dalam cerita ini.

467
00:27:15,404 --> 00:27:19,033
Tetapi masa berlalu.

468
00:27:19,116 --> 00:27:22,912
Sekarang dah 23 tahun berlalu,
ada dua fasa.

469
00:27:22,995 --> 00:27:29,293
Fasa semasa saya kanak-kanak

470
00:27:29,377 --> 00:27:33,881
yang menderita, menangis, bersedih,

471
00:27:33,964 --> 00:27:37,885
kemudian fasa apabila saya turut berjuang.

472
00:27:38,803 --> 00:27:41,013
PARIS
PERANCIS

473
00:27:43,557 --> 00:27:47,978
PERSATUAN PENCARI KEBENARAN TENTANG
PEMBUNUHAN SOPHIE TOSCAN DU PLANTIER

474
00:27:50,898 --> 00:27:56,237
Persatuan itu sangat penting bagi saya
dalam pencarian kebenaran.

475
00:27:57,780 --> 00:28:03,494
Setiap bulan, kami akan tetap bertemu
walaupun sangat sibuk.

476
00:28:08,457 --> 00:28:11,127
Ia ditubuhkan oleh adik nenek saya.

477
00:28:12,169 --> 00:28:16,006
Kami sangat yakin
bahawa Polis Ireland iaitu Garda

478
00:28:16,507 --> 00:28:19,260
akan selesaikan kes.
"Kami dah jumpa pembunuh itu."

479
00:28:19,343 --> 00:28:20,845
BAPA SAUDARA SOPHIE

480
00:28:20,928 --> 00:28:23,013
Jelas sekali kami salah.

481
00:28:24,348 --> 00:28:26,934
Ketika itu, saya mula beritahu kakak saya,

482
00:28:27,017 --> 00:28:29,895
"Kita mungkin terpaksa tunggu
bertahun-tahun tanpa hasil."

483
00:28:29,979 --> 00:28:33,023
Jadi, kami tubuhkan persatuan pada 2007.

484
00:28:33,607 --> 00:28:34,734
Apa yang berlaku?

485
00:28:37,319 --> 00:28:39,155
Awak dah kurus?

486
00:28:39,238 --> 00:28:42,324
Saya tak tahu apa-apa
tentang undang-undang jenayah.

487
00:28:42,408 --> 00:28:45,327
Saya belajar tentang perbezaan
antara sistem perundangan.

488
00:28:45,995 --> 00:28:51,417
Bolehkah Ireland sabitkan
defendan yang tidak hadir?

489
00:28:51,500 --> 00:28:53,961
Sistem Perancis sangat berbeza.

490
00:28:54,044 --> 00:28:58,007
Ia sangat berbeza. Ini memang benar.

491
00:28:58,090 --> 00:29:02,219
Sistem di Ireland yang berdasarkan
sistem keadilan British,

492
00:29:02,303 --> 00:29:05,556
kebersalahan perlu dibuktikan
melampaui keraguan munasabah.

493
00:29:05,639 --> 00:29:09,977
Di Perancis pula, ia berdasarkan
un faisceau de preuves.

494
00:29:10,060 --> 00:29:12,688
Ia bererti jumlah bukti.

495
00:29:14,273 --> 00:29:17,485
Selepas perbicaraan kes fitnah tahun 2003,

496
00:29:17,568 --> 00:29:20,863
kami ada semua keterangan saksi
buat kali pertama.

497
00:29:20,946 --> 00:29:24,825
Maka bermulalah
perbicaraan undang-undang di Perancis

498
00:29:25,326 --> 00:29:28,579
demi menegakkan kebenaran
dan keadilan untuk Sophie.

499
00:29:29,580 --> 00:29:34,752
Semua orang yang kenal ibu saya
tahu dia seorang pejuang

500
00:29:34,835 --> 00:29:39,590
dan saya juga akan cuba jadi pejuang.

501
00:29:40,549 --> 00:29:41,675
Yang pasti,

502
00:29:41,759 --> 00:29:45,471
Bailey takkan terlepas selama-lamanya
daripada undang-undang.

503
00:29:48,641 --> 00:29:52,436
Kami tubuhkan persatuan
pada September 2007

504
00:29:52,520 --> 00:29:56,357
dan siasatan Perancis bermula pada 2008.

505
00:30:02,822 --> 00:30:05,533
Selepas membuat liputan kisah ini
selama 24 tahun,

506
00:30:05,616 --> 00:30:08,118
saya sedar setiap kali
kita rasa kita tahu kebenarannya,

507
00:30:08,202 --> 00:30:11,956
kita pasti akan dikejutkan lagi.

508
00:30:16,544 --> 00:30:21,423
Ada perkembangan kisah ini
yang menggemparkan Ireland dan Perancis.

509
00:30:22,007 --> 00:30:23,759
Saya yakin itu bukan Ian Bailey.

510
00:30:27,680 --> 00:30:30,015
- Awak pasti itu bukan Ian Bailey?
- Ya.

511
00:30:30,599 --> 00:30:33,143
Marie Farrell tarik balik keterangannya.

512
00:30:33,227 --> 00:30:34,937
Keterangannya saya tak benar

513
00:30:35,020 --> 00:30:37,273
dan saya mahu tarik balik.

514
00:30:37,898 --> 00:30:39,984
Saksi utama tiba-tiba

515
00:30:40,067 --> 00:30:43,445
menarik diri daripada kes itu.

516
00:30:43,529 --> 00:30:48,325
Marie Farrell mengubah seluruh siasatan.

517
00:30:49,076 --> 00:30:51,453
Dia bersama lelaki yang bukan suaminya.

518
00:30:51,954 --> 00:30:55,499
Jika hal itu terdedah,
musnahlah hidup saya

519
00:30:55,583 --> 00:30:57,793
kerana saya fikir
perkahwinan saya akan berakhir

520
00:30:57,877 --> 00:31:00,170
walaupun saya tak ada hubungan sulit.

521
00:31:00,754 --> 00:31:02,047
Disebabkan itu,

522
00:31:02,131 --> 00:31:07,386
dia mendakwa polis memaksa dia
untuk mengenal pasti suspek utama.

523
00:31:07,469 --> 00:31:09,430
Mereka suruh saya jangan risau,

524
00:31:09,513 --> 00:31:11,640
kononnya saya tak perlu ke mahkamah,

525
00:31:12,141 --> 00:31:14,894
mereka cuma nak saya cakap
untuk rekod mereka.

526
00:31:14,977 --> 00:31:16,687
"ITU DIA."

527
00:31:18,522 --> 00:31:21,150
Semasa perbicaraan fitnah,
saya percayakan dia.

528
00:31:21,233 --> 00:31:23,444
Dia memberi bukti dengan meyakinkan.

529
00:31:23,527 --> 00:31:25,529
Semasa dia tarik balik keterangan,

530
00:31:25,613 --> 00:31:28,115
saya percayakan dia.
Dia masih meyakinkan.

531
00:31:28,198 --> 00:31:30,200
Saya kata saya tarik balik keterangan.

532
00:31:30,284 --> 00:31:34,371
Saya menangis dan beritahu dia,
"Cukuplah. Saya tarik balik semuanya.

533
00:31:34,455 --> 00:31:37,499
Saya dah tak sanggup.
Saya tak boleh tahan lagi."

534
00:31:38,792 --> 00:31:39,752
Sebenarnya,

535
00:31:41,045 --> 00:31:42,379
saya tak tahu.

536
00:31:44,131 --> 00:31:47,801
Dia tak mengubah ceritanya
selama sepuluh tahun.

537
00:31:47,885 --> 00:31:50,179
Saya percaya ceritanya betul.

538
00:31:51,430 --> 00:31:53,265
Kenapa dia tukar cerita?

539
00:31:54,391 --> 00:31:55,476
Apa pendapat awak?

540
00:31:55,559 --> 00:31:57,019
Saya bercakap benar.

541
00:31:57,102 --> 00:32:00,814
Kenapa saya nak cari perhatian seperti ini

542
00:32:00,898 --> 00:32:02,524
jika saya tak cakap benar?

543
00:32:02,608 --> 00:32:05,986
Mungkin awak lakukannya
kerana Ian Bailey mengugut

544
00:32:06,070 --> 00:32:07,321
atau menakutkan awak,

545
00:32:07,404 --> 00:32:09,907
seperti bukti yang diberikan di mahkamah

546
00:32:09,990 --> 00:32:11,659
daripada mulut awak sendiri

547
00:32:11,742 --> 00:32:13,327
bahawa awak takut akan dia

548
00:32:13,410 --> 00:32:15,913
dan ini cara untuk hentikan gangguannya.

549
00:32:16,830 --> 00:32:19,917
Tidak, saya tak takut akan Ian Bailey.

550
00:32:21,293 --> 00:32:25,255
Keluarga kami amat menyesal
kerana tidak menghalang

551
00:32:25,339 --> 00:32:27,424
ancaman Bailey terhadap Marie Farrell.

552
00:32:28,175 --> 00:32:33,305
Selama bertahun-tahun, dia tinggal
sekampung dengan Bailey di Schull

553
00:32:33,389 --> 00:32:35,766
dan dia mengalami tekanan besar.

554
00:32:37,935 --> 00:32:41,438
Kes ini berubah
dan Ian Bailey mula bangkit semula.

555
00:32:44,233 --> 00:32:46,235
Bailey teruja.

556
00:32:46,860 --> 00:32:50,322
Bak katanya,
"Selamat datang ke pihak yang benar."

557
00:32:52,866 --> 00:32:54,994
Mereka ada saksi di pihak mereka

558
00:32:55,494 --> 00:32:59,331
yang mendakwa Garda korup.

559
00:33:00,708 --> 00:33:03,752
En. Bailey kata
dia tidak diberi layanan adil…

560
00:33:03,836 --> 00:33:05,421
PEGUAM IAN BAILEY
2005-KINI

561
00:33:05,504 --> 00:33:07,339
…oleh pihak polis Ireland yang korup.

562
00:33:14,555 --> 00:33:16,473
Adakah siasatan itu korup

563
00:33:16,557 --> 00:33:20,019
dengan niat untuk menganiaya orang
yang mereka tahu tak bersalah?

564
00:33:20,102 --> 00:33:23,063
Bagi saya,
itu lebih kepada ketidakcekapan,

565
00:33:23,147 --> 00:33:25,482
bukan disengajakan atau berniat jahat.

566
00:33:26,775 --> 00:33:29,486
Malangnya, saya rasa seluruh kegagalan ini

567
00:33:29,570 --> 00:33:33,782
berpunca daripada cara polis
mengendalikannya dari awal.

568
00:33:37,995 --> 00:33:41,874
Ada kesilapan besar dari awal

569
00:33:41,957 --> 00:33:46,253
seperti tempat jenayah
yang boleh dicerobohi.

570
00:33:48,547 --> 00:33:50,549
Orang bebas berjalan-jalan.

571
00:33:53,052 --> 00:33:56,597
Ada bahan bukti yang hilang seperti pagar.

572
00:33:58,140 --> 00:34:02,728
Pagar besar yang berdarah dari ladang
hilang daripada siasatan.

573
00:34:03,395 --> 00:34:06,523
Macam mana benda begitu
boleh hilang begitu saja?

574
00:34:08,442 --> 00:34:10,235
Kenapa mereka tak buat kawad cam

575
00:34:10,319 --> 00:34:13,697
selepas Marie Farrell kata
dialah lelaki di Jambatan Kealfadda itu?

576
00:34:14,239 --> 00:34:18,410
Itu cuma antara kegagalan Garda
yang mereka takkan akui secara umum.

577
00:34:20,245 --> 00:34:22,748
Kami pun tak sempurna
macam pasukan polis lain.

578
00:34:23,248 --> 00:34:26,835
Saya tak kata kami tak buat silap tapi…

579
00:34:26,919 --> 00:34:29,880
Saya sumpah tiada korupsi berlaku.

580
00:34:29,963 --> 00:34:31,840
Kami tak cuba aniaya sesiapa.

581
00:34:31,924 --> 00:34:33,509
Kami bekerja dengan telus.

582
00:34:34,718 --> 00:34:37,096
Tiada sesiapa akan jadikan siasatan ini

583
00:34:37,179 --> 00:34:38,889
sebagai contoh siasatan yang bagus.

584
00:34:39,640 --> 00:34:41,850
Tapi walaupun siasatan Garda
ada kepincangan,

585
00:34:41,934 --> 00:34:44,728
adakah itu bermaksud dia tak bersalah?

586
00:34:50,859 --> 00:34:54,113
Enam bulan berlalu, kemudian setahun,
dua, tiga, empat tahun.

587
00:34:54,196 --> 00:34:57,866
Kami fikir,
"Kenapa tiada apa-apa dilakukan?

588
00:34:58,534 --> 00:35:02,955
Saya tak faham punca DPP
tak buat dakwaan.

589
00:35:03,038 --> 00:35:05,165
DISEMBER 2011
15 TAHUN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

590
00:35:05,249 --> 00:35:08,544
Fail rasmi yang baru terbongkar
sudah mula muncul.

591
00:35:08,627 --> 00:35:14,466
Sepuluh tahun lalu, pejabat DPP
mengatakan Bailey tidak perlu didakwa.

592
00:35:14,550 --> 00:35:18,137
Pada 2011, kami dapat tahu
punca DPP membuat kesimpulan

593
00:35:18,220 --> 00:35:21,473
bahawa bukti itu tak cukup
untuk mendakwa Ian Bailey.

594
00:35:21,557 --> 00:35:24,434
Dokumen itu mengandungi
pendapat Eamonn Barnes,

595
00:35:24,518 --> 00:35:27,437
pengarah pendakwa raya
yang membuat keputusan

596
00:35:27,521 --> 00:35:29,064
untuk tidak mendakwa En. Bailey.

597
00:35:29,148 --> 00:35:31,525
Pada pendapatnya, bukti dalam kes itu

598
00:35:31,608 --> 00:35:34,736
terlalu sedikit untuk mendakwa En. Bailey.

599
00:35:34,820 --> 00:35:39,324
En. Barnes berkata siasatan Garda
penuh kesilapan dan prejudis

600
00:35:39,408 --> 00:35:40,617
terhadap En. Bailey.

601
00:35:40,701 --> 00:35:44,163
DPP itu memutuskan bahawa
ada beberapa kaedah meragukan

602
00:35:44,246 --> 00:35:47,166
yang digunakan oleh Garda semasa siasatan.

603
00:35:50,627 --> 00:35:53,964
Saya sangat kecewa dengan banyak perkara.

604
00:35:55,340 --> 00:35:56,258
Saya polis.

605
00:35:56,341 --> 00:35:59,136
Sebagai polis,
kami cuma kumpul bukti yang ada

606
00:35:59,219 --> 00:36:01,638
dan hantar ke pejabat DPP.

607
00:36:01,722 --> 00:36:03,974
Mereka yang buat keputusan.

608
00:36:04,057 --> 00:36:06,476
Kami tak berhak pertikaikan apa-apa

609
00:36:06,560 --> 00:36:09,104
walaupun kami nampak kepincangan mereka

610
00:36:09,188 --> 00:36:11,523
tapi mereka kata kami yang cuai.

611
00:36:11,607 --> 00:36:13,775
CUMA JENAKA GELAP

612
00:36:13,859 --> 00:36:15,569
Kerap kali terjadi

613
00:36:15,652 --> 00:36:18,697
apabila saksi memberi keterangan
yang menentang kata Ian,

614
00:36:18,780 --> 00:36:20,991
DPP selalu berpihak kepada Ian.

615
00:36:22,659 --> 00:36:28,457
Dia mempertikaikan
kredibiliti setiap saksi.

616
00:36:28,540 --> 00:36:31,168
Orang seperti pasangan Shelley,
Malachi Reed.

617
00:36:31,251 --> 00:36:34,630
Baginya, disebabkan mereka
tak beri keterangan lebih awal,

618
00:36:34,713 --> 00:36:36,423
mereka tak boleh dipercayai.

619
00:36:37,174 --> 00:36:39,426
Contohnya, Malachi Reed, 14 tahun,

620
00:36:39,509 --> 00:36:42,137
tak beritahu ibunya
selepas pulang malam itu.

621
00:36:42,221 --> 00:36:45,807
Dia tunggu keesokan harinya,
jadi DPP menolak keterangannya.

622
00:36:45,891 --> 00:36:52,397
Saksi biasa yang tiada sebab untuk menipu.

623
00:36:53,398 --> 00:36:57,361
Manakala tafsirannya
tentang kelakuan Ian Bailey sebelum itu…

624
00:36:58,904 --> 00:37:00,864
Bagaimana dia boleh tafsirkannya

625
00:37:00,948 --> 00:37:03,075
sebagai gurauan daripada ayat bertulis?

626
00:37:03,617 --> 00:37:05,786
Yang amat mengejutkan dalam laporan itu

627
00:37:05,869 --> 00:37:10,040
apabila ia menyebut,
"Ya, Bailey pernah mengasari wanita

628
00:37:10,123 --> 00:37:13,794
tetapi malangnya, itu perkara biasa."

629
00:37:13,877 --> 00:37:15,128
Macam membela Bailey

630
00:37:15,212 --> 00:37:18,298
dengan mengatakan
kekasaran lampaunya terhadap wanita

631
00:37:18,382 --> 00:37:22,010
tak relevan dalam kes wanita
yang dibelasah kejam ini.

632
00:37:23,887 --> 00:37:26,306
Kesimpulan di akhir laporan berbunyi,

633
00:37:26,390 --> 00:37:29,393
"Kami percaya tiada alasan yang cukup
untuk membicarakannya."

634
00:37:29,893 --> 00:37:32,854
James Hamilton kata tiada bukti yang cukup

635
00:37:32,938 --> 00:37:36,692
untuk mendakwa Ian Bailey dengan
pembunuhan Sophie Toscan du Plantier.

636
00:37:36,775 --> 00:37:39,278
Dia kata penyiasat boleh bertindak
atas rasa syak

637
00:37:39,361 --> 00:37:41,989
tetapi DPP perlu bertindak atas bukti.

638
00:37:45,158 --> 00:37:47,286
Keluarga Sophie Toscan du Plantier

639
00:37:47,369 --> 00:37:51,039
menubuhkan persatuan untuk mengekalkan
tekanan terhadap pihak berkuasa

640
00:37:51,123 --> 00:37:52,874
di Ireland dan Perancis.

641
00:37:52,958 --> 00:37:55,627
Tekanan itu menyebabkan Pesuruhjaya Garda

642
00:37:55,711 --> 00:37:58,547
dan menteri keadilan
setuju menyerahkan fail Garda

643
00:37:58,630 --> 00:38:01,300
berkenaan pembunuhan
Puan Toscan du Plantier bulan lepas

644
00:38:01,383 --> 00:38:03,176
kepada majistret di Paris

645
00:38:03,260 --> 00:38:06,555
yang menjalankan siasatan sendiri
mengikut undang-undang Perancis.

646
00:38:07,889 --> 00:38:11,476
Apabila rakyat Perancis
dibunuh di luar negara,

647
00:38:11,560 --> 00:38:15,314
Perancis berhak
menjalankan siasatan sendiri

648
00:38:15,397 --> 00:38:20,402
dan selepas itu, mendakwa suspek.

649
00:38:21,028 --> 00:38:24,990
Saya rasa dan saya harap
ada pendakwaan dalam kes ini.

650
00:38:25,073 --> 00:38:27,367
Kami berusaha untuk ke arah itu.

651
00:38:28,493 --> 00:38:30,078
Keluarga Perancis itulah

652
00:38:30,162 --> 00:38:33,290
yang asyik mendesak kerajaan Perancis.

653
00:38:33,790 --> 00:38:36,543
"Suruh sistem keadilan Ireland
selesaikannya.

654
00:38:36,626 --> 00:38:38,086
Pastikan ada orang dibicarakan."

655
00:38:45,010 --> 00:38:49,389
Saya ada pemacu yang mengandungi
semua dokumen utama.

656
00:38:49,473 --> 00:38:50,557
Fail Perancis.

657
00:38:51,600 --> 00:38:53,727
Saya bersimpati dengan keluarganya

658
00:38:54,519 --> 00:38:57,147
tapi saya tak faham

659
00:38:57,230 --> 00:39:01,902
punca mereka begitu meyakini
bukti yang kita tunjukkan di negara ini.

660
00:39:01,985 --> 00:39:04,112
Memang meragukan.

661
00:39:04,196 --> 00:39:07,407
Ada konspirasi untuk memesongkan keadilan

662
00:39:07,491 --> 00:39:10,410
dengan menyuruh Marie Farrell
membuat kenyataan palsu.

663
00:39:10,911 --> 00:39:14,623
Jadi, saya cuba bersihkan nama saya
mengikut undang-undang.

664
00:39:14,706 --> 00:39:18,251
NOVEMBER 2014
18 TAHUN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

665
00:39:18,335 --> 00:39:20,796
Di tempat ini yang bergelar
Riviera Ireland,

666
00:39:20,879 --> 00:39:23,840
mereka menunggu pendedahan selanjutnya.

667
00:39:23,924 --> 00:39:25,801
Ian Bailey menyaman kerajaan

668
00:39:25,884 --> 00:39:29,679
kerana mendakwa dia disalah anggap
sebagai suspek pembunuhan itu.

669
00:39:29,763 --> 00:39:31,723
Bailey nak saman kami.

670
00:39:32,474 --> 00:39:34,726
Kebenaran akan sentiasa terdedah.

671
00:39:34,810 --> 00:39:37,437
Lambat-laun, ia akan berlaku.

672
00:39:39,648 --> 00:39:43,735
Juri diberitahu beberapa Garda
berpakat untuk membabitkan Ian Bailey

673
00:39:43,819 --> 00:39:46,363
dalam pembunuhan Sophie Toscan du Plantier

674
00:39:46,446 --> 00:39:49,366
dan cuba menyalahkan dia
atas jenayah yang dia tak buat.

675
00:39:49,449 --> 00:39:53,787
Kelihatannya seperti
Ian Bailey akan menang.

676
00:39:54,704 --> 00:39:58,625
Marie Farrell kata dia datang ke mahkamah
tanpa ugutan atau pujukan

677
00:39:58,708 --> 00:40:00,877
dan bersumpah untuk bercakap benar.

678
00:40:00,961 --> 00:40:04,756
Sudah tentulah apabila Marie Farrell
masuk ke kandang saksi,

679
00:40:04,840 --> 00:40:07,634
dia dianggap sebagai saksi utama.

680
00:40:07,717 --> 00:40:10,720
Kehadiran Marie Farrell
di kandang saksi amat dramatik.

681
00:40:11,221 --> 00:40:13,140
Tapi peguam bela kata

682
00:40:13,223 --> 00:40:16,726
buktinya tak boleh dipercayai
dalam banyak perkara.

683
00:40:17,561 --> 00:40:22,149
Kemudian timbullah isu
lelaki yang bersamanya

684
00:40:22,774 --> 00:40:25,777
pada malam dia nampak Bailey
di Jambatan Kealfadda.

685
00:40:26,361 --> 00:40:30,282
Marie Farrell tak pernah dedahkan
identiti lelaki yang bersama dia

686
00:40:30,365 --> 00:40:32,909
pada 23 Disember 1996.

687
00:40:32,993 --> 00:40:34,536
Di kandang saksi hari ini,

688
00:40:34,619 --> 00:40:37,414
dia masih enggan menamakan
lelaki yang bersamanya malam itu.

689
00:40:37,497 --> 00:40:39,082
"Saya takkan cakap," katanya.

690
00:40:39,166 --> 00:40:40,417
Apabila didesak lagi,

691
00:40:40,500 --> 00:40:42,502
Marie berkata,

692
00:40:43,086 --> 00:40:46,173
"Saya dah muak.
Ini soal hubungan peribadi saya.

693
00:40:46,256 --> 00:40:47,841
Saya sudah tak tahan."

694
00:40:47,924 --> 00:40:51,219
Dia ambil beg dan kot
lalu tinggalkan kandang saksi

695
00:40:51,303 --> 00:40:52,804
dan keluar dari mahkamah,

696
00:40:52,888 --> 00:40:56,183
mengejutkan Bailey dan pasukannya.

697
00:40:56,266 --> 00:40:59,394
Tindakan Marie Farrell amat mengejutkan.

698
00:41:01,396 --> 00:41:03,565
Jurukamera RTÉ sangat cekap.

699
00:41:03,648 --> 00:41:05,317
Dia berlari dari depan

700
00:41:05,400 --> 00:41:07,694
dan berjaya merakam
Marie keluar dari belakang.

701
00:41:08,195 --> 00:41:10,280
Buttimer terpaksa pujuk dia masuk semula.

702
00:41:11,615 --> 00:41:12,866
Hakim beri amaran.

703
00:41:12,949 --> 00:41:15,702
Dia kata, "Itu kali terakhir awak keluar."

704
00:41:16,453 --> 00:41:18,330
Dia kemudian berkata,

705
00:41:18,413 --> 00:41:21,625
"Awak perlu sebut nama lelaki itu.

706
00:41:21,708 --> 00:41:24,711
Tiada rahsia dalam perbicaraan ini.
Sebut nama dia."

707
00:41:25,212 --> 00:41:26,922
Dia namakan seorang lelaki.

708
00:41:27,005 --> 00:41:28,381
Itu satu lagi penipuan.

709
00:41:29,341 --> 00:41:33,345
Dia baru saja menipu mahkamah
walaupun mengangkat sumpah.

710
00:41:33,428 --> 00:41:35,096
Peguam Garda dan kerajaan berkata

711
00:41:35,180 --> 00:41:37,974
Marie Farrell sering menukar cerita
sejak dulu

712
00:41:38,058 --> 00:41:40,060
sehingga dia tak boleh dipercayai.

713
00:41:41,728 --> 00:41:44,105
Wanita malang itu asyik menipu

714
00:41:44,189 --> 00:41:47,692
sehingga keliru dengan kata-kata sendiri.
Dia merepek.

715
00:41:47,776 --> 00:41:50,612
Saksi penting untuk Ian
ialah Marie Farrell.

716
00:41:50,695 --> 00:41:52,989
Ia perkara paling penting bagi kesnya

717
00:41:53,073 --> 00:41:54,741
tapi kredibiliti Marie telah musnah,

718
00:41:54,824 --> 00:41:57,702
melemahkan kedudukan Bailey
dan kalah kes saman Mahkamah Tinggi.

719
00:41:58,787 --> 00:42:01,039
Ian Bailey keluar dari Mahkamah Tinggi

720
00:42:01,122 --> 00:42:03,208
selepas kalah kes undang-undang yang lama

721
00:42:03,291 --> 00:42:06,169
dan perlu membayar kos jutaan euro.

722
00:42:06,253 --> 00:42:08,213
Saya tak boleh cakap apa-apa. Maaf.

723
00:42:08,296 --> 00:42:10,215
Hakikatnya,

724
00:42:10,840 --> 00:42:12,676
Marie yang datang jumpa polis.

725
00:42:12,759 --> 00:42:16,388
Kami tak cari dia.
Itu yang paling penting.

726
00:42:21,601 --> 00:42:23,103
Saya ingat dia dengan jelas.

727
00:42:24,854 --> 00:42:29,442
Malah saya masih ingat
Sophie duduk di bar ini.

728
00:42:31,695 --> 00:42:33,280
Dia tenang,

729
00:42:33,363 --> 00:42:34,698
sentiasa duduk senyap.

730
00:42:36,783 --> 00:42:38,368
Tak mengganggu sesiapa.

731
00:42:40,328 --> 00:42:42,080
Awak buat saya terkenang.

732
00:42:43,039 --> 00:42:44,874
Yalah, sudah 24 tahun berlalu.

733
00:42:44,958 --> 00:42:46,960
PEMILIK PUB

734
00:42:47,043 --> 00:42:49,963
Ingatan pun dah pudar.

735
00:42:50,880 --> 00:42:53,466
Susah nak ingat semuanya
secara terperinci.

736
00:42:53,550 --> 00:42:56,469
Ada kes saman fitnah,

737
00:42:56,553 --> 00:42:58,638
kes-kes lain di mahkamah.

738
00:42:58,722 --> 00:43:01,141
Ia dikenali sebagai kes Bailey sejak itu

739
00:43:01,224 --> 00:43:04,144
tapi saya rasa tumpuan
perlu kembali pada Sophie,

740
00:43:04,227 --> 00:43:08,064
mangsa yang tak bersalah
dalam kes yang kejam.

741
00:43:10,275 --> 00:43:12,527
Ketika itu ada banyak persoalan timbul

742
00:43:12,611 --> 00:43:14,863
yang tidak dijawab dengan betul.

743
00:43:16,114 --> 00:43:18,325
Kami semua mencari petunjuk.

744
00:43:18,408 --> 00:43:20,201
ARTIS DAN PENDUDUK SCHULL

745
00:43:20,285 --> 00:43:23,538
Kalaulah kami boleh cari jawapan
agar semuanya kembali selamat.

746
00:43:23,622 --> 00:43:26,625
Para penduduk berbincang sesama sendiri.

747
00:43:28,460 --> 00:43:30,587
Ia seperti menyelesaikan teka-teki.

748
00:43:31,713 --> 00:43:37,177
Kami semua cuba memahami
semua cebisan maklumat

749
00:43:37,260 --> 00:43:39,262
yang semua orang cuba jalinkan

750
00:43:39,346 --> 00:43:40,889
menjadi cerita

751
00:43:41,473 --> 00:43:43,433
tetapi asyik gagal.

752
00:43:46,895 --> 00:43:50,023
Ada sebabnya Garda tak ambil
keterangan orang tertentu

753
00:43:50,106 --> 00:43:52,442
sehingga beberapa minggu,
bulan atau tahun kemudian.

754
00:43:54,235 --> 00:43:57,238
Mereka tak sedar
maklumat orang itu penting.

755
00:43:57,322 --> 00:43:59,532
CALIFORNIA
AMERIKA SYARIKAT

756
00:44:00,241 --> 00:44:03,244
Saya kecewa kerana baru
disoal siasat oleh Garda

757
00:44:03,328 --> 00:44:04,704
selepas bertahun-tahun.

758
00:44:04,788 --> 00:44:06,289
TETAMU JULES DAN IAN
DISEMBER 1996

759
00:44:06,373 --> 00:44:10,085
Saya berada di rumah suspek

760
00:44:10,168 --> 00:44:12,796
pada hari selepas kejadian itu.

761
00:44:14,130 --> 00:44:18,802
Itu sesuatu yang saya tak boleh
padamkan daripada ingatan.

762
00:44:20,595 --> 00:44:24,015
Semasa saya berusia 20 tahun,
saya meninggalkan Itali,

763
00:44:24,099 --> 00:44:26,935
berpindah ke Ireland
dan bertemu Ginny Thomas.

764
00:44:27,727 --> 00:44:30,814
Dia selalu bercerita tentang keluarganya.

765
00:44:30,897 --> 00:44:33,441
Ibunya, Jules,

766
00:44:33,525 --> 00:44:38,196
dan teman lelakinya, Ian,
yang ada reputasi buruk.

767
00:44:39,322 --> 00:44:42,701
Saya menumpang di rumah mereka
semasa Krismas.

768
00:44:43,743 --> 00:44:47,372
Semasa dalam perjalanan bas
dari Cork ke West Cork,

769
00:44:47,455 --> 00:44:49,541
saya dengar tentang pembunuhan itu.

770
00:44:52,001 --> 00:44:56,047
Sebaik saja saya tiba di sana,
saya rasa suasana di sana pelik.

771
00:44:57,799 --> 00:45:01,970
Ian membuat liputan kes itu
kerana dia wartawan.

772
00:45:04,431 --> 00:45:07,517
Dia tinggi dan besar
dengan personaliti yang menonjol

773
00:45:08,017 --> 00:45:11,813
dan saya ingat lagi
tangannya yang bercalar.

774
00:45:15,024 --> 00:45:17,026
Calar itu nampak jelas

775
00:45:17,110 --> 00:45:21,573
dan saya tak rasa
ia disebabkan pokok Krismas

776
00:45:21,656 --> 00:45:23,950
atau menyembelih ayam belanda.

777
00:45:24,033 --> 00:45:26,828
Bukannya saya meneliti dia

778
00:45:26,911 --> 00:45:29,038
tapi saya agak yakin untuk berkata

779
00:45:29,122 --> 00:45:33,084
calar itu mungkin akibat terkena duri.

780
00:45:39,299 --> 00:45:41,760
Ketika saya mandi,

781
00:45:44,345 --> 00:45:46,848
ada baldi besar di bilik mandi.

782
00:45:48,641 --> 00:45:52,395
Ada kot gelap yang direndam.

783
00:45:53,730 --> 00:45:55,064
Kainnya berat.

784
00:45:56,024 --> 00:45:57,942
Saya percaya itu kot Ian.

785
00:45:59,944 --> 00:46:02,197
Saya rasa itu sesuatu yang aneh.

786
00:46:02,280 --> 00:46:05,742
Dia basuh pakaian besar
yang tak mudah kering

787
00:46:05,825 --> 00:46:08,661
pada tengah-tengah musim sejuk.

788
00:46:10,955 --> 00:46:13,833
Ia penting dan saya ingat dengan jelas

789
00:46:15,210 --> 00:46:16,419
yang hal itu aneh.

790
00:46:24,135 --> 00:46:27,680
Saya masih rasa
ada banyak persoalan tentang kes ini

791
00:46:27,764 --> 00:46:30,850
yang belum dia jawab dengan memuaskan.

792
00:46:32,894 --> 00:46:36,022
Ada banyak percanggahan antara ceritanya

793
00:46:36,105 --> 00:46:38,900
dengan keterangan saksi kepada Garda.

794
00:46:40,610 --> 00:46:42,862
Contohnya, adakah dia kenal Sophie?

795
00:46:45,824 --> 00:46:48,034
Awak kenal wanita ini sebelum ini?

796
00:46:48,117 --> 00:46:50,495
Awak pernah jumpa dia? Awak kawan dia?

797
00:46:50,578 --> 00:46:51,704
Awak pernah nampak dia?

798
00:46:52,205 --> 00:46:54,833
Saya tak pernah jumpa dia.
Kami tak pernah berkenalan.

799
00:46:54,916 --> 00:46:56,209
Kami tak pernah berbual.

800
00:46:56,292 --> 00:46:58,670
Awak kenal Sophie Toscan du Plantier?

801
00:46:58,753 --> 00:47:01,673
Saya tak kenal dia
dari segi tak pernah jumpa dia

802
00:47:01,756 --> 00:47:04,300
tapi ada orang pernah tunjukkan dia
kepada saya.

803
00:47:04,384 --> 00:47:05,260
Awak kenal…

804
00:47:06,553 --> 00:47:09,305
Saya tak pernah jumpa dia
atau bercakap dengannya.

805
00:47:09,389 --> 00:47:12,976
Saya pernah nampak dia sekali.
Jiran saya tunjukkan dia.

806
00:47:17,188 --> 00:47:20,608
Apabila Sophie mati,
ia sangat mengejutkan.

807
00:47:21,609 --> 00:47:24,279
Akibatnya, saya tutup semua pintu.

808
00:47:24,362 --> 00:47:27,448
Saya tak baca, dengar atau tonton apa-apa.

809
00:47:28,992 --> 00:47:30,827
Saya tak nak tahu apa-apa.

810
00:47:33,204 --> 00:47:36,749
Ingatan saya hanya kembali
kerana kami tubuhkan persatuan,

811
00:47:37,458 --> 00:47:39,627
jadi sudah lama selepas itu.

812
00:47:39,711 --> 00:47:41,963
Cara otak kita berfikir memang pelik.

813
00:47:42,046 --> 00:47:46,801
Tiba-tiba saya teringat
"lelaki yang menulis puisi".

814
00:47:49,596 --> 00:47:52,599
Mungkin itu malam pertama
dia berada di Ireland.

815
00:47:52,682 --> 00:47:55,602
Beberapa hari sebelum hari jadi saya,
dia menelefon saya

816
00:47:55,685 --> 00:47:58,271
dan kami berbual panjang

817
00:47:58,354 --> 00:48:02,442
tentang hidupnya, suaminya,
kerjanya, aktivitinya hari itu.

818
00:48:04,944 --> 00:48:08,156
Semasa dia beritahu saya tentang kerjanya,

819
00:48:08,239 --> 00:48:10,450
dia beritahu saya tentang lelaki itu.

820
00:48:11,326 --> 00:48:16,497
Lelaki itu nak jumpa dia
untuk bincang tentang projek puisi.

821
00:48:18,041 --> 00:48:19,626
Dia rasa lelaki itu pelik.

822
00:48:20,209 --> 00:48:22,629
Dia rasa perwatakan lelaki itu merisaukan.

823
00:48:23,713 --> 00:48:27,342
Saya kata, "Jangan jumpa dia seorang diri.
Jumpa dia di tempat awam."

824
00:48:29,552 --> 00:48:33,222
Ian Bailey kata mereka tak pernah jumpa
tetapi ada ramai orang,

825
00:48:33,306 --> 00:48:35,558
sekurang-kurangnya lapan orang

826
00:48:35,642 --> 00:48:39,395
yang menyangkal kenyataan Ian
bahawa dia tak kenal Sophie.

827
00:48:40,688 --> 00:48:43,149
PARIS
PERANCIS

828
00:48:44,567 --> 00:48:47,528
Mungkin orang yang paling penting
ialah Guy Girard,

829
00:48:47,612 --> 00:48:50,239
penerbit filem yang bekerja dengan Sophie

830
00:48:50,323 --> 00:48:52,742
dan bercakap dengannya
sebelum dia pergi ke Ireland,

831
00:48:52,825 --> 00:48:54,285
dan Sophie sebut lagi

832
00:48:54,369 --> 00:48:58,331
yang dia akan jumpa penulis lelaki
yang tinggal di Schull.

833
00:49:00,208 --> 00:49:04,212
Kisah ini memberi saya tamparan hebat.

834
00:49:04,295 --> 00:49:06,631
SUARA GUY GIRARD
PEMBUAT FILEM DAN RAKAN SEKERJA

835
00:49:06,714 --> 00:49:08,841
Ia sangat memberi kesan kepada saya.

836
00:49:10,134 --> 00:49:13,930
Pada malam sebelum dia pergi,

837
00:49:15,848 --> 00:49:19,268
saya sangka dia bercakap
tentang seorang pengarah Breton

838
00:49:19,352 --> 00:49:21,813
dengan nama yang agak sama.

839
00:49:22,689 --> 00:49:25,984
Jadi saya kata, "Saya kenal dia.
Saya pernah tengok filemnya."

840
00:49:26,067 --> 00:49:28,361
Dia kata, "Tidak, awak tak kenal dia."

841
00:49:28,444 --> 00:49:31,406
"Eoin Bailey jiran saya di Cork."

842
00:49:33,032 --> 00:49:35,952
Dia kata lelaki itu
menyara hidup sebagai penulis,

843
00:49:36,035 --> 00:49:38,329
maksudnya dia wartawan atau penyair,

844
00:49:39,455 --> 00:49:44,127
dan dia berminat
dengan kisah keganasan rumah tangga.

845
00:49:47,255 --> 00:49:49,882
Sophie kenal Bailey. Bailey kenal Sophie.

846
00:49:51,592 --> 00:49:54,762
Unsur kedua ialah pengakuan Bailey.

847
00:49:55,972 --> 00:50:00,268
Pengakuan Bailey kepada Malachi Reed,
kepada orang lain,

848
00:50:00,351 --> 00:50:02,228
"Saya bunuh dia."

849
00:50:02,311 --> 00:50:06,733
Unsur ketiga ialah aktiviti Bailey
pada malam pembunuhan.

850
00:50:08,276 --> 00:50:12,363
Dia sendiri mengaku yang dia keluar
pada malam pembunuhan itu.

851
00:50:12,947 --> 00:50:14,949
Jadi, Bailey tiada alibi.

852
00:50:15,992 --> 00:50:18,578
Satu lagi unsur pula,

853
00:50:18,661 --> 00:50:21,664
calar dan kesan pada dahinya.

854
00:50:23,499 --> 00:50:26,419
Semua itu sebahagian
daripada faisceau de preuves.

855
00:50:26,502 --> 00:50:30,715
Orang Perancis kata
ia sebahagian daripada petunjuk.

856
00:50:32,508 --> 00:50:35,386
Apabila ia dikumpulkan, buktinya jelas.

857
00:50:37,388 --> 00:50:39,307
Maka bermulalah situasi

858
00:50:39,390 --> 00:50:44,312
apabila Perancis memulakan perbicaraan
tanpa kehadiran Ian Bailey.

859
00:50:45,354 --> 00:50:48,733
Bermulalah perbicaraan
yang kami tunggu selama 22, 23 tahun.

860
00:50:49,233 --> 00:50:53,780
MEI 2019
22 TAHUN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

861
00:50:53,863 --> 00:50:57,116
Esok di Paris,
lebih 1,000 kilometer dari sini,

862
00:50:57,200 --> 00:50:59,660
Ian Bailey akan dibicarakan
tanpa kehadirannya

863
00:50:59,744 --> 00:51:01,662
mengikut undang-undang Perancis.

864
00:51:01,746 --> 00:51:05,917
Ia tak pernah berlaku dalam hubungan
undang-undang Perancis-Ireland.

865
00:51:08,002 --> 00:51:09,504
Sebelum perbicaraan di Perancis,

866
00:51:10,254 --> 00:51:13,257
saya nak pergi ke Ireland
dengan pak cik saya, Bertrand,

867
00:51:13,341 --> 00:51:19,055
untuk menjelaskannya
kepada masyarakat tempatan.

868
00:51:21,307 --> 00:51:23,184
Mereka perlu tahu

869
00:51:23,851 --> 00:51:28,147
yang saya berjuang
untuk menegakkan keadilan demi ibu saya,

870
00:51:29,232 --> 00:51:32,568
untuk membersihkan nama negara mereka.

871
00:51:33,528 --> 00:51:35,822
Saya bacakan ucapan di gereja.

872
00:51:37,448 --> 00:51:41,744
"Ke hadapan kawan-kawan,
keluarga dan orang Ireland,

873
00:51:42,912 --> 00:51:44,205
dalam beberapa hari,

874
00:51:44,288 --> 00:51:47,500
perbicaraan lelaki yang dituduh
membunuh ibu saya

875
00:51:47,583 --> 00:51:48,960
akan bermula akhirnya.

876
00:51:52,213 --> 00:51:54,715
Ini perbicaraan bagi jenayah

877
00:51:54,799 --> 00:51:59,345
yang langsung tidak melambangkan Ireland."

878
00:52:02,014 --> 00:52:06,978
"Ini perbicaraan jenayah
yang kita tak patut hadapi."

879
00:52:14,527 --> 00:52:18,447
Dah bertahun-tahun
saya berjuang dengan gigih.

880
00:52:20,533 --> 00:52:22,994
Saya sengsara bertahun-tahun.

881
00:52:23,786 --> 00:52:28,249
Saya yakin selama 15 tahun ini

882
00:52:28,332 --> 00:52:31,252
bahawa semua bukti
menunjukkan Bailey bersalah.

883
00:52:31,878 --> 00:52:36,048
Semuanya menunjukkan Bailey yang bersalah.

884
00:52:36,883 --> 00:52:38,092
Tidak syak lagi.

885
00:52:39,218 --> 00:52:42,972
Pierre-Louis Baudey-Vignaud tiba
di mahkamah jenayah Paris

886
00:52:43,055 --> 00:52:45,892
untuk perbicaraan lelaki yang dituduh
membunuh ibunya

887
00:52:45,975 --> 00:52:47,351
tanpa kehadiran tertuduh.

888
00:52:47,935 --> 00:52:49,270
Tiada juri.

889
00:52:49,353 --> 00:52:52,440
Kes itu akan diadili oleh tiga majistret.

890
00:52:53,441 --> 00:52:54,609
Saya rasa ia pelik.

891
00:52:55,109 --> 00:52:57,987
Saya temu ramah Frank Buttimer sebelum itu

892
00:52:58,070 --> 00:53:00,907
dan saya kata,
"Awak nak hantar sesiapa ke sana?"

893
00:53:00,990 --> 00:53:03,451
Dia kata, "Buat apa?
Bailey akan didapati bersalah."

894
00:53:03,534 --> 00:53:06,454
Peguam yang mewakili Ian Bailey

895
00:53:06,537 --> 00:53:10,166
hampir sepanjang 23 tahun lalu
sejak pembunuhan itu

896
00:53:10,249 --> 00:53:13,461
tidak mengiktiraf
tindakan undang-undang itu.

897
00:53:13,544 --> 00:53:15,254
Dia tidak menganggap

898
00:53:15,338 --> 00:53:18,090
tindakan undang-undang itu sah atau adil.

899
00:53:18,174 --> 00:53:20,927
Dia takkan hadir atau menghantar wakil.

900
00:53:22,595 --> 00:53:24,597
Saya takkan mengalah.

901
00:53:28,142 --> 00:53:29,560
Saya takkan biar dia terlepas.

902
00:53:31,979 --> 00:53:35,524
Lebih 30 saksi dipanggil
memberi keterangan semasa perbicaraan.

903
00:53:35,608 --> 00:53:40,404
Saya menghadiri perbicaraan
dan disoal sebagai saksi.

904
00:53:40,905 --> 00:53:45,034
Ia sangat sukar untuk dilalui,
sangat menakutkan.

905
00:53:46,077 --> 00:53:49,789
Saya maklumkan yang Sophie
pernah cakap tentang lelaki itu.

906
00:53:50,289 --> 00:53:51,874
Itu yang penting.

907
00:53:53,376 --> 00:53:57,713
Ia sangat menakutkan
tapi itu tindakan yang betul.

908
00:53:58,839 --> 00:54:00,800
Saya mainkan peranan saya

909
00:54:00,883 --> 00:54:03,135
dan harapnya, gabungan semua maklumat

910
00:54:03,219 --> 00:54:05,346
akan membawa perubahan.

911
00:54:06,722 --> 00:54:09,517
Keterangan bersumpah saya
ialah faktor penting.

912
00:54:11,102 --> 00:54:13,104
Itu yang buat saya rasa

913
00:54:14,689 --> 00:54:17,024
saya buat perkara yang betul

914
00:54:17,108 --> 00:54:20,069
dengan akhirnya menyuarakannya.

915
00:54:21,279 --> 00:54:25,199
Saya rasa keterangan saksi saya
dengan semua saksi lain

916
00:54:25,283 --> 00:54:29,203
berguna untuk menentukan
keputusan perbicaraan.

917
00:54:30,746 --> 00:54:32,957
Ia mencemaskan tapi saya nak suarakan

918
00:54:33,040 --> 00:54:35,459
perkara yang saya pendam selama 23 tahun.

919
00:54:35,543 --> 00:54:39,547
Kami semua cuma nak pengakhiran
yang sewajarnya.

920
00:54:40,464 --> 00:54:44,969
Mereka anggap
keterangan Marie Farrell itu sah

921
00:54:45,052 --> 00:54:47,179
walaupun ia ditarik balik olehnya.

922
00:54:47,263 --> 00:54:51,100
Saya rasa pihak Perancis menganggap
keterangan awalnya

923
00:54:51,183 --> 00:54:53,561
ialah keterangan sebenar.

924
00:54:56,188 --> 00:54:57,273
Buat kali pertama,

925
00:54:57,356 --> 00:55:00,776
orang luar yang mengadili kes ini.

926
00:55:00,860 --> 00:55:03,529
Semua yang kami bayangkan, hipotesis kami,

927
00:55:04,196 --> 00:55:07,950
dibentangkan oleh hakim
yang objektif dan profesional.

928
00:55:08,659 --> 00:55:11,704
Hari terakhir iaitu hari keputusan
ialah saat paling dramatik.

929
00:55:18,878 --> 00:55:22,089
Selepas penantian selama 22 tahun,

930
00:55:23,174 --> 00:55:25,176
penderitaan selama 22 tahun,

931
00:55:25,801 --> 00:55:27,511
persoalan selama 22 tahun,

932
00:55:28,637 --> 00:55:31,515
hakim mensabitkan Ian Bailey

933
00:55:31,599 --> 00:55:36,312
yang bunuh ibu saya lebih 22 tahun lalu,
dengan hukuman 25 tahun penjara.

934
00:55:36,395 --> 00:55:38,981
En. Bailey didapati bersalah.

935
00:55:44,862 --> 00:55:47,823
Ia sudah terbukti. Dia bunuh ibu saya.

936
00:55:50,618 --> 00:55:51,702
Hakim kata begitu.

937
00:55:56,624 --> 00:55:58,542
Bapa Sophie, Georges,
meninggalkan mahkamah

938
00:55:58,626 --> 00:56:02,129
sejurus selepas Ian Bailey
disabitkan bersalah

939
00:56:02,213 --> 00:56:06,258
dan dijatuhi hukuman penjara 25 tahun
atas pembunuhan anaknya.

940
00:56:18,896 --> 00:56:22,066
Ia saat yang sangat mengharukan
bagi keluarganya.

941
00:56:22,858 --> 00:56:25,403
Ini keputusan yang pertama

942
00:56:26,612 --> 00:56:31,700
dan saya tak rasa Ireland enggan
melakukan ekstradisi.

943
00:56:31,784 --> 00:56:34,495
Keadilan perlu ditegakkan.

944
00:56:52,346 --> 00:56:55,558
Ini waran tangkap Eropah
yang mendakwa bahawa saya

945
00:56:56,600 --> 00:56:57,685
bersalah melakukan

946
00:56:58,811 --> 00:57:02,064
homisid yang disengajakan
dan serangan serius…

947
00:57:02,898 --> 00:57:05,109
terhadap Puan Toscan du Plantier.

948
00:57:05,818 --> 00:57:09,405
Saya berada dalam situasi
saya didakwa membunuh

949
00:57:09,905 --> 00:57:12,575
tanpa disoal siasat oleh pihak Perancis.

950
00:57:12,658 --> 00:57:15,661
Ia tak berakhir di sini. Saya akan lawan.

951
00:57:18,038 --> 00:57:22,751
Walaupun saya dihantar ke sana
dan meringkuk di penjara Perancis,

952
00:57:22,835 --> 00:57:26,338
mereka cuma berjaya mensabitkan
lelaki yang tak bersalah

953
00:57:26,422 --> 00:57:28,299
atas jenayah yang dia tak buat.

954
00:57:28,382 --> 00:57:30,634
OKTOBER 2020
24 TAHUN SELEPAS PEMBUNUHAN SOPHIE

955
00:57:30,718 --> 00:57:33,429
Beberapa jam yang lalu,

956
00:57:33,512 --> 00:57:35,097
Mahkamah Tinggi memutuskan

957
00:57:35,181 --> 00:57:37,725
Ian Bailey tidak boleh
diekstradisi ke Perancis

958
00:57:37,808 --> 00:57:40,269
untuk menjalani hukuman penjara 25 tahun.

959
00:57:41,270 --> 00:57:42,605
Apa yang akan berlaku?

960
00:57:44,231 --> 00:57:46,317
Saya tak tahu.

961
00:57:47,193 --> 00:57:49,862
Jika Bailey asyik terlepas,

962
00:57:50,613 --> 00:57:54,533
saya jamin saya akan pastikan
dia tidak terlepas lagi.

963
00:57:59,914 --> 00:58:02,583
Dia disabitkan di Perancis.
Saya tak faham,

964
00:58:02,666 --> 00:58:05,211
kenapa dia masih bebas di Ireland?

965
00:58:05,836 --> 00:58:08,672
Boleh jelaskan kenapa dia masih bebas?

966
00:58:09,548 --> 00:58:13,302
Saya sedang menulis puisi
yang saya cuba hafal.

967
00:58:15,804 --> 00:58:18,891
Kalau saya tulis berulang kali
dan lafazkannya,

968
00:58:20,017 --> 00:58:21,352
ia akan melekat.

969
00:58:22,895 --> 00:58:23,812
Dia dah tua.

970
00:58:24,563 --> 00:58:25,731
Dia semakin perlahan.

971
00:58:26,232 --> 00:58:27,900
Banyak yang dia fikir.

972
00:58:27,983 --> 00:58:31,904
Sudah lebih 20 tahun
dia menanggung beban itu.

973
00:58:32,863 --> 00:58:34,240
Dia menanggungnya,

974
00:58:34,323 --> 00:58:36,992
sama ada dia bersalah atau tidak.

975
00:58:38,327 --> 00:58:39,912
Jika dia tak bersalah,

976
00:58:39,995 --> 00:58:45,000
dia telah dianiaya selama 23 tahun.

977
00:58:46,835 --> 00:58:50,673
Hidupnya tak mungkin normal.
Dia tahu orang mengelak daripada dia.

978
00:58:50,756 --> 00:58:53,300
Dia tahu orang tak bercakap dengan dia.

979
00:58:53,384 --> 00:58:54,510
Itu tak wajar.

980
00:58:54,593 --> 00:58:57,304
Saya rasa personalitinya dihukum.

981
00:59:00,516 --> 00:59:04,186
Di bahagian lain di Ireland,
jiran mungkin mengganggu dia

982
00:59:04,270 --> 00:59:06,146
sehingga dia berpindah

983
00:59:06,230 --> 00:59:08,315
tapi dia masih tinggal di sana.

984
00:59:08,399 --> 00:59:13,195
Itu menunjukkan sikap bertolak ansur jiran
walaupun selepas pembunuhan itu.

985
00:59:14,029 --> 00:59:16,865
Tapi komuniti itu
mengalami trauma yang teruk.

986
00:59:19,618 --> 00:59:21,787
Saya jarang pergi ke pasar

987
00:59:22,288 --> 00:59:23,622
atas sebab yang jelas.

988
00:59:23,706 --> 00:59:25,874
Padahal 20 tahun sudah berlalu.

989
00:59:27,626 --> 00:59:29,587
Saya okey, saya cuma tulis puisi baharu.

990
00:59:30,462 --> 00:59:32,131
Saya tak boleh terima hakikat

991
00:59:32,214 --> 00:59:35,676
yang dia telah mendatangkan
banyak penderitaan

992
00:59:35,759 --> 00:59:37,845
tetapi masih

993
00:59:39,513 --> 00:59:41,390
hidup bebas tanpa kerisauan.

994
00:59:43,434 --> 00:59:46,687
Saya tulis puisi ini minggu lepas
dan ini draf kedua.

995
00:59:47,646 --> 00:59:49,523
Aku sangka aku mampu tanganinya

996
00:59:50,024 --> 00:59:51,442
Aku sudah lihat semuanya

997
00:59:51,525 --> 00:59:53,360
Tapi sesuatu yang aneh berlaku

998
00:59:53,444 --> 00:59:55,738
Benda yang dikendong jatuh berciciran…

999
00:59:55,821 --> 00:59:58,699
Saya pernah nampak Bailey
sekurang-kurangnya dua kali.

1000
00:59:59,742 --> 01:00:01,452
Dia cam saya sekali.

1001
01:00:03,120 --> 01:00:07,791
Dia berjaya yakinkan dirinya sendiri

1002
01:00:08,584 --> 01:00:11,962
tapi saya langsung tak rasa kasihan.

1003
01:00:14,423 --> 01:00:18,969
Saya cuma rasa kosong.

1004
01:00:20,262 --> 01:00:21,263
Tak ada perasaan.

1005
01:00:23,098 --> 01:00:25,726
Saya tak pernah lupakannya

1006
01:00:25,809 --> 01:00:28,312
kerana setiap hari ada saja beritanya.

1007
01:00:28,395 --> 01:00:31,440
Kes mahkamah, tarikh rayuan.

1008
01:00:31,523 --> 01:00:33,359
Ia sebahagian daripada hidup saya.

1009
01:00:34,777 --> 01:00:37,529
Tapi saya kasihani ibu bapanya.

1010
01:00:38,030 --> 01:00:40,157
Bagaimana hidup mereka sejak itu?

1011
01:00:40,824 --> 01:00:42,534
Dia kebanggaan dan kesayangan mereka.

1012
01:00:43,577 --> 01:00:45,537
Harapan mereka musnah.

1013
01:00:46,038 --> 01:00:49,291
Saya geram kerana dia belum mengaku.

1014
01:00:51,085 --> 01:00:54,880
Awak rasa keadilan ditegakkan
jika dia mengaku?

1015
01:00:56,965 --> 01:00:58,967
Marguerite yakin dia bersalah.

1016
01:01:00,844 --> 01:01:02,846
Mampukah ia membawa ketenangan?

1017
01:01:03,639 --> 01:01:06,517
Kematian anak kita tak dapat ditebus.

1018
01:01:07,351 --> 01:01:08,352
Mustahil.

1019
01:01:12,773 --> 01:01:15,150
Rumah di Ireland itu satu-satunya tempat

1020
01:01:15,234 --> 01:01:18,570
untuk saya dan ibu saya
dan saya masih ke sana sehingga kini.

1021
01:01:26,537 --> 01:01:27,996
Macam pergi jumpa dia.

1022
01:01:32,292 --> 01:01:36,338
Macam pergi tinggal dengannya.

1023
01:01:44,096 --> 01:01:47,474
Saya benar-benar rasa
kehadiran ibu di sini.

1024
01:01:49,143 --> 01:01:51,061
Tengok hujan batu itu.

1025
01:01:53,188 --> 01:01:54,606
Dia seolah-olah di sini.

1026
01:01:59,778 --> 01:02:03,323
Ian Bailey menegaskan dia tidak terlibat
dalam pembunuhan Sophie.

1027
01:02:03,407 --> 01:02:06,869
Dalam kenyataan umumnya yang terkini,
Jules Thomas menyokong dia.

1028
01:02:06,952 --> 01:02:10,539
Pada April 2021, media dimaklumkan
dia berpisah dengan Ian Bailey.

1029
01:02:11,206 --> 01:02:13,917
Menurut undang-undang Perancis,
Ian Bailey tetap disabitkan

1030
01:02:14,001 --> 01:02:16,295
tetapi berhak dibicarakan semula
jika diekstradisi.

1031
01:02:16,378 --> 01:02:18,505
Mahkamah Ireland menolak
permohonan ekstradisi

1032
01:02:18,589 --> 01:02:20,841
kerana tidak mengiktiraf
undang-undang Perancis

1033
01:02:20,924 --> 01:02:22,301
yang mensabitkan Bailey.

1034
01:03:40,087 --> 01:03:45,092
Terjemahan sari kata oleh Majdi Omar